މިފެށުނީ ގެސްޓްހައުސް ވިޔަފާރި ފުނޑޭ އަހަރު؟

މީލާދީ ސަނަތުން އައު އަހަރެއް ފެށިގެން ދާއިރު ހަމައެކަނި ގޯހީ މޫސުމެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ހުރިހާކަމެއް އޮތީ ގޯހުން ގޯހަށް ގޮސްގޮހެވެ. އިގުތިސޯދު އޮތީ ފުނޑިފައެވެ. ވިޔަފާރިތައް އޮތީ ނޭވާ ހޮޅިއަށް އެޅިފައެވެ. ރައްޔިތުން ތިބީ ވާނުވާގައެވެ. ވެރިން އުޅެނީ ވައްކަމާ ލޫޓުވުމުގައެވެ.

ވެރިކަން ލިބުނުތާ ކުރީކޮޅު އިގްތިސޯދީ ވަޒީރު މުހައްމަދު ސައީދު އަޑަށް ބާރުލާފާ ޑޮލަރުގެ އަގު ތިރިވާނެ ކަމަށް ދެތިން ފަހަރެއްގެ މަތީން ކުރު ތާރީހުތަކެއް ދިނެވެ. މުއިއްޒު ރައީސް 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރީކޮޅު ނިކަން ރާގުލާފައި " ޑޮލަރުގެ އަގު ނުދާނެ މައްޗަކަށް. ނުދާނެ މައްޗަށް. ދާނީ ދަށަށް" ކަމަށް ބުނާއަޑު އެހީމެވެ.

ހަރާން ބަޅުމަހެވެ. ޑޮލަރުގެ ބޭންކް ރޭޓަކީ 15.42ރ އެވެ. އެންމެ ކުޑަކޮށްވެސް ޑޮލަރެއް ގަންނަން ލިބެނީ 19ރ ގެ މަތިންނެވެ. މުޅި އަހަރު ތެރޭގައި ބޭންކު ރޭޓުން ޑޮލަރެއް ލިބުނު ދުވަހެއް ނާދެއެވެ. އިންޕޯޓް މުދާ އެތެރެކުރާ މީހުން މުދަލުގެ އަގު ހަދަނީ 25 ރުފިޔާއިންނެވެ. ބާޒާރުގައި ގިނަ މުދަލުގެ އަގުގައި އިންފްލޭޝަން ހުރީ 2023 ވަނަ އަހަރާ އަޅާބަލާއިރު ތިންގުނަ މަތީގައެވެ. 

އާނއެކެވެ. ދެ މިލިޔަން ފަތުރުވެރިން ރާއްޖެއަށް ހުސްވި އަހަރު އަތުވެއްޖެއެވެ. ފައްލައުކުރާ ވަރަށް ޑޮލަރު ވަދެއްޖެއެވެ. މީރާއިން ބުނަނީ 2023 ވަނަ އަހަރަށް ވުރެ މާގިނައިން ސަރުކާރަށް ޑޮލަރު ލިބިފައިވާ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު ސަރުކާރުގައި ޑޮލަރު ހުންނަ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ވެރިންގެ ދަތުރުތަކާއި ނަންހުސްކޮށް ހުރި އެންބަސީތަކުގައި ތިބިހާ ސިޔާސީ މީހުނާއި އެމީހުންގެ އަނބިދަރިން ބޭރުގައި ބައިތިއްބަން ޑޮލަރުން އިސްރާފު ކުރަންވީމަކާ ޑޮލަރަކަށް ނުހުރެވޭނެއެވެ.   

އެހެނެއް ކަމަކު ގިނަ ޑޮލަރު ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައި ސަރުކާރުން ވަނީ ރަންބިސްއަޅާ ކުކުޅު ބަނޑުފާޅާލަން ދިމާކޮށްފައެވެ. ޑޮލަރުގެ ކަޅުބާޒާރު ނައްތާލުމަށް ކަމަށްބުނެ ރިސޯޓްތަކުން ބޭންކަށް ޑޮލަރު މާރުކުރުވުން މަޖުބޫރު ކުރުވާފައެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ޕްރޮފިޓް ޓެކްސް ބޮޑުކޮށް ގްރީންޓެކްސް ދެގުނަކޮށް ޑިޕާޗަރ ޓެކްސްއާއި އެއަރޕޯޓް ޑިވްލޮޕްމަންޓް ޗާޖު އޮބި ނޯންނަވަރު ކޮށްފައެވެ. 

ކަންކަން އެހެން ކުރާއިރު ވިސްނާލަ ބަލާށެވެ. ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމްގައި ހަރަކާތްތެރި ވަނީ ދިވެހި ހައެއްކަ މަހުޖަނުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު އެތައް ހޮޓަލް ޗޭނަކާއި އިންވެސްޓަރުންނެއް ރާއްޖޭގައި ޓުރިޒަމަށް އިންވެސްޓްކޮށްގެން އެބަ އުޅެއެވެ. ބޭންކު ލޯނުތަކާއި އެނޫންވެސް ބޮޑެތި އިންވެސްޓްކޮށްގެން ރާއްޖޭގައި ބޭރު ޕާޓީތައް މަސައްކަތް ކުރަނީ ކޮންފިޑެންސް ގެއްލޭނެ ކަންކަން ނުކުރާނެކަމުގެ ޔަގީކަން އޮވެގެންނެވެ. ސަރުކާރުން ކުއްލި ކުއްލިޔަށް ކުރާކަންކަމުން ރާއްޖެއާއި މެދު އިންވެސްޓަރުން އޮތް އިތުބާރު ގެއްލުމަކީ އިޔާދަކުރެވޭ ވަރަށްވުރެ ބޮޑު ގެއްލުމެކެވެ. ބޭންކްތަކަށް ޑޮލަރު މާރުކުރަން މަޖުބޫރު ކުރުވުމަކީ އެޒާތުގެ ކަމެކެވެ. 

ޓޫރިޒަމުން ނަގާ ޓެކްސްތައް ބޮޑުކޮށް ގެސްޓް މީހާ ރާއްޖޭން ފުރަން ކުރަން މަޖުބޫރުކޮށްފައިވާ ހޭދަތަކުގެ ސަބަބުން މެދުފަންތީން ދަށުގެ ޓޫރިސްޓުން ރާއްޖެއަށް އައުމަކީ އޮތް ބޮޑު ގޮންޖެހުމެކެވެ. 2024 ގައި 2 މިލިޔަން ޓޫރިސްޓުން ރާއްޖެ އަޔަސް އެ އަދަދާ ގާތަށްވެސް ދެން ގެސްޓުން ރާއްޖެއަށް ނާންނާނެކަން ޔަގީނެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ބޮޑެތި ލޯނުތައް ނަގައިގެންނާއި އެނޫން ގޮތްގޮތުން ބޮޑެތީ އިންވެސްޓްމެންޓްކޮށްގެން ރަށްރަށުގައި އަޅާފައިހުރި ގެސްޓް ހައުސްތަކަށް ވިޔަފާރި ނުލިބެ ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރި އެކޮށް ބަނގުރޫޓްވުން ނޫން ކަމެއް ނުވާނެއެވެ. ސިޓީ ހޮޓާތަކަށާއި އާދައިގެ ރިސޯޓްތަކަށްވެސް އެކަމުގެ ނުބައި އަސަރު ބޮޑުތަނުން ކުރާނެކަމީ ޝައްކެއް ނެތްކަމެކެވެ.