އެމްޑީޕީގެ ރައީސް އަބްދުއްލާ ޝާހިދު ވިދާޅުވަނީ ސަރުކާރުން ގާނޫނު އަސާސީއަށް ބަދަލުތައް ގެންނަން ހުށަހަޅާފައިވަނީ ނުބައި ނިޔަތެއްގައި ކަމަށެވެ. ގާނޫނުއަސާސީއަށް ބަދަލު ގެންނަން ޖެހޭނީ އެ އިސްލާހަކާއި ދޭތެރޭ ފުރިހަމައަށް ބަހުސްކޮށް އެއިސްލާހެއް ރައްޔިތުންނަށް ވެސް އެނގި މަޝްވަރާ ކުރެވިގެން ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވެއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީއަށް ބަދަލު ގެނައުމަކީ ސިއްރު ސިއްރުން އަވަސް އަރުވާލައިގެން ކުރާޒާތުގެ ކަމެއް ނޫން ކަމަށްވެސް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަންދޫބުން ބޮޓުންނަށް: އައްދު

ރައްޔިތުންގެ އަޑު އިއްވަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ރައްޔިތުން ފޮނުވާފައި ތިބި ރައްޔިތުންގެ މަންދޫބުން އަނގަ ބަންދު ކޮށް ބަޓަނަށް އޮބާ ބޮޓުންނަށް ބަދަލުކުރުމުން އެތަނަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖްލީހޭ ކިޔޭނެ ކަމަށް އައްޑޫ މީދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު އަބްދުއްރަހުމާން (އައްދު) ގަބޫލެއް ނުކުރައްވައެވެ. ދާއިރާ ރައްޔިތުން ވިއްކައިގެން މަޖްލީހަށް ވަދެ ހަމަ ބޮޓުންގެ ގޮތުގައި ތިބެން މިދާއިރާތަކުގެ ރައްޔިތުން ރުހޭނެތޯ އައްދު ސުވާލު އުފައްދަވަނީ އަވަސް އަރުވަލާއިގެން މެންބަރުން ތަޅުއަޅުވަން ގާނޫނު އަސާސީއަށް ގެންނަން ސަރުކާރުން އުޅޭ އިސްލާހަށް އިންކާރު ކުރައްވަމުންނެވެ.

މެންބަރުން ތަޅުއެޅުވުމުގެ ބިލު: އަލީ ހުސައިން

ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހުކުރުގެ ބިލު ކެންދޫ ދާއިރާގެ ކުރީގެ މެންބަރު އަލްއުސްތާޒު އަލީ ހުސައިން ސިފަކުރައްވަނީ މެންބަރުން ތަޅުއެޅުވުމުގެ ބިލުގެ ގޮތުގައެވެ. އަލީ ހުސައިން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި މެންބަރުން ތަޅުއެޅުވުމުގެ ބިލު ގާނޫނު އަސާސީ ހިލާފެވެ.

ގޮތެއް ފޮތެއް އޮންނަން ޖެހޭނެ: ދިޔާނާ

ކުރީގެ ބަންޑާރަ ނައިބު ދިޔާނާ ސައީދު ވިދާޅުވަނީ ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ކުރުމުގައި ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ގޮތެއް ފޮތެއް އޮންނަން ޖެހޭނެކަމަށް ވިދާޅުވެ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރައްވައެވެ. ގާނޫނުއަސާސީއަކީ އޭގައި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތު އޮތް, ގައުމުގެ ދުސްތޫރު ކަމަށާއި އެ ބަދަލުކުރަން ޖެހޭނީ ރައްޔިތުންނާ މަޝްވަރާކުރުމުގެ އިޖުރާއަތަކަށް ފަހުގައި ކަމަށް ވިދާޅުވެ ރައްޔިތުންނާ މަޝްވަރާ ނުކުރާތީ ދިޔާނާ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރައްވައެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ ބާރު ކަނޑުވާލުން: ޑރ. ޖަމީލް

ކުރީގެ ނައިބު ރައީސެއް ކަމުގައިވާ ޑރ. މުހައްމަދު ޖަމީލު އަހްމަދު ވިދާޅުވަނީ މި ބަދަލުތަކަކީ ރައްޔިތުންގެ ބާރު ކަނޑުވާލުމަށް ސަރުކާރުން ގެންނަ ބަދަލުތަކެއް ކަމަށެވެ. ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްލާހަކީ ދުސްތޫރީ ހުރިހާ މަބްދައުތަކާ ހިލާފު އިސްލާހެއް ކަމަށާއި ޗެކް އެންޑް ބެލެންސް އެއްކޮށް ނެތިގެންދާނެކަމަށް ޑރ. ޖަމީލުވިދާޅުވެއެވެ. ޖަމީލުވެސް ވިދާޅުވަނީ އެ އިސްލާހު ގާނޫނުއަސާސީއާ ހިލާފުކަމަށެވެ. ކަމަކީ ގާނޫނީ ގޮތުން ޗެލެންޖް ކުރެވޭނެ ބޮޑު ބަހުސެއް އޮތް ކަމެއް ކަމަށާއި އިސްލާހު ފާސްކުރިޔަސް އެ ކަމެއް ނުނިމޭނެ ކަމަށް ޖަމީލު ވިދާޅުވެއެވެ. މިއަދު މި ފެނުނީ އެއްވެސް އެއްބަޔަކަށް މިހާ ބޮޑު ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ އެއް ދިނުމުގެ ނުރައްކާ ކަމަށްވެސް ޑރ. ޖަމީލު ފާހަގަ ކުރައްވައެވެ. 

ޕާޓީން ވަކިކޮށްފި ނަމަ ގޮނޑި ގެއްލޭ

މަޖިލިސް މެންބަރުން ޕާޓީ ބަދަލުކޮށްފިނަމަ ނުވަތަ ޕާޓީން ވަކިކޮށްފި ނަމަ ގޮނޑި ގެއްލޭ ގޮތަށް އަވަސް އަރުވާލައިގެން ގާނޫނުއަސާސީ ބަދަލު ކުރުމަށް ވެރިކަން ކުރާ ޕީޕަލްސް ނޭޝަނަލް ކޮންގްރެސް (ޕީއެންސީ) އިން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތްތަކާ ގުޅިގެން ސިޔާސީ ލީޑަރުންނާއި ގާނޫނީ ދާއިރާގެ ބޭފުޅުން ކަންބޮޑުވުން ވަރަށް ބޮޑެވެ. ބިލުގެ ފުރަތަމަ ކިޔުން ވަނީ މިއަދު އިއްވާފައެވެ. ބިލުގެ އިބްތިދާއީ ބަހުސް ވެސް މިއަދުގެ ޖަލްސާގައި ކުރިއަށްދާނެއެވެ.

ގާނޫނުއަސާސީ އިސްލާހުކުރުމުގައި ގޮތެއް ފޮތެއް އޮންނަން ޖެހޭނެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުން ވަކިކުރުމުގެ ބާރު ސިޔާސީ ޕާޓީތަކަށް ދިނުމުގެ ބާރު ސިޔާސީ ޕާޓީތަކަށް ދިނުމަކީ މެންބަރުންގެ އިންތިހާބުކުރި ރައްޔިތުންގެ ހައްގަށް އަރައިގަތުމެވެ.

ޑޮލަރު މާރުކުރަން ރިސޯޓްތަކަށް މަޖުބޫރު ކުރާކުރުމަށް ރިސޯޓް އިންޑަސްޓްރީން ދެކޮޅު ހެދުމުން އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގާ މުއްސަދީންނާ ދެކޮޅަށް ނަފްރަތު އުފައްދައިގެން މުޅި ރާއްޖެ ނުރައްކަލަށް ވައްޓާނުލާށެވެ. ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރަށް ލިބޭ ޑޮލަރެއް މިހާރުވެސް ލިބެނީ ޓޫރިޒަމުންނެވެ. ބިމުކުއްޔާއި އެކިނަންނަމުގައި ނަގާފީތަކާއި ޓެކްހުންނެވެ. ރާއްޖޭގައި ޓޫރިޒަމްގެ ވިޔަފާރި ކުރަމުންދަނީ ސަރުކާރުން ކީއަގެއް ދައްކައިގެން އެއްބަސް ވުމެއްގެ ދަށުން ބިން ކުއްޔަށް ހިފައިގެންނެވެ. ހަމައެހެންމެ ޕްރޮފިޓް ޓެކްސްއާއި ޖީއެސްޓީއާއި ގްރީންޓެކްސްވެސް ދައްކައިގެންނެވެ. އެހެންކަމުން ރިސޯޓްތަކުގެ އާމްދަނީގެ %30 އަށްވުރެ ބޮޑު އެއްޗެއް ރިސޯޓްތަކުން ސަރުކާރަށް ދައްކައެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ސަރުކާރުން ރިސޯޓްތަކަށް ކޮށްދޭ އެއްވެސް ކަމެއްނެތެވެ.

ރާއްޖޭގައި ރިސޯޓް ހިންގަނީ އަށެއްކަ ދިވެހި މަހުޖަނުން އެކަންޏެއްނޫނެވެ. ދުނިޔޭގެ އެތައް ހޮޓެލް ޗޭނެއް ރާއްޖޭގައި އެބައޮތެވެ. ވިޔަފާރިއަށް ފަހި މާހައުލެއް ރާއްޖޭގައި ނެތިއްޔާ ބޮޑެތި އިންވެސްޓްކޮށްގެން ނަކަސްތަޅާކަށް އެމީހުނެއް ރާއްޖެއަކު ނުތިބޭނެއެވެ. އެއްވެސް ވިސްނުމެއް ހިޔާލެއްނެތި ކަންކަން މަޖުބޫރު ކުރާއިރު ހީވަނީ ސަރުކާރަކީ މޮޔަ ކުޑަކުއްޖެއްހެންނެވެ.

ރިސޯޓް އޯނަރުން އެއްބައިވެގެން ވަކި ގޮތަކަށް ކަމެއްކުރަން ދިމާކޮށްފިނަމަ ސަރުކާރު ޖެހޭނީ ކުޑަކަކޫ ޖަހާށެވެ. ރިސޯޓުތަކުން ފިއްތާލައިފިނަމަ ދުނިޔެތެރޭގައި އުދުހެން މުއިއްޒަށް ޑޮލަރު ލިބޭނެހެއްޔެވެ. ފާސްކުރި 56 ބިލިޔަނުގެ ބަޖެޓުން ހޭދަކުރަން ޑޮލަރު ލިބޭނެ ހެއްޔެވެ. ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިން މަހަށް ފުރަން ބޭނުންވާ ތެޔޮ އެތެރެ ކުރަން ޑޮލަރު ލިބޭނެ ހެއްޔެވެ. ކާޑާއި މުދާ ބޭރުން ގެންނަން ޑޮލަރު ހުންނާނެ ހެއްޔެވެ. ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ތިބި ކިޔަވާ ކުދިންނަށް ފޮނުވަން ޑޮލަރު ހުންނާނެހެއްޔެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އެއަރޕޯޓް އަޅައިގެން ޓޫރިޒަމް ފުލާކުރަން އައު އިންވެސްޓަރުން ރާއްޖެއަށް އިތުބާރުކޮށްގެން ރާއްޖޭގައި އިންވެސްޓެއް ކުރާނެހެއްޔެވެ. 

ރިސޯޓުތަކުން ފިއްތާލައިފިނަމަ ރާއްޖެއަށް ތެޔޮ އެތެރެ ނުކުރެވިގެން ތިބެންޖެހޭނީ ކަނު އަނދިރީގައެވެ. އޮޑިދޯނިފަހަރު އޮންނާނީ ދަތުރު ނުކޮށެވެ. އަގުބޮޑު ކާރުތަކާއި ސައިކަލްތަކާ ހުންނާނީ ތެޔޮ ނެތިގެން ޕާކްކޮށްފައެވެ. ހެވީ ވެހިކަލްތަކަށް އަޅާނެ ތެޔޮ ނުލިބިގެން އިމާރާތްކުރުމާއި ފަޅުކޮނުމާއި މަގާއި ބަނދަރު ހެދުން އޮންނާނީ ހުއްޓިފައެވެ.

ރިސޯޓްތަކުން ފިއްތާލާއިފިނަމަ ކާޑާއި ދުވަހީ ޒަރޫރީ މުދާ އެތެރެ ނުކުރެވިގެން މުދާނުލިބި ކާބޯތަކެއްޗަށް ޖެހޭނެއެވެ. ގެސްޓް ހައުސްތައް ހުއްޓި ބޮޑެތި ލޯނު ނަގައިގެން އިމާރާތްކޮށް ކުއްޔަށްދީފައިވާ އިމާރާތްތައް ހުސްވެ މުޅި ގައުމު ނުރައްކަލަށް ވެއްޓޭނެއެވެ. 

މޫނެއް ކަނދުރާއަކަށް ނުބަލާ ރިސޯޓްތަކުގެ ވެރިންނާ ދިމާކޮށް ކަނޑިކަންފަތް މައްޗަށް ދަމައިގެން އެކަކަށް ވާނެ އެއްމޮޅެއްވެސް ނުއޮންނާނެއެވެ. ރިސޯޓުވެރިންނަށް ދެރަކުރަން ފުލުހުންނާ ސިފައިން ފޮނުވައިގެން ތިޖޫރި ނަގައިގެން މުއިއްޒު އަޔަސް ގެއްލުންވާނީ މުޅި ރާއްޖެއަށެވެ. ނުނިޔަތުގައި ރިސޯޓަކަށް ކުޑަވެސް ނުކަސިޔާރު ކަމެއް ކުރިޔަސް މުޅި ރާއްޖެ 62 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރެއަށް ގޮސް ޖެހޭނީ ބަނޑަށެވެ.        

ސަރުކާރުގެ އިސްރާފުތަކަށް ހަރަދުކުރަން ދުންފަތް އަގުބޮޑުކޮށް 21 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ތަންފީޒު ކުރަން ފެށައިފިއެވެ. އާއްމު ސިއްހަތުގެ ނަންބޯޑު އަޅުވައިގެން އެންމެ އާދައިގެ ރައްޔިތުމީހާގެ ޖީބަށް ސަރުކާރުން އަތްބާނައިގެން ޖީބު ކަނޑާކަށް ގިނަ ދުވަހެއް ނުނެގިއެވެ. ވޭޕް މަނާކުރަން ބޭނުންވުމުން މަޖިލިސް ތެރެއިން ނިންމައި އެކަން ތަންފީޒު ކުރަން ހޭދަވީ އެންމެ 30 ދުވަހެވެ. 

މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ކަމެއް ކުރަން ބޭނުންވުމުން މޫނަކަށް ކަނދުރާއަކަށް ނުބަލާ އެކަމެއް ކޮށްލާކަށް ދުވަސްތަކެއް ނުނަގައެވެ. ގާނޫނަށް ބަދަލު ގެނެސްގެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކުރާކަށްވެސް ދުވަސްތަކެއް ނުނަގައެވެ. 

އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރަން ބޭނުން ނުވުމުން އެކަން ނުކުރަން ދައްކާ ބަހަނާއާއި ހަމަ ގިނަވެފައި ބޮޑެވެ. 2 ޖޫންގައި ސަރުކާރުން އިއުލާނުކުރި ގޮތަށް އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓު މަނާ ނުކުރެވޭކަމީ އެކަމުގެ ހެއްކެކެވެ. އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރަން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުން ނިންމި ފަހުން 166 ދުވަސް ވެއްޖެއެވެ. އެކަމެއް އަދިވެސް ވީކަމަކަށް ނުވިއެވެ. 

އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރާ ބިލް ޖޫން 10 ގައި މަޖިލީހަށް ބަލައިގަނެ 241 ކޮމިޓީގައި ތަޅު އަޅުވާފައި އޮންނަތާ 158 ދުވަސް ހޭދަވެއްޖެއެވެ. ކަހާތަން ހިރުވާވެސް ނުލައެވެ. އަނިޔާވެރި އިޒްރޭލް މީހުނަށް ރާއްޖޭން އަދިވެސް ދަނީ މަރުހަބާ ކިޔަމުންނެވެ. ރައްޔިތުން ތިބީ އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރަން ކެތްމަދުވެފައެވެ.   

ރައްޔިތުންގެ ފަޅީގައި ސަރުކާރު އޮވެގެން މުއިއްޒު ސަރުކާރަށް އަހަރެއް ފުރުން ފާހަގަކުރާއިރު އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނަކުރުމަށް ގޮތެއް ނުނިންމައި ބާއްވާފައި އޮންނަތާ ފަސް މަސް ފާއިތުވެއްޖެއެވެ. ހައްތަހާވެސް ފެންނަމުންދަނީ ސަރުކާރާއި މަޖިލީހުގެ ސުޕަމެޖޯރިޓީ މުއިއްޒަށް އޮވެމެ އެކަމަށް ގޮތެއް ނުނިންމައި ތިބޭތަނެވެ. އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރާ ބިލް އަވަސް ކުރަން ގޮވާލައި ބަޔާން ނެރެ ރައްޔިތުންނަށް ޕީއެންސީން އޮޅުވައިލާތަނެވެ.

ދިވެހި ދިދައަށް ނޫނީ ބޯނުލަބާން ވިދާޅުވި ރައީސް މުއިއްޒު އެމެރިކާ ދިދަޔަށް ބޯލަބަން ޖެހުނީތޯ އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕަރސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް ސުވާލު އުފެދަވަނީ އެހެން ވެގެންނެވެ. ފައްޔާޒު ވިދާޅުވާހެން އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރާ ބިލު ފާސްކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް ސަރުކާރުގެ މުނާފިގުކަން މުޅި ދުނިޔެއަށް ހާމަވެއްޖެއެވެ. ސަރުކާރަށް އަހަރުވެގެން އެކަން ފާހަގަކުރާއިރު ދޮގު ހަދައި އޮޅުވައިލުން ހުއްޓާލައި އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރާ ބިލާ މެދު ގޮތެއް ނިންމަން އެމްޑީޕީގެ ވެއަރޕާސަން ސަރުކާރަށް ގޮވާލައްވައެވެ. 

ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ 15 ދުވަހުން  11 ދުވަސް ހޭދަކުރީ ގައުމުން ބޭރުގައެވެ. މުޅި އަހަރުގެ އެތައް ދުވަހެއް ދުއްވާލީ ދުނިޔެ ބަލައިލުމަށް އުދުހުމުގައެވެ. ބޭރަށް ކުރާ ކޮންމެ ދަތުރެއް ކުރަނީ 50އަށް ވުރެ މަދު ނޫން ބޮޑު ފައުޖެއް ގޮވައިގެނެވެ. އަނެއްކޮޅުން ވަޒީރުންނާއި ސިޔާސީވެރިން ބައި ހަދާފައި ރާއްޖޭން ބޭރަށް ކުރި ދަތުރު ގުނާ އަދަދު ނުކުރެވެއެވެ. ނައިބު ރައީސް ވެސް އެހާވަރަށް ދުނިޔެ ތެރޭގައި އުދުހުނެވެ. 

ފަސްޓް ކްލާހުގައި ދަތުރު ކުރުމަށާއި އަގުބޮޑު ހޮޓާތަކުގައި ތިބުމަށް ކޮންމެ ފަހަރަކު ދައުލަތުން ކުރިހޭދަ ކެނެޑާ ފަދަ ފޯރާ ދިގުވެފައިވާ މުއްސަދި ގައުމަކުން އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި ކުރާ ހޭދައަށް ވުރެ އެތައް ސަތޭކަ ގުނަ ބޮޑެވެ. އިގުތިސާދީ ބަލިމަޑު ކަމެއްގައި އޮތް ގައުމެއް ކަމެއް ހިތަށްވެސް އަރާނުލައެވެ. ހަރަދުތައް ސިއްރުކޮށްގެން ދައުލަތް ދަވާލުމުގައި އަހަރު ދުވަހު ތިބީ ލަވަކިޔާލާފައެވެ.

ހަރަދުތައް ހާމަ ނުކުރިޔަސް ތަހުގީގީ ނަޒަރުން އެކި ފަހަރު މަތިން އެކިމީހުން ހޯދި ހޯދުންތަކުން މުއިއްޒުގެ ހައިބަތު ބޮޑުކޮށް ފާޓުފުޅާކުރުމަށް ހައްދެއް ނެތް މިންވަރަށް މިދިޔަ އަހަރު ދައުލަތުން ހަރަދުކޮށްފައިވެއެވެ. 

• ހުވާ ކުރުމަށް 26 މިލިއަން ރުފިޔާ ވަނީ ތަޅާލާފައެވެ. 
• މުލިއާގެ މަރާމާތަށް 25 މިލިއަން ރުފިޔާ ހަރަދުކުރިއެވެ.
• ހިލާލީގެ މަރާމާތުކުރުމުގެ ނަމުގައި 15 މިލިޔަނަށްވުރެ ގިނަ ފައިސާ ހޭދަކޮށްލިއެވެ.
• މުރައިދޫގެ މަރާމާތަށް 18 ވަރަކަށް މިލިޔަން ވަނީ ފުޅިއްސާލާފައެވެ. 
• ވަޒީރުންނަށް 20 ކާރު ގަންނަން 140 މިލިއަނަށް ވުރެ ގިނަ ރުފިޔާ އިސްރާފުކުރިއެވެ.
• އީދު ފާހަގަކޮށް ކުލަބޮކި ދިއްލަން 60 މިލިޔަން ހޭދަކޮށްލިއެވެ.
• މުއިއްޒާއި ވަޒީރުން ބޭރަށް ކުރި ދަތުރުތަކަށް ގާތްގަޑަކަށް 8 ބިލިޔަންނަށްވުރެ ބޮޑަށް ހަރަދުކުރިއެވެ. 
• ތުރުކީން ޑްރޯން ގަންނަން 500 މިލިޔަން ހަރަދުކުރިއެވެ. 
• އިންޑިއާއަށް ޗެލެންޖުކުރަން ދައްކަން ނުޖެހެނީސް 300 މިލިޔަން ޑޮލަރ ދެއްކިއެވެ. 
• ކޮންމެ 15 ދުވަހަކުން މުއިއްޒުގެ ދެމަފިރިންގެ އާއްމު ހަރަދަށް 150 މިލިޔަން ހަރަދުކުރާ ކަމަށްވެއެވެ. 
• ސިޔާސީ މުއައްޒަފުންނަށް މުސާރަޔާއި އިނާޔަތުގެ ގޮތުގައި ހޭދަކުރާ ފައިސާގެ ވާހަކަ ދެއްކުމެއް ނެތެވެ. 

ބަޔާން ކޮށް މިލެވުނީ މުއިއްޒު ސަރުކާރުން އެއް އަހަރު ތެރޭގައި ދައުލަތުން ކައްވާލި މިންވަރުން ކުޑަ މިންވަރެކެވެ. 49.3 ބިލިޔަންގެ ބަޖެޓުން ފެންފޮދަކާ ނުލާ ދިރުވާލި 31 ބިލިޔަންގެ ތަފްސީލް ދެވެން ނެތީ އެހެން ވެގެންނެވެ. ރައްޔިތުންނާ ހަމަޔަށް ތަފްސީލްތައް ތިލަ ވެއްޖެނަމަ ރައްޔިތުން ނިކުމެ ބޮލާފޮށާއަޅުވާ ސައްޕުޖަހާ ބޭރުކޮށްލާނެކަން މުއިއްޒަށް އެނގެއެވެ. 

ހައްދަވައިގެން ރައްޔިތުންނަށް ވީރަނގަޅެއް މޮޅެއް ނެތެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ޖާނާ މާލުން ގުރުބާންވި މީހުންގެ ތެރެއިން މުއިއްޒުގެ ޕޭރޯލުގައި ނެތް ކޮންމެ މީހަކު ހުރީ ފުސްމޫނު ހަދާފައެވެ. ހޮވާދެވުނު މޮޔަ ހީވެފައެވެ. ވެރިކަމަށް އެރުމާއެކު ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އެންމެ ބޮޑަށް މަގުބޫލުކަން ގެއްލުނު ރައީސްގެ ވޯލްޑް ރެކޯޑް މުއިއްޒަށް ހައްގުވެއްޖެއެވެ. 

އެންމެ ހެއްވާކަމަކީ އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ބޭނުން ކުރަމުން އަންނަ ތަންތަން ހަމައެގޮތުގައި ބަހައްޓައިގެން އަލަށް ހުޅުވާ ހުޅުވުމެވެ. އެހެން މީހުން ކޮށްފައި ހުންނަ ކަންކަމުގެ ކްރެޑިޓް ކަންކުރި މީހާއަށް ނުދީ އަމިއްލަ މޮޅުކަމުން ކުރިކަމަށް ހަދާ ހެދުމަކީވެސް މުއިއްޒުގެ ކަށީގައި ހިފާފާހުރި ކަމެކެވެ. 

ވެރިކަމަށް އެރިގޮތަށް ހުޅުވާ މެޑެލް ޖެހީ އުމުރުން ދުވަސް ވީމީހުނަށް ހާއްސަކޮށްގެން ކުރީގެ ނާދީ އިމާރާތުގައި ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ގާއިމުކުރި މުސްކުޅިންގެ ނާދީއެވެ. އެތަން ހުޅުވަމުން ދެއްކި ވާހަކައިގާ ހީވީ އެ ކަމަކީ މުއިއްޒުގެ އަމިއްލަ އިސްނެގުމަކުން ފަށާނިންމާ ހުޅުވިތަނެއް ހެނެވެ. 

އައްޑު އަތޮޅުގައި ރައީސް ސޯލިހު އަޅުއްވާ ދެއްވި ހަންކެޑެ ބުރިޖު ހުޅުވި އިރުވެސް ހީވަނީ މުއިއްޒު އަލަށް ފަށައިގެން ހުޅުވާ ނިންމި ތަނެއް ހެނެވެ. ކަންކަން ގޯސްވީމާ ކުރީ ސަރުކާރު ބޮލުގައި އަޅުވާހެން މޮޅުކަމެއް ވުމުން ކުރީ ސަރުކާރޭ ނުކިޔާ ކްރެޑިޓް ކާލަނީ މުއިއްޒެވެ.

މުއިއްޒު މޭޔަރުކަމުގައި މުއިއްޒުކޮށްލި އާ ސަހަރާ މިސްކިތުގެ މަސައްކަތް މޭޔަރު އާޒިމްގެ ހިއްމަތާ މިންނަތުން ނިންމުމުން ކަނދި ކަމަނާ ހެދިގަތީއެވެ. އާސަހަރާ މިސްކިތް ހުޅުވާ ރިބަންކަނޑާ ކްރެޑިޓް ކާލީ މުއިއްޒެވެ. މޭޔަރު އާޒިމުކުރި އެއްކަމެއް އޮތްކަމަކަށް ނުހެދިއެވެ.

މޭޔަރ އާޒިމް ކެމްޕޭނު ވައުދެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް ބުޅާ ޝެލްޓަރގެ ކުރެޑިޓް ކައްވާލީވެސް މުއިއްޒެވެ. މާލެ ސަރަހައްދުން ބިމެއް ހޯދާ ރެޔާއި ދުވާލު މަސައްކަތްކޮށްގެން އާޒިމާއި ސިޓީ ކައުންސިލުން ކުރިކަމެއްނެތި ފޮނިކޮޅު ބޯލީ މުއިއްޒެވެ. ކުޑަމިނުން ބުޅާ ޝެލްޓަރ ހުޅުވަމުން މާލޭ މޭޔަރުގެ ނަންވެސްގަނެ ނުލައެވެ. 

ފޮޓޯ: ރައީސް ޔާމީނުގެ ހެލްތު މިނިސްޓަރ ނާޒިމް

ވެރިކަމަށްއަރާ އިންޑިއާ އާއި ހަސަދަލައިގެން އުޅުނު ދުވަސްކޮޅު އައިޖީއެމްއެޗް ދޮރުމަތީ ހުރެ އެތަން ދައްކަމުން ރާއްޖޭގެ މައި ހޮސްޕިޓަލަކީ އިންޑިއާގެ ހަދިޔާއެކޭ އިންޑިއާގެ ނޫސްވެރިއަކު ބުނިކަމަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ މައި ހޮސްޕިޓަލަކީ ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލް ކަމަށް ހަމަޖެއްސީ އިހަށް ދުވަހު މުއިއްޒު އަމިއްލައަށެވެ. ނުއުފަންނަ ހޮސްޕިޓަލެއް ރާއްޖޭގެ މައި ހޮސްޕިޓަލަށް ހެދިއިރު މުއިއްޒު ހުރީ ހަމައިގައިހެއްޔެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ބިނާކޮށް ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލްގެ ނަމުން ނަންދީ ބޭނުން ކުރަން ފެށިތާ 6 އަހަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަސް ވަނީވެފައެވެ. އެތައް ހިދުމަތެއް ރައީސް ޔާމީނު އެހޮސްޕިޓަލްގައިވަނީ ފައްޓަވާ ދެއްވާފައެވެ. އޭގެ މާފަހުން ކުއްލިޔަކަށް ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލް ހުޅުވުމަށް ވުރެ ބޮޑު ޖޯކެއް ނެތެވެ.

ފޮޓޯ: މުއިއްޒުގެ ހެލްތު މިނިސްޓަރ ނާޒިމް (މުއިއްޒާއެކު)

ތަންތަން ހުޅުވާ ރެބަން ކެނޑުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު ބާއްވައިގެން މުއިއްޒު ކުރަން އުޅޭކަންކަން ނޭގިގިގެން މީހަކު ނޫޅެއެވެ. މުއިއްޒު ކުރަން އުޅެފި ކޮންމެ ކަމެއް ބޮޑު ފާލަންހެން އޮންނަނީ ހޮޅިވެ މުއިޒު ވެފައެވެ. އެހެންކަމުން ވެރިކަމަށް އަހަރުވީއިރު ކުރެވުނު ކަމެއްނެތެވެ. ދައްކާނެ ފޮޓެއެއް ޖަހާނެ ސުރުހީއެއް ނެތުމުން ފޮޓޯ ހަދާ ނޫސްތަކުގެ ސުރުހީން ޖާގަ ހޯދުމަކީ ރެބަން ކެނޑުމުގެ އެއްބޭނުމެވެ. އަނެއް ބޭނުމަކީ ރަސްމިއްޔާތަށްޓަކައި ދައުލަތުން ބޮޑު ހޭދައެއްކޮށް އައުވާނުންނަށް ދައުލަތް ދަވާލަން ދިނުމެވެ.   

ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ހިލޭ ބޭސްފަރުވާ ކޮށްދިނުމަކީ ރައްޔިތުންނަށްޓަކާ ސަރުކާރުން ކޮށްދެމުންއައި އެންމެ ރަނގަޅު ކަންތަކެވެ. އާސަންދައިން ހިދުމަތް ދޭންފެށީއްސުރެ އެއްވެސް ރައްޔިތެއް ތަފާތުނުކޮށް ބޭސްފަރުވާ ކޮށްދިނުމަށް ކުރީ ސަރުކާރުތަކުން ވަރަށް ބޮޑަށް އިސްކަން ދިނެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑު މުއްސަންޖަކަސް ކިތަންމެ ނިކަމެތި ފަގީރަކަސް ދިރިހުރުމުގެ ހައްގު ތަފާތުނުވާކަން ކުރީގެ ވެރިންނަށް އެނގެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ދިރިހުރުމުގެ ހައްގު ކަށަވަރުކޮށް ނުދެވޭ ސަރުކާރަކަށް ދައުލަތުގެ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ނަފާ ހޯދާ މުސާރަ ނަގާކަށް ހައްގެއް ނުވާނެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކާ ފަރުތަކާ ފަޅުތަކާ ބޭނުންކޮށްގެން ރާއްޖޭގެ ގުދުރަތީ މުއްސަދިކަން ވިއްކައިގެން ފައިސާ ހޯދައިގެން ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނަމުގައި އެތައް ހާސް ބަޔަކަށް އަތްގުޅި ނުކާވަރުގެ މުސާރަ ދެވެއެވެ. އެންމެ ބައިމިލިޔަން ހަމަ ނުވާ އާބާދީއަކަށް ބޭސްފަރުވާ ހިލޭ ދިނުމަކީ ނުއުފުލެވޭ ވަރުގެ ބުރައަކަށް މިއަދު ސަރުކާރަށް ވެއްޖެއެވެ. ދައުލަތުގެ ހަރަދުގައި ބޭސްފަރުވާކޮށްދޭ މީހުން ގިންތިކޮށް ޒާތްޒާތުގެ އިންސުއަރެންސް ސްކީމްދީގެން ދައުލަތުން ފައިސާ ހަރަދު ކުރާއިރު އާދައިގެ އާއްމު މިހާއަށް ބޭސްފަރުވާކުރަން ޖެހެނީ ހައްގުވާ މިންވަރު ފިލްޓަރކޮށްގެންނެވެ. 

އާސަންދަ ދިނުން ދަތިކޮށް ފިއްތާލުމަށް އާއްމުންގެ ލޮލުގައި އަނދުން އެޅުވުމަށްޓަކާ އެޅުވި ހަމަޔަކީ އަޖައިބެއް ފަދަ މޮޅު ހަމައެކެވެ. މުއްސަދިންނަށް އާސަންދައިން ބޭސް ފަރުވާކޮށް ނޫދޭން ނިންމި ވާހަކައެވެ. އަޖައިބެކެވެ. މުއްސަދިމީހާ ބަލިވީމާ ރާއްޖޭންދޭ އާސަންދައަށް ބަލަހައްޓައިގެން ހުންނާނެހެއްޔެވެ. އެމީހުން ބަލިވީމާ އާސިޔާން ގައުމުތަކާއި ޔޫރަޕާއި އެމެރިކާއިން ބޭސް ކުރާނެއެވެ. މަދުފަހަރެއްގައި އާދައިގެ ކުޑަކުޑަކަމަކަށް ނޫނީ އެމީހުން ރާއްޖޭގެ ހޮސްޕިޓަލަކަށް ނުވަންނާެއެވެ. އާސަންދައިން މުއްސަންޖަކަށް ބޭސްކުރަން ޖެހިފައި ހުންނާނީ މަދުފަހަރެއްގައެވެ. އެެހެން ނޫނަސް މުއްސަދިވުމަކީ ރައްޔިތުކަން ގެއްލޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ. ދައުލަތުން ރައްޔިތަކަށް ވީތީ ލިބެންޖެހޭ ލުއިފަސޭހައެއް ހަމަހަމަކަމާއެކު ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ލިބެންޖެހޭނެއެވެ. 

މުއްސަދިންނަށް އާސަންދަ ނުދޭވާހަކަ ދައްކާއިރު ވަރަށް ގިނަ މުއްސަދިންނަށް އެހެން ނަންނަމުގައި ދައުލަތުން އަންލިމިޓެޑް ބޭސްފަރުވާ ލިބޭކަން އެނގޭ ހެއްޔެވެ. މަޖިލިސް މެންބަރަކަށްވީތީ ގާސިމް އިބްރާހީމް އާއި ސަންޓްރެވަލް ޝިޔާމާއި ރެޑްވޭވް ސަލީމާއި ކާނަލް ނާޒިމާއި ނަމިރާ ނާޒިމާއި އައިބީ އާއި ހިންވަރު ޖޭ މޯޑާއި އަދުރޭމެންނަށް އެމީހުންގެ އަނބިދަރީންނަށް ދާންދެން އާސިޔާންގެ ގައުމުތަކުން ދައުލަތުގެ ހަރަދުގައި ބޭސްފަރުވާ ކުރެވެއެވެ. އާސަންދަ ނުކީމާ ނިމުނީއެވެ.  

އާސަންދައިން އިސްރާފު ނުކުރުމާއި ކޮރަޕްޝަންގެ ގޮތުގައި ފައިސާ ބޭނުން ކުރެވެން ހުރި ދޮރުތައް ބަންދުކުރެވޭނެ ގޮތްތައް ނުހަދާ އާސަންދަދޭ މީހުން ގިންތިކުރިއަސް ދައުލަތަށް ބުރަކުޑައެއް ނުވާނެއެވެ. ނަމެއްގައި އާސަންދަ ލިބި ހަރަދުތަކެއް ހިނގާ ހަގީގީ ފަރުވާ ރައްޔިތުންނަށް ނުލިބި އާއްމު ސިއްހަތަށް ކުރަންޖެހޭ ހޭދަބޮޑުވެ ނުސިދާކޮށް ދައުލަތަށް އުފުލަންޖެހޭ ބުރަ ވާނީ މާބޮޑެވެ.     

އެމްޑީޕީން އާޓިފިޝަލް ބީޗުގައި ރޭ ބޭއްވި "ފުދިއްޖެ. ފުނޑިއްޖެ" ޖަލްސާގައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ޝާހިދު ރައްޔިތުންނާ އެ ސުވާލު ކުރެއްވީ ހިތިބޭސް ބުއިމަށް ރައްޔިތުންނަށް މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ހުއްޓާނުލާ އަންގަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. 

މިއަދު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ރައީސްގެ ބޭނުންފުޅަކަށް ވެފައި ވަނީ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ރަސްކަމަކަށް ބަދަލުކޮށްލެއްވުން ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ. އެގޮތުން ހަދަން އުޅޭ އެއްޗަކީ ޕްރިފެރެންޝަލް ވޯޓު ނަގާ ގޮތަށް ހަމަޖައްސާ ވޯޓް ގުނާނީ މާލޭގައޭ ކިޔާފައި ވޯޓު ކަރުދާސްތަކާއި ވޯޓު ފޮށިތައް މާލެ ގެނެސް ވޯޓު ފޮށީގައި ބަނޑު އެޅުމުގެ މަސައްކަތް ކުރުންކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ހާރިޖީ ވަޒީރުކަން ދެފަހަރަށް ކުރައްވާފައިވާ އދ ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގެ ކުރީގެ ރައީސް ޝާހިދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ ގުޅުންތަކަކީ އިތުބާރާއި އިހުތިރާމާއި އުސޫލުތައް ހިފެހެއްޓުމުގެ ތެރޭގައި ހިންގޭ އެއްޗެކެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި މިއަދުގެ ސަރުކާރުން ކަން ކުރައްވަމުން ގެންދަވަނީ އެހެންނެއް ނޫން ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ. ދޮގާއި މަކަރާއި އޮޅުވާލައިގެން ހާރިޖީ ސިޔާސަތެއް ނުހިންގޭނެ ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ. 

‏އެމްޑީޕީގެ ރައިސްކަންވެސް ކުރައްވާ ޝާހިދު ވިދާޅުވީ " މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައީ ބޮޑު ތަނުން ބައިނަލްއަގުވާމީ މައިދާނަށް ވެސް އޮޅުވާލައިގެން. މިއަދު މިއޮތް ސަރުކާރަށް އިތުބާރު ނުކުރެވޭ ބައިވެރިއެއްގެ ނަން ވަނީ ލިބިފަ" ކަމަށެވެ.

"ނާގާބިލް، ގޮތް ދޫނުކުރާ އޮޅުވާލާ ދޮގުހަދާ ނަފުރަތާ ފިތުނަ އުފައްދާ ދޯހަޅި ސަރުކާރެއް ހަވާލުވީމާ އެއް އަހަރުގެ ތެރޭގައި ބައްލަވާ މި ރާއްޖެއަށް ކޮށްލާފައި އޮތް މިންވަރު" އަސަރާއެކު ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ.  

އެމްޑީޕީ ހަށިފޮޅާޅާ އެ ތެދުވީ ރައްޔިތުން ރަތަށް އަރައިގެންނެވެ. ރައްޔިތުން ފުނޑިގެންނެވެ. ފުނޑި ހަފުސްވަނީ ވަކިރަށެއް ވަކި މީހެއްނޫނެވެ. މުޅިގައުމެވެ. ސަރުކާރު ފޫނުވެއްޓޭ ވަކި ދިމާލެއް ނެތެވެ.

މާލޭ މޭޔަރ އޮނަރަބަލް އާދަމް އާޒިމްގެ ވާހަކަޕުޅުންވެސް ނުފުނޑޭ އެއްދިމާލެއްވެސް ނެތްކަން ސާފެވެ. ހޮޅި ސަރުކާރު ހަމަ މަގަށް އަޅުވަން ޖެހިއްޖެކަން ކަށަވަރު ވެއްޖެއެވެ. 

މޭޔަރު އާޒިމް ވިދާޅުވީ "މިއަދު ކަރަންޓު ބިލު ތިން ގުނަ ބޮޑުވެއްޖެ. ފެން ބިލު ތިން ގުނަ ބޮޑުވެއްޖެ" ކަމަށެވެ. އެކްސްޗޭންޖު ރޭޓު 20 އަށް އަރުވާލާފައި ހުރިކަންވެސް އާޒިމް ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ. ކަން ކުރުމުގެ އެއްވެސް އިސްތިރާޖީ ޕްލޭނެއް ވިސްނުމެއް ސަރުކާރުގައި ނެތް ކަމަށް މާލޭ މޭޔަރ ވިދާޅުވިއެވެ.

ބަޖެޓް ފެންނަން އޮތްވާ އައިގޮތަށް އައިސް 35 މިލިއަން ޑޮލަރު ދީފަ ދޫނިތަކެއް މާލެ ނުގެންނާނެ ކަމަށާއި މިއީ ކުޑަ ލާރި ކޮޅެއް ނޫން ކަމަށް މޭޔަރު ވިދާޅުވަމުން "މިއީ ކިތައް މީހުންގެ ބޯހިޔާވަހިކަންތޯ" ސުވާލު އެފައްދަވާ ވިދާޅުވީ އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް 100 މީހުންގެ ބޯހިޔާވަހިކަން ކަމަށެވެ. އާޒިމް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި 35 މިލިއަން ޑޮލަރު ހަމަ ވަޔަށް ތަޅާލީއެވެ. 

ބުޅާ ޝެލްޓަރގެ ހިޔާލު އުފަން ކުރުވާ އަމަލީ ގޮތުން އެމަސައްކަތް ކުރައްވާ ބުޅާ ޝެލްޓަރ ހަގީގަތަކަށް ހެއްދެވި މޭޔަރ އާޒިމު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގައި ހުޅުވަންޖެހޭ ރީހެބްތައް ވަރަށް ގިނަވެއްޖެއެވެ.  ދޮގުހަދާ މީހުންތަކެއްލާން ޖެހޭ ރީހެބްތަކެއް ހަދަން ޖެހޭކަމަށް އާޒިމް ވިދާޅުވިއެވެ. " ދޮގުހަދާ މީހުން ލާނެ ރީހެބެއް ބަޖެޓްގައި ޖަހާ ދިނުމަށް މާލޭ މޭޔަރު ގޮވާލެއްވިއެވެ. އެކަން ނުކޮށް މިގައުމު ސަލާމަތް ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނެތް ކަމަށް އާޒިމް ވިދާޅުވިއެވެ. 

ކޮވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާގައި ގައުމަށް އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ހަތަރު އަނާއެއްވެސް ނުވަދެ 2 އަހަރު ވީއިރު ގައުމު ބަޑަށް ނުޖައްސާ އުދަނގުލެއް އިހުސާސް ނުކޮށް މަތި ހަށި ނަގާފައި ބާރަށު ޝުޖާމެނަށް އުޅެވުނީ ކޮވިޑް ރަނގަޅަށް މެނޭޖު ކުރީމައެވެ. ސަރުކާރު މުއައްޒަފަކު ނުކަނޑާ ގޭގައި ބައިތިއްބައިގެން ހަމަ މުސާރަދީ، ވިޔަފާރިތައް ފުނޑުނަނުދީ ސަރުކާރުން އެހީތެރިކަންދީ މަސައްކަތްތެރިނަށް މާލީ އެހީތެރިކަންދީ ހެދީ ރަނގަޅަށް ކޮވިޑް މެނޭޖު ކުރެވުނީތީއެވެ. ނިއުމަތަށް ޝުކުރު ކުރަން ނޭނގޭ ބާރަށު ޝުޖާއު ކަހަލަ ފައިސާގެ އަޅުން ހަމައިގައި ނެތިގެން ކަނުވެ ބީރުވުމަކީ އެމްޑީޕީގެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. 

ދުނިޔޭގެ ތަފާސް ހިސާބާއި ޑަބްލިޔުއެޗްއޯގެ ހިސާބުތަކަށްވުރެ ބާރަށު ޝުޖާއުގެ ހިސާބުކުރުން ގަނޑު މާ މޮޅެވެ. އާބާދީގެ ނިސްބަތުން ކޮވިޑް ޖެހިގެން އެންމެ މަދުން މީހުން މަރުވި ގައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެ ޑަބްލިޔުއެޗްއޯއިން ހިމަނާފައިވާއިރު ބާރަށު ޝުޖާއަށް ފެންނަނީ މުޅިން އެހެން އެއްޗެކެވެ. ހުޅުހުޅުން ދޫވާކުނޑީގެ ބާރު ކޮށްފައިވާލެއް ބޮޑީތާއެވެ. 

49.3 ބިލިޔަންގެ ބަޖެޓެއް ލިބިގެން އެންމެ ދިހަމަސް ދުވަހުން ތާޅާ ހުސްކޮށްލި ބައިގަނޑު ނިކުމެ ކޮވިޑްގައި ދެއަހަރު ވަންދެން އާމްދަނީ އެއްނުލިބި ގައުމު ހިންގި ބަޔަކާ ދިމާލަށް އަނގަހުޅުވަން ލަދު ގަންނަން ޖެހޭނެއެވެ. ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި ލިބުނު ފައިސާއާއި އެހެނިހެން އެހީ ރަނގަޅު ގޮތުގައި ބޭނުން ނުކުރިނަމަ މިއަދު ގައުމު ހޯދާ ނުފެނުނީހެވެ. ހިލޭ އެހީއަށް ކޮވިޑްގައި އެތައްހާސް މިލިއަން ރުފިޔާ ލިބުނޭ ބުނަން ޝުޖާއުގެ ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ.

މުޅި ދުނިޔޭން ވެސް ވެންޓިލޭޓަރަށް އިންތިހާއަށް ބޭނުންވެ ލިބުން ދަތިވެ ރައްޔިތުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރަން ވެންޓިލޭޓަރު ހޯދުން ނޫންގޮތެއް އޭރަކު ނެތެވެ. ދުނިޔޭގެ މަދު ތާކުންނޫނީ އެ ލިބެން ނެތުމުން ލިބެން އޮތް ގޮތަކަށް ހޯދަން އުޅުމަކީ ސަރުކާރެއްގެ ޒިންމާކަން ނޭނގޭ މީހުން ރައްޔިތުންނޭ ކިޔައިގެން އަނގަނުހުޅުވާށެވެ. ވެންޓިލޭޓަރު ހޯދާދޭން ބުނާ ބަޔަކަށް ކުރިއަށް ފައިސާ ނުދީ ވާނެއެއްވެސް ގޮތެއް ނެތް މިންވަރަށް ވެންޓީލޭޓަރު ހޯދުމުގެ ބޭނުން ބޮޑެވެ. އެހެންކަމުން އެންމެ އަވަހަށް ހޯދާދޭނެ ކަމަށް ބުނާ ބަޔަކަށް  އެ ގަތުމަށް އެޑްވަންސްކޮށް ފައިސާ ދިނުން ނޫން ގޮތެއް އޭރަކުނެތެވެ.

ސިއްހީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައި މަކަރާ ހީލަތުން ވެންޓިލޭޓަރު ގެނެސްދޭން ފައިސާ ނެގި މީހުން އެ ފައިސާ ދިވެހި ސާރުކާރަށް ދެއްކުމަށް މެލޭޝީޔާގެ އާބިޓްރޭޝަނުން އެއޮތީ ހުކުން ކޮށްފައެވެ. ކަމުގެ ހަގީގަތް އެނގި ހުރެ ބާރަށު މައިކު ކުރީ ސަރުކާރޭ ވެންޓިލޭޓަރޭ ކިޔަކަސް ހަގީގީ ވަގުންނަނީ މުއިއްޒާއި މުއިއްޒުގެ އައުވާނުންކަން ދިވެހިން ދަނެއެވެ.  

އިނގިރޭސި ސަރުކާރުން މޮރިޝަސްއަށް ޗާގޮސް ހަވާލުކުރި ވާހަކަ އަޑުއިވިގެން އިނގިރޭސި ސަރުކާރަށް ލިޔެގެން މިހާރަކު ވާނެ ކަމެއް ކޮށްދެވޭނެ ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ރާއްޖޭން މުއިއްޒު ސިޓީއެއް ލިޔެފައި ފޮނުފާލާއިރަށް ދީދީފާ އަތުލިކަލޯ ހެދިގެން މޮރިޝަސް އަތުން އިނގިރޭސީންނަށް ޗާގޯސް އަތުލާފައި ރާއްޖެއާ ހަވާލު ކުރާނެ ހެއްޔެވެ. ކުރެވޭނެ ހެއްޔެވެ. 

ޗާގޯސްއަކީ ރާއްޖޭގެ ތަނެއްކަމަށް ދިވެހި ރަސްރަސްކަލުންގެ ލިޔުއްވުންތަކުން ފެންނަން އެބަހުއްޓޭ ކިޔައިގެން މުއިއްޒު ނެގިނެގިފައި ޖެހުނަސް މިހާރަކު އެކަމެއް ދެނެއްް ނުވާނެއެވެ. މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީބާރު ހޯދަން މޮރިޝަސްއިން ކުރަމުން ދިޔައިރު ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުތައް އޮތީ ނިދާފައެވެ. ބައިނަލްއަގުވާމީ އެއްވެސް ޕްލެޓްފޯމެއްގައި ޗަގޯސް ހޯދުމަކަށް ވަކާލާތެއް ރާއްޖެއަކުން ނުކުރެއެވެ.

އދ އަށް ހުށަހަޅައިގެން ޗާގޯސް ހޯދަން މޮރިޝަސުން މަސައްކަތް ކުރިއިރު އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށްތިބެފާ ހޭވަރިވީއިރު ޗާގޯސް ލިބުމުގެ ކޮޅުމަތިވެސް ފެންނާކަށް ނެތެވެ. ދެއްކި ހަމައެއްް ދައްކައިގެން ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީބާރު އޮންނަން ޖެހޭނީ މޮރިޝަސްއަށް ކަމަށް ދުނިޔޭގެ ކޯޓުން އެއޮތީ ލަފާދީ އދ ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގެ ބަޑު އަގުލަބިއްޔަތުން އެކަން ބަލައިގެންފައެވެ. އެ އަސާސްތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީބާރު އޮތީ މޮރިޝަސްއަށް ކަމަށްބަލާ އިޓްލޮސްއިން އެވަނީ ޗާގޯސްކަނޑު ބައިކޮށްދީ ނިމިފައެވެ. އެންމެ ފަހުން ޗާގޯސް އިނގިރޭސީންގެ ކޮލޮނީއެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް އޮތުން މޮރިޝަސްގެ މައްޗަށް ދޫކޮށްލާވެސް ނިމުނީއެވެ. ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީބާރުގެ ކަންތަން އދގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުން އެންޑޯސްކުރުން ނޫން ހުރިހާ އިޖުރާތެއް މޮރިޝަސްއާއި އެއްކޮޅަށް މިހާރު އެއޮތީ ނިމިފައެވެ. އިނގިރޭސީން ޗާގޯސް ދޫކޮށްލުމުން އދ ގެ ސަލާމަތީމަޖިލީހުން އެކަން ނިންމާކަށް ދެން ލަހެއްފަހެއް ނުވާނެއެވެ.  

ކަންކަން ވެފައިވާ ގޮތުން މޮރިޝަސްއާ ކިތަންމެ ދުރުގައި ޗާގޯސް އޮތަސް ޗާގޯސްއަކީ މިހާރު މޮރިޝަސްގެ ތަނެކެވެ. އެހެނީ އެއް ކޮންޓިނެންޓަލް ޝެލްފުން ގުޅިފައިވުމަކީ އެއް ސިޔާދަތީބާރެއް ހިއްސާކުރުން ލާޒިމުކުރާ ކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. އެއް ކޮންޓިނެންޓަލް ޝެލްފް ހިއްސާ ކުރާތީ އެއް ސިޔާދަތީބާރެއް އޮންނަން ނުޖެހޭ ކަން ކަށަވަރުވަނީ މަލިކާއި ލެކެޑިވްސްއަށް ރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތީބާރު ނުހިނގާތީއެވެ. 

މޮރިޝަސްއާއި ޗާގޯސް މާދުރުގައި އޮތުމަކީ ޗާގޯސްއަށް މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީބާރު އޮންނަން ނުޖެހޭ ސަބަބެއްވެސް ނޫނެވެ. ދުރުވެގެން ސިޔާދަތީ ބާރު ނުހިނގާނެ ނަމަ އަންޑަމަން-ނިކަބަރއަށް އިންޑިއާގެ ސިޔާދަތީބާރެއް ނުހިނގާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ޗާގޯސްއަކީ ރާއްޖޭގެ ބައެއްކަމަށް ދައުވާ ކުރުމުގެ ހައްގެއް ރާއްޖެއަކަށް ނެތެވެ. ރާއްޖެއާއި އެއްގޮތް ކަންތައް ތަކެއް ހުރުމަކީ ރާއްޖޭގެ ބަޔަކަށް ޗާގޯސްވާންޖެހޭ ކަމެއްނޫނެވެ.

ޗާގޯސްއަކީ މޮރިޝަސްެ ސިޔާދަތީބާރުގެ ދަށުގައި އޮތްތަނެއްކަން މުޅިދުނިޔޭން މިހާރު އެވަނީ ގަބޫލުކޮށްފައެވެ. މުއިއްޒު އުޑުގައި ޖެހިފައި ބިމުގައި ޖެހުނަސް ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީބާރު ރާއްޖެއަށް ލިބުނިއްޔާ ލިބޭނީ މޮރިޝަސްއިން ރާއްޖެއަށް ޗާގޯސް ހަދިޔާކޮށްގެންނެވެ. ބައިނަލްއަގުވާމީ ކޯޓެއްގައި ޗާގޯސްް މައްސަލައިގައި މޮރިޝަސްގެ މައްޗަށް ރާއްޖެއަށް ގަދަވެގަނެވޭނެ ގޮތަކީ ނެތްގޮތެކެވެ. ރާއްޖެއަށް މިހާރު ޗާގޯސް ލިބޭން އޮތް ހަމަ އެކަނި ގޮތަކީ މޮރިޝަސްއާ ހަނގުރާމަ ކޮށްގެން ޗާގޯސް އަތުލުމެވެ. މުއިއްޒުގެ ހިއްވަރެއް ހުރިއްޔާ އެކަން ފަހަރެއްގައި ވެދާނެއެވެ. އިނގިރޭސި ސަރުކާރަށް ފޮނުވާ ސިޓީއަކުން ޗާގޯހެއް ނުލިބޭނެއެވެ.

ވެރިކަމަށް އިންތިހާބު ވެގެން އަލްޖަޒީރާއަށް ދިން ބަސްދީގަތުމުގައި ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު އުފުލުމާއި ގުޅޭގޮތުން ދުނިޔޭގެ ސައިންސިސްޓުނަށް މުއިއްޒު އެ ދުވަހު ކުރީ މަލާމާތެވެ. އެކަމަކު ވެރިކަމަށްއަރާ ބޭރުގެއެހީ ހޯދަންވީމާ ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑުވެސް އުފުލޭކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުން ރާއްޖެއަކީ ނާޒުކު ގައުމަކަށްވެސް ވެއްޖެއެވެ. 

މީހުން ދިރިއުޅޭ ހުރިހާ ރަށްރަށަށް ސަރުކާރުން ހަރަދު ކުރަން ޖެހޭތީ ގިނަ ރަށްތަކެއްގައި މީހުން ދިރިއުޅުމަކީ ބޮޑުކަމަކަށް މުއިއްޒަށް ވެއްޖެއެވެ. އާބާދީ ކުދި ރަށްރަށުގައި މީހުން ދިރިއުޅުމަކީ ނާޒުކު ކަމަކަށް މުއިއްޒަށް ވަނީވެސް ރަށްރަށުގައި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ގާއިމު ކުރަންޖެހޭތީއެވެ. ކަރަންޓާއި ބޯފެން ރައްޔިތުންނަށް ހޯދާދޭން ޖެހޭތީއެވެ. ފަޅާއި ބަނދަރު ހަދާދީ ގޮނޑުދޮށް ގިރުން ހުއްޓުވަން ޖެހޭތީއެވެ. މަގުހަދާދީ ފެންހިންދުން ހުއްޓުވަން ޖެހޭތީއެވެ. ސިއްހީ މަރުކަޒާއި ސްކޫލާއި މިސްކިތް އަޅައިގެން އެތަންތަނުން ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތް ދޭންޖެހޭތީއެވެ. ކުޅޭދަނޑުތަކާއި އެހެނިހެން އާއްމު ހިދުމަތްތައް ގާއިމުކޮށްދީ ދަމަހައްޓަން ޖެހޭތީއެވެ. 

ދުނިޔޭގެ ގިނަ ގައުމުތަކާ ހިލާފަށް ރާއްޖޭގެ ހާއްސަކަމަކީ ތަފާތު ކަމަކީ ރީތި ކުދިކުދި ރަށްތަކެއްގައި ތޮއްޖެހުމެންނެތި އަމާންކަމާއި އޮމާންކަމާއެކު އެރަށެއްގެ ތޮބީއަތާއި އެއްގޮތަށް ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތެއް އޮތުމެވެ. ރަށުފެންވަރުގައި ތައުލީމާއި ސިއްހަތާއި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ލިބިގެން ރައްޔިތުން އުޅުމެވެ. ރައްޔިތުންގެ މައްޗަށް ބަސްކިޔާ ރައްޔިޔުންގެވެރިން އެމީހުން އަމިއްލައަށް ކަނޑައަޅައިގެން މައިސަރުކާރުގެ މަދަދާއި އެހީތެރިކަމުގައި އުފާވެރި ދިރިއުޅުމެއް އުޅޭއުޅުމެވެ. ރާއްޖޭން ރާއްޖެވަންތަކަން ނައްތާލަންއުޅޭ އެއްވެސް ސަރުކާރަކަށް ރައްޔިތުންގެ ރުހުމެއް ނޯވެއެވެ.

މުއިއްޒު ބޭނުންވަނީ ގިނަ ރަށްތަކެއް ފަޅުކޮށް އާބާދީ ތޮއްޖައްސާ އިތުރު މާލެ ތަކެއް އުފައްދާށެވެ. އެންމެން އެއްތަން ކޮށްގެން ރައްޔިތުން ގަނަ ތަޅުވާށެވެ. މަތިމައްޗަށް އިމާރާތްކޮށްގެން ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ޑިމާންޑް އިތުރުކޮށްގެން ފްލެޓްތަކުގައި ފުނިޖައްސާށެވެ. ގިނަ ރަށްތަކެއް ފަޅުކޮށްގެން ބޮޑުއަގުގައި ވިއްކައިގެން ފައިސާ ހޯދާ ދައުލަތް ދަވާލުން ނޫން އެއްވެސް ވިސްނުމެއް މުއިއްޒުގެ ސިކުނޑީގައި ނެތެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން އެމީހުން އުފަންރަށުގައި ބައިތިއްބައިގެން ރާއްޖެ ތަރަައްގީ ކުރަން ނޭނގެންޏާ ވެރިކަމުގައި ބަގުޑި ބައްދައިގެން މުއިއްޒެއްކަމަކު ހުންނާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ވެރިކަމަށް އަރާ ތިޔަހުރީ އެރަށްރަށުގައި ކުރަން ބޭނުންވާ ކަންކަން ކުރާނެ ކަމަށް ވައުދުވެގެން އެރަށްރަށުގެ މީހުންގެވެސް ވޯޓު ހޯދައިގެންނެވެ. އެމީހުން ވޯޓުދިނީ ވެރިކަން ލިބުމުން ހިތުހުރި ކަމެއް ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ކުރާކަށް ނޫނެވެ.    

ކުޑަރަށެއް ބޮޑުރަށެއް ނުބަލާ ދިވެހި ރައްޔިތުން ދިރިއުޅޭ ހުރިހާ ރަށެއްގައި ކުރީ ސަރުކާރުން ގާއިމުކުރަން ފަށާފައިވާ އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ދިނުމުގެ ވިސްނުން މުއިއްޒުގެ ކިބައިގައި ނެތެވެ. 56 ބިލިޔަނުގެ ބަޖެޓެއް ފާސްކޮށްގެންހުރެ ކަންކަން ނުކޮށްދޭން ރަށްރަށް ފަޅުކުރާ ވާހަކަ ދައްކަން ރައްޔިތުންނަށް ކަންކަން ނުކޮށްދޭން ވެގެންނެވެ.

100 މީހުން ހަމަނުވާ ރަށްރަށުގައިވެސް ކައުންސިލަރުން ތިބޭ ކަމަށާއި ކައުންސިލްގައި ތިބެނީ ބައްޕަ އާއި މަންމަ އާއި ދަރިންކަމަށާއި އެކަކު ދަނީ މަހަށް ކަމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ރަސްމީ ޖަލްސާއެއްގައި ބުނުމަށްވުރެ ބޮޑު ފުރައްސާރައެއް ބުލީއެއް މަލާމާތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެކަކު ދަނީ މަހަށް ކަމަށޭ ބުނެ މަސްވެރި ކަމަކީ އަގެއްނެތް ދަށު ދަރަޖައިގެ މީހުން ކުރާ މަސައްކަތެއްކަން މޭރުން ވާގޮތަށް ވާހަކަދައްކާ މަސްވެރިންނަށް ރައީސް ކުރީ މަލާމާތެވެ.

ކައުންސިލަރުން މަދު ކުރިޔަސް ރަށްރަށް ފަޅުކުރިޔަސް އެފާޑަށް ކުދި އާބާދީތަކަށް ބުލީނުކޮށް އެކަން ކުރެވެދާނެއެވެ. ކަމެއްގެ މުހިންމުކަން ވިސްނާދިނުމަށް ރައީސް ބަސްމަގު ބަހައްޓަން ޖެހޭނީ އެހެނަކުން ނޫނެވެ. ކުދި އާބާދީތަކުގެ މީހުނަށް މުއިއްޒު އެ ގޮތަށް މަލާމާތްކޮށް ފުރައްސާރަ ކުރުމަކީ މުއިއްޒުގެ ލަދުހަޔާތް ކެނޑިފައިވާ މިންވަރު ސާފުވެގެން ދިޔަކަމެކެވެ.

އެތައް ހާސް ސިޔާސީ ވެރިން ލައިގެން މުއިއްޒުގެ އައުވާނުންނަށް ދައުލަތް ބަހާލާ ކައި ހުސްކުރާތަން ރައްޔިތުން އެބަ ތިއްބެވެ. ރަށްރަށުގެ ކައުންސިލަރުންނަށް މުސާރަ ދިނުން ބުރައަކަށްވެ އެތައް ސަތޭކަ މީހުންނަށް ރަށްރަށުގައި ތިބެގެން ވަޒީފާ އަދާކުރުމުގެ މަގު ބަންދުކޮށްގެން ހަރަދު ކުޑަކުރާ މަންޒަރު ދެކެންވެސް ބަޔަކު އެބަތިއްބެވެ. 

ކުދި ހުރިހާ އާބާދިއަކީ ބޮޑު އާބާދީއެއްކަން މުއިއްޒަށް ނޭގުމުން ރައްޔިތުން އަރާ ހަމަ ކުރާނެއެވެ. އާނއެކެވެ. ފުދިއްޖެއެވެ. ފުޑިއްޖެއެވެ. ރައްޔިތުން ނިކުމެ ބޭލުމުގެ ކުރިން އަވަހަށް ފައިބާށެވެ. 

އެގޮތުން އަންހެނުންނަށް އަނިޔާވެރިވުމުގެ ވާހަކައަށް ދެވޭ ބުރަދަން ކުޑައެއް ނޫނެވެ. އެންމެންގެ ކުރިމަތީގައި ފެނި ތަޖުރިބާ ކުރެވެމުންދާ ކަންކަމުން އެކަން ސާބިތުވެއެވެ.

އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ފާހަގަ ކޮށްލެވެނީ ވެރިކަން ލިބުމާއެކު ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރކަން ދީގެން ރިޔާސީ ގަޑުވަރުގައި ޒާތީކަންކަމުގެ ބައިވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ގެންގުޅުނު ސަމަންތަރު ހެޔޮ އަންހެނެކެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލުއްސުރެ އެންމެ ގާތް އެންމެ އިތުބާރުކުރެވޭ ޒާތީ ކަންކަމުގެ އެއްބައިވެރިއަކީ ޝަމްނާޒެވެ. ބައެއް ފަހަރު ފަސްޓްލޭޑީއަށް ވުރެވެސް ފަސްޓްލޭޑީކަން ބޮޑޭ ހީވެއެވެ. އެކަމަކު ކުއްލިއަކަށް ފެނުނީ ގަނޑުވަރުން ނެރެ އެހެން ވުޒާރާއަކަށް ބަދަލުކުރިތަނެވެ. ފަސްޓްލޭޑީއަށް ކަމެއްގެ ހިލަންވެ ފައިފިއްތާލީ ނޫންކަމެއް ނޭގެއެވެ.

ގިނަ ދުވަސްތަކެއްނުވެ ޝަމްނާޒަށް ދާންޖެހުނީ ޖަލު ގޮޅިއަށެވެ. ރައީސާ ގާތްވަން ސިހުރު ހެދުމުގެ ތުހުމަތުގައެވެ. ޝަމްނާޒާއެކު އެކަނބުލޯގެ އަންހެން ކޮއްކޮވެސް ޖަލަށްލީއެވެ. ދެން ފެނިގެން ދިޔައީ މުއިއްޒުގެ ގާއިމު މަގާމުގެ ގޮތުގައި ހުރި ވަޒީރު އާދަމް ރަމީޒްގެ އަނތްބެއް ގޮތުގައިހުރި ޝަމްނާޒް، ވަރިކުރުމާއި ރަމީޒް ފިލައިގެން ދިޔަތަނެވެ. 

އުޅެމުން އައިގޮތުންނާއި ކުރި އިތުބާރަށް ބަލާއިރު ސިހުރު ހަދައިގެން ފަސްޓްލޭޑީކަން ނޫނީ ޝަމްޒީނާ ރައީސާ ވާންޖެހޭ އިތުރު ގާތެއް އޮވެދާނެ ކަމަކަށް ނުބެލެއެވެ. ނުފޫޒުގަދަ ފަސްޓްލޭޑިއަށް ހަގީގަތުގައިވެސް އެކަމެއް ހަޖަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ވީކަމެއްވެ ކުރި ގޮތަކަށްކޮށް ޝަމްނާޒް ޖަލުގައި ބަންދު ކުރުމަށް ފަހު ގާތުންދޭ ތުއްތު ދަރިފުޅަށް ބުއްދިނުމުގެ ފުރުސަތުވެސް ނުދިނެވެ. އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ގާތުގައި އުޅެމުން ގާތްވާން ހެދިކަމަށް ބުނި ސިހުރު ދިޔައީ ބޯމަތިންނެވެ. މައްސަލަ ޖެއްސި މީހެއް ސާބިތުވި ކުށެއްނެތި ޝަމްނާޒްގެ އަބުރު ކަތިލާ ކައިވެނި ރޫޅުވާލީ މުއިއްޒު ކަމެއް ސާޖިދާ ކަމެއް ނޭނގެއެވެ. އެނގޭ ކަމަކީ ކުށެއް ސާބިތުނުވާ ކަމެއްގައި ޖަލުން ވީއްލުމުންވެސް ކެޔޮކެވިފާ ހުރިލެއް ބޮޑުކަމުން ޝަމްނާޒް ހުރީ ހަނުކަމެވެ. އެއީވެސް ލޯބީގެ ވައްތަރަކީތާއެވެ.

ޝަމްނާޒަށް ފަހު އަނެއްކާ މިދިމާވީ ކިރުމައިން ޖަލަށްލުމުގެ އާވައްތަރެއްގެ ކަމަކާއެވެ. ފަލަސްތީނުގައި އިޒްރޭލުން ހިންގާ ނަސްލު ނައްތާލުމާ ދެކޮޅަށް ހިމޭން މުޒާހަރާއެއްކޮށް އަޑުއުފުލާ ދެއަންހެނަކަށް ޖަލުނޫން ތަނެއް އެމީހުން ތިބެންނެތުމެވެ. ޑރ. ޝަޒްރާއާއި ޝާދިޔާ ޑިޕްލޮމެޓިކް އެމިއުނިޓީއަށް އަރައި ގަތުމުގެ ތުހުމަތުގައި ޖަލުގައި ބަންދު ކުރުންނޫން އެއްވެސް ގޮތެއް އޮތްކަމަކަށް މުއިއްޒަކަށް ނުވެއެވެ. 

ޑރ. ޝަޒްރާއާއި ޝާދިޔާ ބަންދު ކުރަންޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތްކަމަށް ހައިކޯޓުން ބުންޏަސް ގާނޫނުލް އުގޫބާތުން ދެނުކުތާއެއް ހޯދައިގެން އެކަނބަލުންނަށް ދައުވާކޮށް އަލުން ބަލުން ޖަލަށް ނުލާ މުއިއްޒަށް ކެތެއް ނުވެއެވެ. އެންމެ އަޖައިބު އެއްކަމަކީ އެކަނބަލުންވެސް ޖަލުގައި ތިބިއިރު ގާތުންދޭ ތުއްތު ދަރިފުޅަށް ބުއްދިނުމަކީ ކޮށްގެން ވާނެ ކަމަކަށް ނުވުމެވެ. ކިރުމައިން ޖަލަށްލާން މިހާ ބޮޑަށް މުއިއްޒު ދޯޅަވަނީ ކީއްވެކަން ނުބަލާ ވަރެއް ނޫނެވެ.   

ރާއްޖެ ޓީވީ ފަށާއިރު ޕްރޮގްރާމްގައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ޗާގޯސް މައްސަލައާއި ގުޅުވައިގެން ރައީސް ޔާމީނު ހެއްދެވީ ބޮޑުވެގެންވާ ދޮގެކެވެ. ރަނގަޅަށް ފުރުސަތު އޮވެމެ ޗާގޯސް ހޯއްދަވާކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ރައީސް ޔާމީނު ނުކުރައްވައެވެ. ފޯޅަވަހި ކަނޑުގެ މައްސަލަ ހަމަޖައްސަން ވެސް ރައީސް ޔާމީނު ކުރެއްވި ކަމެއްނެތެވެ. ބައިނަލް އަގުވާމީ މައިދާނުގައި އެންމެ ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ފޯޅަވަހީގެ މައްސަލަ އެންމެ ބޮޑަށް ކުރިއަށް ދިޔައީ ރައީސް ޔާމީނު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި ހުންނަވަނިކޮށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ފޯޅަވައްސާއި ފޯޅަވަހީ ކަނޑަކީ ރައީސް ޔާމީނަށް މާމުހިންމު ތަނަކަށް އޭރަކު ނުވިއެވެ. 

ފެންނަން އޮތް ހަގީގަތަކީ 1968ގައި އިނގިރޭސީންގެ އަތްދަށުން މޮރިޝަސް މިނިވަން ވީއްސުރެ ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީބާރު މޮރިޝަސްއަށް ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔަކަމެވެ. ހަގީގަތަކީ އެ މީހުނަށް ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދެމުން ދިޔަކަމެވެ. ހަގީގަތަކީ ރާއްޖޭން އެކަމުގެ ތެރެއަށް ނުވަންނަ ކަމެވެ. ހަގީގަތަކީ ފޯޅަވައްސަކީ ރާއްޖޭގެ ބައެއް ކަމަށް ރާއްޖޭން އެއްވެސް އިރަކު ގަބޫލު ނުކުރާ ކަމެވެ. ހަގީގަތަކީ ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ހޯދުމަށް މޮރިޝަސްއިން ހުއްޓާނުލާ މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައިރު ރާއްޖޭގެ އެއްވެސް ސަރުކާރަކުން ކުރިއްސުރެވެސް ޗާގޯސް ހޯދުމަށް އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ކޮށްފައިނެތް ކަމެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެސަރަހައްދު ތަކާއިބެހޭ ގާނޫނު އުފަން ވިއިރުވެސް އަދި ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީން ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދު ކަނޑައެޅި އިރުވެސް ޗާގޯސްއަކީ ރާއްޖޭގެ ބައެއްް ކަމަށް ބަލާފައެއް ނެތެވެ. ކެނޑިނޭޅި މޮރިޝަސްއިން ޗާގޯސް ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައިރު ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުތައް އޮތީ ގަދަ ނިދީގައި ނިދާފައެވެ. ހުއްޓާނުލާ މޮރިޝަސްއިން ކުރަމުން ދިޔަ މަސައްކަތާއި ގުޅިގެން ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަންއަށް ދިނުމާމެދު އިންޓަރނޭޝަނަލް ކޯޓް އޮފް ޖަސްޓިސްގެ އިސްތިޝާރީ ލަފައެއް ހޯދުމަށް އެދިގެން އައިސީޖޭގައި އެކަން ހިނގިއިރު ރާއްޖެ ދެނެހުރި ކަމަށްވެސް ނުހަދާ އޮތީހަނެވެ. އެކަމުގެ ތެރެއަށް ރާއްޖޭން ވަނުމަކަށް ނުވިސްނައެވެ. 

އައިސީޖޭގެ އިސްތިޝާރީ ލަފާ ހޯދުމަށް އދ ގެ ޖެނެރަލް އެސެމްބްލީގެ 71/292 ގަރާރުން ހުށަހެޅީ 22 ޖޫން 2017 ގައެވެ. އޭރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނެވީ ރައީސް ޔާމީނެވެ. ތެދެކެވެ. އައިސީޖޭގެ އިޝްތިޝާރީ ލަފާ ނެރުނީ 14 މާރޗް 2019 ގައެވެ. އޭރު ރައީސް ކަމުގައި ހުންނެވީ ރައީސް ސޯލިހެވެ. 2018 ނޮވެމްބަރ 17 ގައި ވެރިކަމާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތުމާއި އައިސީޖޭގެ އިސްތިޝާރީ ލަފާ ނެރުމާދެމެދު ރައީސް ސޯލިހަށް ހަތަރު މަސްދުވަސް ލިބި ވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. އެކަމަކު އައިސީޖޭގައި އޮތް މައްސަލައިގެ ތެރެއަށް ވެދެވަޑައިގަންނަވަން ފުރިހަމަ 1 އަހަރާ 5 މަސް ރައީސް ޔާމީނަށް ލިބިވަޑައިގަތެވެ. 

ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް ދިނުމާގުޅޭ ގޮތުން އދ ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގައި ނެގި ވޯޓުގައި ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީބާރު މޮރިޝަސްއަށް ދޭން ނުފެންނަކަމަށް ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ވޯޓު ދިނުމާ ގުޅިގެން ރައީސް ޔާމީނު އިސްކޮށް ހުންނަވާ އެކަން ކުއްވެރިކޮށް ޕީޕީއެމުން ބަޔާންނެރެ މުޒާހަރާ ކުރިއެވެ. އޭރު ރައީސް ޔާމީނާއި ޕީޕީއެމް ވެސް ބޭނުންވީ މޮރިޝަސްއަށް ޗާގޯސް ދޭށެވެ.  

ފަތުރުވެރިކަމުގެ ދާއިރާގެ ހުރިހާ ފެސިލިޓީތަކަކުން ވަކި އަދަދަކަށް ބޭންކްތަކަށް ޑޮލަރު މާރުކުރަން ޖެހޭ ގޮތަށް ހެދުމަކީ ކުރެވުނު މޮޅުކަމަކަށް ވެގެން ފޮނި ކަނޑާނެކަމެއް ނެތެވެ. ފުރާ މީހުންގެ އަތުން ނަގާ ޑިޕާޗަރޓެކްސް އިންތިހާއަށް ބޮޑުކޮށް އެއަރޕޯޓް ޑިވްލޮޕްމެންޓް ފީ ދެގުނައަށް ބޮޑުކޮށް ގްރީންޓެކްސް 2 ގުނަކޮށް ޕްރޮފިޓް ޓެކްސް މައްޗަށް ޖެއްސުމަކީ މާ މޮޅުކަމެއްނޫނެވެ. 

ޓެކްސްތައް އަތްނުފޯރާ ވަރަށް ބޮޑުވުމުން ރާއްޖެ އަންނަ ބަޖެޓް ފަތުރުވެރިން އައުން ބޮޑުތަނުން މަދުވެގެން ދާނެއެވެ. މެދުފަންތިއާއި ދަށްފަންޓީގެ ޓޫރިސްޓުންނަށް ރާއްޖެއަކީ އާދެވޭ ވަރުތާކަށް ނުވާނެއެވެ. މިފެށުނު ހައި ސީޒަން ނިމުމުން ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމަށް ކުރާއަސަރު ފެންނަން ފަށާނެއެވެ. ކްރިސްމަސްޢައި ނިއު ޔިއާރ އާދިމާކޮށް ކުރިޔާލާ ހަދާފައިވާ ބުކިންތަކަށް މީހުން އަންނާނެއެވެ. މީހުން އައުން މަދުވެގެންދާނީ އޭގެ ފަހުންނެވެ.

ސަރުކާރުން އަޅަން ނިންމި ފިޔަވަޅުތަކާއި ގުޅިގެން ޓްރިޕް އެޑްވައިޒަރ އާއި ބުކިންގ ޑޮޓްކަމް ފަދަ ސައިޓުތަކުގެ ރިވިއުތަކުން ރާއްޖެއާއިމެދު ހުތުރު ރިވިއުތައް ފެނިގެން ދާކަށް މާލަހެއް ދެން ނުވާނެއެވެ. 

އަތްލަން ކެރިގެން މަސްވެރިންގެ ގައިގާ އަތްލީ މަސްގަންނަ އަގުދަށްކޮށްގެންނެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ މަސް އޮޑިފަހަރު ދެކޮޅު ނުޖެހޭތީ މަހަށް ނުފުރުމެވެ. ކުރިން ވީވަރުވެސް ނުވެ މަސްވެރި އާއިލާތައް މަގުމަތިވުމެވެ.

އާސަންދަ ލިބުމަކީ މިހާރު އަނިޔާއަކަށް ވެއްޖެއެވެ. އާސަންދަ ކަވަރުކުރާ ބޭސްތައް މަދުވެ ދާއިމީ ބޮޑެތި ކިތަންމެ ބައްޔަކަށް އާސަންދަ ލިބުން ހުއްޓިއްޖެއެވެ. ބޭސްފިހާރަތަކުން އާސަންދަ ކަވަރުކުރާ ގިނަ ބޭހަކީ ބޭރުން އެތެރެކުރާ އަގަށްވުރެ އަގުހެކޮށް ކަވަރުކުރާ ބޭހަށްވެ ބޭސް އާސަންދައަށް ދޫނުކުރެވޭ ވަރަށް އަގުތައް ތިރިކޮށް ބޭސްފިހާރަތަކުގައި ތަޅުއަޅުވަން ޖައްސައިފިއެވެ. ޕްރައިވެޓް ކުލިނިކްތަކާއި ޕްރައިވެޓް ހޮސްޕިޓާތައް ނުހިންގިގެން ލައްޕާކަށް މާގިނަ ދުވަހެއް ނެތެވެ. އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކަށް އާސަންދަ ދަރާވިކި އާސަންދައަށް ހިދުމަތެއް ނުދެއެވެ. އަދާނުކޮށް ހުރި ބިލްތަކުގެ ވާހަކަ ދެއްކުމެއްނެތެވެ. 

ބޭރު ފައިސާ ރާއްޖޭގައި ހިފެހެއްޓުމުގެ ނަމުގައި ވިޔަފާރިވެރިން ކޮށިއަރުވާލައިގެން ރައްޔިތުންނަށް މޮޅެއް ނުވާތާގައި އިތުރަށް ރައްޔިތުންވަނީ ބިކައެވެ. އިހަށް ކުރަން ޖެހޭކަމެއް ނުކޮށް ކުރިބޯށިގައި ހިފަން އުޅުމުން ވާނެ ހައެތި ރާއްޖެއަށް މިހުރެ ވަނީއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ނުތަނަވަސްކަން އިތުރުވެ ދަރަނިވެރިކަން ބޮޑުވެ އަނގަޔާއަތާ ދިމާނުވެގެން އުޅޭ މީހުން މިހާރުވެސް ލައްކަ ގިނައެވެ. 

ސިއްހީ ނިޒާމު ސިޔާސީ ކުރުން ހުއްޓައިލުމަށް އަބްދުއްލާ ޝާހިދު ސަރުކާރަށް ގޮވާލެއްވުމަށް އެކްސްގައި ޝާހިދު ކުރެއްވި ޕޯސްޓެއްގައި ވިދާޅުވީ ބޭސް ސިޓީއަށް ސަލާންޖެހުން ނިމުމަކަށް ގެނެސް އައިޑީ ކާޑު ދައްކައިލުމުން ހިލޭ ބޭސްފަރުވާ ކުރެވޭ ނިޒާމަކީ އެމްޑީޕީން މި ގައުމަށް ގެނައި ހެޔޮ ވެރިކަމުގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް އަސާސް ކަމަށެވެ..

އެއްވެސް ރައްޔިތަކު ބާކީ ނުކޮށް ހެލްތު އިންޝުއަރެންސްގެ ވަށައިޖެހޭ ނިޒާމެއް އެމްޑީޕީން އެކުލަވައިލީ ސިއްހީ ހިދުމަތަކީ ހުރިހާ ރައްޔިތުން ވެސް ޝާމިލު ކުރަންޖެހޭ އަސާސީ ހައްގަކަށް ވާތީ ކަމަށް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް މިއަދު ފެންނަމުން ދަނީ އެ މަންޒަރު ނޫން ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވި އެވެ. ޝާހިދު ވިދާޅުވީ ގޮތުގައި ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު އާސަންދަ ނިޒާމުން ބާކީކޮށް މި ހަރުދަނާ ނިޒާމަށް މި ސަރުކާރުން ގެންނަމުން މިދާ ބަދަލުގެ ހަގީގީ އަމާޒަކީ ވަކި ސިޔާސީ ފިކުރަކަށް ނިސްބަތްވުމުން މި އަސާސީ ހައްގުން މަހުރޫމު ކުރުން ކަމަށެވެ.  އަދި ބޭސް ސިޓީއަށް ސަލާން ޖެހުމުގެ ސަގާފަތް އިއާދަކޮށް ސިއްހީ ނިޒާމު ސިޔާސީ ކޮށްލުމަކީ ސަރުކާރުގެ އަމާޒުކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ.

ސިއްހީ ނިޒާމު ސިޔާސީ ނުކުރުމަށާއި ދިވެހި އެއްވެސް ރައްޔިތަކު ބޭސްފަރުވާގެ އަސާސީ ހައްގުން މަހުރޫމު ނުކުރުމަށް ޝާހިދު ގޮވައިލައްވައެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ޝާހިދު މިމޭރުމުން އެކްސްގައި ޕޯސްޓެއް ކުރެއްވީ އާސަންދަ ނިޒާމަށް ސަރުކާރުން ގެނައި ބަދަލުތަކާ ގުޅިގެން އެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ހޯދަމުން އައި ބައެއް ފަރުވާ ލިބުން ހުއްޓުމާއި ހިދުމަތް ހޯދަން އުނދަގޫވުމުގެ ޝަކުވާތައް ގިނަވެފައި ވަނިކޮށެވެ.

އުސްތާޒު ހުސައިން އަބްދުއްރަހުމާންގެ ހުވަފަތް އަނބިކަބަލުން ޖީ ސްކީލާނަށް މ. ދިމްޔާތު މުހައްމަދު މުއިއްޒު ބާރާ ނުފޫޒުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ދިން އަނިޔާގެ ވާހަކަ ފަޅާއަރުވާލުމުން އެ މުއިއްޒަކަށް ހަޖަމެއް ނުވާނެއެވެ. މުއިއްޒަށް އެކަން ހަޖަމު ނުވުމަކީ ނުހިނގާ ކަމަކަށް އެކަން ވުމެއް ނޫނެވެ. ކަމުގެ ވަށައިގެން ހުރި ހެކިތަކާއި އެކަމާ ގުޅުން ހުރި ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކުން ލިބިފައިވާ ކިތާބީ އަދި ޝަފަހީ ހެކިން އެކަމަކީ ހިނގާފައިވާ ކަމެއްކަން އެ ތަހުގީގީ ޖާނަލިޒަމް ރިޕޯޓުން ސާބިތެވެ. ކަމަކާ ގުޅިގެން ޝަރުއީ ހުކުމެއް ނެތުމަކީ އެކަމެއް ނުހިނގުމެއް ނޫނެވެ. 

ތަހުގީގީ ނޫސްވެރިކަމުގައި ކުރާކަމަކީ އެ ވަގުތަށް ފެންނަން ހުންނަ ހެކިތަކުގެ އަލީގައި ސިއްރުވެފައިވާ ހަގީގަތް ފަޅާއަރުވާލުމެވެ. އޭރުން އޭގެ އަލީގައި ނުފޫޒާ ބާރުގެ ބޭނުން ކޮށްގެން ކޮށްފައި ހުންނަ ކަންކަން ބަލާ ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ތަހުގީގީ ރަސްމީ އިދާރާތަކަށާއި ގާނޫނު ތަންފީޒު ކުރާ ފަރާތްތަކަށް މަގު ފެނިގެން ދެއެވެ.

އެމެރިކާގެ މަޝްހޫރު ވޯޓާގޭޓް މައްސަލަ ފަދަ އެތައް ބޮޑެތި މައްސަލަތައް ނޫސްވެރިން ފެންމަތިކުރުމުން އިންސާފްގެ ކުރިމައްޗަށް ގެނެވި ފިޔަވަޅު އެޅިފައި އެބަހުއްޓެވެ. ރާއްޖޭގައިވެސް އެޒާތުގެ އެތައް ކަމެއް މީގެކުރިންވެސް ނޫސްވެރިން ފެންމަތިކޮށްފައިވެއެވެ. ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހުން އޭރު އެ ވާހަކަތައް ދޮގުކޮށް އިންކާރު ކުރިއެވެ. އޭގެ އެންމެ އައުލާ މިސާލަކީ އަލްޖަޒީރާގެ "ސްޓީލިންގ ޕެރަޑައިސް" އެވެ. އޭރު އޮތް ދިވެހި ސަރުކާރަށް އަލްޖަޒީރާއަށް ކަމެއް ކުރެވޭނެ ނަމަ ކަޅާކޮށާ މަސްދިނީހެވެ. މިފަހަރު "ޖީ ސްކީލާން" މައްސަލައިގައި އެވޯޑް އަތުލާ އަދަދުގެ ވެރިންނާއި ނޫސްވެރިން ހައްޔަރުކޮށް ނޫސް އުވާނުލާ މުއިއްޒަށް ނޭވާލެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. 

"ޖީ ސްކީލާން" ބޮޑު މައްސަލައަކަށް ވެގެން އުޅޭއިރު 11 ވަނަ ނޫސްވެރިކަމުގެ އެވޯޑް ލިބުނު އެހެން ދެފަރާތެއް ނޫސްވެރިކަމުގެ އެބުނާ މިންގަނޑާ ހިލާފުވުމުގައި އެއް ދަރަޖައިގައި އޮތް ވާހަކައެއް އެކަކުވެސް ނުދައްކައެވެ. ހަގީގަތުގައި މިވާހަކަ ދައްކަން މިޖެހުނީ އެއްޒާތެއްގެ ކަންކަން އެއްގޮތަށް ނުދެކި ތައައްސަބުން ފުރެގެން ތިބެ ވަކި ބަޔަކު ނޭވާ ހޮޅިއަށް އަޅުވަން އުޅޭތަން ފެންނާތީއެވެ. 

ކޭޕާކް މައްސަލައިގައި "މަންޑޭ" އާއި ގުޅުވައިގެން ދައުރު ނޫހުން ގެނެސްދީގެން އެވޯޑް ލިބުނު އަގުބޮޑު ދިރިއުޅުމާ ފައިސާ..... ރިޕޯޓް އެއްވެސް މައްސަލައަކަށް ނުވެއެވެ. ޝަރީއަތަށް ކުށެއް ސާބިތު ނުވަނީސް ޕީޖީއާއި ފުލުހުން ދެއްކި ވާހަކަތަކަށް ބުރަވެ މަންޑޭގެ ބަހެއްނެތި އާއްމުކުރި ރިޕޯޓްގައި މަންޑޭގެ އަނބި މީހާގެ އައިބު އަންނައުނު ތަކަށް ދަންދެން ދެއްކުން އެއްވެސް މައްސަލައަކަށް ނުވިއެވެ. ތަހުގީގީ ދާއިރާގެ އެވޯޑް އެ ރިޕޯޓަށް ލިބުނެވެ. 

އަހަރުގެ އެންމެ މޮޅު ކަވަރޭޖްކަމުގައި ވެގެންދިޔަ "މިހާރުގެ މެދުސަފުހާ: ދިވެހި ފުޓުބޯޅައިން ވައި ހިނދި، ފައިސާ ގަދަވުން" ކަވަރޭޖު ވެސް މައްސަލައަކަށް ނުވިއެވެ. ބައްސާމް އަދީލް ޖަލީލާ ގުޅުވައިގެން ހަދާފައިވާ ކަވަރޭޖަކީ ބައްސާމް ދޮގުކުރާ ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ހިމެނުނު ކަވަރޭޖެކެވެ. އެކަމަކު އެކަވަރޭޖުވެސް އެއޮތީ ބަލައިގަނެ އެވޯޑް ލިބިފައެވެ. 

"ޖީ ސްކީލާން" ވެސް އެއޮތީ ހަމަ އެގޮތަށެވެ. އޭގާ އޮތީ މ. ދިމްޔާތު މުހައްމަދު މުއިއްޒު އޭނާގެ ދޮންއަމަޔަށް ކަންތައް ކުރި ގޮތުގެ ވާހަކައެވެ. އެކަވަރޭޖު ހަދާފައި ވަނީ މަންޑޭއާއި ބައްސާމާއި އެއް ދަރަޖައިގައި މުއިއްޒު ހުއްޓައެވެ. ނޫސްވެރި ކަމުގެ ރޮނގުން ބަލަންޏާ މިބުނެވިދިޔަ އެވޯޑް ލިބުން ތިން ކޮންޓެންޓަކީ ވެސް އޭގެ ޒާތުގައި ސަތޭކައިގެ ތިނެއްޗެވެ. އެވޯޑް ހައްގު ތިނެއްޗެވެ. މަންޑޭ ރިޕޯޓާއި ބައްސާމް ރިޕޯޓް ކަމުގޮއްސާ މުއިއްޒުގެ ދޮންއަމާ ކަމުނުދާންވީ އެއްވެސް ސަބަބެއް ނެތެވެ. "ޖީ ސްކީލާން" ހާދިސާ ހިންގީ މ. ދިމްޔާތު މުއިއްޒަށް ވާއިރު އެކަމަކާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަކާ ކޮންވާބެހޭ ކަމެއް ހެއްޔެވެ. 

ނޫސްވެރިކަމުގެ އެވޯޑް 2023ގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ގޮތުގައި އުޅުނު މީހުންނަކީ އުޑެއް ބުޑެއް ހަމައެއް ލަމައެއް ނޭގުނު ބަޔަކީ ހެއްޔެވެ. ތިމާމެންނަށް ކުރެވުނީ ކިއްކަން ނޭނގޭވަރު ވަލުބުޑު ނުކެނޑޭ ބަޔަކީ ހެއްޔެވެ. ނޫސްވެރި ކަމުގެ ރޮނގުގައި މަވަރެއް ނެތިގެން އިންސާފުގެ ތަރާދުގައި އިށީންއިރު ވަށައިގެން ހުރި ކަންކަމަށް ނުބަލާ ބަޔަކު ބުނިހާ އެއްޗެއް ހަދަން ކަންކަމާ ހަވާލުވާއިރު ކަމުގެ ބޮޑުކަން ނޭނގޭ ވަރަށް ގަމާރީހެއްޔެވެ. 

2023ގެ ނޫސްވެރިކަމުގެ އެވޯޑް ދޭނެ ފަރާތްތައް ކަނޑައެޅި ފަނޑިޔާރުން ހަމަ ހޭގާތިބެގެން ނޫން ހެއްޔެވެ. މޫނުގައި ޗޯކުޖަހައިގެން ވަރުގެ ކޮޅަށް ހެދިގެން ގޮސް ބަޔަކަށް އެވޯޑްދީ ބައިސާ ކަނޑާފަހުން ގޯހެއް ހެދިއްޖެކަން ފަނޑިޔާރުންނަށް އެގެން ޖެހެނީ ރައީސް އޮފީހަށް ގެންގޮސް ކުރުދޮށިން ދިނީމާ ހެއްޔެވެ. ގޯސްކޮށް ކަމެއްކޮށްފާ އެހެން ބައެއްގެ ބޮލަށް ކަނޑާލާ ނެރޭ ބަޔާނަކުން ކަންކަން ފުލެއް ނުބެއްދޭނެއެވެ. 

ނޫސްވެރިކަމަށް ފުންނާބު އުސްކަމުން ދެފައިކައިރި ނުވެގެން އުޅޭ ބަޔަކު އިންސާފުކޮށް ނިންމާ އެވޯޑް ދީފައިވާ ކަމެއްގައި ބަލަންވާ ވަރަށް ނުބަލާ ގޯސްތަކެއް ހެދިކަމަށް މާފަހުން އިއުތިރާފް ވުމަށްވުރެ ހުތުރު މުޑުދާރު ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ތިމާމެންނަކީ ކަންކަމުގައި ބަލަންވާ ވަރަށް ނުބަލާ ހިތުހުރި އެއްޗެއް ހަދާބައެއް ކަމަށް ބުނާނީ ގައިމު ވަރެއް ވެގެންތާއެވެ. 

ނުފުޒާއި ބާރާއި ފައިސާ އާއި ޖެހުމުން ރަނގަޅަށް ކޮށްފައި އޮތް ކަމެއް ނަމަވެސް ގޯސްކޮށް، އަމިއްލައަށް ކުރިކަންތަކާ ދެކޮޅަށް ބަޔާން ނެރެންވާނެތާއެވެ. ކިތަންމެ ރަނގަޅަށް ކަންކޮށްފައި އޮތަސް ކިތަންމެ ބޮޑު ހަގީގަތެއް ނަމަވެސް މުއިއްޒަށްޓަކާ އަމިއްލަ ނަޒާހަތްތެރިކަންވެސް ކަތިލައިލީތާއެވެ. ނޫސްވެރިކަމުގެ އަހުލާގީ މިންގަނޑޭ އަބުރޭ ދޮންއަމައޭ ކިޔަނީ ކީއްވެގެންކަން އޮޅެގެން އުޅޭ އެކަކުވެސް މިގައުމަކު ނެތެވެ. 

މީޑިއާ ކައުންސިލުން ވެސް ހާވާން އެފެށީ އެހަޑިއެވެ. މީގެ އެގާރަ އަހަރު ކުރީން މާތް މަގްސަދެއްގައި ފެށި ނޫސްވެރިކަމުގެ އެވޯޑް ލިބުނުހާ ފަރާތްތަކުގެ އަގުވައްޓާލާ ނަޒާހަތްތެރިކަން ވެއްޔާ މޮޑެލަނީއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު ދޮގެކޭ ބުނާ ކޮންމެ ކަމަކީ ތެދަށް ހަދަން ނަކަސްތާޅާއިރު ބަރަހަނާވެ ތިޔަފުޑާލަނީ ބަސްބުނުމާއި ހިޔާލުފާޅު ކުރުމުގެ އަސާސީ ހައްގެވެ. އިޖުތިމާއީ މިންގަނޑާ ހިލާފު އެއްޗަކަށް "ދޮންއަމާ" ރިޕޯޓަށް ފިޔަވަޅު އަޅަން ޖެހެނީ ނޫސްވެރިކަމުގެ އެވޯޑްދީފައެއް ނޫނެވެ.   

އިވެސްޓިގޭޓެޑް ޖާނަލިޒަމަކީ ހަސްމުން ހާޒިރުކޮށްގެން ޝަރީއަތެއް ކުރާހެން ކުރާކަމެއް ނޫނެވެ. މައުލޫމާތު ހޯދާ ލިބިގަތުމުގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން މައުލޫމާތު ހޯދާހެން ޖަރީމާ ހިންގާ ކަމަށް ނުވަތަ ހިންގި ކަމަށް ތުހުމަތުކުރާ ފަރާތަށް ލިޔެގެންނާއި ސުވާލުކޮށް އެފަރާތުގެ ބަސް ހޯދައިގެން ފަސްކާފު ހަމަކޮށްގެން ކުރާކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. ފޮރުވިފައިވާ ހަގީގަތް ހާމަވާނެކަމަށް ބާރުލިބޭ ހެއްކާއި ގަރީނާ ހޯދާ އެއްކޮށް ފޮރުވިފައިވާ ހަގީގަތް ހާމަކޮށްދޭ ނޫސްވެރިކަމަކީ އިންވެސްޓިގޭޓެޑް ޖާނަލިޒަމެވެ. 

ތަހުގީގީ ނޫސްވެރިކަމުން ހާމަކޮށްދޭ ހަގީގަތަށް، ހަގީގަތް ފަރުވައިގެން އުޅޭ ފަރާތުން އިންކާރު ކުރާނެއެވެ. ދޮގުކުރާނެއެވެ. ދެކޮޅު ހަދާނެއެވެ. ކުށްވެރިވެސް ކުރާނެއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒަށް ވެގެންވެސް އެއުޅެނީ އެހެނެވެ. މުއިއްޒުގެ ދޮންއަމަޔާ މެދު އަމަލު ކުރިގޮތް ފަޅާއަރާ ބަރަހަނާވީއެވެ. ދޮންއަމާގެ ހަގީގަތް ހާމަކުރި ނޫހާއި ނޫސްވެރިން މުއިއްޒަކަށް ކަމަކު ނުދާނެއެވެ. މުއިއްޒަށް ކަމުދިޔަސް ނުދިޔަސް އެހަގީގަތް ބަދަލެއް ނުވާނެއެވެ. ދޮންއަމާ އަށް ކަންކުރި އިހާނެތިގޮތް އެހުރީ ދިމާލަށް މިހާރު ހާމަވެފައެވެ. 

ނޫސްވެރިކަމުގެ އަހުލާގީ މިންގަނޑޭ އަބުރޭ ކިޔައިގެން ހޭނުބަހައްޓާ ސަރުކާރުން ދޮންއަމާގެ ވާހަކަ ދައްކަނީ މުއިއްޒު ވެރިކަމުގައި ހުރީތީއެވެ. ހުސްވި މަހު ކޮށިއަރައިގެން އުޅުނީ " ބެލްކަނި" ފެނިގެންނެވެ. އަނެއްކާ މިހާރު ދޮންއަމާ ރިޕޯޓް މާ ބޮޑު އެއްޗަކަށް ވެގެން ވާހަކަ ދައްކާއިރު އިންވެސްޓިގޭޓެޑް ޖާނަލިޒަމްގެ ނަމުގައި "ވަގުތު" ނޫހުން އައްޑު އަތޮޅުގެ އެތައް ބައެއްގެ (ތިޔަބުނާ) އަބުރެއް ދީނީ ހައްދުފަހަނައެޅި މީހުންގެ ނަމުގައި ވަނީ ކަތިލާފައެވެ. 

ރާއްޖޭގެ މަޝްހޫރު ނޫހެއްގެ ނޫސްވެރިންތަކެއް މަސާޖްޕާލާތަކުގެ އަޑި ހޯދުމުގެ ނަމުގައި އެތަންތަނަށް ވަދެ އަމިއްލައަށް ކަސްބީންގެ ހަށިގަތް ވާހަކަވެސް އޮތީ ދައްކާފައެވެ. މޭކަޕްކޮށްގެން ސަލާން ޖަހަން އުޅުނު ނޫސްވެރިންގެ ބައެއްގެ ވާހަކަވެސް އޮތީ އާއްމުކޮށްފައެވެ. ސިޔާސީ ވެރިއެއްގެ ފައިވަޅުގައި ތެޔޮ ދެމިވާހަކަވެސް ތަހުގީގް ބަޔާންތަކާއެކު ވަނީ ރާއްޖޭގެ ނޫހެއްގައި ގެނެސްދީފައެވެ. އަލްޖަޒީރާ އިން "ސްޓީލިންގ ޕެރަޑައިސް" ވެސް ގެނެސް ދިނެވެ. މިހުރިހާ ފަހަރަކު ރައްދުވާ ފަރާތުން ދޮގުކޮށް އިންކާރުކުރިއެވެ. 

މިހާރު ޖީ ސްކީލާން (ދޮންއަމާ) އާކަމަކަށް ވެގެން މޭބޮޑުވެގެން އަބުރޭ އަހުލާގީމިންގަޑޭ ކިޔައިގެން އުޑުގަޖެހި ބިމުގަޖެހުމުގެ މާނައެއްނެތެވެ. ކިތަންމެ ނޫން ކަމަށް ހަދައިގެން އުޅުނަސް އިންވެސްޓިގޭޓެޑް ޖާނަލިޒަމް ދެކެ ވަގުންނާއި ގޮށްމުށު ސަރުކާރު ބިރުގަންނާނެއެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒު ބޭނުން ނޫން ގޮތަކަށް މީޑިއާ ކައުންސިލުން އެވޯޑް ދީގެން މީޑިއާ ކައުންސިލް ހޫނު ފެނަށް ވައްޓާލައިގެން އުޅޭއިރު ގިނަ މީޑިއާތަކުން އަޅާކަހާވެސް ނުލައެވެ. އަދަދު ނޫހުން މިދިޔަ އަހަރު ނެރުނު ތަހުގީގީ ވީޑިއޯ ރިޕޯޓެއް ކަމުގައިވާ " ޖީ ސްކީލާން" (ދޮންއަމާ) އަކީ އެންމެ މޮޅު ތަހުގީގީ ޑޮކިއުމެންޓްރީ ކަމުގައިވެގެން އެވޯޑް ދިނުމަކީ މީޑިއާ ކައުންސިލުންކުރި ބޮޑު ފާފައަކަށް މުއިއްޒު ހެދުމުން އެކަމުގެ ދިފާއުގައި ތެދުވާނެ މީޑިއާއެއް ނޫސްވެރިއެއް ނެތެވެ. މުއިއްޒުގެ ކުލީ މީޑިއާތަކުން އެކަން ސިފަކުރަނީ މުއިއްޒުގެ އަބުރު ކަތިލުމެއް ކަމަށެވެ. ދިމާލަށް ފެންނަން ހުރި ހަގީގަތްތައްވެސް އެ މީޑިއާތަކުން ސިފަ ކުރަނީ ޔޯލަ ވާހަކައެއް ގޮތަށެވެ. 

މީޑިއާ ކައުންސިލަކީ މީޑިއާތަކުން އުފައްދާފައި އޮންނަ މިނިވަން މުއައްސަސާއަކަށް ވާއިރު މީޑިއާ ކައުންސިލާއި އަދަދު ނޫހުގެ މިނިވަންކަމަށް ރޭވިގެން ސަރުކާރުން ހަމަލާދޭ ދިނުން ހުއްޓުވަން ޗުއްޕު ބުނުމުގެ ކެރުންވެސް މިހުންނަނީ ބޮޑެތި މީޑިއާތަކުން ސިފަކުރާ "ހީރަސް ނިއުސް" ކަހަލަ ފޮޅިއަކަށެވެ. ވާނީ އެހެންތާއެވެ.

ދޮންއަމާ ޑޮކިއުމެންޓްރީއަކީ ތަހުގީގީ ނޫސްވެރިކަމަށް ނުވަންޏާ ރާއްޖޭގައި ކުރެވޭނެ ތަހުގީގީ ނޫސްވެރިކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ނަންހުރި ނޫހަކުން މީގެ ދެތިން އަހަރުކުރިން އައްޑު އަތޮޅުގައި ހައްދުފަހަނައެޅުން އޮތް މިންވަރު ސިފަކޮށްދޭން ކުރިކަމަކީވެސް ތަހުގީގީ ނޫސްވެރިކަމެއް ނޫނެވެ. ވަކި މީހެއްގެ ކަމެއްވީމާ އަބުރު ކަތިލުމަށްވެފައި އެހެން ބައެއްްގެ މައްޗަށް ކުރާ ތުހުމަތު ހައްގުތެދަށްވާ ނޫސްވެރިކަމަކީ ބާރާއި ދޭ ފައިސާއާއި ގުޅިފައިވާ ކުލީ ނޫސްވެރިކަމުގެ ސިފައެކެވެ. 

11 ވަނަ ނޫސްވެރި ކަމުގެ އެވޯޑަކީ ނޫސްވެރިކަމުގެ އެތިކްސްއާއި ހިލާފަށް ދިން އެވޯޑަކަށް ސިފަކޮށްގެން މުއިއްޒުގެ ކުލީ ބައިގަނޑުން ސިފަ ކުރިޔަސް ހަގީގަތަކީ އެޔެއްނޫނެވެ. މޯލްޑިވްސް މީޑިއާ ކައުންސިލުން ބަލަންޖެހޭ ހަމަތަކަކުން ބަލާ އެވޯޑް ދޭންނުޖެހޭ ފަރާތަކަށް އެވޯޑެއް ނުދޭނެއެވެ. ނޫސްވެރިކަމުގެ އެވޯޑަކީ އެކަކު ދެ މީހަކު އެކަނި ތިބެލާފައި ދޭއެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގޭނީ މީޑިއާތަކަށެވެ. ކައުންސިލުން ދިން އެހެން އެވޯޑްތައް ބަލައިގަނެ އެވަރެއް ނެތިގެން އުފާފާޅުކޮށް މަރުހަބާ ކިޔާފައި "ދޮންއަމާ" އަށް ލިބުނު އެވޯޑާއި ގުޅުވައިގެން ސެލްފް ރެގިއުލޭޓަރީ މީޑިއާ މުއައްސަސާ (އެމްސީސީ)ގެ މިނިވަންކަމަށް މުއިއްޒު ފާޅުގައި އަރައިގަންނަ އިރު ގިނަ މީޑިއާ ތަކުގެ ލޯ ކަނުވެއްޖެއެވެ.  

މީޑިއާ ކައުންސިލްގެ ރައީސްއަކީ ޕީއެސްއެމްގެ މުއައްޒަފަކަށް ވީތީ ޕީއެސްއެމްގައި އޮތް އޭނާގެ ވަޒީފާއިން މުއިއްޒުގެ ގޮށްމުށުގެ ބާރުގައި އޭނާ ވަކިކޮށްފިއެވެ. މީޑިއާއާއި ދެކޮޅަށް މުއިއްޒު އަޅާ ގައިރުގާނޫނީ ފިޔަވަޅުތަކާއި އަރައިގަންނަ މީޑިއާގެ މިނިވަންކަން ހުއްޓުވަން ބަސްބުނަން ގިނަ މީޑިއާތައް ބިރުގަނެއެވެ. މުއިއްޒު މިޑިއާތަކަށް ކުރާ ގޯނާއާއި ދެކޮޅަށް ޗުއްޕު ބުންޏަސް އެ މީޑިއާތަކަށް އެސްއޯއީތަކުން ދޭ މަހުއެތިކޮޅު ވަގުތުން ކަނޑާލާނެކަން ޔަގީނެވެ. ހުރިހާ މީޑިއާތަކެއްހެން މުއިއްޒު ވަނީ ފައިސާގެ އަޅުންނަށް ހަދާ އަޅުވެތިކޮށްފައެވެ. ސަރުކާރުން ފައިސާ ނަގައިގެން ނޫސްވެރިކަން ކުރާ ހުރިހާ މީޑިއާތަކަށް މި ފަހަރު ގޯސްވާނީ އަދަދު ނޫހާއި މީޑިއާ ކައުންސިލެވެ.  

ހުދުމުހުތާރު ވެރިކަމެއް ކޮށްލެވޭނީ ގަބު ގަމާރުން ބަސްކިޔަން ތިބެގެންތާއެވެ. އެހެން ކަމުން ކަމެއް ރަނގަޅުކުރުމަށް މުއިއްޒު ސަރުކާރާ އެކަކުވެސް ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ މާނައެއް ނެތެވެ. ޑިމޮކްރަސީއާއި ބުއްދީގެ ހަމައަކީ މި ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ގަބޫލު ކުރާނެ އެއްޗެއްވެސް ނޫނެވެ. 

" ބޮޓޭކޯ" ފަލާހު "ކޮންސިއޫއޫއޫ.. މަބަލް" ވެގެން މަޖިލީހުގައި ބިލް ހުށަހަޅާ ހިސާބަށް ގޮސް ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ބަރަހަނާ ވިޔަކަސް ހެޔޮތާއެވެ. ދޮގު ހެދުމާއި އޮޅުވާލުމާއި ރިޝްވަތުން މުޅި ގައުމު ފަސާދަކޮށް ގައުމު އިނދަ ޖައްސާލަނީ އެނގިހުރެއެވެ. ބޭނުމެއްގައެވެ.

ރާއްޖޭގައި މީހުން ޢާމްދަނީ ހޯދަން ކޮށްއުޅޭ ހުރިހާކަމަކަށް ސަރުކާރު ދަނޑި ބާނައިގެން ސަރުކާރުން އެކަންކަން ކުރަން ދިމާކޮށްފައި އެހުރީކީވެސް އޮޅުމަކުން ނޫނެވެ. މަސްވެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމާއި އިމާރާތްކުރުމާއި ޓެކްސީ ދުއްވުމަށް ދާންދެން ސަރުކާރުން ކުރާކަންކަމަށް ހަދަން އެއުޅެނީ ރައްޔިތަކަށް ހެވެއް އެދިގެން ނޫނެވެ. އާއްމު ވިޔާފާރިތަކާއި އާއްމުން އާމްދަނީ ހޯދަން ކުރާ މަސައްކަތްތައް ހުއްޓުވާ ރައްޔިތުން ނިކަމެތި ކޮށްލުމަކީ މުއިއްޒުގެ މައިގަނޑު ބޭނުމެވެ.

ކަރަންޓާއި ފެން ބިލު ބޮޑުކޮށް ބާޒާރުގެ މުދަލުގެ އަގުތައް އުފުލުވާ އާސަންދަ ލިބުން ދަތިކޮށް ހަނިކޮށް ހަދަނީ ރޭވިގެންނެވެ. ޒަމާނީ އާލާތްތަކުގެ ޓެކްސް ބޮޑުކޮށް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ފަހުގެ ހިދުމަތްތައް އާއްމު މީހާއަށް ނުހޯދޭ ވަރަށް އަގުތައް ބޮޑުކޮށްލާ ބައްތިފޯނާއި ރަށު ބޫތަށް ގުޅުންތައް ތިރިކޮށްލުމަކީ މުއިއްޒުގެ ނިޔަތެވެ. ތަނަވަސް ފޯރުންތެރި ދިރިއުޅުމެއް އާއްމު ރައްޔިތުން އުޅުނަ ނުދިނުމަށް ޓޫރިޒަމް ޓެކްސްތައް ބޮޑުކޮށްގެން ދަށްފަންތިއާއި މެދު ފަންތީގެ ގެސްޓުން ނާންނަވަރު ކޮށްލައިގެން ގެސްޓު ހައުސް ވިޔަފާރިއާއި ރަށު ފަތުރުވެރިކަން ފުޑާލަނީއެވެ. އަންނަ އަހަރަށް ހުށަހަޅާ ބަޖެޓުން ކުރަން މިއުޅެނީ ކީއްކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެހުރީ ފެންނާށެވެ.  

ހަގީގަތަކީ ސަރުކާރު ތުނބުން ވެއްޓޭ ބަތްފުކެއް ނޫނީ ރައްޔިތު މީހާއަށް ނުލިބޭ ގޮތްހަދާ ބަނޑުފުރާނަ މުއްތިކުރުން ނޫން ކަމަކަށް ނުވިސްނޭ ވަރަށް ރައްޔިތުން ބިންމަތިކޮށްލުމަކީ މުއިއްޒުގެ މުޅި ވިސްނުމެވެ. އޭރަކުން ރައީސް ވިދާޅުބަސްފުޅަށްވުރެ މަތީ ގާނޫނެއް ހަމައެއް ނޯންނާނެއެވެ. ޗެކް އެންޑް ބެލެންސާއި އަދުލަކީވެސް އިންސާފަކީވެސް އެވަގުތަކަށް މުއުއްޒު ބޭނުންވާ ގޮތެކެވެ. 

ރައްޔިތުންނަށް އޮތް ހައްގަކަށްވާނީ ނަމެއްގައި ބާއްވާ އިންތިހާބުތަކުގައި މުއިއްޒު އެދޭ ގޮތަކަށް ވޯޓް ދިނުމެވެ. މުއިއްޒު ހާމަ ކުރަން ބޭނުން އެއްޗެއް ހާމަކޮށް ސިއްރުކުރަން ބޭނުން ކަމެއް ސިއްރުކުރުމުން ރައްޔިތުންނަށް އޮތީ އަހާ ކިޔަމަން ގަނެގެން ތިބުމެވެ. އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުން މުއިއްޒާ އަރާ ހަމަކުރާނެއެވެ.

މީޑިއާ ކައުންސިލަކީ ސަރުކާރުގެ ބާރެއް ނުފޯރާ ގޮތަށް އޮތް ހަމައެކަނި ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާއެވެ. އެކައުންސިލަކީ ރައީސް ބޭނުން ވުމުން މެންބަރުން ވަކިކުރެވޭ ތަނެއް ނޫނެވެ. މަޖިލީހުގެ ރުހުންލިބިގެން މެންބަރުން ތިބޭ ތަނެއްވެސް ނޫނެވެ. މީޑިއާ ކައުންސިލަކީ ނޫސް އެޖެންސީތަކުން ވޯޓު ލިބިގެން އުފެދިފައި އޮންނަ ކައުންސިލެކެވެ. މީޑިއާ ކައުންސިލަކީ އަމިއްލަ ޒާތުގައި މަސައްކަތް ކުރާ މިނިވަން މުއައްސަސާއެކެވެ. މީޑިއާ ކައުންސިލަށް ސަރުކާރުގެ ނުވަތަ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ނުޒޫފު ފޯރުވޭނެ ހަމައެކަނި ގޮތަކީ ކައުންސިލްގެ ގާނޫނަށް ބަދަލު ގެނައުމެވެ. 

މިހާރު ގާނޫނު އޮތްގޮތުން މީޑިއާ ކައުންސިލަށް ސިޔާސީ ނުފޫޒެއް ނުފޯރުވޭނެއެވެ. ރައީސް ބޭނުންވުމުން ބޭނުންހާ ކަމެއް ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް އެކައުންސިލަކުން ނުކުރުވޭނެއެވެ. އެހެން ކަމުން މީޑިއާ ކައުންސިލާއި ބްރޮޑްކާސްޓިންގ ކަމިޝަން އެއްކޮށްލުމުގެ ވާހަކަ ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން މަޖިލީހުގައި ފެންމަތިވެއެވެ.

ސިޔާސީ ނުފޫޒު މީޑިއާ ކައުންސިލްގެ މައްޗަށް ނުފޯރުވޭތީ އެ ކައުންސިލަކީ މެންބަރުންގެ މުސާރަ އެންމެ ކުޑަ މުއައްސަސާއަށް އޮންނަނީ ހަދާފައެވެ. ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުންވެސް އެންމެ ކުޑަ ބަޖެޓެއްދޭ މުއައްސަސާއަކީ މީޑިއާ ކައުންސިލޭ ބުނުމަކީ ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. 

އެއްވެސް އިރެއްގައި މީޑިއާ ކައުންސިލަކީ ސަރުކާރުގެ ރުހުމާއި ތާއިދު ލިބޭ މުއައްސަސާއެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރުން ބޭނުންވާހާ ގޮތްގޮތަށް މީޑިއާތަކަށް ފިޔަވަޅުއަޅާ މީޑިއާގެ މިނިވަންކަން ސަރުކާރު ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް ކޮންޓްރޯލުކޮށް ނުދޭތީ އަބަދުވެސް އޮންނަނީ ބޭނުންނެތް މުއައްސަސާއެއްގެ ގޮތުގައި ދައްކައިގެން އުވާލުމުގެ ބިރުދައްކާފައެވެ.

ސަރުކާރުގެ ނުފޫޒު މީޑިއާތަކުގެ މައްޗަށް ހިންގަން ބޭނުންކުރާ ހަތިޔާރަކީ ބްރޮޑްކާސްޓިންގ ކޮމިޝަނެވެ. ބްރޮޑްކާސްޓިންގ ކޮމިޝަނަކީ މެންބަރުންނަށް ބޮޑު މުސާރަދޭ މަޖިލީހުން އައްޔަނުކުރާ ބައެއްކަމުން މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ އޮންނަ ޕާޓީއެއްގެ ޕަޕެޓެއްގެ ގޮތުގައި ބްރޮޑްކާސްޓިންގ ކަމިޝަން މަސައްކަތް ކުރުވައެވެ. 

ރައީސް އޮފީހުން ބޭނުންވާ ގޮތަށް މީޑިއާތަކަށް ފިޔަވަޅު ނާޅައިގެން މީޑިއާ ކައުންސިލާމެދު ނުރުހުންވެފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައި "ދޮންއަމާ"އަށް މީޑިއާ އެވޯޑް ދިނުމަކީ މުއިއްޒުގެ ރުޅިފަޅައިގެން ދާނެކަމެކެވެ. މުއިއްޒުގެ މުށުތެރޭގައި އެޅިހާބަތަކަށް ރިހަވެފައި އޮތް މަޖިލީހުން މީޑިއާ ކައުންސިލް އުވާލާކަށް ދެން ލަހެއް ފަހެއް ނުވާނެއެވެ. އެކަމަކު ރައްޔިތުން މުއިއްޒާ އަރާހަމަ ކުރާނެއެވެ.  

ވޭތުވެދިޔަ ސަރުކާރުގެ ދައުރުގެ ތެރޭގައި ރަށްރަށުގައި ކުރެވުނު މަސައްްކަތްތަކާއި، ކުރެވެމުންދިޔަ މަސައްކަތްތައް އަރާލި ކޮންމެ ރަށަކުން އެހެރީ ފެންނާށެވެ. ކޮވިޑުގެ ދެ އަހަރަށް ފަހު ރާއްޖޭގެ އެކި ރަށްރަށުގައި އެތައް ބައިވަރު އުމުރާނީ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތައް ވަނީ ފަށައި ނިންމާފައެވެ. މިހާރު ވެސް ބައެއް ކަންކަން ދަނީ ހިނގަމުންނެވެ. 

މުއިއްޒު ގެންގުޅޭ މަރުކޮހުންނޭވެ. މިއީ ހިނގަ ހިނގާ ދިރިއޮތް ދައުލަތެވެ. ކޮށްފާ ހުރިކަންކަމުގެ މަންފާ ލިބޭހެން ކުރަމުންދާ ކަންކަމުގައި ކުރި މަގުވެސް ހިއްސާ ކުރާނެއެވެ. އެދުވަހެއްގެ ކަންތައްް އެދުވަހަު ނިމޭގޮތަށް އޮތުމަކީ ދުނިޔޭގެ ސުއްނަތެއް ނޫނެވެ.

ރަންކޮޅާ މުއްތޮލިބޫއެވެ. ޒަމީރޫއެވެ. އެއްވެސް ބޮޑެތި ޕްރޮޖެކްޓެއްގެ ޖުމްލަ ހަރަދު އެއް އަހަރެއްގެ ބަޖެޓްގައި ޖަހައިގެން އެއްވެސް އިރަކު ހިންގައެއް ނޫޅެއެވެ. ޕްރޮޖެކްޓް ނިމޭވަރަށް ފައިސާ ހުއްޓަސް ޕްރޮޖެކްޓްގެ ހަރަދުތައް ހިންގަނީ އަހަރުތަކަށް ބަހާލައިގެންނެވެ. އެ އުސޫލުން ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުގައި ހިންގަން ފަށާފައި ހުރި ކިތަންމެ ޕްރޮޖެކްޓެއްގެ ފައިސާ ކުރީ އަހަރުގެ ބަޖެޓާއި މިއަހަރުގެ ބަޖެޓްގައިވެސް ހުންނާނެއެވެ. އަދި އަންނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުންވެސް ބައެއް ޕްރޮޖެކްޓްތަކަށް ފައިސާ ހަރަދު ކުރަންޖެހޭނެއެވެ. ބޮޑު އަދަދެއް ކިޔާފާ އެހާ ފައިސާއެއް ބަޖެޓްގައި ނެތޭބުނެ ކަމުން ރެކުމުގެ ހުއްޖަތް ދައްކަން ނޫޅޭށެވެ. 

އަމްދުން 50 ބިލިޔަނާ ގާތްކުރާ ބޮޑު ބަޖެޓެއްލިބި 10 މަސްވެ އާރުލާކަމެއްނުވެ ބަޖެޓް ހުސްވެގެން ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓް ހޯދާން ޖެހުނީމާ ކުރީ ސަރުކާރޭ ދަށްގޮހޮރޭ ފޫޅުދިގު ހަންޑިއޭ ކިޔަކަސް މީހަކު ގަބޫލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ދައުލަތުގައި އިސްތައްޓެއްގެ މިންވަރު ނުބާއްވާ އޮތަސް ފަރުވާލެއް ނެތޭ ބޯކޮށް ފައިސާ އެބައޮތޭ ގޮވާ ހޭކުޑާ ވެގެން ވެރިކަން ހޯދައިގެން ދޮޅި ކެނޑި ފަތީފުލުންނެއްޓި ބިންމަތިވެ ހުޅުނބު ދާންފެށީމާ ފެންނެއްތާ ބަކަނުތަޅާށެވެ.

ހޮޅި ސަރުކާރަށް 11 މަސްވެގެން ހިނގައްޖެއެވެ. ޓްރާންސިޝަން މަރުހަލާ ނިމުނުއިރު ސަރުކާރާ ގައުމުގެ ހާލަތު އޮންނާނީ ސާފުވެފައެވެ. އަކްރަމް ކަމާލުއްދީން ވިދާޅުވާހެން ތިޔަ ދޮގުތައް މީގެ 10 މަސް ކުރިން ހެދިނަމަ ކޮންމެވެސް ބަޔަކު ގަބޫލު ކޮށްފީހެވެ.

ހަގީގަތުގައިވެސް ތިޔަ އުޅެނީ ކަން ކުރަން ނޭނގިގެންނެވެ. މާ މޮޅަށް ކަން ކުރާނަމޭ ބުނެ ރޮއެ ހޭރި ވެއްޓިފުރޮޅުމުން ހިތް ނޯވެގެން ތިޔަތިބީ ވެރިކަން ދީފައެވެ.  ވެރިކަމަކީ ބަޔަކު ފައިބުޑަށްވެއްޓި ހަތަރެސް ފައިގާ ބޮސްދީ އާދޭސްކޮށްގެން މުއިއްްޒާ ހަވާލުކުރި ކަމެއް ނޫނެވެ. އޮބި އަޅުވާ ގަދަކަމުން ހަވާލު ކުރި އެއްޗެއްވެސް ނޫނެވެ. ބަހަނާ ދައްކައިގެން ދޮގު ހަދައިގެން ފަރަކު ނުޖެއްސޭނެއެވެ. ރައްޔިތުން އަރާ ހަމަކުރާނެއެވެ.  

އާޒިމާގެ ކެންޕޭނުގައި ސަރުކާރުން ދެއްކީ މާލޭ މީހުންގެ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދާއިމީ ހައްލަކީ ރަސްމާލެ ކަމުގެ ވާހަކައެވެ. ރަސްމާލެއިން މާލެ މީހުނަށް ގޯތިދީ އާބާދު ކުރާވާހަކައެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން މާލޭ މީހުނަށް މާލެ ސަރަހައްދުން ދޭން ކަނޑައެޅި ގޯތިތައް ރަސްމާލެއަށް ބަދަލުކުރާ ވާހަކައެވެ.

އާޒިމް އެންމެ ބާރަށް ދެއްކި ވާހަކައަކީ މާލެ ސަރަހައްދުން މާލޭ މީހުނަށް ދޫކޮށްފައިވާ ގޯތިތައް ހަވާލުކުރުން އަވަސްކުރުމުގެ ވާހަކައެވެ. މާލެއާއި ބުރިޖުން ގުޅާލެވޭ ގޮތަށް އޮތް ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅާއި ގިރާވަރުފަޅުން ގޯތިތައް ހަވާލުކޮށް އެތަންތަން ގުޅުވާލުމުގެ ވާހަކައެވެ. ވާދޫ ކަނޑު ހުރަސްކޮށް ބުރިޖަކުން ރަސްމާލެއާއި މާލެ ގުޅުވާ ނުލެވޭނެ ވާހަކައެވެ. ފެރީގައި ދިގު ދަތުރެއްކޮށްފާ މާލޭ މީހުން މާލެއަށް އަންނަން ބޭނުން ނުވާނެ ވާހަކައެވެ. 

އާޒިމާއަށް މޭޔަރުކަން ހޯދާދިނުމަށް ރައީސް މުއިއްޒު ދެއްކި ދޮގު ހޮޅިވާހަކަތައް ބަލައިނުގަނެ މާލޭ މީހުން މޭޔަރަކަށް ހޮވީ އާދަމް އާޒިމެވެ. އާޒިމާ ދުއްވާލީ ޗޮކުންނެވެ. މޭޔަރު ހުވާކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައިވެސް އާޒިމް ދެއްކީ ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅާއި ގިރާވަރުފަޅުން ދީފައިވާ ގޯތިތައް ހަވާލުކުރުން އަވަސް ކުރަންޖެހޭ ވާހަކައެވެ. އެތަންތަން ބުރިޖުން ގުޅާލާ ވާހަކައެވެ. ރަސްމާލެއަށް ދަތުރުކުރަން ވެއްޖެނަމަ މާލޭ މީހުން އުފުލަންޖެހޭނެ ތަކުލީފްގެ ވާހަކައެވެ. 

މާލޭ މޭޔަރު އާޒިމް ދެއްކި ވާހަކައަށް ރައްދު ދިނުމުގެ ގޮތުން ދައްކާނެ ނުދައްކާނެ ވާހަކައެއް ނޭނގިގެން ރަސްމާލެއާއި މާލެ ގުޅުވާލާނީ އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލަކުން ކަމަށް ބުންޏެވެ. ރަސްމާލެ އަންޑަވޯޓަރ ޓަނަލް ވެގެންދާނީ ދުނިޔޭގައިވެސް ކަނޑުއަޑިން އެޅޭ ފުރަތަމަ ޓަނަލް ކަމަށްވެސް ބުންޏެވެ. އެކަން ކުރުމައްޓަކާ އެކަމުގެ ގާބިލުކަން ހުރި ކުންފުނިތަކާއެކީ އޭރު މަސައްކަތް ފަށަފައިވާ ކަމަށް މޭޔަރު ހުވާކުރުމުގެ ޖަލްސާގައި 22 ޖެނުއަރީ 2024 ގައި ރައީސް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. 

އޭގެ ފަހުން ވެސް އަށްމަސްވީއެވެ. ވީކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. ގާބިލު ކުންފުނިތަކާއެކު ހެދި ފީޒިބިލިޓީ ގާދޫކޮލަށް ފެތުނީ ހެއްޔެވެ. އަށްމަހުން ހިއްކާ ނިންމަންފެށި ރަސްމާލެ ވެރިކަމަށް އަހަރުވާއިރު އެންމެ %2 ވެސް އަދި ނުހިއްކެއެވެ. ފީޒބިލިޓީ ހަދަން ފަށާފައި ވާކަމަށް ބުނި އަންޑަރ ވޯޓަރ ޓަނަލްވެގެން މިދިޔައީ ހިޔާލީ ފޮލާއަކަށެވެ. އޮޅުވާލުމަކަށެވެ. ބޮޑުވެގެންވާ ދޮގަކަށެވެ. 

• އިތުރަށް ކިޔާލުމަށް:

ދުނިޔޭގެ ފުރަތަމަ އަންޑަރ ވޯޓަރ ޓަނަލް

މާލޭ މީހުނަށް ގޯތިނުދޭން ޖަހާ..

މުއިއްޒުގެ އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލް ކޮބާ   

ރައީސް މުއިއްޒާއި އޭނާގެ އައުވާނުން 2024 ވަނައަހަރުގެ ބަޖެޓް ދިރުވާލިގޮތް ކެންދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރ މައުރޫފް ޒާކިރު އެވަނީ ކުރުކޮށް ފޮނިކޮށް ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ވިދާޅުވެ ދެއްވާފައެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި އިދިކޮޅުގައި ތިބެގެން ޕްރޮގްރަސިވް ކޯލިޝަނުގައި ހިމެނޭ އެންމެން ގޮވިހާ ކުނިފުޅަ އެއަށްވުރެ ހުތުރުކޮށް އެއަށްވުރެ އަވަހަށް އެމީހުންގެ އަނގަޔަށް ވަދެ ނިމުނީއެވެ.

މެންބަރު މަޓޭ ވިދާޅުވީ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުގައި 2024 ވަނަ އަހަރު ޕީއެސްއައިޕީ އަަށް 9 ބިލިއަން ޖަހާފަައިވާއިރު ޖޫން މަހާ ހަމަޔަށް އައިއިރު ޕީއެސްއައިޕީ ޕްރޮޖެކްޓްތަކަށް ހަރަދުކުރިކަމަށް ފެންނަނީ 2 ބިލިއަން ރުފިޔާ ކަމަށެވެ. އަނެއް 7 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް ވީގޮތެއް ނޭނގޭ ކަމަށް މެންބަރު މަޓޭ ވިދާޅުވިއެވެ.

މައުރޫފް ޒާކިރު މަޖިލީހަށް ސާފުކޮށް ދެއްވި ގޮތުގައި 2024 ވަނަ އަހަރަށް ފާސްކުރި 49 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ ބަޖެޓުން ހަރަދުކުރެވުނު ކަމަށް ފެންނަން ހުރީ 18 ބިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. ބާކީ އޮންނަންޖެހޭ ކަމަށް ދައްކާ 31 ބިލިއަން ރުފިޔާ ފެންތަށްޓަކާ ނުލައި މިސަރުކާރުން ދިރުވާލާފައި ވާކަމަށް މައުރޫފް ވިދާޅުވެއެވެ.

ކެންދޫ ދާއިރާގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރު އިތުރަށް ތަފްސީލް ކޮށްދެއްވަމުން ވިދާޅުވީ "އަޅުގަނޑު ދާއިރާގެ ކަމަދޫ އާއި ކެންދޫގައި އެއްވެސް ޕްރޮޖެކްޓެއް ނުހިނގާ. ޕްރޮޖެކްޓުތައް ބަޖެޓުގައި ޖަހާފައި އެބަހުރި. އަދަދުތައް ކަނޑައަޅާފައި އެބަހުރި." ކަމަށެވެ. ސަރުކާރާއި ސަރުކާރަށް ތާއީދުކުރާ މެންބަރުންނަށް ނިސްބަތް ކުރައްވާ މެންބަރު މައުރޫފް ޒާކިރު ވިދާޅުވީ "31 ބިލިއަން ފަރިއްކުޅުއްވައިގެން ތިޔަ ތިއްބެވީ އެއްވެސް ޕްރޮޖެކްޓެއް ނުހިންގަވާ" ކަމަށެވެ. 

ހަގީގީ މައްސަލަ ހައްލުނުކޮށް ހަރަދު ކުޑަކުރުމުގެ ނަމުގައި ކޮންމެ ފިޔަވަޅެއް އެޅިޔަސް ވާނެކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. މުއިއްޒު މިހާރު އެ އަޅާ ހަރަދު ކުޑަކުރުމުގެ ފިޔަވަޅުތަކުން ދައުލަތް ބަނގުރޫޓްވެ ރައްޔިތުން ބަނޑަށް ޖެހުން ނޫންކަމެއް ނުވާނެއެވެ. ދައްކަން ހުރި ލޯނުތަކަށް ފައިސާ ހޯދޭނެ ގޮތްތައް ފަހިވެފައި ހުރިކަމަށާއި ގްރީން ސިގްނަލް ލިބިލިބި ހުރިކަމަށް ބުނެ ބައިސާ ކަނޑައިގެން ވެރިކަން ހޯދުމުން ގައުމާއި ރައްޔިތުން ހަނާވުން ނޫން ކަމެއް އެބަވޭހެއްޔެވެ.    

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރިފަހުން ރާއްޖެއަށް ލީބޭ އާމްދަނީ މަދެއް ނުވެއެވެ. ވަނީ އިތުރެވެ. ރާއްޖެއަށް ޓޫރިސްޓުން އަންނަ މިންވަރު ވަނީ އިތުރެވެ. ޓެކްހާއި އެހެނިހެން ގޮތްގޮތުން ލިބޭ އާމްދަނީ ކުރިއަށްވުރެ މާ ބޮޑެވެ. އެކި ފަރާތްތަކުން ސަރުކާރަށް ދައްކަންޖެހި ނުދައްކާ ހުރި އެތައް މިލިޔަން ރުފިޔާއެއް މިހިނގާ 11 މަސްތެރޭގައި ހޯދައިފިކަމަށް އެބަ ބުނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ސަރުކާރަށް އެއްވެސް ދަތިކަމެއް ނެތްކަމަށް މެދުނުކެނޑި ސަރުކާރުން އައީ ބުނަމުންނެވެ. 

އެހެން ކަމަށް ވާނަމަ އަސްލުގައި އެއްވެސް ދަތިކަމެއް ގައުމު ހިންގުމަކަށް ސަރުކާރަށް އޮވެގެން ނުވާނެއެެވެ. ހަރަދުކުޑަ އިސްރާފުކުރުން ނެތި ދައުލަތް ހިންގާނަމަ 2026 ގައި ޑިފޯލްޓް ވުމުގެ ބިރު އޮތް ބޭރުގެ ދަރަނިތަކުން ވެސް އަރައިގަނެވޭނެއެވެ. ހަގީގަތުގައި ވެސް ކޮންމެ މަހަކުވެސް ދައުލަތަށް ހަރަދު ހަމަޖެއްސޭ ވަރަށް ފައިސާ ވަންނަމުން ދެއެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ދައުލަތުން ހަރަދުކޮށްގެން ހިންގާ ޕްރޮޖެކްޓްތަކެއް ނެތެވެ. ގިނަ ލޯނުތަކާއި ބޮންޑުތަކަށް ފައިސާއެއް ނުދައްކައެވެ. ސަރުކާރުން ކުރުވާފައި މަސައްކަތް ތަކަށް އަމިއްލަ ކުންފުނި ތަކަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުދައްކައެވެ. ރާއްޖޭން ބޭރުން އާސަންދައިން ހިދުމަތް ހޯދާފައިވާ ހޮސްޕިޓަލްތަކާއި ރާއްޖޭގައި ސިއްހީ ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނާއި ބޭސް ފިހާރަތަކަށް ދައްކަންޖެހޭ ގިނަ އަދަދެއްގެ ފައިސާ އަދިވެސް ހުރީ ނުދައްކައެވެ. އެހެން ކަމުން ސަރުކާރަށް ލިބޭހާ ފައިސާގެ ބޮޑުބައެއް ޖަމާގައި ހުންނަން ވާނެތާއެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ބީއެމްއެލް އާއި ބޭންކް އޮފް ސިލޯނުން އާއި ހެޕީމާކެޓް ފަދަ އެތައް ތަނަކުން ކުރު މުއްދަތުގެ ދަރަނީގެ ގޮތުގައި ބޮންޑް ވިއްކައިގެން ސަރުކާރަށް ފައިސާ ހޯދައިފިއެވެ. ދައުލަތަށް ލިބޭހާ ފައިސާއަށް މިވަނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ޑޮމެސްޓިކް ބޮންޑް ބޮޑު އިންޓަރެސްޓްގައި އަހަރެއްގައި އެތައް ފަހަރަކު ވިއްކާ ހިސާބަށް ދާނީ ގޯސްކޮށް ހަރަދު ތަކެއް ހިގާތީއެވެ. ބޮންޑުވިއްކަނީ ދެކޮޅު ނުޖެހިގެން ހަރަދުތައް ފޫބެއްދުމަށް ވަގުތީ ހައްލެއް ހޯދުމަށެވެ. 

ހަގީގަތުގައި ރާއްޖޭން މިއަދު މިފެންނަނީ ބައެއްގެ ނާގާބިލްކަމުން ނެތް ހާލަތެއް އަމިއްލައަށް އުފައްދައިގެން އެކަމުން އަރައިނުގަނެވިގެން އުޅޭތަނެވެ. ފެންނަމުން މިދަނީ އިންޑިއާ ފައިބުޑަށް ނުވެއްޓޭނެކަން ދެއްކުމަށް ޖަޒުބާތުގައި ޖެހިގެން ދައްކަން ނުޖެހޭ 50 މިލިޔަން ޑޮލަރ އިންޑިއާއަށް ދައްކައިގެން ކޮށިއަރައިގެން އުޅޭތަނެވެ. ދެކެމުން އެ ދަނީ ބޮޑާކަމާއި ނެތްވަރު ދައްކަން އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރެއް ހޭދަކޮށްގެން ޑްރޯން ގަތުމުން ސޯޓު ބޭލިގެން އުޅޭތަނެވެ. ތަޖުރިބާ ކުރެވެމުން އެދަނީ ނާށިގަނޑު ހިފައިގެން ދުނިޔެ ބަލަން ބައިބަޔަށް ފަސްޓްކްލާހުގައި އުދުހިގެން އެންމެ ސެންޓެއްވެސް ނުލިބި އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރެއް ބޭކާރު ކޮށްލުމުން ކޮށިއަރައިގެން އުޅޭއުޅުމެވެ. ތަހައްމަލު އެކުރަނީ ކުރާނެ ކަމެއް އިށީންނާނެ ތަނެއް ނެތް ދެތިން ހާސް ސިޔާސީ މުއައްޒަފުން ލައިގެން އެމީހުނަށް މުސާރަދޭން ހަދައިގެން ދެކޮޅު ނުޖެހިގެން އުޅޭއުޅުމެވެ. ބޯލާފޮށާ އެޅިގެން ފެންނަމުން މިދަނީ 22 ވުޒާރާ ހަދައިގެން އެތަންތަން ހިންގުމަށް މިލިޔަނުން ހަރަދު ކުރަންޖެހި ނުފޯރާ ފޮތިން ފޫގަޅައިގެން ބަރަހަނާވާ މަންޒަރެވެ.    

ޓެކްސް ބޮޑުކުރުމުން މެދުފަންތިއާއި ދަށްފަންތީގެ މީހުނަށް ނުކުޅަދާނަވެގެން ދުންފަތާ ދުރަށް ދާން މަޖުބުރުވާނެކަމަށް ދުންފަތުގެ ޓެކްސް ބޮޑުކުރާ ބިލް މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅި ޕީއެންސީ މެންބަރު ވިދާޅުވިއެވެ. ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރަން ކިތަންމެ ބޭނުން ވިޔަސް ހިސާބަށްވުރެ އަގު ބޮޑުވުމުން މެދުފަންތިއާއި ދަށްފަންތީގެ މީހުނަށް ޖެހޭނީ ދުންފަތާ ދުރަށް ދާށެވެ. ތެދެކެވެ. އެއީ ގަބޫލު ކުރަންޖެހޭ ހަގީގަތެކެެވެ. 

ޓެކްސް ބޮޑުކޮށްގެން މީހުން ދުންފަތާ ދުރަށް ދާހެން ޓެކްސްއާއި ފީތައް ބޮޑުކޮށްގެން ރާއްޖެއަށް ޓޫރިސްޓުން ގެންނަން ޖަހާ ހިސާބާ މެދު ހައިރާން ވެއެވެ. ގްރީން ޓެކްސް ދެގުނަކޮށް ފުރާ މީހުން އަތުން ނަގާ ފީއާއި އެއަރޕޯޓް ޑިވްލޮޕްމަންޓް ފީ އެތައް ގުނައަކަށް ބޮޑުކުރުމުން އެގޮތަށް ހޭދަކޮށްގެން ޓޫރިސްޓުން ރާއްޖެއަންނަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނުވިސްނެއެވެ. ހާއްސަކޮށް މެދު ފަންތިއާއި ދަށްފަންތީގެ ބަޖެޓް ޓޫރިސްޓުންނަށް ރާއްޖެ އައުމަކަށް ކުޅަދާނައެއް ނުވާނެއެވެ. މިލިޔަނަރުން ނޫން ބަޔަކަށް އާދެވޭ ތާކަށް ރާއްޖެ ނުވާނެއެވެ.

ޓޫރިޒަމްގެ ޓެކްސްތަކާއި ފީތައް އޮބި ނުއޮންނަ ވަރަށް ބޮޑުކުރުމުން މެދު ފަންތިން ދަށުގެ ރިސޯޓްތަކާއި ގެސްޓް ހައުސްތައް ބަދަލުވެގެން ދާނީ ފަޅު ތަންތަނަށެވެ. ހައި އެންޑް ރިސޯޓްތައް ވެސް އަހަރުގެ ގިނަ ދުވަސްތަކުގައި އޮންނާނީ ފުލްނުވެއެވެ. ހަގީގީ ނަމްބަރުން އަދަދުތައް ފެންނަން ފަށާނީ ހައެއްކަ މަސް ދުވަހުގެ އޮޕަރޭޝަނަށް ފަހުގައެވެ. އޭރަށް އޮންނާނީ އަނބުރާ އިޔާދަ ނުކުރެވޭ ވަރަށް ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް ބޮއްސުންލާފައެވެ. 

ރާއްޖެއަށް އައުމުގެ ބަދަލުގައި ގެސްޓުން އަގުހެޔޮ އެހެނިހެން މަންޒިލުތައް ހިޔާރުކޮށް އެ ދިމަ ދިމާލަށް އުދުހި ގަންނާނެއެވެ. އެތަކެއް މިލިޔަން ޑޮލަރު ޓޫރިޒަމަށް އިންވެސްޓް ކޮށްގެން ތިބި ރާއްޖެއާއި ބޭރުގެ ވިޔަފާރިވެރިން ތިބޭނީ ގޮތް ހުސްވެ އިނދަޖެހިފައެވެ.  

މާލެ ސަރަހައްދުން ރައީސް ސޯލިހު ދެއްވި ގޯތިތައް ހައްގުވެރިންނަށް ހަވާލުނުކުރާން ދެއްކި އެއް ބަހަނާއަކީ ކަނޑުން ގޯތި ދީފައި އޮތްވާހަކައެވެ. އެދައްކަނީ 9000 ގޯތިން އެންމެ 600 ގޯތީގެ ވާހަކައެވެ. ގިނަވެގެން މަހެއްހާ ދުވަހުން ހިއްކާ ނިންމާ ލެވޭވަރުގެ މަދު ގޯތިކޮޅެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ބަހަނާތައް ދައްކާ ގޯތިތައް ހިއްކުން ހުއްޓާލާ މާލޭގެ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ޖުމްލަ ހައްލަކީ ފުށިދިއްގަރުފަޅު ކަމަށް ބުނެ ރަސްމާލެ ހިއްކަން މުއިއްޒު ފެށިއެވެ. 

ބުރިޖުން ގުޅުވާލެވޭހާ ކައިރީގައި އޮތްފަޅުތަކުން ގޯތި ހަވާލުނުކޮށް ދައްކަންފެށި ރަސްމާލެ ހުވަފެން މާލޭ ރައްޔިތުން ގަބޫލެއްނުކުރިއެވެ. އެންމެ ފަހުން މަޖުބޫރުވެގެން ހުޅުމާލެއިންނާއި ގުޅީފަޅުންނާއި ގިރާވަރުފަޅުން ގޯތި ހަވާލުކުރަން އުޅޭކަމުގެ ގޮތް ދައްކަންފެށިއެވެ. ހުޅުމާލޭން ބައެއް މީހުނަށް ގޯތި ހަވާލުވެސް ކޮށްފިއެވެ. ގުޅީފަޅާއި ގިރާވަރު ފަޅުން ގޯތި ހަވާލުކުރެވޭ ކަމަކަށް އަދިވެސް ނުހަދައެވެ. 

މާލެ ސަރަހައްދުން ގޯތި ދިނުމަކީ ޖަރީމާއެއް ކަމަށް ބުނެ ސަރުކާރު މެންބަރުން އަޑުގަދަކުރިއެވެ. އެންމެ ކުރީގައި ހުރީ ޕީއެންސީ ޕިޖީ ގްރޫޕްގެ ލީޑަރ އިނގުރައިދޫ ފަލާހެވެ. މުއިއްޒުގެ އެއްބަޑު ކޮއްކޮ ނިލަންދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރ ސައުދާއާއި މުއިއްޒުގެ ޅިޔަނު މާފަންނު އުތުރު ދާއިރާގެ މެންބަރ އިބްރާހިމް ޖަނާބުގެ އަޑެއް އެކަމުގައި މަޑެއް ނޫނެވެ. އެހެން ކަމުން މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް ގޯތި ދިނުމަކީ އެއްގޮތަކަށްވެސް ރައީސް މުއިއްޒު ބޭނުން ނޫންކަމެއްކަން އެނގެއެވެ. 

ބޮޓުންނާއި ކުޅީ ގަލަންތަކާއި މުސާރަވެރިން ލައްވާ މުއިއްޒު ފަތުރަނީ ކަނޑުން ގޯތިތަކެއް ދީފައި އޮތްކަމަށް ދައްކައިގެން ކުރީ ސަރުކާރު ގޯސްކުރުމުގެ ވައިބެވެ. ކަނޑުން ދީފައިވާ ގޯތިތަކޭ ކިޔައިގެން މިދައްކަނީ ފަޅު ހިއްކައިގެން ދޭން ކަނޑައެޅި ގޯތިތަކެއްގެ ވާހަކައެވެ. ގޯތި ލިބުނު އެކަކުވެސް އެމީހުނަށް ގޯތި ލިބުނީ ކަނޑުންކަމަށް ވެގެން ބޭނުން ނެތެކޭ ބުނެފައެއް ނެތެވެ.

އަޖައިބެކެވެ. އިހުގެ ފުރަމާލެ ނޫން މާލޭގެ ހުރިހާ ގޯއްޗަކީވެސް އެބުނާ ކަނޑެއް ހިއްކައިގެން ދީފައިވާ ގޯއްޗެވެ. ފުރަމާލެއާއި ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅާއި ގިރާވަރުފަޅުންވެސް ދިންގޯއްޗެއް ދީފައި އޮތީ ހިއްކައިގެންނެވެ. ނުހިކިއޮތް 600 ގޯއްޗަށްވާ ބިން ބަޔަކު ހިއްކަން އުޅޭނަމަ ހިއްކާފާ ގޯތި ހަވާލު ކުރާނެތާ ކޮން ދުވަހެއް ހެއްޔެވެ. ހިއްކުނީމާ ހަވާލުކުރަން އެބުނާ ކަޑުގައި އޮތް 600 ގޯތި ބާއްވާފައި ބާކީ އޮތް އެހެން ހުރިހާ ގޯއްޗެއް އަވަހަށް ހަވާލުކޮށް ބަލާށެވެ. ނުކުރާނެކަން ގައިމެވެ. 

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ދައުލަތުގެ ހަރަދު ބަރަދުގެ ތަފްސީލް އާއްމުކޮށް ހާމަ ކުރަމުން ގެންދިޔައެވެ. ހިސާބު ކިތާބު ބަލަހައްޓާ މައުލޫމާތު ދޭންޖެހޭ ހުރިހާ ފަރާތަކަށް މައުލޫމާތު ދެމުން ގެންދިޔައެވެ. ބަޔަކަށް ކަމެއް އޮޅެގެނެއް އޭރަކު ނޫޅެއެވެ. ވާދަވެރިން ފާޑުކިޔަމުން ދިޔައީވެސް ހާމަކަން ބޮޑުކަމުންނެވެ. 

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރީއްސުރެ ދައުލަތުގެ ހަރަދު ބަރަދުގެ ތަފްސީލް ހާމަނުކޮށްގެން ނޫސްތަކުންނާއި ސިޔާސީ ވާދަވެރި ޕާޓީތަކުން ހުއްޓާނުލާ ދަނީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރަމުންނެވެ. އެއްވެސް ހަރަދު ބަރަދުގެ ތަފްސީލެއް ހާމަ ނުކުރާތާނގައި ހުލާސާއެއްވެސް ހާމަކޮށްނުލައެވެ. ހަރަދު ބަރަދު ހާމަނުކޮށް ތިބެފައި 49.3 ބިލިޔަންގެ ބަޖެޓެއް ހުސްކޮށްލުމަށްފަހު ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓެއް ފާސްކުރާ ހިސާބަށް ދިޔުމުން ފޯކަސް ބަދަލުކުރަން ކުރީ ސަރުކާރޭ ދެ ބިލިޔަނޭ ތަފްސީލެއްނެތޭ ކިޔަކަސް އަޑުއަހާނެ މީހަކުނެތެވެ. 

ރައްޔިތުންނަށް ފައިދާހުރި އެއްކަމެއް ކޮށްނުދީ 49.3 ބިލިޔަން ރުފިޔާގެ ބަޖެޓެއް ކައި ހުސްކޮށްލިކަމުގެ ސަމާލުކަން ކަނޑުވާލަން ބޮޑުވެގެންވާ ދޮގެއް ހެދީތާއެވެ. މުސާރަވެރިންނާއި ކުލީ ގަލަންތަކާއި ބޮޓުންތައް ފަތުރާނެ ވާހަކައެއް އުފަންކުރުވީތާއެވެ.

އަޅެ ބުނެބަލާށެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ހަރަދުކުރި ދެ ބިލިޔަނެއްގެ ތަފްސީލް ނެތްކަން އެގުނީ ވެރިކަމަށް އަހަރުވާން ކައިރިވީމާ ހެއްޔެވެ. އެހެން އެކަން އޮވެ މިހާދުވަސް ވީއިރު މޫސާ ޒަމީރުގެ ކުރިން ހުރި މާލީ ވަޒީރު އެ ވާހަކަ ނުދައްކާ ހުރީ އަޅެ! ކީއްވެފައި ހެއްޔެވެ. އެ ތަފްސީލް ނެތްނަމަ އޭނާވެސް އެވާހަކަ ދެއްކީހެވެ. މޫސާ ޒަމީރު މާލީ ވަޒީރުކަމާ ހަވާލުވީއިރު އެތަފްސީލްތައް ފެންނަންނެތީ ކުރިން މާލީ ވަޒީރު ކަމުގައި ހުރި ޝާފީގް އެތަފްސީލްތައް ނައްތާލީމާހެއްޔެވެ.

އާނއެކެވެ. މޫސާ ޒަމީރަށް ތަފްސީލް ނޭނގޭ 2 ބިލިޔަންގެ މައްސަލަ ވާނީ ރަނގަޅަށް ބަލާށެވެ. ރީތި ބަރަހަނާއަކުން މުއިއްޒު ސަރުކާރު ބަރަހަނާ ވާތަން އޭރުން ފެނިގެން ދާނެއެވެ.  

ސަރުކާރުގެ ބަޖެޓުން ހިންގާ ގިނަ ޕްރޮޖެކްޓްތަކަކީ އެއް އަހަރުގެ ބަޖެޓުން ހަރަދުކޮށް ނިންމާ އެއްޗެއް ނޫން ކަމެއްވެސް މިހާރުގެ މާލީ ވަޒީރަށް އެނގެނީއެއް ނޫނެވެ. ގިނަ ޕްރޮޖެކްޓްތަކަށް ހިނގާ ހުރިހާ ހަރަދެއް އާއްމުކޮށް ހިންގަނީ ދެތިން އަހަރުގެ ބަޖެޓަށް ބަހަލައިގެން ކަމެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. ބައެއް ޕްރޮޖެކްޓްތަކަށް ހިނގާ ހަރަދުން މިންވަރެއް ވަކިވަކި އަހަރުގެ ބަޖެޓްގައި ހިމެނިފައި ހުންނާތީ ހައިރާންވެގެން ކޮސްގޮވާނީ މާލީ ވަޒީރު މުސާ ޒަމީރަށް ބަޖެޓްގެ ކަންކަން ހިނގާ ގޮތްވެސް ރަނގަޅަށް ނޭނގޭތީއެވެ. ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. ދިވެހި ރާއްޖޭގެ މާލީ ވުޒާރާއަކީ ތެޔޮ ދޮންބެގެ ތެޔޮ ފިހާރައެއް ނޫން ވިއްޔާއެވެ.  

ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓްގެ ގޮތުގައި 2023ގެ ފަހު ދޮޅުމަސް ދުވަހަށް 6.5 ބިލިޔަން ރުފިޔާ ލިބިގެންވެސް ވީކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. އާސަންދައަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާއެއް މުއިއްޒު ނުދައްކައެވެ. ސަބްސިޑީގެ ގޮތުގައި އެއްޗެއް ލިބިގެން ރައްޔިތަކަށް ލިބުނު ލުޔެއް ނެތެވެ. ބަޖެޓުން ހަރަދު ކުރާގޮތަށް ކުރީ ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ އެތައް މަޝްރޫއަކަށް ލޯލާރިއެއްވެސް ހަރަދެއް ނުކުރެއެވެ.

ޔަގީނުންވެސް 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ފަހު ދޮޅުމަހަށް ފާސްކުރި ބަޖެޓް ލިބުނީ ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރަކަށް ނޫނެވެ. މުއިއްޒު ސަރުކާރަށެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ވާރުތަވީ އާސަންދަ ހަރަދު ތަކާއި ބަޖެޓުން ހޭދަކުރާ ގޮތަށް ހިންގާފައިވާ މަޝްރޫއުތަކަށް ދައްކަންޖެހޭ ފައިސާ ނުދައްކާ އެ ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓަށް މުއިއްޒު ހެދީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓް ފާސްކުރި ގޮތަށް އެ ފައިސާ ހޭދަކުރިނަމަ އަސަންދައިންނާއި ޕްރޮޖެކްޓްތައް ހިންގި މީހުނަށް ލިބެން ޖެހޭ ފައިސާ ނުލިބިގެން އަދިވެސް އުޅޭކަށް ނުޖެހުނީހެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ރާއްޖޭގައި އަހަރަކަށް ފާސްކުރި އެންމެ ބޮޑު ބަޖެޓެއް ފާސްކުރެވުނީ 2024 ވަނަ އަހަރަށެވެ. 49.3 ބިލިޔަން ރުފިޔާގެ ބިޔަ ބަޖެޓެކެވެ. 2023 ވަނަ އަހަރަކީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ އަހަރެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ރައީސް ސޯލިހުވެރިކަމުގެ ފަހު އަހަރަށް ފާސްކޮށްފައި އޮތީ 42.8 މިލިޔަން ރުފިޔާގެ ބަޖެޓެކެވެ. މުއިއްޒަށް ފުރަތަމަ އަހަރަށް ލިބުނު ބަޖެޓް 6.5 ބިލިޔަން ރުފިޔާ ކުރީ އަހަރަށް ވުރެއިތުރެވެ. 

50 ބިލިޔަން ރުފިޔާއާއި ގާތްކުރާ ބިޔަ ބަޖެޓެއް މުއިއްޒަށް މިއަހަރަށް ލިބުނު އިރު ބަޖެޓުން ހޭދަކޮށްގެން ހިންގަން ފެށި މަޝްރޫއެއް ނެތެވެ. އާސަންދަ އޮތީ ހުދުފުށްވެފައެވެ. ކަރަންޓާއި ފެނުގެ ހިދުމަތަށް ކުރަންޖެހު ހޭދަ ރައްޔިތު މީހާއަށް ދެގުނައަށްވުރެ މައްޗެވެ. ރަށްރަށުގައި ފަށާފައިވާ މަސައްކަތްތައް ހުރީ ހުއްޓިފައެވެ. ސަރުކާރުން ކުރުވާ މަސައްކަތަށް ފައިސާ ނުލިބިގެން މަސައްކަތްތެރިން ބަނގުރޫޓް ވެއްޖެއެވެ. އާސަންދައިން ފައިސާ ނުލިބިެން ބޭސްފިހާރަތާކާއި ކްލިނިކްތަކާއި ހޮސްޕިޓަލްތައް އޮތީ ނޭވާ ހޮޅިއަށް އެޅެފައެވެ. ފައިސާ ނުދައްކާތީ އިންޑިއާގެ އެތައް ހޮސްޕީޓަލަކުން އާސަންދަ ހިދުމަތް ކަނޑާލައިފިއެވެ. މިހެން ކިޔާފައި ނުކިޔާނެ ވަކިކަމެއް ނެތެވެ.

މިއަހަރަށް ފާސްކުރި ބިޔަ ބޮޑު ބަޖެޓުން ނުވެގެން މިއަހަރުވެސް ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓެއް ފާސްކުރަން ޖެހެނީ ކިއްވެ ހެއްޔެވެ. ވެރިކަމަށް އެރީއްސުރެ ބަޖެޓުން ހަރަދުކޮށްގެން ހިންގާ އެންމެ މަޝްރޫއެއްވެސް އަދި ނުފަށައެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ފަށާފައި ހުރި މަދު ދެތިންކަމެއް ނިންމާ ރެބަން ކެނޑުން ނޫންކަމެއް އަދި ނުކުރެއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ ގިނަ މަޝްރޫއުތައް އޮތީ ހުއްޓި ތަންހަރު ވެފައެވެ. ރައްޔިތަކަށް ފަސޭހަ ރަހުމަތެއްގައި އާސަންދައެއް ނުލިބެއެވެ. މަސްވެރިން ކިރާ މަސްކޮޅަށްވެސް މުޒާހަރާ ނުކޮށް ފައިސާއެއް ނުދެވެއެވެ. ސަރުކާރުން ހޯދާ ހިދުމަތަކަށް ފައިސާއެއް ނުދެވެއެވެ. ރާއްޖޭން ބޭރުގައި ތިބި ކިޔަވާ ކުދިންނަށް ގަވައިދުން ފައިސާ ދައްކައެއް ނުދެވެއެވެ. 

އެންމެ ރަގަޅެވެ. ކުރީ އަހަރުގެ ބޮޑު ސެޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެތާއި މިއަހަރަށް ލިބުނު ބޮޑު ބިޔަ ބަޖެޓަށް މުއިއްޒު ތިޔަ ހެދީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. ފެންފޮދަކާވެސް ނުލާ ބަޖެޓް ކައި ހުސްކޮށްލީހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ލުޔެއް ފަސޭހައެއް ލިއްބައިނުދީ ހައްދަވައިގެން ކުރި ކަމެއްނެތި ފަންސާހަކަށް ބިލިޔަން ރުފިޔާގެ ބަޖެޓް ކާލާ ނަޖިހަށް ހަދާލީހެއްޔެވެ. 

އައުވާނުނަށް ބަހައިގެން ދައުލަތް ކޮށާކަމުން މިއަހަރުވެސް ސަޕްލިމެންޓްރީ ފާސްކުރުން ހަލާލުކުރަން ފޯކަސް ބަދަލުކުރަން މޮޅު ވާހަކަ ދެއްކިޔަސް އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުގެ އިސްތައްޓޭ ނުކިޔާވެސް ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓެއް ފާސްކުރެވޭނެއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ބަޖެޓް މިސްމެނޭޖު ކުރިއްޔޭ ޝަރީއަތް ކުރާނަމޭ ނުކިޔާ ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓެއް ފާސްކޮށް ނުދޭވަރަށް ސަރުކާރާ މަޖިލީހާ ގުޅުން މިހާރު ގޯސްވީ ހެއްޔެ. ބޮޑު ބަޖެޓެއް ލިބި ކަމެއް ނުވި މީހަކަށް ސަޕްލިމެންޓްރީ ބަޖެޓެއް ދީގެންވެސް އައުވާނުންނަށް ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ކެއުން ނޫނީ ކުރެވޭނެ ކަމެއް ހަރާމެވެ. އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށްދީ 11 މަހުން 55.8 ބިލިޔަން ރުފިޔާ ހަޖަމް ކޮށްލީ ފެންފޮދަކާވެސް ނުލައެވެ.

އެންމެންގެ ކުރިމަތީގައި ފާޅުގައި މުއިއްޒު ކުރާ ކަންކަމުގެ ވާހަކަ ދައްކާ މީހުންނާއި ނޫސްވެރިންނާއި ނޫސްތައް ވަރުގެ ނުބައި ބަޔަކު މުއިއްޒަށާއި މުއިއްޒުގެ އައުވާނުންނަކަށް ނެތެވެ. ދައްކާ މީހުން އެވާހަކަތައް ދައްކާތީ އަގުވެއްޓޭތީ މޭނުބައިކޮށްގެން ތަފާތު ހިޔާލުގެ ނޫސްވެރިކަން ނައްތާލުމަށް މަރުފަލިޖަހާނީ މޮޔަކަމުންނެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒުގެ އަގުވައްޓަނީ ރައީސް މުއިއްޒު އަމިއްލައަށެވެ. މުއިއްޒު އަމިއްލައަށް ކުރާކަންކަމާއި ދައްކާ ވާހަކއިންނެވެ. ބަޔަކު ކިޔަސް ނުކިޔަސް މުއިއްޒުގެ އަގު މުއިއްޒު ވަނީ ވައްޓާލާފައެވެ. މުއިއްޒު ހަދާ ދޮގުންނާއި ޖަހާ އުނބަށް ޖެހުމުން މުއިއްޒުގެ އަގު ވައްޓާލުމަށް އެހެން މީހަކު ކުރާނެކަމެއް ހަގީގަތުގައި ނެތެވެ. 

ނޫހަކުން ބުންޏަސް ނުބުންޏަސް މުއިއްޒު ރާއްޖޭގައި ތިބިކަމަށް ބުނި ދެހާހަށްވުރެ ގިނަ އންޑިއާ ސިފައިން މުއިއްޒަކަށް ނުދެއްކުނެވެ. ހާމަކުރަންބުނި 100 އެއްބަސްވުން ހާމައެއް ނުކުރެވުނެވެ. ފޮނުވާލާނެކަމަށް ބުނި އިންޑިއާގެ ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާބޯޓު ފޮނުވައެއް ނުލެވުނެވެ. އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ މީހުން ނުލާ އިންޑިއާގެ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު ދުއްވަން ދިވެހިންނާ ހަވާލެއް ނުކުރެވުނެވެ. 

ޗާގޯހާއި ގެއްލުނު ކަަމަށް ބުނި ކަނޑެއް ހޯދައެއް ނުދެވުނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންކުރުމަށް ކުރިކަމެއް ހަރާމެވެ. އަށް މަހުން ހިއްކާ ނިންމަން ބުނި ރަސްމާލެ އޮތީ ފެނުއަޑީގައެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ދީފައިވާ ގޯތިތަކާ ފްލެޓްތައް ހަވާލެއް ނުކުރެވުނެވެ. ރަށްރަށުގައި ފަށާފައިވާ މަސްކަތްތައް ނުހުއްޓާ ކުރިއަކަށް ނުގެންދެވުނެވެ. 48 ގަޑިއުރު ތެރޭގައި މަސްވެރިންނަށް ޑޮލަރުން ދޭންބުނި އަގެއް ނުދެވުނެވެ. ވަޒީފާއިން ވަކިނުކުރާން ބުނި މުއައްޒަފުން ވަކިކޮށްފިއެވެ. މިހެން ގޮސް ކިޔާފައި ނުކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. 

އެވާހަކަ ބަޔަކު ދައްކައިގެން އަގުވެއްޓެންޏާ އަގުވެއްޓެނީ މީހަކު އަގުވައްޓައިގެނެއް ނޫނެވެ. ވައްޓާ އަގެއް ވައްޓަނީ މުއިއްޒު އަމިއްލައަށެވެ. ރީޝްވަތު ދީގެން މެންބަރުން ޕާޓީ ބަދަލުކުރުވާ މެންބަރުން ހޮވަން އާއްމުނަށް ރިޝްވަތު ދީގެން ހޮވި މެންބަރުންނަށް ކޮންމެ މަހަކު ރިޝްވަތަށް ފައިސާ ދެންޏާ އެ ވާހަކަ ދޮގު ކުރިއަސް މީހުން ނުދައްކައެއް ނުތިބޭނެއެވެ. 

ހެއްދެވިހާ ގޯހެއް ހަދަމުން މަތިމައްޗަށް ދޮގުހަދަމުން އޮޅުވާލަން ޕްރޮޕަގެންޑާ ފެތުރިޔަސް ތަފާތު ފިކުރުގެ މީހުން ހަގީގަތް ހާމަ ކުރާނެއެވެ. މުއިއްޒަށް ފާޑުކިޔާ ނޫސްވެރިންނާއި ނޫސްތަކަށް ފިޔަވަޅު އަޅަން ކިތަންމެ ވައްވަކެއް ޖެއްސިޔަސް ތަފާތު ފިކުރު މަރައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ނޫސްތައް ބޭން ކުރެވިދާނެއެވެ. ނޫސްވެރިން ހައްޔަރުކޮށް މަރާވެސް ލެވިދާނެއެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ހިނގާ ގަލަމެއް ހެލޭދުލެއް ނުހުއްޓުވޭނެއެވެ.                       

ސައިންސީ ހެކިތަކުން ދުންފަތާއި ސިނގިރެޓުން އިންސާނާގެ ފުއްޕާމޭ ހަލާކޮށްލާ އެތައް ބާވަތެއްގެ ކެންސަރު ޖައްސާކަން ޝައްކެއްނެތް މިންވަރަށް ސާބިތެވެ. އާމްދަނީގެ ބޮޑުބައެއް ދުންފަތަށް ހޭދަކޮށް އަންދާ އަޅިއަށް ހަދާލައެވެ. ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ވޭޕަށްވުރެ ގެއްލުމާ ހަލާކު ބޮޑު އެއްޗަކީ ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކެވެ. ހާއްސަކޮށް ސިނގިރެޓެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ޝީޝާއަކީވެސް އެފަދަ ދެވަނައެއް ނެތް ގެއްލުން ދެނިވި ބާވަތެކެވެ. އެކަމަކު ޝީޝާވެސް ހުއްދައެވެ. 

ސިނގިރެޓާއި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތައް މަނާނުކޮށް ވޭޕް މަނާކުރުމުގެ ފަހަތުގައި އަޑިނޭނގޭ ސިއްރުތަކެއް ވާނެކަން ޔަގީނެވެ. ޒުވާން އާބާދީގެ ބޮޑުބައެއް ސިނގިރެޓަށް ނުގޮސް ވޭޕް ބޭނުންކުރުމުން ސިނގިރެޓްގެ ވިޔަފާރި ދަށްވުން ސަބަބަކަށްވުން ގާތެވެ. ވޭޕްގެ އަހުލުވެރިން ސިނގިރެޓަށް ހިޖުރަކުރުވުން އޭގެ ބޭނުމަކަށްވުން ގާތެވެ. 

ވޭޕަކީ އަގުހެޔޮ ފަސޭހައިން ލިބޭ އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައި އޮތުމުން ވޭޕަށް ޒުވާން އާބާދީ ލެނބިގެން ދިޔަދިޔުން ސިނގިރެޓާ ދިމާލަށް އަނބުރާލުމަކީ ސިނގިރެޓް މާރކެޓަށް ލިބިގެންދާނެ ބޮޑު ކުރިއެރުމެކެވެ. އެހެން ކަމުން ވޭޕް މަނާކުރުމަކީ އާއްމު ސިއްހަތަށްޓަކައި ކުރެވޭ ކަމެއްކަމަށް ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ. 

ޓެކުހާއި ޑިއުޓީ ބޮޑުކޮށްގެން ސަރުކާރަށް ލިބޭ އާމްދަނީ އިތުރުކުރުން ނޫން އެހެން އެއްވެސް ބޭނުމެއް ސިނގިރެޓާއި ދުންފަތް މަނާ ނުކޮށް ބޭއްވުމުގައި ނެތެވެ. ދުންފަތާއި ސިނގިރެޓް މަނާކޮށްފިނަމަ ކޮންމެ އަހަރަކު ސަރުކާރަށް ދުންފަތުން ޓެކުހާއި ޑިއުޓީ ގޮތުގައި ލިބެމުންދާ އެތައް މިލިޔަނެއްގެ އާމްދަނީ އެކީ އެކައްޗަކަށް ހުއްޓޭނެއެވެ. ކަން މިހެން ހުރުމުން ސިއްހީގޮތުން ކިތަންމެ ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބުނަސް ދުންފަތް ރާއްޖެއަކު މަނައެއް ނުކުރާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ދުންފަތް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ވާހަކައަކީ ސަރުކާރުން ދައްކާ ހުވަފެނީ ހޮޅިވާހަކައެކެވެ. 

ސިނގިރެޓާއި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކުން ނަގާ ޓެކްސް ބޮޑުކުރަނީ އިސްތިއުމާލުކުރާ މީހުނާ މިންވަރު މަދުކުރަން ކަމަށް ދައްކާ ވާހަކައަކީވެސް ބޮޑު އޮޅުވާލުމެކެވެ. އަގު ބޮޑުވެެގެން ބޭނުންކުރާ ނިސްބަތް ކޮންމެވެސް މިންވަރަކަށް ދަށަށް ދިޔަސް ފާހަގަކުރެވޭ ވަރުގެ ބޮޑު ބަދަލެއް އެކަމަކުން ނާންނާނެއެވެ. އަމްދުން ވޭޕް މަނާކޮށްފައި ސިނގިރެޓްގެ އަގު ބޮޑު ކުރިޔަސް ވޭޕް ބޭނުންކުރާ މީހުންގެ އެތައްބަޔަކު ސިނގިރެޓަށް ހިޖުރަކުރާނެއެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވާނީ ސިނގިރެޓް ހޯދުމަށްޓަކައި ފައިސާ ހޯދުމަށް ކްރައިމް ރޭޓް މައްޗަށް ދިޔުމެވެ. ފޭރުމާއި ވައްކަމާއި ކޮރަޕްޝަން ދެގުނަވުމެވެ.  

ދިވެހި ރައްޔިތުން އުފައްދާ ތަކެއްޗާއި އުފައްދާ ހިދުމަތް އިތުރުކޮށްގެން ނޫންގޮތަކަށް ޑޮލަރެއް ރުފިޔާއެއް އިތުރެއް ނުވާނެއެވެ. ކަނޑުފަޅާއި ބިމާއި ގުދުރަތީ މުއްސަދިކަން ތަންމިނަށް ރާއްޖޭގައި އޮތް ކަމަށް ވިޔަސް ނަފާވެރި އިގްތިސާދަކަށް ރާއްޖެ ފަހިކުރެވޭނީ ހިވާގި މުރާލި ރައްޔިތެއް އޮވެ ޖީބުނުކަނޑާ ސަރުކާރެއް އޮވެގެނެވެ. 

ހަފޮޅުން ބޭރަށް ތަރައްގީގެ ވިސްނުން ނެރެގެނެވެ. ރާއްޖޭގެ ތޮށިން ބޭރަށް ނެރެވިފައި އޮތްހާވެސް ކަމަކީ ޓޫރިޒަމެވެ. ހަގިގަތުގައި މަސްވެރިކަން އަދިވެސް ކުރެވެނީ ލައިގެން ކާއެއްޗެއް ހޯދަން ކުރެވޭކަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެހާވެސް ހަނިކޮށެވެ.

ދައުލަތުން ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ނުވަދެ ހޯދޭނެ މޮޅެއް ނެތެވެ. ބިން އޮތް މީހުން އޮތް ޑިމާންޑް އޮތް ތަންތާ ރިއަލް ސްޓޭޓް ވިޔަފާރި ނުކުރާންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ޑެއިރީ ފާމްތަކާއި ފުޅާ ދައިރާއެއްގައި ހަރަދުކުޑަކޮށް ބޮޑު ނަފާލިބޭނެ ކަންކަން ކުރަން ނޭނގިފައި އަބަދު ސަލާން ޖެހުމާ ލޯނުނެގުން ނޫންކަމެއް ނުކުރެވިގެން އުޅެއުޅެ ދުނިޔޭން ދުވަހެއް ދުއްވާލަ ދުއްވަލާ ތިބޭނީ ކިހާ ދުވަހަކު ހެއްޔެވެ. 

ޑޮލަރާއި ރުފިޔާ އިތުރުވަނީ އުފައްދާ ތަކެއްޗާއި ހިދުމަތް އިތުރު ކޮށްގެންނެވެ. ޓައީއެއް އަޅައިގެން އޮފީހަކަށް ހެނދުނު ގޮސް، ހުސް އަނގަ ތަޅާފައި، ކޮފީ ބޮއެފައި، ގިނަގިނައިން ދެހަން ބީއްސާފައި ، ގެޔަށް ވަދެ ނިދުމަކުން އިތުރުވާ ޑޮލަރެއް ރުފިޔާއެއް ނޯންނާނެއެވެ.

ޔާމީނޭ 500 މިލިއަން ޑޮލަރޭ ވައްކަމޭ ކިޔައިގެން ދަތް ދިލުވަން އެންމެ ތާހިރީ އިނގުރައިދޫ ފަލާހެވެ. ޔާމީނު ގައިގައި ފެންފޮތިލާ ވަޅު ދިޔަހިއްކާ މޭޓާ ބަންދު ކުރަން ގުދަށް އޮތް މީހަކީ ތިމަންނައޭ ބުނި އެހެން މީހަކު ފަލާހު ނޫނީ އަދި ނެތެވެ. ގާތްކަމުން އެއްދާން ކުރީމޭ ނުބުނާ ކަމެވެ. މީހަކާ މެކިގެން މީހަކަށް އުޅެވޭނީ އެހާކަށް ވަރަށެވެ. 

ޔާމީނު ކޭއެއްޗެއް ކައިގެން، ބުއި އެއްޗެއް ބޮއެގެން ޔާމީނާއެކު އުޅުނު އެކަކީ ފަލާހުކަން އަމިއްލަ ދުލުން އެތައް ފަހަރަކު އޮތީ ކިޔެފައެވެ. ޔާމީނު ދައުލަތުގެ ފައިސާއިން 500 މިލިޔަން ޑޮލަރު ކާލާފައި އޮތްކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް ތިޔަ އެނގެނީ ވެސް ފަލާހަށެވެ. އެ ފައިސާއަށް ވީގޮތެއް ހެދިގޮތެއް ވެސް އެންމެ ރަނަގަޅަށް އެނގޭނީ ވެސް ފަލާހަށެވެ.

ޔާމީނު ކާލިކަމަށް ބުނާ ފައިސާތައް ހޯދޭނެ ގޮތްވެސް އެގޭނީ ފަލާހަށެވެ. އަވަހަށް އެ ފައިސާ ހޯދާފައި ސަރުކާރުގެ ދަރަނިތައް ހަލާސް ކޮށްލަ ދޭށެވެ. ޓެކްސް ނަގައިގެން އާމްދަނީ ހޯދައިގެން ދަރަނި އަދާކުރުމަށްވުރެ އެގޮތް މާ ފަސޭހަވާނެއެވެ. 

ބުރާންތި ވިޔަސް ފުކެއް ބޮޑުވަރެވެ. ޔާމީނު ހެދިހާ އެއްޗެއް ހެދިގެން ދިންހާ އެއްޗެއް ކައިގެން އުޅުނު އިރު ތިޔަ އަނގަ ކޮބައިހެއްޔެވެ. އޭރު އެ ވާހަކަ ނުދެއްކީ ކީއްވެހެއްޔެވެ. ހޭވައްޓާލާފައި ރަށުތެރޭގައި އެންމެން ޔާމީނަށް ވަގަށް ގޮވިއިރު ފަލާހު ހުރީ ޔާމީނު ދިފާއު ކުރާށެވެ. އޭރު ފަލާހަށް ޔާމީނަކީ ބޯކިރު ފޮދެއް ފަދަ ސާފު ތޯހިރު މައުސޫމް އިންސާނެކެވެ. އޭރު ފަލާހަށް ގޯސްވީ ޔާމީނަށް ވަގަށް ގޮވި މީހުނެވެ. 

އަމިއްލަ އިއުތިރާފުން ފަލާހު ސާބިތު އެ ކޮށްދެނީ ޔާމީނު ދައުލަތުން ވައްކަން ކުރަމުން ދިޔަކަން ފަލާހަށް އެނގޭކަމެވެ. ޔާމީނު ކުރި ވައްކަންތައް ސިއްރުކޮށްދީ އޭގެ ނަފާ ފަލާހު ހޯދިކަމެވެ. ފަލާހަކީ ޔާމީނު ކުރިއްޔާ ކުރި ވައްކަމަކާއި ހިޔާނާތެއްގެ ބައިވެރިއެއް ކަމެވެ. 

މިއަދަކު ފަލާހަކަށް ޔާމީނެއް ކަމަކު ނުދެއެވެ. ޔާމީނުވަރުގެ ވަގެއް ހިޔާނާތްތެރިއެއް ކަންނެތް މީހެއް އަނިޔާވެރިއެއް ނެތެވެ. މިއަދު ހުރިހާވެސް މީހަކީ މުއިއްޒެވެ. ތިމާއަށް އާރާ ބާރާ މުއްސަދިކަން އޮތީ ވެރިކަމުގައި މުއިއްޒު ހުރުމުން ކަމަށްވާތީ ޔާމީނު ގުއިވީއެވެ. މާދަމާ މުއިއްޒުވެސް ވާނީ ގުޔެވެ. ކުރައްވާފައިވާ ކަމަށާއި އެ ފައިސާ ދައުލަތަށް ހޯދިއްޖެނަމަ ދަރަނިތައް ދައްކަން ފަސޭހަވާނެ ކަމަށް އިނގުރައިދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު އަދި ޕީއެންސީގެ ޕާލިމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ލީޑަރު އިބްރާހިމް ފަލާހު ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.

ޕީއެންސީ ފަލާހުގެ ގޮވާލުމަށް ޔާމީނުގެ މައްސަލަ ބަލާހެން އިނގުރައިދޫ ފަލާހު ޔާމީނާއެކު ހިންގާފައިވާ ވައްކަމާ ހިޔާނާތް ބަލާ ވަޑި ފަލާހަށް އަދަބު ދޭން ޖެހެއެވެ. ފަލާހުގެ ބުއްދި ހަމަތޯ ސިކުޑީގެ ޓެސްޓެއް ވެސް ހަދަން ޖެހެއެވެ. 

ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކުންނާއި ފައިސާވެރިން މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ސިޔާސީ މަގާމު ގަނެފައި ހުރިކަމަށް ވެއެވެ. ރިޔާސީ ކެންޕޭނުގެ ޑީލްގެ ގޮތުގައިވެސް ބައެއް މަގާމު ދީފައި އެބަހުއްޓެވެ. އެހެން ނޫނަސް ސިޔާސީ މަގާމުތައް ލިބޭނީ ކޮންމެވެސް ބަޔަކަށްތާއެވެ. އެއްޔަކީ މާބޮޑު މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. 

މައްސަލައަކީ ބައި މިލިޔަން ހަމަ ނުވާ ކުޑަކުޑަ ގައުމެއްގައި 22 ވުޒާރާ ހަދައިގެން ސަރުކާރު ހިންގަން އުޅުމެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައީ ޕީޕީއެމް ޕީއެންސީ ކޯލިޝަނުންނެވެ. އެމްޑީއޭއާއި އެކު ކޯލިޝަން ދެވަނަ ބުރުގައި ހެދި ނަމަވެސް އެމްއެންޕީއާއި ޖުމްހޫރީއައި ދަލުބޭރުން ޖެހިގެންނެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުގައި އެމްއެންޕީއާއި ޖުމްހޫރީއަށް ލިބުނު ހުތުރު ނަތިޖާއާއިއެކު އެ މީހުން ބައިވެރިކޮށްގެން ސަރުކާރު އެކުލަވާލިކަމީ މުއިއްޒުގެ ރަނގަޅުކަމެވެ. ނަތީޖާއެއް ބަދަލު ކުރެވޭވަރުގެ ބުރަދަނެއް ހުރި ބަޔަކަށް ގާސިމުމެން ނުވިއެވެ. 

ކުރީގެ ސަރުކާރުތަކާއި ހިލާފަށް ގައުމުގެ ހާލަތަށް ރިއާޔަތްކޮށްފައި ކުޑަ ސަރުކާރެއް އެކުލަވާލުމުގެ ފުރުސަތު ކިތަންމެ ރަނގަޅަށްވެސް މުއިއްޒަށް ލިބުނެވެ. އެކަމަކު މުއިއްޒު އެ ވިސްނުމެއް ނުގެންގުޅުނެވެ. އެކުލަވާލީ އަތްގުޅި ނުކާވަރުގެ ބިޔަ ބިލާދަރު ސަރުކާރެކެވެ. ވެރިން ލިބުމުން މުއިއްޒަށް ހީވީ ދުނިޔެ ރަންވިހެންނެވެ. ކެބިނެޓްގައި 22 ވަޒީރުންނާއި ވަޒީރު ފެންވަރުގައި ފަންސާހަކަށް މީހުން އައްޔަނު ކުރީއެވެ. އެހެން ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގެ ވާހަކަ އެހަށް ބާއްވާނަމެވެ. 

ހަމައެކަނި 22 ވުޒާރާއަށް ބަލާލަމާ ހެއްޔެވެ. ކޮންމެ ވުޒާރާއެއްގައި ވަޒީރުން ފެންވަރުން ފެށިގެން އެތައް ދަރަޖައެއްގެ ސިޔާސީ މުއައްޒަފުންގެ އަދަދު އިންތިހާއަށް މައްޗެވެ. ފޮރިން މިނިސްޓްރީގައި ހައްދެއްނެތެވެ. ސްޕޯޓްސް މިނިސްޓްރީއާއި ހެލްތު މިނިސްޓްރީ އެވަރެވެ. ކުރާނެކަމެއް އިށީންނާނެ ތަނެއް ނެތި ބޮޑު މުސާރަދޭ އެތައް ސަތޭކަ ބައެކެވެ. 

22 ވުޒާރާ ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ސިވިލް މުއައްޒަފުންނާއި އޮފީސް ސްޕޭސް އާއި ކަރަންޓާއި ހިންގުމުގެ އާއްމު ހަރަދާއި އިދާރީ މުސާރައާއި އިނާޔަތްތަކަށް މަހަކު ހިގާނެ ހަރަދު އޮތީ ހިތައް އަރުވާލުމެވެ. މިހާވަރުގެ ބޮޑު ބިޔަ އޮނިގަޑެއްނެތި މިފަދަ ޓެކް ޒަމާނެއްގައި ސަރުކާރެއް ހަމަ ނުހިންގޭނީ ހެއްޔެވެ. ހަރަދު ކުޑަކުރުމުގެ ހެޔޮ ނިޔަތް އޮތްނަމަ 22 މިނިސްޓްރީން ކުރާ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ދިހަވަރަކަށް ވުޒާރާއަށް ފައްތާލައިގެން ހިންގުމުގެ ހަރަދު ކުޑަކުރާނެއެވެ. އެހެނަސް މުއިއްޒު އެކަމެއް ނުކުރާނެއެވެ.      

އައްދުއްރަހީމްގެ ކޮއިލުން އެންމެ އިސްތައްޓެއްވެސް ނިކަން އުފުރާލަ ބަލާށެވެ. ޒަމީރުގެ ނިވަލުގައި ހުރި އެކަކާވެސް ކުޅެލަ ބަލާށެވެ. ރެޑްވޭވާއި ހިންނަވާރު ޖުވާރީގެ ހިޔާލިބި ހުރި އެކަކުވެސް އެއްލައިލަބަލާށެވެ. ގަމަރުގިރިން ފެންދޭ މީހެއް ހެޕީ މާރުކޭޓުން ހޮވާކާ މީހެއް ބްރޯގެ އައުވާނެއް ސަލަފީންނެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ. އެކަހަލަ އެތައް ވަންހައެއްގެ ބަޔަކު ލައިގެން މޮޑެފައިވާ މަސްހުނި ގަނޑަކުން ވަކިއެއްޗެއް ވަކިކުރުމަކީ އޭގެ ނުރައްކާ ނުޖެހި ނުދާނެ ކަމެކެވެ. ހަގީގަތުގައި އެއީ އަދާވާތްތެރިން އުފެއްދުމެވެ.

ޑރ. މުއިއްޒުގެ މަތިބަރު ބިޔަ ބޮޑު ސަރުކާރުން 228 ސިޔާސީވެރިން ކަޑާލުމަކީ ސަހަލު ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. 3000އަށް ވުރެ ގިނަ ސިޔާސީ މީހުންނުލާ ނުހިންގިގެން އުޅޭ މުއިއްޒު ސަރުކާރަށް ވަރުގަދަ ލޮޅުމެއް އަރާނެ ކަމަކަށް ނޫނީ 228 ސިޔާސީ މީހުން ކަނޑާލުން ނުވާނެއެވެ. ކުރަން ހުރި ކަމަށް ނުބަލާ މީހުނަށް ވަޒީފާ ދީގެން ބާރު ދަހައްޓަން އުޅޭ މުއިއްޒަށް ކުރިމަތިވާނެ އެންމެ ބޮޑު ގޮން ޖެހުމަކަށްވާނީ ސިޔާސީ ބަޔަކު މުލުންލުހެ އުކާލުމެވެ. 

ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ ހަރަދުން މަހަކު 5.7 މިލިޔަން ރުފިޔާ ސަލާމަތް ކުރެވޭނެ ކަމަކަށް 228 ސިޔާސީ މީހުން ކަނޑާލުން ވާނެކަމަށް މުއިއްޒު ބުނެއެވެ. މަލްޝާއާއި ޝިއުނާ ސަސްޕެންޑްކޮށް އިސްތުއުފާދޭހެން ތިޔަ 228 މީހުނާ މެދު ކަންކުރަންޏަކާ 5.7 މިލިޔަން ކިއްކުރަންހެއްޔެވެ. ލޯލާރިއެއްވެސް ހަރަދަކުން ކުޑައެއް ނުވާނެއެވެ. 

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައުމަށް ހޭދަކޮށްދިން ފަރާތްތަކުގެ ޕްރޮކްސީގައި ސިޔާސީ މަގާމު ދީފައި ތިބި މީހުންނާ ކުޅެލުމަކީ ކަނި ކަނޑުވާލާނެ ކަމެކެވެ. 228 ސިޔާސީ މީހުން ކަނޑާލަން ގަސްދުކުރާ ވާހަކަ ބުނުމުން މުއިއްޒުގެ ހިތްވަރު ގަދަކަމަށް ވެގެން ސަނާކިޔާ މީހުން މާދަމާ ކަނޑާލީމާ ޖައްސާނެ ވައްތަރު މިހާރުވެސް ކުރިމަތީ އެބަ ތަމްސީލުވެއެވެ. 

މަގާމްތަކުން ކަނޑާލާ ސިޔާސީ 228 މީހުނަށް މިހާރު ލިބޭ އާމްދަނީ ނުލިބޭ ގޮތަށް މަގާމުން ވަކިވާން ރުހިގެން މުއިއްޒަށް ސަނާކިޔާ ސަރުކާރު ނަގަހައްޓާކަށް ނުތިބޭނެއެވެ. މުއިއްޒާ ބައިވެރިވެގެން ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ހުރި ރަމީ ކަޑާލީމާ ހަނުހުއްޓަކަސް އެންމެނަކު ނުތިބޭނެއެވެ. ހަށީ ހޫނުކަން އެތައް ފަހަރަކު ހިއްސާކޮށްފައި ހުންނަ ސިހުރު ރާނީމެން ނަގޫ ގޮށްޖެހިފައި ތިބީމާ އަނގަބަންދު ވެފައި ތިއްބަސް ސަރުކާރު ރޫޅާ ފަޅާއަޅާނެ ކިތަންމެ ބަޔަކު އެ 228 ގައި ތިބޭނެއެވެ. 

ވޭޕްކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ތަކެއްޗާއި، އެ ތަކެތީގެ ވަކިވަކި ބައިތައް ދިވެހިރާއްޖެއަށް އެތެރުކުރުން 15 ނޮވެމްބަރ 2024 އިން ފެށިގެން މަނާ ކުރަނީ ޔޯލައެވެ. ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ވޭޕްކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ތަކެތި ބޭނުންކުރުމާއި، ގެންގުޅުމާއި، އުފެއްދުމާއި، ވިއްކުމާއި، ރާއްޖޭގައި އިޝްތިހާރު ކުރުމާއި ހިލޭބެހުން އެ ތާރީހުން ފެށިގެން މަނާކުރަނީ ޔޯލައެވެ. އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް ބޭން ކުރުމަށް ނުވިއްޔާ ގައިނަސީބެވެ.   

ކުއްލި ގޮތަކަށް މުއިއްޒު ނިންމި ނިންމުމާ ގުޅިގެން މުސާރަވެރިންނާއި ބޮޓުންގެ ތައުރީފްތައް ސޯޝަލް މީޑިއާގައި އޮހިގަތެވެ. އެހެނަސް އެ ނިންމުމަށް ފާޑުކިޔުން ވެސް ވަކި މަދެއްނޫނެވެ. ސިނގިރޭޓްގެ ވިޔަފާރިއަށް އަޅާދިން ބާރެއްކަމަށް ވެސް ކީބަޔަކު ކިޔެވެ. 

ވޭޕާއި ގުޅޭގޮތުން ރައީސް ނިންމި ނިންމުމާއެކު ދެން ފެތުރިގެން ދިޔައީ ވައިގެ މަގުން ރާއްޖެއަށް އެތެރެކުރަން އުޅުނު ކެނެބިސް ވޭޕް އޮއިލް ޝިޕްމެންޓެއް ވެލާނާ އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓުން އަތުލައިގެން ހަބަރެވެ. ރަސްމީ ގޮތުން އެކަން ކަށަވަރުކޮށްދިނީ ދާހިލީ ވަޒީރު އަލީ އިހުސާނެވެ. ދާހިލީ ވަޒީރު އެކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭން ވެސް ޕޯސްޓެއް ކުރީ އެކްސް ގައެވެ. 

އަތުލައިގެން ތަކެތީގެ ފޮޓޯއަކާއި އެކު އެކްސްގައި ރޭގެ 11.23ގައި އިހުސާން ކުރި ޕޯސްޓެއްގައި ބުނެފައިވަނީ އެތަކެތި ރާއްޖެ އެތެރެ ކުރަން އުޅެފައި ވަނީ ވޭޕް އޮއިލްގެ ނަމުގައި ކަމަށެވެ. އިހުސާން އެ ޕޯސްޓް ކުރިއިރުވެސް އެ ބުނި ވޭޕް އޮއިލް ޝިޕްމަންޓް ކަސްޓަމުން ވަނީ ދޫކޮށްލާފައެވެ. އެ ޝިޕްމެންޓުގެ މައްސަލަ ފުލުހުން ތަހުގީގް ކުރަމުން ދާކަމަށް ބުނެ އަލީ އިހުސާނު ރާއްޖޭގެ ނޫހަކަށް ދިނީވެސް ދޮގު މައުލޫމާތެކެވެ. ޝިޕްމަންޓް ދޫކޮށްލާފައި ވާކަން އޭގެ ވެރި ފަރާތުން ކަށަވަރު ކޮށްދެއެވެ. 

ވޭޕް އޮއިލްގެ ނަމުގައި ކެނަބިސް އޮއިލް އެތެރެކުރަން ބަޔަކު އުޅުނުކަމަށް ބުނެ ދޮގު ވާހަކައެއް ވަޒީރު އިހުސާން ފަތުރާލީ މުއިއްޒުގެ ނިންމުމަށް ބާރު ދިނުމުގެ ގޮތުންނެވެ. ސިނގިރޭޓް ދޫކޮށް ވޭޕަށް ހިޖުރަކުރުން ހުއްޓުވާ ސިނގިރޭޓުން ޓެކްސްގެ ގޮތުގައި ސަރުކާރަށް ލިބޭ އެއްޗެއް މަދުވިޔަ ނުދިނުމަކީ ވޭޕް މަނާކުރާ ބޭނުންކަމަށް ދެކޭ މީހުން މަދެއްނޫނެވެ. އާއްމު ސިއްހަތަށްޓަކައި ކުރާ ކަމެއްނަމަ އެތެރެ ކުރުމާއި އުފެއްދުމާއި ގެންގުޅުމާއި ވިއްކުމާއި ދިނުމާއި ބޭނުންކުރުން މަނާ ކުރާނީ ސިނގިރޭޓާއި ދުންފަތުގެ ބާވަތްތަކެވެ. 

އަނިޔާވެރި އޮޅުވާލުމާއި މަކަރުވެރި މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ އެންމެ މައިގަނޑު އެއް ފަލްސަފާއަކަށް ވާނީ ކައުންސިލަރުންގެ އަގު ވައްޓާލުންކަމަށް އެމްޑީޕގެ ރައީސް އޮނަރަބަލް އަބްދުއްލާ ޝާހިދު ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ. ޝާހިދު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ދަނީ ކައުންސިލަރުންނަކީ ބޭނުންތެރި ބައެއް ނޫން ކަމަށް ދައްކަން މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ.

މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ މިސްރާބު ހުރީ ކައުންސިލަރުންގެ އަދަދު މަދުކޮށް، ހޮވޭ ކައުންސިލަރުން ކަތީބުންނަށް ބަދަލުކޮށްލަން ކަމަށްވެސް އަބްދުއްލާ ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ. އޭރުން ތިބޭނީ ބޮޑު ކަތީބާއި ކުޑަ ކަތީބުގެ އިތުރުން އެޓޯލްސް މިނިސްޓަރު ކަމަށްވެސް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ.

ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު ފުނޑުފުނޑު ކޮށްލަން މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ކުރާ މަސައްކަތާއި ދެކޮޅަށް ނިކުންނަން ޖެހޭ ކަމަށް ވެސް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް އޮނަރަބަލް އަބްދުއްލާ ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ. މިހާރުއްސުރެ މަސައްކަތް ފަށައިގެން އެމްޑީޕީން މުޅި ރާއްޖެ އަލުން ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމަށް ބަދަލުކޮށްލެވޭ ވަރުގެ ކައުންސިލަރުންތަކެއް 2026 ގައި ގެނެސް 2026އަކީ އެމްޑީޕީގެ ކައުސިލަރުންގެ އާ އަލިވިލުން ކަމުގައި ހެދުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށް ގޮވާލެއްވިއެވެ.

ކައުންސިލަރުންނާ ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ޝާހިދު ވިދާޅުވީ މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ ވިސްނުމަކީ ރަށު ބަންދުގައި ރައްޔިތުން ބައިތިއްބައިގެން ރަށްރަށުގައި ތިބި ރައްޔިތުންނަށް އާމްދަނީ ލިބެމުންދިޔަ ދޮރުތައް ވެސް ބަންދު ކުރުން ކަމަށެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ކުޑަ ރަށެއް ބޮޑު ރަށެއް ތަފާތު ނުކޮށް ތަރައްގީގެ އެތައް މަޝްރޫއެއް ފަށައި ނިންމިފައިވާ ކަމާއި ނުނިމި ހުރި މަޝްރޫތައް މި ސަރުކާރު އައިސް ހުއްޓުމަކަށް ގެނެސްފައިވާ ކަމަށްވެސް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ. މި ސަރުކާރުގެ ވިސްނުމަކީ ރަށު ބަންދުގައި ރައްޔިތުން ބައިތިއްބައި، އެ ރަށްރަށުގައި ތިބި ރައްޔިތުންނަށް އާމްދަނީ ލިބެމުންދިޔަ ދޮރުތައް ވެސް ބަންދު ކުރުން ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވި އެވެ.

އެމްޑީޕީއަކީ ރައްޔިތުންގެ ވިންދާ ގުޅިފައިވާ ރަން ރީނދޫ ލަޝްކަރު ކަމަށާއި އެ ޕާޓީއަށް މުޅި ރާއްޖެ ބަދަލުކޮށްލެވޭނެ ކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވިއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް އޮނަރަބަލް ޝާހިދު މިމޭރުމުން ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވީ ކުޅުދުއްފުށި ސިޓީގައި މިހާރު ހިނގަމުންދާ އެމްޑީޕީ ކައުންސިލަރުގެ މަހާސިންތާގައެވެ. 

ވާހަކަ ކިހާ ރީތިހެއްޔެވެ. ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީ މީހުން އަމިއްލައަށް ބޮލާފޮށާއެޅުނު އިރުވެސް އެވަރެއް ނެތިގެން ޖަހަނީ އަތެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން އިންޑިއާ ސަރުކާރާއެކު ވެފައިވާ ހުރިހާ އެއްބަސްވުމަކީ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި ސަގާފަތާއި ލެއްވިއްޔާ ލެއްވިހާކަމެއް ގެއްލޭގޮތަށް ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތަކެއް ކަމަށް ހަދައިގެން ބިރުވެރިކަން އުފެއްދިއެވެ. 

އިންޑިއާއި އެކުގައި ކުރީ ސަރުކާރުން ވެފައިވާ އެއްބަސްވުންތަކުގައި ރާއްޖެއަށް ގެއްލުމެއް ވާވަރުގެ އެއްވެސް ކަމެއް ނުހިމެނޭކަމަށް ރާއްޖޭގެ ދިފާއީ ބާރުން އޭރު ކަށަވަރުކޮށްދިނެވެ. އޭރު އެކަން ކަށަވަރުކޮށް ދިނީ މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ ފުރަތަމަ ޗީފް އޮފް ސްޓާފް އަބްދުއްރަހީމެވެ. އޭރުވެސް ރާއްޖޭގައި ހަތިޔާރުއެޅި އިންޑިއާ ސިފައިން ނެތްކަން އެމްއެންޑީއެފުން ކަށަވަރުކޮށް ދިނެވެ. ޔޫޓީއެފް އެގްރިމަންޓާއި ހައިޑްރަގްރަފީ އެއްބަސްވުމުގައިވެސް ގޯހެއް ނެތްކަމަށާއި އެއިން ކޮންމެ ކަމެއްގައި އޮތީ އެމްއެންޑީއެފްގެ ގާބިލުކަން އިތުރުކުރުމާއި ރާއްޖެއަށް ރައްކާތެރިކަމާއި އަމާންކަން ކަށަވަރުވުން ކަމަށް އެމްޑީއެފުން ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުން ފިލުވާދެމުން ގެންދިޔައެވެ. 

ޖާހިލު ބޯހަރު ގައްދާރުން އޭރު އެކަން ގަބޫލު ކުރާކަށް ބޭނުމެއްނުވިއެވެ. ވެރިކަން ނުލިބޭހާ ހިނދަކު އޭރު ރާއްޖޭގައި ހިނގި އެއްވެސް ކަމަކީ ހާލާލު ކަމެއްކަމަކަށް އެ މީހުންނަކަށް ނުވިއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި ބިރުވެރިކަން އުފައްދާ ނަފުރަތު އުފައްދައިގެން ވެރިކަން ބަދަލު ކުރުންނޫން އެހެން ކަމެއްވެސް އަދި ރަނގަޅު ގޮތެއް ވެސް އޮތްކަމަކަށް ނުވިޔެއެވެ. 

ބާރާއި ފައިސާއަށް ފަތުވާ ވިއްކާ ގައްދާރު ސަލަފާއި، ނޫސްވެރިކަމުގެ ތޮފި އަޅައިގެން އުޅުނު ގައްދާރު ކުލީ ގަލަންތަކާއި ބަޑި ބޮޓުންނަށް އޭރަކު ސަލާމަތީ ބާރުން ކުރި އާދޭހުގެ އަޑެއް ނީވެއެވެ. ރައްޔިތުން ބިރުގެންނެވުމުގައި ހަށިވިއްކާ ސިޔާސީ މަރުމޯލުން ކީހާ ޅެން ފަރިއްސަށްވެ ކުރިންބުނި އެތި ކެންސަލް ވާނެކަމަކަށް އޭރަކު ނުވިސްނެއެވެ. 

ގައުމުގެ ހަގީގީ ގައްދާރުންނަކީ ކޮންބައެއްކަން އިންޑިއާއިން މުއިއްޒު ގެންގޮސްގެން ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ނިކަން ރަނގަޅަށް ސާފުކޮށްދީފިއެވެ. ދޮގުވެރިންނާއި ހިޔާނާތްތެރިންނާއި ހަގީގީ ގައްދާރުންނަކީ މުއިއްޒާއި މުއިއްޒުގެ އައުވާނުންކަން ދުނިޔެއަށް ސާބިތުމކޮށްދީފިއެވެ.   

ވެރިކަން ހޯދުމުގެ ދަހިވެތި ކަމުގައި ޔާމީނު ދެމި ގުއިރޯނުގައި ޖެހި އިންޑިއާ އައުޓް ކުރަން އޮށްދާ ކަނޑާފައި އުޅުނުއިރު އިންޑިއަކީ ރާއްޖެއަށް ކިހާ މުހިންމު ބައެއްކަމެއް މި މަރުމޯލުންނަކަށް ނޭގުނެވެ. ކިހާ ތާހިރު ވެއްޖެހެއްޔެވެ. އިންޑިއާއިން ބުނިހާ ކަމަކަށް އެެއްބަސްވެ ދިއްކޮށްލިހާ އެއްޗެއްގައި ސޮއި އަޅާފައި އައިސް މާ މޮޅުވާހަކަ ތަކެއް ދައްކާނެ ކަމެއްނެތެވެ. 

އިންޑިއާ ކުރިމަތީގައި ބޯ ގުދު ނުކުރާނަމޭ ބުނެ އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަވެގެން އައިސް އެހެން މީހުން މާނަ އޮޅުވާލަނީއޭ ކިޔަން ނުހަދާށެވެ. ކުލީ ގަލަންތަކާއި ބޮޑެތި މުސާރަވެރިން ހޭބޯނާރާ ކުރެވުނު ކަންތައް މޮޅުވެ ހަލާލުކުރަން ކޮންމެ އެއްޗެކޭ ކިޔަސް ހަގީގަތަކީއެއީ އެއްނޫނެވެ. މުއިއްޒު ގެންގޮސް ގޯނި އަންދަވާފައި ކަރުގައި ނާށި ގިލަފައްޗެއް އަޅުވާފައި ދޫކޮށްލުން ނޫން ގޮތަކަށް މުއިއްޒުގެ އިންޑިއާ ދަތުރު ސިފައެއް ނުވެއެވެ. ގޮތް ހުސްވެ މާ މަހު ކާޅެއްހެން އަނގަ ހުޅުވުނީމާ ޖެހޭނީ އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަވާށެވެ.    

"އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބޮޑުވެގެން ދިޔަ ކޮންމެ ހާލަތެއްގައި، އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެހީތެރިކަން ބޭނުންވި ކޮންމެ ވަގުތެއްގައި، އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްކަން ދިން އެއް ގައުމަކަށް ވާނީ އަދި ބައެއް ފަހަރު އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްކަން ދިން ގައުމަކަށް ވެސް ވަނީ އިންޑިއާ. މިއީ ހަގީގަތް," ކަމަށް ބުނަން މުއިއްޒު ލަދުނުގަތް ކަމެވެ. މުޅި ދުނިޔެ އެތިބީ މުއިއްޒުގެ ބޯގަޅި ކަމާމެދު ހީހީފާ މަލާމާތް ކުރާށެވެ. މުއިއްޒަކީ އުސޫލެއް ހަމައެއް ސިޔާސަތެއް އޮތް މީހެއް ނޫންކަން މުޅި ދުނިޔެ ގަބޫލު ކުރެއެވެ.  

އަނެއްކާ މުއިއްޒުގެ ހާރިޖީ ސިޔާސަތު ބަދަލުވެގެން ބަޔަކު ހައިރާން ވާނީ ސިޔާސަތެއް އޮތްނަމަތާއެވެ. މަގުމަތީގައި އުޅޭ ހަކުރުބޯ ކުއްޖެކޭ މުއިއްޒެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ލާރިއެއް ދޭނަމޭ މީހަކު ބުނެފިނަމަ އެހޯދަން ނުކުރާނެ އެއްކަމެއްވެސް މުއިއްޒު ނުއޮންނާނެއެވެ. އެހާވަރުގެ ގޮތެއް ފޮތެއް ނެތް މީހަކަށް ރައްކާތެރި ކުރެވޭނެ ސިޔާދަތެއް ހިފެހެއްޓޭނެ މިނިވަންކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ.

މުއިއްޒާއި މޯދީ އެއްބަސްވީ އެއްބަސްވުންތަކުން ރާއްޖޭގެ ދިފާއީ ކަންކަން ބޭރު ބައެއްގެ އަތް މައްޗަށް ނުދަންޏާ ކުރިއަކުވެސް ރާއްޖޭގެ ދިފާއީ އެއްވެސް ބޭރު ބައެއްގެ އަތްމައްޗަކަށް ނުދެއެވެ. ކުރީން ވެވުނު އެއްބަސްވުން ތަކުން އިންޑިއާގެ އަޅުވެތި ކަމަށް ރާއްޖެ ގޮސްފައި މިހާރު ވެވޭ އެއްބަސވުންތަކުން އަޅުވެތި ނުވެ އަސްކަރިއްޔާގެ ގާބިލުކަން އިތުރު ވާކަމަށް ބުނެގެން މުއިއްޒަށް ދެކޮޅެއް ނުޖެއްސޭނެއެވެ.  

މުއިއްޒު ވެރިކަމާ ހަވާލުވީއިރު އިންޑިއާ އާއި ރާއްޖެ އޮތް ގާތް ގުޅުމަކީ ހަރިޖީ ގޮތުން ގޯސްކޮށް އޮތް ގުޅުމެއްކަމަށް ސިފަކޮށްފައި މުއިއްޒު ވެރިކަމުގައި ބަދަހިކުރާ ގުޅުމަކީ އަސްކަރީ ގާބިލުކަން އިތުރުކަމަށް ވާގޮތެއް ނިކަން ބުނެބަލާށެވެ. ކުރިން އިންޑިއާ އާއިއެކު ބޭއްވި ގާތްގުޅުމުން ގެއްލުނު މިނިވަންކަމެއް ސިޔާދަތެއް ބުނެދީ ބަލާށެވެ. އެ ވަގުތަކު މުއިއްޒުގެ ދުލުން ބޭރުވާ ކޮންމެ ބަހަކީ ތެދަށް ވާނަމަ ތެދެއް ދޮގެއް ވަކިކުރަން އެނގޭ އެއްވެސް އާދަމުގެ ދަރިއަކު މި އުޑުބަޅު ކުރެއްވި ހިސާބަކު ނެތެވެ. އިންޑިއާ އައި ގުޅުވައިގެން ވެރިކަމަށް އައުމަށް ދެއްކިހާ ވާހަކަ އެހުރީ ދިމާލަށެވެ. ވެރިކަމަށް އެރިގޮތަށް އަރާ އުޅެގަތް ގޮތް ނުދެކޭ އެކަކުވެސް ނެތެވެ. ގޯސް މިވަނީ މުއިއްޒުގެ ދެފުށް ދެގޮތް ވާހަކަ ބުނީމައެވެ.

އިންޑިއާއި ރާއްޖެއަށް ބްލީ ކުރާކަމަށް މުއިއްޒު ނުބުނާ ކަމަކަށް ނުހެދޭނެއެވެ. ރާއްޖެއަކީ އިންޑިއާގެ ބެކް ވާޑްގައި އޮތް ގައުމެއް ނޫން ކަމަށް ނުބުނާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. މުއިއްޒުގެ މުސާރަވެރިންނާއި ގަހުރަމާނުންނާއި ބޮޓުން އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރާއި އިންޑިއާއަށް އާޑަ ފުރައްސާރަ ނުކުރާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އިންޑިއާގެ ހެލްކޮޕްޓަރުތަކާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު ބޭނުން ނުކުރާން ނޫޅޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އިންޑިއާ ލައްވާ ވައިގެ މަގުން ކުރުވަމުން އައި ސަރަަހައްދު ބެލެހެޓުމުގެ މަސައްކަތް ހުއްޓާލާ ތުރުކީން ޑްރޯން ގެނެސްގެން އެކަން ކުރަން ނޫޅޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ބޭސް ފަރުވާއަށް އިންޑިއާ މީހުން ފޮނުވުމުގެ ބަދަލުގައި ދުބާއީއާއި ބެންކޮކުން ބޭސް ކުރުވަން ނޫޅޭ ކަމަކަށް ވެސްނުވާނެއެވެ. 

ކުނި ދެ ބިހާއި އަލުވި ކިލޯއަކާއި ފިޔާ ބަސްތާއެއްގެ ދަށުނުވާން ޕާކިސްތާނުން ބިހާއި އަލުތްވާއި ފިޔާ ގެންނަން މުއިއްޒު ނޫޅޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ކާޑުގެ ހުރިހާ ބާވަތްތައް އިންޑިއާއިން އެތެރެ ކުރުވުމުގެ ބަދަލުގައި ތުރުކީން ގެންނަން ނުފަށާ ކަމަކަށްވެސް ނުވާނެއެވެ. އިންޑިއާ ހެލްކޮޕްޓަރުގެ ބަދަލުގައި މޯލްޑިވިއަންގެ ބޯޓެއް އެއަރ އެމްބިއުލާންސަކަށް ހަދައިގެން ނޫޅޭ ކަމަކަށް ވެސް ނުވާނެއެވެ. އުތުރުތިލަފަޅުގައި ހަދަމުންދާ ޑޮކްޔާޑަކީ އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ މަރުކަޒަކަށް ހަދައިގެން ވެސް އުޅުނެވެ. ކައްދުއާއި ގަމާއި ހަނިމާދޫގައި ދެހާސް ތިންހާސް އިންޑިއާ ސިފައި ތިބެގެން ނޫޅޭކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ހައިޑްރޯގްރަފީގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އައި އިންޑިޔާ އާއިއެކު އެއްބަސްވުން އައުނުކޮށް އެކަން ނުކޮށް ހުއްޓާނުލާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ.

މުއިއްޒު ނޫން މީހުންގެ ވެރިކަމުގައި އިންޑިއާއާއ އެކުގައި ކުރެވުނުހާ ކަމަކީ ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަން ނަގާލުމަށް ކުރެވުނު ކަމަކަށް ވެފައި މުއިއްޒު ކުރުމުން ގައުމުގެ ސިޔާދަތާއި މިނިވަންކަން ދިފާއުވާ ގޮތަކީ އަރަތެކެވެ. ކުރިންވެސް އެއްބަސްވީ އެެއްބަސްވުންތަކުގައި ލިޔެފައިއޮތް ކޮންމެ ޖުމްލައަކީ ބަލަންޖެހޭ މީހުން ބަލާ އެޕްރޫވް ކޮށްފައި އޮތް އެއްޗެކެވެ. މޮޔަ ކުޑަކުދިން ދައްކާ ޒާތުގެ ދެކޮޅުނުޖެހޭ ވާހަކަ މުއިއްޒު ދެއްކީމާ ގަބޫލުކުރާ މީހަކު ނޫޅެއެވެ

ބައްތެލީގެ ބޭރުގައި އެލުވައިގެން މުޅިއެއްގައި ކުކުޅު އެ ގެންދަނީ ފުރަމާނަ ދަތުރެއްގައެއްް ނޫނެވެ. ކުކުޅަށް އެ ކުރެވެނީ ޒަބަހުގެ ދަތުރެއް ކަމެއް އެއްގޮތަކަށް ވެސް ކުކުޅަކަށް ނޭގެއެވެ. ފެން ދީފައި ކަތިލުމަށް ގެންދެވޭ ދަތުރެއް ކަމެއް ކުކުޅަކަށް ނޭގެއެވެ.

ދަރުމާރުކޭޓުން ކޮންމެވެސް މީހަކު ކުކުޅު ގަނެގެން ގެއަށް ގެންގޮސް ކުކުޅު މުޅި ތެރޭން ނަގައެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަމަވައިގެ ތެރެއަށް ލޯހުޅުވާލެވި ހަމަ ނޭވާއެއް ލެވޭއިރު ކުކުޅުގެ އެއްފައިގާ އޮންނަނީ ނަނުގަޑެއް އައްސާފައެވެ. ފައިގާ އެއްސި ނަނުގަނޑުގެ އަނެއްކޮޅު ކާށި އެހޭ ފޭރާ ބުޑުގައި އައްސާފައި ކުކުޅު ދޫކޮށްލައެވެ. ވާ އުފަލުން ކުކުޅު ދުއްވައި ގަންނައިރު ކުކުޅަށް ދެވެނީ ނަނުގަޑުގެ ދިގު މިނަށެވެ. އެއްސި މީހާ ފޮނުވަން ބޭނުން ހިސާބަކަށް ނޫނީ ކުކުޅަކަށް ނުދެވެއެވެ. ފޭރާ ބުޑުގައި ވައު ޖަހާފައި އައްސާފައި ކުކުޅު ބަހައްޓަނީ ކަތިލާ ދުވަސް އަންނަންދެން ކަމެއް ކުކުޅަކަށް ނޭގެއެވެ. ކަތިލާ ވަގުތު ޖެހެންދެން ގަނޑިން ގަޑިއަށް ބަނޑުފުރާ ކުކުޅަށް ކާންވެސް ދެއެވެ. އެންމެ ފަހުން ކަތިލާ ވަގުތު ޖެހުމުން ފެންދީފައި ކައިތިލައިގެން ކާލާނީ ކަމެއް ކުކުޅަކަށް ނޭނގެއެވެ. 

އަހަރެމެންގެ ކަނޑުކޮސް ރައީސަށް ވަނީ ވެސް މުޅިއަށް ލައިގެން ކަތިލަން ގެންދާ ކުކުޅަށް ވާވަރެވެ. ވެރިކަން ހޯދާށާއި ވެރިކަން ލިބުމުން ބޭރު ކުރަން އުޅުނު އިންޑިއާ ސިފައިންގެ އަސްކަރީ ބޯޓެއްގައި ރައީސް މުއިއްޒު އިންޑިއާއަށް ގެންދިޔައީ ފެން ދީފާ ކަތިލާށެވެ.

ހެއްދެވިހާ ކުނި ފުޅައަކާއި އާޑަ ފުރައްސާރައެއް އިންޑިއާއަށްކޮށް ގޮން ޖެހުމަށް ފަހު ދިއްކޮށްލާ ޒައިތޫނީ ފަތް ކޯޅީގައި އިންޑިއާއިން ހަމަހުރެފާ ނުހިފާނެކަން އެނގެއެވެ. ދެފައި މައްޗަށް ވެއްޓި ކަލާ ކޮއްޓަކާ ގޮވާ ރޮއެ ހޭރި ސަލާން ޖެހުމުން ދޫ ލަޑެއް ނުދޭނަމޭ ބުނެ ނަގާކޮޅަށް ޖަހާ ބުރަކަށީގައި ފިރުމާލީތާއެވެ. 

ކުރިން ގޯސްވެގެން އުޅުނު ހުރިހާކަމެއް އެއަށްވުރެ މާބޮޑަށް ކޮށްދިނުމާއި އިހަށް ނުކޮށްދޭ އެތައްކަމެއް ކޮށްދޭ ދިނުން މުއިއްޒު ބަލައިގަތުން ސިފަކުރެވެނީ ކަތިލަން ނަނު ޖަހާފައި އިން ކުޅަށް ކާން އެޅުމުން ކާކެއުމެވެ. ޅިސް ގޮވަންދެން ކާންދިނަސް އާހިރުގައި ކަތިލާ ވަގުތުޖެހުމުން ކަތިލައިގެން ކާލާނީ ކަން މުއިއްޒަކަށް ނޭގެއެވެ.     

އެހެނީ ކޮންމެ މީހަކު ވެރިކަމުގައި ހުއްޓަސް އިންޑިއާގެ މަދަދާ އެހީތެރިކަން ނުލިބި މި ރާއްޖޭގައި ވެރިކަމެއް ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ޗައިނާއާއި އެކު އާދަޔާ ހިލާފު ގާތްކަމެއް ބާއްވައިގެން އުޅުނަސް އިންޑިއާއިން ނެގެން އޮތް ހުރިހާ ފައިދާ އެއްވެސް ނެގިއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ވެރިކަން ގެއްލި ޝަރީއަތް ހިންގަން ފެށުމުން ރައްޔިތުންގެ ތެރޭން ބަޔަކު ފަހަތުގައި ބޭތިއްބުމަށް ހިންގި އެންމެ ހުތުރު ސިޔާސީ ޖަރީމާއަކީ އިންޑިއާ އައުޓެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަން ފޭލި ކޮށްލުމަށް ނަފްރަތު އުފައްދާ ގައުމު ހަލަބޮލި ކޮށްލުމަށް އިންޑިއާ އައުޓް ގެނަމުގައި ރައީސް ޔާމީނު ޖެހި މަޅީގައި ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ހުރީ ހުތުރު ގޮތަކަށް ބަނދެވިފައެވެ. ޕްރޯ ޗައިނާ ވެރިކަމެއް ހޯދުމުގެ މަރުފަލީގައި ކަތިވަޅި ގެއްލި މަރިޔަނބު ގެއްލި ކޮށިދަނޑު ވެސް ރައިސް ޔާމީނަށް ގެއްލިއްޖެއެވެ.

ކުރިން ކައިރީގައި ތިބި އެކަކުވެސް މިއަދަކު ނެތެވެ. ފެން ނެތްތާ ބަކަތަޅައިގެން ފައިބާނީ ހުޅުނބެވެ. 

އިދިކޮޅު ހަރަކާތުގައި އުޅޭއިރު އެމްޑީޕީއާ ދެކޮޅުވެރި ވެގެން ކުރިއެރުވޭނީ ކޮން އިދިކޮޅު ހަރަކާތެއް ހެއްޔެވެ. ފްރޮންޓް އޮފީހުގައި ރައީސް ޔާމީނު ކިތަންމެ ފޮނެއް އެރުވިޔަސް އެމްޑީޕީއާއި ވިއްދާލައިގެން ތެޅެލާ ކޮންމެ ތެޅެލުމަކުން ސޮއްސާލައިގެން އެދެވެނީ ވެރިކަމާ އެތައް މޭލެއްގެ ދުރަށެވެ. އިދިކޮޅު ލީޑަރު ކަމުގައި ހީވެގެން ތިޔަ ޖަހާސަކަރާތެއްގައި ފެނެއް ނުހިފައެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނުގެ އިންޑިއާ އައުޓް ދަންތުރައިގައި ޖެހިގެން އުޅެނީ ރައީސް ޔާމީނު އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ގެނައުމަށް ވޯޓުދިން އެންމެންވެސް މިހާރު އެތިބީ އަނގަޔަށް އަމިއްލަ ގޮށްމުށް ވަދެފައެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ އިންޑިއާ އައުޓް މަޅީގައި ރައީސް މުއިއްޒު ބެނދެވިގެން ދުނިޔޭގައި ނެތްވަރު ދޮގުވެރިއަކަށް ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ. ކައްޒާބުގެ ނަމުން މީހުން ރައީސް މުއިއްޒު ނަންދިނީވެސް ރައީސް ޔާމީނާ ހެދިއެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ކޮޑަށް އަރައިގެން މުއިއްޒު ވެރިކަން ހޯދީތީއެވެ. އެހެން ކަމުން ރައީސް މުއިއްޒަކީ "ސޯލިހު2" ކަމަށް ބުނާނެ ޖާގައެއް ނެތެވެ. ރާއްޖެ މިހާލަތަށް ވައްޓާލުމުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ މީހަކީ ހުދު ރައީސް ޔާމީނެވެ. 

ތިމާމެންގެ ހުރި ނޭއްގާނިކަން ބޮޑާކަމުން ދޮޅިފެނު ޖެހޭ އިރުވެސް މާފަށް އެދުމުގެ ވިސްނުމެއް މުއިއްޒުގެ ނެތެވެ. ހީލަތްތެރިކަމާއެކު ލިބެން އޮތް އެއްޗެއް ހޯދުންނޫން އެހެން ފިކުރެއް މިމީހުންގެ ނެތެވެ. ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. އަބަދުވެސް ޕީޕީއެމް ފިކުރަކީ " ބެގް، ބޮރޯ، ސްޓީލް" ވިއްޔާއެވެ. ސަލާންޖެހުމާއި ދަރަންޏަށް ނެގުމާއި ވަގަށް ނެގުމެވެ.

ކިތަންމެ މަވެތިވެ ރާއްޖެ ފަސްޓް ވެގެން އުޅުނަސް ގަބޫލު ކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ ގައުމެއްގެ ނިސްބަތުގައި ރާއްޖެއަކީ ބަޔަކާ އިދިކީލެވެގެން އުޅެވޭވަރުގެ ބައެއް ނޫނެވެ. އެހެން ނޫނަސް ރާއްޖެއަށް ވެރިވެ ގަތުމުގެ ވިސްނުން އެއްވެސް ވަރަކަށް އިންޑިއާގައި އޮތްނަމަ އެކަމަކީ އެމީހުނަށް އެހާ އުނދަގޫ ކަމަކަށްވެސް ނުވާނެއެވެ. އާރާ ބާރުގެ ގޮތުންނާއި ހަކަތައާއި ތަނަވަސް ކަމުގެ ގޮތުން ވިޔަސް އިންޑިއާގެ ކުރިމަތީގައި ރާއްޖެވާނީ ހައްޕުޑަށެވެ. ގަބޫލުކުރަން ބޭނުން ނޫނަސް ހަގީގަތަކީ މިއީއެވެ.

އެވަރުގެ ބަޔަކާ ޖެހި ގަނެގެން ގޮތްދައްކަން މުއިއްޒު އުޅެގަތީމާ ކުޑަކަކޫ ޖައްސާ ދެފައިމައްޗަށް ތިރިކޮށްލުމަށް ދުވަސްތަކެއް ނުނެގިއެވެ. އެކަމަކާ ހުރެ މުޅި ދުނިޔޭގެ މަލާމާތް މުއިއްޒަށް އެހުރެދަނީ ލިބެމުންނެވެ. ދުނިޔޭގެ ނޫސްތަކުގައި މުއިއްޒުގެ ދަތުރުގެ ވާހަކަ ލިޔަނީ މާވަރުގަދަ ލީޑަރަކަށް މުއިއްޒުވެގެނެއް ނޫނެވެ. ސައިޒަށްވުރެ ބޮޑު ފައިވާނަކަށް އަރައިގެން ފުންނާބުން ބަޑިތަޅައިގަތުމުންނެވެ. 

ދަތްޕިލާޖެހި ގޮތް ހުސްވީމާ ދަތްދަގަނޑުންވެސް ޖެހޭނީ ދަތްޕިލަ ދުރުކުރންތާއެވެ. އިންޑިއާ އައުޓްކުރަން ނިކުތްމީހުނަށް މިޖެހުނީ އެދަތުރެވެ. އިންޑިއާ އައުޓްވުމުގެ ބަދަލުގައި މުއިއްޒާއި އެބައިގަނޑަށް ޖެހުނީ އިންޑިއާއަށް އިންވާށެވެ. މަދަކަ ބައެއްވެސް ނޫނެވެ. ފަންސާހަކަށް މީހުންގެ ބިޔަ ވަފުދެކެވެ. ރޭނިދި ނުނިދާ ރަތް ޓީޝާޓު ލައިގެން މޭމަތީގައި ބޮޑުއަކުރުން " އިންޑިއާ އައުޓް" ޖަހައިގެން އުޅުނު ބައިގަނޑު ބައިހަދާފައި އިންޑިއާއަށް އަރާތީ އިންޑިއާގެ ގިނަ ބަޔަކު އެތިބީ ނިކަން ތުން ފިއްތައިގެންނެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. އިންޑިއާގެ ވެރިންނާ ބައްދަލުކުރަން އެދި ދެފައި ތަޅާރޮއެގެން ލިބުނު ސްޓޭޓް ވިޒިޓްގެ ދިވެހި ވަފުދުގެ ފެނުމުން އިންޑިއާ މީހުން ގައިން ހީބި ނަގާނެއެވެ. ކޮންމެ ފެންވަރެއްގެ ޝޫޓެއް ލައިގެން ހުއްޓަސް މުއިއްޒާއި ގައްސާނާއި ސައީދު އެ މީހުނެއް ފެންނަނީ މޭމަތީގައި "އިންޑިއާ އައުޓް" ޖެހި ރަތް ޓީޝާޓްގައި ތިބޭތީއެވެ. ދެރައީ އަޒާނާއި ޝިއުނާއާއި މަލްޝާ ވަދުގައި ނުހިމެނޭ ކަމެވެ.      

ބީބީސީ ބުނާގޮތުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޭރު ފައިސާގެ ރިޒާވް ވަނީ 440 މިލިއަން ޑޮލަރަށް (334 މިލިއަން ޕައުންޑް) ދަށަށް ގޮސްފައެވެ. މިއީ އެންމެ ދޮޅު މަސް ދުވަހުގެ އިމްޕޯޓަށް ބޭނުންވާ މިންވަރެވެ. މިހެންވުމުން ދިވެހިރާއްޖެ ވަނީ ދަރަނި ދެއްކުމަށް ނުކުޅެދިފައިކަމަށް ބީބީސީ ބުނެއެވެ. 

"އަޅުގަނޑުމެންގެ މާލީ ހާލަތު އިންޑިއާއަށް ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގޭ. އަދި އަޅުގަނޑުމެންގެ އެންމެ ބޮޑު ތަރައްގީގެ ބައިވެރިންގެ ތެރެއިން އެއް ބައިވެރިއެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން، އަޅުގަނޑުމެންގެ ބުރަ ލުއިކޮށްދިނުމަށާއި، އަޅުގަނޑުމެން ކުރިމަތިލާންޖެހޭ ގޮންޖެހުންތަކަށް ރަނގަޅު ހައްލުތަކާއި ބަދަލުތައް ހޯދުމަށް އަބަދުވެސް ތައްޔާރަށް (އިންޑިއާ) ތިބޭނެ،" ކަމަށް މުއިއްޒު ބުނެފައިވާކަމަށް ބީބީސީ ބުނެއެވެ.

ތަޖުރިބާ ކާރުން ފާހަގަކުރާ ގޮތުގައި، މުއިއްޒު ދިއްލީއާ މެދު މިހާރު މި ގެންގުޅޭ ރަހުމަތްތެރި ރާގަކީ، މީގެ ކުރިން އޭނާގެ އިންތިހާބީ ކެމްޕޭނުގައި ގެންގުޅުއްވި ވާހަކަތަކާ ވަރަށް ތަފާތު އެއްޗެކެވެ. ކެމްޕޭނުގައި އޭނާ ވަނީ "އިންޑިއާ އައުޓް" ސިޔާސަތެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް، ދިވެހިރާއްޖެއިން އިންޑިއާގެ ސިފައިން ބޭލުމަށް ގޮވާލާފައެވެ.

ބީބީސީއަށް ދިން އިންޓަވިއުގައި މުއިއްޒު އޭނާގެ އިންޑިއާ ދެކޮޅު ކެމްޕޭނާ ބެހޭގޮތުން ސީދާ ވާހަކަ ނުދައްކާ ބުނިކަމަށްވަނީ " އެއްވެސް ތަފާތުވުމެއް ވާނަމަ، ހުޅުވިފައިވާ މަޝްވަރާއާއި އެކަކު އަނެކަކު ދެނެގަތުމުގެ ތެރެއިން އެކަން ހައްލުކުރެވޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެބައޮތް." ކަމަށެވެ. އެހެން އެކަން އޮތް ނަމަ އިންޑިއާގެ އެހީގެ ޕެކޭޖަކުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޭރު ފައިސާގެ ރިޒާވް އިތުރުވެގެން ދާނެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ އޭޖެންސީ މޫޑީސްއިން ވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކްރެޑިޓް ރޭޓިންގ ދަށްކޮށް "ދަރަނި ނުދެއްކުމުގެ ރިސްކު ވަނީ މާއްދީގޮތުން އިތުރުވެފައި" ކަމަށް ބުނި ނަމަވެސް މުއިއްޒު ބީބީސީއަށް މައުލޫމާތު ދެމުން ބުނެފައިވަނީ ސަރުކާރަށް ދަރަނި ނުދެއްކުމުގެ ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިވެފައި ނުވާކަމަށެެވެ. މިވަގުތުގެ ހީނަރުކަން ހައްލުކުރުމަށް އިންޓަނޭޝަނަލް މަނިޓަރީ ފަންޑް (އައިއެމްއެފް)ގެ ޕްރޮގްރާމެއްގައި ބައިވެރިނުވާނެ ކަމަށެވެ. ހީނަރުކަން ހައްލުކުރުމަށް މުއިއްޒުގެ "އަމިއްލަ އެޖެންޑާއެއް އެބައޮތް،" ކަމަށް މުއިއްޒު ބުނެފައިވާކަމަށް ބީބީސީން ވަނީ ރިޕޯޓްކޮށްފައެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް މޫޑީސްއިން ބުނެފައިވަނީ 2025 ވަނަ އަހަރު ސަރުކާރުން ދައްކަންޖެހޭ ބޭރުގެ ދަރަނީ ގާތްގަނޑަކަށް 600 މިލިއަން ޑޮލަރަށްވުރެ ބޮޑުކަމަށެވެ. 2026 ވަނަ އަހަރު ދައްކަންޖެހޭ ވަރު 1 ބިލިއަން ޑޮލަރަށްވުރެ ވެސް ބޮޑުތަނުން ބޮޑުކަމަށެވެ. ރާއްޖޭގެ ރިޒާވްގައި އެވަރުގެ ހަކަތައެއް ނެތް އިރު ރިޒާވްގެ ހީނަރުކަން ހައްލުކުރުމަށް މުއިއްޒު ފައިސާ ހޯދަނީ ކޮންގޮތަކުންކަން ސާފެއް ނޫވާކަމަށް ބީބީސީ ބުނެއެވެ. އެހެންކަމުން މިކަމުގައި އޭނާގެ ދިއްލީ ދަތުރު ވަރަށް މުހިންމު ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.

ރާއްޖެ އިސްލާމް ދީން ގަބޫލުކޮށް އެދީނުގެ ހިޔަލުގައި އުޅޭތާ އަށްސަތޭކަ އެތައް އަހަރެއް ވެއްޖެއެވެ. މުއިއްޒު ނޫނަސް ރާއްޖޭގައި އެތައް ބަޔކު ވެރިކަންވެސް ކޮށްފިއެވެ. ރާއްޖެ އިސްލާމްވީ ދުވަސް ވެސް ރާއްޖޭގައި ފާހަގަ ކުރީކީ މިއަދަކު އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖެ އިސްލާމް ވީދުވަސް ފާހަގަ ކުރުމުގެ ގޮތުންވެސް އަދި އެނޫން ގޮތަކުންވެސް މާތްވެގެންވާ އިސްލާމުދީނާ ގުޅުވައިގެން އަވައްޓެރި ގައުމަކަށް މުއިއްޒު ނޫން ވެރިއަކު ކުޑައިމީސް ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގެ ތާރީހީ އެއްވެސް ފަތްފުށަކުން ރާއްޖެ އިސްލާމްވުމާ ދެކޮޅަށް އަވަށްޓެރި އެއްވެސް ގައުމަކުން އެއްވެސް ކަމެއް ކުރިކަން އެނގޭކަށް އަދި ނެތެވެ. 

ރާއްޖެ އިސްލާމްދީނަށް އެނބުރިފައި ވަނީ މެދުކެނޑުމެއްނެތި މި ސަރަހައްދުގެ ބާރަކުން ރާއްޖެއަށް ހަމަލާދީ ގޯނާކުރަމުން އައި ދުވަސްވަރެއްގައި ކަމަށް މުއިއްޒު މިއަދު ބުނެފިއެވެ. މުއިއްޒު އެބުނާ ސަރަހައްދީ ބާރުން ދީނާ ހެދި މެދު ނުކެނޑި ރާއްޖެއަށް ގޯނާގުރަން ޖެހޭނީ އޭރު ދިވެހިން އެމީހުން ތިބި ދީން ނޫން ދީނެއްގައި ތިބި ނަމަތާއެވެ. އޭރު ދިވެހިންވެސް ތިބީ ކުފުރުގެ ދީނެއްގައެވެ. އެހެން ކަމަށްވާނަމަ އެބުނާ ބާރަކުން އެމީހުންގެ ދީނަށް ދިވެހިން ވައްދަން އެބުނާ ރާއްޖެއާ ގޯނާ ކުރަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތެވެ. ޕޯޑިއަމަކަށް އެރޭ އިރަށް ކިޔޭ ނުކިޔޭއެއް މުއިއްޒަކަށް ނޭގެއެވެ.

މުއިއްޒު މިއަދު ދެއްކި ވާހަކައިން ދޭހަވީ އެކައްޗަކީ އޭރުވެސް ސަރަހައްދީ ބާރުގެ ގޮތުގައި އޮތް ގައުމަކުން އެ މީހުންގެ ދީނުގައި ދިވެހިން އުޅޭތީ ނުރުހިގެން ރާއްޖެއަށް ހަމަލާދީ ގޯނާކުރަމުން ދިޔަކަމަށެވެ. އެހެންވެ "ދިވެހީން އެ ނުރައްކާ އަންނަ ފަރާތުގެ ދީނާއި ސަގާފަތުން މުޅިން ވަކިވެ އަމާންވެގަތީ"އެވެ. ކިހާ ދެކޮޅު ނުޖެހޭ ތާކުންތާކު ނުޖެހޭ ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. މާމޮޅު ވާހަކައަކަށް ވެގެން ޕޯސްޓްހަދާ މުޅި މީޑިއާގައި ފަތުރަމުން ބާރަށް އަތްޖެހޭ އިރު އެ ބަޔަކަށް ވެސް ވާނުވާ ނޭނގެއެވެ.

ދެކޮޅުނުޖެހޭ ވާހަކައެއް ގޮތުގައި ދެއްކިޔަސް މުއިއްޒު އެދެއްކީ ވަރަށްވެސް ހައްސާސް ވާހަކައެކެވެ. އޭރު ރާއްޖެއަށް ހަމަލާދީ ގޯނާކުރީ ސަރަހައްދީ ބާރަކުން ކަމަށް ބުނި ބުނުމަކީ އާދައިގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އޭރުވެސް މިހާރުވެސް މި ސަރަހައްދުގެ ބާރަކީ އިންޑިއާއެވެ. މުއިއްޒު އެބުނަނީ އެހާކުރިއްސުރެ އިންޑިއާއިން ރާއްޖެއަށް ހަމަލާދީ ގޯނާ ކުރަމުން ގެންދާ ވާހަކައެވެ. އެއީ އެއްވެސް ބައެއް ކަމަށް އެއް އިރަކުވެސް ދިވެހިން ނުބަލާ ވާހަކައެވެ.

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައުމަށާއި ވެރިކަން ލިބުނު ފަހުން އިންޑިއާއަށް ކޮށްލިވަރުން ގޯސްވެފައިވާ ގުޅުން ރަނގަޅުކޮށް އެހީތެރިކަން ހޯދަން އިންޑިއާއަށް ފުރަން ތައްޔާރުވެފައި ހުރެގެންވެސް ހަސަދަވެރި ކަމުގެ ހުޅުގަނޑު އަނެއްކާވެސް ފަޅާލީއެވެ. އިންޑިއާގެ ކަކޫމައްޗަށް މުއިއްޒު ތިރިވުން ނޫން ގޮތެއް ނެތިގެން ފަހަތުން ހިނގާ އާދޭސް ކޮށްގެން ހޯދި ސްޓޭޓް ވިޒިޓަށް ފުރަނީ މާދަމާއެވެ. ދަތުރަށް އަރަމުންވެސް ޕޯޑިއަމެއް ލިބުނީމާ ނަންނުބުނެ އިންޑިއާއަކީ ރާއްޖެއާ ގޯނާކުރާ ހަލަދޭ ބައެކަމަށް ދޭހަވަގޮތަށް ގަދަ ބަސްބުނެފައި މާދަމާ އިންޑިއާއަށް އެރީމާ އެމީހުންގެ ހިތްކަޅުވާނެ ކަންވެސް ބުރާންތި ކަމުން އެނގެނީއެއް ނޫނެވެ.    

އާނއެކެވެ. ޑރ. މުއިއްޒު ދޮގު ހަދަނީވެސް ދޮގުފަތުރަނީ ވެސް ދުނިޔަވީ މަންފާއަކަށްޓަކައެވެ. ވެރިކަން ހޯދަން ހެދިހާ ދޮގެއް މަތިމައްޗަށް ހަދާ ފެތުރީ ވެރިކަމުން ލިބެން އޮތް ބޮޑު ލާރިގަނޑާއި ބާރާއި އާރަށްޓަކައެވެ. ދޮގުހެދުމާއި ދޮގު ހަބަރު ފެތުރުން ދިވެހި މުޖތަމައުގައި މޫލާފައި އޮތްނަމަ އެހަލާކު ރާއްޖެއަށް ހޯދައިގަތީ ޑރ. މުއިއްޒު ނޫން ދެވަނަ މީހެއް ނޫނެވެ. އާޑަ ފުރައްސާރަ ކުރުމަށް ދައުލަތުން ހަރަދު ކުރުވައިގެން ބަޔަކުލައްވާ އާޑަ ފުރައްސާރަ ކުރުވައިގެން ދައުލަތަށް އެންމެ ބޮޑު ގެއްލުމެއް ދިނީވެސް ޑރ. މުއިއްޒެވެ. ދޮގުން މުލައްމާ ކޮށްގެން ދޮގު އިސްތިހާރު ކުރަން މީހުނަށް ދައުލަތުން ފައިސާ ދީގެން ދޮގު ވާހަކައާއި ދޮގު ހަބަރު ފެތުރުމުގައި ޑރ. މުއިއްޒުވަރުގެ މީހަކު ދިވެހި ތާރީހު ނުދެކެއެވެ. ދޮގު ފަތުރައިގެން ގައުމަށް ގެއްލުން ލިބޭ ވާހަކަ ދައްކަން މުއިއްޒު ތާހިރެއް ނޫނެވެ.

މީހުން ލައްވާ ފައިސާދީގެން އާޑަ ފުރައްސާރަ ކުރުމުގައިވެސް މުއިއްޒު ވަރެއްނެތެވެ. މޫނަށް ރުލެއްވެސް އަރުވާނުލާ ހެއްދެވިހާ ބޮޑެތި ދޮގު ޑރ. މުއިއްޒު ހަދަމުން ދަނީ ވަކިތާކު ނޫނެވެ. ބަހެއް ބުނެލަން ބައިނަލް އަގްވާމީ ޕޯޑިއަމެއް ލިބުނަސް ހަދަނީ ދޮގެވެ. ދުނިޔޭގެ ފޯރަމެއްގައި އެއްޗެއް ބުނެލަން ލިބުނަސް ހަދަނީ ދޮގެވެ. ބައިނަލް އަގުވާމީ ނޫސްވެރިންގެ ކުރިމަތީގައިވެސް ހަދަނީ ދޮގެވެ. 

ފޯޅަވަހި ކަނޑާއި ފޯޅަވަހި ހޯދައިދޭނަމޭ ކިޔައިގެންވެސް ހެދީ ބުހުތާން ދޮގެވެ. 2000އަށް ވުރެ ގިނައިން ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާ ސިފައިން ތިބިކަމަށް ބުނެ އަލްޖަރީއަށް ވެސް ހެދީ ދޮގެވެ. އިންޑިއާ، ރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތާއި މިނިވަންކަން ނަގާލާ އަޅުވެތި ކުރާކަމަށް ބުނެވެސް ހެދީ ދޮގެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލާނަމޭ ކިޔައިގެން ވެސް ހެދީ ދޮގެވެ. އިންޑިއާ އަސްކަރިއްޔާގެ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު ފޮނުވާލާނަމޭ ކިޔައިގެންވެސް ހެދީ ދޮގެވެ. 

ދައުލަތުގެ ފައިސާ ހަރަދުކޮށްގެން ކުލީ ބައިގަނޑެއް ލައްވާ އިންޑިއާ އާއި އެތާނގެ ބޮޑުވަޒީރަށް ފުރައްސާރަ ކުރުމުގެ ސަބަބުން އިންޑިއާގައި ރާއްޖެ ބޮއިކޮޓު ޖައްސުވައިގެން ރާއްޖޭގެ ފަތުރުވެރިކަމަށް އެތައް މިލިޔަނެއްގެ ޑޮލަރުން ގެއްލުން ދިނީ މުއިއްޒެވެ. އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރަށް ފުރައްސާރަކުރި ބާންދީނަށް ފިޔަވަޅު އެޅިކަމަށް ބުނެވެސް ހެދީ ދޮގެވެ. ސަސްޕެންޑް ކޮށްފައި މުސާރަދީފައި ބޭތިއްބީ ފުރައްސާރަ ކުރުވާށެވެ. މާދަމާ އިންޑިއާ ކުރިމަތީގައި ކުޑަކަކޫ ޖަހަން ދާން މަޖުބޫރު ވެފައިވާތީ ދެ ބާނދީން ލައްވާ އިސްތިއުފާ ދެއްވާފައި ދައުލަތުގެ ކުންފުންޏަކުން މަހު މުސާރަ ލިބޭގޮތް ވަނީ ހަދާދީފައެވެ. އޮފީހަށް ނުނެރެ ބައިތިއްބާފައި ތިބީ މުއިއްޒުގެ އިންޑިއާ ދަތުރު ނިމެންދެނެވެ.

ބުނެބަލާށެވެ. ވެރިކަމާހުރެ ޑރ. މުއިއްޒު ނުހަދަނީ ކޮން ދޮގެއްހެއްޔެވެ. ދިމާލަށް ފެންނަ ހުންނަ ކަންކަމުގެ ވާހަކަ ބަޔަކު ދެއްކީމާ މުއިއްޒަށް ދޮގަކަށް ވަނީ އެކަމެކެވެ. ދޮގުހަދާ ކަމަށްވަނީ އެވާހަކަ ދައްކާ މީހާއެވެ. ދޮގު ހަދަނީ ކާކުކަމާއި ދޮގު ފަތުރަން ބޮޑެތި ހޭދަކޮށްގެން ދޮގުފަތުރާ ގައުމުގައި ދޮގު މޫލާފައި ވަނީ ކީއްވެކަމާއި ދޮގުން ރާއްޖެއަށް ލިބޭ ގެއްލުން އެންމެނަށްވެސް ވަރަށްސާފެވެ. ދޮގު ހަދާހަދާ ހަދާދޮގު ނުވިކެންފެށީމާ މާބާރަށް ރޯނެކަމެއްނެތެވެ.   

އަނިޔާދީ ބުލީގެ ޝިކާރަޔަކަށް ވީމަވެސް ހިތްވަރު އެލުވާނުލައްވާ ހިދުމަތުގައި ދެމިހުންނެވި ޑައިރެކްޓަރ އައިޝަތު ސޫޒާ އަށް އައްސަރިބަހާ ސާބަސް ދަންނަވަމުން، މިނިސްޓަރ އައިޝަތު ޝިހާމު ނުފޫޒު ބޭނުންކޮށް މުވައްޒަފުންނަށް ބިރު ދައްކާ، ގާނޫނާއި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް އެތައް ކަމެއް ދަނީ ކުރަމުންކަމަށް ސަލީމް ވިދާޅުވިއެވެ.

މިނިސްޓަރ އައިޝަތު ޝިހާމް ޖެންޑަރ މިނިސްޓްރީގެ ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރ އަބުދުއްލާ ރަޝީދު ބޭނުންކޮށްގެން މާލިއްޔަތު ގަވާާއިދާ ހިލާފަށް މިނިސްޓްރީގެ ބަޖެޓު ނަހަމަ ގޮތުގަ ބޭނުންކޮށް، ބިޑު ކޮމިޓީގެ ނިންމުންތައް ބަދަލުކޮށް މިނިސްޓަރު ބޭނުންވާ ބަޔަކު ލައްވާ އެސްޓިމޭޓު ހުށަހަޅުއްވައިގެން އެފަރާތްތަކަށް ބޮޑު އަގުގައި މަސައްކަތްތައް ހަވާލު ކުރަމުން ދާކަމަށްވެސް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. 

ފިޔަވަތީގެ އާދައިގެ މުވައްޒަފަކަށް ބިރު ދައްކައިގެން އޭނާވަނީ ވަޒީފާއިން ވަކިކުރުވުމާއި ސްޓޭޓު މިނިސްޓަރ އައިމިނަތު ހުސެއިން ޝަރީފު ވުޒާރާއަށް ވަޑައިގަން ހިސާބުން އެކަމަނާއަށް ބުލީކުރުމާއި އަދި ހަމަ އެއާއެކީ އައިމިނަތު ހުސެއިން ޝަރީފާއެކުގައި ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރ ނަމްޒާ އުޅުއްވާތީވެ ނަމްޒާ ވެސް ވަނީ ބުލީގެ ޝިކާރަޔަކަށްވެ ވުޒާރާ ދޫކުރުވަން މަޖުބޫރު ކުރުވައިފައިވާކަމަށް މާޒް ސަލީމް ވިދާޅުވިއެވެ. މިނިސްޓަރގެ އަނިޔާގެ ޝިކާރައަކަށް ވެގެން ވަކިވެގެންދާ މުވައްޒަފުންނަށް ފެއަރވެލްވެސް ބާއްވައިގެން ނުވާނެކަމަށް މިނިސްޓަރ ވަނީ އިންޒާރުދީފައެވެ.

އައިޝަތު ޝިހާމުގެ ވަޒީރުކަން ފެށުމުގެ ކުރިން ސޯޝަލް ސެކިއުރިޓީ އާއި ބެހޭ ވުޒާރާއަކީ ކޮރަޕްޝަނާއި ފަސާދަ އޮންނަތަނެއް ނޫން ކަމަށާއި އެކުވެރި މާހައުލެއްގައި ބިނާކުރަނިވި ގޮތެއްގައި މަސަައްކަތް ކުރަމުންދިޔަ ވުޒާރާއެއް ކަމަށް ސަލީމް ފާހަގަ ކުރައްވައެވެ. 

މިހިސާބަށް ވަޒީރުގެ އަނިޔާވެރިކަންގޮސް ކޮރަޕްޝަން އިންތިހާއަށް ގޮސްފައިވާއިރުވެސް ރައީސް މުއިއްޒު ހުންނަވަން ޖެހިވަޑައި ގަންނަވަނީ ނުފެންނަ ކަމަށް ހައްދަވައިގެންކަމަށް ސަލީމް ވިދާޅުވިއެވެ. އެއީ މި ވަޒީރުގެ ޕޯރޓުފޯލިއޯ އައިޝަތު ޝިޔާމަށް ހޯދުމަށް 11 މިލިއަން ރުފިޔާ މުއިއްޒުގެ ކެމްޕެއިންއަށް ދީފައވާތީކަމަށް ސަލީމް ވިދާޅުވިއެވެ.

ސަރުކާރުގެ ކަންކަން މިހާގޯހުން ގޯހަށްގޮސް ކޮރަޕްޝަން އިންތިހާއަށް ދާއިރުވެސް ރައީސްއަށް އެޅުއްވޭނޭ ފިޔަވަޅެއް ނެތްކަމަށާއި އެއީ ގިނަ ވުޒަރާތަކުގެ މިނިސްޓަރ ޕޯޓުފޯލިއޯ ތަކަކީ މުއިއްޒުގެ ކެމްޕެއިން އަށް ފައިސާ ދީގެން ގަނެފައިވާ ޕޯޓުފޯލިއޯ ތަކެއް ކަމަށާއި 22 ވުޒާރާ އުފައްދަވަން މަޖުބޫރުވީވެސް މިފައިސާތަކުގެ މަސްލަހަތުގައިކަމަށް މާޒް ސަލީމް ވިދާޅުވިއެވެ.

ޗާގޯސް މައްސަލާގައި ފެށުނީއްސުރެ ޕީޕީއެމްގައި އޮތީ ދެފުށް ދެގޮތްކަމެވެ. ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ހޯދަން މޮރިޝަސްއިން އެންމެ ބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީ ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގެ ދުވަސްވަރުއެވެ. އދގެ ގުނަންތައް މެދުވެރިކޮށް މޮރިޝަސްއިން ޗާގޯސް ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރިއިރު އޭރު އޮތް ދިވެހި ސަރުކާރު ( ރައީސް ޔާމީނު ސަރުކާރު ) އޮތީ ނިދާފައެވެ. ޗާގޯސް ހޯދުމަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެއެވެ. މޮރިޝަސްއަށް ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ލިބިއްޖެނަމަ ޗާގޯސް ކަޑުން ބައެއް ރާއްޖެއަށް ގެއްލިދާނެތީ ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން ކުރި ކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. 

އެހެން އެކަން އޮތްއިރު ޗާގޯސްއަކީ މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރުގެ ދަށުގައި އޮންނަން ޖެހޭތަނެއްތޯ ބެލުމަށް އދގެ އާއްމު މަޖިލީހުގައި 2019 ގައި ވޯޓު ނެގިއެވެ. އެ ވޯޓުގައި ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް އޮންނަން ނުޖެހޭކަމަށް ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ރާއްޖޭން ވޯޓުދީގެން އޭރު އިދިކޮޅުގައި އޮތް ޕީޕީއެމުން ހީވީ އުޑު ބޮލަށް ވެއްޓެން އުޅުނު ހެންނެވެ. 

ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް އޮންނަން ނުޖެހޭކަމަށް ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ވޯޓުދިނުމަކީ ގައުމުތައް އަޅުވެތިކުރުމަށް ހިއްވަރު ދިނުންކަމަށް ޕީޕީއެމުން ބުންޏެވެ. ރާއްޖޭ ވޯޓު ދޭންޖެހޭނީ ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް އޮތުމާއި އެއްކޮޅަށް ކަމަށް އޭރު ޕީޕީއެމުން ބުނެ ބަޔާންނެރެ ސަރުކާރުން މާފަށް އެދެން ޖެހޭނެކަމަށް ބުންޏެވެ. 

ޗާގޯސްއަކީ މޮރިޝަސްގެ ބައެއްކަމަށް މޮރިޝަސް ގަބޫލުކުރާތީ މޮރިޝަސްއާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު ޗާގޯސް ކަނޑުގެ ފުށުއެރުމެއް އޮތްކަމަށް ބަލާ އިޓްލޮސްގައި މޮރިޝަސްއިން ދައުވާ ކުރިއެވެ. އެދައުވާ މޮރިޝަސްއިން އުފުލުމުން އެއީ ބެލޭނެ މައްސަލައެއް ނޫންކަމަށް ބުނެ ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ދެކޮޅު ހެދުމުން އިޓްލޮސްގައި މައްސަލަ އޮތީ ޕާކްކޮށްފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދުނިޔޭގެ ކޯޓްގެ އިސްތިރާޝީ ލަފައާއި އާއްމު މަޖިލީހު ޗާގޯސްއަކީ މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީބާރު ލިބިގެންވާ ތަނެއްކަމަށް ކަނޑައެޅުމުން އިޓްލޮސްގައި އޮތް ޗާގޯސް ކަނޑުގެ ފުށުއެރުމުގެ މައްސަލަ ބަލަން އެޓްރައިބިއުނަލުން ނިންމާ ޖަވާބު ދާރީވުމަށް ރާއްޖެއަށް އެންގިއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުގެ ސަރުކާރުން އިޓްލޮސްގެ ޝަރީއަތުގައި ރާއްޖޭގެ މަސްލަހަތު ދިފާއުކުރަން އެހިސާބުން މަސައްކަތް ފެއްޓިއެވެ. ނެގެން ހުރި ދިފާއުތައް ނަގައިގެން މޮރިޝަސް ބޭނުންވި ގޮތަށް ފުށުއެރުން ބައިކުރިޔަނުދީ ފުށުއެރުމުގެ ބޮޑުބައި ރާއްޖެއަށް ހޯދާދިނެވެ. ރާއްޖޭގެ އިގްތިސޯދީ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތް ކޮށްދިނެވެ. 

ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަމުގައި އިދިކޮޅުގައި ތިބެ ޕީޕީއެމް ފިކުރުގެ މީހުން ޗާގޯސް މައްސަލައިގައި މޮރިޝަސްއާ އެއްކޮޅަށް ކުރިންކީ ލަވަ ދެކޮޅު ލަވަޔަކަށް ބަދަލުކުރީ އޭރުގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅުވެރި ވުމުގެ ގޮތުންނެވެ. މޮރިޝަސްއަށް ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު އޮންނަންޖެހޭ ކަމަކަށް ފަހަކުން ނުވިއެވެ. ދުނިޔޭގެ ކޯޓަކުން ހަމަޖެއްސި ފުށުއެރުމުގެ މައްސަލަ ވެސްވީ ކުރީ ސަރުކާރުން ކަނޑުވިއްކާލި ކަމަށެވެ. 

އަސާސެއް ނެތްކަމެއްގައި ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލައިގެން ކަނޑު ހޯދަދޭނަމޭ ކިޔައިގެން ވެރިކަމަށް އައި މުއިއްޒަށް އެކަނޑެއް ހޯދަން ކުރާނެ ކަމެއް ހެދޭނެ ގޮތެއް ނެތްކަން ފުރަތަމަ ދުވަހުވެސް އެނގެއެވެ. ވޯޓު ހޯދަން ވިއްކި މާސިންގާ ދޮގުގެ ތެރެއިން އެއް ދޮގަކީ ވިއްކާލި ކަނޑު ހޯދުމެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އަހަރު ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ސަތޭކަ އަހަރު ވިޔަސް ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ވެފައި އޮތްވަރަށްވުރެ ވަކީން ރަނގަޅު ގޮތެއް ރާއްޖެއަކަށް ނުހޯދޭނެއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުވެރިކަމުގައި ކަނޑުވިއްކަލާ ޗާގޯސް ދޫކޮށްލީއޭ ބުނާ ސިޔާސީ މުނާފިގުން ކުރެން އަހާލަން އޮތީ އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން ޗާގޯސް އެބައެއްގެ ބާރުގެ ދަށުގައިއޮތް އިނގިރޭސި ވިލާތުންވެސް ޗާގޯސްގެ މޮރިޝަސްއަށް ވިއްކާލީހެއްޔެވެ.  ފިކުރުގެ މީހުން ދައްކަނީ އެ ވަގުތަކަށް ނެގެން އޮތް ސިޔާސީ ފައިދާއެއް ނަގާށެވެ. ގައުމީ މަސްލަހަތު އޮތްކަމެއްގައި އިހުލާސް ތެރިކަމެއް އޮތްނަމަ ދެފަހަރު ދެގޮތަށް ވާހަކައެއް ނުދައްކާނެއެވެ.

ޗާގޯސް މައްސަލާގައި ފެށުނީއްސުރެ ޕީޕީއެމްގައި އޮތީ ދެފުށް ދެގޮތްކަމެވެ. ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ހޯދަން މޮރިޝަސްއިން އެންމެ ބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީ ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގެ ދުވަސްވަރުއެވެ. އދގެ ގުނަންތައް މެދުވެރިކޮށް މޮރިޝަސްއިން ޗާގޯސް ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރިއިރު އޭރު އޮތް ދިވެހި ސަރުކާރު ( ޔާމީނު ސަރުކާރު ) އޮތީ ނިދާފައެވެ. ޗާގޯސް ހޯދުމަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެއެވެ. މޮރިޝަސްއަށް ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ލިބިއްޖެނަމަ ޗާގޯސްކަޑުން ބައެއް ރާއްޖެއަށް ގެއްލިދާނެތީ ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން ކުރި ކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. 

އެހެން އެކަން އޮތްއިރު ޗާގޯސްއަކީ މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރުގެ ދަށުގައި އޮންނަން ޖެހޭތަނެއްތޯ ބެލުމަށް އދގެ އާއްމު މަޖިލީހުގައި 2019 ގައި ވޯޓު ނެގިއެވެ. އެ ވޯޓުގައި ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް އޮންނަން ނުޖެހޭކަމަށް ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ރާއްޖޭން ވޯޓުދީގެން އޭރު އިދިކޮޅުގައި އޮތް ޕީޕީއެމުން ހީވީ އުޑު ބޮލަށް ވެއްޓެން އުޅުނު ހެންނެވެ. 

ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް އޮންނަން ނުޖެހޭކަމަށް ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ވޯޓުދިނުމަކީ ގައުމުތައް އަޅުވެތިކުރުމަށް ހިއްވަރު ދިނުންކަމަށް ޕީޕީއެމުން ބުންޏެވެ. ރާއްޖޭ ވޯޓު ދޭންޖެހޭނީ ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް އޮތުމާއި އެއްކޮޅަށް ކަމަށް އޭރު ޕީޕީއެމުން ބުނެ ބަޔާންނެރެ ސަރުކާރުން މާފަށް އެދެން ޖެހޭނެކަމަށް ބުންޏެވެ. 

ޗާގޯސްއަކީ މޮރިޝަސްގެ ބައެއްކަމަށް މޮރިޝަސް ގަބޫލުކުރާތީ މޮރިޝަސްއާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު ޗާގޯސްކަނޑުގެ ފުށުއެރުމެއް އޮތްކަމަށް ބަލާ އިޓްލޮސްގައި މޮރިޝަސްއިން ދައުވާ ކުރިއެވެ. އެދައުވާ މޮރިޝަސްއިން އުފުލުމުން އެއީ ބެލޭނެ މައްސަލައެއް ނޫންކަމަށް ބުނެ ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ދެކޮޅު ހެދުމުން އިޓްލޮސްގައި މައްސަލަ އޮތީ ޕާކްކޮށްފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދުނިޔޭގެ ކޯޓްގެ އިސްތިރާޝީ ލަފައާއި އާއްމު މަޖިލީހު ޗާގޯސްއަކީ މޮރިޝަސްގެ ސިޔާދަތީބާރު ލިބިގެންވާ ތަނެއްކަމަށް ކަނޑައެޅުމުން އިޓްލޮސްގައި އޮތް ޗާގޯސް ކަނޑުގެ ފުށުއެރުމުގެ މައްސަލަ ބަލަން އެޓްރައިބިއުނަލުން ނިންމާ ޖަވާބު ދާރީވުމަށް ރާއްޖެއަށް އެންގިއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުގެ ސަރުކާރުން އިޓްލޮސްގެ ޝަރީއަތުގައި ރާއްޖޭގެ މަސްލަހަތު ދިފާއުކުރަން އެހިސާބުން މަސައްކަތް ފެއްޓިއެވެ. ނެގެން ހުރި ދިފާއުތައް ނަގައިގެން މޮރިޝަސް ބޭނުންވި ގޮތަށް ފުށުއެރުން ބައިކުރިޔަނުދީ ފުށުއެރުމުގެ ބޮޑުބައި ރާއްޖެއަށް ހޯދާދިނެވެ. ރާއްޖޭގެ އިގްތިސޯދީ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތް ކޮށްދިނެވެ. 

ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަމުގައި އިދިކޮޅުގައި ތިބެ ޕީޕީއެމް ފިކުރުގެ މީހުން ޗާގޯސް މައްސަލައިގައި މޮރިޝަސްއާ އެއްކޮޅަށް ކުރިންކީ ލަވަ ދެކޮޅު ލަވަޔަކަށް ބަދަލުކުރީ އޭރުގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅުވެރި ވުމުގެ ގޮތުންނެވެ. މޮރިޝަސްއަށް ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު އޮންނަންޖެހޭ ކަމަކަށް ފަހަކުން ނުވިއެވެ. ދުނިޔޭގެ ކޯޓަކުން ހަމަޖެއްސި ފުށުއެރުމުގެ މައްސަލަ ވެސްވީ ކުރީ ސަރުކާރުން ކަނޑުވިއްކާލި ކަމަށެވެ. 

އަސާސެއް ނެތްކަމެއްގައި ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލައިގެން ކަނޑު ހޯދަދޭނަމޭ ކިޔައިގެން ވެރިކަމަށް އައި މުއިއްޒަށް އެކަނޑެއް ހޯދަން ކުރާނެ ކަމެއް ހެދޭނެ ގޮތެއް ނެތްކަން ފުރަތަމަ ދުވަހުވެސް އެނގެއެވެ. ވޯޓު ހޯދަން ވިއްކި މާސިންގާ ދޮގުގެ ތެރެއިން އެއް ދޮގަކީ ވިއްކާލި ކަނޑު ހޯދުމެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އަހަރު ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ސަތޭކަ އަހަރު ވިޔަސް ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ވެފައި އޮތްވަރަށްވުރެ ވަކީން ރަނގަޅު ގޮތެއް ރާއްޖެއަކަށް ނުހޯދޭނެއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުވެރިކަމުގައި ކަނޑުވިއްކަލާ ޗާގޯސް ދޫކޮށްލީއޭ ބުނާ ސިޔާސީ މުނާފިގުން ކުރެން އަހާލަން އޮތީ އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން ޗާގޯސް އެބައެއްގެ ބާރުގެ ދަށުގައިއޮތް އިނގިރޭސި ވިލާތުންވެސް ޗާގޯސްގެ މޮރިޝަސްއަށް ވިއްކާލީހެއްޔެވެ. 

ކުރީ ސަރުކާރުގެ ދުވަސްވަރު ރާއްޖޭގައި ހުންނެވި އިންޑިއާ ސަފީރު ހަމަ އެ މަހާވަރު، އޭރުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރާއި ސިފައިންގެ އިސް ވެރިންނާ އެކު ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީގައި ބައްދަލު ކުރެއްވި ކުރެއްވުން ވެސް މުއިއްޒުމެން އޭރު ހެދީ އިންޑިއާއަށް އަޅުވެތި ވީވުމަކަށެވެ. އިންޑިއާ ސަފީރުގެ ކާރުކޮޅު ސިފައިންގެ ދޮރުމަތިން ފެނެގެން ވެސް ހީވީ ފަޔަށް ހިނި އަރައިގެން އުޅުނު ހެންނެވެ. 

މުއިއްޒު ވެރިކަމާ ހަވާލުވެފައި ޗައިނާއަށް ކުރި ދަތުރު ނިންމާލާ މާލެ އެރުމުގެ ކުރިން ހުޅުލޭގައި ހުރެ އިންޑިއާ ސަފީރަށާއި އިންޑިއާ ސަރުކާރަށް ވަށިވަށިން ވަރުގެ ކޮޅަށް ދިނެވެ. އެ ދުވަހުވެސް މުއިއްޒު ބުނީ ކުރީ ސަރުކާރުގެ ވެރިން އިން ގޮނޑިން ތެދުވަންވެސް އިންޑިއާ ސަފީރު މުނޫ މަހާވަރުގެ އަރިހުން ހުއްދަ ނަގަންޖެހޭ ކަމަށެވެ. އިންޑިއާ ކަނޑެއް ނޫނޭ ރާއްޖެ ކަނޑޭ، ބެކްޔާޑޭ، ބްލީއޭ ކިޔައިގެން އިންޑިއާއަށް އެދުވަހުވެސް ފުރައްސާރަ ކުރިވާހަކަތައް ބާއްވަމާ ހެއްޔެވެ. 

ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާ ސަފީރު ނޫނަސް ކިތަންމެ ގައުމެއްގެ ސަފީރުން އެބަތިއްބަވައެވެ. ޗައިނާއާއި ސައޫދި އަރަބިޔާ އާއި ޕާކިސްތާނާއި އެމެރިކާގެ އެމްބަސީއާއި އެމްބެސެޑަރުން ރާއްޖޭގައި އެބަތިއްބަވައެވެ. އެއިން އެއްވެސް ބޭފުޅަކާ ބައްދަލުކުރުމުގެ ކުރިން މިނިސްޓަރު ހަލީލު އިންޑިއާ ސަފީރު މަހާވަރުގެ ފައިންޕުޅު ދުށް ދުށުމަކީ މުއިއްޒު އެބުނި ފާޑުގެ ހުއްދަ ނެގުމެއް ނޫން ހެއްޔެވެ. ވަކިބަޔަކު ކުރީމާ ހަރާން ވެފައި، ވަކިބަޔަކު ކުރީމާ ހަލާލުވާ ކަމަކަށް ޑިޕްލޮމަސީ ވީ ކޮންތާކު ކޮން އިރަކުހެއްޔެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި މުއިއްޒުމެން ރާއްޖެ ސިފަކުރީ އިންޑިއާގެ ސްޓޭޓެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އޭރު މުއިއްޒުމެން ބުނަމުން އައީ މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އަންނަށް ވާދަކުރީ އިންޑިއާގެ ސްޓޭޓެއްގެ ޗީފް މިނިސްޓަރަކާއެވެ. ދިވެހީންގެރާއްޖެ މުއިއްްޒު ހޯދަން އުޅުނީ އިންޑިއާގެ އަޅުވެތިކަމުގެ ދަށުންނެވެ.

ރައީސް ސޯލިހު ވެރިކަމުގައި ސަފީރު މުނޫ މަހާވަރު ސިފަކުރީ އިންޑީއާ މައި ސަރުކާރުން ސްޓޭޓަށް ކަނޑައަޅާފައި ހުންނަ ގަވަރުނަރުގެ ގޮތުގައެވެ. މުއިއްޒާއި އޭނާގެ އައުވާނުންނަށް އޭރު އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރު މޯދީއަކީ ރާއްޖެ އަޅުވެތިކޮށްގެން އުޅުނު ގެރި މޯދީއެވެ.

އެހެން އޭރު އެކަން އޮތްނަމަ މިހާރު މުއިއްޒު ސަރުކާރުން މި ޖަހަނީ ވަކި ކޮން ސަކަރާތެއް ހެއްޔެވެ. ބައެއްގެ ލަދުހަޔާތް ނެތިއްޖެއްޔާ ކިޔާފައި ނުކިޔާނެ އެއްޗެއް ނޯންނާނެތާއެވެ. ބަހާ އަމަލު ދިމާނުވެ ކީހާޅެއް ފަރިއްސަށްވެ އަމިއްލަ ރައްޔިތުންނާއި ދުނިޔޭގެ ކުރިމަތީގައި ވެރިބަޔަކު ބޮލާފޮށާއެޅީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ.   

ދުނިޔޭގެ ކުރިމަތީގައި ގަދަބަސް ނުބުނެ ގައުމުތަކުން ތިބެނީ ބަސް ބުނަން ނޭގިގެނެއް ނޫނެވެ. ހުރިހާ ކަމެއް ކަމުގޮސްގެނެއްވެސް ނޫނެވެ. އަނގަގަދަ މިތުރަށް ނުހެދޭން ވެގެންނެވެ. ހިސާބަށްވުރެ އަނގަދޮށިވުމުގެ ސަބަބުން ހީނުކުރާ ވަރުގެ ނިކަމެތިކަން އާއްމު ރައްޔިތުންނަށާއި ސަރުކާރުތަކަށް ކުރިމަތިވާތީއެވެ. ކުރިން ކުރި މަތިނުވާ އެތަކެއް އުދަގުލާއި ތުރާތައް ކުރިމަތިވާނެތީއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ނަމުގައި ދުނިޔޭގެ ގައުމުތަކަށް މުއިއްޒު ގޮންޖަހާ ގަދަ ބަސްބުނުމަކީ މާމޮޅުކަމެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭން ގަދަ ބަސްބުނުމަކުން ދުނިޔޭގެ ކުޑަވެސް ކަމެއް ބަދަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. އިޒްރޭލުން ފަލަސްތީނުގައި ހިންގާ ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ އަނިޔާވެރިކަމަށް ކުޑަވެސް ލުޔެއް ދޭނީއެއް ނޫނެއެވެ. އިޒްރޭލުގެ ވާގިވެރިން އިޒްރޭލުގެ އަތުން ދޫކޮށް ލާނީއެއް ނޫނެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އާރެއް ބާރެއް ނެތް ރާއްޖެއާމެދު ނުފޫޒުގަދަ ގައުމުތަކުން ދެކޭ ގޮތް ބަދަލުވެ ސީދާކޮށްނާއި ނުސީދާކޮށް ފިއްތުންތައް އިތުރުވުން ނޫން ކަމެއް ރާއްޖެއަށް ވާނީއެއް ނޫނެވެ. 

މުއިއްޒުގެ ބަސްމަގު އދ ގައި ހުރި ގޮތުން ރާއްޖެއަކީ އީރާނާއި ސޫރިޔާ ފަދަ ހަރުކަށި ވިސްނުމުގެ ބައެއްކަމަށް ދުނިޔޭގެ ބައެއް ގައުމުތަކުގެ ކުރިމަތީ ލޭބަލް ވެއްޖެއެވެ. ރާއްޖެއާއި މެދު ބައެއް ގައުމުތަކުން ކުރިން ދެކެމުން އައިގޮތް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރާއްޖޭގެ ޕާސްޕޯޓަށް ދުނިޔޭގައި އޮތް އިތުބާރާއި އަމާންކަން ކުޑަވެއްޖެ ކަމަށްވެއެވެ. ފަސޭހަކާމާއެކު ދިވެހިން ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އަމާންކަމާއެކު ދަތުރު ފަތުރުކޮށް އުޅުނު އުޅުމަށް ހުރަސްތައް ކުރިމަތިވާން މިހާރު ފެށީއެވެ. 

އދ ގައި މުއިއްޒު ދެއްކި ވާހަކަތަކަށް ފަހު ރާއްޖޭގެ ޕާސްޕޯޓްގައި ދަތުރުކުރާ މީހުނާމެދު ފާރަވެރިވުމަށް ބައެއް ގައުމުތަކުގެ ބޯޑަރކޮންޓްރޯލަށް އިރުޝާދު ދޭން ފަށައިފިއެވެ. ރާއްޖެއަކީ ސަރުކާރުން ޓެރެރިޒަމަށް ފައިނޭންސް ކުރާ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ލޭބަލް ކުރެވެންފަށައިފި ކަމަށް ވެސްވެއެވެ. ނަތީޖާއަކީ ދުނިޔޭގެ އެތަން މިތާ އުޅޭ ދިވެހިންނަށް ދިރިއުޅުން ދަތިވުމެވެ. ދުނިޔޭގައި ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން ހިންގާ ވިޔާފާރި މުއާމަލާތުތައް ހިންގުން ދަތިވުމެވެ. 

ބަޔަކު މޮޅުކަމަކަށް ހަދައިގެން މޭފުއްޕިޔަސް ބަސް ބުނެލެވުނު ކަމުގެ ހިތްހަމަ ޖެހުން ފިޔަވާ ރާއްޖެއަށް އޮތް އެއްވެސް ހެވެއް މޮޅެއް އެކަމުގައި ނެތެވެ. އދ ގައި މުއިއްޒު ދެއްކި ވާހަކަތަކުން ހަގީގަތުގައި ދިވެހީން ވައްޓާލެވުނީ ނުރައްކަލަށެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރެއް ކަމުގައިވާ އެމްޑީއޭގެ މަޖިލިސް މެންބަރެއް ކަމުގައިވާ އޮނަރަބަލް މުހައްމަދު އައްބާސަކީ އެ ހަގީގަތް ގަބޫލުކުރައްވާ އެއް ބޭފުޅެކެވެ. ވެލިދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރ އޮނަރަބަލް މުހައްމަދު އައްބާސް އެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރައްވާ ވާހަކަފުޅު ދައްކަވާނީ ހަގީގަތުގައިވެސް އެކަން އެގޮތަށް އޮތްކަމަށް ހިތްޕުޅުގެ އަޑިން ގަބޫލުކުރައްވާތީއެވެ. ކަންކަން ގޯހުން ގޯހަށް ނުދާނަމަ ޖާނާމަލުން ގުރުބާންވެ ވަޑައިގެން ގެނައި ސަރުކާރަކަށް އާއްމު ޕްލެޓްފޯމެއްގައި ފާޑުވިދާޅުވާނެ ކަމަކަށް ނުބެލެވެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިންގެ ހާލަތު މިހާ ހިސާބަށް މި ދިޔައީ ފާއިތުވަމުން މިދާ އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުގެ ބަހާއި އަމަލު ދިމާނުވުމުގެ ސަބަބުން ކަމަށް ވިދާޅުވެ އޮނަރަބަލް މުހައްމަދު އައްބާސް މިރޭ އެވަނީ އެކްސްގައި ޕޯސްޓެއް ކުރައްވާފައެވެ. އައްބާސް ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި މަސްވެރިންގެ އަތްމަތި ދަތިވެއްޖެއެވެ. މަސްވެރިން ދަރަނިވެރި ވެއްޖެއެވެ. މަސްވެރިންގެ އައިލާތައް މަގުމަތިވާ ހިސާބަށް ހިނގައްޖެއެވެ. 

މަސްވެރިކަމާބެހޭ ވުޒާރާގެ ޓީމެއް މަސްވެރި ރަށަކަށް އެރިޔަނުދީ މަސްވެރިން ނިކުމެ ފަހާލާ މަންޒަރު ސިފަވާ ވީޑިއޯއެއް ހިމަނުއްވައިގެން އޮނަރަބަލް މުހައްމަދު އައްބާސް އެމޭރުމުން ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ޕޯސްޓެއް ކުރައްވާނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ކަންބޮޑުވެ ވަޑައި ގަންނަވާތީއެވެ. ސަރުކާރުގެ ބަހާ އަމަލު ދިމާނުވާކަން ރައްޔިތުންނަށް ޔަގީންކޮށް ދެއްވުމުގެ ގޮތުންނެވެ.   

މުޅި ދުނިޔޭން އޮތީ އެމަންޒަރު ބަލާށެވެ. އިންޑިއާއަށް ފުރައްސާރަކުރުމުގެ ގޮތުންނާއި އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް ދެއްކިހާ ވާހަކައާއި ކުރިހާ ކަންކަން ރެކޯޑް ވެފައި ހުރީ އެއްފަހަރަކު ދެފަހަރަކު އެއްތާކު ދެތާކު ނޫނެވެ. ކިތަންމެ ވަރަކަށް މަތި އޮމާންކޮށް ނުހިނގާ ކަމަކަށް ހަދަން އުޅުނަސް ހަގީގަތް ބަދަލެއް ނުވާނެއެވެ.

ކުރެވުނު ކަންތަކާ ދެރަވެ ލަދުގަނެ ގޮތްދޫކޮށް މާފަށް އެދުމުގެ ބަދަލުގައި އަދިވެސް މުއިއްޒު ދައްކަނީ މަވެތިކަމެވެ. އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރު ނަރެންދުރަ މޯދީއަށް ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުންތަކެއް މަލާމާތް ކުރީ މުއިއްޒު ބޭނުން ވެގެންނެވެ. ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުން ތަކެއް އިންޑިއާއަށް ހުއްޓާނުލާ ފުރައްސާރަ ކުރިއިރު ރައީސް މުއިއްޒު އެކަމަށް ދިނީ ހިތްވަރެވެ. މުޅި އިންޑިއާގައި އެއްވާނަކަށް ދިވެހިރާއްޖެ ބޯއިކޮޓްކޮށް ފިއްތާލުމުން ގަންނާ ކުރެއްވި ބިރުން ތިން ޑެޕިއުޓީން މުސާރައާއިއެކު ސަސްޕެންޑް ކުރިކުރުމަކީ އެމީހުން ކުށްވެރިކޮށް ފިޔަވަޅުއެޅުމޭ މުއިއްޒު ބުނީމާ މުޅި ދުނިޔެ ޕަކަޕަކައަޅާ ހޭނެކަމެއް މަރުމޯލަކަށް ނޭގެއެވެ. 

އެމެރިކާގެ ޕްރިންސްޓަން ޔުނިވާސިޓީގައި އެތިބީ ވާނުވާ ނޭނގޭ ގަމާރުންނޭ މުއިއްޒަށް ހީވަނީ ހެއްޔެވެ. ބޮޑުވަޒީރު މޯދީއަށް ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުން ރައްދު ކުރި ފަދަ އެއްވެސް ބަހެއް، އެއްވެސް މީހަކަށް ރައްދު ކުރުމަކީ ގޯހެއްކަން މުއިއްޒަށް އެނގުނީ އަދި ކިރިޔާހެއްޔެވެ. އަމިއްލައަށާއި ތިމާ ވަޒީފާދީގެން އުޅޭ މީހުންނާއި ތާއިދު ކުރާ މީހުން އެއްވާނަކަށް ހެއްދެވިހާ ކުނިފުޅައެއް ގޮވާފާ "އެ ބާވަތުގެ އެއްޗެއް އެއްވެސް މީހަކު ބުނެގެން ނުވާނެ." ކަމަށް ބުނަން މުއިއްޒަށް ކެރުނުކަމެވެ. އަނެއްކޮޅުން "އަޅުގަނޑު ހަމަ ގައިމު ވެސް އެކަމަށް ފިޔަވަޅު އެޅިން. އެއްވެސް މީހަކާ ދިމާލަށް އެގޮތަށް އެއްޗެހި ބުނުން އަޅުގަނޑު ބަލައެއްނުގަންނާނަން. އެއީ ލީޑަރެއް އަދި އާދައިގެ މީހެއް ކަމަށް ވިޔަސް. ކޮންމެ އިންސާނަކީ ވެސް އަބުރުވެރި މީހެއް،" ކަމަށް މުއިއްޒު ދުނިޔޭގެ ކުރިމަތީގައި ބުނާނީ ހާދަ ލަދުހަޔާތް ކުޑަވީމައެވެ.  

މުއިއްޒު އެބުނާ ފިޔަވަޅު އެޅުމަކީ މުސާރަ ހިނގާ ސަންޕެންޝަނުގައި ތިބި ޝިއުނާއާއި މަލްޝާ ކައިރީގައި ބުނެގެން 09 މަސް ފަހުން ތިބި މަގާމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވުމަށް ފަހު ކުރިއަށްވުރެ ބޮޑު މުސާރައާއި އިނާޔަތް ލިބޭ ވަޒީފާއެއް ސަރުކާރުން ދިނުމެވެ. މުއިއްޒުގެ ފިޔަވަޅު އެޅުންގަނޑު ކިހާ ރީތިހެއްޔެވެ. މުއިއްޒު ހީކުރާގޮތުގައި އެންމެންނަކީ މުއިއްޒު ހަދާ ހީލަތާއި ދޮގާ މަކަރާ ނޭގޭހާ ކަނު ބީރު މަންމަނުންނެވެ. 

އދ ގެ ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގައި އެމެރިކާގެ ނަން ނުކިޔާ އެމެރިކާއަށް ވަށިވަށިން ދިންތާ އަދި ރަނގަޅު އެއްދުވަސް ހަމަނުވެއެވެ. ވީޓޯގެ ބާރުގެ ބޭނުން އެމެރިކާއިން ނަހަމަ ގޮތުގައި ކުރާކަމަށް ބުނެ މުއިއްޒު ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް އެމެރިކާ ކުށްވެރިކޮށްފައެވެ. ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގައި އޮންނަ ވީޓޯގެ ބާރު ނައްތާލާ އެމެރިކާއާއި ރަޝިޔާއާއި ޗައިނައާއި އިގިރޭސިވިލާތާއި ފަރަންސީންގެ ބާރު އދ އިން ކަޑުވާލުމަށް މުއިއްޒު ވަނީ ގޮވާލާފައެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެން އެއްވެސް ގައުމަކުން ނުދައްކާހާ ހަރުކަށި އިބާރާތުން ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑެތި ބާރުތަކަށް މުއިއްޒު ގޮންޖަހާ ވާހަކަ ދެއްކިއިރު އަމިއްލަ ހާލަށް ކުޑައިކޮށްވެސް ވިސްނާ ނުލައެވެ.

ރަތްމަހަށް ނުދޭ ވަރަށް ސަލާމަތީ މަޖިލީހުގައި އެމެރިކާއަށް ދިނުމަށްފަހު ނިކުމެ ރާއްޖެއާއި އެމެރިކާގެ ގުޅުން ބަދަހިކުރުމުގެ މުހިންމު ކަމުގެ ވާހަކަ ދައްކަން މުއިއްޒު ކުޑަކޮށްވެސް ލަދެއް ނުގަތެވެ. އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ހަމަޖެހުން ދަމަހައްޓަން ދިވެހިރާއްޖެއާ އެމެރިކާއާ ދެމެދު އޮތް ގުޅުން މުހިންމު ކަމަށް ބުނަން މުއިއްޒު ކުޑައިކޮށް ވެސް ލަދެއް ނުގަތެވެ. މީހެއްގެ ކިބައިގާ މުނާފިގުކަން ހުންނާނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ. 

ދުނިޔޭގެ އެންމެ ކުޑަ އެއް ގައުމާއި އެންމެ ވަރުގަދަ އެއް ބާރާއި ގުޅުން އޮންނަން މުހިންމީ ކީއްވެބާވައޭ ބަޔަކު ހިތަށް އަރާފާނެޔޭ ކިޔައިގެން އަނގަ ހުޅުވަން މުއިއްޒު ލަދުނުގަތްކަމެވެ. ދުނިޔޭގެ އެންމެ ކުޑައެއް ގައުމު ކަމަށްވާ ދިވެހި ރާއްޖޭން ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު ބާރާ ދިމާކޮށްގަންނަން ކެރުނު އިރު އެސުވާލެއް މީހުންގެ ހިތަކު ނުއުފެދޭނެ ހެއްޔެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ނިއުކުލިއަރ ބާރުތަކަށްވެސް ބުނަން ނުކެރޭވަރުގެ ބަސްބުނަން މުއިއްޒަށް ކެރުނީ ގައިމު ފަންވަރަކާ ފެންވަރަކާ ހުރެގެންތާއެވެ، 

އަރާ އަރަފޯދިގެން ނުވާ ގައުމުތަކަށް ފުރައްސާރަކޮށް އެމީހުންނަކީ އެއްވެސް ބައެއް ނޫންކަމަށް ދައްކަން އަނގަ ދިޔާކޮށްފާ ނިކުމެ ގުޅުން އުފައްދައިގެން ހާސިލު ކުރަން ތިޔަ އުޅެނީ ކޮންމޮޅެއް ހެއްޔެވެ. އަމިއްލަ މަޝްހޫރުކަން ހޯދާ މާގަދަ މީހަކަށް ހެދެން ނުފޫޒުގަދަ ގައުމުތަކަށް ވަށިވަށިން ދީފާ ނިކުމެ އެމީހުންގެ ދެފައިގާ ހިފާ ސަލާން ޖަހަން ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ.

ވެރިކަމަށް އަންނަ އިންޑިއާއަށް ކޮށްލިވަރު މުޅި ދުނިޔެ ދުއްޓެވެ. ވެރިކަން ލިބިގެންވެސް ތެޅުނު ވައްތަރު މާތާހިރެއް ނޫނެވެ. ގޮތް ހުސްވެ ދޮޅިއެޅޭހެން ހީވީމާ އިންޑިއާ ފައިބުޑަށް ވެއްޓި ގަނެގެން ރާއްޖޭގެ އިއްޒަތުއްނަފްސް ވެއްޔާ މޮޑެލާގޮތް އެބަފެނެއެވެ. ހަމަ އެގޮތަށް ފަލަސްތީނަށް މާ ހެޔޮއެދިގެން ކުޅޭ ޑްރާމައިގެ ސަބަބުން އެމެރިކާ ފަދަ ގައުމުތަކުން ޖައްސާނެ ހާލެއް ނޭނގެއެވެ. މިފަހަރު އެންމެ 4.4 މިލިޔަން ޑޮލަރު ގަނޑު ވެސް ލިބިއްޖެތާއެވެ. ފެންދީފާ ކަތިލާނީ ކޮން އިރަކުން ކިހިނެތް ކަންވެސް ނޭގެއެވެ. މުއިއްޒު ކުޅޭ ޑްރާމާއިން ލިބޭނެ ހުރިހާ ދެރައެއް އޮތީ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށެވެ. 

ފަލަސްތީނުގެ ރައީސް މަހުމޫދު އައްބާސާއި ޕާކިސްތާނުގެ ބޮޑުވަޒީރުގެ ނަސީބު ހަމަ ރަނގަޅިއްޔެވެ. އެހެން ގައުމެއްގެ އެންމެ އިސްވެރިއަކަށް ވެސް އަދި އެ ނަސީބެއް ލިބިވަޑައެއް ނުގަނެއެވެ. ޗައިނާގެ ފޮރިން މިނިސްޓަރާއި ކުވޭތުގެ ވަލީއަހުދާއި ސައުދީ އަރަބިޔާގެ ފޮރިން މިނިސްޓަރާއި އޮމާންގެ ހާރިޖީ ވަޒީރު ދަނޑިވަޅުގެ ބޭނުން ހިއްޕަވައިފިއެވެ. ޔޫއެސް އެޖެންސީ ފޯރ އިންޓަރނޭޝަނަލް ޑިވްލޮޕްމަންޓްގެ އެޑްމިނިސްޓޭޓަރާއި ސިންގަޕޫރާއި އޮސްޓްރޭލިޔާގެ ފޮރިން މިނިސްޓަރު މަރަށް ފުރާނައަށް އެތިއްބެވީ އެފުރުސަތު ހޯއްދަވައިގެންނެވެ. 

އިނގިރޭސި ވިލާތާއި ޖަރުމަނާއި ޖަޕާނާއި އިޓަލީއާއި ފަރަންސޭސި ވިލާތާއި ކެނެޑާއާއި އެނޫންވެސް ޔޫރަޕާއި އެމެރިކާއާއި އެފްރިކާއާއި އޭސިޔާ ގައުމުތަކުގެ ވެރިން އަދިވެސް އެތިއްބެވީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ފައިންޕުޅު ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ހިތުން އަވަހާރަ ނުލައްޕަވާ ކިޔޫގައެވެ. އެމެރިކާގެ ރައީސް ޖޯ ބައިޑަން ވެސް އެ މުސްކުޅިފުޅު ހާލުކޮޅުގައި ވެސް ފުކެއްވެސް ދޫނުކުރައްވާ ރައީސް މުއިއްޒާ ބައްދަލުވެ ވަޑައިނުގެން ގަނޑުވަރަށް ވަޑައިނުގެން އެހުންނެވީ ކިޔުގައެވެ. ދެގޮތެއްނުވާ ރަހުމަތްތެރި އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރު ނަރެންދުރަ މޯދީ ވެސް ކަޅިޖައްސަވާ ނުލައްވާ އެބައްލަވަނީ ރައީސް މުއިއްޒު ފައިންޕުޅު ފެނިވަޑައިގަންނަވާނެ ވަގުތަކަށެވެ. 

އަންތަރީހެއް ނުވާނެހެއްޔެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވަޒީރުންނާއި މުސާރަވެރިންނާއި ބޮޓުން ކޮޅަށް އެވަރެއް ނެތިގެން އުޅުނަސް ރައީސް މުއިއްޒަކީ މާ މުހިންމު މީހެއް ނޫންކަން ދުނިޔޭގެ ވެރިން އެދަނީ އަމަލުން ދައްކަވާ ދެއްވަމުންނެވެ. ކުރާނެ އެހެން ކަމެއްނެތިގެން ރައީސް މުއިއްޒު ހަފްތާއެއްހާ ދުވަހު ގައުމު ދޫކޮށް އެމެރިކާގައި ނާޗަރަންގީކުޅުއްވާ މީޑިއާ ސްޓަންޓް ޖައްސަވަން އުޅުއްވިޔަސް ގައުމުތަކުގެ ވެރިންނަކީ އެހާ ހުސްވަގުތު ލިބިވަޑައިގެން އުޅުއްވާ ބޭފުޅުނެއް ނޫނެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު ކަހަލަ ދެއުޅިއެއްނުވާ ވެރިއަކަށް ވަގުތު ދެއްވުމަށްވުރެ ގައުމުގެ އެހެން ކަމަކާ އުޅުއްވުން އެބޭފުޅުންނަށް މުހިންމެވެ. 

އަމްދުން އދ އަށް ގޮންޖައްސަވާ އެ ގައުމުތަކުގެ ކުރިމަތީގައި ނުފޫޒުގަދަ ގައުމުތަކަށް ފުރައްސާރަ ކުރެއްވުމުން ލޮލުގެ ކުޑަކޮޅުންވެސް ބައްލަވާލައްވަން އެބޭފުޅުން ބޭނުންފުޅެއް ނުވާނެއެވެ. އެހާދުވަހު އެމެރިކާގައި ރައީސް މުއިއްޒު ހުންނެވިކަން ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ގައުމުތަކުގެ ވެރިންނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާހެނެއް ވެސް ހިޔެއްނުވެއެވެ. ހަގީގަތަކީ ދުނިޔޭގައި ނަންހިނގާ އެއްވެސް ގައުމެއްގެ ވެރިއަކާ ރައީސް މުއިއްޒަށް އަދި ބައްދަލު ނުވާކަމެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް ރައީސް މުއިއްޒަށް ދެއްކޭ ނުދެއްކޭ ވާހަކަ އެގޭބާއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހީތެރިކަން އިންތިހާއަށް ރާއްޖެއަށް ވަނީ ބޭނުންވެފައެވެ. މިދަނޑިވަޅުގައި ދުނިޔޭގެ ކުރިމަތީގައި ރާއްޖޭން ދައްކަން ނުވާވަރުގެ ވާހަކަތަކެއް ރައީސް މުއިއްޒު ދައްކައިފިއެވެ. މުއިއްޒު ދެއްކި ވާހަކަތަކުން ރާއްޖެއަކީ ދުނިޔޭގެ އެހެން ގައުމުތަކާ ވަކި ތަފާތު ހާލަތެއްގައި އޮތް ގައުމެއް ނޫންކަން ދުނިޔެއަށް އަންގާދީފިއެވެ. 

ބަޔަކަށް އެހީތެރިކަމެއް ފޯރުކޮށްދެވޭ ވަރަށްވުރެ ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމެއްގެ ހާލަތު ގޯސްކަމަށް މުއިއްޒު އެއްބަސްވީއެވެ. އެހީތެރިކަމުގެ އަތެއް ދިއްކުރިޔަސް އެއްގައުމަކުން އަނެއް ގައުމަކަށް އެހީތެރިވޭވަރަށްވުރެ ގައުމުތަކުގެ ހާލަތު ދައްކަމަށް އަމިއްލައަށް ގަބޫލުކުރީއެވެ. ހުރިހާ ގައުމެއްވެސް އޮތީ ކާރިސާއެއްގެ ތެރޭގައި ކަމަށް މުއިއްޒު ނިންމީއެވެ. ކާރިސާއެއްގެ ތެރޭގައި އޮވެ އެއްވެސް ބަޔަކަށް އަނެއް ބަޔަކަށް އަޅާލާ އެހީތެރިކަމެއް ނުދެވޭނެއެވެ. 

ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމެއް ކާރިސާއެއްގެ ތެރޭގައި އޮއްވާ މީގެ 15 އަހަރު ފަހުން ދުނިޔޭގެ ތަރައްގީވެފައިވާ ގައުމުތަކުގެ ލިސްޓަށް އަރާވަރަށް ތަރައްގީ ވަމުންދާ ގައުމަކަށް ބަޔަކު ކޮށްދޭކަށް ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ބެންކްރަޕްސީ އިއުލާން ކުރަންޖެހޭނީ އަދު ނޫނީ މާދާމާ ނޫންކަމެއް ނޭނގޭ ވަރަށް މާލީ ހާލަތު ރާއްޖޭގައި އޮތީ ގޯސްވެފައެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ބޮޑުވާން އުޅެން ހަދައިގެން ކުރިން ދެއްކި ހުރިހާ ވާހަކައެއް ކެންސަލްވެ އަމިއްލައަށް އަތަށް ގޮއްވާލީއެވެ. 

ބަޔަކު އަޅާނުލައިފިނަމަ ސައިބޯނި ބޮތްކެއްހެން ފަޅައިގެންދާން ތައްޔާރުވެފާވާ ރާއްޖޭގެ ހާލަތު ނޭގޭ އެކަކު އެތާކުނެތެވެ. ދުނިޔޭގެ ވެރިންގެ ކުރިމަތީ ޗަރުކޭސް ކުޅޭ އިރު އެމީހުން އެތިބެނީ މީހާގެ ހުރި ގަޅިކަމާއި މޮޔަކަމާހުރެ އެއްމިޔަކަނުން ހީލަހީލައެވެ.   

ރަސްމާލެ ބިނާކުރަން ދެއްކިހާ ވާހަކަޔާއި ކަންކުރި ގޮތް އެ އޮތީ ފެންނާށެވެ. މަސައްކަތް ނުހުއްޓޭކަމަށް ދައްކަން ވެސް ހެދީ ރޯމަރު ބޮޑު ދޮގެކެވެ. ރަސްމާލެ ތަރައްގީ ކުރަނީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެކޯސިޓީގެ ގޮތުގައި ކަމަށް ބުންޏެވެ. ތިމާވެއްޓާ ރައްޓެހި ކާބަން ފްރީ އެކޯސިޓީއަކަށް ރަސްމާލެ ހެދުމަށް ބޭނުންވާ އެކްސްޕަރޓީސް ހޯދަނީ ކަމަށް ބުނެ ދޮގު ހެދިއެވެ. މަތީފެންވަރުގެ އެކްސްޕާރޓުންގެ ލަފާގެ މަތިން ރަސްމާލެ އެކޯސިޓީ ބިނާކުރުމުގެ ކަންތައް ހުއްޓުމެއްނެތި ކުރިއަށް ދާކަމަށް ބުނަމުން ދިޔައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ކުއްލިޔަކަށް ފެނުނީ ބިމުން ކާވަތެއް ވަރުވެސް ނުހިކިގެން އުޅެނިކޮށް ހިއްކުމުގެ މަސައްކަތް ހަވާލުކޮށްގެން އުޅުނު ރާޖޫއަށް އެތައް ހެކްޓަރެއްގެ ބިން ހުޅުމާލޭން ދިނުމަށްފަހު ރަސްމާލެ ހިއްކުމުގެ އެގްރިމަންޓް ބާތިލު ކުރިތަނެވެ. 

ރަސްމާލެ އޮތް ހާލަތުގައި އޮތްއިރު މަލްޓި ބިލިޔަން ޑޮލަރގެ އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލްގެ ވާހަކައިގެ ފޭކްކަން މީހަކު ބުނެދޭ ވަރެއް ނުވެސް ވާނެއެވެ. ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅާއި ގިރާވަރުފަޅުން ގޯތިނުދިނުމަށާއި އެތަންތަން ބުރިޖަކުން ގުޅުވާ ނުލުމުގެ ބަހަނާއަކަށް ދެއްކި އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލްގެ ހުވަފެނަކީ ބޮއްކުރައެއްގައި ހަނދަށް ދިޔުމަށް ވެއްޖެއެވެ. 

އައްޑޫ ސިޓީގެ މައި ރަށްތަކާއި ހުޅުމީދޫ ގުޅާލާ ބްރިޖުގެ ވާހަކައަކީވެސް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރުމަށް އައްޑޫ މީހުން އެރުވި ޅޮސް އުނދޯއްޔެކެވެ. މަސައްކަތުގެ އަލިފުބާވެސް ނާޅާ ފަންޑު ހޯދުމުގެ ބަހަނާ ދައްކައިގެން އަދިވެސް އައްޑޫ މީހުންނަށް ހޮޅިހޮއްލަނީއެވެ. 

12 ފަޅުރަށް ބަޔަކަށް ދީގެން ތިނަދޫ ފަޅުގައި އަޅަން އެމްއޯޔޫ އެއްގައި ސޮއިކުރި އެއަރޕޯޓް އެޅޭ ކަމުގެ ކުލަަވެސް ނެތެވެ. ފްލޯޓިންގ ޓާމިނަލާއިއެކު އަޅާނެ ކަމަށް ބުނެ ދެއްކި ކުލަ ވީޑިއޯ ދައްކައިގެން ތިނަދޫ ރައްޔިތުން ވައުވައްދާ ވޯޓް ހޯދުވައިގެން މަޖިލީހަށް މެންބަރުން ވެއްދިގޮތަށް ފްލޯޓިން ޓާމިނަލާއެކު އެއަރޕޯޓް ތިނަދޫ ފަޅުތެރެއަށް ގެނބި ގެއްލި ހުސްވީއެވެ. 

ގުއިފުނަދޫގައި އަޅާ ސްޕަރމޯލާއި މާލެއާއި ފުނަދުއާއި ހުޅުލެ ގުޅާލާ މިނީރޭލް ވިއުގަ ވެގެން ދިޔައީ މާލެ ސަރަހައްދުން މަޖިލީހަށް ނެރުނު މެންބަރުން ހޮވަން އެރުވި ސައިބޯނި ބޮތްކަކަށެވެ. ސީޕްލޭން ޓަރމިނަލް ބަދަލުކުރުމާއި ހުޅުމާލޭ ހަލިމަގުން ނަގަންބުނި ސޯލަރ ހަރުތައް ނެގުންވެސް ދިޔައީ ތޮޅިއަށެވެ. މާލޭ ކައިރީގައި ފައްކާކުރާ ސޯލަރ އައިލެންޑް އަވީ ކޮންތާކު ކަމެއްވެސް ނޭގެއެވެ.

ޔޫއޭއީ އާއި ބޭންކޮކް އާސަންދާއާއި ނުފެށުނުތާ އެއަރ އެމްބިއުލާންސް ދިޔައީ ހަވަޔަށް އަރައިގެންނެވެ. ދިއްދޫ އެއަރޕޯޓާއި މަކުނުދޫ އެއަރޕޯޓާއި ތުޅާދޫ އެއަޕޯޓާއި ނިލަންދޫ އެއަރޕޯޓާއި ވިލިނގިލި އެއަރޕޯޓް ވީހިސާބެއް ނޭގެއެވެ. 

ބިޔަ މެގަ ޕްރޮޖެކްޓް އިއުލާނުކޮށްފައި މައްޗަށް ނުދާނެ ކަމަށް ބުނި ޑޯލަރުގެ އަގު މަތިވެގެން އުޑާ ވާހަކަ ގޮވާތީ ސަލާމުގެ ނާށިގަނޑު ދޫނުވެގެން އުޅެއުޅެ ހުއްޓާ ނޭފަތުކުރީ ފެންޖެހެނީއެވެ. ވީހާ ކަޅުދިގު ހޮޅި ވައުދުތައް ތޮޅިއަށް ދަނީއެވެ. 

ގައުމަށް ހުރި މާލީ ގޮންޖެހުންތައް ހައްލުކޮށް އިގްތިސޯދު ފުޅާކޮށް ހަމަ މަގަށް އަޅުވާނެ ޕްލޭނެއް އެސަރުކާރުގައި އޮތެވެ. އެހެންކަމުން އެހުރިހާ މައްސަލަތައް ހައްލުކޮށް ގައުމު ފަހިރާސްތާއަކަށް ނެރެދީ އާމާން ދިވެހިރާއްޖެއެއް ހޯދާދިނުމަށް ފުރުސަތު ދިނުމަށް ރައްޔިތުންގެ ކިބައިން އެސަރުކާރުން އެދުނެވެ. ފަހަރެއްގައިވެސް ގައުމު ހަމަޔަކަށް ނޭޅުވިގެން ގޮތް ހުސްވެގެން ވެރިކަމާ ހަވާލުވެދޭން އަންނާށެކޭ މުއިއްޒު ގާތަކު އެ ސަރުކާރަކުން ނުބުނެއެވެ. 

މަތިމައްޗަށް ހެއްދެވިހާ ދޮގެއް ހަދައިގެން ވެރިކަމަށް މުއިއްޒު އައީ ގައުމު އޮތް ހާލަތު އެނގި ހުރެއެވެ. ގައުމަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ހުރިހާ މައްސަލައެއްގެ ހައްލު އޮތްކަމަށް ބުނެ ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލައިގެންނެވެ. ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު މުއިއްޒުގެ ހީލަތްތެރި މަޅީގައި ބަނދެވިގެން މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ގެނައީއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ވެރިކަން ހިންގުމުގެ އާޖުފާޖު ނެތުމުން މުއިއްޒަށް ހީވީ ރަން ބިމަކަށް ދެވުނު ހެއްނެވެ. ދުނިޔޭގެ ޖިއޯ ޕޮލިޓިކްސްގެ ކުޑަވެސް ރޯފިލުމެއްނެތި ވެރިކަމަށް އަރާ ތެޅިގަތްގަތުން އިސާހިތަކު ފޭބީ ހުޅުނބެވެ. ވެރިކަމަކީ އަދި އެހެން ކުރެވޭ އެއްޗެއް ނޫންކަން އެގުނީ ހީކުރިގޮތަށް ދުނިޔޭގެ ބާރުހުރި އެއްވެސް ބަޔަކު މުއިއްޒާއި އަޅާލާ އެހީތެރިކަން ނުދިނީމައެވެ. 

ފައިސާއާއި އެކިއެކި ޑީލިތަކުން ވަޒީރުކަން ގަނެގެން ތިބި ގިނަ މީހުންނަކީ ސޮހޮލުންކަން މުއިއްޒަށް ވިސްނުނު އިރު މާލަސްވެއްޖެއެވެ. މިމީހުން ދަންނަ ރައްޓެހި ބަޔަކު ދުނިޔެތާކު ނޫޅޭކަން މުއިއްޒަށް އެނގުނީ ބައި ހައްދަ ހައްދާފައި އެކިގައުމުތަކަށް ފޮނުވުމުން ދަތުރަށްދިޔަ ހަރަދުވެސް ނުލިބި ހުސްއަތާ އެނބުރި އަންނާތީއެވެ. ބޮންޑްތަކާއި ސްކޫކްތަކައި ލޯނުތައް ޑިފޯލްޓްވެ ހަތަރެސްކަން ހަމަވެ ރައްޔިތުންގެ ކެކިއަރާ ހިސާބަށް ދިޔުމުންވެސް އެރިގޮތަށް އަރާ ހެދި ބޮޑު ސަރުކާރު ކުޑަކޮށްލެވޭނެ ހިތްވަރުވެސް މުއިއްޒަށް ނުލިބުނެވެ. ވަޒީފާ ގެއްލޭ ކޮންމެ މީހަކާއި އެމީހާގެ މުޅި އާއިލާ މުއިއްޒާ ދެކޮޅުވެރި ވާނެކަން ޔަގީން ވާތީއެވެ. ކުރެވުނު ކަމެއް ކޮށްގެން އެމީހުން ލޮއްސު ހުރިހާ ކަމަކަށްވުރެ މުއިއްޒަށް ބޮޑެވެ.  

ދަރަނިތައް ގައިދޮށްވެ އަތުގައި މޮކޮސްނެތި މުއިއްޒަށް ގޮތް ހުސްވެއްޖެއެވެ. މަތިމައްޗަށް ވައުދުވެގެން ރައްޔިތުން ވައުވައްދާފައި އޮތުމުން އެވެސް ނުކޮށް ވާކަށް އޮތް ކަންކަމެއް މޫނެވެ. އެންމެފަހުން ބޮލަށް ބެރި ވެއްޓޭވަރު ވުމުން ތަންތަނަށް ގޮސް ފައިސާނެތިގެން ރޮއެ ހޭރޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ސަލާންޖަހަން ޖެހުނަސް ސަލާން ޖަހަން ޖެހޭނީ ތަންކޮޅެއް ތާހިރުކޮށެވެ.

ދާހާތާކަށް ގޮސް ތަނެއް ދޮރެއް ނުބަލާ ފަތްބޯ ކުއްޖެއްހެން ލާރިދޭން ކިޔާތީ ގައުމުގެ ރައްޔިތުން ގަންނަނީ ލަދެވެ. އދ މަޖިލީހުގައި މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލޭ ކުދި ގައުމުތަކޭ ޒުވާނުންނޭ ކިޔައިގެން މުއިއްޒު ފައިސާ ހޯދަން އާދޭސް ކުރުމެކޭ ފަތްބޯ ކުއްޖަކު ބޭސް ސިޓީއެއް ހިފައިގެން ފަތްބޯން ލާރިހޯދަން ސަލާން ޖެހުމެކޭ އޮތީ ކޮންތަފާތެއް ހެއްޔެވެ.    

މުއިއްޒަކީ ސައްތައިން ސައްތަ އިސްލާމީ ދިވެހީންގެ ރައީސޭ ބުނަން ޖެހޭތީ ލަދުގަނެއެވެ. ދެރަވެއެވެ. އދ ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގައި ދުނިޔޭގެ ގައުމުތަކުގެ ވެރިންގެ ކުރިމަތީ ހުއްޓިހުރެ އަމިއްލައަށް ބޮލާފޮށާ އެޅި ބަރަހަނާ ވެވުނު އިރުވެސް ނޭނގުނެވެ. ތިމާއަށް ހުއްޓިހުރެ ވާހަކަ މިދެއްކެނީ ކޮންބަޔަކާ މުހާތަބުކޮށް ކަމެއްވެސް މުއިއްޒަކަށް ނޭގުނެވެ. ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލައަކީ ކޮންބަޔަކު ކިހިނެއް އުފައްދައިގެން އުޅޭ މައްސަލައެއްކަން ކުޑައިކޮށްވެސް ވިސްނާލިނަމަ އެތާކު އެ މޭރުމަކުން އެ ވަހާކައެއް ނުދައްކާނެއެވެ. 

ގައްޒާގައި މިހާރު ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ގަތުލުއާއްމަކީ ބައެއްގެ ކިބައިގާ ހިތްވަރެއް ނެތިގެން ހިނގާކަމެއް ނޫންކަން އެންމެ ތުއްތު ކުއްޖާއަށް ވެސް އެގޭނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ބާރުތަކުން އެކަން ނުހުއްޓުވާ އެތިބެނީ އެކަމުގެ ހިތްވަރު ނެތިގެނެއް ނޫނެވެ. ހިތްވަރު ހުންނަންޖެހޭނެ ކަމަށް ބުނެދޭނެ މީހަކު ނެތިގެނެއްވެސް ނޫނެވެ. ފަލަސްތީނަކީ މިނިވަން މުސްތަގިއްލު ދައުލަތެއްގެ ގޮތުގައި އދ އިން ބަލައިނުގަނެ އޮންނަނީކީވެސް ހިތްވަރު ނެތިގެނެއް ނޫނެވެ. އެކަންކަން ނުވެ އެ އޮންނަނީ އާރާބާރު ހުރި ގައުމުތަކުން ކުރަން ބޭނުން ނުވާތީއެވެ. 

އަޖައިބެކެވެ. އެމެރިކާއާއި އިގިރޭސިވިލާތާއި ޗައިނާއާއި ރަޝިޔާއާއި ފަރަންސޭސިވިލާތުން ބޭނުންވެއްޖެނަމަ ގައްޒާގެ ގަތުލުއާއްމު ހުއްޓުމަކީ ފަޅި ސިކުންތެއްގެ ކަމެކެވެ. ފަލަސްތީނަށް އދ ގައި ފުރިހަމަ މެންބަރޝިޕް ދިނުމަކީވެސް އެހާމެ ފަސޭހަ ކަމެކެވެ. އެކަންކަން ނުކުރާން އެތިބެނީ މުއިއްޒު ކަހަލަ ދެފުށް ކެހެރި ވެރިއަކު ބުނެ ނުދީގެނެއް ނޫނެވެ. ފަލަސްތީނު މިނިވަން ނުކުރުމާއި ފަލަސްތީނުގެ ގަތުލުއާއްމުގެ ބޭނުން އެ މީހުނަށް ބޮޑުކަމުންނެވެ. 

ބަސްނުވިކޭ އޮޑިއެއްގެ ދިރުބަލަށް އަރާހުރެ މުއިއްޒު ދައްކާ ވާހަކައަކުން އެ މީހުނަށް ޑަރުވެސް ހީނުވާނެއެވެ. މުއިއްޒު ފަލަސްތީނޭ ގާޒާއޭ ކިޔައިގެން ކުޅުނީ ޑްރާމާއެއްކަން ދުނިޔޭގެ ގައުމުތަކުގެ ވެރިންނަށް އެނގޭނެއެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ލޮލުގައި އަނދުނެއް އަޅުވަން ކުޅެލި ޗަރުކޭހެއްކަން އެންމެނަށްވެސް އެނގެއެވެ. ދުނިޔެއަށް އެދައްކަދިނީ މުއިއްޒު ކަހަލަ މުނާފިގު ދެފުށް ކެހެރިންގެ ހަގީގީ ސިފައެވެ. 

ގައްޒާގައި ހިނގަމުންދާ ގަތުލުއާއްމު ހުއްޓުވުމާއި އދ ގައި ފަލަސްތީނަށް ގައުމެއްގެ ފުރިހަމަ ހައިސިއްޔަތު ދިނުމުގެ ހިތްވަރު ހުންނަން ޖެހޭނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުނާއިރު މުއިއްޒުގެ ފިޑިކަން އެންމެންނަށްވުރެ މާބޮޑެވެ. ލިބޭކުޑަ ފައިސާކޮޅަކަށްޓަކާ އިޒްރޭލް ޕްރޮޑަކްޓްތައް އިސްތިހާރު ކޮށްދެމުން، އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރުމުގެ ހިތްވަރުނެތް ފިޑިއަކު ތެދުވެ ގައްޒާއޭ ފަލަސްތީނޭ ކިޔައިގެން އދ ގައި ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުންނަށް ކުރި ފުރައްސާރައެކެވެ. މަލާމާތެކެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލާ އޮޅުވާލުމެކެވެ. ނަތީޖާއެއް ނެތް އެ ވާހަކަތަކުން ފާޅުވީ މުއިއްޒުގެ މުނާފިގުކަމެވެ.  

ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަމުގައި މިހާރު މިހުރި މުއިއްޒު ކުކުޅަކަށް ވުރެވެސް ހާލުބޮޑެވެ. ހައްދަވައިގެން ކަމެއްނުވިޔަސް ކަންދެއްކުމާއި ބައިސާކެނޑުމުގައި ހައްދެއް ނޯވެއެވެ. ކުރެވޭ ނުކުރެވޭ ކަމެއް ދެއްކޭ ނުދެއްކޭ ވާހަކައެއް ނޭގެއެވެ. އެއިރަކަށް އަރާ ކުލަޔަކަށް މީހާގެ ކުލަ ބަދަލުވެއެވެ. އެހެން އުޅެން ހަދައިގެން އަނގަގަޅި ޖެހެނީ މަދެއް ސުމާރެއްކޮށް ނޫނެވެ. އެކަމާހެދި މުއިއްޒުގެ ފުށުން ފެންނަނީ އުނބަށް ޖެހުމުގެ ލަދުވެތި އަމަލުތަކެވެ.

ގައުމިއްޔަތު ބޮލަށްލައިގެން އުޅޭއިރު ހީވަނީ އުތުރު ކޮރެޔާގެ ކިމް ޖޮން އިން ހެންނެވެ. ވެރިކަމަށް އަރާ އުޅެގަތްފާޑުން ހީވީ ދިވެހީންނަކީ ދުވަހަކު އެހެން ބައެއްގެ ގައިގާ ނުޖެހި އަމިއްލަ ފައިމަތީގައި ދުނިޔެ ހެއްދެވީއްސުރެ އުޅެމުން އަންނަ ބައެއް ހެންނެވެ. މުއިއްޒު ދަމައިގެން އުޅޭ ސިޔާދަތުގެ ރަތް ރޮނގު ހީވަނީ ޔައުޖޫޖު މައުޖޫޖު ބާގައި މީހުންނާ ދެކޮޅަށް ޒުލްގަރުނައިނި ރަސްގެފާނު ބިނާކުރެއްވި ލޯފާރުހެންނެވެ. މީހަކަށް ކުޑަބޭރުވެސް ނޭރޭނެޔޭ ހީކުރެވުނެވެ.

ބަޔަކު އަންތަރީސް ވިޔަސް، ނުވިޔަސް މުއިއްޒަކީ އަމިއްލަ އީގޯ ބޮޑުކަމުން ތިމާނޫން މީހުންނަކީ މީހުން ނޫންކަމަށް ދެކިގެން ނަމުރޫދު ހެދިގެންއުޅޭ މޮޔަ ވެރިއެއް ނޫން ކަމަކަށް ނުވާނެކަމަށް ބުނާ މީހުން ލައްކަ ގިނައެވެ. ބައެއްގެ ކުރި މައްޗަށް ހުއްޓި އެއްޗެއް ބުނެލަން ލިބެއްޖެއްޔާ ފަޅާކަރައިން ތަނެއް ދޮރެއް ނޭނގޭ ވަރަށް އޮށް ބުރުވައެވެ. އަމްދުން ރާއްޖޭން ބޭރަށް ދަތުރެއް ކޮށްލެވިއްޖެއްޔާ ދަތްމައްޗަށް ތުންނާރައިގެން އުޅޭ އިރެއްގައި ހީވާނީ މޮޔަގެރިއަކަށް ރަތް ފޮތިގަނޑެއް ފެނިގެން އުޅޭހެންނެވެ.

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރިފަހުން ޔޫއޭއީ އާއި ތުރުކީއާ ޗައިނާއަށް ގޮސް އުޅުނު ގޮތުންނާއި ޖެއްސި ވައްތަރުން ރާއްޖެއަށް ވީރަނގަޅަށްވުރެ ގަންނަން ޖެހުނު ލަދު ބޮޑެވެ. ޑިޕްލޮމެޓިކް ޕްރޮޓްކޯލްްގެ ތެރެއިން އަދާކުރާ އިހުތިރާމަކީވެސް މުއިއްޒު ވަރެއްނެތިގެން އަދާކުރާ އިހުތިރާމަށް އޮންނަނީ ވާހަކައިން ހަދާފައެވެ. މިހާރު އދ ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއަށް ގޮސް އެޖައްސާ ވައްތަރުން ލަދުން ބޯފަޅައިގެން ދާވަރުވެއެވެ. ގުއިނުދެކޭ ކާޅަށް ގުއިފެނިގެން އުޅުމެކޭ އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ.

ބަލަގަ ރާއްޖެއަކީ ރައީސް މައުމޫނު އިރުއްސުރެވެސް ދުނިޔޭގައި ނިކަން އިހުތިރާމާއި އަޅާލުމާއި ލޯބި ލިބިލިބި އޮތް ގައުމެކެވެ. ރާއްޖޭގެ އާބާދީއާއި ބާރާއި ސައިޒަށް ބަލާއިރު ރާއްޖެއަކީ އެވަރުގެ ބައެއް ނޫނެއްކަމަކު ދުނިޔޭގައި ރާއްޖެއަކީ ބަސްވިކޭ ގައުމެކެވެ. އޭރުގެ ވެރިން ގައުމިއްޔަތޭ ސިޔާދަތޭ ގޮވަމުން ނުދުވިޔަކަސް ރާއްޖޭގެ ގައުމިއްޔަތަށާއި ސިޔާދަތަށް މުޅި ދުނިޔެ ގަދަރުކޮށް އިހުތިރާމް ކުރެއެވެ. 

މުއިއްޒު ކުރާ ދަތުރުތަކުގައި ދިވެހި ގައުމު ފަހުރުވެރިވާ މިންވަރަށް ރާއްޖެ ތަމްސީލުކޮށްދެވޭތީ ހިފި ނުހުރެގެން ފައިނު އާދަނުމެން މަގާމަށްޓަކާ ވައިޖެހިޔަސް ހަގީގަތަކީ އެއީއެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައުމަށާއި ވެރިކަން ލިބުމުން އަވަށްޓެރި މަދަދުވެރި އިންޑިއާއި ދޭތެރޭގައި ކަންތައް ކުރިގޮތުން ދުނިޔޭގެ ކުރިމަތީގައި ރާއްޖެއަށް ކުރި އިތުބާރާއި އިހުތިރާމް އޮތީ ބޮޑުތަނުން ގެއްލިފައެވެ. މުއިއްޒުގެ ހަރުދަނާ ސިޔާސަތެއް ނެތްކަން މުޅި ދުނިޔެއަށް ވަނީ ބޭޒާރުވެފައެވެ. މިހާރު ކިތަންމެ ވަރަކަށް އިންޑިއާ ލޮއްސަން އުޅުނަސް މުއިއްޒަކަށް އިންޑިއާ އިތުބާރެއް ނުކުރާނެއެވެ. މުއިއްޒުގެ މަވެތިކަމުގެ އުގޫބާތް ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އިންޑިއާއިން ނުދިނުމަކީ އިންޑިއާ އަށާއި ދުނިޔެއަށް މުއިއްޒު ކަމު ދިޔުމެއް ނޫނެވެ. 

އދ ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ފަދަ ދުނިޔޭގެ އެންމެ މަތީ ދަރަޖައިގެ މަގާމްތައް ރާއްޖޭން ފުރާފައިވަނީ އޭރު ރާއްޖޭގައި ތިއްބެވި ވެރިންގެ ހަރުދަނާކަމާއި ބަސްވިކުން ދުނިޔޭގައި ބޮޑުވީމައެވެ. ރާއްޖެއާއި އިންޑޮނޭޝީޔާ ވާދަކޮށްގެން އދ މެންބަރު ގައުމުތަކުން %75އަށް ވުރެ މަތީން ވޯޓުދީގެން އދ ގެ ޖެނެރަލް އެސެމްބްލީގެ ރައީސްކަމަށް ރާއްޖޭގެ ކުރީގެ ހާރިޖީ ވަޒީރު އޮނަރަބަލް އަބްދުއްލާ ޝާހިދު އިންތިހާބު ކުރިކުރުމަކީ އޭރު ރާއްޖެއަށް ދުނިޔޭގެ ލޯތްބާއި އިހުތިރާމް އޮތްވަރު އަންގާދިން ކަމެކެވެ. ރާއްޖޭގެ އޭރުގެ ސަރުކާރަށް ދުނިޔެއިން އިތުބާރު ކުރިވަރު ފެނިގެން ދިޔަކަމެކެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ފޮނުއަރުވަމުން ބައިސާ ކަނޑަމުން ޒާތްޒާތަށް މީޑިއާ ސްޓަންޓް ޖައްސައިގެން މަވަރުނެތިގެނެއް ރައީސް ސޯލިހެއް ނޫޅއްވައެވެ. ރާއްޖެއަށް އދ ގެ ރައީސްކަން ލިބުނީ މި ވެރިކަމުގައި ނަމަ ބުރުވާ އަޅިން ވައިމަތިން ހިގާވެސް ނުލެވުނީހެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އެތަން މިތާ އުޅުނުހާ އިންޑިއާ ސިފައިންނާ ހެދިގެން މަގު ނުހިނގިގެން އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭރުކޮށްދޭން އެވަރަށް އަޒާނުމެން ކީމާވެސް މުއިއްޒު އެކަމެއް ނުކުރިއެވެ. ސެނަހިޔާގައި އަދިވެސް ޔުނީފޯމް އެޅި އިންޑިއާ ސިފައިން އެތިބެނީއެވެ. ބޯޓު ދުއްވަން ކުރިންވެސް ތިބި 77 ސިފައިން ޔުނީފޯމް ބަލައިގެން ވެސް އެހެރަ އުޅެނަގަނީއެވެ. އުތުރު ތިލަފަޅުގައި ހަދަމުން ދަނީ ދިވެހި ބޭހެއް އިންޑިއާ ބޭހެއްކަމެއް ނޭގެއެވެއެ. އެނގޭ ކަމަކީ އޭރު އެހެދީ ރުއްގަލު ބޭހަށް ވިޔަސް މަތިކަރާ ބޭހަށް ވިޔަސް އެ ބޭހެއް މިހާރުވެސް އެތާކު އެބަ ހަދައެވެ. އަޒާނު ބުނި ގޮތަށް އެއިން އެއްވެސް ކަމެއް މުއިއްޒު ނުކުރިއެވެ.

ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާއަށް ޖާސޫސް ކޮށްދޭން ގެންގުޅުނު ކަމަށް އަޒާނުމެން ބުނި ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓެއްވެސް މުއިއްޒު ފޮނުވައެއް ނުލިއެވެ. ކެމެރާ ހިފައިގެން ލޯންޗްގައި ގޮސް އުތުރުތިލަފަޅުން ހޯދި ރޯހިތާއި ހަނިމާދޫއާއި ކައްދުއާއި އައްޑޫން ހޯދިއެތައް ހާސް އިންޑިއާ ސިފައިން އެރީ ހަވައެއް ކަމެއް ދިޔައީ ފައިތަޅާއަށް ކަމެއްވެސް މުއިއްޒު ބުނެ ދިނީއެއް ނޫނެވެ. އިންޑިއާ އާއި އެކު ރާއްޖޭން ވެފައި އޮތްކަމަށް އަޒާނުމެން ބުނި އެންމެ އެގްރީމެންޓެއްހާ ހިސާބު ވެސް މުއިއްޒު ހާމަ ކޮށެއް ނުދިނެވެ.

އުތުރުތިލަފަޅު އެގްރިމަންޓް ދޮންކަޅުވެސް އަޒާނުމެނަށް އަންގަނުލާ އެހުރީ ފޮރުވައިގެންނެވެ. އިންޑިއާ އައުޓުކޮށް ޗައިނާ އިންކުރަން އަޒާނުމެން ކުރިމަސައްކަތްވީ ނާށިން ފުށް ކަނޑައިގެން ގައިގާ އަޅުވާ ދެމި ދެމުމަކަށެވެ. އިން ތަނުން ތެދުވަން ހުއްދަ ނަގަން ޖެހޭ ވަރަށް ބެކްޔާޑަށް ރާއްޖެ ލައިގެން ބްލީކުރި މޯދީއާއި ޖަޔަޝަންކަރާއި މުނޫ މަހާވަރަށް ވުރެ ބޮޑު މާވަހަރެއް މުއިއްޒަކަށް މިހާރަކު ނެތެވެ. 

އެމްޑީޕީ ވެރިކަމުގައި އާއްޑޫގައި އެޅި ހަންކެޑެ ބުރިޖު ހުޅުވަން ދިޔަ އިންޑިއާގެ ހަރިޖީ ވަޒީރު ޖަޔަޝަންކަރަށް މަރުހަބާ ކިޔަން ފޮނުވަން އައްޑުއަށް އަޒާނު ނޫން މީހަކު މުއިއްޒަށް ވީކަމަކަށް ނުވިއެވެ. އެތަނަށް އަޒާނު ގެންދި ގެންދިޔުމުން ރީތިކޮށް އެއަރުވާލީ ދުފާތައްޓަށް ފައިންނެވެ. އަނެއްކޮޅުން އަޒާނުމެނަށް ގެއްލިގެން އުޅުނު ކަނޑު ހޯދައިދޭން ބުނެބުނެ ވަރުބަލިވީ އިރުވެސް އެ ކަނޑެއް ހޯދާ ދޭކަށް މުއިއްޒެއް ނޫޅެއެވެ. މުއިއްޒު މިހާރު އެ ވާހަކަ ދައްކާވެސް ނުލައެވެ.

ރާއްޖޭގެ ޑޮލަރުގެ ކަޅު ބާޒާރު ހުއްޓުވަން ރުފިޔާ އެކައުންޓުން ޑޮލަރުގެ މުއާމަލާތު ނުކުރެވޭ ގޮތް ހެދުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކޭވެސް އެ ދުވަހު އަޒާން ކިއެވެ. ބީއެމްއެލުން އެޅި އެ ފިޔަވަޅަކީ ސަތޭކައިގެ ކަމަކަށްވެ އެކަން ކުރަންޖެހޭކަން ރައްޔިތުންނަށް ވިސްނާދޭން އެ ދުވަހު ފުލުފުގައި އަޒާން ޓުވީޓް ކުރިއެވެ. އެކަމަކު އެއިން އެއްވެސް ވާހަކައެއް އަޑު ނާހާ ރުފިޔާ އެކައުންޓުން ޑޮލަރުގެ މުއާމަލާތު ހެދޭގޮތަށް މުއިއްޒު ހަދާލީއެވެ. އަޒާނުމެން ގެންނަން އުޅުނީ މާލީ ބަގާވާތަކަށް ހަދާފައެވެ. އަޒާނުމެން ދެއްކި އެއްވެސް ވާހަކައެއް އެކަމުގައިވެސް މުއިއްޒު ނޭހިއެވެ.

ކުރީ ސަރުކާރުގެ ދުވަސްވަރު އައްޑޫގައި ހުޅުވަން އުޅުނު ކަމަށް ބުނާ އިންޑިއާގެ ކޮންސިއުލޭޓް އޮފީސް އަޒާނުމެން ބުނީމާ އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމުގައި އެކަން ނުކޮށް ހުއްޓާލިއެވެ. އޭރު އަޒާނުމެންގެ ބަސް އަހައިގެން އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުން އައްޑޫގައި އިންޑިއާ ކޮންސިއުލޭޓް ނުހުޅުވިޔަސް މުއިއްޒު އެ އޫޅެނީ އައްޑޫގައި އިންޑިޢާ ކޮންސިއުލޭޓެއް ހުޅުވާށެވެ. ލަހެއްނުވެ އެކަންވެސް ކުރާނެއެވެ. އަޒާނުމެން ޖެހޭނީ ނަކަސް ތަޅަތަޅާ ތިބޭށެވެ. މުއިއްޒު މީހަކު ބުނާ ގޮތަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރާނެއެވެ. މުއިއްޒަކީ އެއަށްވުރެ މާ މަވެތި ކަޅުދިގު އުނބަށްޖަހާ ވެރިއެކެވެ. 

ލަދުހަޔާތުގެ ކަންފުޅެއްވެސް ހުރިނަމަ އިންޑިއާއި މެދު ދިވެއްސަކު ނުރުހުމުގައި ލޮލުގެ ކުޑަކޮޅުންވެސް ބަލާނުލާނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަމުގައި ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި އޭރުއޮތް ސަރުކާރާމެދު ނަފްރަތު އުފެއްދުމަށް ރައީސް ޔާމީނު އިސްވެހުރެ އިންޑިއާ އާއި ޖެހިގަތީ ތިޔަހެންނަކުން ނޫނެވެ. ސިޔާދަތޭ މިނިވަންކަމޭ ކިޔައިގެން އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް އޭރުނުކުރާ އެއްކަމެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގައި އޭރުތިބިހާ އިންޑިއާގެ ޑޮކްޓަރުންނާއި ނަރުހުންނާއި ފަންނީ މީހުންނާއި ވިޔަފާރިވެރިންނާއި މަސައްކަތު މީހުނަށް ރާއްޖޭގައި އުޅެން ދަތިވާވަރުކޮށްލިއެވެ. އިންޑިއާގައި ވިޔާފާރިކުރުމަށާއި ކިޔަވާށާއި ބޭހަށްގޮސްތިބި ދިވެހިންނަށް އިންޑިއާގައި އުޅެން އުދަގޫ ވާވަރަށް ރައީސް ޔާމީނާއި އޭނާގެ އައުވާނުން ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާ އައުޓް ޖެއްސިއެވެ. ކުރެވޭނީ ކީއްކަން އިހުސާސްވީ އިންޑިއާގައި ތިބި ދިވެހިންގެ ޕްރެޝަރ ބޮޑުވެ އިންޑިއާ އައުޓް ޖެއްސުން ހުއްޓާލަން މަޖުބޫރުވާވަރު ވުމުންނެވެ. 

ލަވަ ބަދަލުކޮށްގެން ފަހުން ޖައްސަން ނިކުތީ އިންޑިއާ މިލިޓަރީ އައުޓެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ އިތުރަށް އެކަމުގައި އިސްވެތިބީ މިހާރުގެ ރައީސް މުއިއްޒާއި އަދުރޭއާއި ގައްސާނާއި ނައިފަރު ޝިޔާމާއި ތުރާކުނު ސައީދާއި ފައިނު އާދަން ޝަރީފާއި ބާރަށު ޝުޖާއު ކަހަލަ ކިތަންމެ ބައެކެވެ. 

ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް މުއިއްޒު ޖަހައިގަތުމަށް ފަހުވެސް ބައިގަނޑު ބޮޑުކުރުމަށް އެންމެ ބާރަށް ދެއްކީ އިންޑިއާ އައުޓްކުރާ ވާހަކައެވެ. އިންޑިއާއިން ރާއްޖެއަށް ކޮށްދިން ކަމެއްކޮށްދިނީ ރާއްޖެ އަޅުވެތިކުރުމަށް ކަމަށް ރައްޔިތުންނަށް ވިސްނާދިނެވެ. އިންޑިއާގެ އިހުސާންތެރި ކަމުގައި ކޮޅުފައިން ޖެހިއެވެ. 

މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ލިބުމުންވެސް އެކަން ކޮށްލީ ބޮޑެވެ. އިންޑިއާ ވަނީ ރާއްޖޭގެ ސިޔަދަތީ ރަތްރޮގު ހުރަސް ކޮށްފައިކަމަށް ސާފުބަހުން ރައީސް މުއިއްޒު ދިޔައީ ބުނަމުންނެވެ. އިންޑިއާއަށްވުރެ އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ރާއްޖޭ ބޮޑުކަމަށް ދޭހަވާ މޭރުމުން ވާހަކަ ދެއްކިއެވެ. އިންޑިއާ ރާއްޖެއަށް ބްލީކުރާ ކަމަށާއި ރާއްޖެއަކީ އިންޑިއާގެ ބެކްވާރޑް ގައި އޮތް ގައުމެއް ނޫންކަމަށް ބުނެ ގަދަބަސް ބުނަމުން ދިޔައެވެ. އިންޑިއާއަށް ބަރޯސާވުން ނިންމަން ނުކުރާ ކަމެއްނެތެވެ. އާނ! ދޮގޭއޭ ބުނެ ރިސްޓްރަކްޗަރ ކުރެވެން އޮތް 50 މިލިޔަން ޑޮލަރު އިންޑިއާއަށް ދެއްކީ ފިސާރި މޭފުއްޕާފައެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގައި އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް ނުކޮށް އޮތްހާވެސް ކަމަކީ ހަނގުރާމަ އިއުލާނު ކުރުމެވެ. 

ގިނަ ދުވަސްތަކެއްނުވެ މުއިއްޒަށް ގޮތްހުސްވެ ކީހާޅެން ފަރިއްސަށް ވެއްޖެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ބެއްދި މަޅީގައި ރައީސް މުއިއްޒު ރަނގަޅަށް ބަނދެވި އިންޑިއާގެ ފައިބުޑަށް އަނގަވަތަށް ވެއްޓި ދެފައިތަޅާ ރޯން މިއޮތީ ޖެހިފައެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ހުކުން ހަލާލުވިހެން ގެރިގޮރާއި މޯދީވެސް ހަލާލުވެއްޖެއެވެ. އެކަމަކު އިންޑިއާއި ގުޅުވައިގެން ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލާ ހެދިހާ ދޮގަށް މުއިއްޒު ރައްޔިތުންގެކިބައިން މާފަށް އެދެން ޖެހެއެވެ.

ލަދުގަންނަން އަދިވެސް އެނގޭނެހެން ހިޔެއް ނުވެއެވެ. އިންޑިއާ އަށް މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ދައްކަން އޮތް 50 މިލިއަން ޑޮލަރުގެ ޓީބިލް އިތުރު އެއް އަހަރަށް އިންޑިއާއިން އިއްޔެ އެ ދަންމާލަ ދިނީއެވެ. ކުއްލި މާލީ އެހީތެރި ކަމެއް ގޮތުގައެވެ. 

މުއިއްޒު ވައުދުތައް ވަމުން ދިޔައިރު އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރުގެ އެތައް މަޝްރޫއެއް ކުރީން އޮތް ސަރުކާރުން ފަށައިގެން ހިނގަމުން އައިސްފައިވެއެވެ. އެތައް މަޝްރޫއެއް އޮތީ ނިމުމާ ގާތުގައެވެ. ރެބަން ކަނޑާލަން ޖެހޭ ވަރަށް ނިމިފައެވެ. އެތައް މަޝްރޫއެއް ހުއްޓާނުލެވޭ ވަރަށް މަސައްކަތުގެ ބޮޑުބައެއް ހުރީ ނިމިފައެވެ. އަލަށް ފަށާފައިވާ އެތައް މަޝްރޫއެއް އޮތެވެ. އެވޯޑްކޮށް އެގްރިމަންޓްގައި ސޮއިކޮށް ފަށަން ތައްޔާރުވެފައި އޮތް އެތައް މަޝްރޫއެއް ވެސް އޮތެވެ. ހައްތަހާވެސް ސީދާ ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ހައްގުތަކާއި ދިރިތިބުމާ ގުޅުން ހުރި މަޝްރޫއުތަކެވެ. 

ކުރީ ސަރުކާރުން ހިންގަމުން އައިހާކަންކަމާއި ރައީސް މުއިއްޒުގެ ބޮޑެތި ވައުދުތައް ފުއްދާ ދެވޭވަރުގެ އުރައްޕަތެއް ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތަކު ނެތެވެ. ކާޑާއި ތެލާއި ބޭހާ އެތެރެކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދެވިދާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ނެތް ވަރަށް ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާ އޮތީ އަޑިއަޅާ ދަރަނިވެރިވެ، ދަރަނި އަދާ ނުކުރެވޭ ވަރަށް ކަފާސް ވެފައެވެ. ދައުލަތުގެ މުއައްޒަފުންނަށް މަހު މުސާރަ ދެވިދާނެ ކަމާމެދުވެސް ޝައްކެވެ.     

ކަންކަން ކޮށްދިނުމަށް ރައީސް މުއިއްޒަށް އޮތް ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ މާލީ ނުތަނަވަސްކަމެވެ. އެހެންކަމުން ކުރީ ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ މަޝްރޫއުތަކާއި މުއިއްޒު ވީވައުދުތައް ފުއްދާނުދީ ވާނެ މޮޅު މޮޅު ޗައްކަރެއް ޖެހުމަށް މުއިއްޒު ވިސްނިއެވެ. ކަންކަން ނުކޮށްދީ ދައުލަތް ފުޅިއްސާލުމުގައި އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ހުރެވޭނީ ކިހިނެތްތޯ ބެލިއެވެ. އެންމެ ފަހުން ވަރަށް މޮޅު ޗައްކަރެއް އަތްމަތިވެއްޖެއެވެ. 

މުއިއްޒު ހީލަތްތެރި ޗައްކަރުގެ ނަމަކީ "20 އަހަރު ދުވަހުގެ ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ތަރައްގީގެ ޕްލޭން" އެވެ. ޕްލޭންގެ ފޮރުވިފައިވާ ހަގީގަތަކީ ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުމާ، ކަމާގުޅޭ ހުރިހާ ފަރާތްތަކުގެ މަޝްވަރާ ހޯދައިގެން ޕްލޭން ހެދުމުގެ ނަމުގައި ތަރައްގީގެ އެއްވެސް މަޝްރޫއެއް ނުހިންގާ އެއް އަހަރު ދުއްވާލުމެވެ. ގާނޫނީ ސިފަ ގެންނަން އަނެއް އެއް އަހަރެވެ. ގައުމީ ތަރައްގީގެ ޕްލޭންގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށްދާތީ ޕްލޭން ނިމުމުން ނޫނީ ތަރައްގީގެ އެއްވެސް މަޝްރޫއެއް ކުރިއަށް ގެންދިޔުން މަޑު ޖައްސާލާނީއެވެ. ތަރައްގީގެ ޕްލޭން ނުނިމެނީސް އެއްވެސް މަޝްރޫއެއް ހިންގައިފިނަ ތަރައްގީގެ ޕްލޭނާ ފުށުއަރައި އެކަމެއް ބޭކާރު ވެދާނެ ކަމަށްޓަކައެވެ.

ކަންކަން ނުކޮށްދޭން ކިހާ މޮޅު ހުއްޖަތެއް ހެއްޔެވެ. އޭރުން ރަށްރަށުގެ ފެނާ ނަރުދަމާއާއި މަގުހެދުމާ އެނޫންވެސް އެއްވެސް މަޝްރޫއެއް ހިންގާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. ވެރިކަމަށް ވީވައުދުތައް ވެސް ފުއްދަންނޫޅެ މަޑުކޮށްލެވޭނެއެވެ. ގައުމީ ތަރައްގީގެ ޕްލޭން އޭ ކިޔާލަ ކިޔާލާ ރައްޔިތުންނަށް ކަމެއް ކޮށްނުދީ ދައުލަތް ދަވާލުމުގައި 2026 ނިމެންދެން މުއިއްޒަށް ހުރެވޭނެއެވެ.  

ލަންކާއަކީ މިދާކަށް ދުވަހު އެކީ އެކައްޗަކަށް ބަނގުރޫޓްވެގެން އިންޓަނޭޝަނަލް މަނިޓަރީ ފަންޑުން ބެއިލްއައުޓް ހޯދައިގެން އަދިވެސް ރަނގަޅަށް ހިންދަމާ ނުލެވިގެން އުޅޭ ގައުމެކެވެ. ޖެހުނު އިނދައިން ރަގަޅަށް ނުތެދުވެވިގެން އުޅެނިކޮށް ލަންކާގެ ބޭންކް ތަކުން ދިވެހި ސަރުކާރަށް މާލީ އެހީތެރިކަން ހޯދަން ދިޔުމަކީ ލަދުވެތި ކަމެކެވެ. ހުތުރު ކަމެކެވެ. ގޮތްކުޑަ ކަމެކެވެ. 

ރާއްޖޭގެ މަލީ ވަޒީރާއި ހާރިޖީ ވަޒީރު ލަންކާ ބެންކުތަކަށް ދިޔައީ ސަލާން ޖަހަން ނޫން ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ތަދުމަޑުކަމުން އަރައިގަންނަން ލަންކާއިން އަމަލު ކުރިގޮތަކީ އެތާނގެ ބޭންކްތަކަށް ރާއްޖޭން ގޮސް ދަސްކުރާކަށް ސިއްރުން ހިނގި ކަމެއް ނޫނެވެ. އެކަން ދަސްކުރަން ވެސް ލަންކާގެ ބޭންކުތަކަށް ދިވެހި ސަރުކާރު ދިޔުމަކީ މުޑުދާރު ކަމެކެވެ. މާލީދަތިކަމުން އަރައިގަންނަން އަމަލުކުރަންވީ ގޮތް ދަސްކުރަން ރާއްޖޭން ދާން އޮތް ތަނަކީ ލަންކާގެ ބެންކު ތަކެއް ނޫނެވެ. ވޯލްޑް ބެންކާއި އައިއެމްއެފާއާއި އައިޑީބީއާއި އޭޑީބީ ފަދަ މާލީ އިދާރާތައް އެތިބީ ރާއްޖެއަށް އެއްބާރުލުން ދީ އެހީތެރި ވެދޭށެވެ. 

ދުނިޔޭގެ މާލީ އިދާރާތަކުން ކިތަންމެ އަޅާލަން ބޭނުންވިޔަސް މުއިއްޒުގެ މަވެތި ސަރުކާރުގެ ކިބުރުވެރިކަން ބޮޑުކަމުން އެއްވެސް ކަމެއް އޮތީ ރާއްޖެއަށް ފަސޭހައިން ވާގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ދުނިޔޭގެ މާލީ އިދާރާތަކުގެ އެއްވެސް އިރުޝާދަކަށް ހަގީގީ މާނާގައި މުއިއްޒު ތަބައެއް ނުވެއެވެ. މާލީ އިސްލާހުތައް ގެންނަން އުޅޭގޮތް ދައްކަނީ އަމާކީތީ ފަރަށް ދާހެނެވެ. އިސްލާހީ ބަދަލެއް ގެނެސްފިކަން ގަބޫލު ކުރެވޭވަރުގެ އިސްލާހެއް މާލީ ނިޒާމަށް ގެންނާކަށް މުއިއްޒު ބޭނުމެއް ނޫނެވެ. ބަޔަކު ބުނާގޮތް ހަގީގީ މާނައިގާ ހަދައިފިނަމަ މުއިއްޒު ދިވެހި ދައުލަތާ އެޖަހާ ސަކަރާތް ނުޖެހޭނެތީ އެކަމެއް ނުކުރާނެއެވެ. 

ވަގުތީ ގޮތުންވެސް މުއިއްޒުގެ ބިޔަ ބޮޑު ސަރުކާރު ކުޑަކުރުމަކީ މުއިއްޒު ކުރާނެ ކަމެއްނޫނެވެ. ދުނިޔެ ބަލަން ސަރުކާރުގެ ވެރިން އެކުރާ ދަތުރުތައް ހުއްޓައެއް ނުލާނެއެވެ. ވުޒާރާތައް އެއްކޮށްގެން ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ އޮނިގަނޑު ކުޑައެއް ނުކުރާނެއެވެ. ވެރިކަން ހިފެހެއްޓުމަށް ސަޕޯޓަރުންނަށް ވަޒީފާދީ ސަރުކާރު ކުންފުނިތައް ބަރުހެލި ކުރުމެއް ނުހުއްޓާނެއެވެ. ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުގައި އޮބި އަޅައިގެން ދިޔަނެރެ އަމިއްލަ ކޫޒުންދޭ ފެނެއްގެ ގޮތުގައި މެންބަރުނަށް ނުބަހައެއް ނުހުންނާނެއެވެ. 

ބާރުގައި ހުރިވަގުތު ދެމުނު ގޮތަކަށް ދަމައިގެން ދައުލަތް ލޫޓުވާލަން ދިމާކޮށްފާ ތިބިއްޔާ ކޮށްފަ ނުކުރާނެ ކަމެއް ނުއޮންނާނެތާއެވެ. ލަންކާގެ ހުރިހާ ބޭންކަކަށް ހިނގައިގެން ފަސް މިލިޔަން ޑޮލަރު ހޯދުނަސް އެއީ ލައްކަވަރެއްތާއެވެ. ބަނގުރޫޓް ވިޔަސް ނުވިޔަސް ވަރިހަމަތާއެވެ. ބާރުގައި ހުރެ ދަވާލެވުނު ވަރެއް ދަވާލައިގެން ފިލާ ރައްކާވީމާ ނިމުނީތާއެވެ. ބަނގުރޫޓް ވޭން ތަހައްމަލު ކުރަން ތިބޭނީ އާއްމު ނިކަމެތި ރައްޔިތުން ވިއްޔާއެވެ. 

ދިވެހި ބަހުގެ އެކެޑަމީ ހިންގާ ހ. ސޯސަންގޭ އިމާރާތް ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ބައުވެފައެވެ. ސޯސަންގެ މަރާމާތު ކުރުމަށްޓަކައި އެކެޑަމީގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމަށް މ. އުތުރުވެހި ކުއްޔަށް ހިފީ ގާނޫނާ ހިލާފަށެވެ. ކުރިން އެޗް އާރު ސީ އެމް ހިންގި މ. އުތުރުވެހި ދިވެހިބަހު މިނިސްޓްރީން ކުއްޔަށް ހިފީ އިއުލާނު ކުރުމެއް ނެތި މާލިއްޔަތު ގާނޫނާ ހިލާފަށެވެ. 

ދިވެހި ބަހުގެ އެކެޑަމީ ހިންގަން ކުއްޔަށް ހިފި އިމާރާތަށް އެޑުވާންސް ފައިސާ އާއި ކުލި ވަނީ ދައްކާފައެވެ. ކުއްޔަށް ހިފުމުގެ އެއްބަސްވުން ހަދާފައިވަނީ ބެކު ޑޭޓުގައެވެ. ކުއްޔަށް ހިފިތާ އެތައް ދުވަހެއް ފަހުން ކުރީގެ ތާރީހެއް ޖަހާފައެވެ. އެއްބަސް ވުމުގައި ސޮއި ކޮށްފަވަނީ މިނިސްޓަރ މަޖުބޫރު ކުރުވާކަމަށް ޑީޖީ ވިދާޅުވެ ބިރުދައްކައިގެން ފައިނޭންސް އެގްޒެކެޓިވްއެވެ. ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ ކަމަކީ ފިނޭންސް އެގްޒެކެޓިވްއަށް ސޮއިކުރަން މަޖުބޫރު ކުރުވި ޑީޖީއަކީ ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީން ފިޔަވަޅު އަޅާފައިވާ މީހެއްކަމެވެ.

ދިވެހިބަހުގެ މިނިސްޓްރީގައި ފައިސާގެ ކަންކަން ބަލަހައްޓާ ބައެއް މުއައްޒަފުންގެ ފަރާތުން ލިބިފައިވާ މައުލޫމާތުން އެނގޭ ގޮތުގައި ޑީޖީ އަށާއި ވަޒީރު އާދަމް ނަސީރަށް މިކަމުން ވަނީ މާލީ މަންފާ ކޮށްފައެވެ. މައްސަލަ ފެންމަތިވެ ގޯސްވާހެން ހީވުމުން ފަހުން ވަނީ ބިޑު ކޮމިޓީ އާ ވާހަކަ ދައްކާފައެވެ. މިހާ ހިސާބަށް ދިޔައިރުވެސް އެކެޑެމީ ހިންގުމަށް ކުއްޔަށްހިފި އިމާރާތަށް އެކަޑެމީ ބަދަލުކުރުމުގެ އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ނުކުރެއެވެ.

އެޑުވާންސް ފައިސާދީ އެތައް މަހަކަށް ކުލި ދެއްކުމަށް ފަހު އެއްބަސްވުން ބާތިލު ކޮށްލިއެވެ. އެއްބަސްވުން ބާތިލު ކުރިނަމަވެސް ދައުލަތުން ގިނަ އަދަދެއްގެ ފައިސާ ނަހަމަ ގޮތުގައި އެއޮތީ ދިރުވާލާފައެވެ. ފެން ފޮދަކާވެސް ނުލާ ގައުމިއްޔަތު ދިރުވާލި އެ ފައިސާ އަނބުރާ ހޯދަންޖެހެއެވެ.  

ކުލި ދައްކަން ބޭނުންވާ ފައިސާ އާއި އެކެޑެމީ އެ އިމާރާތަށް ބަދަލު ކުރުމަށް ހިނގާނެ ކަމަށް މިނިސްޓްރީން ބުނި އަދަދަށް ފިނޭންސުން ވަނީ އެ މިނިސްޓްރީގެ ބަޖެޓަށް ފައިސާ ދޫކޮށްފައެވެ. ކަން ހިންގާފައިވަނީ ކަރަޕްޝަނަށް މަގުފަހިވާގޮތަށް ކަމަށްވާތީ އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރަން ދިވެހި ބަހުގެ އެކަޑެމީން ވަނީ ދެކޮޅު ހަދާފައެވެ. ގައުމިއްޔަތު މިނިސްޓްރީން ހިންގި މިކޮރަޕްޝަންގެ މައުލޫމާތު އޭސީސީ ގެ ބައެއް މެންބަރުނާ ވަނީ ހިއްސާ ވެސް ކޮށްފައެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ނުވާ ކަމަކަށް ހަދައިގެން އެތިބީ ލޯމަރައިގެންނެވެ. 

ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނަމުގައި ލިބޭ އާމްދަނީއާއި ނުބައްދަލު ހިންގުމުގެ އޮނިގަނޑެއް ހަދައިގެން ދައުލަތް ނޮޅާ ކެޔަސް އެކަން ބޮޑުކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނަމުގައި ކިތަންމެ ބޮޑު އިސްރާފެއް ކުރެވުނަސް ވަރިހަމަ ވިސްނުމެއްގައި ހިންގާ ސަރުކާރުތަކަށް ބުރައަކަށް ވާނީ އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަ ކޮށްދިނުމަށް ކުރެވޭ ހޭދައެވެ. 

ރާއްޖޭގައި 2007 ވަނަ އަހަރު އަމަލު ކުރަންފެށި ގާނޫނު އަސާސީން ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތައް ވަރަށް ބޮޑަށް ކަށަވަރު ކޮށްދިނުމުގެ ނަމުގައި އާމްދަނީއާއި ނުބައްދަލު ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނިޒާމެއް އޮތީ ބައްޓަން ކޮށްދީފައެވެ. ތިންބާރު ވަކިކޮށް މިނިވަން މުއައްސަސާތައް އޮތީ އުފައްދައި ދީފައެވެ. ކޮންމެ ބާރަކާއި މިނިވަން މުއައްސަސާއެއް ހިންގުމަށް އޮބިނޯންނަ ވަރުގެ އޮނިގަނޑެއް އޮވެއެވެ. އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ދައުލަތުގެ ހަރަދު ބޮޑުވާ ގޮތަށެވެ. 

ފަނޑިޔާރުގެއާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި މިނިވަން މުއައްސަސާތައް ހިންގުމުގެ ހަރަދު ކޮންމެވެސް ހެޔޮވަރުގެ މިންވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓޭ ގޮތަށް އޮތަސް ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ އޮނިގަނޑަކީ ހައްދެއް ނެތް މިންވަރަށް ބޮޑުކުރެވޭ އެއްޗެކެވެ. ސަރުކާރުން ކުރަން ހުންނަ ކަންކަމަށް ބަލައިގެން އެންމެ މަދު މިންވަރަކަށް ވަސީލަތާއި މީހުންނާއި ފައިސާ ބޭނުން ކުރުމުގެ އެއްވެސް ފިކުރެއް ސަރުކާރުގައި ނެތުމަކީ ދެރަކަމެކެވެ.

ސަރުކާރުން ކުރަން ހުރި ކަންކަން ބަލައިގެން ވީހާވެސް މަދު އިދާރާއެއް އުފައްދާ އެތަންތަނުން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކުރުމަށް ވީހާވެސް މަދުން ވަޒީފާ އުފައްދާ ވަޒީފާއަށް މީހުން ހޯދުމެއް ސަރުކާރުތަކުގައި ނެތެވެ. މީހުނަށް ވަޒީފާ އުފައްދައިގެން ވަޒީފާދީ މުސާރައާއި އިނާޔަތްދޭން ހިންގާ ސަރުކާރަކަށް ސަރުކާރުތައް ވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. 

އިސްރާފާއި ކޮރަޕްޝަނުން ސަރުކާރެއް ތަތްތެޅިއްޖެނަމަ ރައްޔިތުންނަށް ދިރިއުޅުން ފަސޭހަ ކޮށްދޭން ސަރުކާރުން ކުރަންޖެހޭ ކޮންމެކަމެއް ވަނީ ބޮޑު ބުރައަކަށެވެ. ތެލާ ކާޑާއި ބޭހަށް ސަބްސިޑީ ދިނުންވާނީ ބުރައަކަށެވެ. ގެއްލުމަކަށެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ހިލޭ ބޭސް ކޮށްދިނުމާއި އަގުހެޔޮކޮށް ކަރަންޓާއި ފެނާއި ހިޔާވަހިކަން ދިނުމަކީވެސް ވާނީ ބޭއިންސާފަށެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ފަސޭހައެއް ފޯރުކޮށްނުދީ ޒާތް ޒާތުގެ ނަން ނަމުގައި ސީދާކޮށްނާއި ނުސީދާކޮށް ޓެކްސް ނަގައިގެން ވެރިން ސަރުކާރު ނޮޅާކާލުން މައްސަލައަކަށް ނުވެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ސަބްސިޑީއާއި ބޭސް ފަރުވާ ކޮށްދޭން ވީމާ ހައްގު މީހާ ހޯދަން ޖެހެއެވެ. ދަވާލެވޭ ހިސާބުގައި ތިބިއްޔާ އެ މީހުނަށް ދައުލަތުން ދަވާލެވެނީ ހައްގު މިންވަރެވެ.   

އަޖައިބެކެވެ. އާސަންދައިން ބޭސް ދޫކުރަނީ ސަރުކާރުން އެއްބަސްވާ ގޮތެއްގެ މަތިން އެއްބަސްވާ އަގަކަށެވެ. ރާއްޖޭގެ ބާޒާރުގައި ހުންނަ ހުރިހާ ވައްތަރެއްގެ ބޭހަކަށް އާސަންދަ ނުލިބުނަސް އާސަންދަ ލިބޭ ކޮންމެ ބޭހަކީ ސަރުކާރުން އަގު ކޮންޓްރޯލް ކޮށްފައިވާ ބޭހެކެވެ. 

އާދައިގެ ކުދި ކުދި ބޭސް ފިހާރަތަކަށްވެސް އެތައް މިލިޔަނަކުން ސަރުކާރު ދަރާފައިއޮވެ އެ ދަރަނި އަދާނުކޮށް އަގުބޮޑުކޮށް ބޭސް ވިއްކާ ވާހަކަ ދައްކާކަށް މުއިއްޒު ލަދެއް ނުގަނެއެވެ. ސަރުކާރަށް ދަރަންޏަށް ބޭސް ދޫކޮށްކޮށް ބޭސް ފިހާރަ ތަކުގައި ބޭސް ގަންނާނެ ފައިސާ ނެތިގެން ބޭސް ނުގަނެވިފައި ތިބީ ކިތައް ފަމަސީކަން މުއިއްޒަށް އެނގޭ ހެއްޔެވެ. 

ސަރުކާރުން ފައިސާ ދިނަސް ނުދިނަސް ފާމަސީ ހިންގަންޏާ އެތާނގައި މަސައްކަތް ކުރާ މީހުނަށް މުސާރަ ދޭންޖެހެއެވެ. ފިހާރައިގެ ކުލި ދައްކަން ޖެހެއެވެ. ކަރަންޓާއި ފެނަށް ހަރަދު ކުރަން ޖެހެއެވެ. ބޭސް ހުސްނުކޮށް ހުންނަން ޖެހެއެވެ. އެހެން އެކަން އޮތްހާ އިރަކު އާސަންދަ ނުލިބޭ ބޭސް ތިޔަ ބުނާ ހެޔޮ އަގުގައި ވިއްކާނީ ޖާދޫއަކުން ހެއްޔެވެ. 

މުޅި މައްސަލައިގެ ވަށައިގެން ހުރި ކަންކަމަށް ނުބަލާ ޑޮކްޓަރީ ބޭސް ރާއްޖެ އެތެރެކޮށް ވިއްކާ އަގުތައް ރާއްޖޭގެ ބާޒާރުގައި މިހާތަނަށް ހުރީ %200 އިން ފެށިގެން %2000 އާއި ދެމެދުގެ ފައިދާއެއް ނަގާ މިންވަރުގައޭ ބުނެ ރައީސް ޓްވީޓް ކުރުމަކީ ރައްޔިތުންނަށްދޭ ވަރަށް ނުރައްކާތެރި މެސެޖެކެވެ. ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ވިޔާފާރިއަށް ދެވޭ ހަމަލާއެކެވެ. އެހެން ބުނުމުން ފިކުރެއް ހިޔާލެއްނެތި އަތްޖަހާ މީހުން އަތް ޖެއްސަސް ކަމަކީ މާ ހައްސާސް ކަމެކެވެ. 

ބޭސް ވިއްކުމުގައި ބޮޑު ފައިދާ ނެގުން ހުއްޓުވުމަށް ފިޔަވަޅު އަޅާ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ކުރީން ސަރުކާރުން އާއްމު ފާމަސީތަކަށް ދައްކަން ޖެހިފައި ހުރި ފައިސާތައް ފުރަތަމަ ދައްކަބަލާށެވެ. ބޭހުގެ ބާޒާރު އަގާއި އާސަންދައިން ޗާޖުކުރާ އަގު ދަށްކުރުމުގެ ވާހަކައިގެ ކުރީން ބޭހުގެ ދަރަނިތައް އަދާކޮށް ނިންމަ ބަލާށެވެ. ބޭހުގެ ބާޒާރު އަގާއި އާސަންދައިން ޗާޖުކުރާ އަގު ދަށްކޮށްގެން އާސަންދައަށް ހޭދަވާ ފައިސާ މަދުކޮށްގެން ސަރުކާރަށް ނަފާ ހޯދާ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ކުރިން ފާމަސީތައް ބަނގުރޫޓު ވިޔަ ނުދިނުމަށް ފާމަސީތަކަށް ދަރާފައިވާ އެތައް މިލިޔަން ރުފިޔާ ދައްކާ ހަލާސްކޮށް ބަލާށެވެ. 

އާސަންދައިން ލިބެންޖެހޭ ފައިސާގެ ތެރެއިން ލޯލާރިއެއްވެސް މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައިފަހުން ނުލިބޭ އެތައް ބޭސް ފިހާރައެއް އެބަހުއްޓެވެ. އެކަމަކު މި ވޭތުވެދިޔަ ނުވަމަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައިވެސް ފާމަސީތަކުން އާސަންދައަށް ބޭސް ނުނަނގާ އެންމެ ދުވަހެއް ނުދެއެވެ. ކަމުން ރެކެން ދެން ބުނާނީ ކުރީ ސަރުކާރުން ބިލްތަކަށް ފައިސާ ނުދައްކާ އޮތް ވާހަކައެވެ. އެންމެ ރަނގަޅެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުގެ ބިލްތައް ބަހައްޓާފައި މުއިއްޒު ސަރުކާރަށް ވީފަހުން ހޯދި ހިދުމަތަށް ފައިސާ ދައްކަބަލާށެވެ. އޭރަކުން ބޭސް ނުގަނެވިގެންނާއި މުސާރަ ނުދެވިގެން ފާމަސީތައް ބަންދުކުރާކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. އަގު ބޮޑުކޮށް ބޭސް ވިއްކައިގެން ފާމަސީތަކުގެ ހަރަދުތައް ހަމަޖައްސަން އުޅޭކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. 

ސަރުކާރެއްގެ މަގުބޫލުކަން ގެއްލޭ ވަރަކަށް ނޫސްވެރިން ބިރުގަންނަ ވަން ކުރާ މަސައްކަތް އިތުރުވާނެއެވެ. ނޫސްވެރިން ގެ އަނގައިގާ އަޅާމަލަން ބޯވާނެއެވެ. ނުފޫޒާއި ބާރާއި ފައިސާއިން އޮބި އަޅުވާނުލެވޭ ތަފާތު ހިޔާލުގެ ނޫސް ތަކަށް ދައުވާކުރުމާއި ބްލޮކް ކުރުމާއި ވުޖޫދުން ފުހެލަން އުޅުމަކީ އައުކަމެއް ނޫނެވެ. 

ވަގުން ވައްކަންކޮށްފައި ވެސް އެއްބަހެއް ނުވެއެވެ. ހަގީގަތެއް ނެތް ދޮގު ތުހުމަތެކޭ ބުނެއެެވެ. ރައީސެއް ކަމަކު މެންބަރުންނަށް ރިޝްވަތެއް ދިނަސް ދިންކަމަށް އެއްބަހެއް ނުވާނެއެވެ. ސަރުކާރު ތަކުން ދޮގުކުރާ ކިތަންމެ ކަމެއް ފަހުން ހަގީގަތަށް ވެފައިހުރީ މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ. ތިމާމެން ނޭދޭ ކޮންމެ ވާހަކައަކީ ހަގީގަތް ނޫންކަމަކަށް ނުހެދޭނެ އެވެ. ހަގީގަތް އެނގޭނީ މިނިވަން ތަހުގީގެއް ކޮށްލީމައެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން އަލްއުސްތާޒް ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް ވިދާޅުވާހެން ‏މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައީ ހަގީގަތާ ހިލާފު އެތަކެއް ވާހަކަތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާވި ފިތުނަވެރި ދޮގު ކެމްޕޭނަކުންނެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރުގެ ނާގާބިލުކަން ފޮރުވުމަށް ދޮގު މައްޗަށް ދޮގު ހެދި ނަމަވެސް ކަންކަމުގެ ހަގީގަތް ހާމަވާނެއެވެ.

ފައްޔާޒު ވިދާޅުވާހެން މައުލޫމާތު ހާމަކުރުމާއި ނޫސްވެރިކަމަށް ފުރުސަތު ދިނުމަކީ ހުދުމުހުތާރު ވެރިން ބޭނުންވާ ކަމެއް ނޫންކަން ކަށަވަރެވެ. އެހެނަސް ގާނޫނުއަސާސީން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައިވާ މިނިވަން ނޫސްވެރިކަން ނައްތާލުމަށް ސަރުކާރުން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތްތައް ކާމިޔާބެއް ނުވާނެެއެވެ.

ކޮންމެ ކަމެއްގައި ހަރުކަށި ފިޔަވަޅު އަޅާނެ ކަމަށް ބުނެ އިންޒާރު ދިނުން ފިޔަވައި އިތުރު ކަމެއް މި ސަރުކާރަކަށް ނުކުރެވެއެވެ. ވޭތުވެދިޔަ މަދު ދުވަސްކޮޅުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުން އާއްމުކުރި އާއްމުކުރުން ތަކުގެ ތެރޭގައި ގިނައީ ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށް ފިޔަވަޅު އަޅާ ވާހަކައެވެ. ގާނޫނުގެ ނިވައިފަތްގަނޑުގައި ތިބެގެން ބިރުދެއްކުން ނޫންކަމެއް ނުކުރެވޭ ވަރަށް ގޮތް ހުސްވީމާ ހަމްދަރުދީ ވަމެވެ.

ސަރުކާރުން ނޫސްވެރިންނަށް ބިރު ދައްކައި ނޫސްވެރިކަމަށް ހުރަސް އެޅުން ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ކުށްވެރިކުރައްވާ އެ ކުށްވެރި ކުރެއްވުމަކީ ސަމާސާ ކަމެއް ނޫނެވެ. 

މުއިއްޒާ ޖެހުނު ފަހުން މުނާފިގުކަން ލިބިފައި ތިޔަ ހުރީ ވަކިވަރަކަށް ނޫނެވެ. ސައްހާފު ހެދިގެން ތިޔަ ހަދަހާ ދޮގު ހަދާއިރު މަހުޝަރު ކުރެވޭނެކަން ނޭގެނީ ހެއްޔެވެ. ނޫނީ އެކަން ގަބޫލު ނުކުރެވެނީ ހެއްޔެވެ. ފަހަރުގައި މީހަކަށް ދޮގެއް ހެދުނަސް ކާންބޯން ކުރާކަމަކީ މުއިއްޒަށް ދޮގު ހަދާދިނުން ކަމަށްވީމާ އިތުބާރު ކުރާނެ ވަކި މީހަކުވެސް ނުހުންނާނެ ނޫން ހެއްޔެވެ. ހުދު މުއިއްޒުވެސް އިތުބާރެއް ނުކުރާނެއެވެ. 

ރަންކޮޅާ ހީނާ މަނިއްގަޑާއެވެ. ސިޔާސީ ވުމަކީ ދޮގާ މަކަރާ ހީލަތްކަމުގައި ހީކޮށްގެން ވަގުތީ މޮޅެއް ލިބުނަސް އާހިރުގައި ގެއްލިދާނީ ދެ ދުނިޔޭންނެވެ. އަމްދު އަނިޔާ ލިބޭ އެތައް ހާސް މުސްލިމުންނާ ގުޅުވައިގެން ފުލުފުލުގައި ތިޔަ އޮޅުވާލާ އޮޅުވާލުމުން މުޅި ރާއްޖެއަށް ޖެހޭ ބަލާއާއި މުސީބާތް ވަކިން ކުޑައެއް ނުވާނެއެވެ. ކަންކަން އޮންނަ ގޮތް ސާފު ތެދުބަހުން ނުބުނެ ދެބޯގެރި ދުއްވުމަކުން ލިބޭނެ މޮޅެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް މަނާ ކުރުމުގެ ކަންތަކުގައި ތިޔަ ތިބީ އެ ކެހި ލިބިފައެވެ. އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓު މަނާ ކުރުން މިހާރު ތިޔަ އޮތީ މަލިކު ލަވައަށް ވެފައެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުން ވަނީ އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރަން ފާސްކޮށްފައެވެ. އެހެން ކަމުން އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓު ރާއްޖޭން މަނާ ނުކޮށް ވާކަށް ނެތެވެ. މަނާ ކުރެވޭކަށް ވެސް ނެތެވެ.

އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާ ނުކޮށްފިނަމަ ރައްޔިތުން ކެކިއަރާނެއެވެ. މަދަނީ ބަސްނޭހުންތައް އޮބި ނޯންނަ ވަރަށް ފެނިގެން ހިނގައިދާނެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ފިއްތުން ބޮޑުވެ ސަރުކާރު ކުޑަކަކުލަށް ތިރިކޮށް ލުމަކީ ދުރުކަމެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުން ނިކުމެ ސަރުކާރު ވައްޓާލަންވެސް ފަހަކަށް ނުދާނެއެވެ. 

އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާ ކޮށްފިނަމަވެސް ހަތަރެސްކަން ހަމަވާނެއެވެ. އެމެރިކާއާއި ޔޫރަޕްގެ ފިއްތުންތަކާ އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ކުރިމަތި ލާން ޖެހޭނެއެވެ. ރާއްޖެއަކީ ފަތުރުވެރިންނަށް ރައްކާތެރި ތަނެއް ނޫންކަމުގެ ސިއްކަ ޖަހާ ފަތުރުވެރިކަން ފުޑާލަފާނެއެވެ. ބޭރުގެ ދަރަނިތައް ފިއްތާލާ ގައުމުގެ ނޭވާހޮޅި ބެދޭވަރު ކޮށްލަފާނެއެވެ. އާހިރުގައި ގައުމު އިނދަޖެހި ސަރުކާރު ވެއްޓި ޓެރެރިސްޓް ގިލަފަތި އެޅިގެން ކުޑަ އަފްގާނަށް ރާއްޖެ ބަދަލުވެގެން ހިނގައިދާނެއެވެ. 

އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މައްސަލައިގައި މުއިއްޒު ސަރުކާރު ވަނީ ފުޅަނގީގެ ހާލު ޖެހިފައެވެ. އަޑިން ފިޔަލައެވެ. މަތިން ހޯރައެވެ. އެހެން އެވީ މައްސަލަ ފެށުނު ހިސާބުގައި ދޭތެރެ މެދުގެ ހައްލެއް ހޯދަން ނޫޅެ ސިޔާސީ ޖަޒްބާތުގައި ޖެހުމުންނެވެ. އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާ ކުރުމާ ޖެހުމުން ދޭނެ ޖަވާބެއް ހީނާ ވަލީދަކަށް އެހެން ވީމާ ނުއޮންނާނެއެވެ. އިޒްރޭލް ޕާސްޓްޕޯޓޭ ކިޔައިގެން އެއްޗެއް ބުނެފިއްޔާ ހީނާއަށްވެސް ޖެހޭނީ އަމިއްލަ ފަޔަށް ބަޑިއެވެ.     

ކުރީ ސަރުކާރުގެ ވެރިންނަށް އިން ގޮނޑިން ތެދުވެވޭނީވެސް އިންޑިއާ އެންބެސެޑަރ ބުނީމާ ކަމަށް ބުނެ އިންޑިއާއިން ރާއްޖެ އަޅުވެތިކޮށްފައިވާ ކަމަށް ސިފަކޮށް މުއިއްޒު ދެއްކި ވާހަކަ ނީވޭހާ އިންޑިއާ ބީރެއް ނޫނެވެ. ބެކްޔާޑޭ، ބްލީއޭ ކިޔައިގެން އިންޑިއާއަށް މުއިއްޒު އަމިއްލަ ދުލުން ކުރިހާ ކުޑައިމީސް މުއިއްޒު ހަނދާން ނެތަސް އިންޑީއާގެ ވެރިން އެކަން ހަނދާން ހުންނާނެއެވެ. ކިތަންމެ ވަރަކަށް މަތި އޮމާން ކުރިޔަސް މުއިއްޒާ އެންމެ ކައިރީގައި ގެންގުޅުނު ޝިއުނާ އާއި މަލްސާ އަށް ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުކަން ދީގެން އެ މީހުން ލައްވާ އިންޑިއާ ރައްޔިތުންނަށާއި ބޮޑުވަޒީރަށް ކުނިފުޅަ ނުހޮއްލާ ކަމަކަށްވެސް ނުވާނެއެވެ.

ފިޔާ، މިރުސް، ތަރުކާރީ، ބިހުގެ އިތުރަށް ކާޑު އިންޑިއާއިން އެތެރެކުރުން ހުއްޓާލުމަށް ޕާކީސްތާނާއި ތުރުކީއާއެކު މަސައްކަތް ނުކުރާ ކަމަކަށް ނުހެދޭނެއެވެ. އިންޑިއާ އިން ދިވެހިންނަށް ބޭސްކުރާ ކުރުން ނިމުމަކަށް ގެންނަން ދުބާއީ އާއި ބެންކޮކުން އާސަންދަ ލިބޭ ގޮތް ހަދަން ނޫޅޭ ކަމަކަށް ވެސް ނުވާނެއެވެ. ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމާއި އެމަޖެންސީ ހާލަތުގައި ބޭނުން ކުރަމުން އައި އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ ދެ ހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު ބޭނުން ނުކޮށް މޯލްޑިވިއަން ބޯޓެއް އެއަރ އެމްބިއުލާންސަކަށް ހަދައިގެން ބަލި މީހުން އުފުލަން ނޫޅޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ސަރޗް އެންޑް ރެސްކިއުއަށާއި ސަރަހައްދު ބަލަހައްޓަން ތުރުކީން ޑްރޯނު ގަނެގެން ނުގެންނަ ކަމަކަށްވެސް ނުވާނެއެވެ. 

މާބޮޑު ފުދުންތެރި ކަމެއް އޮވެގެން ފައިސާ ދެއްކުމުގެ މުއްދަތު ޖެހުމުގެ މާކުރިން އިންޑިއާ އަށް ދައްކަން ހުރި ފައިސާ ދެއްކުމުގެ ނަމުގައި ދަށުނުވާން އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރެއް މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ދެއްކިކަން ހަނދާނެއް ނުނެތޭނެއެވެ. ޖުމްލަކޮށް "އިންޑިއާ އައުޓް" އެއްޔަކީ އިންޑިއާ ރައްޔިތުން އެހާ ފަސޭހައިން ހަނދާން ނައްތާލާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.

އެއްވެސް ހައްގުން ކަމަކާނުލާ އިންޑިއާ ހަވަރަށް ދީފައި ގޮތް ހުސްވެ ދޮޅި ކެނޑޭގޮތް ވީމާ އިންޑިއާ ފައިބުޑަށް ވެއްޓި ގަންނަން ލަދު ހަޔާތް ނުގަންނަކަމެވެ. ދެންމެ ދެންމެ ނޭވާ ހޮޅިއަށް އެޅިދާނެހެން ހީވީމާ ގުޅުމުގެ އިހުލާސްތެރިކަން ދައްކަން މުނާފިގުކަން ދެއްކިޔަސް ވާނުވާ އޮޅެގެން މީހަކު ނޫޅެއެވެ. ވަޒީރެއްގެ ނައިބުން ގޮތުގައި ބައިތިއްބައިގެން މަލްސާ އާއި ޝިއުނާ ލައްވާ އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރާއި އިންޑިއާއަށް ކުޑައިމީސްކޮށް ފުރައްސާރަކޮށް ހެދުމަށް ފަހު އިންޑިއާ އާއި އެއް މޭޒުވާން ބޭނުންވުމުން އެމީހުން ބޭތިއްބީ މުސާރަދޭ ސަސްޕެންޝަނުގައިކަން އެންމެނަށް އެނގެއެވެ. 

ދެއްކިހާ ބޮޑާކަމާއި މަވެތި ގޮތްގޮޑާއިހުރެ ދުނިޔޭގެ އެންމެން މުއިއްޒު ދޫކޮށްލުމުން ރޮއިހޭރި އާދޭސް ކުރުމުން ލޮލުގެ ކުޑަކޮޅުން ވެސް ބަލައިލާނެ ބަޔަކު އިންޑިއާ ނޫނީ މިއަދަކު ނެތެވެ. އުފައްދަން އުޅެނީ އިހުލާސްތެރި ގުޅުމެއްކަން ދެއްކުމަށްޓަކާ ޝިއުނާ އާއި މަލްޝާ ލައްވާ އިސްތުފާ ދެއްވައިގެން މުއިއްޒު އިންޑިއާއަށް ކުރަން އުޅޭ ދަތުރަށް ނިފާގުގެ މަގު ކޮށާލަނީކަން މުޅި އިންޑިއާ ދަންނާނެއެވެ.          

މާލެ އާއި ރަސްމާލެ ކަނޑު އަޑީގެ ޓަނަލަކުން ގުޅާލުމުގެ ނުކުޅަދާނަ ބޮޑު ދޮގު ރައީސް މުއިއްޒު ހެދީ 22 ޖެނުއަރީ 24 ގައެވެ. މާލޭ މޭޔަރ ކަމުގެ ހުވާ އާދަމް އާޒިމް ކުރުމުގެ ޖަލްސާގައެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު އެ ދުވަހު ބުނެފައިވަނީ މާލެ އާއި ރަސްމާލެ ގުޅުވާލުމަށްޓަކައި ފަންނީ އިނޮވޭޓިވް މަސައްކަތްތަކެއް ފަށައި ވަރަށް ގާބިލު ކުންފުނިތަކާ އެކުގައި މަޝްވަރާތައް ފަށާފައިވާ ކަމަށެވެ. މުއިއްޒު ކަނޑު އަޑީގައި އަޅާނެ ކަމަށްބުނި އެ ޓަނަލްގައި މީހުން ދަތުރު ކުރާނީ ރޭލުގައި ކަމަށް ބުންޏެވެ. އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލެއް ހަދާނީ ރޭލުގައި އިންނަ އިރު ކަނޑު އަޑީގެ ރީތި މަންޒަރުތައް ވެސް ފެންނަ ގޮތަށް ކަމަށްވެސް ބުނެފައިވެއެވެ.

މުއިއްޒު އެބުނި ގޮތަށް ގާބިލު ކުންފުނިތަކާ އެކުގައި މަޝްވަރާއެއް ކުރެވުނުކަމެއް މަޝްވަރާ ކުރީ ކޮންބަޔަކާ ކޮންއިރަކު ކަމެއްވެސް ނޭގެއެވެ. އޭގެ ފަހުން ހަތް މަސް ފާއިތުވެގެން ހިނގައްޖެއެވެ. މާލެ އާއި ރަސްމާލެ ގުޅުވާލުމަށްޓަކައި ފަންނީ އިނޮވޭޓިވް މަސައްކަތްތަކެއް ފަށިތަނެއް ނުފެނެއެވެ. ކުރާކަމެއް ކުރެވުނު ކަމެއް އޮތްކަމެއް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. 

އަންޑަރ ވޯޓަރ ޓަނަލާ ގުޅޭ ގޮތުން ކަމެއް ނުހިނގާ ވާހަކަ ދެކެވެން ފެށުމުން މުއިއްޒު ދެން ބުނީ މަޝްރޫއުގެ ޑިޒައިން މަސައްކަތް ކުރުމަށް އެކަމަށް ގާބިލް ދެތިން ކުންފުންޏެއް ރާއްޖެ ގެންނަ ވާހަކައެވެ. "އެކަމަށް ގާބިލް ދެތިން ކުންފުންޏެއް އަޅުގަނޑު މި ގެންނަނީ. އެއީ އޭގެ ކޮންސެޕްޓް ޑިޒައިން މަސައްކަތް ކުރަން. ފީސަބިލިޓީއަކާ އެކީގައި ޑިޒައިން ހަދާނީ. އެއަށްފަހު ދެން އޮތް މަރުހަލާ ކުރިއަށް ދާނެ،" ކަމަށް ރާއްޖޭގެ ދުވަހު ނޫހަކަށް ދިން އިންޓަވިއުއެއްގައި މޫނަށް ރުލެއް ވެސް އަރުވާނުލާ މުއިއްޒު ބުނެފައިވެއެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒު 25 މާރޗް 2024ގައި އެހެން ބުނިފަހުން ވެސް 5 މަސް ދުވަސް ވެއްޖެއެވެ. ރައީސް އެ ބުނި ބައެއްގެ ވެސް ހިލަމެއް ނުވެއެވެ. ބައެއްގެ ހިލަމެއް ވާނީވެސް ކަމަކީ ކުރުމުގެ ނިޔަތް އޮވެގެން ކުރަން އުޅުނު ކަމެއް ނަމަތާއެވެ. ކަނޑު އަޑީގެ ރޭލު ޓަނަލު އަޅާ ވާހަކަ ދެއްކެވި ފަހުން ކުޑަވެސް ކަމެއް އެކަމާ ބެހޭ ގޮތުން ކުރެވޭނަމަ ފިސާރި ބާރަށް އެ ވާހަކަ ދައްކާނެއެވެ. ގޮތް ގޮތަށް ޕޯސްޓުތައް ހަދަހަދައިގެން ޝާއިއު ކުރާނެއެވެ. މުއިއްޒުގެ ކުލީ ގަލަންތަކާއި ބޮޓްތައް އެވާހަކަ ދެއްކުމުގައި ތިބޭނީ ހަތެއް ސައުވީހުގައެވެ.

އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލަކީ ޓްރިލިޔަނުން ޑޮލަރ ހޭދަކޮށްގެން ނޫނީ އެޅޭނެ އެއްޗެއް ނޫންކަން އެހެން ބުނިއިރުވެސް މުއިއްޒަށް އެނގޭނެއެވެ. އަތްލެވޭ އާއި އަތްނުލެވޭ ރިޒާވާއެކު ޖުމްލަ 200 މިލިޔަން ޑޮލަރު ހަމަ ނުވެގެން އުޅޭ ގައުމެއްގައި ކަނޑުއަޑީން ޓަނަލް އަޅައިގެން ރޭލް ދުއްވާ ވާހަކަ ދެއްކި ހިސާބުން ރައީސް މުއިއްޒަކީ ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރި މީހެއްތޯ ބަލަން ސްމޯޓޯ ކޯޓުއަމުރެއް ސްޕްރީމް ކޯޓުން ނެރެން ޖެހެއެވެ. ނޫނީ ޓަނަލް އަޅަނީ ކަނޑުއަޑީގައި ކަމުން މީހުނަށް ނުފެންނަނީ ތާއެވެ. 

ކޮންމެ ރިސޯޓަކީ ވަކި ރިސޯޓެއްގެ ގޮތުގައި ދުނިޔެއަށް މަޝްހޫރުވެފައިވާ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ފެންވަރުމަތީ ފަތުރުވެރި މަންޒިލެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެއޮތީކީ އަދީބު ކުރިކަމަކުން ނޫނެވެ. ބަޖެޓް ޗުއްޓީ ސްޕޮޓަކަށް ރާއްޖެ ހުޅުވުމަކީ " ވަންއައިލެންޑް ވަންރިސޯޓް" ގެ ގޮތުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވާ މަތީފަންތީގެ ފަތުރުވެރިކަމަށް އެޅުނު ހިޔަންޏެއް ކަމަށް ރިސޯޓް އޯނަރުން ދުއްޓެވެ. އެހެން ކަމުން 2012 ވަނަ އަހަރު ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރަކަށް އަދީބު އައްޔަނުކުރުމުން ލޯކަލް އައިލެންޑް ޓޫރިޒަމް ނައްތާލުމަށް މާސްޓަރ ޕްލޭނެއް ހަދައިގެން ފަޅުރަށްތަކާއި ފަޅުތަކާ ވިއްކަންފެށީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ލަގްޒަރީ ރިސޯޓް މަންޒިލެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެ ހެދުމަށްވުރެ ބޮޑަށް އަމިއްލަ ޖީބު ބޮޑުކޮށް ދައުލަތް ދަވާލެވެން އޮތް އެންމެ ފަހި މަގަކީ އެއީކަމަށް ވާތީއެވެ.  

އޭރު އޮތް 99 ރިސޯޓުގެ ބަދަލުގައި އިތުރު 80 ވަރަކަށް ރިސޯޓް ހެދުމަށް މާރކެޓަށް ނެރެގެން ރަށްތަކާއި ފަޅުތަކާއި ފަރުތަކާ ވިއްކާލީ ދައުލަތަށް އިންތިހާއަށް ގެއްލުންކޮށް އަމިއްލަ ޖީބަށް ބޮޑުވާ ގޮތަށެވެ. ރާއްޖޭގެ ތާރީހުގައި ދިވެހި ދައުލަތުގައި ހިންގި އެންމެ ބޮޑު ހިޔާނާތް ކަމުގައިވާ އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތް ހިންގުމުގައި އެންމެ އިސް ދައުރެއް އަދާކޮށް އޭރުގެ ރައީސް ޔާމީނާ ގުޅިގެން ދައުލަތަށް އެންމެ ބޮޑު ގެއްލުމެއް ދިން މީހަކީ އަދީބެވެ. ރާއްޖޭގެ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ކޮރަޕްޝަނުގެ މަޅީގައި ޖައްސާ މުޅި ރާއްޖެ ފަސާދައިގެ ތެރެއަށް ވައްޓާލުމުގެ އެންމެ އިސް އެއް މޭސްތިރިއަކީ އަދީބެވެ. 

" މޭން ބިހައިންޑް މޯލްޑިވްސް " އޭ ކިޔައިގެން ފައިސާ ދީގެން ޔޫއޭއީގެ ނަން ހިނގާ ނޫހެއްގައި އަމިއްލަ ޕްރަމޯޝަން ހިންގިޔަސް ރާއްޖޭގައި އަދީބަކީ ކާކުކަން ނޭގޭ ކުޑަކުއްޖަކު ވެސް ނެތެވެ. އަދުލު އިންސާފުގެ ކުނޑިފުކެއްވެސް އޮންނަ ގައުމެއްގައި އަދީބު ކަހަލަ މީހުންނަކީ ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތުން ދުވަހަކުވެސް ނިކުންނާނެ މީހުންނެއް ނޫނެވެ. ގުލްކޯމާއާއި ނިދާ މެޝިނޭ ކިޔައިގެން މުޅި ނިޒާމުން ސަލާމަތްވެ ހުއްޓަކަސް އަދީބަކީ އަތްކަނޑާވަރުގެ ވަގެއް ނޫން ކަމަކަށް މީހުން ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. 

ޔޫއޭއީގައި އިންސްޕެއަރ ވެގެން އެޑްވަޒަރީ މަސައްކަތް ކުރާ ވާހަކަ ދައްކައިގެން، މީހުންގެ ބޮލަށް ޗިޕްޖަހައިގެން ކުރަން އުޅެނީ ކީއްކަން އެނގޭ މީހުން މަދެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގައި މިހާރު އޮތް ދެއުޅިއެއްނުވާ ސަރުކާރަށް ގްރީން ސިގްނަލް ދައްކައިގެން މިހާރު ވެސް މުއިއްޒު ހުރީ ރަނގަޅަށް އަދީބުގެ އެޑްވައިޒް މަޅީގައި ބެނދެވިފައެވެ. އަދީބުގެ އެޑްވައިޒަށް ކަންކަންކޮށް ނިމޭއިރު މުއިއްޒު ހުންނާނީ ހުރަގޭ އަނދަ ގޮނޑީގައެވެ. ނޫނީ އަމިއްލައަށް އަރުވާލެވިގެންނެވެ. މުޅި ގައުމު އޮންނާނީ އަދީބުގެ ފައިކޭޓުގައެވެ. 

ދަ މޭން ބިހައިންޑް މޯލްޑިވްސް އަކީ އަދީބުގެ ހުޝިޔާރުކަމާއި މޮޅުކަމާއި ކުޅަދާނަކަމުން ދިވެހިން ލޯބިން އަދީބަށް ކިޔާ ނަމެކޯލައެވެ. ދިވެހިންނަށް ހުރި ހުރިހާވެސް މީހަކީ އަދީބުކަމަށް ދުނިޔެއަށް ދައްކަން ކޮންމެ ގޭމެއް ޖެއްސިޔަސް ދިވެހިންނަށް އަދީބަކީ އަދިވެސް ވަގުބްރޯ ނޫން މީހަކަށް ނުވާނެކަމަށް މީހުން ކިޔައެވެ. އަދީބަކީ ދަ މޭން  ބިހައިންޑް ދަ ކޮރަޕްޝަން އޮފް މޯލްޑިވްސްއެވެ. އަދީބަކީ ދަ މޭން  ބިހައިންޑް ދަ ކްރައިމް އޮފް މޯލްޑިވްސްއެވެ. އަދީބަކީ ދަ މޭން  އޮފް ސްޓީލިންގ ޕެރަޑައިސްއެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. ކުރިއަކުވެސް މިހާރަކުވެސް ރާއްޖޭގައި ގާއިމުވެގެން ބޭރުގެ ސިފައިން ނެތްކަން މުޅި ދުނިޔެއަށް ވެސް ވަނީ ކަށަވަރުވެފައެވެ. ދިވެހިންނަށް އެކަން މާ ރަނގަޅަށް އޮތީ ސާފުވެފައެވެ. ބޭރުގެ ސިފައިންނޭ ކިޔައިގެން މުއިއްޒު އަނގަ ނުހުޅުވާށެވެ. 

ގައުމީ ދުވަހުގެ ރަސްމީ ޖަލްސާގައި އަނެއްކާވެސް ރާއްޖޭގައި ގާއިމުވެގެން ތިބި ބޭރު ސިފައިންނޭ ކިޔައިގެން އަނގަ ތަޅައިގެންފިއެވެ. " ރާއްޖޭގައި ގާއިމުވެ ތިބި ބޭރުގެ ސިފައިން ފޮނުވާލާ، ރާއްޖެ ބަލަހައްޓަން އެންމެ ޒަމާނީ ޓެކްނޯލޮޖީއާއެކު އުޅަނދުތައް އުދުހެމުން އެދަނީ" ކަމަށް ބުނެ އަނެއްކާ މަވެތި ވާން ފެށީއެވެ. 

ރާއްޖެ ބަލަހައްޓަން ނޫނަސް ރާއްޖޭގައި މިހާރުވެސް ބޭރުގެ ސިފައިން އެބަތިއްބެވެ. ސެނަހިޔާ ހޮސްޕިޓަލްގައި މިހާރުވެސް ޔުނީފޯމް އެޅި އިންޑިއާ ސިފައިން އެތިބީއެވެ. ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދު ބަލަހައްޓާށާއި ކުއްލިހާލަތުގައި ބޭނުން ކުރުމަށް އެއޮތީ ކުރިންވެސް އޮތް އިންޑިއާގެ މިލިޓަރީ ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓެވެ. އެ އުޅަދުތައް ދުއްވާ ބެލެހެއްޓުމުގައި އުޅެނީ ކުރިންވެސް ތިބި ވަރަށް އިންޑީއާ މީހުންނެވެ. އެ އުޅަނދުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ޔުނީފޯމް އެޅި އިންޑިއާ ސިފައިން ކުރިހާ ކަމެއް މިހާރު ތިބި ޔުނީފޯމް ނާޅާ ސިފައިން ވެސް ކުރެއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލަނިއްޔޭ ކިޔައިގެން އޭރު އެނބުރީ ބޮޑު ގޭސް ގަނޑެކެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ޒަމާނުއްސުރެ ދެ ގައުމުގެ ދެމެދުގައި އޮތް ގުޅުން ހަރާބުވެ އިތުބާރު ކެނޑުން ނޫން ކަމެއް ނުވެއެވެ. 

އިންޑިއާއަށް ގޮތް ދައްކަން 500 މިލިޔަން ޑޮލަރު ހޭދަކޮށްގެން ތުރުކީން ގަނެގެން ގެނައި ކުޅޭކުޅޭ ޑްރޯން ތެޔޮލާ އުރަލައްވާފައި އޮތީ ފޮރުވާފައެވެ. ބޭނުމެއް ނުހިފޭ ޑްރޯން ފޮރުވާފައި ބާއްވައިގެން ރާއްޖެ ބަލަހައްޓަން އެންމެ ޒަމާނީ ޓެކްނޯލޮޖީއާއެކު އުޅަނދުތައް އުދުހެމުން ދަނީއޭ ބުނީމާ މުޅި ދުނިޔޭން ވެސް ކުރަނީ މަލާމާތެވެ. މުއިއްޒު އެނބުނާ ޒަމާނީ ޓެކްނޯލޮޖީއާއެކު އުދުހެނީ ބޭރުކުރަން އުޅެ ބޭރުނުކުރެވުނު އިންޑިއާގެ މިލިޓަރީ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓެވެ. އިންޑިއާއިން ރަގަނޅު އެއްޗެއް ބޯން ނުދީ ތިބޭކަން ރަގަޅެވެ. 

ގައުމިއްޔަތުގެ ނަމުގައި މަޅީގައި ޖައްސައިގެން މީހުން ވާވައްދަން އުޅުނަސް އެންމެންނަކީ ހިނގާ ގޮތާ ކުރާކަންކަން ނޭނގޭހާ ހަނދާން ބަލި ބައެއްނޫނެވެ. މި ޒަމާނަކީ މައުލޫމާތާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ޒަމާނެވެ. މުންޑެއް އަނދެގެން ހުސްގަޔާ ބޮލުގައި ފޮށާއޮޅައިގެން ރިޔަލު ދޯނީގައި އުޅޭބައެއް ކަމަށް ދިވެހިން ސިފަކޮށް ދީގެން ގެންދާން އުޅޭ ގައުމިއްޔަތާ ދިމާއަށް ދާކަށް އަދުގެ ދިވެހިން ތައްޔާރެއް ނޫނެވެ.  

ލޭނުއެޅުން ހުއްދަ ކުރަން ނިންމުމާ ގުޅިގެން ސަރުކާރާ ވާދަވެރި ފަރާތްތަކާއި މަސްވެރިން އެކަމާއި ދެކޮޅަށް އުފުލި އަޑު މިނިސްޓަރު ޝީޔާމަށާއި ސަރުކާރުގެ އިސް ފަރާތްތަކަށް ތަކަށް އިވޭކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ބަޔަކު ކިތަންމެ ވަރަކަށް ދެކޮޅުހެދިޔަސް ލޭނު އަޅަން ހުއްދަދީ ލޭނު މަސްވެރިކަމަށް ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތައް ހުޅުވާލަން މުޅި ސަރުކާރު އޮތީ ފޫގަޅާފައެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތާއެކު ރާއްޖޭން ސޮއިކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުމަށް އަސަރު ކުރާނެކަމަށް ވާދަވެރިން ބުނަމުން ދިޔަ ބުނުންވެސް ޝިޔާމު ދިޔައީ ދޮގުކުރަމުންނެވެ. 

ދޮށީގެ މަސްވެރިކަމުން ލިބެނީ 90 މިލިއަން ޑޮލަރު ކަމަށްވިޔަސް ލޭނުއަޅައިގެން 1.2 ބިލިއަން ރުފިޔާގެ އާމްދަނީއެއް ލިބޭނެ ކަމަށް ބުނެ ޝީޔާމް ދިޔައީ ވަކާލާތުކުރަމުންނެވެ. ލޭނުމަސްވެރިކަން ކުރުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް އައީ ބާރު ދުވެލީގައި އިންތިޒާމް ކުރަމުންނެވެ. ލޭނު އަޅާނެ ސަރަހައްދުތަކާއި އެކަމާގުޅޭ އުސޫލުތައް ވެސް ހަދާ ލޭނުގައި ޖެހި މަރުވާ މިޔަރު ޕްރޮސެސްކޮށްގެން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ ހުއްދަވެސް އޮތީދީފައެވެ.

އެންމެ ފަހުން އަންނަ ފެބުރުއަރީ މަހު ލޭނު އެޅުމަށް ހުޅުވާލާނެކަން ޝިޔާމް އިއުލާނުކުރީ ޕީއެސްއެމްގައި ހުސްވި އޮގަސްޓް މަހުގެ 28ވަނަ ދުވަހުގެ ރެއެވެ. މިނިސްޓަރ ޝިޔާމް އެހާ އިތުބާރާއެކު އެވަރުގެ ބޮޑުނިންމުމެއް އިއުލާނު ކުރިތާ 24 ގަޑިއިރު ނުވަނީސް ލޭނުއެޅުމަށް ހުއްދަ ނުދޭން ރައީސް މުއިއްޒު ނިންމި ނިންމުންވީ ހައިރާން ކުރުވަނިވި ކަމަކަށެވެ. އެނިންމުމުން ސަރުކާރުގެ އަމާޒެއް ނެތްކަމާއި ރައީސް މުއިއްޒު ކަންކަން ނިންމަވަނީ އެއްވެސް ހަމައެއް ލަމައެއްނެތި ނޫންކަން ކަށަވަރުވިއެވެ. 

ލޭނު މަސްވެރިކަމަށް ހުއްދަ ނުދިނުމަށް ރައީސް ނިންމީ ފިޝާރީޒް މިނިސްޓަރުގެ ލަފައެއް ހިޔާލެއް މަޝްވަރާއެއް ނެތިކަމަށް ބުނަން ޖާގަލިބެނީ ވެރިކަމަށް އެރީއްސުރެ ލޭނު އެޅުމަށް ސަރުކާރުން އަމާޒު ހިފާފާ އޮތްލެއް ބޮޑުކަމުންނެވެ. ވެރިކަށް އައިއްސުރެ ގެންގުޅުނު މަސްވެރިކަމުގެ ސިޔާސަތު ފަޅި ސިކުންތަކުން އެފުށް މިފުށަށް ޖެހީމުންނެވެ. މަސްވެރި ވަޒީރާ މަޝްވަރާކޮށްފާ ކުރިކަމެއް ނަމަ އެކަކުވެސް ނުބުނާނެއެވެ. މަޝްވަރާ ކުރެވިގެން އެވަރު ބޮޑު ބަދަލެއް ގެންނަނަމަ ބަދަލު ގެނައުމުގެ ވަގުތު ކުޑަތަންވެފައި ވަނިކޮށް ލޭނު މަސްވެރިކަމަށް ހުޅުވާލާނެ ދުވަސް މިނިސްޓަރ ޝިޔާމް ހާމައެއް ނުކުރީހެވެ.

މިނިސްޓަރ ޝީޔާމަށް ގޮންޖަހާ ލޭނުއެޅުމަށް ހުއްދަނުދޭން ނިންމުމުން މޮޅުވާހަކައެއް ޝިޔާމް ބުންޏަސް އެވާހަކަ ކުޑަކުއްޖަކުވެސް ގަބޫލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ގޮޓަބަޔާ އާއި ޝެއިހު ހަސީނާއަށް ވީގޮތް ނުވާން ދެމޭޖް ރިކަވަރކުރަން މުއިއްޒު ކުރާހާ ކަމެއް މަގާމަށްޓަކާ ޝިޔާމްވެސް ޖެހޭނީ ހަލާލުކުރާށެވެ. ޝިޔާމު ތިޔަ ބުނާ މަޝްވަރާ ކުރައްވަން ޖެހޭ ކަންކަމުގައި މަޝްވަރާ ކުރައްވަންޖެހޭ ގޮތަކީ ލޭނުއަޅަން ހުޅުވާލާ ދުވަސް ޝީޔާމް ލައްވާ އިއުލާނު ކުރުވާފާ ހުއްދަނުދޭން ނިންމުން ހެއްޔެވެ. ދައުލަތުން މުދަލާއި ފައިސާއާއި ވަގުތު ހޭދަކުރުވުމަށްފަހު ލޭނުއެޅުމަށް ހުއްދަ ނުދޭން ނިންމަން  މަޝްވަރާ ކުރައްވަންޖެހޭ ފަރާތްތަކަށް ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރު ނުވަނީތާއެވެ. ޝިޔާމު ތިޔަބުނާ މަޝްވަރާ ކުރަން ޖެހޭ މިންވަރަަށް މަޝްވަރާ ކުރީމާ ވާގޮތަކީ ކުރާކޮންމެ ކަމެއް އުނބަށްޖެހުމަށް ވުންހެއްޔެވެ.

ލޭނުއެޅުން ހުއްދަ ނުކުރަން ނިންމުމަށް މަޝްވަރާ ނުކުރުމުން ޝިޔާމް ވެސް ރައީސް މުއިއްޒަށް ތިޔަކުރީ ހާދަ ހުތުރު މަލާމާތެކެވެ. ލޭނު މަސްވެރިކަމާ ގުޅޭގޮތުން ގޮތް ނިންމުމުގައި ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރާ އެއްވެސް މަޝްވަރާއެއް ނުކުރާކަށް ޝިޔާމްގެ ވާހަކައިން ސާބިތުވާނީ އެހާކަށް ވަރަށެވެ. ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރެއް ކަމަކު ޝިޔާމަކީ ލޭނުއެޅުމަށް ހުއްދަނުދޭން ނިންމުމުގައި މަޝްވަރާ ކުރަންޖެހޭ ފަރާތްތަކަށް ނުވަނީތާއެވެ. ހެދުނު އެއްޗެއް ހަދައިގެން ރައްޔިތުންގެ ޕްރެޝަރ ކެނޑުވުން ނޫން އެހެންކަމެއް މުއިއްޒަށް މިހާރުނެތްކަން ޝީޔާމަށްވެސް ނޭގެނީތާއެވެ. 

ގޯތި ލިބުނު އެންމެނަށްވެސް އެ މީހުންގެ ގޯތި އޮތީ ކޮންތާކުކަން އެނގެއެވެ. ބިން ނުހިކި އޮވެގެން ގޯތި ބޭނުން ނޫންކަމަށް ބުނި އެކަކުވެސް ނެތެވެ. އެންމެން އިންތިޒާރު ކުރަމުން އައީ ބިން ހިއްކާ ނިންމުމުން ގޯއްޗާ އަވަހަށް ހަވާލުވުމަށެވެ.

ރިޔާސީ ކެންޕޭންގައި ޑރ. މުއިއްޒުވެސް ބުނަމުން އައީ އެއްވެސް ބަދަލެއް ނުގެނެސް އެ މީހަކަށް ލިބުނު ގޯއްޗެއް ލިބުނުތާކުން ހަވާލު ކުރާނެ ކަމަށެވެ. ނުހިކި ހުރި ބިންތައް ވެސް އަވަހަށް ހިއްކާ ހަވާލު ކުރާނެ ކަމަށެވެ. ގޯތިތައް ހެދުމަށް ފައިސާދީ ގޯތިތައް ހަދައިދޭނީވެސް މުއިއްޒު ކަމަށް ބުންޏެވެ. 

ޑރ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ލިބުމާއެކު މާލެ ސަރަހައްދުން ދީފައިވާ ގޯތިތައް ފުށިދިއްގަރުފަޅަށް ބަދަލުކުރުމުގެ ވާހަކަ ފެށިއެވެ. މާލޭގެ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ދާއިމީ ހައްލަކީ ރަސްމާލެކަމަށް ބުނެ މާލެ ސަރަހައްދުން ގޯތި ނުދިނުމުގެ ބަހަނާތައް ދައްކަން ފެށީއެވެ. ގުޅިފަޅާއި ގިރާވަރުފަޅު ހިއްކުން ހުއްޓާލާ ރަސްމާލެ ހިއްކަންފެށިއެވެ. މާލެއާ ބުރިޖުން ގުޅުވާލެވެންނެތް ފުށިދިއްގަރުފަޅުގައި ހަދާ ރަސްމާލެއާއި މާލެ ގުޅުވާލަން އަންޑަވޯޓަރ ޓަނަލް އަޅާނެކަމަށް ބުނެ ނުކުޅަދާނަ ހުވަފެން ދެއްކިއެވެ. 

ހުޅުމާލެއިން ގޯތި ދީފާއޮތީ ހޮޅިތަކުގެ މަތިންނާއި މަގުމަތިން ކަމަށް ބުނެ ކުރީ ސަރުކާރުން ގޯތި ދިންދިނުން ގޯސްކުރިއެވެ. ލޭންޑް ޔޫސް ޕްލޭން ނެތް ކަމަށާއި ކަނޑުން ގޯތި ދީފާ ހުރިކަމަށް ބުނެ މާލެ ސަރަހައްދުން ދީފައިވާ ގޯތިތައް ނުދީވާން އޮތް ހުރިހާ ބަހާނާއެއް ދެއްކިއެވެ. މޭޔަރ އިންތިހާބާއި މަޖިލިސް އިންތިހާބުގައި ސަރުކާރަށް ވޯޓު ހޯދަން ގޯތިތައް ދޭން އުޅޭ ގޮތް ދައްކާލައެވެ. އޭރުވެސް އެކަމުގައި އެއްވެސް އިހުލާސްތެރިކަމެއް މުއިއްޒުގެ ނެތްކަން ވަރަށް ސާފެވެ.

ފ. ނިލަންދޫ ދާއިރާއަށް ދައުލަތް ބަނޑުން ޖަހާލައިގެން މަޖިލީހަށް ހޮވި ރައީސް މުއިއްޒުގެ އެއްބަނޑު ކޮއްކޮ ސައުދާ ވެސް ވަނީ މާލެ ސަރަހައްދުން ގޯތި ދިނުމާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަ ދައްކާފައެވެ. މާލެ ސަރަހައްދުން ގޯތި ދިންދިނުމަކީ ހިންގާފައިވާ ގެއްލުން ބޮޑު ޖަރީމާއެއް ކަމަށް އޭނާ ވަނީ ސިފަކޮށް ފައެވެ. މުއިއްޒުގެ ޅިޔަނު ޖަނާބް އިބްރާހީމާއި ބާރަށު ޝުޖާއު ފަދަ މުއިއްޒައިގެން ބަނޑު ކެނޑިފާ ތިބި ބަސްވިކޭ މެންބަރުން ފާޅުގައި ވަނީ މާލޭ މީހުނަށް ދީފައިވާ ގޯތިތައް ހަވާލު ނުކުރާން ވަކާލާތު ކޮށްފައެވެ. ޕީއެންސީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ލީޑަރ އިނގުރައިދޫ ފަލާހު ވެސް ވަރަށް ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި މާލޭ ރައްޔިތުނަށް ދިން ގޯތިތައް ވަކި ކުރަން ވަނީ ގޮވާލާފައެވެ. އެ މީހުންގެ އެ ވާހަކަތާކާ ދެކޮޅަށް މުއިއްޒު ޗުއްޕުވެސް ނުބުނެއެވެ. މާލޭ މީހުނަށް ގޯތި ދިނުމާ ދެކޮޅަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ރޭވުންތެރި ގޮތެއްގައި ސަރުކާރުން ކެންޕޭނުތައް ކުރުވިކަމީ އޮޅުވާލެވޭނެ ހަގީގަތެއް ނޫނެވެ. 

މާލެ ނޫން ރަށްރަށުން ބިން ހިއްކައިގެން ދީފައިވާ ގޯތިތައް އޯޑިޓްކޮށް ބާޒާރު އަގުން އަގުމަގުކޮށް އެ ރަށްރަށުން ގޯތި ދިނުމަކީ ދައުލަތަށް ލިބުނު ބޮޑު ގެއްލުމެއްގެ ގޮތުގައި އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް ދުވަހަކު ވެސް އޮޑިޓް ރިޕޯޓެއް ނެރެފައެއް ނެތެވެ. އެކަމަކު މާލެ ސަރަހައްދުން މާލޭގެ 9000 އާއިލާއަކަށް ގޯތި ދިނުމަކީ ފޫބެއްދެން ނެތް އެތައް ބިލިޔަނުގެ ގެއްލުމެއް ދައުލަތަށް ލިބުނު ކަމެއްކަމަށް ބުނެ އޯޑިިޓްރިޕޯޓެއް ނެރުވީ ދެވަނަ ބޭނުމަކު ނޫނެވެ. މާލޭ މީހުނަށް ގޯތީ ނުދޭން ވެގެންނެވެ. 

ބުނެވި ދިޔަ ހުރިހާ ކަމަކުން މާލޭ މީހުނަށް ގޯތި ދިނުމުގެ ނިޔަތް މުއިއްޒު ސަރުކާރުގައި ނެތްކަން ސާބިތެވެ. އެ ހުރިހާ ކަމެއް އެހެން ހުއްޓާ މާލޭ މީހުނަށް ކުރީ ސަރުކާރުން ލިބުނު ގޯއްޗެއް ލިބުނު ތާކުން ކުރީ ސަރުކާރުން ނިންމާފާ އޮތްގޮތަށް ދޭހިތުން ރޭނިދި ނުދިގެން މުއިއްޒު ކުއްލިއަކަށް ތެޅެގެންފިއެވެ. އަމިއްލައަށް އެދިގެން ގޯތި ލިބޭ މީހުންގެ ޖަމާއަތްތަކާ ބައްދަލުކޮށް ކުރީ ސަރުކާރުގެ ނިންމުން ހަލާލުކޮށް މިގަތީ އިހުލާސްތެރި ކަމެއް ހުރެގެން ނޫނެވެ. ގޯޓަބެޔާ އާއި ޝޭހު ހަސީނާ ދިޔަމަގުން ދާންޖެހޭތަން ފެންނާތީ ގަތްގަތް ބިރުންނެވެ. 

ގާނޫނު އަސާސީ ލާޒިމުކުރާ މުއައްސަސާތަކާއި އެތަންތާނގައި ތިބެންޖެހޭ ކަމަށް ގާނޫނު ބުނާ މީހުންނަށް ދައުލަތުން ކުރަންޖެހޭ ހޭދަ ލިބޭ އާމްދަނީއާއި ނުބައްދަލު  މިންވަރަށް ބޮޑެވެ. އޮތުން ލާޒިމު މިނިވަން މުއައްސާސާތަކަށް ދައުލަތުގެ އާމްދަނީން ކުރާ ހޭދައާއި ގާތަށްވެސް އެތަން ތަނުން ނަތީޖާއެއް ނުނެރެވެއެވެ.

އިންސާނީ ހައްގުގެ ދާއިރާގައި ހިއުމަން ރައިޓްސް ކަމިޝަނެއް އޮވެގެން ލިބިދެވޭ އިންސާނީ ހައްގެއް ނެގެހެއްޓޭ އިންސާނީ ކަރާމާތެއް އޮންނަ ކަމަކަށް ގިނަ ރައްޔިތުން ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. އިންސާނީ ހައްގު ކަށަވަރު ކޮށްދެވޭކަން ރައްޔިތުންނަށް ކަށަވަރު ނުވަންޏާ ހިއުމަން ރައިޓްސް ކަމިޝަނެއް ބަލި ދަރިއެއްގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ބޮޑެތި ހޭދަކުރުވަން އޮތުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ.

އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނުގެ ވާހަކަ ރަނގަޅުވާނީ ނުދެއްކިއްޔާއެވެ. ފޫގަޅައިގެން އެ މީހުން އުޅެނީ ހުއްޓާނުލާ ރެޔާއި ދުވާލު ކޮރަޕްޝަން ނައްތާލުމުގައި ކަމަށް ވެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު މުޅި ގައުމު ދަނީ ކޮރަޕްޝަނުން ތަތްތެޅި ހަރާބުވަމުންނެވެ. މިހެން ކިޔާފައި ނުކިޔާނެ އެއްވެސް ތަނެއް ނެތެވެ. އެހެނޭ ކިޔާފާ ކޮށާލަން އެނގެނީ ކައުންސިލްތަކުގެ ވަރައެވެ. 

ކުރާ ހޭދައާއި ގާތަށްވެސް މިނިވަން މުއައްސަސާތަކުން ނެރެދެވޭ ހެޔޮ ނަތީޖާއެއް ނެތެވެ. މިނިވަން މުއައްސަސާތަކުގެ ހާލު އެގޮތަށް އޮތްއިރު ފިސްކަލް ރިފޯމުގައި ރައީސްގެ އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތެވެ. މުތުލަގަށް ރައީސަށް ބާރެއް އޮތަތީ ވުޒާރާތަކާއި ސިޔާސީ މަގާމް އުފައްދައިގެން ދައުލަތް ނޮޅާކެއުމުގައި ރައީސް ހުރީ ލަވަކިޔާލާފައެވެ.

22 ވުޒާރާ ހަދައިގެން ކޮންމެތަނަކަށް ބޮޑު އިދާރީ އޮނިގަނޑެއް ހަދައިގެން ސިވިލް ސާރވިސް އޮތީ އަތްގުޅި ނުކާވަރުކޮށްލާފައެވެ. ވަޒީރުންނާއި ވަޒީރުންގެ ވަޒީރުންނާއި ވަޒީރު ފެންވަރުގެ ވަޒީރުންނާއި ބަނޑުއަކިރި ސިޔާސީ ވެރިންލާ ކޮންމެ ވުޒާރާއެއް ވަނީ ދައުލަތް ކޮށާކާ މެޝީނަކަށް ހަދާފައެވެ. ރައީސް އޮފީހާއި ގަނޑުވަރުތަކުގައި ސިޔާސީ މީހުން ތިބީ ބާރުކޮށް ވައްޓެއްގައި ކަނޑޫ ޖަހާލާފާ ތިބޭހެނެވެ. 

ފިސްކަލް ރިފޯމުގެ ނަމުގައި ކަނޑާލަނީ ރައްޔިތުންނަށްދޭ އާސަންދައެވެ. ކަރަންޓާ ފެނާ ކާޑަށްދޭ ސަބްސިޑީއެވެ. އެއްކޮށް ގަނޑުކުރަނީ އާމްދަނީ ހޯދާދޭ ކުންފުނިތަކެވެ. ސަރުކާރުގެ އޮނިގަނޑު ކުޑަކޮށް ވުޒާރާތައް މަދުކޮށް ސިޔާސީ ވެރިން ކެނޑުމުގެ ވިސްނުމެއް ނެތެވެ.        

އެމްޑީޕީގެ ދިދައަށް ގެއްލުންދީ މޫދަށް އެއްލާލެވިދާނެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހިތުން އެމްޑީޕީ ފިކުރު މަރައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ނައްތައެއްވެސް ނުލެވޭނެއެވެ. މާ އުނގޫނދޫގައި ބަޔަކު ހިންގި އެ ފިނޑި އަމަލު އެމްޑީޕީގެ ރައީސް އޮނަރަބަލް އަބްދުއްލާ ޝާހިދު ވަނީ ކުށްވެރިކުރައްވާފައެވެ. ސުލްހަވެރި ސިޔާސީ ހަރަކާތަށް ފަރިތަވާން އެބަޖެހޭކަމަށް ޝާހިދު ވިދާޅުވެއެވެ.

"އިދިކޮޅު ޕާޓީއަށް ގައުމުގެ ސިޔާސީ ވެށީގައި ޖާގަ ލިބެން ޖެހޭނެ" ކަމަށް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. މި ފިނޑި އަމަލު ހިންގި ފަރާތްތަކާއިމެދު ގާނޫނީ ގޮތުން ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ސަރުކާރަށް އެ މަނިކުފާނު ވަނީ ގޮވާލައްވާފައެވެ. 

މާލޭ މޭޔަރު އާދަމް އާޒިމް އެކަން ސިފަކުރެއްވީ ސަރުކާރު ފޭލިވާން ފެށުމުން އިދިކޮޅުގެ މަންޒަރު ނައްތާލާ އަޑު ކަނޑުވާލަން ކުރެވޭ ކަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. 

އެމްޑީޕީ އުފެދުނީއްސުރެ ވުޖޫދުން ފުހެލަން ބަޔަކު ގަދަފައި ވިއްދަމުން އައިސްފައިވެއެވެ. މާޒީގައި އެމްޑީޕީގެ ޖަނާޒާ ބާއްވަން އުޅުނު މީހުންވެސް އައިސް އާރާއި ބާރާއި ހައިސިއްޔަތު ހޯދީ އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ މައިހަރުގެ ފުނޑާލާ އެމްޑީޕީއަކީ ގައިރު ގާނޫނީ ޖަމާއަތަކަށް ހަދަން އުޅުނު މީހުންގެ ސިޔާސީ ބާރުވެރިކަން ގެއްލި އެމްޑީޕީގެ ތައްޕާހުން އުޅުނުތަންވެސް އޮތީ ފެނިފައެވެ. 

އެމްޑީޕީއާއި ދެކޮޅަށް އުޅުނު ޑީއާރުޕީގެ ވަސްވެސް މިހާރަކު ނެތެވެ. އެބޮޑު ބިޔަ ޒައީމް ވެސް ޖެހުނީ އެމްޑީޕީގެ އަތްދަށުވެ އެމްޑީޕީގެ މަދަދާއި އެހީހޯދައިގެން ހުރަގެއިން ނިކުމެ އެމްޑީޕީއާ ކޯލިޝަން ހަދާށެވެ. އެއްކަލަ ބިޔަބޮޑު ޕީޕީއެމާއި ރައީސް ޔާމީނެއްވެސް މިއަދަކު ނެތެވެ.

މުއިއްޒުގެ ހުދު މުހުތާރު ސަރުކާރުގެ މުއްޕަތަށް ނުވެޢްޓި މަޖިލީހުން ގޮނޑި ތަކެއްވެސް ހޯދުނީ ހަމައެކަނި އެމްޑީޕީއަށެވެ. ކަނޑާ ވައްޓާލާ ދިދައަކުން ޖަހާ ޕެޕަރ ސްޕްރޭއަކުން މެންބަރަކު ވައްޓާލާ ކުޑަގޮޅިއަކުން އެމްޑީޕީ މަރައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. އިސްލާހީ ހަރަކާތަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. ރާއްޖޭގެ ހައްގާ އިންސާފުގެ ތަޅުދަޑިއަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. މިވެރިކަމުގެ ބާރުވެސް ކެނޑި މުއިއްޒުގެ ލެގަސީއާއި ޕީއެންސީ ވުޖޫދުން ފުހެވިގެން ދާނެއެވެ. އަދިވެސް އޮންނާނީ އެމްޑީޕީއެވެ.   

ކުރީ ސަރުކާރުން އިންޑިއާ އާއި އެކު ކުރިކަންކަމުގެ ވާހަކަ މިހާރުގެ ސަރުކާރުން ދައްކާހެން އިންޑިއާގެ އިމިއުނިޓީއަށް އަރައިގެން މީހުނަށް ހަރުކަށި ފިޔަވަޅު ނާޅާ އޮތް ވާހަކަ ވެސް ދައްކަބަލާށެވެ. އެ މީހުންނާ މެދު ގާނޫނީ ފިޔަވަޅު ނިކަން އަޅާބަލާށެވެ. 

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރިފަހުން އިންޑިއާއަށް ކުރިހާ ކުޑައިމީހާއި ދެއްކި ދެކޮޅުވެރިކަމާއި ފާޅުގައި ދައްކަމުން ގެންދިޔަ ވާހަކަތައް އެހުރީ ފެންނާށެވެ. ޑިޕްލޮމެޓިކް ގުޅުން ކަނޑާލުމާއި ހަނގުރާމަ އިއުލާން ކުރުން ނޫން ހުރިހާކަމެއް ކުރިއޭ ބުނުމަކީ ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. އިންޑިއާ ސަފީރު ނުބުނަނީސް ކުރީގެ ވެރިންނަން އިން ގޮނޑިން ނުތެދުވެވޭ ކަމަށް ބުނެ ރައީސް މުއިއްޒު ޑިޕޮލޮމެޓިކް އިމްތިޔާޒަށް އަރައިގަތެވެ. އިންޑިއާއަކީ ބުލީކުރާ ގައުމެއް ކަމަށްވެސް ބުންޏެވެ. އިންޑިއާ ކަނޑަކީ އިންޑިއާގެ ތަނެއް ނޫންކަމަށް ބުނެ ޖެއްސުމުގެ ވާހަކަދައްކާ ޖެއްސުން ކުރިއެވެ. ރާއްޖެއަކީ ސައިޒުން ކުޑަޔަސް ބެކްވާޑްގައި އޮތް ގައުމެއްނޫން ކަމަށް ވެސް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. 

އެހެން އެކަން ކޮށްފައި އޮއްވާ މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ ތިން ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުން ލައްވާ އިންޑީއާގެ ބޮޑު ވަޒީރަށާއި އިންޑިއާ ސަރުކާރަށާއި ރައްޔިތުންނަށާއި ސަފީރަށް ނުގޮވާ ކުނި ފުޅައެއް ނެތެވެ. އެންމެ ފަހުން އިންޑިއާއިން ރާއްޖެ ބޮއިކޮޓް ކެންޕޭނު ޖައްސާ ފަތުރުވެރިން އައުން މަދުކޮށްލުވީ ރާއްޖޭގެ އިންކަމަށް ވަރަށް ބޮޑު ލޮޅުމެއް އަރާވަރަށެވެ. ރާއްޖޭގެ އާމްދަނީއަށް އެކަމުގެ ސަބަބުން ކުއްލި ބޮޑު ލޮޅުމެއް އަރާ، ގޮތްހުސްވާ ހިސާބަށް ރާއްޖެ ދިޔައީ ޑިޕޮލޮމެޓިކް އިމިއުނިޓީއަށް އަރައިގެން ރައީސް މުއިއްޒާއި އޭނާގެ ތިން ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރަކާއި މުއިއްޒުގެ ސަޕޯޓަރުން ތަކެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. 

ގޮތްހުސްވެ އިންޑިއާގެ ފައިބުޑަށް ތިރިވެ މޯދީއާއި މަހާވަރުގެ އުކުޅުވަޅުގައި ތެޔޮ ދަމާދޭ ވަރަށް މުއިއްޒު ކުޑަކަކޫ ޖަހައިގެން އުޅޭއިރުވެސް އެއްކަލަ 3 ޑެޕއުޓީން އެތިބީ ކަމެއްނުކޮށް ދައުލަތުން މުސާރަ ކާލަކާލައެވެ.

ދެރަވަރު ދެ ރައްޔިތަކު ފަލަސްތީނާ އެއްކޮޅަށް އަޑުއުފުލާތީ ހަޖަމް ނުވެގެން ޑިޕޮލޮމެޓިކް އިމްތިޔާޒަށްޓަކާ ހިފާ ހައްޔަރު ކުރަން ފުލުހުންނަށް އެނގިއްޖެއެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒާ އޭނާގެ ބައިވެރިން އިންޑިއާ އާއި ރާއްޖޭގެ ޑިޕްލޮމެޓިކް އިމްތިޔާޒު ފުނޑާލިއެވެ. ދައުލަތުގެ އާމްދަނީއަށް ހުރަސްއަޅާ އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ގެއްލުން ދިނެވެ. އެކަމުގައި އިސްކޮށް ތިބި 3 ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުން ކަމެއްނުކޮށް ދައުލަތުން ބޮޑު މުސާރަ ނަގައިގެން އެތިބީ ކާލަކާލައެވެ. އެ ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުންނަށް އެޅޭނެ ފިޔަވަޅެއް ފުހުންނަށް އޮތްކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ޑިޕޮލޮމެޓިކް އިމްތިޔާޒޭ ކިޔައިގެން ހައްޔަރުކުރަން އެނގުނީ އާރެއްބާރެއް ނެތް އާދައިގެ ދެއަންހެނުންނެވެ.    

ބުރިޖު ލޭނު ދިރުވާލީކީ އަދީބެއް ޔާމީނެއް ނޫނެވެ. ފެން ފޮދަކާވެސް ނުލާ ބުރިޖުން ލޭނެއް ދިރުވާލި ކަމަށްމިވީ އޭރުގެ ހައުސިންގ މިނިސްޓަރ މުއިއްޒެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ވެސް ދޮންކަޅު އަންގާނުލާ ބުރިޖުގެ ލޭނެއް ޕަކަޅާ ކޮށްލީ މުއިއްޒުކަން ކަށަވަރުވެގެން ރަތްމަހަށް ނުދޭ ވަރަށް މުއިއްޒަށް ޔާމީނު ވަށިވަށިން ދިންކަމަށް މިހާރު އެއޮތީ އަދުރޭ ކަށަވަރު ކޮށްދީފައެވެ.

މުއިއްޒަށް ރޮވެންދެން ރައީސް ޔާމީނު ބަވާލި ކަމަށް އަދުރޭ އެބުނީ ހިތުން މާމޮޅު ވާހަކައެއް ކަމަށެވެ. ރައީސް ޔާމީނަކީ ނުބައި ވެރިއެއް ކަމަށް ސިފަކޮށްދޭން އަދުރޭ އެދެއްކި ވާހަކައިން ބަރަހަނާވީ ރައީސް ޔާމީނެއް ނޫނެވެ. ރައީސް މުއިއްޒެވެ. އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ރައީސް ޔާމީނަށް މީހުންކޮށް އުޅުނު ތުހުމަތަކުން ރައީސް ޔާމީނު ބަރީއަވީއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ މައްޗަށް ބުރިޖުން ލޭނެއް ދިރުވާލުމުގެ ވަގުބަދުނާމު ފުރޮޅުނީއެވެ.

މިހާރަކަށް އައިސް އަދުރޭ ދައްކާ ވާހަކަތަކުން ރައީސް މުއިއްޒަށް ލިބޭ ކުރެޑިޓަށްވުރެ ވާ ޑެމޭޖު މާބޮޑެވެ. އަދުރޭ އެޒާތުގެ ވާހަކަ ދައްކަނީ ގަސްދުގައި މުއިއްޒު ފަލީހަތް ކުރަން ކަމަށް މީހުން ކިޔާއުޅެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ވެސް އެ ކެހި އަދުރޭ އޮތީ ދީފައެވެ.

ކުރީ ރެއެއްގައި ގަރުދިޔަ ޖަގަހައިގައި ދެއްކި ވާހަކައެއްގައި ރައީސް ޔާމީނު ޖަލުގައި ބަހައްޓައިގެން އުޅުނީ ވެރިކަމަށްޓަކާ ރައީސް މުއިއްޒު ކަމަށް އަދުރޭ ބުނެފައިވެއެވެ. އަނެއްކާ އަދުރޭ އެ ބުނީ ޗައިނާ-މޯލްޑިވްސް ފްރެންޑްޝިޕް ބުރިޖުން ލޭނެއް މުއިއްޒު ކާލައިގެން ރައީސް ޔާމީނު މުއިއްޒަށް ރޮވެންދެން ބަވާލި ވާހަކައެވެ. 

އަދުރޭގެ ވާހަކައިން އެނގިގެން ދިޔައީ ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ހައުސިންގ މިނިސްޓަރު ކަމުގައި ހުރެ މުއިއްޒު ވައްކަން ކުރީ ރައީސް ޔާމީނަށް ވެސް ނޭނގޭހާ ވަގަށްކަމެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް އެކަން އެނގިގެން ތިން ފަހަރަށް ވަޒީރުކަމުން ވަކިކުރަން އުޅުނު ކަމެވެ. ވަޒީރު ކަމުން ވަކިކުރަން އުޅޭނީވެސް ގައިމު ވަރެއް ކޮށްލައިގެންތާއެވެ. ވަކިކުރަން އުޅުނަސް ވަކިނުކުރެވުނީ ވައްކަން ކުރިލެއް މޮޅުކަމުން ރައީސް ޔާމީނަށް ވެސް އޮޅުން ފަށެއް އޮޅުވާލައިގެންކަން އަދުރޭގެ ބަހުން ސާބިތު ކޮށްދީފިއެވެ.  

ނަގޫ ގޮއްޖެހިފައި އޮވެގެން ވަކިނުކުރާނެ ނަމަ ރައީސް ޔާމީނު އަދީބު ވަތްކެއް ނުކުރީހެވެ. މުއިއްޒު ވަޒީރުކަމުން ވަކިނުކުރީ ނަގޫގޮށް ޖެހިފައި އޮވެގެން ކަމަކަށް ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ. އެހެނީ ދޮގުހަދާ އޮޅުވާލުމުގައި ދެވަނައެއްނެތް މުއިއްޒަށް ހިންޏަށް ހަކުރު އޮޅުވާލުމަކަށް އުދަނގުލެއް ނުވާނެއެވެ. އެ އޮތް ބޮޑު ބުރިޖުން ޔާމީނަށް ލޭނެއް މަދުކަން ނޭނގޭ ވަރަށް އޮޅުވާލެވޭނީ ދޮގާ މަކަރާ ހީލަތަށް ހާދަހާ މޮޅެއް ވެގެންނެވެ. ޗައިނާ-މޯލްޑިވްސް ފްރެންޑްޝިޕް ބުރިޖުން ލޭނެއް މުއިއްްޒު ފުޅިއްސާލިއިރު ރައީސް ޔާމީނަށް ހިލަންވެސް ނުވިއެވެ. 

ބަޔަކު ތިބެ އަމިއްލައަށް ބަރަހަނާ ވާނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ. ވަގުގަ ވަގުހިފީމާ ނުވެ ނުދާނެގޮތް މިހުރެގެން ވަނީއެވެ. ލައްކަ ކުޅިސަމާ އަދިވެސް ފެންނާނެއެވެ. އަދުރޭ އެކަނިވެސް މުއިއްޒު ބަރަހަނާކޮށް ނިންމާލާނެއެވެ. 

އިއްޔެ ހިނގި ކަންކަމުން ފާހަގަވަނީ އެބޭފުޅުންގެ އެތެރޭގައި ގޯސްތަކެއް އެބަހުރިކަން. އެ ބޭފުޅުންގެ ތެރޭން އަމިއްލައަށް ކުރިއަށް އޮތް ދުވަސްތަކުގައި ބަގާވާތެއް ކުރާނެތަން އެބަފެނޭ: އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

އަޅުގަނޑުމެންނަކީ ބަގާވާތް ކުރާނެ ބައެއް ނޫން. އަޅުގަނޑުމެން މަގުމައްޗަށް ނުކުންނަނީ ސަރުކާރު ވައްޓާލަކަށް ނޫން. އަޅުގަނޑުމެން ނުކުންނަނީ ސަރުކާރު ޒިންމާދާރުކޮށް ކަންކަމުގެ ވާހަކަ އިއްވައި ސަރުކާރުގެ ކޯސް ބަދަލުކުރަން:އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

ދައުލަތުގެ އިސްވެރިޔާގެ ކޮންޓްރޯލް އޮތް ބޭންކަކުން ނުކުމެ އެބޭފުޅާގެ ވެރިކަން ބަދަލުކުރަން އޮޕޮޒިޝަން އާއެކު މަސައްކަތް ކުރީއޭ ބުނީމަ އަނެއްކާވެސް ބޭންކްގެ ބޮލުގައި ވަރަށް ބޮޑު ބަދުނާމެއް ދުނިޔޭގެ މާލީ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި އެއައީ: އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

ރައީސް މުއިއްޒު ވާހަކަ ދައްކަވަނިކޮށް ކުއްލިއަކަށް އިއްތިފާގަކުން އެވަގުތު ފުލުހުންގެ ސްޓޭޓްމަންޓެއް މި ނުކުންނަނީ، ފުލުހުންގެ ސްޓޭޓްމެންޓްގެ އިއްތިފާގު ބަލަން އެބަޖެހޭ:އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

ބޭންކުގެ ނިންމުން އެއީ ބަގާވަތެކޭ ބުނުމަކީ ލަދުވެތިކަމެއް، ސަރުކާރުން ކުރީ މުޅި މާލީނިޒާމު ފުނޑޭނެވަރުގެ ކަމެއް: އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

އިނދިކޮޅު ޕާޓީއެއްގެ ޒިންމާ އަކީ ސަރުކާރު ބަދަލު ކުރުމެއް ނޫން. ޒިންމާ އަކި ސަރުކާރު އެކައުންޓަބަލް ކުރުން. ނަމަވެސް ސަރުކާރުން އަނިޔާވެރިވެ ގާނޫނާ ހިލާފުވާކަމަށްވަންޏާ ސަރުކާރު ބަދަލުކުރުން ގާނޫނީ އިމުގެ ތެރެއިން. އަޅުގަނޑުމެންނަކީ ބަގާވާތް ކުރާ ބައެއް ނޫން: އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

މި ފެންނަނީ ވިސްނުންތެރިކަމެއް ނެތި ބޯހަރު ހުދުމުހުތާރު ގޮތެއްގައި ރައީސް މުއިއްޒު ކަންކަން ކުރައްވާތަން. ރައީސް ކަމަށް ކުރިމަތިލައްވަންވާނީ ހަޖަމް ކުރެއްވޭ ބޭފުޅުން. ދެކޮޅަށް އެއްޗެއް ބުނާބަޔަކު ސުންނާފަތި ކޮށްލުމުގައި ކުރިމަތިލައްވާނެ ކަމެއް ނެތް: އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

ރައީސް މުއިއްޒު އިސްތިއުފާ ދެއްވާފަ ނައިބު ރައީސް ނޫނީ މަޖިލީހުގެ ރައީސާ ހަވާލުކުރުމަކީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށާއި އިގްތިސާދަށް އޮތް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތް: އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް

ސަރުކާރުގެ ކޮންޓްރޯލް އޮތް ބޭންކަކުން ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ބަގާވާތެއް ކުރާ ކަމަށް ވިދާޅުވާ ހިސާބުން އިނގިލި އެ ދިއްކުރެވެނީ ބޭންކުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ ހުރިހާ މުވައްޒަފުންނަށް. ހުރިހާ މުވައްޒަފުން އެ ފުރޮޅާލެވެނީ ވަރަށް ބޮޑު ނުރައްކަލެއްގެ ތެރެއަށް: އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ޢަބްދުއްލާ ޝާހިދު

ސްކޭމް ކޯލްތަކާ މިފަދަ ކަންތަކުގައި ބޭންކުގެ އިތުބާރާމެދު ސުވާލު އުފެދެމުން ދާ ދަނޑިވަޅެއްގައި ރައީސް އާއި ވަޒީރުން ނުކުމެ ބަގާވާތެއް ކުރި ކަމުގެ ތުހުމަތު އަޅުވާ މިހިސާބަށް ދިއައިމަ މި ނުކުންނަނީ ގައުމީވަންތަ ކަމަށް ކުރައްވާ ޗެއްލެންޖެއް ގޮތަށް: އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ޢަބްދުއްލާ ޝާހިދު

ބީއެމްއެލް އިން ބަގާވާތްކުރި ކަމަށް ބުނަނީ ސަރުކާރަށް ގޯސް ހެދުމުން ދެބޯގެރި ދުއްވަން: ޕީޖީ ލީޑަރ އިބްރާހީމް ނާޒިލް

ފުލުހުންގެ މުއައްސަސާ އަކީ މިނިވަންކަމާއެކު މަސައްކަތް ކުރެވޭ ތަނަކަށް ހެދުމަށް ކުރި މަސައްކަތް ފަހަތަށް ޖެހި އިއްޔެ ކުޑަ ކުޑަ ވަގުތުކޮޅެއްގައި ކަރުދާސް ގަޑެއްގެ ހައެއްކަ ފޮޅުވަތާއެކު މުއައްސަސާއާއި މެދު ރައްޔިތުން ދެކޭ ގޮތް ބަދަލުވީ: ޕީޖީ ލީޑަރ އިބްރާހީމް ނާޒިލް

ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. ހުސް ގޮނޑިއެއް ދައްކައިގެން ޖަހައިގެން އެއްޗެއް ބާޒު ތުނބުލައިގެން އުދުއްސައިގަތުމުން ވެއްޓެން ނަގާނީ އަނގަ ހުޅުވާލަން ވާލަހެކެވެ. ކިނބިއްސެއް އަޅަން އަނގަ ހުޅުވުނަސް ތުނބުން ނެއްޓިގެން ވެއްޓޭކަށް ލަހެއް ފަހެއް ނުވާނެއެވެ.  

ވާދަވެރިން އަދި އެ އުޅެނީ ޗުއްޕުވެސް ނުބުނެއެވެ. ހަމަ އެކަނި ބުނިހާވެސް އެއްޗަކީ ޝުއޫރު ފާޅުކުރަން ޖެހެލުން ނުވާނެ ވާހަކައެވެ. އެކަމާ ގަންނާ ކުރެއްވި ބިރުން ފަހާނާ ތެރެއަށްވެސް ވެއްޓެނީއެވެ. މައިދާން ދޫކޮށްފައި ނުގޮސް ތިބެން ކުދިން ގާތުގައި ބުނެފާ ބުޅަލު ބުޑުގައި އުނބުން ޖެހުމުން ދުވެދާހެން ފިލާ ރައްކާވެގެން ގޮސް ފީކުކުޅަކަށް ވެގެން ބަލިއެދަށް ވެއްޓި ރަޖާލައިއްޕެވެ. 

ބާރަށް މީހަކު ވަށްވަށް ޖަހައިގެންފިއްޔާ ބައެއް މީހުންގެ ދެފައިދަޑިއަށް ވާޒާތުގެ ކަމެއްވީތާއެވެ. ގިނި ދުށް މީހާ ރަތްމަލަށް ބިރުގަތަސް އަދިއަކު އެވަރުގެ ކަމެއް ވީއެއްވެސް ނޫނެވެ. ބަޔަކުނިކުމެ ހަސީނާގެ ޑައިރީ ކޮންމެ ސިފައަކަށް ލިޔެފައި އޮތަސް، ބަޔަކު ނިކުމެ ގޯތިބޭ ގަނޑުވަރުން ނެރެ ފުރުވާލިޔަސް ކަޅުދިގު ނުރަރޮނގު ކުރިކަމެއް ކުރީ އަމިއްލައަށެވެ. ފައި ތުރުތުރު އަޅާ ވެއްޓުނަސް ވައްޓާކަށް މީހަކު ކުރިކަމެއް އޮތިއްޔެއް ނޫނެވެ. ހިޔަންޏަށް މުޑިނަގާ ނަށައިގަތީ މާ އަވަހަށެވެ. 

ކާކުކަން ނޭނގޭ ބޮޓަކު ޖަހާބެރަކަށް ނަށާ ގުބޯލަކަށް ބަންޑާރައިން ވީތީ ބިރުގެންފައި ހުރިވަރު އެބަ އެނގެއެވެ. ގަރުދިޔަ މާލަމަށް ގުނބޯ އެއްކޮށްގެން ބަންޑާރައިން ނިކުމެ ބޮޓަކު ކިޔާހާ ލަވައަކާ ހަމަޔަށް ބެރުޖެހޭތޯ ރެއެއްގެ އެއްދަން ހުސްކޮށްލީމާ ބަޔަކު ކޮނޑުހުޅުން ނެއްޓެންދެން އަތް ޖެއްސަކަސް އެއްޔަކީ މޮޅުކަމެއް ނޫނެވެ. އޭގެން އެގުނީ ބޮލުގެ އިސްކުރު މަދުކަމެވެ. ދެއުޅި އެއްނުވާ ކަމެވެ. ބުއްދި ހަމަ ނޫންކަމެވެ.   

މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންގެ ގޮވާލުންތަކަށް ބީރު ކަންފަތެއް ދީފައި އޮތުމުން އަވަށްޓެރި ސްރީލަންކާއަށް ކުރިމަތިވި މާލީ ކާރިސާ ފަދަ ހާލަތަކަށް ރާއްޖެ އެބަދާ ކަމަށް ކުރީގެ އިގްތިސާދީ ވަޒީރު ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަމުން ގައުމު ސަލާމަތްކުރަން މަގުމައްޗަށް ނުކުންނަން ޖެހިއްޖެނަމަ އެކަން ވެސް އެމްޑީޕީން ކުރާނެއެވެ. 

މިވަރުން ދަންޏާ ރައްޔިތުން ބަނޑުހައިހޫނު ކަންމަތީ ނިކުމެ ސަރުކާރު ވައްޓާލާ ސަރުކާރުގެ ވެރިންނަށް އަނިޔާ ކުރާތަން ފެނިގެން ހިނގައިދާނެ ކަމަށް ފައްޔާޒު ވިދާޅުވިއެވެ. އެހެން އެކަން ވިޔަނުދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާނެ ކަމަށް އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ވިދާޅުވިއެވެ. 

އެމްޑީޕީން މިވަގުތު ޒިންމާދާރުކަމާއެކު ފަހަތަށް ޖެހިގެން ތިބީ ރައްޔިތުން އާނއެކޭ ބުނި މީހުންނަށް ފުރުސަތު ދޭން ކަމަށްވެސް ފައްޔާޒް ވިދާޅުވިއެވެ. ސަރުކާރުގައި ތިބި ފަރަތްތަކާއި ގައުމާއި ދިވެހިންގެ ސަލާމަތަށްޓަކާ މިހާރު ތިބިހެން ތިބެވެން ނެތްކަމަށް ގަބޫލުކުރައްވާ ކަމަށް ފައްޔާޒު ވިދާޅުވިއެވެ. 

ޑޮލަރުގެ މުއާމަލާތްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ބޭންކް އޮފް މޯލްޑިވްސް އިން މިއަދު ނިންމި ނިންމުމާ ގުޅިގެން ގައުމު ނުތަނަވަސްވެފައިވާ މި ދަނޑިވަޅުގައި އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުން ބޭއްވި ކުއްލި ބައްދަލުވުމެއްގައި ފައްޔާޒު ވިދާޅުވީ، އެ ޕާޓީން މިވަގުތު ޒިންމާދާރުކަމާއެކު ފަހަތަށް ޖެހިގެން ތިބީ ރައްޔިތުން އާނއެކޭ ބުނި މީހުންނަށް ފުރުސަތު ދޭން ކަމަށެވެ.

"އެހެންނަމަވެސް، އަޅުގަނޑުމެން ޒިންމާދާރުކަމާއެއްކޮށް މި ދައްކަމުންދާ ވާހަކަތަކަށް ސަރުކާރުން ބީރު ކަންފަތެއް ދީ، އަދިވެސް ކުރީ ސަރުކާރޭ ކުރީ ސަރުކާރޭ ނުވަ މަސް ވީއިރު ކިޔަމުން ދަންޏާ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މި ފެންނަނީ ސަރުކާރުގެ ނާގާބިލުކަން މަތީގަ ސިލޯނަށް ވީ ގޮތް މި ގައުމަށް ވަމުން ދާތަން." ކަމަށް ވެސް އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާގައި ރޭގައި ފައްޔާޒު ވިދާޅުވިއެވެ. 

ރުފިޔާ އެކައުންޓުތަކުން ހެދޭ ޑޮލަރ ޓްރާންސެކްޝަން ތަކުގެ ލިމިޓް ބޮޑުކުރަން ވައުދުވި ރައީސް މިއަދު މިހެދީ ކިހިނެއްހެއްޔެވެ. ކުރިން ވީވަރުވެސް ނުވެ ސުމަކަށް ވައްޓާލިއެވެ. ތުރުކީގައި ތިބި ދިވެހި ކިޔަވާ ކުދިންނާ ބައްދަލުކޮށް ރުފިޔާ އެކައުންޓުން 1200 ޑޮލަރާ ހަމައަށް ޓްރާންސެކްޝަން ހެދޭނެގޮތް ހަދާދޭންވީ ވައުދުވެސްވީ ހޮޅި ވައުދަކަށެވެ. ބޭންކް އޮފް މޯލްޑިވްސްގެ ރުފިޔާ އެކައުންޓުތަކުން ޑޮލަރ ޓްރާންސެކްތައް ނުހެދޭ ގޮތަށް ހެދީއެވެ. 

މަރުކަޒީ ބޭންކަށް ލިބޭ ޑޮލަރުުން ބޭރުގެ ދަރަނި ދެއްކުމާއި ރާއްޖެއަށް ބޭނުންވާ ތެލާއި ކާޑާއި ބޭސް ގަތުމާއި ބޭންކުތަކަށް ޑޮލަރު ދޫކުރުމަކީ މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައިފަހުން އަލަށް ކުރަންފެށި ކަމެއް ނޫނެވެ. ބީއެމްއެލް އުފެދުމުގެ ކުރީންވެސް ދައުލަތުން އެކަންކަން ކުރެއެވެ. 

އާނއެކެވެ. ބޭންކަށް ގިނަ ޑޮލަރު ގަންނަނީ މަރުކަޒީ ބޭންކުންނެވެ. އެއްޔަކީ އަދަކު އިއްޔެއަކު އެކަނި އެކަން ކުރާގޮތެއް ނޫނެވެ. އަންދުހު އާދަމަގުން އެކަން ހިގަނީ އެހެންނެވެ. ހަމައެހެން އަމިއްލަ ވިޔަފާރިތަކުންވެސް ބޭންކަށް ޑޮލަރު ޖަމާކުރެއެވެ. ބީއެމްއެލްގައި ހުންނަ ރުފިޔާ އެކައުންޓްތަކުން ޑޮލަރ މުއާމަލާތު ނުކުރެވުނު ޒަމާނެއް ބޭންކްގެ ތާރީހުގައިވެސް ނުދެކެއެވެ. އެކަމަކު އެއްވެސް ބެލުމެއްނެތި އެކަންކޮށްލީ ހިތުން ހިތިބޭސް ބޮއެގެން ރައްޔިތުން ތިބޭނެ ކަމަށެވެ.

އޮބާލެވުނީ ނުބައި ފިތަކަށްކަން މުއިއްޒަށް އިހުސާސްވީ އެއްވާނަކަށް މުޅި ގައުމު ކެކިގަތުމުގެ މަލަމަތި ކުޑަ ވަގުތު ކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ފެންނަން ފެށުމުންނެވެ. ގޯއްޗާއި ފްލެޓާއި ނުދީ ހުރެގެން ކުޅޭ ޗަރުކޭސް ބަލަން ތިބިހެން ނުތިބޭނެކަން އެނގިގެންނެވެ. ކަރަންޓް ބިލް ބޮޑުވެގެން ވާހަކަ ދައްކާލާފައި ނިންމާލާ ގޮތަށް ހަނު ނުތިބޭނެ ކަން ކަށަވަރު ވުމުންނެވެ. 

އިބޫ ސަރުކާރަކުން ދީފައިވާ ގޯއްޗާއި ފްލެޓް ކަނޑައެޅިފައި އޮތް ގޮތަށް ނުދީ ހިފަހައްޓަނީ ސީދާ މުއިއްޒު ސަރުކާރުންނެވެ. މާލެ ސަރަހައްދުން ގޯތީދޭން ކަނޑައަޅާފައިވާ މީހުންނާއި އެ މީހުނަށް ދޭން ކަނޑައެޅި ގޯތިތައް ހަވާލު ނުކުރާން ޒާތްޒާތުގެ ބަހާނާ ސަރުކާރުން ދެއްކުމުން އެކަން ގަބޫލު ކުރުވައިގެން ތިބެވޭނެކަމަށް ހީކޮށް ގޯތި މުޒާހަރާ ސިޔާސީ ވެއްޖެޔޭ ކިޔައިގެން ކުލީ ގަލަންތައް ލައްވާ ޕްރޮޕަގެންޑާ ފަތުރަން ނުހަދާށެވެ. 

ފްލެޓްތަކުގެ ކަތަކުގައިވެސް ފެންނުހިފޭ މައްސަލައެއް އޭސީސީއަށް ވައްދުވައިގެން އުޅެނީ ޑރ. މުއިއްޒެވެ. އެކަން ކުރުވީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ކުރިން ފްލެޓްތައް ބަޔަކަށް ދީފިއްޔާ ވެރިކަމަށް ނާދެވެދާނެ ކަމަށް ބިރުންނެވެ. ފްލެޓް ދިނުމުގެ ޕްރޮސަސް އޭސީސީން ހުއްޓުވީ އެބޭނުމުގައެވެ. 

ވެރިކަމަށް އަންނަން އުޅުން އިރު މުއިއްޒު ބުނަމުން އައީ ކުރީ ސަރުކާރުން ދީފައިވާ ގޯއްޗެއް ފްލެޓެއްވިޔަސް ހަވާލު ނުކޮށް ނުހުންނާނެ ކަމަށެވެ. ދޭން ގެޒެޓް ކޮށްފައިވާ އެއްވެސް ގޯއްޗެއް ފްލެޓެއް ނުދީ ނުބަހައްޓާނެ ކަމަށެވެ. ހިއްކާފައި އޮތް ތަނަކަސް ނުހިއްކާ އޮތްތަނަކަސް އެމީހަކަށް ލިބުނު ތަނެއް އެ މީހަކަށް ދޭނެ ކަމަށެވެ. 

މާލެ ސަރަހައްދުން ދިނުމަށް ކުރީ ސަރުކާރުން ކަނޑައެޅި 9003 ގޯތިން ސަރުކާރު ބަދަލުވީއިރު ނުހިކި އޮތީ އެންމެ 600 ގޯއްޗެވެ. އެ ގޯތިތައް ހިއްކުމުގެ މަސައްކަތް ވެރިކަން ބަދަލުވީއިރު ވެސް އައީ ބާރަށް ހިނގަމުންނެވެ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ލިބުމާއެކު ގޯތިތައް ހިއްކުން ހުޓާލީއެވެ.

މާލެ ސަރަހައްދުން ގޯތި ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅާ ގިރާވަރުފަޅުން ދީފައިވާ ގޯތިތައް ދޭން ދިމާކުރީ ފުށިދިއްގަރުފަޅު ހިއްކައިގެންނެވެ. ފުށިދިއްގަރުފަޅު ހިއްކައިގެން މާލޭ މީހުނަށް ގޯތިދޭން ދިމާކުރިއިރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް އިންތިހާބު އޮތީ ބޯމަތީގައެވެ. މާލޭ މީހުންގެ ވޯޓް ނުލިބިދާނެތީ ގަތްބިރުން ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅާ ގިރާވަރުފަޅުން ގޯތިތައް ހަވާލުކުރާނެ ކަމަށް ބުނަން މަޖުބޫރުވީ އެހެން ވެގެންނެވެ. 

ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅާ ގިރާވަރުފަޅުން ގޯތިތައް ހަވާލު ކުރުމުގެ ނިޔަތް ނެތުމުން އެކިފާޑުގެ ބަހަނާ ދައްކައިގެން ލަސްކޮށް ފަސްކުރަނީއެވެ. އެގޮތުން ހުޅުމާލޭން ގޯތިދޭ ސަރަހައްދުގެ އަޑީގައި ހޮޅިތަކެއް އޮތް ވާހަކައާއި ގޯތިތައް މަގަށް އަރާ ވާހަކައާ ދެއްކިއެވެ. ގުޅިފަޅާއި ގިރާވަރުފަޅުގެ ލޭންޑް ޔޫސް ޕްލޭން ނެތް ވާހަކަ ދައްކައިގެން މީހުންގެ ބޯކާލަން އުޅުނެވެ. ވެރިކަމަށް އައިއިރު ނުހިކި އޮތް 600އެއްހާ ގޯތި ހިއްކަން ނޫޅެ ކަނޑުން ގޯތި ދީގެންއުޅޭ ވާހަކަ ދެއްކީ އެކަން ކޮށްދިނުމުގެ ހިޔާލު ވެސް ނެތީމައެވެ. ގިރާވަރުފަޅުން ދީފައިވާ ގޯތިތައް ގުޅީފަޅަށް ބަދަލު ކުރުމަކީވެސް ދަންމާލުމުގެ އުކުޅެކެވެ. ހަގީގަތުގައި މި ހުރިހާ ދެންމުމެއް ދަންމަނީ ގޯތިތައް ނުދޭން ވެގެންނެވެ. ގޯތި މުޒާހަރާ ސިޔާސީ ވެއްޖެއޭ ކިޔައިގެން އުޅެނީ ގޯތި ލިބުނު މީހުންގެ ޕްރެޝަރ ކުޑަކުރުމަށެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު ވިދާޅުވީ 1 ގަޑިއިރާއި 37 މިނެޓުގެ އެ ބައްދަލުވުމުގެ ވީޑިއޯ މިހާރުވެސް ފެންނަން އެބައޮތްކަމަށެވެ. މިއަދުގެ ވެރިންގެ އަމަލުތަކާ ހިލާފަށް އެންމެންނަކީ އެކިފަހަރު އެކި ތަންތަނުގައި އެކި ގޮތަށް ވާހަކަ ދައްކައިފައި، ބަޔާންދީފަ އަނެއްކާ ފަހުން ބަޔާން ބަދަލުކުރާނެ ބައެއް ނޫން ކަމަށް އެމަނިކުފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.

ވަރަށް ސާބިތުކަމާއެކު ފައްޔާޒު ވިދާޅުވީ "އަޅުގަނޑު އަދިވެސް ދަންނަވާނީ، ވިޔަފާރިއެއް ރަޖިސްޓަރީކޮށްދިނުމަށްފަހު އެ ވިޔަފާރި ކުރުމަށް ދެން އިތުރު ތަނެއްގައި ރަޖިސްޓަރީ ކުރަންޖެހިގެން ނުވާނެ" ކަމަށެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކުރުމާއި، ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރުކޮށް ވިއްކާ ތަންތަނުގެ ސާފުތާހިރުކަމުގެ މިންގަނޑު ހިފެހެއްޓުމަކީ ވިޔަފާރި ރަޖިސްޓަރީ ކުރުމާއި ގުޅޭ ކަމެއް ނޫން ކަމަށްވެސް ވިދާޅުވިއެވެ.

އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީން އޭރުވެސް ހުށަހެޅީ، އެކަމުގެ ( ފުޑް ސެކިއުރިޓީގެ) ގާނޫނީ ޒިންމާ ހަވާލުކޮށް ފުރިހަމަ ބާރު އޭރުވެސް މިހާރުވެސް ލިބިދީފައިވާ އިދާރާ ތަކަށް އެކަން ކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ މިންގަނޑު ތަކާއި، އެތަކެތި ތައްޔާރުކޮށް ވިއްކާ ތަންތަނުގައި ހުންނަންޖެހޭ މިންގަނޑުތައް އެމް.އެފް.ޑީ. އޭ ނުވަތަ އެޗްޕީއޭގެ ގަވާއިދަކުން ކަނޑައަޅައި، އެތަންތަނުން ރެގިއުލޭޓްކޮށް، މޮނިޓަރކޮށް އަދި ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ ޒިންމާ އަދި ބާރު ގާނޫނުގައި ކަނޑައެޅުމަށް އެ ބައްދަލުވުމުގައި ވިދާޅުވިކަން ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.

މިހާ މުހިންމު ކަމެއް، ގާނޫނު އޮތްގޮތުން ނުކުރެވި އޮތްނަމަ މިވީ 9 މަސް ތެރޭގައި އެކަން ބަދަލު ނުކުރީ ކީއްވެތޯ އުސްތާޒް ފައްޔާޒު ސުވާލު އުފެއްދެވިއެވެ.  ގައިމުވެސް ސަރުކާރާއި ގާނޫނު ހެދުމުގެ ބާރު އޮތީ ބޭނުންފުޅުވާ ކޮންމެ ކަމެއް ކޮށްލެވޭހާ ފަހިކޮށާއި ސަރުކާރުން ބޭނުންވީމަ އަލަށް މައްސަލައެއް ހުށަހަޅާފަ އެދުވަހުން އެދުވަހަށް މަޖިލީހުން ކަންކަން ނިންމުމަކީ މިހާރު އާއްމު އުސޫލު ކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ. 

އެދުވަހުގެ އެބައްދަލުވުމަށް އެމް.އެފް.ޑީ.އޭ އިން ވަޑައިގެންނެވި ވެރިން އަޅުގަނޑުގެ ވާހަކަތަކަށް އެއްބަސްވެ ވަޑައިގަންނަވާކަން މި ބައްދަލުވުމުގެ ފަހުކޮޅުން ފެނިގެންދާނެ ކަމަށްވެސް ކުރީގެ އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓރ ވިދާޅުވިއެވެ.

ޑރ. މުއިއްޒު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރާތާ ނުވަމަސް ވެއްޖެއެވެ. ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރުކުރާ ތަންތަނުގައި ހުންނަންޖެހޭ އެކަށީގެންވާ ސާފުތާހިރުކަމުގެ މިންގަނޑުތައް ހަމައަށް ހުރިތޯ ބަލާ ފިޔަވަޅު އަޅަން މުއްދަތު ލިބިއްޖެއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުތަކުން ބަލަހައްޓަމުން އައި މިންގަނޑުތައް ނުބެލެހެއްޓި އެކަންކަން ބޮއްސުން ލައިގެން ދިޔައީ މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގައެވެ. 

ޑރ. މުއިއްޒުގެ އަންހެނުން ސާޖިދާގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީ ފެއިލްވިއްޔާ ފޭލިވީ ސާޖިދާގެ އިހުމާލުންނެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ސާޖިދާއަށް ލިބެންވާ ބާރެއް ނުލިބި އޮވެގެން ނުވެފައިހުރި ކަމަށްބުނާ ކަންކަން ސަރުކާރު ސަޖިދާއަށް ހިތަކަށް ލިބުމުންވެސް ނުވިއެވެ. 

ވިޔަފާރިކުރުމުގެ ހުއްދައަކީ ވިޔަފާރިކުރުމާއި ބެހޭ ގާނޫނު ތަކުގެ ދަށުން އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީން ދޭއެއްޗެކެވެ. ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރު ކުރުމުގެ ސާފު ތާހިރުކަމަކީ ވިޔަފާރި ހުއްދައާއި ގުޅުމެއް އޮތްކަމެއްނޫނެވެ. ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްރީ ކުރާ ވިޔަފާރިތަކުގައި ކުރާ ވިޔަފާރިއެއްގެ ބާވަތުން އެކަމެއް ކުރަން ނަގަން ޖެހޭ ހުއްދައެއް ނެގުމަކީ ކުރާ ވިޔަފާރީގެ ބާވަތާ ގުޅުން އޮންނަ ކަމެކެވެ. ސާފު ތާހިރުކަން ކަށަވަރު ކުރުން ކުރީގެ އިގްތިސޯދީ ވަޒީރު ފައްޔާޒު އިސްމާއީލްގެ ބޮލަށް ކަނޑާ ލައިގެން ސާޖިދާގެ އިހުމާލަކުން ނުރެކެވޭނެއެވެ.

އިމާރާތް ކުރުމާބެހޭ މަސައްކަތް ކުރަން ރަޖިސްޓްރީ ކުރާ ވިޔަފާރީއެއް ކުރުމަށް ކޮންސްޓްރަކްޝަން މިނިސްޓްރީން ނަގަންޖެހޭ ހުއްދައެއް ނެގުމާއި ނުނެގުމަކީ އެކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީއާ ބެހޭކަމެއް ނޫނެވެ. ގެސްޓުހައުސް ވިޔަފާރި ކުރުމުގައި ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީން ނަގަން ޖެހޭ ހުއްދައެއް ވަކިން ނަގަން ޖެހޭނެއެވެ. ކާބޯ ތަކެތި ތައްޔާރުކުރާ ވިޔަފާރިތަކުން ނަގަން ޖެހޭ ކޮލިޓީ ކޮންޓްރޯލް ހުއްދަތަކަކީ އެކަމާބެހޭ އިދާރާތަކުން ވަކިން ނަގަންޖެހޭ ހުއްދަތަކެވެ. 

ކާބޯތަކެތި އުފައްދާ ތަންތަނުގެ ސާފު ތާހިރުކަމާއި ކާބޯތަކެތީގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށް ނުދެވި ހެލްތު މިނިސްޓަރު ހަލީލާއި ފުޑް އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީ ސާޖިދާ ފޭލިވީމާ ކުރީ ސަރުކާރޭ ފައްޔާޒު އިސްމާއީލޭ ކިޔައިގެން ގޭސް އެނބުރިޔަސް މުއިއްޒު ސަރުކާރު އެކަމުގައިވެސް ފޭލިނުވާކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ބައެއްގެ ބޮލުގައި އިލްޒާމު އަޅުވައިގެން ދެބޯގެރި ދުއްވާ ދުއްވުމަކުން ސާޖިދާގެ ކުނިވަހެއް ނުކެނޑުވޭނެއެވެ.   

ދައުލަތުގެ ހަރަދުތައް ހަމަޖައްސަމުން ދަރަނި ނުނަގާ ލިބޭ އެއްޗަކުން ހަމަޖައްސާނެ ކަމަށް ބުނިބުނުމަކީވެސް ރައީސް މުއިއްޒުގެ ދޮގުފަތީގެ ބޮޅުތަކުން ބޮޅެކެވެ. ލިބޭ އާމްދަނީން ސަރުކާރުގެ ހަރަދުތައް ހަމަޖައްސަން ބުންޏަސް މި އަހަރުގެ މިހާ ހިސާބަށް އައިރު ޑޮމެސްޓިކް މާރކެޓުން (އެތެރޭގެ މާރުކޭޓުން) 5 ބިލިޔަން ރުފިޔާއަށް ވުރެ ބޮޑު އަދަދަކަށް ސަރުކާރަށް ދަރަނި ނަގައިފިއެވެ.

ޓީބިލާއި ބޮންޑު ފަދަ ނަންނަމުގައި ވަރަށް ކުރު މުއްދަތެއްގައި ދައްކާނެ ދަރަނީގެ ގޮތުގައެވެ. ޑޮމެސްޓިކް މާރކެޓުން 5 ބިލިޔަން ރުފިޔާގެ ދަރަނި މި އަހަރު ނަގާފައިވާކަމަށް މަނީޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ހިސާބުތަކުން ފެންނަން އެބައޮތެވެ. 

އެންމެ ފަހުން ޓްރެޝަރީ ބޮންޑެއްގެ ގޮތުގައި 10 މިލިޔަން ޑޮލަރުގެ ދަރަންޏެއް ނެގީ ރާއްޖޭގެ ބޮޑު ވިޔާފާރި ކުންފުންޏެއް ކަމަށްވާ ހެޕީ މާރކެޓުންނެވެ. ހެޕީ މާރކެޓުން ކުރު މުއްދަތުގެ ދަރަނި ސަރުކާރަށް ނަގާފައިވަނީ އާއްމުކޮށް ސަރުކާރަށް އެތެރޭގެ މާރުކޭޓުން ދަރަނި ނަގާ އިންޓްރެސްޓަށް ވުރެ އިންޓްރަސްޓްރޭޓް ދެގުނަ ބޮޑުކޮށެވެ.

ސަރުކާރުގެ ޓްރެޝަރީ ބޮންޑުގެ ގޮތުގައި 10 މިލިޔަން ޑޮލަރު ބޭންކް އޮފް ސިލޯނު މެދުވެރިކޮށް ސަރުކާރަށް ހެޕީ މާރކެޓުން މިހާރު ވަނީ ދޫކޮށްފައެވެ. މިފަހަރު މި ކުރިކަމަކީ ބޭންކް އޮފް ސިލޯނުން ސަރުކާރުގެ ޑޮލަރު ޓީ-ބިލް ތަކަށް ކުރިން ދަށް އިންޓްރެސްޓް ރޭޓުގައި އިންވެސްޓްކޮށްފައި ހުރި ފައިސާ އަލުން ރިޑީމް ކޮށްލުމެވެ. ހެޕީ މާރކެޓް މާ ބޮޑު އިންޓްރެސްޓް ރޭޓެއްގައި އަނެއްކާވެސް ހަމަ އެ ފަންޑުން ސަރުކާރަށް ދަރަނި ދޫކުރުމެވެ. 

ދަތި އުނދަގޫ ދަނޑިވަޅު ތަކުގައި ފަސޭހައިން  ލިބެން އޮތްތާކުން ދަރަނި ނެގުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ކަންބޮޑުވުމަކީ ސަރުކާރަށް ބަޖެޓަށް ފައިސާ ހޯދުމަށް ދަރަނި ނެގުމުގެ އަގު (ކޮސްޓް އޮފް ބޮރޯވިންގ) ގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ގެއްލިގެންދާ އަދަދު އެތައް ގުނައަކަށް އިތުރަށް ބޮޑުވުމެވެ. ސަރުކާރާއި ހެޕީ މާރކެޓާއި ބޭންކް އޮފް ސިލޯން ގުޅިގެން ހިންގި މި ކަހަލަ ހީލަތްތެރި ޖަރީމާއެއް ހިޔާނާތަށްނުވެ ހަގީގީ ހިޔާނާތަކީ ދެން އެހެން ކޮންކަމެއްހެއްޔެވެ. 

ކުރީގެ ސަރުކާރުތަކުން ކުރި އެއްވެސް ކަމެއް މަލްޝާމެނަށް ނުފެނުމަކީ އަޖައިބެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ތާރީހުގައި މީގެ ކުރީން ދުވަހަކުވެސް ކާބޯތަކެތި ބުޅާމަހުން ތައްޔާރުކުރި ވާހަކައެއް ބުނާތީވެސް ނީވެއެވެ. އެކަމެއް ކުރަން ފެށީ މިވެރިކަމުގައެވެ. ކުރީ ސަރުކާރެއްގެ ދުވަސްވަރުން ފެށިގެން ކުރަމުން އައިކަމެއް ނަމަ އެކަން ފަޅާއަރާނެތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ.

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރިގޮތަށް މަސްވެރިން ކިރިމަހަށް ދޭންޖެހޭ ފައިސާ ގަވައިދުން ނުދީގެން މަސްވެރިންނަށް މަހަށް ނުފުރި މުޅި ރާއްޖޭގައި މަސްތަދުވުމުން ނުވެ ނުދާނެ ހައެތި މިހިރަ ވާންފެށީއެވެ. ރާއްޖޭގެ މަސްވެރި ގިނަ އުޅަނދު ފަހަރަކީ ލައިގެންކާ އެއްޗެއް ހޯދާލުމަށް މަސްވެރިކަން ކުރާ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑެތި، ހަރަދު ބޮޑު އުޅަދު ފަހަރެވެ. އެ ދޯނި ފަހަރުން ބާނާ މަހުގެ އަގުވައްޓާލާ މަސްވެރިކަން މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގައި މިވަނީ ފުޑާލާފައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރާއްޖޭގައި މަހަކީ ރަނަށްވުރެ ހޯދަން އުދަގޫ އަގުބޮޑު އެއްޗަކަށް ވެއްޖެއެވެ. 

މަހަށް ޖެހުނީމާ ބުޅާ މަސް އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ހިކަންޖާއި މީދަލާ ވެސް ކާބޯތަކެތި ތައްޔާރު ކުރަން ބޭނުން ނުކުރިއްޔާ ނަސީބެވެ. މަސްވެރިންނަށް މަހުގެ އަގު ނުދެވުނަސް ވަރިހަމަތާއެވެ. މަލްޝާމެން މަސައްކަތެއް ނުކުރުވާ ގޭގައި ބައިއްބައިގެން މަހު މުސާރަ ދޭނެ ފައިސާ ހުރެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތުގެ އެންމެ ބޮޑު ބައިވެރިޔާ އިންޑިއާއަށް ފުރައްސާރަކޮށް އިގްތިސޯދު ބޮޑުތަނުން އިނދަ ޖައްސާލަ ދިނުމުގެ އިނާމެއްގެ ގޮތުގައި ގޭގައި ބައިތިއްބައިގެން މުސާރަ ދޭ 3 ގައްދާރުން ލަދު ހަޔާތް ނެތިގެން ގައުމުގެ ކަންކަމަށް އެބަ އަޑުލައެވެ. ވާނީވެސް އެހެންތާއެވެ. މަލްޝާމެން ކުރިކަމެއް ކުރީ މުއިއްޒު ބުނިގޮތަށެވެ. ހީކުރި ގޮތަށް ސީނުކަރައިން އަޅާލިނަމަ އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ވެސް އިއުލަނު ކުރީހެވެ.

އެންމެ ގޮތް ހުސްވެ މުއިއްޒު ސަރުކާރުން އިންޑިއާ އާއި އެކު ގާއިމުކުރާ ގުޅުމުގެ އިހުލާސްތެރިކަމެއް އޮތްނަމަ އެ 3 ގައްދާރުން މިހާރު ތިބީހީ ވަޒީފާއިން ވަކިކޮށްފައެވެ. ދައުލަތަށް 3 ގައްދާރުން ދިންގެއްލުމުގެ ބަދަލު ބުރިން ހަންނަގައިގެންވެސް ހޯދަން ދައުލަތުން އޮތީހީ ކޯޓަށް ގޮހެވެ. ގެރިގޮރޭ ކުރީ ސަރުކާރޭ ބުޅާމަހޭ ފެންފޯކެކޭ މަލްޝާމެނަކަށް ނުކިޔޭނެއެވެ.     

އިންޑިއާއާ ދެކޮޅަށް ދޮގު މައުލޫމާތާއި ޕްރޮޕެގަންޑާ ފެތުރުމުގެ ތުހުމަތުތަކެއް އުފެދި، ގައުމުގައި ހަލަބޮލިކަމެއް އުފެދި، ހޫނު ބަހުސްތަކާއި ބައިބައިވުން އުފެދިފައިވެއެވެ. ފާޑުކިޔާ ފަރާތްތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި، އެމްޕީ އަޒާން ވަނީ ސޯޝަލް މީޑިއާ އާއި އާންމު ތަޤްރީރުތަކުގައި ގަސްތުގައި ދޮގު މައުލޫމާތު ފަތުރައި، އިންޑިއާ އާއި މި ސަރަހައްދުގައި އެ ގައުމުގެ މަގްސަދުތައް އޮޅުވާލާފައިވާ ކަމަށެވެ. މި ދައުވާތަކުގެ ސަބަބުން މައްސަލަ ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ކަންބޮޑުވުންތަކެއް އުފެދިފައިވެއެވެ. އެއީ މިފަދަ ހަރަކާތްތަކުގެ ސަބަބުން ދެ ގައުމުގެ ދެމެދުގައި އެތަކެއް އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ބިނާކޮށްފައިވާ އިތުބާރާއި ހެޔޮ އެދުމަށް އޭގެ ސަބަބުން ހީނަރުކަމެއް އަތުވެދާނެތީއެވެ.

މި އުފެއްދި ހަމަނުޖެހުމުގެ ސަބަބުން ލިބިދާނެ ގެއްލުންތައް ވަރަށް ބޮޑެވެ. ދޮގު މައުލޫމާތުގެ ސަބަބުން އަށަގަންނަ ތައައްސުބާއި އޮޅުންތަކަކީ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އިންޑިއާއާ ދެކޮޅު ޝުއޫރުތައް އުފެއްދިދާނެ ކަންކަމެވެ. މިފަދަ އިތުބާރު ގެއްލިފައިވާ މާހައުލެއްގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަރައްގީއަށް މުހިންމު ރޯލެއް އަދާކޮށްފައިވާ އެތައް އެއްބަސްވުންތަކަކާއި ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތަކަކަށް ނުރައްކާވެދާނެއެވެ.

ބައެއް މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި އެމްޕީ އަޒާންގެ މި އަމަލުތަކަކީ ގައުމުގެ ތެރޭގައި ތާއީދު އިތުރުކުރުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން ހިންގާ ސިޔާސީ ސްޓްރެޓަޖީއެއްގެ ބައެކެވެ. އަނެއްބައި މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި އޭނާއަކީ ދިވެހިރާއްޖެއާއި އިންޑިއާގެ ގުޅުމަށް ހީނަރުކަން ގެންނަން ބޭނުންވާ ބޭރުގެ ފަރާތްތަކަކަށް ނަމޫނާއަކަށްވެ އުޅޭ މީހެކެވެ. މަގްސަދު އެއީ ކޮންމެ އެއްޗެއް ކަމުގައިވިޔަސް، އޭނާގެ މި ކަމަށް ބެލެވޭ ދޮގު މައުލޫމާތު ފެތުރުމުގެ ކެމްޕޭނުގެ ސަބަބުން ދެ ގައުމަށްވެސް ގެއްލުން ލިބޭނެއެވެ.

މި ހާލަތު ކުރިއަށްދާއިރު، މި ތުހުމަތުތަކާމެދު ފާޑުކިޔާ ނަޒަރަކުން ވިސްނުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ސޯޝަލް މީޑިއާއަކީ ދޮގު މައުލޫމާތު އުފެދި ފެތުރޭ ތަނަކަށްވެފައި، އެއްވެސް ވާހަކައެއް ހިއްސާކުރުމުގެ ކުރިން އެ ވާހަކައަކީ ތެދު ވާހަކައެއްތޯ ކަށަވަރުކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. މެހެމާންދާރީއާއި ސުލްހަވެރިކަމަށް މަޝްހޫރު ދިވެހިރާއްޖެއިން، ސަގާފަތްތަކުގެ ދެމެދު ގުޅުވައިދޭ ފާލަމެއްގެ ގޮތުގައާއި އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ސްޓެބިލިޓީގެ ނަމޫނާއެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް ނަން ދެމެހެއްޓުމަށް މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެއެވެ.

ގޭންގަކީ ކޮބައިކަމާއި ގޭންގެއް ކަމުގައި ބެލޭނެ މިންގަނޑުތައް ކަނޑައެޅިފައި އޮތުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ. ގޭންގު ހަދައިގެން ހިންގާ ޖިނާއީ ބޮޑެތި ކުށްތައް ހުއްޓުވުމާއި އެފަދަ ކުށް ކޮށްގެން ހޯދާ މުދަލާއި ފައިސާ ދައުލަތަށް ނެގޭނެ ގޮތް ބަޔާން ކުރެވިފައި ވެސް އޮތުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. ގޭންގު ކުށްތައް ކުރާ ފަރާތްތަކަށް މާލީ ނުވަތަ މާއްދީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަކީ ކުށެއް ކަމުގައި ކަނޑައެޅުމާއި އެފަދަ ކުށަށް ދެވޭނެ އަދަބު ވެސް ކަނޑައެޅިފައި އޮންނަން ޖެހެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މީހަރު ފާސްކޮށްގެން ހިންގަން އެ އުޅެނިއްޔަކީ ގޭންގްކުށް ނައްތާލުމަށް ފާސްކޮށްގެން ހިންގަން އުޅޭ ގާނޫނެއް ނޫނެވެ. 

"ގޭންގު ކުށްތައް ހުއްޓުވުމުގެ ގާނޫނު"ގެ ޑްރާފްޓްގައި އޮތް ގޮތަށް އެ ގަނޫނު ފާސްވެއްޖެނަމަ ހުއްޓޭނީ ގޭންގް ކުށެއް ނޫނެވެ. ހުއްޓޭނީ އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ހަރަކާތެވެ. ގޭންގްކުށް ހުއްޓުވުގެ ހެޔޮ ނިޔަތް އޮވެގެން ކުރަން އުޅޭކަމެއް ނަމަ ގޭންގަކީ ކޮބައިކަމާއި ގޭންގް މެންބަރުން ކަނޑައަޅަން ތިބޭނިއްޔަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލު ދަށުގައި އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަ އަޅަން ތިބޭ ބައެއް ނޫނެވެ. 

"ގޭންގު ކުށްތައް ހުއްޓުވުމުގެ ގާނޫނު"ގެ ޑްރާފްޓްގައި ވާގޮތުން ގޭންގު ލީޑަރުން އަދި ގޭންގު މެންބަރުންނަކީ ކޮބައިކަން ކަނޑައަޅާ ކޮމެޓީގައި ހިމެނޭނެ މެންބަރުންނަކީ:

• ފުލުހުންގެ ހިދުމަތަށް ޒިންމާވާ ވަޒީރު.
• ކޮމިޝަނަރ އޮފް ޕޮލިސް.
• ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް.
• ފުލުހުންގެ އިންޓެލިޖެންސްގެ ކަންކަން ދުވަހީ ގޮތެއްގައި ބަލަހައްޓާ އިސްވެރިޔާ.
• ސިފައިންގެ އިންޓެލިޖެންސްގެ ކަންކަން ދުވަހީ ގޮތެއްގައި ބަލަހައްޓާ އިސްވެރިޔާ އެވެ.

އެހެން ކަމަށް ވަންޏާ އޭގައި ސިޔާސީ ކުލަ ނުޖެހި ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަން ނެތިދާނެ ގޮތަކީ ނެތް ގޮތެވެ. ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަން މާ ބޮޑުވެއްޖެނަމަ ބުނެވިދިޔަ ފަސް މީހުން އެއްވެލާފައި އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ޕާޓީ ތަކަކީ ގޭންގް ތަކެއް ކަމަށް ކަނޑަނާޅާނެ ކަމަށް ބުއްދި ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. އެކަމަށް ބާރު ލިބެނީ އިންތިހާބީ މަގާމެއްގައި ހުރި މީހަކީ ގޭންގް މެންބަރެއް ކަމަށް ކަނޑައަޅާ ތާރީހުން ފެށިގެން މަގާމު ގެއްލޭ ގޮތަށް ގާނޫނެއް ޑްރާފްޓްކޮށްގެން އުޅޭ އުޅުމުންނެވެ. އެންމެ ބިރުވެރި ކަމަކީ އެ ފަސްމީހުން އެއްވެލާފާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔައަކީ ގޭންގް ލީޑަރެއް ކަމަށް ކަނޑައަޅައިފިނަމަ ވަގުތުން މަގާމް ގެއްލޭނެ ތީއެވެ. 

ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަ މީހެއްގެ ފަސް ޕަޕެޓުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ކޮމެޓީއަކުން ނިންމާ ނިންމުމަކުން އެތައް ރައްޔިތުންގެ އިންތިހާބީ ހައްގަށް އަރައިގަނެ މަގާމު ގެއްލުވާލެވޭ ގޮތަށް އޮންނަ ގާނޫނަކީ ގާނޫނެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރާ ވާދަވެރި ކޮންމެ ސިޔާސީ ޕާޓީއަކީ ގޭންގެއް ކަމަށް ކަނޑައަޅާ އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ހަރަކާތްތައް ހުއްޓުވާ ސިޔާސީ ވާދަވެރިންގެ އިންތިހާބީ މަގާމު ގެއްލުވާލާ ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތަށް ފޮނުވާލުމަށް ގޭންގްކުށް މަނާކުރާ ގާނޫނުގެ ބޭނުން ނުހިފާނެ ކަމަށް ބެލެވޭކަށް ނެތެވެ. 

މިހާރުގެ ހާލަތަށް ބެއްޔަސް ރައީސް މުއިއްޒު ބޭނުންވެއްޖެ ނަމަ އެމްޑީޕީއާއި ޕީއެންސީއަކީ ގޭންގްތަކެއް ކަމަށް އެއްކަލަ ޕަޕެޓުން ލައްވާ ކަނޑައަޅާ އެމްޑީޕީގެ ކައުންސިލަރުންނާއި މޭޔަރުންނާއި މަޖިލިސް މެންބަރުންގެ އިންތިހާބީ ގޮނޑި ގެއްލުވާލާ ޖަލަށް ލެވިދާނެއެވެ. އިދިކޮޅު ޕާޓީތަކުގެ ލީޑަރުންނަކީ ގޭންގް ލީޑަރުންނަށް ހަދާ އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ވާދަވެރިން ވުޖޫދުން ފުހެލެވިދާނެއެވެ. 

ކަމަކީ ސަމާސާ ކަމެއްނޫނެވެ. ނުރައްކަތެރި ބިރުވެރި ކަމެކެވެ. ގާނޫނު އެގޮތަށް ފާސްކޮށްގެން އަމަލުކުރަން ފަށައިފިނަމަ ސަރުކާރަށް ފަންދްކުރާ ހަގީގީ ގޭންގްތައް ފޮރުވި އެ ގޭންގްތަކުގެ ލީޑަރުން ތިބެނީ މުޖުތަމައުގައެވެ. ޖަލުތައް ފުރާލާނީ ބާރުހުރި މީހުންގެ ދެކޮޅުވެރިންނާއި ސިޔާސީ ވާދަވެރިން އަޅައެވެ. 

ޝަރުއީ ހުކުމެއްނެތި ވާދަވެރި ސިޔާސީ ވެރިންގެ މަގާމު ގެއްލުވާލަން ބޭނުންކުރާ ހަތިޔާރަކަށް ގޭންގްކުށް މަނާކުރާ ގާނޫނު އެސިފައިގައި ހެދިޔަ ނުދިނުމަށް މުޅި ގައުމު ތެދުވަން ޖެހެއެވެ. މުޅި ނިޒާމު ފުނޑާލުމުގެ ބާރު ރައީސް އައްޔަނުކުރާ ވަކި ފަސް މިީހަކަށް ދީގެން ގޮށްމުށުގެ ވެރިކަމަކަށް ދާން މުއިއްޒަށް ފުރުސަތު ދީގެން ބަލަހައްޓައިގެން ތިބެވޭކަށް ދެންނެތެވެ. 

މާލެއާއި ވިލިމާލޭގެ ހުރިހާ މަގުތަކެއް ތަރައްގީކުރުމުގެ މަޝްރޫއެއް ހިންގަން ނިންމާފައިވާ ކަމަށް މަޖިލިހަށް މެންބަރުން ހޮވުމަށްކުރި ކެމްޕޭނުގެ ތެރޭގައި ރައީސް މުއިއްޒު އިއުލާނުކުރިއެވެ. މަޝްރޫއު ކުރިއަށް ގެންދާނީ ޗައިނާގެ ހިލޭ އެހީގެ ދަށުން ކަމަށްވެސް މުއިއްޒު އޭރުބުންޏެވެ. މަގުތައް ހެދުމާ ގުޅޭގޮތުން އަދިކިރިޔާ ސަރުކާރުން ކުރިހާވެސް ކަމަކީ މަގުތައް ހެދުމުގެ މަޝްރޫއުގެ ފީސިބިލިޓީ ސްޓަޑީއަށް ބޭނުންވާ ފައިސާ ހޯދަން ޗައިނާ އެއިޑާއެކު ލެޓާސް އޮފް އެކްސްޗޭންޖްގައި ސޮއިކުރުމެވެ. މަގުހެދުމުގެ ކަންކަން އޮތް ހިސާބެއް އަންދަޒާވެސް ކޮށްނުލެވެއެވެ. 

މާލޭގެ މަގުތައް ހެދުމަށް 100 އެތައް މިލިއަން ޑޮލަރު ހޭދަކުރަންޖެހޭ ބޮޑު މަޝްރޫއެއް ހިންގަން ޖެހޭނެކަމަށް އިންފްރާންސްޓްރަކްޗަރ މިނިސްޓަރު މުއްތަލިބު އޮތީ ބުނެފައެވެ. މަޖިލީހު އިންތިހާބާ ދިމާކޮށް ސަރުކާރުންވަނީ ވިލިމާލޭގެ މަގުތަށް ތަރައްގީ ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރާކަން ދެއްކުމަށް ޑްރާމާއެއް ކުޅެފައެވެ. އެގޮތުން މިއަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 4ގައި ވިލިމާލޭ މަގުތައް ހެދުމަށް ހަދަންޖެހޭ ޑިޒައިނާއި ސާވޭ ހެދުމުގެ މަސައްކަތް ރޯޑް ޑިވެލޮފްމެންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އާރްޑީސީ) އާ ހަވާލުކުރިއެވެ. އޭގެފަހުން އެކަމުގެ ހިލަންވެސް ނުވެއެވެ. 

މާލޭގެ އިތުރުން އެހެން ރަށްރަށުގެ މަގުތައް ތަރައްގީކުރާނެ ވާހަކަ މިއަދުވެސް މުއިއްޒު ބުނެފިއެވެ. މަގުހެދުމުގެ މަޝްރޫއު ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ޕްލޭން ކޮށްފައިވާ ގޮތަށް، އިސްކަންދީގެން ކުރިޔަށް ގެންދެވުމުން އެ ރަށްރަށުގައިވެސް މަގުތަކުގެ މައްސަލައަށް ހައްލު ލިބިގެންދާނެ ކަމަށް ރައީސް މުއިއްޒު މިއަދު ކުރި އެކްސް ޕޯސްޓްގައި ބުންޏެވެ. 

އަންތަރީހެއް ނުވަނެ ހެއްޔެވެ. މާލެ ސިޓީ މޭޔަރުކަމުގައި ހުރެގެން މާލޭ މަޖީދީމަގު މުއިއްޒު ތަރައްގީ ކުރިގޮތް މާލޭގައި އުޅޭބަޔަކަށް ވިއްޔާ ފެންނާނެއެވެ. ހައުސިންގ މިނިސްޓަރުކަމުގައި ހުރެ ހެދި ރަސްފަންނުގެ ހާލަތު އެއޮތީ ފެންނާށެވެ. ސްނާމީ ބިނާ މައިޒާން ފުޑުފުޑުކޮށްލިއެވެ. މާލޭ ހުޅަނގުކޮޅަށް ވާރޭކަންޏެއް ޖަހާލިޔަސް ފެންބޮޑުވާގޮތަށް ބޯތައްޓެއްހެން މާލޭއަށް ހަދާލިގޮތުން މިއަދުވެސް އެސަރަހައްދު މީހުން އެތިބީ ރޯލަރޯލައެވެ.    

ސިޔާދަތީ ރަތް ރޮނގު ހުރަސްކޮށް ރާއްޖެ އަޅުވެތިކޮށްގެން އިންޑިއާއިން އުޅޭކަމަށް ވެގެން އުޑުގަ ޖެހިފަ ބިމުގަ ޖެހުނީ މުއިއްޒާ އޭނާގެ އައުވާނުންނެވެ. ހާސްހާހުން އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖޭގައި ތިބިކަމަށް ވެގެން އޭރު އުޅުނެވެ. އިންޑިއާއިން ރާއްޖެ އަޅުވެތިކުރާކަމަށް ބުނެ ހީވީ ފަޔަށް ހިނިއަރައިގެން އުޅުނުހެނެވެ. އިންޑިއާގެ އެތައްހާސް ސިފައިން ރާއްޖޭގައި ތިބެ ރާއްޖެ އަޅުވެތިކޮށްފައި އޮތްކަމަށް ދައްކާ ރައްޔިތުން ބިރުގެންނެވިއެވެ.

ރާއްޖެ އަޅުވެތިކުރަން އެއްވެސް ބަޔަކު ނޫޅޭކަމަށާއި އެ ފުރުސަތު އެއްވެސް ބަޔަކަށް ނުދޭނެކަމަށް ނިމިދިޔަ ސަރުކާރުން އޭރުވެސް ރައްޔިތުންނަށް ޔަގީންކަން ދެމުން ދިޔައެވެ. ރާއްޖޭގެ އެއްވެސް ތަނެއްގައި ބޭރު ގައުމެއްގެ ހަތިޔާރުއެޅި އެއްވެސް ސިފައިންގެ ބަޔަކުނެތް ކަމަށް ބުނަމުން ދިޔައެވެ. އެ އަޑެއް އޭރަކު ނީވުނެވެ.  

2010 ވަނަ އަހަރު ބައިނަލްއަގުވާމީ ހަމަތަކުގެ މަތީން ރާއްޖެއާއި އިންޑިއާ އާއި ދެމެދު ވެވުނު އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ސަރަހއްދު ބެލެހެއްޓުމާއި ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަން ތަކުގައި ދިވެހި ސިފައިނަށް އެހީތެރިވުމަށް އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓެއްގެ އޮޕަރޭޝަން ފެށިގެން އައީ ހިނގަމުންނެވެ. އެ އޮޕަރޭޝަންގައި ހަރަކާތްތެރިވުމަށް ހަތިޔާރުނާޅާ ވަރަށް މަދު އިންޑިއާ ސިފައިން ކޮޅެއް އޭރުއްސުރެ ރާއްޖޭގައި ތިބެއެވެ. އެމީހުން ތިބެނީ އެ އުޅަދުތަކުގެ މުޅި އޮޕަރޭޝަނާއި ބެލެހެއްޓުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް މުޅިން ހިލޭ ކޮށްދިނުމަށެވެ. ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާއަށް އެހީތެރިވުމަށެވެ. 

އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓްގެ މައިގަނޑު މަސައްކަތަކީ އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ހިނގާ ވަގުވިޔަފާރިއާއި ޑްރަގާއި ޓެރެރިޒަމާއި ކަނޑުފޭރުމުގެ ހަރަކާތްތަކަށް ރެއާއި ދުވާލު ފާރަވެރިވުމެވެ. ރެއާއި ދުވާލު މެދުނުކެނޑި އެވަރުގެ ބޮޑު އަދި ހަރަދު ބޮޑު އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގުމުގެ ގާބިލުކަމެއް ދިވެހި ދައުލަތަކު ނެތެވެ. އެހެން ކަމުން އެކަން އިންޑިއާ ލައްވާ މިއަދުވެސް އެބަކުރެއެވެ. އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓްގެ އޮޕަރޭޝަނާއި ސެނެހިޔާ ހޮސްޕިޓަލަށް އައިސްތިބޭ ހަތިޔާރުނާޅާ 100އަށް ވުރެ މަދު އަދަދެއްގެ އަސްކަރީ މީހުންކޮޅު ނޫނީ ރާއްޖޭގައި ބޭރުގެ އަޝްކަރީ ބަޔަކު އޭރަކުވެސް މިހާރަކުވެސް ރާއްޖެއަކު ނެތެވެ. 

އެހެން އެކަން އޮތް އިރު ސިޔާދަތުގެ ރަތްރޮގު ކުރީ ސަރުކާރުތަކުން އިންޑިއާ ހުރަސް ކުރުވިއްޔާ މުއިއްޒު ސަރުކާރުންވެސް އެކަންކޮށްފިއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރު ތަކުން އިންޑިއާ އާއިއެކު ކުރިކަމެއް ކުރީ ފިސާރި ހައިބަތާއި ގޮތުގައި ތިބެގެން ދަށުނުވެ އިހުތިރާމާ އެކުގައެވެ. މުއިއްޒު ސަރުކާރުން އިންޑިއާގެ އުނގަށް ވެއްޓީގަތީ ބޮޑާކަމާއި ގޮތްދޫނުކުރުން އިސްކޮށް ވަކި ގައުމަކަށް ބަރޯސާ ނުވާނެ ކަމަށްބުނެ ފުރައްސާރަ ކުރުމަށްފަހު ގޮތް ހުސްވެގެންނެވެ. އެހެން ގައުމަކުން އަޅާނުލުމުންނެވެ. ކިރިޔާވެސް ގޮތެއް އޮތްނަމަ ގަންނާ ކުރައްވާ ލަދުންވެސް އިންޑިއާ ކުރިމަތީގައި ކުޑަކަކޫ ނުޖެހީހެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. ވެރިކަން ހޯދާށާއި ވެރިކަން ލިބުމުން އުޅެގަތް ގޮތުން މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތު ކޮންޕްރަމައިޒް ކުރިއްޔާ ކުރަން ޖެހޭނީ މުއިއްޒު ސަރުކާރަށެވެ. އަޒާނުމެން މަތި އޮމާން ރީތި ބަސްތަކުން މުލައްމާ ކުރިޔަސް "ބޮޑު ބުލީ"ގެ ހަދާނެއް އިންޑިއާ ނުނެތޭނެއެވެ. އެއީ ހަމަ އެ އިންޑިއާއެވެ. އެ ސަރުކާރެވެ. އެސިޔާސަތެވެ. އޭރުވެސް މިހާރުވެސް އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރަކީ ނަރަންދުރަ މޯދީއެވެ. ހާރިޖީ ވަޒީރަކީ ޖަޔަޝަންކަރެވެ. ރާއްޖޭގައި ހުންނަ އެންބެސެޑަރަކީ މުނޫ މަހާވަރެވެ. އޮޅިގެން އުޅެނީ މުއިއްޒަށެވެ.     

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަމުގައި އިނދެގެން ނަޝީދު ކުޅުނު ޑްރާމާތައް އެހެރީ ފެންނާށެވެ. އިދިކޮޅު މީހުންނާއި ގުޅިގެން ރައީސް ސޯލިހު ބަލިކުރުމަށްޓަކައި އިންޑިއާ އައުޓް ރޫހު އަށަގެންނެވީ ރައީސް ޔާމީނަށް ވުރެވެސް ބޮޑަށް ރައީސް ނަޝީދެވެ. އެތެރެއާއި ބޭރުގައި އޭރުގެ ދިވެހި ސަރުކާރާ މެދު ނަފްރަތުގެ ހުޅުގަނޑު ރޯކޮށް އެންދީ ނަޝީދު އިސްވެހުރެއެވެ.  

ފޯޅަވަހި ކަނޑުގެ މައްސަލައިގައި ބޮޑެތި އޮޅުވާލުންތައް އޮޅުވާލާ އެންމެ ބޮޑު ފިތުނައެއް އުފެއްދީވެސް ނަޝީދެވެ. އިޓްލޮސްގައި ހިނގި ޝަރީއަތާއި ގުޅޭގޮތުން ދޮގު ވާހަކަ ފަތުރާ ފިތުނައިގެ ދޮރު ހުޅުވާދިނީ ނަޝީދެވެ. އިންޑިއާގެ މަސްލަހަތަށްޓަކައި މޮރިޝަސްއަށް ކަނޑުން ބައެއް ވިއްކާލީކަމަށް އިދިކޮޅަށް ވިސްނާދީ ހެދީ އެމްޑީޕީ ރޫޅާލާ ވެރިކަން ވައްޓާލުމަށްޓަކައި ނަޝީދު އިސްވެ ހުރެއެވެ. 

ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާގެ އެހީގެ ދަށުން ހިންގަމުން އައި ޕްރޮޖެކްޓްތަކަކީ އިސްރާފް ކަމަށް ވާހަކަ ދެއްކީ ނަޝީދެވެ. އިންޑިއާގެ އެހީގައި ރަށްރަށުގެ ބަނދަރާއި ފެނާއި ނަރުދަމާ އެޅުމަކީ ގޯހެކޭ ގޮވިއެވެ. ސްކޫލް މަދަރުސާ އެޅުމާއި މަގުހެދުމާއި ހޮސްޕިޓަލް އެޅުމާއި ކުޅިވަރުގެ ދަނޑުތައް ރަށްރަށުގައި ހެދުމަކީ އިސްރާފުކުރުން ކަމަށް ހޭނުބަހައްޓާ ގޮވަމުން ނަޝީދު ދިޔައެވެ. އައްޑޫ ސިޓީގެ ވަށާޖެހޭ މެގަ ޕްރޮޖެކްޓާއި ހަނިމާދޫ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓް ބޮޑުކޮށް ތަރައްގީ ކުރަން ނަޝީދު ދެކޮޅު ހެދީ ފާޅުގައެވެ. އާރުޓީއެލް ހިދުމަތާއި އެއަރޕޯޓްތައް އެޅުމަކީ ދަރަނިވެރި ކުރުވާ ކަމެއްކަމަށް ބުނެ ރާއްޖެ ދަތުރު ފަތުރުން ގުޅާލަންވެސް ނަޝީދު ދެކޮޅު ހެދިއެވެ.

އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުން އިންޑިއާ އާއި ގުޅިގެން ގެންނަނީ ދަރަނިވެރި ކޮންކްރިޓް ތަރައްގީ ކަމަށާއި ކޮންކްރިޓް ތަރައްގީ ބޭނުން ނުވާކަމަށްބުނެ ރަށްރަށުގައި އަސާސީ ހިދުމަތް ގާއިމުކޮށް ދިނުމާ އެންމެ ބޮޑަށް ދެކޮޅު ހެދީ ނަޝީދެވެ. ވިލިމާލެ ބްރިޖާއި ދެކޮޅަށް ވެސް ނުފަތުރަނީ ކޮން ފިތުނަވެރި ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. މަޖިލީހުގެ ޔައުމިއްޔާ ތަކުން އެކަނިވެސް ނަޝީދުގެ މުނާފިގުކަމާއި އޭރުގެ ސަރުކާރާއި އިންޑިއާ ސަރުކާރާއި އެކުގައި އޮތް ގުޅުމަށް ހަސަދަވެރި ވީވަރު ފާޅުކަން ބޮޑުކޮށް ފެންނާން އެހުރީއެވެ.  

ދަރަނީގެ ވާހަކައިން ރައްޔިތުން ބިރު ގަންނަވާ އިންޑިއާއަށް ދަރާވިކިގެން ރާއްޖެ ބަނގުރޫޓް ކޮށްލަނީ ކަމަށް ބުނެ ފަސާދަ އުފެއްދުމުގައި އިސްވެހުރީވެސް ރައީސް ނަޝީދެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތު ހިސޯރުކޮށްގެން އިނދެ ބޮޑުވަޒީރު ފޯބިއާގައި އެމްޑީޕީއަށް ލިބުނު މަޖިލިހުގެ ސްޕަރ މެޖޯރިޓީގެ ބޭނުން ކަނޑުވާލީ ހަމަ ނަޝީދެވެ. ބޮޑު މެޖޯރިޓީ އޮވެމެ މަޖިލިސް މެދުވެރިކޮށް ސަރުކާރުގެ ވައުދުތައް ފުއްދިޔަ ނުދިނީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. 

ދެމޫނުގެ ވެރިއަކަށް ވެގެންހުރެ އިންޑިއާއަށް ދެއްކެން މިހާރު މާ މޮޅެތި ވާހަކައެއް ނަޝީދު ދައްކަން ނުހަދާށެވެ. ނަޝީދުގެ ހިތުގައި މުއިއްޒު ސަރުކާރަކަށްވެސް އެނޫން ސަރުކާރަކަށްވެސް އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނުއޮންނާނެކަމީ އެންމެން ދަންނަ ހަގީގަތެކެވެ. އަމްދުން ވެރިކަން އަމިއްލަ މުށުތެރެއަށް ގެނައުމަށްޓަކައި ކޮންމެ ފަދަ ޑްރާމާއެއް ވެސް ނަޝީދު ކުޅެފާނެކަން އެންމެންމެ ދަނެއެވެ.

އިންޑިއާގެ ބަނޑުވާ ހެދިގެން މާ އިންޑިއާ ވެގަނެގެން ނަޝީދު އުޅެނީވެސް އިންޑިއާގެ އެހީގައި ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ނަޝީދަށް ފުރޮޅާ ލެވޭތޯއެވެ. އިންޑިއާއިން ވެސް ނަޝީދު ދަސްކޮށްފިއެވެ. ނަޝީދަށް ވެރިކަމުގެ ބާރެއް ލިބޭ ގޮތަށް އިންޑީއާއަކުން ވެސް މިހާރަކު ނަޝީދަށް އެހީތެރިކަމެއް ނުދޭނެއެވެ. ނަޝީދަކީ މިހާރަކު ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އެއްވެސް މަގުބޫލު ކަމެއް އޮތް މީހެއް ނޫންކަން އިންޑިއާއަށް ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ.

ވެރިކަން ލިބިގެން ސީނުކަރައަށް ގޮސް ބޮޑުފާރުމައްޗަށް އެރުވީމާ ބޯބުރަންތިވީ އަމަށަކު ވަރަކަށްނޫނެވެ. އެރި ބުރާންތި ބޮލުން ނުފިލާއުޅެނިކޮށް ރާއްޖެއައިސް މާލެ ނޭރެނީސް ހުޅުލޭގައި ހުރެ ރަތްމަހަށް ނުގޮވާހާ އެއްޗެހި އިންޑިއާއަށް ގޮވި ހަނދާން ވަށަފަރު މޮހަނދު ނެތީކަންނޭނގެއެވެ. ހަމަގައިމުވެސް އިންޑިއާއަށް އެހަނދާން ނުނެތޭނެއެވެ. 

އިންޑިއާ ކަނޑަކީ ވަކިބައެއްގެ ތަނެއްނޫނޭ ކިޔައިގެން ވަށަފަރު މޮހަނދު ނުކިޔަނީ ކީކޭހެއްޔެވެ. ސައިޒުން ބޮޑަސް ބިރެއް ނުގަނެއޭ ނުބުނާކަމެވެ. ތިމަންމެންމީ ބައެއްގެ ބަދިގެ ބިއްދަށުގައި އޮތް ބަޔަކީމެއް ނޫނޭވެސް ބުނީމު ނޫންހެއްޔެވެ. ސައިޒުން ބޮޑުވީމާ ގަނާކުރަނީއޭވެސް ކީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ވަކި ގައުމަކަށް ބަރޯސާނުވެ ހަށިފޮޅާލާ ވާހަކަ ދެއްކީމު ނޫންހެއްޔެވެ. ސަރުކާރުގެ ވެރިން ލައްވާ އިންޑިއާމެދު ނަފްރަތު އުފައްދާ ދޮގު ވާހަކަ ފެތުރީމުނޫން ހެއްޔެވެ.

ތަރުކާރީއާއި މޭވާއާއި ކުކުޅުބިހާއި އަލުތްވާއި ފިޔާ ޕާކިސްތާނުން ގެނެވޭހެއްޔެވެ. ދުބާއީއާއި ބޭންކޮކުން ބޭސް ކުރެވޭ ހެއްޔެވެ. އެއަރ އެމްބިއުލާންސް ހަދައިގެން ބަލިމީހުން އުފުލިއްޖެހެއްޔެވެ. އިންޑިއާ އަސްކަރީ ހެލްކޮޕްޓަރާ ނުލާ ތުރުކީން ޑުރޯނުން ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓިއްޖެ ހެއްޔެވެ. ކާޑު ތުރުކީން އެބަ ގެނެވޭހެއްޔެވެ. ނުވިއެވެ. ނުވާނެއެވެ.

ހަމަ ޖެހުނީ ވަށަފަރު މޮހަނދު އުނބަށް ޖަހާށެވެ. އުނބަށްޖެހުން ނޫން ގޮތަކަށް ވަށަފަރު މޮހަނދަކަށް ކަމެއްކުރެވިފައެއް ނޯވެއެވެ. ވަށަފަރު  މޮހަނދުގެ ތޮބީއަތަކީ އުނބަށް ޖެހުމެވެ. 

ވަށަފަރު މޮހަނދުގެ ލަދު ނުގަންނަ ކަމެވެ. 28 ރަށެއްގެ ފެނާނަރުދަމާ ނިޒާމުގެ ނިމުން އިންޑިއާގެ ހާރިޖީވަޒީރާއެކު ފާހަގަކުރިވާހަކަ ބުނީމާ ކުރަނީ މޭނުބައެވެ. ލަވަނީ ހޮޑެވެ. އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުން އިންޑިއާގެ ހިލޭއެހީގައި ރަށްރަށުގައި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ގާއިމުކޮށްދޭތީ އިންޑިއާއަށް މިނިވަންކަން ވިއްކާލަނީއޭ ގޮވީ ތިޔަ ދޫ ތަކުންނެވެ.

ދައުލަތް ހިންގުމަށް އިންޑިއާ ވައްދައިގެން މުޅި ރާއްޖެ އަޅުވެތިކޮށްފިއޭ ގޮވީ ހަމަ ވަށަފަރު މޮހަނދުގެ ބައިގަނޑާ މޮހަނދެވެ. 

އުނބު މަނިއްޕުޅާއެވެ. އޭރުވެސް މިހާރުވެސް އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރަކީ މޮހަނދު ޝިއުނާމެން ލައްވާ ކިޔުއްވި " ގެރިމޯދީ"އެވެ. ހަރިޖީ ވަޒީރަކީ ހަމަ ތިޔަ ކުރުނީސްކުރާ ޑރ. އެސް. ޖަޔަޝަންކަރެވެ. ހައިކޮމިޝަނަރަކީ ހަމަ އެއްކަލަ މުނޫ މަހާވަރެވެ. ހަމަ އެމީހުންނެވެ. ހަމަ އެ ސިޔާސަތެވެ. ހަމަ އެ އިންޑިއާއެވެ. އުނބަށް ތިޔަޖެހީ ވަށަފަރު މުހައްމަދެވެ.

މިނިވަން ކަން ކޮންޕްރަމައިޒްނުކޮށް ގައުމުތަކާ ގުޅުން އުފައްދަނީއޭ ކިޔާ އަނގަހުޅުވަން އަޒާންމެން ލަދެއް ނުގަނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ 241 ކޮމިޓީއަށްވެސް އިންޑިއާގެ އެއްބަސްވުންތައް ބަލައިލަން ތިޔަތިބީ ނުކެރިފައެވެ. ކުރިންވެސް ތިބި އިންޑިއާ އަސްކަރީ މީހުން މިއަދުވެސް އެތިބީއެވެ.

ބައިހަދާފައި ގޮސް ވީޑިއޯކޮށްގެން ދައްކާ ރައްޔިތުން ބިރުވެރިކަމުގެ ތެރެއަށް ވައްޓާލަން ނިކުންނަށް އަޒާންމެނަށް ކެރޭނެހެއްޔެވެ. 

އިންޑިއާ ފޫކަހާލީމާ ވީގޮތް ފެނިއްޖެ ނޫން ހެއްޔެވެ. ސައިޒަށްވުރެ ބޮޑުވެގެން ތެޅެގަތީމާ ފަޅައިގެން ދާލެއް އަވަސްވާނެއެވެ. އިންޑިއާ މީހުން ނަޔަސް ޓޫރިޒަމް ހިނގަނެއޭ ކިޔައިގެން ފުއްޕީ މިއަހަރުއެވެ. އިންޑިއާ މީހުން ނުރަސްމީކޮށް ބޮއިކޮޓް ޖައްސާލީމާ ކަރުބުޑުގައި ހިތިރަހަ ލާން ލަސްތަކެއް ވީހެއްޔެވެ. ނުވިއެވެ. އިންޑިއާ އައުޓު ޔާމީނު ބޮލަށް ކަނޑާލީ އިންޑިއާ މީހުންނަކީ މޮޔައިން ކަމަށް ހީކޮށެވެ. 

މޭމަތީގައި އިންޑިއާ އައުޓް ޖަހައިގެން ރަތް ޓީޝާޓް ލައިގެން އުޅުނީ ކޮންބައެއް ކަމެއް އިންޑިއާގެ ކުޑަކުއްޖަކަށްވެސް އޮޅެފައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. މިހާރު އިންޑިއާ އިން ކުރަން ބައިބަޔަށް މީހުން ގޮސް ސަލާންޖަހަން ތެލޭބަލާ ގޮތުން މީހުން އެތިބީ މަލާމަތް ކުރާށެވެ. ލަދު ހަޔާތް ނުގަންނާތީ ބޮންބޭއާއި ދިއްލީއާއި ބެންގަލޫރުގައި މަގުތައް މަތީ ކަރުގޮށް ނައްޓައިގެން ސަލާންޖެހެމުން ދުވަނީތާއެވެ. 

އިންޑިއާއިން ދުވަހަކު އަޅާނުލިޔަސް ވަރިހަމައޭ ބުނެ ފިސާރި ގޮތްދެއްކެއެވެ. ހިލޭއެހީގެ ގޮތުގައި އިންޑިއާއިން ދިން އެހީތަކުން ކުރަމުން ގެންދިޔަ މަސައްކަތްތައް ހުއްޓާލީއެވެ. ލޯނުފައިސާ ދެއްކުން ލަސްކުރަން އެދުމުން ދެރަވެދާނެތީ ދެރަނުވާން ނެތްލާރިން 50 މިލިޔަން ޑޮލަރު ދެއްކިއެވެ. 50 މިލިޔަން ދައްކައިގެން ލަސްކުރަން އާދޭސްކުރަން ނުޖެހޭ ވަރުވާނަމަވެސް ފުއްޕަން ރަނގަޅެވެ. އެންމެ ފަހުން ލޯނުތައް ލަސްކުރުމާއި އިތުރު ބަޖެޓް ސަޕޯޓާއި އެހީއާއި ލޯނު ހޯދަން އެމީހުންކީ "ގެރިމޯދީ"ގެ ދެފައިތިލައިގައި ބޮސްދީ ވެއްޓި ފުރޮޅި ގަންނާނެއްބާ ގޮވަންޖެހުނީއެވެ. 

އެއް ގައުމަކަށް ބަރޯސާ ނުވާން ވެގެންނޭ ކިޔައިގެން ބިހާއި އަލުއްވާއި ފިޔާ ޕާކިސްތާނުން ހޯދައިގެން ކާޑު ތުރުކީން ހޯދައިގެން ހިލަޔާއި ހިލަވެއްޔާ ދަގަނޑު ޗައިނާއިން ހޯދައިގެން އުޅެވިއްޖެހެއްޔެވެ. އިންޑިއާއިން ބޭސްފަރުވާ ނުކުރަން ބެންކޮކާއި ދުބާއީން އާސަންދަ ދެވިއްޖެހެއްޔެވެ. ތުރުކީން ޑްރޯން ގަނެގެން ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓިއްޖެހެއްޔެވެ. އަދި މިއުޅެނި ވެރިކަމަށް އަހަރު ނުވެއެވެ. 

ރޭނިދި ނުނިދާ އިންޑިއާ ފައިބުޑަށް ވެއްޓި ރޮއިހޭރި ސަލާން ޖަހަންފެށީމާ މުއިއްޒު ދެމި ފަލަރަތް ރޮނގު ސާޖިދާ ބުނާކަހަލަ ކަޅު ދިގަކަށް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތު ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ. "އިންޑިއާ އިން" ކުރުމަށް ސާޖިދާގެ ކަޅުދިގުވެސް ކޮންޕްރަމައިޒް ކުރާނެއެވެ.

މިނިވަން ކަން ކޮންޕްރަމައިޒްނުކޮށް ގައުމުތަކާ ގުޅުން އުފައްދަނީއޭ ކިޔާ އަނގަހުޅުވަން އަޒާންމެން ލަދެއް ނުގަނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ 241 ކޮމިޓީއަށްވެސް އިންޑިއާގެ އެއްބަސްވުންތައް ބަލައިލަން ތިޔަތިބީ ނުކެރިފައެވެ. ކުރިންވެސް ތިބި އިންޑިއާ އަސްކަރީ މީހުން މިއަދުވެސް އެތިބީއެވެ.

ބައިހަދާފައި ގޮސް ވީޑިއޯކޮށްގެން ދައްކާ ރައްޔިތުން ބިރުވެރިކަމުގެ ތެރެއަށް ވައްޓާލަން ނިކުންނަށް އަޒާންމެނަށް ކެރޭނެހެއްޔެވެ. 

އިންޑިއާ ފޫކަހާލީމާ ވީގޮތް ފެނިއްޖެ ނޫން ހެއްޔެވެ. ސައިޒަށްވުރެ ބޮޑުވެގެން ތެޅެގަތީމާ ފަޅައިގެން ދާލެއް އަވަސްވާނެއެވެ. އިންޑިއާ މީހުން ނަޔަސް ޓޫރިޒަމް ހިނގަނެއޭ ކިޔައިގެން ފުއްޕީ މިއަހަރުއެވެ. އިންޑިއާ މީހުން ނުރަސްމީކޮށް ބޮއިކޮޓް ޖައްސާލީމާ ކަރުބުޑުގައި ހިތިރަހަ ލާން ލަސްތަކެއް ވީހެއްޔެވެ. ނުވިއެވެ. އިންޑިއާ އައުޓު ޔާމީނު ބޮލަށް ކަނޑާލީ އިންޑިއާ މީހުންނަކީ މަޔައިން ކަމަށް ހީކޮށެވެ.

މޭމަތީގައި އިންޑިއާ އައުޓް ޖަހައިގެން ރަތް ޓީޝާޓް ލައިގެން އުޅުނީ ކޮންބައެއް ކަމެއް އިންޑިއާގެ ކުޑަކުއްޖަކަށްވެސް އޮޅެފައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. މިހާރު އިންޑިއާ އިން ކުރަން ބައިބަޔަށް މީހުން ގޮސް ސަލާންޖަހަން ތެލޭބަލާ ގޮތުން މީހުން އެތިބީ މަލާމަތް ކުރާށެވެ. ލަދު ހަޔާތް ނުގަންނާތީ ބޮންބޭއާއި ދިއްލީއާއި ބެންގަލޫރުގައި މަގުތައް މަތީ ކަރުގޮށް ނައްޓައިގެން ސަލާންޖެހެމުން ދުވަނީތާއެވެ. 

އިންޑިއާއިން ދުވަހަކު އަޅާނުލިޔަސް ވަރިހަމައޭ ބުނެ ފިސާރި ގޮތްދެއްކެއެވެ. ހިލޭއެހީގެ ގޮތުގައި އިންޑިއާއިން ދީފައިވާ އެހީތަކުން ކުރަމުން ގެންދިޔަ މަސައްކަތްތައް ހުއްޓާލީއެވެ. ލޯނުފައިސާ ދެއްކުން ލަސްކުރަން އެދުމުން ދެރަވެދާނެތީ ދެރަނުވާން ނެތްލާރިން 50 މިލިޔަން ޑޮލަރު ދެއްކިއެވެ. 50 މިލިޔަން ދައްކައިގެން ލަސްކުރަން އާދޭސްކުރަން ނުޖެހޭ ވަރުވާނަމަވެސް ފުއްޕަން ރަނގަޅެވެ. އެންމެ ފަހުން ލޯނުތައް ލަސްކުރުމާއި އިތުރު ބަޖެޓް ސަޕޯޓާއި އެހީއާއި ލޯނު ހޯދަން އެމީހުންކީ "ގެރިމޯދީ"ގެ ދެފައިތިލައިގައި ބޮސްދީ ވެއްޓި ފުރޮޅި ގަންނާނެއްބާ ގޮވަންޖެހުނީއެވެ. 

އެއް ގައުމަކަށް ބަރޯސާ ނުވާން ވެގެންނޭ ކިޔައިގެން ބިހާއި އަލުއްވާއި ފިޔާ ޕާކިސްތާނުން ހޯދައިގެން ކާޑު ތުރުކީން ހޯދައިގެން ހިލަޔާއި ހިލަވެއްޔާ ދަގަނޑު ޗައިނާއިން ހޯދައިގެން އުޅެވިއްޖެހެއްޔެވެ. އިންޑިއާއިން ބޭސްފަރުވާ ނުކުރަން ބެންކޮކާއި ދުބާއީން އާސަންދަ ދެވިއްޖެހެއްޔެވެ. ތުރުކީން ޑްރޯން ގަނެގެން ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓިއްޖެހެއްޔެވެ. އަދި މިއުޅެނި ވެރިކަމަށް އަހަރު ނުވެއެވެ. 

ރޭނިދި ނުނިދާ އިންޑިއާ ފައިބުޑަށް ވެއްޓި ރޮއިހޭރި ސަލާން ޖަހަންފެށީމާ މުއިއްޒު ދެމި ފަލަރަތް ރޮނގު ސާޖިދާ ބުނާކަހަލަ ކަޅު ދިގަކަށް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތު ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ. "އިންޑިއާ އިން" ކުރުމަށް ސާޖިދާގެ ކަޅުދިގުވެސް ކޮންޕްރަމައިޒް ކުރާނެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އާބަދީ އަދި ތިންވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު އިގްތިސާދު ކަމަށްވާ އިންޑިއާ އާއި ރާއްޖޭން ޖެހިގަތުމަކީ ކިހާވަރެއްގެ ނުރައްކާތެރި ކަމެއްކަމެއް މުއިއްޒަކަށް ނޭނގުނެވެ. މިނިވަންކަމަށް ނުރައްކަކަށް ވެގެންނޭ ބުނެ ރާއްޖޭގައި އޮތް އިންޑިއާގެ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިޔާ ބޯޓު ފޮނުވާލަން ފައިވިއްދިއެވެ. ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންގައި އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ އެ އުޅަނދުތައް ބޭނުން ނުކުރަން ފޫކެހިއެވެ. މުއިއްޒުގެ އެ ފޫކެހުމުން ގެއްލިގެން ދިޔައީ ކަނޑުވީ އައްޑޫ ޒުވާނެކެވެ. މަރުވެ ދިޔައީ އިތުރު ކުޑަ ކުއްޖެއްގެ ފުރާނައެވެ. އިންޑިއާއަށް މަދުވީ އެއްޗެއްނެތެވެ. 

އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުމުގެ ނަމުގައި ބޭލުނީ ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންގައި އުޅުނު މީހުންގެ ޔުނީފޯމެވެ. ގޮތްދޫނުކޮށް އާނދޮނގޭ ކިޔާފައި އެތައް މިލިޔަނެއް ހޭދަކޮށްގެން ތުރުކީންގަތް ކުޅޭކުޅޭ ޑްރޯނުން އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރު ގެއްލުންވުން ނޫނީ ގައުމަށް ވީކަމެއް ހަރާމެވެ. 

އިންޑީޔާގެ އަސްކަރީ އުޅަދުތަކެއް ހުރެގެން މިނިވަންކަން ގެއްލޭތީ ރެވިތެޔޮ ބޮއެގެން އުޅުނު ބައިގަނޑުގެ ކަންކަށީގައި މުއިއްޒު ލައްވާ މުއިއްޒުގެ އަމިއްލައަތުން އަޅުވާލި ތަފާލު ކިހާ ރީތިވެއްޖެ ހެއްޔެވެ. ރާއްޖޭގައި މެދުކެނޑިފައި އޮތް އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަންތައް ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިޔާ ބޯޓުގައި އަލުން ރަސްމީކޮށް ފެއްޓުވީ މިއަހަރު ފާހަގަކުރި ރާއްޖޭގެ މިނިވަން ދުވަހުއެވެ. މިނިވަން ކަމުގައި ރޮނގުދަމައިގެން ހުރި މުއިއްޒަށް ފުލުފުލުން ކަނޑާފައި އިންޑިއާއިން އެދިނީ ކިތައް ފުޅިހެއްޔެވެ. 

އިންޑިއާއިން ޓޫރިސްޓުން ނަޔަސް ޗައިނާ އޮތިއްޔާ ވަރިހަމައޭ ބުނެ ފޮނުއެރުވީ އިއްޔެއެވެ. މިއަދު މުޅި އިންޑިއާގައި ބާއްވަން އަރާ އެ ތިބެނީ ރޯޑް ޝޯތަކާއި ސަލާމަށް ނާށިގަނޑު ދިއްކޮށްގެނެވެ. އިންޑިއާ އައުޓުކުރަން ކުރިވަރަށް ވުރެ ބާރަށް ބުރަކޮށް އިންޑިއާ އިން ކުރަން މޯދީގެ ބޮނބިފަޅީގައި ދޫލާންވެސް މުއިއްޒު އެހުރީ ތައްޔާރަށެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުގެ ވެރިންނަށް އިންގޮނޑިން ތެދުވެވޭނީވެސް އިންޑިއާގެ އިޒުނަ ލިބިގެންނޭ ކިޔާ ބައިސާކެނޑި މުއިއްޒު މިއަދު އެއޮތީ އިންޑިއާ އެމްބެސެޑަރގެ ފައިފުއްސަށް ވެގެންނެވެ. 

ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަމުގައި މުއިއްޒު އިންޑިއާ ޖެހިގަތުމުގެ ހިތިރަހަ މުއިއްޒުގެ ކަރުބުޑުގައި ލާކަށް ގިނަ ދުވަހެއް ނުވިއެވެ. އިންޑިއާ އައުޓުކުރަން ތެޅިތެޅި ފޭބީ ހުޅުނބެވެ. އެންމެ ފަހުން އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރު މޯދީގެ ނަށާ މާގަނޑަކަށް މުއިއްޒުވީއެވެ. ހަސްނެތިސް ހެސްކިޔާފާ ކޮސްގޮވީމާ ގޮސްޖަހަން ޖެހެނީ އިސްދަށަށެވެ. 

ތަރިކަ މަރުކަޒުގެ އިދާރީ އޮނިގަޑެއް ވަޒީފާގައިއުޅޭ މުއައްޒަފަކު އުޅޭކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ސިވިލް ސާވިސްގެ އޮނިގަނޑުގެ ތެރެއިންވެސް ތަރިކަ ދިރާސާކުރާ މަރުކަޒެއް ނުފެނެއެވެ. ރައީސް އަދި ތަނެއް އުފެއްދިޔަސް އެކަމެއް ނުކުރާނަމޭ ގައުމިއްޔަތު މިނިސްޓަރު ބުނާކަހަލައެވެ. 

ހިންގުމުގެ ދާއިރާގައި ދުވަހަކު ކަމެއްކޮށްފައިނުވާ މީހަކަށް ވަޒީރުކަން ދީގެން ވާނެ ހައެތި އެހުރެގެން ވަނީއެވެ. ވަޒަން ހަމަކޮށް ޅެންފަރިހި ހަދަން އެނގުމަކީ މިނިސްޓަރު ކަމަށް އާދަން ނަސީރު ކުފޫހަމަވިކީ ނޫންކަން މުއިއްޒަށް މިހާރު އެނގޭނެއެވެ. ފަންސާހަކަށް ސިޔާސީ މުއައްޒަފުން ލައިގެން ބޮޑެތި ކަރާފަޅާ އޮއްބުރުވަން އުޅުނަކަސް ކޮންމެ ކޮންމެ މީހަކަށް ވަޒީރުކަން ނުކުރުވޭނެ ކަން މިހާރު މުއިއްޒަށް އެނގޭނެއެވެ. 

ނިޒާމީ ތައުލީމެއްނެތި ވެރިންގެ ގައިގާ ފެންފޮތި ލައިގެން ދިވެހި ޑިގްރީއެއް ހަދައި ގައުމިއްޔަތު ބޮލަށްލައިގެން ތެޔޮގުޅާ ސާދާކުރިޔަސް އާދަނަކީ ވަޒީރު ކޮލިޓީގެ މީހެއް ނޫންކަން މުއިއްޒަށް އެނގޭނެއެވެ.

އާދަން ނަސީރުގެ ގައުމިއްޔަތަކީ ފުޅިބައްތިޔާއި ފަންރިޔަލުގެ ގައުމިއްޔަތެވެ. ހަނޑަސް ބުރިޔާއި ކަނޑިކިފަޅީގެ ގައުމިއްޔަތެވެ. ލިބާސްލެއްވުމާއި އަސާ ފައްތަރުކުރާ ގައުމިއްޔަތެވެ. ބޮޑު މާލޫދާއި ޒިޔާރަތަށް ދުންދޭ ގައުމިއްޔަތެވެ. ބުޑިޒަމްގެއާދަތަކާއި ހުރާފާތަކީ އާދަން ނަސީރުގެ ގައުމިއްޔަތެވެ.

ސަގާފީ ތަރިކަ ދައްކަން ކަޅުވަކަރު މިސްކިތު ސަރަހައްދު ތަރައްގީކުރަން ގިރަންފެށި ރަނބަ ގިރެނީއެއް ނޫނެވެ. ކަޅުއޮށްފުންމީގެ ނަމޫނާ ގެނެސް ބަހައްޓައިގެން ސަތަރިގަނޑެއް ދަމާލިގޮތަށް ކުރާކަމެއް ކުރެވޭ ކަމެއް ނެތެވެ. ބޮޑުފާލަން ރޫޅާލައިގެން ފާލަމަށް ގައުމިއްޔަތު ގެންނަން މިލިޔަނުން އިސްރާފުކުރުވަނީއެވެ.

އާރޓިފިޝަލް އިންޓެލިޖެންސާއި އިންޓަރނެޓާއި މައިކްރޯ ޑިޖިޓަލް ޒަމާނުގައި ޗާޕްހާނާ ހަދައިގެން ސްޓެންސިލް ލިޔަން އުޅުނަކަސް އެކަމެއް ނުހިނގާނެއެވެ. ފަހަތަށް އެޅޭފިޔަވަޅަކަސް ހަދަން އުޅޭ ސަރުކާރު ޗާޕްހަނާ ވީތަނެއް އަދި ނޭނގެއެވެ. 

ދުނިޔޭގައި ކޮލެޖު ހަދާއުޅޭ ގޮތާއި ހިލާފަށް ނިޒާމީ ތައުލީމުގެ ބޭރުން އާދަން ނަސީރަށް ހަދާދޭ ދިވެހިއްޔަތު ކޮލެޖު ވީތަނެއް އަދި ނޭނގެއެވެ. ކެބިނެޓްގައި ތިބި ޑޮކްޓަރޭޓުންގެ ބަސްކަވަލާ މިނިސްޓްރަކު ކިޔަވާދޭން ހަދާ ގައުމިއްޔަތު ކޮލެޖުގެ ވާހަކަ ހެޔޮވާނީ ނުދެއްކިއްޔާއެވެ.     

21 ވަނަ ގަރުނުގެ ތަރައްގީއާއި ބަވަނަވެތިކަމާ ބީރައްޓެހި ސަގާފަތެއް ހޯދަން އާދަން ނަސީރު ފަޅާ ބޮޑެތި ކަރާގެ ވާހަކަ ހެޔޮވާނީ ނުދެއްކިއްޔާއެވެ. އެކަމަކު ރާއްޖޭގައި ތިއްބެވި ސަގާފީ ތަރިކަ ރައްކާތެރިކުރުމުގެ އިލްމާއި ގާބިލުކަމާއި ތަޖުރިބާހުރި މަނަދޫ ތޯރިގު ފަދަ މާހިރުން އެވާހަކަ ނުދައްކައެއް ނުތިބޭނެއެވެ.    

ތެޔޮގުޅާ ސާދާ ކުރުމުގައި މުއިއްޒުވަރުގެ މީހަކު ހަމަ މަދުވާނެއެވެ. ފަޑުފާޑުގެ ފޭކް ކުންފުނިތަކާއި ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކުގެ ނަންނަމާއި ގުޅުވައިގެން ހަދައިގެން އުޅޭ ޑުޕްލިކޭޓް ވަގު ކުންފުނިތަކާއެކު ސޮއިކުރާ އެމްއޯޔޫއެއް ހަގީގަތަކަށް ނުވާނެއެވެ. ގަޔަށް ބާރު ޝޫޓެއް ލައިގެން ތުންދިގު ބޫޓަށް އަރައިގެން އަންނަ ކޮންމެ ދޮން މީހަކީ މިލިޔަނަރެއް އިންވެސްޓަރެއް ނޫނެވެ. އަދި މަޝްހޫރު ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކުގެ ސީއީއޯ އިން ކަމަކަށްވެސް ގިނަ ފަހަރުނުވާނެއެވެ. 

ހުވަދު އަތޮޅުން 12 ރަށް ދީގެން ޓޫރިސްޓް ރިސޯޓް ތަރައްގީ ކުރުމާ ލާޖައްސައިގެން ހަޑިއެއް ހާވަން އުޅުމެކޭ ރަސްމާލެ ހިއްކަން ރާޖޫއަށް ދިނުމެކޭ އޮތީ ކޮން ތަފާތެއް ހެއްޔެވެ. 2408 ޓޫރިސްޓް ހެދުގެ ހުވަފެން ދައްކައިގެން ތިނަދޫ މީހުން އެތިބީ ޅޮސްއުނދޯއްޔަށް ލާފައެވެ. 

ތިނަދޫގައި ކުރިން ހިއްކާފައި އޮތް ބިމާ ގުޅުވައިގެން އިތުރު 50 ހެކްޓަރުގެ ބިން އިތުރު ކުރާނެކަމަށް މުއިއްޒު ވިދާޅުވިއެވެ. އެ ބިމާ އެއްފަސްވެގެން ފިސާރި ބޮޑު ރަންވޭއެއް ހިމެނޭ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓާއި އޯވަރވޯޓަރ ޓަރމިނަލް ތިނަދުއަށް ހާއްސަކޮށްގެން ތިނަދޫފަޅުގައި ތަރައްގީ ކުރާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. 

ތިނަދޫ ރައްޔިތުންގެ ތަރައްގީގެ އުންމީދު ތަކުގައި ދާއިމީ ކުލަޖައްސަވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ހެއްދެވީ ބުހުތާން ދޮގެވެ. ކާޑެއްދުއާ ބުރިޖަކުން ކޮންމެހެން ގުޅައިނުލިޔަސް އެއްފަސްވެގެން ރެޒިޑެންޝަލް ބޭނުމަށް އިތުރު ބިން އިތުރުކޮށް އިންޓަނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓެއް އޯވަރ ވޯޓަރ ޓަރމިނަލަކާއި އެކު ތިނަދޫ ސިޓީ ތަރައްގީ ކުރަން ރައީސް މުއިއްޒު ވިދާޅުވި ގޮތަށް ތަންފީޒު ކުރުވަން ތިނަދޫ ރައްޔިތުން ނިކުންނަން ޖެހެއެވެ. ތިނަދޫ ރައްޔިތުންނަކީ އެއްވެސް ވެރިއަކަށް ގުނބޯ ހައްދާ ޅޮސް އުނދޯއްޔަށް ލައިގެން ހެއްލޭނެ ބައެއް ނޫނެވެ. 

މައުމޫނާއި ޔާމީނުގެ ބާރުވެރިކަން ހޯދުމުގައި މައުމޫނަށް ދޯކާދީ ޔާމީނުގެ ގާއިމު މަގާމަށް އަދުރޭ ޖެހެލީ ކިޔަވައިގެން ތިބި މޮޅު އެންމެން އެއްފަރަތް ކޮށްފައެވެ. އަދުރޭ އެބުނާހެން އެހިސާބަށް އަދުރޭ އައީ ބުރަމަސައްކަތުންނެވެ. ގުރުބާން ކުރަންޖެހުނު ކޮންމެ އެއްޗެއް ގުރުބާން ކޮށްގެންނެވެ. އަދުރޭވީ ޔާމީނަށްވުރެވެސް ހިޔަޅު ބުއްދިއަށް މޮޅު މީހަކަށެވެ. 

ޔާމީނާ މެދު އަދުރޭ ފުރަތަމަ ނުނިޔަތްލީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ނައިބުރައީސްކަން އަދުރޭއަށް ނުދޭން ޔާމީނު ނިންމި ހިސާބުންނެވެ. އެވާހަކަ ރޭގައި އަދުރޭ އެބުނީއެވެ. ޔާމީނު ކައިރީގައި ތިބި ތަޖުރިބާ ކާރު އިލްމީ މީހުން ފޭކޮށް ޔާމީނު ހެއްދި ބެކަޕް ޕަޓީގެ ރައީސް ކަން ހޯދައިގެން ދަނޑިވަޅުން ބަލަން އަދުރޭ ހުރިކަމެއް ޔާމީނަކަށް ނޭނގުނެވެ.  ޔާމީނަށް ދޮންކަޅު ނާންގާ ޔާމީނު އެންމެ އިތުބާރުކުރާ މީހާއަށްވެ ހުރެގެން ޔާމީނު ވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ނެގުނުހާ ފައިދާއެއް ނަގަމުން އެތެރޭގައި ހުރެގެން ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ނިންމުމަށް މަގުހެދީ އަދުރޭއޭ މިއަދު ބުނެވެން އެބައޮތެވެ. 

މަޖިލީހުގައި އިދިކޮޅު މީހުނަށް އައުގުރާނަ ގޮވާ ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ދެކެ ރައްޔިތުން ނަފްރަތު ކުރުވީ ގަސްދުގައިކަން މިހާރު އެބަ އެނގެއެވެ. ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު އިއުލާނު ކުރުވައިގެން ޔާމީނު ލައްވާ ސަކަރާތް ޖެއްސުވީ ޔާމީނު ފުޑާލަން ވެގެންނެވެ. 2019ގެ ކެމްޕޭންގެ ފަހު ޖަލްސާގައި "ހިސާބު ސޯ" ގެ ލަގަބު އަދުރޭ ހޯދީ ދޫއޮޅިގެން ނޫންކަން މިހާރު ސާފެވެ. އެޖަލްސާގައި އެގޮތަށް އެވާހަކަ ދެއްކީ ހިންޏަށް ހަކުރު އޮޅުވާލުމަށެވެ. ގަސްދުގައެވެ. އެކަމުން ޔާމީނަށް ގްރައުންޑް އޮތްގޮތް އޮޅުވާލާ މީހުން އޮޅުވާލީއެވެ. އިންތިހާބުން ބަލިވުމުން މީހުން ނޭނގުނުކަމަށް ޔާމީނަށް ބުނަންޖެހުނީ އެހެންވެއެވެ.

ވެރިކަން ވެއްޓި އިދިކޮޅު ލީޑަރަކަށް ޔާމީނުވީ ހިސާބުން ގާސިމާ ގުޅިގެން ޔާމީނު ހައްޔަރު ކުރުވާ ޕޮރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގެ ހުންގާނު އަތަށް ކަހާލީ ޔާމީނަށް އެންމެ ވަފާތެރި މީހާގެ ސިފައިގައިހުރެ ދޯކޭބާޒު ހެދިގެންނެވެ. ޔާމިނަށް ކުރީ ހަރާން ހުކުމެކޭ ބުނެ ސަޕޯޓަރުންގެ ލޭ ކައްކުވައިގެން ޔާމީނަށް ވަފާތެރިކަން ދައްކައިގެން ވީހާ ގިނަދުވަހު ޔާމީނު ޖަލުގައި ބޭއްވުމަކީ އަދުރޭގެ ހިޔަޅު ބުއްދިން ކުޅުނު މުނާފިގު ޑްރާމާއެކެވެ.

ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮންނަތާ އެއްހާސް ދުވަސްވެގެން ބޭއްވު އެއްވުމުގައި އަދުރޭ ދޫއޮޅިގެން ކަމަށް ހަދާފައި ބުނި އެތިން ވިސްނާ ބަޔަކަށް އަދުރޭގެ އޭރުގެ ނިޔަތް ސާފުވާނެއެވެ. ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮންނަތާ އެއްހާސް ދުވަހޭ ބުނުމުގެ ބަދަލުގައި އެއްހާސް އަހަރޭ އަދުރޭ ބުނީ މަލާމަތާ ފުރައްސާރައިގެ ގޮތުންކަން މިހާރު ޔަގީނެވެ. އަދުރޭގެ އޭރުގެ ނިޔަތަކީވެސް 1000 އަހަރު ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮތުންކަން ކަށަވަރުވެއެވެ. 

ޕޮރޮގްރެސިވް ޓިކެޓް ޔާމީނަށް ދީފާ ބާއްވައިގެން އަދުރޭ ނޫން އެންމެންނަކީ މިނިކާ ބާޒުކަމަށް ދައްކައިގެން މުއިއްޒަށް ޓިކެޓް ހޯދާދިން ގޮތާއި ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުން މުއިއްޒަށް އަނބުރާލާ ޔާމީނު އަތުން ދެޕާޓީ ފެލާލިގޮތް ތާރިހަށްޓަކާ އިބުރަތަކަށް ފުދެއެވެ. އާއްމު އެއްވުންތަކުގައި އަދުރޭ ދޫއޮޅިގެން ކަމަށް ހަދާފައި ބުނެވީއްލައިލާ މެސެޖަކީ ވިހަ ބަޔޮލޮޖިކަލް ހަތިޔާރަކަށް ވުރެ ނުރައްކާތެރި އެއްޗެކެވެ. 

އެންމެ ފަހުން ދޫއޮޅިގެން ބުނެވުނު ކަމަށް ހަދާ ދިން މެސެޖަކީ ޑރ. މުއިއްޒު ވިސްނާ ނެތިއްޖެނަމަ މުއިއްޒު ވެރިކަމުގެ ކެންސަރަށްވުން ގާތެވެ. ޔާމީނު ޖަލުގައި ބަހައްޓަން މަސައްކަތްކުރީ ޑރ. މުއިއްޒު ކަމަށް އަދުރޭ އެބުނިއްޔަކީ ދޫއޮޅިގެނެއް ނޫނެވެ. ހަގީގަތުގައިވެސް ނުކިޔަވާ އަދުރޭގެ ހިޔަޅުބުއްދިއަކީ ޕްރޮގްރަސިވް ކޯލިޝަންގެ ކެންސަރެވެ.

ދައުލަތުގެ ލޯލާރިއެއްގައިވެސް ނުޖެހި އަށްމަސް ދުވަހުން ހިއްކާ ނިންމަން ބުނި ރަސްމާލެ، ނޭވާ ހޮޅިއަށް އެޅިފައިއޮތް ބަލިމީހެއް ފަދައެވެ. މާލޭ ރައްޔިތުންގެ ބޯހިޔާވަހިކަމަށް މާލެސަރަހައްދުގައި ގުޅުވާލެވެން އޮތް ތަންތަނުން ގޯތި ނުދިނުމުގެ ބަހަނާއަކަށް ދެއްކީ ފުށިދިއްގަރުފަޅެވެ.

ފުށިދިއްގަރުފަޅުގައި އާބަދުވެގެން އުޅެވޭނީ މާލެއާއި ގުޅުވާލެވިގެން ކަމަށް ބުނެ އަޑު ގަދަވާން ފެށުމުން ކަނޑުއަޑީ ޓަނަލަކުން ގުޅާލާނެ ކަމަށް ބުނީ މޫނަށް ރުލެއްވެސް އަރުވާނުލައެވެ. ޓަނަލް އެޅުމުގެ ދިރާސާތަކާއި އެ މަސައްކަތް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ކަންކަން ހަޖެހިފައި ހުރިކަމަށް ބުނެ ނިންމާލީ އެއްނޭވައިންނެވެ. 

ދުނިޔޭގެ ފުރަތަމަ އަންޑަރ ވޯޓާރ ޓަނަލް އެޅޭނީ މާލެއާއި ރަސްމާލެއާއި ދެމެދުގައި ކަމަށް ވަށަފަރު މޮހަނދު ބުންޏެވެ. އޭރުވެސް ދުނިޔޭގައި ކިތަންމެ އަންޑަރ ވޯޓަރ ޓަނަލެއް އޮތްކަމަށް މީހުންގަނޑު ކިޔައިގަތުމުން ތަރުޖަމާތައް އުފަން ކުރުވިއެވެ. ވަށަފަރު މޮހަނދު ބުނި ފުރަތަމައަކީ ކަނޑު އަޑިފެންނަ، މިޔަރު ތަކަށް ކާންދެވޭ އަންޑަވޯޓަރ ފުރަތަމަ ޓަނަލުކަމަށް ބުނެ އަޑުއެރުވިއެވެ. 

ކަނޑުއަޑިން ޓަނަލެއް އެޅުމަކީ ބޮޑުލާރީގައި ހުނިޖަހައިގެން އުޅޭ ބަޔަކަށް ވާނެ ކަމެއް ނޫންކަން ނޭނގޭ ކުޑަ ކުއްޖަކުވެސް ނޫޅެއެވެ. ބުރިޖެއްގެ ދެބުރި ގުޅުވާލުމަށް ކޯރެއްގެ ތެރޭގައި އަޅާފައި އޮތް ދުނިޔޭގެ އެންމެ ކުރު އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލް އެޅުމަށް 10 ވަރަކަށް ބިލިޔަން ޔޫރޯ ހަރަދުވެފައިވާ ކަމަށްވެއެވެ. ދަރާވިކި އިގްތިސާދު ފުނޑުފުނޑުވެ ހިތިބޭސް ބޯންޖެހިފައިއޮތް ރާއްޖޭގައި އަންޑަރ ވޯޓަރ ޓަނަލެއް އެޅޭނީ ވާދޫ ކަނޑުގައި މިވެރިންނަށް ފޮޅިއެޅެންޏާއެވެ. މިހާރު އެއްކަލަ ޓަނަލްގެ ވާހަކަ ހިނދި ފާނޯލައިފިއެވެ. ވަށަފަރު މޮހަނދުގެ ހަނދާނުގައިވެސް އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލެއް ނެތެވެ.

ބަލަން ތިބޭށެވެ. މިވާހަކައަށް ރައްދުދީ ވަރަށް އަވަހަށް އަންޑަރ ވޯޓަރ ޓަނަލޭ ކިޔައިގެން ކޮންމެވެސް އަޅިއެއް ބުރުވާނެއެވެ. ޓަނަލާ ގުޅިގެން އެއްކަމެއް ނުކޮށް އޮވެ ގުނބޯ ރައީސް ނަށައިގަންނަން މާލަހެއް ނުވާނެއެވެ. އެއީ ވަށަފަރު މޮހަނދުގެ ތޮބީއަތެވެ.   

އެމްޑީޕީ އުފެދުމާއެކު އޭރު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ރައީސް މައުމޫނަށް ވެސް ޖެހިވަޑައިގަތީ ވެރިކަން ދިފާއު ކުރެއްވުމަށްޓަކާ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް އުފައްދަވާށެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޕާޓީގެ ނަމުގައި ވެރިކަން ދިފާއު ކުރެއްވުމަށް އުފެއްދެވި ޑީއާރުޕީ މައުމޫނުގެ ވެރިކަމާއެކު ހީނަރުވެ ހުލިވެ ސިޔާސީ ހަކަތަ ކެނޑިފައި އެތައް ދުވަހު ނަމެއްގައި އޮތުމަށްފަހު އުވިދިޔައީއެވެ. 

ވަކިމީހެއްގެ ލެގަސީއާއި ބާރުވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ނޫން ގޮތަކަށް ފިކުރެއްގެ މަތީގައި އޮތް ޕާޓީއަކީވެސް އެމްޑީޕއެވެ. އެމްޑީޕީ ފިޔަވާ ފިކުރެއްގެ މަތީގައި ކިރިޔަ ކިރިޔާވެސް ހިފަހައްޓާލެވޭ ޕާޓީއަކީ އަދާލަތު ޕާޓީއެވެ. އަދާލަތު ޕާޓީއަކީ ވަކިމީހަކަށްވުރެ ފިކުރެއް އިސްކުރާ ޕާޓީއެކޭ ބުނެވިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މައިދާނުގައި އަދާލަތު ޕާޓީއަކީ މަގުބޫލުކަން ކުޑަ ބަލިކަށި ޕާޓީއެކެވެ. ފިކުރެއްގެ މަތީގައި އުފެއްދި ލޭބަރ ޕާޓީއަށްވެސް ހިފަހައްޓައެއް ނުލެވުނެވެ. 

ކިތަންމެ ނަމެއްގައި ކިތަންމެ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް އުފެދުނަސް ރާއްޖޭގެ މައި ޕާޓީގެ ގޮތުގައި އެމްޑީޕީ އޮވެއެވެ. ވެރިކަން އޮތަސް ނެތަސް އެމްޑީޕީ އޮންނަނީ ސިޔާސީގޮތުން ފިސާރި ބާރުވެރިކަމުގައެވެ. ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ހިޔާލު ތަފާތުވެގެން އެމްޑީޕީން ނިކުންނަ ބައިބައިގަނޑު އުފައްދާ ހިޔަނި ޕާޓީތައް ވައިވެގެން ނިމިދިޔުމަކީ ދުށް ހަގީގަތެވެ. 

އިބްރާހީމް އިސްމާއީލު (އިބްރާ)ގެ ހިޔަނީގައި އިބްރާ ބާރުވެރިވުމަށް އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިން ނިކުތް ބަޔަކު އުފެއްދި ސޯޝަލް ލިބަރަލް ޕާޓީ ވެސް އުވިދިޔައީއެވެ. ޑޮކްޓަރ ވަހީދުގެ ގައުމީ ޕާޓީއާއި ޑރ މުނައްވަރުގެ އެމްއާރއެމްވެސް ނިމިދިޔައީއެވެ. އެމްޑީޕީ އޭގެ ގޮތުގައި އޮތެވެ. ދަ ޑިމޮކްރެޓަށް ވެސް އެނޫން ވަރެއް ވާތަނެއް ނުފެނެއެވެ. 

އެކި މީސް މީހުންގެ ސިޔާސީ އެޖެންޑާގައި އުފެދުނު އެހެން ގިނަ ޕާޓީތައްވެސް އުވިނެތި ދިޔައީއެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަކީވެސް ވުޖޫދުގައި އޮތަސް މޫސުމީ ކަނދުފައްޗެކެވެ. އެމްޑީއާ އާއި އެމްއެންޕީ ނަންވެސް އޮންނަނީ ވަކި މީހަކާ ގުޅިފައެވެ. ވެރިކަން ކުރާ ޕާޓީއެއްގެ ބަނޑުވާ ހެދިގެން މަންފާ ހޯދުން ނޫންކަމެއް އެމީހުންނަކަށް ނޯވެއެވެ. 

ޑީއާރުޕީ ރޫޅި ޒެޑްފެކްޝަނުން ޕީޕީއެމް އުފެދި ވެރިކަން ހޯދާ މައުމޫނުގެ ލެގަސީ ލުހެލާ ޔާމީނުގެ ޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައި ވެގެން ދިޔައިރު މިލްކުވެރިކަމުގެ ޔަގީންކަން ނެތުމުން ޔާމީނު ހެދީ ޕީއެންސީއެވެ. މައުމޫނު ހެދީ އެމްއާރުއެމެވެ. ކޯޓުން ޕީޕީއެމް މައުމޫނަށް ނުލައްވާ ޕީޕީއެމް ލެއްވީ ޔާމީނަށެވެ. އެހިސާބުން 30 އަހަރުގެ ޒައީމް ކަންފަތިވެ އެމްއާރުއެމްއަކީ އަދަދު ހަމަނުވާ ނަމަކަށްވީއެވެ. 

ޔާމީނުގެ ޕީޕީއެމަށް ވެރިކަން ގެއްލި ޕީއެންސީ ޕީޕީއެމްގެ މައްޗަށް ގަދަވެ ޕީއެންސީގެ ލީޑަރުކަމާއި ޕީޕީއެމްގެ މައްޗަށް ޑރ. މުއިއްޒު ގަދަވެގަތީއެވެ. ޑީއާރުޕީގެ ތެރެއިން އުފަންވި ބިޔަ ބޮޑު ޕީޕީއެމްއަށް ސިޔާސީ ދަނޑުން ޖާގަނުދީ ޕީއެންސީގެ ކިރުފެލާ ގެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ގައިދުކޮށްފައި ޕީޕީއެމް ބޭއްވީއެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ލީޑަރު ޔާމީނަށް ޖެހުނީ ޕީއެންއެފްގެ ނަމުގައި ކުޅަނދު ހަމަނުވާ ޕާޓީއެއް ހަދައިގެން މަރުފަލި ޖަހާށެވެ.

ފިކުރެއްގެ މަތީގައި އޮތުމުން ވެރިކަމުގައި އޮތުމަކުން ނެތުމަކުން އެމްޑީޕީއަކަށް އެޕާޓީގެ މަގާމެއް ނުގެއްލެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ މައްޗަށް ސަވާރުވެ ގަދަކަން ދައްކަން އުޅުނު ކޮންމެ މީހަކަށް ޖެހުނީ ބާކީވެ އެއްފަރަތްވާށެވެ. އެމްޑީޕީ ނައްތާލާ ރޫޅަލަން އުޅޭ ކޮންމެ ބަޔަކަށް ލިބެނީ ކޮޅުކެއްސެވެ. ރާއްޖޭގައި ޑިމޮކްރަސީ އޮތްހާ ހިނދަކު އެމްޑީޕީ އޭގެ ގޮތުގައި އޮންނާނެއެވެ. ޕީއެންސީ އަކީ މޫސުމީ ސައިބޯނި ބޮތްކެކެވެ.

މާލެ ސިޓީއާއި އެނޫންވެސް ކަރޫބާރު ބޮޑެތި ރަށްރަށުގައި ޓެކްސީކޮށްގެން ބަނޑުފުރާނަ މުއްތިކޮށްގެން އުޅޭ އެތައް ސަތޭކަ އާއިލާއެއް އެބަތިއްބެވެ. އޫޅެތާނގެ ކުއްޔާއި އެހެނިހެން ޒަރޫރީ ކަންކަން ޓެކްސީކޮށްގެން ފުއްދާ މީހުން އެހާގިނައެވެ. ބޮޑެތި ލޯނުތައް ނަގައިގެން ކާރާއި ޕިކަޕް ހޯދައިގެން އުޅޭ މީހުން އެހާމެ ގިނައެވެ. 

ސަރުކާރުން ޓެކްސީގެ ހިދުމަތް ދޭން ފެށުމަކީ ކުރިން ބުނިހެން އެތައް ބައެއްގެ ނޭވާހޮޅީގައި ދަތްއެޅުން ފަދަ ނުރައްކާތެރިކަމެކެވެ. އާއްމު ހިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައި ސަރުކާރުން ކުރަންވާނީ ކުރާޒާތުގެ ކަންކަމެވެ. 

ދުނިޔޭގެ އެހެންތަންތާވެސް އުޅަނދު ފަހަރު ކުއްޔަށް ހިފައިގެން ނުވަތަ ޓެކްސީގައި ދަތުރުކޮށް ނޫޅެވޭވަރުގެ މީހުނަށް އަގުހެޔޮކޮށް ޕަބްލިކް ޓްރާސްޕޯޓް ގާއިމުކޮށްދީފައި އޮވެއެވެ. ޓެކްސީ ކުރާކަށް ސަރުކާރަކުން ނުނިކުމެއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި މުޅި ރާއްޖެ ޓްރާންސްޕޯޓް ލިންކުން ކަނޑާއި އެއްގަމުން ގުޅުވަލުމުގެ ކާމިޔާބު މަސައްކަތް ފެއްޓިއެވެ. މާލެސިޓީއާއި އައްޑޫސިޓީއާއި ކުޅުދުއްފުއްޓާއި ފުވައްމުލައް ފަދަ ބޮޑތި ސަރަހައްދު ތަކުގައި ބަސް ދަތުރުތައް ފަށާ ދަތުރު ފަތުރުގެ ލުއިފަސޭހަ އާއްމުންނަށް ހޯދާދިނެވެ. އާރުޓީއެލް ލޯންޗު ފަހަރުގެ ހިދުމަތް ފަށާ ގިނަ އަތޮޅުތަކެއް ކަނޑުމަގުން ގުޅުވާލިއެވެ. އެކަމަކު ޓެކްސީ ކުރާކަށް ސަރުކާރަކުން ނުނިކުމެއެވެ. 

ޕަބްލިކް ޓްރާންސްޕޯޓް ވަރުގަދަކުރަމުން ސަރުކާރުން ޓެކްސީ ކުރާކަށް ނިކުތީއެއް ނޫނެވެ. ޓެކްސީ ހިދުމަތުގައި އުޅޭ މީހުނަށް ލުއިލޯނު ސްކީމެއް ތައާރަފްކޮށްދީ ޓެކްސީކުރާ މީހުނަށް ފަސޭހައިން ޓެކްސީ ކުރެވޭނެ ގޮތް ހަދަދިނީއެވެ.  

ހަމަތެދެކެވެ. އާއްމު ރައްޔިތުން އާމްދަނީ ހޯދަންކުރާ މަސައްކަތުގެ ތެރެއަށް ސަރުކާރުން ނުވަދެ ސަރުކާރު ހިންގަން ފައިސާ ހޯދަން ވަށަފަރު މުހައްމަދަށް ނޭނގެންޏާ އަވަހަށް އިސްތިއުފާދީފައި ދާށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ކަރުބުޑަށް އަތްނުބާނާ ފައިސާ ހޯދައިގެން ދައުލަތް ހިންގޭވަރުގެ މީހުން އެބަތިއްބެވެ.   

ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ވެރި ކަންކުރުމަކީ ބޮޑު ދެ ޕާޓީން ދައުލަތް ނޮޅާކެއުމަށް ހޯދި މަގެއްކަމަށްވެސް މީހުން ކިޔާއުޅެއެވެ. އެއްފަހަރު އެއްބަޔަކު ދައުލަތް ވީދާ ނޮޅައިގެން ކެއުމުން އަނެއްފަހަރު އަނެއްބައި މީހުން ވެރިކަން ހޯދައިގެން ދައުލަތް ދަވާލަނީ ކަމަށް ބުނަނީވެސް މަދު ބައެއް ނޫނެވެ. ހަގީގަތް ކޮންމެ ގޮތަކަށް އޮތަސް މީހުނަށް އެހެން ނުބުނެވޭ ވަރެއް ނޫނެވެ.

އެހެން ބުނެވެނީ ވެރިކަމުން ބޭރުގައި ތިބޭއިރު ގޯސްވާ ކަންކަން ވެރިކަމަށް އައުމުން ކަމުގޮސް ކުރިއަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް ގޯސްކޮށްލާތީއެވެ. ރައީސް މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުއްސުރެ މިވަގުތާ ހަމައަށް ސަރުކާރުތަކާއި މެދު ރައްޔިތުންގެ ގިނަބައެއްގެ އިތުބާރެއް ނޯވެއެވެ. ޕާޓީ ލައިނުން އެމީހަކު ގަބޫލު ކުރާގޮތް ނޫނީ އެއްވެސް ކަމަކީ ހަމަކަމަކަށްވެސް ނުވެއެވެ. 

ޑިމޮކްރެޓިކް ދައުލަތެއްގައި ހުންނަން ޖެހޭ ހުރިހާ ބަހާތަކެއް ހުއްޓަސް ރާއްޖޭގައި އިންސާފެއް ނެތެވެ. ތައުލިމާއި ތަޖުރިބާއަކީ ދައުލަތް ހިންގުމުގައި އަގެއް އޮތް އެއްޗަކަށް ނުވެއެވެ. އުޑެއް ބުޑެއް ނޭނގުނަސް ފައިސާއާއި ނުފޫޒަކީ މަތިފަޑިން ޖާގަކަށަވަރު ކުރަން އޮތް ބަހާއަށްވެ ނިމިއްޖެއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ތިބެން ޖެހޭނީ އެންމެ އިލްމީ އެންމެ ތަންދޮރު ދަންނަ އެންމެ ތަޖުރިބާކަރުން ކަމަށް އަބަދުވެސް މީހުން ވަކާލާތު ކުރެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ތަޅުމަކީ ގެރިކޮޢްޓެއް ކަމަށް ސިފަކޮށް އެހެން އެކަން ވެގެން ނުވާނެ ކަމަށް ވާހަކަ ދެއްކެއެވެ. ރަނގަޅު މޮޅު މީހުން މަޖިލީހުގައި ނުތިބޭތީ ޝަކުވާ ކުރެވެއެވެ. އާހިރުގައި އިންތިހާބުގެ ނަތީޖާ ލިބޭއިރު ދާއިރާ ގޮނޑިއަށް ވާދަކުރާ އިލްމީ ގާބިލުމީހާ ޖެހެނީ ގޮނޑު ހޮވަންދާށެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ގޮނޑީގައި އިންނަނީ އެންމެ ގިނަ ފައިސާ ހޭދަކުރާ އެންމެ ކޮރަޕްޓް އެންމެ ނުފޫޒު ގަދަ މީހާއެވެ. 

އިޖުތިމާއީ ފޭރާމުގެ ވާހަކައަކީވެސް ނިކަން ބާރަށް އިވޭއަޑެކެވެ. އެ ވާހަކަ ދައްކާ މީހުން ބުނާ ގޮތުގައި ޑްރަގާއި ގޭންގް މަރާމަރީއާއި ރިޝްވަތާއި ކޮރަޕްޝަނަކީ އާދައިގެ ކަންކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. އަދުލު އިންސާފުގެ ބާރަށް އިތުބާރެއް ނެތެވެ. ރަނގަޅަށް ކުރެވޭ ކަމެއްގައިވެސް ނިޔަތާމެދު ޝައްކު ކުރެވެއެވެ. އިންސާފު ގާއިމުކުރުން ފަސްވެ ލަސްވެ ދިގުލައިގެން ގޮސް ކަންކަމުގެ މުއާލާތްކެނޑި ޒަމާން ގަނޑަކަށް ފަހު ކޯޓުތަކުން އިއްވާ ނިޔާއަކީ ގިނަ ފަހަރަށް އަނިޔާއަކަށް ވެދެއެވެ. ހައްގު ހޯދާ ހުކުން ތަންފީޒުކުރުން ގޭންގްތަކުގެ އަތްމައްޗަށް ފުރޮޅި ކޯޓުތަކުގެ ބޭނުން ކެނޑިއްޖެއެވެ. 

ފެންހިފޭ އެއްކަމެއްވެސް ރާއްޖޭގައި މިހާރަކު އޮތްކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ފާލުން ނުނެއްޓޭ ވަކިކަމެއް ނެތެވެ. އަޑުގަދަމީހާ ރުއްގިނަވާ ނިޒާމް ކޮންމެ ކަމެއްގައި އޮތީ ވަކި ހިއްޕާލާފައެވެ. ޖަދަލުކުރުމާ ބަދަލު ހިފުމުގެ ރޫހު އަށަގެންފައިވަނީ ކަށީގެ މަދުއްސުރެއެވެ.

ކޮންމެ މީހެއްގެ ދުލުކުރީގައި ލިޔެވިފައި އޮންނަހާވެސް އެއްޗަކީ "ދެން ކުރާނީ ކީއް" ހެއްޔެވެ. ކަމެއް ރަނގަޅު ހަމަ މަގަށް އަޅުވަން ކުރާނެ އެއްވެސް ކަމެއް އޮތްކަމަކަށް ނުވެއެވެ.

ރިޔާސީ ވައުދުގެ ގޮތުގައި ހުޅުމީދޫ ބުރިޖްގެ ވާހަކަ ދެކެވުނު އިރު އެ ބުރިޖު އެޅުމަށް ވާލަހަކީ ވެރިކަން ލިބުމަށްވާ ލަހެކޭ ހީވިއެވެ. ހުވާކުރާ ދުވަހު ނޫން އަނެއް ދުވަހު ބްރިޖުގެ މަސައްކަތް ފަށާނެ ކަމަށް ހުވަފެން ދެއްކިއެވެ. އެކަމަކު އައްޑޫ ބުރިޖަށް ވާނީ ވަކިން ކޮން ގޮތެއް ހެއްޔެވެ. ދޮގާއި އޮޅުވާލުމާއި މަކަރުނޫން ކަމެއް ވީއެހެން ވައުދަކުންވެސް ފެންނަނީއެއް ނޫނެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް އިންތިހާބުގެ ތެރޭގައިވެސް ރައީސް ވަށަފަރު މުހައްމަދު އައްޑޫ ރައްޔިތުންނަށް ބުރިޖުގެ ޔަގީންކަން ދިނެވެ. މިއަހަރު މާރޗް މަހުގެ 31 ވަނަ ދުވަހުގެރޭ ރައީސް ވަށަފަރު މުހައްމަދު އައްޑޫ ރައްޔިތުންގާތު ބުނި އެތި އައްޑޫ މީހުން ހަނދާނުގައި އެބަހުއްޓެވެ. އައްޑޫ ހުޅުދޫއާއި ހިތަދޫ ގުޅުވައިދިނުމަށް އަޅާ އައްޑޫ ބުރިޖުގެ ފީސިބިލިޓީ ހެދުމަށް ބޭނުންވާ ސާވޭގެ މަސައްކަތްތައް ނިމިފައިވާކަމަށާއި، މި އަހަރު ތެރޭގައި ބުރިޖުގެ މަސައްކަތް ފަށާނެ ކަމަށް ބުންޏެވެ. ބުރިޖުގެ ކަމެއްކުރެވުނަސް ނުކުރެވުނަސް މިއަހަރުވެސް ނިމޭނެއެވެ. ރައީސް ވަށަފަރު މުހައްމަދު ދޭ ތާރީހަކަށް ވީއެއްވެސް ކަމެއް އަދި ހަރާމެވެ. ބުރިޖަށް ވަކިވާނީ ކޮންގޮތެއް ހެއްޔެވެ. 

ކުރީ ސަރުކާރުން އެއްބަސްވެ ސޮއިކޮށް މަސައްކަތް ހަވާލުކޮށްފައިވާ އެތައް ބައިވަރު ޕްރޮޖެކްޓެއް މިހާރު އެވަނީ ހުއްޓަލާފައެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުގެ ދުވަސްވަރު މަސައްކަތް ފެށި ކުރިއަށްދާ އެތައް ޕްރޮޖެކްޓެއް އެކި ބަހަނާ ދައްކައި ލަސްކޮށް ފަސްކޮށް ކުރިއަށް ނުކަނޑާ އެހުރީއެވެ. ދެތިން ހަތަރު މިލިޔަނުން ނިންމާ ލެވޭވަރުގެ ފައިދާހުރި ކުދިކުދި ޕްރޮޖެކްޓްތައްވެސް އެހުރީ ހުއްޓިފައެވެ. މަތި ހަށި ނަގާފައިފެށި ރަސްމާލެއަށް ވާގޮތް އެބަފެނޭ ނޫންހެއްޔެވެ. އަމްދުން މަލްޓި މިލިޔަން ހަރަދުވާ އައްޑޫ ބްރިޖް ފަދަ މެގަ ޕްރޮޖެކްޓެއް ވަށަފަރު މުހައްމަދު ސަރުކާރަކުން ނުހިންގާނެއެވެ. 

ދައުލަތުގެ އަމްދަނީ ވަސަފަރު މުހައްމަދު ތަޅާލަނީ ރިކަރަންޓް ހަރަދަށެވެ. މުސާރައާއި މަޖާނެގުމަށެވެ. ރައްޔިތަކަށް ލުއިފަސޭހައެއް ލިބިދާނެ ކެޕިޓަލް ހަރަދަށް ދައުލަތުގެ އާމްދަނީ ހޭދަކުރުމަކީ ވަށަފަރު މުހައްމަދު ދެކޭ ގޮތުގައި ކުރެވޭ އިސްރާފެކެވެ. 

އެކި ފަހަރު އެކި ބަހަނާ ދައްކައިގެން އައްޑޫ ބުރިޖު ނާޅާވާން އޮތް ހުރިހާކަމެއް ވަށަފަރު މުހައްމަދު ސަރުކާރުން އެދަނީ ކުރަމުންނެވެ. އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބާ ޖެހެންދެން އައްޑޫ ރައްޔިތުން ގާތަށް ވޯޓު ހޯދަން ދާންޖެހޭ ސަބަބެއް އަދި ނެތެވެ. އެހެން ކަމުން އައްޑޫގައި ބުރިޖު އެޅުނަސް ނޭޅުނަސް ވަށަފަރު މުހައްމަދަށް މިހާރު ވަރިހަމައެވެ. 

ނަޝީދަކީ ވެރިކަމަށްޓަކާ އަމިއްލަ ޕާޓީއާއި އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާއަށް ދޯކާދީ އަމިއްލަ ޕާޓީ ރޫޅާލާ ޕާޓީގައި އޮތް ވެރިކަން ވައްޓާލި މީހާއެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ބާރު ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ނުލިބުމުންނެވެ. މުއިއްޒަކީ ވެރިކަމަށްޓަކާ ޕާޓީލީޑަރަށް ދޯކާދީ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ފޭރިގަނެގެން ވެރިކަން ހޯދި މީހާއެވެ. ޕާޓީ ލީޑަރގެ ލެގަސީއާއި ވިޝަން ވިއްކައިގެންނެވެ. ޕާޓީ ލީޑަރަށް އޮތް ހަމްދަރުދީއާއި ފޮޓޯއާއި ހުސްގޮނޑީގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގައިގެންނެވެ. 

ބާރަށްޓަކާ ނުކުރާނެ އެއްކަމެއް މި ދެމިހުންގެ ނުއޮންނާނެއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ތަފާތު ދެ ފަލްސަފާއެއްގެ ދެ މީހުން ކަމަށްވިޔަސް ވަގުތާ ހާލަތަށްޓަކައި ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ކޮށްފާނެއެވެ. މުއިއްޒަށް މިވަގުތު ބޭނުންވަނީ ފައިސާއެވެ. ނަޝީދަށް ބޭނުންވަނީ ދައުލަތް ހިންގުމަށް ފުރުސަތު ލިބެން އޮތްގޮތެއް ހޯދުމެވެ.

މުއިއްޒާއި ނަޝީދުގެ ގުޅުމުގެ ތެރެއިން ނަޝީދު އެންމެ ފުރަތަމަ ބޭނުންވަނީ ނިޒާމީ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓެއް ނެގުމެވެ. ބަރުލަމާނީ ނިޒާމުން ދައުލަތް ހިންގުމަށް މަގު ހޯދުމެވެ. އޭގެ މުގާބިލުގައި މުއިއްޒަށް ނަޝީދު ކޮށްދޭން ޖެހޭކަމަކީ ބައިނަލްއަގުވާމީ އިދާރާތަކުން ފައިސާ ހޯދާދިނުމެވެ. ހަމަ އެއާއެކު ނަޝީދުގެ އައުވާނުންގެ ބަޔަކަށް ސަރުކާރުން ޖާގަ ދިނުމަކީވެސް އެއްބަސް ވުމުގެ ބައެކެވެ. 

ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ ފިކުރަކީ ނަޝީދާ ދެކޮޅުފިކުރެވެ. ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ ފިކުރުގެ ތެރެއަށް ނަޝީދުގެ އައުވަނުންގެ ބަޔަކުވަދެ ގަދަކުރުމަކީ ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ ގިނަ ބަޔަކަށް ހަޖަމުކުރެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެހެން އެކަން ކޮށްފިނަމަ ސަރުކާރަށް ބޮޑު ލޮޅުމެއް އަރާނެއެވެ. ބައެއް މިހުން މުއިއްޒާ ވަތްކަނޑަލާ ޔާމީނުގެ ފަހަތަށް އަރާނެއެވެ. 

ނަޝީދާއި ޑިމޮކްރެޓްސް މުއިއްޒާ ގުޅޭއިރު ޔާމީނު ވިީއްލިފައި ހުރެއްޖެނަމަ ބޮޑުފަޅިވަރެއް ޕީއެންސީ ސަރުކާރުން ވަކިވެގެން ޔާމީނު ގާތަށް ލައްގާނެއެވެ. ޔާމީނުނެތި ޖަމިލްގެ ފަހަތަށް އެކަކުވެސް ނުދާނެކަން މުއިއްޒަށް އެނގެއެވެ. ނަޝީދާ މުއިއްޒު ގުޅުމުން ބައިގަނޑަށް ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަ ކުރުމަށްޓަކާ ޔާމީނު ޖަލަށް ގެންދިޔުމުގެ މުހިންމުކަން މުއިއްޒަށް ވަރަށް ބޮޑެވެ. ޔާމީނު ބަންދު ކުރުމުގެ ތަރުތީބުތައް މިހާރު އެދަނީ ހަމަޖެހެމުންނެވެ.  

ވަށަފަރު މުހަނދުގެ ޅިޔަނު އިބްރާހީމް ޖަނާބު އިސްކޮށްހުރެ ހެދި ޗާގޯސް ކޯލިޝަނުން ކަނޑު ޕެޓިޝަން ހަދައިގެން ޕެޓިޝަން ފެއްތީ ކަނޑެވެ. އެ ޕެޓިޝަން ހުށަހެޅި މަޖިލީހެއް އޮފީހެއް ނެތެވެ. ކަނޑު ޕެޓިޝަނަށް ވީއެއްޗެއްވެ ވެރިކަން ވަށަފަރު މުހައްމަދަށް ލިބުނެވެ. ޖެހިގެން އައި ދުވަހު ގެއްލުނު ކަމަށް ބުނި ކަނޑު ލިބޭނެކަމަށް ހީކުރި ރައްޔިތުންނަށް ހޯދާދިނީ ކަނޑެއް ނޫނެވެ. ވަށަފަރު މުހައްމަދު ކާން ދިނީ ރާކަނި މަހެވެ. 

ރައީސް އޮފީހަށް ވަދެވުމުން ނުފެނިގެން އުޅުނު ކަނޑުވިއްކާލި ކަމަށް ބުނި ސިޓީ ބަލާލިއިރު ކަމަކު ދާކަށްނެތެވެ. އެސިޓީގައި ކަނޑާ ބެހޭ އެއްވެސް ވާހަކައެއް ނެތެވެ. ގަތްލަދުން އެއްކަލަ ސިޓީ ހާމަ ނުކޮށް ހިފެހެއްޓީއެވެ. އެކަމަކު އެއްކަލަ ބައިގަނޑު ކުރުނުކުރުމުން އެއްކަލަ ސިޓީ ދައްކައިފިއެވެ. ހަގީގަތް ހާމަވެ ހެދި ދޮގުތައް ބޭޒާރުވެ ކައްޒާބުގެ ލަގަބު ރައީސް މުހައްމަދަށް ލިބިއްޖެއެވެ. ސިޓީގައި ކަނޑުގެ ނަންވެސް ގަނެފާނެތެވެ. 

ދުނިޔޭގެ ގާނޫނަށް ގޮންޖަހާ އިސްތިއުނާފު ކުރުމުގެ ފުރުސަތުނެތް އިޓްލޮސްގެ ނިންމުން ބަދަލު ކުރާނެ ކަމަށް ބުނެ ފޮނިކެނޑިއެވެ. އިންސާފާއި ހަމައިން ދުނިޔޭގެ ގާނޫނުތަކާއި އެއްގޮތަށް ދުނިޔޭގެ ކޯޓަކުން ނިންމަފައިވާ ނިންމުމެއް ބަދަލު ކުރާނެކަމަށް ބުނެ އަނެއްކާވެސް ރައްޔިތުންނަށް މުހައްމަދު އޮޅުވާލީއެވެ. ވެރިކަމަށް އެރިފަހުން އަށްމަސްވީއެވެ. އެނބުނާ ގެއްލުނު ކަނޑެއް ހޯދަން ކުރިކަމެއް ކުރެވުނު ކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. 

ކަނޑުން ގެއްލުނު ބައި ހޯދާށޭ ކިޔައިގެން ކޮންބައެއްކަން ނެނގޭ ބަޔަކުލައްވާ ބޮޑުއަގު ދީގެން އިޓްލޮސްގެ ނިންމުން ބަދަލު ކުރެވޭނެ ގޮތެއް އޮތްތޯ ބަލަނީ ޔޯލައެވެ. 8 މަސް ވެގެން ދިޔައިރުވެސް އެބުނާ ބެލުމެއް ބާލާ ނުނިމެއެވެ. މަހުން މަހަށް އެބަޔަކަށް ދައުލަތުން މިލިޔަން މިލިޔަނުން އެބަ ހަރަދުކުރާ ކަމަށްވެއެވެ. ރައީސް މޮހަނދާއި ބަންޑާރަ އުޝާމަށް ބައިއެޅޭ ކަނޑުހޯދާ ދިރާސާ ފަސް އަހަރުގެ ދައުރު ނިމޭ އިރުވެސް ނުނިމޭނެތާއެވެ. ކަނޑު ހޯދުމުގެ ވަހަކައަކިވެސް ދައުލަތް ދަވަލަން އޮތް ކުރު މަގެއް ވިއްޔާއެވެ.

ވަށަފަރު މުހައްމަދު ވެރިކަން ހޯދަންވީ ގަދަ ހަތަރު ވައުދުން އެއްވައުދަކީ ކަނޑު ހޯދުމެވެ. އެކަމަކު ކަނޑު ހޯދުމުގެ ވާހަކަ ހަނދާން ހުރި ހަމަ އެކަކު މިހާރަކު ނެތެވެ. ވުޖޫދުގައި ނެތް މައްސަލައެއް އުފަންކޮށްގެން ކަނޑު ހޯދުމުގެ ނަމުގައިވެސް ރައީސް ވަށަފަރު މުހައްމަދު ދަވާލަމުން އެދަނީ ދައުލަތެވެ. 

ޒަމީރު ހީކުރީ ކޮވިޑް19 އެއީ ހަމަ އެކަނި ޖެހެލި ރޯގާއެއް ކަމަށެވެ. ކޮވިޑް 19 އާއި ގުޅިގެން މުޅި ދުނިޔެ ހުއްޓުނުކަމެއް ޒަމީރަކަށް އިހުސާސެއް ނުވެއެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ކޮވިޑް މެނޭޖުކުރިލެއް ރަނގަޅުކަމުން ޒަމީރަށްވެސް އެކަން އިހުސާސް ނުވީތާއެވެ. 

ވާނީވެސް އެހެންނެވެ. ރާއްޖޭގައި ކޮވިޑްގެ ސަބަބުން ފަތުއަޑު ކިޔާފާ މީހުން މަރެއް ނުވެއެވެ. ކާބޯ އެއްޗަކަށް ކުޑަވެސް ދަތިކަމެއް ނާދެއެވެ. އެތެރޭގެ ދަތުރު ފަތުރު މުޅިއަކުން ނުހުއްޓެއެވެ. ހެޔޮވެރިކަމެއްގެ ހެޔޮ ނަތީޖާ ދިވެހިން ކޮވިޑް ތެރޭގައި ދުށްކަމުން ދިވެހިންނަށް ކޮވިޑް ފެނުނީ އާދައިގެ ރޯގާއެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެން ގިނަ ގައުމުތަކާ އެއްގޮތަށް ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ކޮވިޑްގެ މުސީބަތެއް ނުޖެހެއެވެ.

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ 3 އަހަރުން 2 އަހަރު ބައި ދިޔައީ ކޮވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާގައި އާމްދަނީ ނުލިބިއެވެ. ދުނިޔެ ހުއްޓުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ބޯޑަރުތައް ބަންދުވެ ދަތުރުފަތުރު ހުއްޓުމުންނެވެ. ދެއަހަރު ވަންދެން ފަތުރުވެރިންނަށް ނާދެވުމުގެ އިތުރަށް މުދާ އެތެރެކޮށް ބޭރުކުރުމަކީވެސް ކުރެވުނު ކަމެއްނޫނެވެ.

ރަނގަޅު ހާލަތުގައިވެސް ރާއްޖެއަކީ ލިބޭ އާމްދަނީއަށްވުރެ ހަރަދު ބޮޑު ގައުމެކެވެ. ގައުމަށް އާމްދަނީ ލިބުނަސް ނުލިބުނަސް ރައްޔިތުންގެ ޑިމާންޑްތައް އެއްވެސް ސަރުކާރަކަށް ކުޑައެއް ނުވެއެވެ. ލޯނު ނަގައިގެންވެސް ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ މުހުތާދުތަކާއި ތަރައްގީއަށް ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކޮންމެ ބަޔަކު ވެރިކަމުގައި ތިއްބަސް ކުރަން ޖެހެއެވެ. ސަރުކާރެއް އޮތުމުގެ ބޭނުމަކީވެސް ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ކަންކަން ކޮށްދިނުމެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގެ ފުރަތަ 3 އަހަރު ވެގެން ދިޔައީީ ކޮވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާގެ ސަބަބުން އާމްދަނީ ހުއްޓިފައިވާ ތިން އަހަރަށެވެ. ހާއްސަކޮށް ދެވަނަ އަހަރާ ތިންވަނަ އަހަރެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ކޮވިޑްގެ ބަލިމަޑުކަން ނެތް ބައެއް ހިސާބުތަކުގައި އަސާސީ ހިދުމަތާއި ތަރައްގީގެ ޕްރޮޖެކްޓްތައް ހިންގިއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މުޅި ރާއްޖޭގައި އަސާސީ ހިދުމަތް ގާއިމުކުރުމުގެ އެތައް މަޝްރޫއެއް ހިންގަން ލިބުނީ ވެރިކަމުގެ ފަހު ދެ އަހަރެވެ.

އެހެންކަމުން ގިނަ މަޝްރޫއުތަކެއް ވެރިކަން ނިމުނު އިރު ނުނިމި ހުރުމަކީ ދައުލަތަށް އޮތް ބުރަކަށް ވެގެން ނުވާނެއެވެ. ކޮވިޑާ ގިޅިގެން 2 އަހަރު މުޅި ދުނިޔޭގައި އިގްތިސާދީ ހަރަކާތްތައް އޮތީ ހުއްޓިަފއިކަން މިހާރުގެ ހާރިޖީ ވަޒީރު ޒަމީރަކަށް ނޭގެއެވެ. އެކަން ޒަމީރަށް އެގޭނަމަ މިހާރު ދަތިވެގެން އުޅެނީ ކުރީ ސަރުކާރުންފެށި ޕްރޮޖެކްތްތައް ނުނިމިގެންނެކޭ ނުބުނާނެއެވެ. ބޮލުން ނައްޓާލަން ބަހަނާއެއް ނުދައްކާނެއެވެ.  

ހެގަރުގައި އޮތް ބައު ބޯޓުގަޑެއްގައި ކުލަ އުނގުޅަލައިގެން ނެރެ ދައްކާލިއިރު ހީވީ އައު ކުޅަކަށް ގައުބިހެއް އެޅިގެން އުޅުނުހެންނެވެ. އެއަރ އެމްބިއުލާންސޭ ކިޔާފައި ނެރެ ދެއްކީ އެކަންކުރެވޭ ވަރަށްވުރެ ހަސްނެތް ބޯޓުގަނޑެއް ކަމަށް އޭރުވެސް ދެނެތިބި މީހުން ކިޔާއުޅުނެވެ.

އިންޑިއާގެ ހެލްކޮޕްޓަރު ތަކުގައި ނުޖެހި ކަންވާން އޮތްކަން މީހުނަށް ދައްކަން ބައު ބޯޓުގަޑެއްގައި ނަމަވެސް ކުލަލައިގެންވެސް ނެރެންވާނެތާއެވެ. އެއަރ އެންބިއުލާންސް މިތައް ދަތުރުކޮށްފިޔޭ ކިޔައިގެން ފުރަތަމަ މަހު ފިސާރި ބާރަށް އަޑުވެސް އެރުވިއެވެ. 

ފެށުމުގައި ވެސް ހަސްނެތް ބައު އުޅަދެއްގައި ކަންދައްކަން ފެށި ހިދުމަތް ހުއްޓުނުތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. ބޯޓުގަނޑުގައި އިންޖީނު ނެތްތާވެސް ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. އެއަރ އެންބުލާންސަށް ހަދައިގެން އުޅުނު ސީޕްލޭނާއި ޑޭޝް8 މަރުކާގެ ބޯޓު އޮތީ ހަމަ ރަގަޅަށް ގްރައުންޑްވެފައެވެ. އިންޖީނު ނެތް ހުސްތޮށިގަނޑަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ. 

ވަށަފަރު މުހައްމަދުގެ އެއަރ އެމްބިއުލާންސްގެ ހިދުމަތްވެސް ވެގެން މިދިޔައީ ޖަމަލު ފޮޑިއަށެވެ. އެންމެ ފަހުން ބޭނުން ނުކުރާން އުޅުނު އިންޑިއާގެ އަޝްކަރީ ހެލްކޮޕްޓަރ ތަކާއި ޑޯނިއާ ބޯޓްގައި ކުރިއެކޭ އެއްގޮތަށް ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތައް ފަށާ އުނބަށް ޖެހީއެވެ.

އެކަމަކާ ހުރެ މިނިވަން ކަމާ ސިޔާދަތު ގެއްލޭތީ ފަޔަށް ހިނި އަރައިގެން އުޅުނު މީހުން މި އަހަރުގެ މިނިވަން ދުވަހު ރަސްމީކޮށް އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ އުޅަދުތަކުގައި އިންޑިއާ ލައްވާ ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތައް އެ ފެށީއެވެ. މިހާރަކު ގެއްލޭ މިނިވަންކަމެއް ސިޔާދަތެއް ނެތެވެ.

ގައުމުގެ ހާލަތު އެހާދަށަށް ވެއްޓިފައި އޮތްނަމަ ރައީސް މުއިއްޒު އެކުރައްވަނީ ކޮންހާ އިސްރާފެއް ހެއްޔެވެ. އެ ދައްކަވަނީ ކޮންހާ ވާހަކަފުޅު ތަކެއް ހެއްޔެވެ. ރިޔާސީ ކެންޕެން ވައުދުތައް ހުރި ގޮތައް ހުރީ ނުފުއްދަވައެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބާ ދިމާކުރައްވާ ވެވަޑައިގެން ވައުދުތައްވެސް އެހުރީ ފުނި ޖެހިފައެވެ.

ފައިސާ ނެތް ވާހަކަ ދައްކަމުން މުލިއާގެ މަރާމާތަށް 3.6 މިލިޔަން ރުފިޔާ ހަރަދުކޮށްފިއެވެ. ހިލާލީގެ މަރާމާތަށް 5.5 މިލިޔަނެވެ. މުރައިދޫ ގަނޑުވަރަށް ހަރަދުވާނެ ވަރެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. ސިޔާސީ މަގާމު މީހުނަށް ދިނުމުގައި މަދެއް ސުމާރެއް ނޫނެވެ. އެހެން ކަމަށް ވަންޏާ ނާޒިމް މިދައްކަވާ ވާހަކައާއި ރައީސްގެ އަމަލުފުޅާއި ވާހަކަފުޅު އެބަ ދިމާވޭހެއްޔެވެ. 

ރައީސް ދައްކަވަނީ ބިޔަ ބޮޑެތި ޕްރޮޖެކްޓް ތަކުގެ ވާހަކައެވެ. އެކަމަކު ރަސްމާލެ އޮތީ ނޭވާ ހޮޅީގައެވެ. ތިނަދޫ ފަޅުގައި އަޅާ އެއަރޕޯޓްގެ އަޑެއް ނީވެއެވެ. އައްޑޫ ބުރިޖުވެސް އޮތީއެވެ. މާލެ-ފުނަދޫ-ހުޅުލެ މިނީ ރޭލްއާއި މޯލް އަންނަނީގައެވެ. ސީޕްލޭން ޓާރމިނަލް ވެސް އޮތީއެވެ. މާލޭ ޕޯޓް ބޮޑު ވެގެންދާގޮތް އޮތީ ހިތައް އަރުވަލުމެވެ. އަނެއްކާ ގުޅިފަޅާ ޔޫޓީއެފް ބްރިޖް ފަށަނީއެވެ. އިހަވަންދިއްޕޮޅު ބަންކަރިން ހިދުމަތް އަންނަ މަހުން ފަށަނީއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކުރީ ސަރުކާރުން ފަށާ ނުނިމިހުރި މަޝްރޫއުތައް އޮތް ހާލެއް ނޭނގެއެވެ. 

އިންޑިއާގެ ލޯނުތަކުން ބައެއް ރިފައިނޭންސް ކޮށްދޭން ނިމިއްޖެ ކަމަށްވެއެވެ. ޗައިނާއިން ފެހި ސިގްނަލް އެހެރީ ދައްކަ ދައްކައެވެ. އިގްތިސޯދުގައި ނާޒިމް ވިދާޅުވާ ޒާތުގެ ގޮތް ހުސްވުމެއް އޮންނަމަ ރައީސް މުއިއްޒު ރައްޔިތުންނަށް އެދެއްވަނީ ކޮން ޔަގީން ކަމެއްހެއްޔެވެ. 

ނާޒިމު އެ މޭރުމުން ވާހަކަ ދައްކަވަނީ އާއްމު ރައްޔިތުން އަތުން ދައުލަތަށް އެކި ނަން ނަމުގައި ފައިސާ ނެގުމުގެ ބޭނުމުގައި ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. ޓެކްސް ބޮޑުކުރުމާއި އެނޫން ނަންނަމުގައި ފައިސާ ނެގުމަކީ އެވާހަކަތައް އެހެން ދެއްކެވުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބެވެ. ސަބްސިޑީތައް ކަނޑާލުމަށް ދައްކާ ހުއްޖަތަކަށް އެކަން ހަދަނީއެވެ. އާސަންދައާއި ހިލޭ ޑިގްރީ ހުއްޓާލުމަށް ނުވަތަ ހަނިކޮށްލުމަށް ޖަހާ ޗައްކަރަކަށް ހިތިބޭސް ދިނުން ހަދަނީއެވެ. 

ބައިއަޅައިގެން ދައުލަތް ދަވާލަން ރައްޔިތުންނަށް ހިތިބޭސް ބޯންދޭން އުޅޭނެކަމެއް ނެތެވެ. އިގްތިސާދީ ހާލަތަށް ލޮޅުން އަރާނަމަ ރައީސް މުއިއްޒުގެ އަމަލާއި ވާހަކަ ހުންނާނީ ނާޒިމާ އެއްޓްރެކްގައެވެ. ދެބޯގެރި ދުއްވައިގެން ދައުލަތް ދަވާލަން ނޫޅެ މުއިއްޒެއް ކަމަކު ގެއަށް ކަނޑާލާށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ކަންކަން ރައްޔިތުން ހަމަމަގަށް އަޅުވާނެއެވެ.

މާނިއު ކޮމިޝަނަރ ޖެނެރަލް އޮފް ކަސްޓަމްސް ކަމުން ވަކިކުރެއްވީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ޒާތީ މަސްލަހަތެއް ދިފާއުކުރެއްވުމަށެވެ. ނިމިދިޔަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގައި މައްޗަންގޮޅި އުތުރަށް ވާދަކުރެއްވީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ޅިޔަނު އިބްރާހީމް ޖަނާބެވެ. ޖަނާބް އިބްރާހީމަކީ މެޑަމް ސާޖިދާގެ ބޭބެކަން އެންމެނަށްވެސް އެގޭތާއެވެ. 

އިބްރާހީމް ޖަނާބު މަޖިލިހަށް އިންތިހާބު ކުރުމަށް ހެދި ޑީލް ތަކުގެތެރެއިން އެއް ޑީލަކީ މައްޗަށްގޮޅީ އުތުރު ދާއިރާގެ ކުރީގެ މެންބަރު މުހައްމަދު ރަޝީދު (ބޯދިގު) އިންތިހާބުގައި ވާދަ ނުކުރެއްވުމެވެ. ބޯދިގުގެ ތާއީދު ޖަނާބު ހޮވުމަށް ދެއްވުމެވެ. އޭގެ މުގާބިލުގައި ބޯދިގު ވިދާޅުވާ ބަޔަކަށް ވިދާޅުވާ ފެންވަރެއްގެ ވަޒީފާ ދިނުމާއި އެނޫންވެސް ގިނަގުނަ ކަންތައް ތަކެއް ކުރުން އޮތެވެ. ކަސްޓަމްގެ ކޮމިޝަނަރ ޖެނެރަލް ކަމުން މާނިއު ވަކިކޮށް ދިޔާނާއަށް އެ މަގާމު ދިނީ ބޯދިގާ ހެދި ޑީލްގެ ދަށުންނެވެ.

ކަސްޓަމުން ދާހިލީ ވުޒާރާއަށް ބަދަލު ކުރެއްވުމުން މާނިއު އިސްތިއުފާ ދެއްވައިފިއެވެ. ކޮންމެ ނިޔަތެއްގައި ކުރެއްވި ކަމެއް ނަމަވެސް މާނިއު އެދެއްވީ ވަރަށް ވަރު ގަދަ މެސެޖެކެވެ. ކަމިޝަނަރ ޖެނެރަލްކަމުން ޔޫސުފް މާނިއު ވަކިކުރައްވާ ދަހިލީ ވުޒާރާގެ ސްޓޭޓް މިނސްޓަރުކަމަށް މާނިއު ބަދަލުކުރެއްވީ މިދިޔަ ހޯމަ ދުވަހުއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު އެ ބަދަލުގެންނެވީ ކީއްވެގެން ކަމެއް މާނިއުއަކަށް ނާންގަވައެވެ. ރައީސް ގެންނެވި ކުއްލި އެ ބަދަލުގައި މާނިއު ކުރައްވާނެ އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ނުދައްކަވައެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ސިޔާސީ މަގާމުތައް ދެނީ ކުރަން ހުންނަ މަސައްކަތަށް ބަލައިގެން ސަރުކާރުގެ އެފެސެންސީ އިތުރު ކުރުމަކަށް ނޫނެވެ. ވަކި ވަކި މީހުނަށް ބޮޑެތި މުސާރަ ދިނުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. އެކަމުން ދައުލަތުގެ މަލީ ނިޒާމަށް ލިބޭ ގެއްލުމަށް އެއްވެސް ވަރަކަށް ބެލުމެއް ނެތިއެވެ. މާނިއުއަކަށް އެކަމެއް ގަބޫލެއް ނުކުރެއްވެއެވެ. ހޯމަ ދުވަހު ދެއްވި ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރުކަމުން ބުދަ ދުވަހު މާނިއު އިސްތިއުފާ ދެއްވީ އެހެންވެއެވެ.

މުއިއްޒަކީ އުރަތްޕެއް ހުރި މީހެއްކަމަށް ނުދެކޭކަމަށް ހަސަން ލަތީފު ބުނެފައިވެއެވެ. ބައެއްކަހަލަ ކަންކަމުގައި އުޅެ ތަޖުރިބާ ލިބިފައި ހުންނަންޖެހޭ ކަމަށްވެސް ހަސަނު މުއިއްޒަށް ނިސްބަތްކޮށް ބުނެފައިވެއެވެ. އެވަރުގެ އުރައްޕަތެއް ތަޖުރިބާއެއް ނެތް މުއިއްޒު ފައިބުޑަށް އިއްޔެ ވެއްޓި ސަލާން ޖަހައިގަތުމުން އެނގިގެން މި ދިޔައީ ހަސަން ލަތީފުމެންގެ އުރަތްޕަތެއް ގޮތެއް ފޮތެއް ނެތްކަމެވެ. އުރަތްޕަތް ނެތީ މުއިއްޒުގެ ނޫން ކަމެވެ. 

މުއިއްޒަށް ލިބެން ހަސަން ނޭދުނު މަޖިލީސް މެޖޯރިޓީ ހައްދެއް ނެތް ވަރަށް ސަރުކާރަށް އެއޮތީ ލިބިފައެވެ. އެހެން ކަމުން ހަސަނު ބުނެގެން ގައުމާމެދު އުންމީދު މިތިބީ ކަނޑާލައިގެންނެވެ. އެހެން ތިއްބާ ކުއްލިޔަކަށް މުއިއްޒު ފައިތިލައިގާ ދޫލާ މާވަރުގަދަ އެކްސްޕާޓުން ތަކެއް ހަސަނާއެކު ތިބެގެން ގައުމާ ހަވާލުވާން ދިޔައިމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ. 

ހަސަނާ މާތް ކަލާކޯއެވެ. ތިޔަ ޖަހަން އުޅެނީ ކޮން ސަކަރާތެއްކަން ނޭނގޭ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. ތިޔަ ޖަހަން އުޅޭ ސަކަރާތް ކަލޭމެންނާ ބައިވެރިވެގެން މުއިއްޒު ޖަހާވެސް ފާނެއެވެ. ކަލޭމެން ( ދަ ޑިމޮކްރެޓްސް ) ބޭނުން ވެގެން ތިޔަ އުޅެނީ ކޮންކަމެއްކަން މުއިއްޒަށް ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގޭނެއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ ބަދަލުކޮށްގެން ގެންނަން ތިޔަ އުޅެނީ ކޮން ބަދަލެއްކަން އެންމެނަށްވެސް އެނގެއެވެ. 

ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހިންގުން ބަދަލުކޮށް މިހާރު އޮތް ޕީއެންސީ ގެ ސްޕަރ މަޖިލިސް އުވާލާ އަލުން މަޖިލިސް އިންތިހާބަކަށް ދިޔުމަކީ ދަ ޑިމޮކްސް ގެ ވިސްނުންކަން މުއިއްޒަކަށް ނޯޅޭނެއެވެ. ބަރުލަމާނީ ނިޒާމުން ވެރިކަން ކުރަން މުއިއްޒުވެސް އެއްބަސް ވެދާނެއެވެ. އެކަމަކު އިހަށްދުވަހު ހޮވި މުއިއްޒުގެ ސްޕަރ މަޖިލިސް އުވާލާ ގޮތަކަށް ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހެއް ނުކުރާނެއެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދަށް ގައުމު ހިންގުމުގެ ބާރު ހޯދާދޭން ހީލަތްތެރި ގޮތްގޮތަށް ކިތަންމެ ގޭމެއް ހަސަނުމެން ކުރިންވެސް ޖައްސައިފިއެވެ. ވީކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. މިފަހަރުވެސް ތިޔަ ޖަހަންއުޅޭ މަޅި ދަ ޑިމޮކްރެޓްސްއަށް ކާމިޔާބެއް ނުވާނެއެވެ. 

މުދަލާ ފައިސާގެ ލާލަޗުގައި ގާސިމު އެހުރީ ރަނގަޅަށް ދުނިޔެ މޮޔަވެފައެވެ. ގައުމުގެ ވެރިކަން ހޯދުމަށް ނާށިން ފުށްކަނޑައިގެން ގައިވީދޭތާވެސް ކިތަންމެ ޒަމާނެކެވެ. ކޮންމެ ފަސް އަހަރަކުން ތިޖޫރީގެ ދޮރުފަތް ނައްޓާލައިގެން ފައިސާ ތަޅާބާލައެވެ. އާހިރުގައި ގާސިމަށް މާލޫދު ހަރުގޭގައި އެލުވާ ދޮންކެޔޮގަނޑަށް ވާވަރު ވެސް ނުވެއެވެ. މާލޫދު ހަރުގޭ ދޮންކެޔޮގަނޑުންވެސް ޖެހުނު މީހަކުއައިސް ވައްތައްް އުފުރާ ކައި ހުސްކޮށްލަނީއެވެ. ކޭމުގެ ވެރިމީހާ ގެއަށް ގެންދަން އޮންނަނީ ހުސްދަޅިގަނޑެވެ. ހަރުގޭގައި ކެޔޮގަނޑު އެލުވާއިރުވެސް ގެއަށްގެންދަން ލިބޭނީ ހުސް ދަޅިގަނޑުކަން ކޭމުގެ ވެރި މީހާއަށް އެނގެއެވެ. ގާސިމަށް އެވަރުވެސް ނޭނގެއެވެ.

ވެރިކަން ހޯދަން ގައިވީދާ ވެރިކަން ނުލިބުމުން އަލަށް އުފެދޭ ސަރުކާރެއްގެ ތެރެއަށްވަދެ ގައުމު ދަވާލުމަކީ ގާސިމުގެ އާދައެވެ. މުޅި ދައުލަތް ފައިކޭޓަށް މަހާލެވުނަސް އެސަރުކާރެއްގެ ތެރޭން ބޭނުންވާ އެންމެ ކަމެއް ނުވުމުން ދުނިޔެ ރަންވެގެން ސަރުކާރު ވައްޓާލަން ނިކުތުމަކީ ގާސިމުގެ ގޮތެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ވަރިހަމަތާއެވެ. ވެރިކަމަށް އަންނަން އުޅޭކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް ގާސިމު ވަރެއް ނޯވެއެވެ.

އެމްޑީޕީ 2018ގައި ވެރިކަމަށް އަންނަން އުޅުނުއިރު މުޅި ސަރުކާރުގެ 40 އިންސައްތަ ދިނެވެ. ދެނަކާ ދެނެއްނެތެވެ. އަނބި ގޮއްޔެއަށް ހޯދީ ދަތުރުފަތުރުގެ ވަޒީރުކަމެވެ.

ގާސިމަކީ އާގުބޯޓު ދުއްވާ މީހެކެވެ. މަތިންދާ ބޯޓު ދުއްވާ މީހެކެވެ. ކަނޑާއި އެއްގަމުގެ ދަތުރުފަތުރުކުރާ އެންމެ ގިނަ އުޅަނދު ގެންގުޅޭ މީހާއޭ ބުންޏަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެއަރޕޯޓް ހިންގުމާއި އެތައް އެއަރލައިންގެ އެޖެންޓްކަން އޮތް މީހެކެވެ. ގާސިމުގެ އެއަރލައިން ވިޔަފާރީގެ ވާދަވެރިއަކީ ދިވެހި ދައުލަތެވެ. ތެލާއި ގޭހުގެ ވިޔަފާރީގައިވެސް ގާސިމް ވާދަކުރަނީ ދައުލަތާއެވެ. 

ކަނޑާވައިގެ ދަތުރު ފަތުރާބެހޭ ވަޒީރުކަމުގައި ގާސިމުގެ އަނބިމީހާ އިނުމުން މަސްލަހަތުގެ ފުށުއެރުން ދާންމަތިކޮޅުގެ ފުށުއެރުމަށްވުރެ ވަކީން ކުޑަވާނެ ހެއްޔެވެ. ވަގު ހިފަން ވަގާ ހަވާލުކުރުމެކޭ ގާސިމުގެ އަންހެނުން ދަތުރުފަތުރާބެހޭ ވަޒީރުކަން ކުރުމެކޭ އޮންނާނީ ކޮންތަފާތެއް ހެއްޔެވެ. އެވަރުންވެސް ގާސިމަށް މިހާރު ގޯސްވެގެން އުޅެނީ ކުރީ ސަރުކާރެވެ.

ރައްޔިތުންނަށް މިހާރުޖެހެމުންދާ ހާލުޖެއްސީ ކުރީސަރުކާރުން ކަމަށް ގާސިމް ބުނީމާ ގާސިމަކީ ދެއުޅިއެއްވާ މީހެއް ކަމަކަށް މީހަކު ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. ތިމާއަށް އެސަރުކާރެއްގެ 40 އިންތަސައްތަ ބައިވެރިވުން އޮތް ސަރުކާރު ވެއްޓުނީމާ މަހާނަ މައްޗަށް މަޑިއަކަށް ޖެހޭއިރު އަނބިގޮއްޔެގެ ފަސާދައިގެ ސަބަބުން "ޑޮމައިން ކުއީން" ގެ ނަމުން ނަން ލިބުނީ ގައިމު ވަރެއް ކޮށްލެވިގެންތާއެވެ. އެކަމަކު ގާސިމް ބޮލަށް ފިތިފައި ހުރިވަރުން ތިމާ 40 އިންސައްތަ ހިއްސާކުރި ސަރުކާރަށް އަޑުލާއިރު ވެވެނީ އަމިއްލައަށް ބަރަހަނާކަން ނޭނގޭ ވަރަށް ބުއްދި ގޯސްވީތާއެވެ. 

ގައިގައި ފަލަސްތީނު ދިދައޮޅައިގެން ޓްވިޓަރ އެކައުންޓްގެ ޕީޕީ ހަދައިގެން އެކްސްގައި ދޮގު ވިއްކަމުން ދިޔަސް ކަންކަން އޮޅުވޭނީ ވަށަފަރު މޮހަނދުގެ އަޅުކުދީން ކޮޅަށް އެކަންޏެވެ. އެންމެނަކު ތިޔަޖަހާ ބެރަކަށް ނުނަށައެވެ.

މާތްކަލާކޯއެވެ. ރާއްޖެއަކީވެސް ހިނގަހިގާ އޮތް ދައުލަތެކެވެ. ސަރުކާރު ބަދަލުވުމަކީ ދައުލަތުގެ ހުރިހާކަމެއް އަލުން ސުމަކުން ފަށަންޖެހޭ ގޮތަކަށް އޮންނަކަމެއް ނޫނެވެ. ދައުލަތުގެ ކަމެއް ގޯހޭ ހީވާ އިރަށް އެކަމެއް ކުރީ ސަރުކާރަށް ފޫޅުކަނޑަން ވަރުހުންނަހެން ކުރިން ކޮށްފައި އޮތް މޮޅުކަމެއްގެ ކްރެޑިޓް ކުރީ ސަރުކާރަށް ނުދީ ވަށަފަރު މޮހަނދެކޭ ކަނދި ކަމަނާއެކޭ ތަފާތެއް ނުކުރެއެވެ. އެކަމަކުވާ ސާބަހެވެ.

ޔޫރަޕުން ރާއްޖެއަށް ފެންވަރު ރަނގަޅުބޭސް ގެނަން ނިންމީ ރައީސް ސޯލިގެ ވެރިކަމުގައިކަން އެއްވެސް މީހަކަށް ނޯޅެއެވެ. ސާބިތު ހެކި އެހެރީ ދިމާލަށް ފެންނާށެވެ. ބަލްކްކޮށް ޔޫރަޕުން ރާއްޖެއަށް ބޭސް ގެނައުމުގެ އެއްބަސްވުމުގައި ޔޫއެންޑީޕީއާއި ރާއްޖެއާ ދެމެދު ސޮއިކުރީ 01 ޖޫން 2023 ގައެވެ. ރާއްޖޭން އެ އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކުރެއްވީ ކުރީ ސަރުކާރުގެ މާލީ ވަޒީރު އިބްރާހީމް އަމީރެވެ. ވަށަފަރު މޮހަނދުގެ ސަސްޕެންޑްކުރި ބައި-ވަޒީރު ޝީއުނާއެއް ނޫނެވެ. 

ޔޫއެންޑީޕީއާއި ދިވެހި ސަރުކާރާ ދެމެދު ވެވުނު އެއްބަސް ވުމަށްފަހު މާގިނަ ދުވަހެއް ނުވެ އެސްޓީއޯއަކީ އިގިރޭސިވިލާތުގެ އެސްޓްރާ ޒެނެކާގެ ޑިސްޓްރިބިއުޓަރަށް ވެގެން ދިޔައެވެ. އެސްޓީއޯ އާއި އެސްޓްރާ ޒެނެކާ ވެވުނު އެއްބަސްވުން ދަށުން އެކުންފުނީގެ 14 ބޭހެއް ރާއްޖެއަށް ފޯރުކޮށްދޭން ނިންމިއެވެ.

ރާއްޖެއަށް ބަލްކްކޮށް ގެންނަ ކަމަށް ވަށަފަަރު މޮހަނދު ސަރުކާރުން އެބުނާ 7 ބޭހަކީ އެސްޓްރާ ޒެނެކާގެ ޑިސްޓްރިބިއުޓަރަށް ވުމުން ފޯރުކޮށްދޭން އެއްބަސްވެފައިވާ 14 ބޭހުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ހަތް ބޭހެކެވެ.

ކަންކަން އޮޅުވާލާ ދޮގުހެދުމުގައި ވަށަފަރު މޮހަނދުގެ ބޯފިތުނު ބައިވަޒީރަށްވުރެ ވަކީން ކައްޒާބު އަންހެނަކު މަދުވާނެއެވެ. އަބޫލަހަބުގެ އަނބި އުންމު ޖަމީލަށް ބޯފިތުނު ބައިވަޒީރު ދޫނުކުރެއެވެ.  

އަންތަރީހެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ލަދުހަޔާތުގެ ކުޑަވެސް ކަންފުޅެއް ގާސިމުގެ ގައިގާ ހުރިނަމަ ނިމިދިޔަ ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރޭ ކިޔައިގެން ޗުއްޕުވެސް ގާސިމު ނުބުނީހެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުގައި އެޅި އެންމެ ބޮޑު ކަތުރުފަންޏަކީ ގާސިމެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމަށް ޖެހުނު ކޮންމެ އާފާތެއް ޖެހުނީ ގާސިމާ ހެދިއެވެ. ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރު ހެދިގެން ވެރިކަމުގެ 40 އިންސައްތަ ހިއްސާވެގެން މުޅި ދައުލަތަށް ޖެއްސީ މުސީބާތެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމަށް އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިން ކުރިމަތިވީ ހުރިހާ ކަމެއް ކުރިމަތިވީ ގާސިމަށް ސަރުކާރުން %40 ދީގެން ވެރިކަން ހިންގަން އުޅުމުންނެވެ. 

ކޮވިޑް މެނޭޖުކުރިގޮތް ކަމުނުގޮސްގެން ގާސިމް ދަތްދިލުވާތީ މީހުން އަންނަނީ އަމަށަކު ރުޅިއެއްނޫނެވެ. ކޮވިޑްގެ ދުވަސްވަރު ހެލްތު މިނިސްޓްރީ އޮތީ ގާސިމު މުށުތެރޭގައެވެ. ވަޒީރަކަށް ހުރީ ގާސިމްގެ ޕަޕެޓް ކުޑަ އަމީނެވެ. ހެލްތުގެ ބިޑްކޮމެޓީގެ ޗެއަރއަކީ ގާސިމްގެ ސްލޮޓްގައި ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓރކަން ކުރި ނިޝާމާއެވެ. ބިޑް ކޮމެޓީގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ގާސިމްގެ އަތްމަތީގައެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ސަރުކާރަށް އެންމެ ބޮޑު ބަދުނާމެއް ލިބުނީ ވެންޓިލޭޓަރ މައްސަލާގައެވެ.  

ކޮވިޑްގެ ދުވަސްވަރު ކޮވިޑް މެނޭޖުކުރުމުގައި އެންމެ އިސްކޮށް ދެންް އުޅުނީ އޭރުގެ ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރ އަލީ ވަހީދެވެ. އަލީ ވަހީދަކީ ގާސިމްގެ ސްލޮޓެއްގައި ވަޒީރުކަމުގައި ހުރި މީހެކެވެ. ކޮވިޑްގެ ޓެގް ޓީމް އޮތީ އޭރުގެ ހެލްތު މިނިސްޓަރ އަމީނާއި ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރ އަލީ ވަހީދުގެ އަތްމަތީގައެވެ. އެ ދެމީހުން ކޮވިޑާ ގުޅިގެން ކިތަންމެ ކުޑަ ޖަރީމާއެއް ހިންގިޔަސް ހިންގާފައި އޮންނާނީ ގާސިމުގެ އިރުޝާދަށެވެ. 

ކޮވިޑްތެރޭ ރާއްޖޭގެ ރިސޯޓްތައް ބަންދުވެފައި އޮތަސް ގާސިމްގެ ރިސޯޓްތަކަށް ފައިސާ ވަންނަމުން ދިޔައީ ފަތުއަޑުކިޔާފައެވެ. ކަރަންޓީނު ފެސިލިޓީތަކުގެ ގޮތުގައި ރިސޯޓުތައްދީގެން ކޮވިޑްގެ ހާލަތުގައިވެސް ދަވާލި މީހަކީ ގާސިމެވެ. ނުވިތާކަށް ކޮވިޑް ރިކަވަރީގެ ގޮތުގައި ބޭރުން ލިބުނު ފައިސާގެ އެންމެ ބޮޑުބައެއް މަޅާލީވެސް ގާސިމެވެ. އިހުގައި ދަންވަރު ރަށްރަށަށް އަރާ ގަބުޅިބާދާލާހެން ކޮވިޑްތެރޭގައި ހަތަރެސްފަޔަށް އަންގިލައިގެން ފިލާއޮތަސް ހަގީގީ ކޮވިޑްބާދަލާ އަކީ ބުރުމާ ގާސިމެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ބަންދުގައި ހުންނެވިއިރު މާލޭ މޭޔަރު ކަމުގައި ހުންނެވީ ރައީސް މުއިއްޒެވެ. މުޅި ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގައި ރައްޔިތުންގެ އެންމެ ގިނަ ބައެއްގެ ވޯޓު ލިބިގެން ދައުލަތުގެ މަގާމެއްގައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކީ ރައީސް މުއިއްޒެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ޕްރޮގްރަސިވް ކޯލިޝަން ހިންގެވުން ހަވާލު ނުކުރެއްވިތާ ލީޑަރޝީޕާ ކައިރި ނުކުރެއްވިކަން ރައީސް މުއިއްޒު ހަނދުމަފުޅެއް ނުނެތޭނެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ސިފަކުރައްވާ ގޮތުގައި ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓް ރައީސް މުއިއްޒު ހޯއްދެވީ ބަގާވަތަކުންނެވެ. ބަގާވާތަކުން ޓިކެޓް ހޯއްދެވި ރައީސް މުއިއްޒުގެ ކެންޕޭންގެ ވަރުގަދަ ދެހަރަކާތަކުން ރައީސް ޔާމީނުގެ އަނބިކަނބަލުން މެޑަމް ފާތުން ފެނިފައިވެއެވެ. ކެންޕޭނުގެ އެއްވެސް ހިސާބަކުން މެޑަމް ފާތުން ފެނުމަކީ ސަޕޯޓަރުން ރައީސް މުއިއްޒަށް އިތުބާރުކުރި އެއް ސަބަބެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅާއި ހުސްގޮނޑި ކެންޕޭނުގައި ބޭނުން ކުރަމުން ދިޔައިރު އެކަމާ ރައީސް ޔާމީނު އިންކާރު ނުކުރެއްވުމަކީ ބަގާވާތެއް ކަމަށް ގަބޫލު ނުކުރެވޭ އަނެއްސަބަބެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ކެންޑިޑެސީ ބާތިލު ކުރުމުގައި ޝަރީއަތަށް ރައީސް މުއިއްޒު ނުފޫޒު ފޯރުއްވެވިކަން އެނގި ވަޑައިގެން ހުންނަވާ އިންތިހާބުގެ ތެރޭގައި ރައީސް ޔާމީނު އެކަން ސިއްރު ކުރައްވައިގެން ހުންނެވުން ވެގެން އެދިޔައީ ފައިންޕުޅަށް ޖެއްސެވިބަޑިއަކަށެވެ. 

ރައީސް ކަމަށް ހުވާކުރެއްވުމަށްފަހު ކުރިން ހަރާންވި ހުކުން ރައީސް މުއިއްޒަށް ހަލާލުވެވަޑައިގެން އިރުވެސް ހުންނެވީ ހަނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ބަތްކައްކާ ނުކުޅުއްވާނެ ކަމަށް އަމިއްލަފުޅަށް ވިދާޅުވިޔަސް ރައީސް މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ފަހިކޮށް ދެއްވުމުގައި ރައީސް ޔާމީނު ކުޅުއްވީ ބަތްކައްކާއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންވެ ވަޑައިގަތަ ނުދެއްވުމަށް ޝަރީއަތަށް ނުފޫޒު ފޯރުއްވެވި ބޭފުޅުން އެނގި ވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށް ވިދާޅުވާ ވިދާޅުވުމަކީ އޮއްޓަރެއް ހުރި ވާހަކަފުޅެއް ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. އެހެން ދައްކަވާ ކޮންމެ ވާހަކަފުޅެއް ވެގެން ދަނީ އަޅިބުރިއްސެވުމަކަށެވެ. ކަންކަން މުއާލާތް ކެނޑެންދެން ސިއްރު ކުރައްވައިގެން ހުންނަވާފައި މާފަހުން އެއްޗެކޭ މީއްޗެކޭ ވިދާޅުވިޔަސް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅާއި ހުސްގޮނޑިއާއި ފިކުރުފުޅުތައް ވިއްކަވައިގެން ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަން ހޯއްދެވިޔަސް، ރައީސް ޔާމީނު ހިތްޕުޅަށް އަރާވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަށް ކަންކަން ކުރެއްވުމަކަށް ރައީސް މުއިއްޒުވެސް ދޫނުކުރައްވާނެކަން އެންމެ ބޮޑަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވަނީ ވެސް ރައީސް ޔާމީނަށެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވަނީ ރައީސް މައުމޫނަށްވެސް އެކަން ދޫކޮށް ނުލައްވާފައެވެ. ޑީއާރުޕީއްސުރެ ޕީޕއެންސީއާއި ހަމަޔަށްވެސް ޕީޕީ ފިރުގާގައި ރޫހީ ލީޑަރަކަށް ޖާގައެއް ނޯވެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަޝްރަހުގައި އެއްޔަކީ އޮންނަ ކަމެއްނޫނެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވާހަކަފުޅު ތަކުން އަދިވެސް ވެރިކަމުގައި އޮތީ އެމްޑީޕީއޭވެސް ހީވެއެވެ. ޕީއެންއެފްގެ ފްރޮންޓް އޮފީހުން ބުނާ ގޮތުން މިހާރު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ރައީސް މުއިއްޒަކީ ރައީސް ސޯލިހު 2 އެވެ. އެކަމަކު ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވަޒީރުންގެ ތެރޭގައި އެމްޑީޕީގައި އުޅުނު މީހަކު ނެތެވެ. ގައްސާނާއި ސައީދާއި ޝިޔާމާއި އާދަމް ޝަރީފާއި ޒަމީރާއި ފައިސަލާއި ޝަހީމާއި އިހުސާނާއި އައިޝަތު ޝިހާމް ފަދަ ވަޒީރުންނަކީ ރަތްލާޖެހި ޕީޕީއެމް މީހުންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް އަޅުދާސް ވެގެން އުޅުއްވި ރައީސް ޔާމީނުގެ ޕަޕެޓުންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް އެ ބޭބޭފުޅުން ހަރާންކޯރު ވުމުން ރައީސް މުއިއްޒު ރައީސް ސޯލިހު 2އަށް ވާގޮތަކީ އަރަތެކެވެ.

ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުގައި ޒިންމާދާރު މަގާމެއް އުޅުއްވި އެއްވެސް ބޭފުޅަކު ރައީސް މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ ޕޮލިސީ ލެވެލްގެ އެއްވެސް ކަމެއްގައި އުޅުއްވާތީއެއް ނުފެނެއެވެ. ހައްތަހާވެސް މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ އިސް ސަފުން ފެންނަނީ ރައީސް ޔާމީނުގެ އަރިހުގައި މަތިހަށި ނަގާފައި ރައީސް ޔާމީނު ވަރެއް ނެތިގެން އުޅުއްވި ބޭފުޅުންނެވެ. އެހެންކަމުން ރައީސް މުއިއްޒަކީ ރައީސް ސޯލިހު ދޭކޭ ކިޔުމަށްވުރެ ރައީސް ޔާމީން ދޭކޭ ކިޔުންވެސް މާއައުލާކަން ބޮޑެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު، ލީޑްކުރެއްވި ޕީޕީއެމުން ދުރުކުރައްވާ ޕީޕީއެމް ހިސޯރު ކުރައްވައިގެން ކިރުފެލުއްވާ ގެރިއަކަށް ރައީސް މުއިއްޒު ވަނީ ޕީޕީއެމް ހައްދަވާފައެވެ. މިހާރަކު ރައީސް ޔާމީނަކާ ޕީޕީއެމަކާ ގުޅުމެއް ނެތެއް ނޫންތޯއެވެ. އެހެންކަމުން ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމަކީ ރައީސް ޔާމީނުމެންގެ ވެރިކަމެކޭ ވިދާޅުވާކަށްވެސް ޖާގައެއް ނެތެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން އިދިކޮޅު ލީޑަރ ކަމަށް ދައުވާ ކުރައްވާއިރު ރައީސް ޔާމީނު ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވާ ޕީއެންއެފްގެ އެންމެ މެންބަރަކުވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ހުންނެވީއެއް ނޫނެވެ. މެންބަރުންގެ އަދަދުން ބެލިޔަސް ހެޔޮވަރުގެ އަދަދެއް ހަމަވަނީއެއް ނޫނެވެ. ޕީއެންއެފްގެ މެންބަރޝިޕްގައި 3000 ހަމަވަނީ ކިރިޔަކިރިޔާއެވެ. 

ހަމަތެދެކެވެ. ފްރޮންޓް އޮފީހުގައި ވިއްސަކަށް މީހުންނާއެކު ރައީސް ޔާމީނު ޖައްސަވާ ސަކަރާތަކުން ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަޝްރަހަށް ގެނެވޭނެ ބަދަލެއް އަދިނެތެވެ. ސަރުކާރާ އެއްކޮޅަސް ރައީސް ޔާމީނަކަށް ވެރިކަންކުރާ ޕާޓީގެ ރޫހީ ލީޑަރަކަށް ނުވެވޭނެއެވެ. ކިތަން ބޮޑަށް ސަރުކާރާ އިދިކޮޅުކަމަށް ދެއްކެވިޔަސް ރައީސް ޔާމީނަކަށް އިދިކޮޅު ލީޑަރަށް ވެވޭނެ ގޮތެއްވެސް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނު އެ ޖައްސަވަނީ ހަށިރައްކަލަށް ޖައްސަވާ ސަކަރާތެކެވެ.  

ވުޖޫދުގައި ނެތްކަމެއް އުފަން ކުރުވައިގެން އުޅެންފެށީ ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ޔާމީނެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތް ބަލަން ފެށުމުން ރައްޔިތުންގެ ފޯކަސް ބަދަލުކޮށްލުމަށެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕޭން ވައިގާ ހިއްޕީ ކޮވިޑް19ގެ އާލަމީ ވަބާއަށް ފަހުގައެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ބާރު ކަނޑުވާލަން މީހުން މަގު މައްޗަށް ނެރެވޭނެ ހަމައެކަނި ގޮތަކީ އަޅުވެތިވުމުގެ ބިރު ގަންނަވައިގެން ކަމަށް ދެކިގެންނެވެ. 

އެކިފަހަރު އެކި ޝިއާރުގައި މީހުން މަގުމައްޗަށް ނެރެވޭތޯ ޔާމީނު ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. ގައުމައްޓަކައޭ ކިޔައިގެން އުޅެއުޅެ އެކަން ވައިގަ ނުހިފީމާ "މިނިވަން ކަމުގެ ދިފާއުގައި ދިވެހިން" އޭ ކިޔައިގެން ވީކަމެއް ހަރާމެވެ. އެންމެ ފަހުން ޖެއްސީ އިންޑިއާ އައުޓެވެ.

އިންޑިއާ އައުޓޭ ކިޔައިގެން އުޅެގަތުމުން ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާގެ އެތައް ޑޮކްޓަރަކާއި ޓީޗަރަކާއި ނަރުހަކާއި ފަންނީ މަސައްކަތްތެރިންނަށް އެކަމުގެ ނުރައްކާ އޮތުމުން ރައްޔިތުން ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރަން ފެށުމުން ދެންކީ އިންޑިއާ މިލިޓަރީ އައުޓެވެ. އިންޑިއާ މިލިޓަރީ އައުޓުވެސް ރަނގަޅަށް ވަޔަކު ނުހިއްޕުނެވެ. އެންމެފަހުން ކަސްރަތު ކުލަހަކަށްދާހެން ދެބައި އުމުރުގެ ވިއްސަކަށް އަންހެނުން ނިކުމެ ކޮންމެ ރެއަކު ދެދޮރު ދޭތެރޭ ހަރާން ހުކުން މުޒާހަރާ ޖެއްސީއެވެ. 

އިންޑިއާ މިލިޓަރީ ރާއްޖޭގައި ތިބެގެން ފަޔަށް ހިނި އަރައިގެން އުޅުނީ ރާއްޖޭގެ ސިފައިންނަށް ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތަކާއި ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށް އެހީތެރިވެދޭން އޮތް ދެހެލިކޮޕްޓރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓްގެ އޮޕަރޭޝަންގައި ތިބި 80 ވަރަކަށް އިންޑިއާ ސިފައިން ތިބެގެންނެވެ. ރާއްޖޭން ބައިރުފިޔާއެއް ވެސް ހަރަދުނުކޮށް އެވަރު ބޮޑު އޮޕަރޭޝަނެއް ދާއިމީ ގޮތެއްގައި ހިންގާދޭތީ ޝުކުރުވެރި ވުމުގެ ބަދަލުގައި ވެރިކަން ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައި ޔާމީނު ދިމާކުރީ އެމީހުންނާއެވެ. އެބުނާ އިންޑިއާ ސިފައިންނަކީ ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގެ ފަސްއަހަރުގައި ވެސް ރާއްޖޭގައި ތިބި ބައެކެވެ. 

މުއިއްޒު ރިޔާސީ ޓިކެޓް ޖަހައިގަނެގެން ސަޕޯޓް ހިފަހައްޓަން ޖެހުނީ އިންޑިއާ އައުޓްގެ ވާހަކަ ދައްކާށެވެ. މުއިއްޒުގެ ރިޔާސީ ކެންޕޭނުގެ ބޮޑުއެއް ވައުދަކަށް އިންޑިއާ އައުޓު ހެދީ ޕީޕީއެމްގެ ހުރިހާ ސަޕޯޓަރުން އެމަޅީގައި ޖައްސަފާ އޮތުމުން އެމީހުންގެ ތާއީދު ހޯދުމަށެވެ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ލިބުމުން ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ޔުނީފޯމް ބާލާފައިވެސް އެމީހުން އެތިބީ ބައިތއްބާފައެވެ. އެހެން ގޮތެއް ނެތިގެންނެވެ. މުއިއްޒު ދޮގުވެރިއަކަށް ބަދަލު ކުރުމުގެ ހަގީގީ މޭސްރިއަކީ ޔާމީނެވެ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަން ހަރާބުވެފައި ވަނީ ޔާމީނުގެ ސަބަބުންނެވެ.  

ފަލަސްތީނު ފުޓްބޯޅަ އެސޯސިއޭޝަން (ޕީއެފްއޭ) އިން މެއި މަހު އިޒްރޭލު ސަސްޕެންޑް ކުރުމަށް ހުށަހެޅުމެއް ހުށަހަޅާފައިވެއެވެ. ފީފާއިން ވަނީ އެހުށަހެޅުން އަވަސް ގާނޫނީ ވަޒަން ކުރުމަކުން ވަޒަން ކުރުމަށް އަމުރުކޮށްފައެވެ. ޖުލައި މަހު ބޭއްވޭ ކައުންސިލްގެ އާދަޔާ ހިލާފު ބައްދަލުވުމެއްގައި މިކަމާ މެދު މަޝްވަރާ ކުރާނެ ކަމަށް ކައުންސިލުން ވައުދުވެފައިވެއެވެ.

އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް އޭޝިއަން ފުޓްބޯޅަ ކޮންފެޑެރޭޝަނުން ވެސް ވަނީ ތާއީދުކޮށްފައެވެ. އަދި ޕީއެފްއޭގެ ރައީސް ޖިބްރީލް އަލް-ރަޖޫބް ވިދާޅުވެފައިވަނީ "ފަލަސްތީނުގައި ހިނގަމުންދާ ގަވާއިދާ ހިލާފު އަމަލުތަކާއި ނަސްލު ފޮހެލުމުގެ އަމަލުތަކާ މެދު" ފީފާއަށް އަޅާނުލާ ނުތިބެވޭނެ ކަމަށެވެ. 

ބައިނަލްއަގްވާމީ އަދުލުގެ ކޯޓުގައި އިޒްރޭލުގެ މައްޗަށް ނަސްލު ފޮހެލުމުގެ ދައުވާ ކުރުމަށް ދެކުނު އެފްރިކާއިން ހުށަހެޅި މައްސަލައިގައި ބައިވެރިވި ވަކީލު މެކްސް ޑު ޕްލެސިސް އާއި ސާރާ ޕުޑިފިން-ޖޯންސް އާ ގުޅިގެން މި ދިރާސާ ހަދާފައިވަނީ އިކޯ ނަމަކަށް ކިޔާ އިޖުތިމާއީ އަދުލުވެރިކަމަށް މަސައްކަތްކުރާ ޖަމްއިއްޔާއެއްގެ އެދުމަކަށެވެ. 

ވަށަފަރު މުހައްމަދާއި ފޮނަދޫ އަބްދުއްރަހީމާއި ހިންވަރު ޖަނާބުގެ އައިލާއާއި އެ މީހުންގެ ދުރުތާ ތިމާގެ މީހުންނާއި ރައްޓެހިންގެ މެދުގައިބެހޭ ގަނީމާ މުދަލަކަށް ދިވެހި ދައުލަތް ހަދައިގެން ތިބެ އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު ތިރިކުރަން ބުނަން އަލީ އާރިފަކީ ކާކުހެއްޔެވެ. ތިޔަ ފާޑަށް ދެބޯގެރި ދުއްވައިގެން ކާޅިވަށް ދިއްލި ޒަމާނަށް ރާއްޖެ ގެންދަން ނުހަދާށެވެ. 

މާ ކަންވާ ބަޔަކަށް ހެދިގެން ދައުލަތް ހިންގުމާ ހަވާލުވެފާ ރައްޔިތުން ބިކަކުރަން ދިމާނުކޮށް ކައިފުރޭތޯ ބަލާބަލާށެވެ. ވެރިކަމަށް އަންނަން އުޅުނު އިރު އެއްވެސް ދަތިކަމެއްނެތޭ ފައިސާ ހުރީ ހަމަ ޖެހިފައޭ ކިއްޔަކީ އެހެން ބައެއް ނޫނެވެ. އެހެން ގޮވާ މަތިމައްޗަށް ވައުދުވީ ވަށަފަރު މުހައްމަދު ނޫން ދެވަނަ މީހެއްނޫނެވެ. ރައްޔިތުން އިތުބާރުކޮށް ވެރިކަން ހަވާލުކުރީމާ ތިޔަ ތެޅިގަތީ ރައްޔިތުންނަށް ހިތިބޭސް ބޯންދޭށެވެ. 

ނަގާ ޖީއެސްޓީން ބައިސެންޓް ވެސް ކުޑައެއް ނުކުރެއެވެ. ލިބޭ އާމްދަނީ މަދެއްނުވެއެވެ. ހިނގާ ދިޔަ ހަތް މަސްތެރޭގައި ރައްޔިތުންނަށް ލުޔެއްވާނެ ކަމެއް ކުރާކަށް ހަރަދެއް ނުކުރެއެވެ. ކުރިން ކުރަންފަށާ ނުނިމި ހުރި މަދުކަމެއް ނޫނީ ނުކޮށް ތިޔަ ތިބީ ކުރީ ސަރުކާރު ކިޔާލަ ކިޔާލައެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ބޭރު ގައުމުތަކަށް ބައިހަދާފައި ކުރާ ދަތުރުތަކެއް މަދެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަމުގެ އާރާ ބާރު ގަދަކުރުމަށް ކުރާ ހޭދައެއް ކުޑައެއް ނޫނެވެ. ކަންދެއްކުމަށް ކުރާ އިސްރާފް އިންތިހާއެވެ. ދެހާސް ތިންހާސް ސިޔާސީ މީހުނަށް މުސާރަދޭނެ ފައިސާ ބޯކޮށް އެބައޮތެވެ.

ސަރުކާރުގައި ނެތީ އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް ކަރަންޓާއި ފެނަށް ސަބްސިޑީ ދޭނެ ފައިސާއެވެ. ނެތީ ތެލާއި ކާބޯތަކެތި އަތްފޯރާ ހިސާބުގައި ބަހައްޓަން ސަބްސިޑީއަށް ދޭނެ ފައިސާއެވެ. ނެތީ ރައްޔިތު މީހާގެ ބޭސް ފަރުވާއަށް އާސަންދަ ދޭނެ ގޮތެވެ. ނެތީ މަސްވެރިން ކިރާމަހަށް އަގުދޭނެ ފައިސާއެވެ. ނެތީ ދަތުރު ފަތުރު އަގު ހެޔޮކުރާނެ ގޮތެވެ.

އަޖައިބެކެވެ. ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު ދަށްކުރަން ގޮވާއިރު ވަށަފަރު މުހައްމަދާއި އޭނާގެ އައުވާނުން އުޅެންވަނީ ރަނުގެ ބާލުހަނާ ތަކުގައެވެ. ހަވާއަރުވާ ޖައްވުގާ އުދުހި ނަށާށެވެ. އާއްމު ރައްޔިތުންވީ ޖިފުޓި ޖަހައިގެން ކަނު އަނދިރީގައި ޅިދުން ވެއްޓޭ އަންނަފޮށާ ނަގަނަގާ އޮށްދާ ހިއްލަހިއްލާ ތިބޭށެވެ. އާނއެކެވެ. އަލީ އާރިފުމެންވީ ރަންއިލޮށިން ކަދުރުކާށެވެ. ރައްޔިތުންވީ ގޮނޑު ހޮވައިގެން މުޅަބަތްކާށެވެ.   

ލޭބަރުންގެ އައްޑާތައް ބިނާކުރުމުން ލޭބަރުން އެތެރެކުރާ އެންމެނަށް އެތަނުން ހިދުމަތް ހޯދުމަށް މަޖުބޫރެވެ. އެހިސާބުން ލޭބަރުން އެތެރެކުރާ އެއްވެސް ބަޔަކަށް އެމީހުންގެ އަމިއްލަ އެކަމަޑޭޝަނުގައި ބިދޭސީ ލޭބަރުން ނުގެންގުޅެވޭނެއެވެ. އަމިއްލަ އެކަމަޑޭޝަނުގައި ލޭބަރުން ގެންގުޅޭ ކޮންމެ ބަޔަކު ބޮޑެތި ޖޫރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. ލޭބަރުން ގެންގުޅޭ އެއްވެސް ބަޔަކަށް އެ ފެސިލިޓީން ހިދުމަތް ނުހޯދާ ބިދޭސީ ލޭބަރުން ގެންގުޅެވޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

މެލޭޝިޔާގެ ޖީ3 ކުންފުނި ލައްވާ ގާއިމުކުރާ ބިދޭސީ އައްޑާތަކުން ހިދުމަތް ލިބޭނީ ކޮންމެ ބޮލަކަށް ކޮންމެ މަހަކު 100 ޑޮލަރ ދައްކައިގެންނެވެ. ބިދޭސީންގެ ބޮލަކަށް މަހަކު ދައްކާ ކޮންމެ 100 ޑޮލަރަކުން ސަރުކާރަށް ލިބެނީ އެންމެ 5 ޑޮލަރެވެ. އަނެއް 95 ޑޮލަރ މެލޭޝިޔާގެ ޖީ3 ކުންފުންޏަށެވެ. ގަވައިދުން އެތެރެވެގެން އުޅޭ ކޮންމެ ބިދޭސީ ލޭބަރެއްގެ ބޮލަކަށް މަހަކު 95 ޑޮލަރ 30 އަހަރު ވަންދެން ލިބޭގޮތަށް ރޭވިގެން ހިންގަން އުޅޭ ނުރައްކާތެރި ޖަރީމާ ހުއްޓުވަން ޖެހެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް ވެސް އެދައްކަވަނީ އެވާހަކަ އެވެ.  

ބިދޭސީ ލޭބަރުން އެތެރެކުރާ އެއްވެސް ބަޔަކަށް ކެރިކުޅަދާނަ ވެގެންވާ ކަމަކަށް އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ. މެލޭޝިޔާ ބަޔަކުލައްވާ ވަަށަފަރު މުހައްމަދު ހައްދަން އުޅޭ އައްޑާތަކަށް މީހަކަށް މަހަކު ސަތޭކަ ޑޮލަރ ދެއްކުމަށްވުރެ ފައިވް ސްޓަރ ފެންވަރުގައި ލޭބަރ ކުއާރޓެއް ހިންގުންވެސް ކުންފުނިތަކަށް މާ ރަނގަޅު ވާނެއެވެ. އެހެން ނޫނަސް އެއްޔަކީ ދިވެހިންނަށް ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ކަމެއްނޫނެވެ. ބިޑްކުރުމެއް ކަމެއްނެތި ބޭރު ބަޔަކަށް 30 އަހަރަށް އެވަރުކަމެއް ދޫކޮށްލުމުގައި ކޮރަޕްޝަން ނޫން އެހެން ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. މިކަމުގައިވެސް އޭސީސީ ބީރެވެ. ކަނެވެ. މަންމަނެވެ.

އަނެއްކޮޅުން މާލެ ސަރަހައްދުގައި ގަވައިދުން އުޅޭ ލޭބަރުންނަށް ހިދުމަތްދޭން ހަދާ އައްޑާތަކަކުން ބިދޭސީ ލޭބަރުންގެ މައްސަލައަކަށް ހައްލެއްނުލިބެއެވެ. ގަވައިދާ ހިލާފަށް އުޅޭ ބިދޭސީންގެ މައްސަލައަށް އެކަމުން ލިބޭ ހައްލެއް ލުޔެއްނެތެވެ. އެޑްވާންސްކޮށް މިލިޔަނުން ޑޮލަރު ނަގަން ވަށަފަރު މުހައްމަދު ހިންގި ސްކޭމަކަށް ނޫނީ ނުވާނެކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރެއެވެ.   

އިޒްރޭލުގެ އަނިޔާގެ ވޭނާ ކެކުޅުމުގައި ގާޒާގެ ރައްޔިތުން ހަނާވެ ފަނާވެ ދަނީއެވެ. ކާބޯތަކެއްޗަށް ޖެހި ބަނޑަށް މަރުވަނީއެވެ. ފަލަސްތީނަށް އެހީވުމަށް ރާއްޖޭގައި ތެލެތޯން ހިންގިތާ މަހަކަށްވުރެ ގިނަވެގެން ދިޔައީއެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން ވެދިން އެހީގެ ފައިސާކޮޅު އަދިވެސް ހުރީ ރާއްޖޭގައެވެ. އެފައިސާ ހަވަލުކުރާނެ ކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނި ޔޫއެންއާރްޑަބްލިއުއޭ އަށް ރައްދުކޮށެއް ނުދެއެވެ. 

ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ފަލަސްތީނަށް ރަމްޒީ އެހީއެއްގެ ގޮތުގައި 5000 ޑޮލަރު ހަދިޔާކުރެއެވެ. ރާއްޖޭން ފަލަސްތީނަށް އެހީގެ ގޮތުގައި ދެމުންއައި 5000 ޑޮލަރުގެ ބަދަލުގައި 50000 ޑޮލަރަށް އެހީގެ އަދަދު މަތިކުރާނެ ކަމަށް ރައީސް ވަށަފަރު މުހައްމަދު ބުންޏެވެ. ރައީސް މުހައްންމަދު އެބުނާ އަހަރީ އެހީގެ ފައިސާއެއް ވެސް އަދި ނުދެއެވެ. ފަލަސްތީނަށް އެހީވުމާބެހޭ "އަންރުވާ ޕްލެޖިންގ ކޮންފަރެންސް"އަށް އިހައްދުވަހު ގޮސް ރާއްޖޭން ބުނީ 1.29 މިލިޔަން ޑޮލަރު އެހީގެ ގޮތުގައި ދޭން ނިންމާފައިވާކަމަށެވެ. ރައީސް ވަށަފަރު މުހައްމަދަށް ކަންކަން ކުރަން ނިންމެނިކޮށް ނިމުނީއެވެ. ނުކުރެވުނަސް ކުރަން ނިންމުމުން އެއޮތީ ކުރެވިފައެވެ. 

އަޖައިބެކެވެ. އެހީގެ ގޮތުގައި ފަލަސްތީނަށް ރާއްޖޭން ދޭން ނިންމި ކަމަށް އެބުނާ 1.29 މިލިޔަން ޑޮލަރުގެ ތެރެއިން 1.24 މިލިޔަން ޑޮލަރަކީ ދިވެހި ރައްޔިތުން އެހީގެ ގޮތުގައި އެއްކޮށް ދީފައިވާ ފައިސާއެވެ. ޖޫން މަހުގެ 12 ވަނަ ދުވަހު ތެލެތޯނަށް ހަދިޔާކުރި ފައިސާއެވެ. ސަރުކާރުން ދޭން ނިންމައިގެން ދޭކަށް އެއްޔަކީ ސަރުކާރުގެ ފައިސާއެއް ނޫނެވެ. ދައުލަތުގެ އާމްދަނީން ދޭއެއްޗެއް ވެސްނޫނެވެ. އާއްމު ރައްޔިތުން ހިތާރޫހުން ލޮލުން ބޮލުން އެދިގެން ހަދިޔާ ކުރި ފައިސާއެވެ. ދޭން ނިންމިކަމަށް ސަރުކާރުން އެބުނާ ފައިސާގެ ތެރެއިން އަނެއް 0.05 މިލިޔަނަކީ އަހަރީ އެހީގެ ގޮތުގައި ދެމުންއައި އެހީގެ މިންވަރު ބޮޑުކުރުމުން ކޮންމެ އަހަރަކު ދޭން އެބުނާ މި އަހަރަށް ރާއްޖޭން ދޭއެހީގެ 50000 ޑޮލަރެވެ. 

ކޮންމެ ނަމެއްގައި ކޮންމެ ގޮތަކަށް ވެދޭ އެހީއެއް ނަމަވެސް ތެލެތޯނަށް މަސް ދުވަސް ވެގެން ދިޔައިރުވެސް އެކަމަށް ލިބުނު ފައިސާ ހަވާލުނުކޮށް މިތިބެނީ ކީއްވެފައިހެއްޔެވެ. ސަރުކާރުން ދޭންބުނާ 50000 ޑޮލަރު ދެވެން ސަރުކާރަށް ނެތަސް ރައްޔިތުން ތެލެތޯނަށް ޖަމާކުރި 1.24 މިލިޔަން ޑޮލަރ ހަވާލުނުކޮށް ތިބެ، ދޭން ހަމަޖައްސައިފިމޭ ކިޔާލަ ކިޔާލާ ތިބެންޖެހޭ ސަބަބެއްނެތެވެ. ތެލެތޯނުން ގާޒާއަށް އެހީވުމަށް ރައްޔިތުން ޖަމާކުރި 1.24 މިލިޔަން ޑޮލަރުވެސް ފެން ފޮދަކާ ނުލާ ރައީސް ވަށަފަރު މުހައްމަދު ދިރުވާލީތޯ ބައެއް ރައްޔިތުން އެބަ ސުވާލު އުފައްދައެވެ.     

އޭވިއޭޝަން ކޮންފަރެންސްގެ ނަމުގައި ހިންގި ސްކޭމް ހިންގީ އެއަރ ސާވިސް ވޯލްޑް ކޮންގްރެސް ކިޔާ ކުޑަކުޑަ ކުންފުންޏަކުންނެވެ. އެއަރ ސާވިސް ވޯލްޑް ކޮންގްރެސްއަކީ ގްލޯބަލް ޓްރެވަލް އިންވެސްޓްމަންޓްސް ލިމިޓެޑް ގެ ދަށުން އުފެދިފައިވާ ކުޑަކުޑަ ކުންފުންޏެކެވެ. އޮންނަނީ އިިގިރޭސި ވިލާތުގެ މެންޗެސްޓާގައެވެ. 

ބައިނަލްއަގުވާމީ އޭވިއޭޝަން އިންޑަސްޓްރީއަށް އެކޮންފަރެންސްގެ ކުޑަވެސް ހިލަމެއް ވެފައިވާ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. މަދު ބަޔަކު ބައިވެރިވި މިކޮންފަރެންސަށް ދައުވަތު ލިބުނު އެއްވެސް ތަކުން އެތަނެއްގެ އިސްވެރިއަކު ދިޔަކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ހުރިހާ ތަނަކުންހެން ފޮނުވީ އެތަންތަނުގެ ޖޫނީއަރ މުއައްޒަފެކެވެ. ދިޔަމީހަކު ދިޔައީ ވާހަކަ ނާހާ ބަޔަކު  ކުރާކަމެއް ވީމާ ވާނުވާ ބަލާލުމަށެވެ. 

ސްކޭމަރުން ކޮންފަރެންސްގެ މައުލޫމާތު ހިއްސާކުރި ހުރިހާ ބްރޯޝަރއެއްގައި ބޭނުންކޮށްފައިވަނީ އެމްއޭސީއެލްގެ ނަމެވެ. އެމްއޭސީއެލްއަކީ އެ ކޮންފަރެންސް އިންތިޒާމުކުރި ފަރާތަށް ނުވާއިރު އެމްއޭސީއެލްގެ ނަން ބޭނުންކުރީ އޮޅުވާލުމަށެވެ. ދުނިޔޭގެ އޭވިއޭޝަން އޮތޯރިޓީތަކާއި އިންޑަސްޓރީގެ އިތުބާރު ލިބިފައިވާކަން ދެއްކުމަށްޓަކާ ސްކޭމަރުން ދައުވަތުތައް ފޮނުވީ އެމްއޭސީއެލްގެ ނަމުގައިކަމަށް ވެއެވެ.

އެއަރ ލައިންތަކާއި ޓްރެވަލް އެޖެންޓުންގެ ކުޑަވެސް އިތުބާރެއް ލިބިފައިނުވާ ބަޔަކު ހިންގި ސްކޭމެއްގައި އެމްއޭސީއެލް ޖައްސައިގެން ރާއްޖޭގެ އެވިއޭޝަން އިންޑަސްޓްރީއާއި އިގްތިސާދަށް އެއްވެސް މަންފާއެއް ނެތް ކަމަކަށް 1.5 މިލިޔަން ޑޮލަރު ދީގެން ބޮޑު ސްކޭމެއް ހިންގުމުގެ އަޑީގައި ސަރުކާރުގެ އިސްވެރިންތަކެއްގެ ބައިވެރިވުމެއް އޮތްކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވެއެވެ. ސްޕޮންސަރއަށް ދިން ފައިސާގެ ބޮޑުބައެއް އެބައެއްގެ ޖީބަށް ވަދެފައިވާކަން އިތުބާރު ކުރެވޭ މަސްދަރުތަކުން ކަށަވަރުކޮށްދެއެވެ. 

މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ދައުލަތް ދަވާލުމުގައި ސްކޭމަރުންގެ ބޭނުން ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރެއެވެ. ކަމެއް ދަމެއްނެތް ސްކޭމް ކުންފުނިތަކާއި ފޭކް މެގަ ޕްރޮޖެކްޓްތަކާ ގުޅިގެން މިލިޔަން މިލިއަނުން ދިވެހި ދައުލަތް ދަވާލުމަކީ މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތެވެ. ރަސްމާލެއާއި ގުޅީފަޅު ޕޯޓާއި ތިނަދޫ އެއަރޕޯޓް ޕްރޮޖެކްޓް ފަދަ އެތައް ޕްރޮޖެކްޓެއް ގުޅިފައިވަނީ ސްކޭމަރުންނާއި އެފްރިކާ ބައްރުގެ ފޭކް ޕްރިންސުންގެ އީމޭލާއެވެ. 

މެންބަރ ނާޒިލު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ކައުންސިލްތައް އޮބަހައްޓާ ސައިޒު ކުރަން ވަނީ މިނިސްޓްރީއެއް ހަދާފައެވެ. ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު ބަރުވެރި ކުރުމުގެ ނަމުގައި  މިނިސްޓްރީއެއް އުފައްދައިގެން ކައުންސިލްތައް އޮބަހައްޓަން އުޅެނީ ކީއްވެކަން މެންބަރު ނާޒިލު ވަރަށް ސާފުކޮށް ވިދާޅުވެ ދެއްވިއެވެ.

ކައުންސިލްތަކުގެ ބަޖެޓަކީ ސިޓީ މިނިސްޓްރީން ކައުންސިލްތަކަށް ދޭ އެއްޗަކަށް ހަދަން ސަރުކާރުން މަސައްކަތް ކުރާކަމަށް ވެސް ނާޒިލު ވިދާޅުވިއެވެ. 

ސަރުންކާރުން ކުރަން އުޅޭކަމަކީ ކައުންސިލތަކަށް ގްރާންޓްގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ފައިސާ ސީދާ ސަރުކަރުގެ ބާރުގެ ދަށަށް ގެނައުން ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ކައުންސިލްތަކަކީ އާމްދަނީއާއި ހަރަދަށް ޒިންމާވާ، ދަރަނި ނެގުމާއި އާމްދަނީ ހޯދުމުގެ ގާނޫނީ ބާރު ލިބިފައި އޮންނަ މިނިވަން މުއައްސަސާތަކެކެވެ. ދައުވާ ކުރުމާ ދައުވާ ލިބިގަތުމުގެ ބާރު އޮތް މުސްތަގިއްލު އިދާރާތަކެކެވެ. ސަރުކާރުގެ ވަކި މިނިސްޓްރީ އެއްގެ ގޮފިތަކެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނު އަސާސީން ލާޒިމުކޮށްގެން އުފައްދާ ރައްޔިތުން އިންތިހާބު ކުރާ ބަޔަކު ތިބޭ މިނިވަން މުއައްސަސާތަކެކެވެ. 

ޕްރޮޖެކްޓްތައް ކައްވާލާ ގޮތާއި ކަޓުނަގާގޮތަށް ޝުޖާ ނިކަން ފަރިތަވާނެއެވެ. މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލްގައި ތިބެގެން އޭރުވެސް މުއިއްޒާ ގުޅިގެން ޝުޖާމެން ކުރަނީ ވައްކަންކަމަށް މާލެތެރޭގައި ކިޔާއުޅެއެވެ. ކައުންސިލަރ އާދަމް ރަމީޒާއި ކައުންސިލަރ ހެރިންސް އަބްދުއްލާއާއި ކައުންސިލަރ ބާރަށު ޝުޖާ މާލެ ސިޓީ ދަވާލި ކަމަށް ދެކެވޭ ވާހަކައިގެ ތެދު ދޮގު އެނގޭނީ ސަމަންތަރު ހެޔޮ އޯޑިޓަކާއި ތަހުގީގެއް ކޮށްލީމައެވެ. އެނގި ޔަގީންވާ ކަމަކީ މުއިއްޒު ވެރިކަމާއެކު ކައުންސިލަކަށް ކައުންސިލެއް ދޫކޮށް އެ މީހުން މުއިއްޒުގެ ތޮއްވަރިއަށް ގެންދިޔަކަމެވެ. 

މުއިއްޒަށް ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ވަގަށް ނަގާންދޭން އުޅެގެން ޕީޕީއެމުން ވަކިވާންޖެހުނު ކައުންސިލަރ އާދަމް ރަމީޒުވީ މުއިއްޒު އެންމެ އަރިސް އެންމެ އިތުބާރުކުރާ ރައީސްގެ ވަޒީރަށެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި ރަމީޒަކީ މުއިއްޒުގެ އިލެޓްރޯނިކް ސޮއިވެސް ދީފައި އޮންނަ މީހެކެވެ. ވެރިކަމަށް އަދި މިވީ ހަތްމަސް ދުވަހެވެ. އާދަމް ރަމީޒު ކޮބައިހެއްޔެވެ. އަދަމް ރަމީޒާ ގުޅުވައިގެން ފެތުރިފައިވަނީ އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރ ދަވާލައިގެން އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ބާރަށު ޝުޖާ ދިންމާރިއެއްހެން ފުމެނަގަނީ ގައިމު ކަމެއް ވެގެންތާއެވެ. 

ބައެއް ފަހަރަށް ޝުޖާއަކީ މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ މާލީ ވަޒީރޭހީވެއެވެ. ދައުލަތުގެ ސްޕޯކްސްޕާސަނަކީ ވެސް ބާރަށު ޝުޖާ ކަހަލައެވެ. ހުރިހާ ނުއުމުރު ކުދިންގެ ޝުޖާބެ ހެދިގެން ހަލާލެއް ހަރާމެއް ނުބަލާ ޖެހުނު ގޮތަކުން ފައިސާ ހޯދުމަށް އެދިކެނޑިފައި މީހަކު ހުރެއްޖެނަމަ ކޮށްފާ ނުކުރާނެ ކަމެއް ނުއޮންނާނެތާއެވެ. ބާރަށު ޝުޖާލަވާ ހަޅޭ އަދިވެސް މާކުޑައެވެ.   

ހަމަ ރަނގަޅަށްވެސް ޝުޖާ ރޭގައި ކިޔާދިނީ ޓްރާންސިޝަން ޕީރިއަޑްގެ ތެރޭގައި ދިމްޔާތުގައި ދުފާ ސައިބޮއެ މަޖާކުރަން ތިބި ގޮތުގެ ވާހަކައެވެ. ބަދަލުގެ މަރުހަލާގައި ކޮންމެ ދުވަހަކުހެން ފިރުޒުލް އިރުއިރުކޮޅުން އަރާ ނޫސްވެރިންނަށް ޓްރާންސިޝަނުގެ ކަންކަން ހިނގާ ގޮތް ކިޔާދިނެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރުގެ އެއްވެސް މުއައްސަސާއަކުން އެއްބާރުލުމެއް ނުދީގެން ބަލަން ބޭނުންވި ކަމެއް ނުދައްކައިގެން އެ ވާހަކައެއް ނުދައްކައެވެ. 

ޓްރާންސިޝަން ކޮމެޓީތަކުގެ ފައިނަލް ރިޕޯޓް ހުށަހެޅި އިރުވެސް އެއްވެސް ކޮމެޓީއަކަށް އެއްބާރުލުން ނުލިބިގެން އުޅުނު ވާހަކައެއް ނުދައްކައެވެ. އެއްޗެއް އޮޅުނުފިލާ އޮތިއްޔާ އޮތީ ހޯދަން ނޫޅުނު އެއްޗެކެވެ. އެހުރިހާ ވާހަކަތަކާއި ރެކޯޑްތައް އެހުރީ ފެންނާށެވެ. 

ހަތްމަސް ދުވަހު ވެރިކަން ހިންގަން އުޅެ ހެދޭނެހެދޭ ނޭގި ވެރިކަން ނުހިންގުނީމާ މަހެއް ނުބޭނެޔޭ ވައެއް ނުޖެހެޔޭ ކިޔައިގެން އަނގަވެރިޔަސް މާ މޮޅަށް ވެރިކަން ކުރެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. މުސާރަ ދީގެން ގެންގުޅޭ އަޅުކުދިންކޮޅު ގެންގޮސްގެ ކުރިމަތީ އަތުރައިގެން ތިބެ "ކުރާނަން، ދޭނަން، ފަށާނަން، ބަލާނަން" ކިޔައިގެން ކަރުފެޅެންދެން ހަޅޭފަޅޭ ޖެއްސަސް ގަބޫލުކުރާ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. 

ރައީސް ތިޔަ ވިދާޅުވަނީ މިދަންނަވާ ކަންތައްތަކުގެ ވާހަކަ ދޮގެއްތޯއެވެ. އެހެން ވިއްޔާ ކިތަންމެހާވެސް ރަނގަޅެވެ. ހަނދާން އައުކޮށްލުމުގެ ގޮތުން ބައެއް ކަންކަން ފާހަގަކޮށް ނުލާންވީ ކަމެއް ނެތްތާއެވެ. އެންމެންމެ އެދިއެދި މި ތިބެނީ ތިޔަ ދުވަހެއް ދެއްކެވުމަށެވެ. ރައީސް ތިޔަ ވިދާޅުވާ ތަހުގީގުތައްކޮށް ނިމޭއިރު ބިޑިއެޅިގެން ހުރަގޭގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތަށް ދާންޖެހޭ މީހުންގެ ލިސްޓްގެ އެންމެ ކުރިން ޑރ. މުއިއްޒު ޖާގަ ނުހޯއްދަވައިފިއްޔާ ލޮނުލައިގެން ބަތެއް ނުކާނަމެވެ. ހިތްވަރު ހުރިއްޔާ އަވަހަށް ފައްޓަވާށެވެ.

ރައީސެވެ. ކުރިންވެސް އެމްއެމްޕީއާރުސީއޭ ކިޔައިގެން މައްސަލަތަކެއް ބަލައިފިއެވެ. ދައުލަތަށް ލޯލާރިއެއް ނުލިބި އެކަން ދިޔައީ ކަނިފުށީ ކަލޭގެ ޖެހި ކޮކަޑިއަށް ވެގެންނެވެ. މި ފަހަރު އެމްއެމްޕީއާރުސީ މައްސަލަ ބައްލަވާއިރު އެހެން އެކަން ވިޔަދެއްވައިގެން ނުވާނެއެވެ. މި ފަހަރު ކޮރަޕްޝަނާއި ހިޔާނާތުގެ މައްސަލަތައް ބެލުމުގައި މިދަންނަވާ ކަންކަން އެކުއެކީ ގެންދަވައްޗެވެ. އެހެންނޫނީ ވެގެންދާނީ ގުއިތަފާލުގައި ދަޑިން ތެޅުމަށެވެ. ގުއިތަފާލުގައި ދަނޑިން ތެޅީމާ ވާގޮތް އެނގޭ ނޫންތޯއެވެ.

• އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ރޫޓްކޯސް ކަމުގައިވާ އެމްޕީއެލްއިން ނެގި 5 މިލިއަން ޑޮލަރާއި 2014 ވަނަ އަހަރު ޕީޕީއެމްއިން މަޖިލިސް ކެންޕެއިނަަށް ކުރި ހަރަދުތަކާއި އެކަމުން ބައިއެޅިގެން ދިޔަގޮތްތައް ނިކަން ރަނގަޅަށް ބައްލަވަންވާނެއެވެ.
• އެމްއެމްޕީއާރުސީ ސްކޭންޑްލް އާއި ގުޅިގެން އުފެދުނު ހުރިހާ ޖަރީމާތަކާއި އެކަމުގައި ޝާމިލްވި ހުރިހާ އެންމެންގެ މައްސަލަތައް ފިލިން ފިއްޔަށް ނުބަލާ ދޫކޮށްލައިގެން ނުވާނެއެވެ.
• އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތް ހިނގި ދުވަސްވަރު ފެށި ކުދި އަދި މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކާއި ކުއްލިއަކަށް ފުޅާވަމުން ދިޔަ މުއްސަނދިންގެ ވިޔަފާރި ތަކާއި އެކަމުގައި ޝާމިލްވީ ހުރިހާ އެންމެންނާއި މަންފާ ކުރި ހުރިހާ ފަރާތެއްގެ މައްސަލަތައް ހިންދާލައިގެން ނުވާނެއެވެ.
• ނޫމަޑި ސްކޭންޑަލްއަކީވެސް ނުބަލާ ފަރުޖެއްސެން އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭރުގެ ހައުސިންގ މިނިސްޓަރ ޑރ. މުއިއްޒު ދައުލަތާއި ދެކޮޅަށް ދެއްވި ބަޔާނާއި ޝަރީއަތުގައި ހުއްޓިފައިއޮތް އޭރުގެ ހައުސިންގ މިނިސްޓަރ ޑރ. މުއިއްޒުގެ މައްސަލަ އާއި އެ މައްސަލައަށް ހުއްޓުން އެރިގޮތާއި އެކަމުގައި އޮތް ނުފޫޒުތައް ނިކަން ރަނގަޅަށް ބަލަން ޖެހެއެވެ.
• ގާނޫނު އަސާސީ އާއި ގާނޫނު ތަކަަށް ބަދަލު ގެނައުމަށް މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނަށް ފޯރުކޮށްދިން އެތެރެއާއި ބޭރުގެ އިނާޔަތްތަކާއި އެކަމުގައި ޝާމިލްވި ހުރިހާ ފަރާތްތަކެއްގެ މައްސަލަތައް އަލިފުން ޔާއަށް ނުބަލައެއް ދައުލަތަށް ގެއްލުނު ގިނަ ފައިސާއެއް ނުފެންނާނެއެވެ.
• 2013 އިންފެށިގެން އެކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީއާއި ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީއާއި ޕްލޭނިންގ މިނިސްޓްރީއާއި ހައުސިންގ މިނިސްޓްރީއާއި ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީން ދައުލަތަށް ގެންލުންވާ ގޮތަށް ހިންގާފައިވާ ހުރިހާ ޖަރީމާތަކާއި އެކަމުގައި ޝާމިލްވި ނެޓްވޯކްތައް ނުހޯދައެއް ދައުލަތަށް އިންސާފެއް ނުލިބޭނެއެވެ.
• ޓޫރިޒަމާއި އެނޫން ބޭނުމުގައި ދޫކުރިހާ ރަށްރަށާއި ފިނޮޅުތަކާއި ފަޅުތަކާއި ބިންތަކަށް ލިބެންވާ އެކްއިޒިޝަން ފައިސާތައް ދެއްކިގޮތާއި އެ ފައިސާ ދައުލަތަށް ނުވަދެ ވަނތް ތަންތަނާއި އެކަމުގައި އިހްމާލުވި ފަރާތްތަކާއި ޝާމިލްވި ނެޓްވޯކްތަކާއި ފައިސާތައް ދައުރު ކުރިގޮތާއި މަންފާވި މީހުންގެ ހުރިހާ މައްސަލަތަކެއް ސާފުކޮށް ބަލަންވާނެއެވެ.
• ނަސަންދުރަ ޕެލަސް ހޮޓަލްގެ ބިން ދޫކޮށްލެވުނު ގޮތާއި އެޕާޓްމަންޓްތައް ގަންނަން ލާރި ދައުރުވި ގޮތްތައްވެސް ނޭނގިއެއް ކަމަކު ނުދާނެއެވެ.
• ބްރިޖާއި ރިންގްރޯޑާއި ގުޅޭ ކޮރަޕްޝަންތަކާއި ދައުލަތުގެ މަސައްކަތްތަކާ ހަވާލުވެގެން އުޅުނު ބޭރުން ކުންފުނިތަކުން ކުރީގެ ހައުސިން މިނިސްޓަރ ޑރ. މުއިއްޒު ނެގި މަހު މުސާރައާއި ހޯދި ކަޓުތަކާއި އިނާޔަތްތައް ނުބަލައެއް ނުވާނެއެވެ.
• މާލެސިޓީ ކައުންސިލްގެ ކުރީގެ މޭޔަރ ޑރ. މުއިއްޒު ގަތް ކަދުރު ރުއްތަކާއި އެ މުއާމަލާތާ ގުޅުން ހުރި ހުރިހާ ކަމެއް އަކުރުން އަކުރަށް ނުބަލައެއް ނުވާނެއެވެ.
• މާލެސިޓީ ކައުންސިލަށް ސިޓީ ލިޔަން ކޮންސަލްޓުން ލައިގެން އޭރުގެ މޭޔަރ ދައުލަތުގެ ފައިސާ އިސްރާފްކުރި ގޮތުގެ ތަފްސީލް ނެ\ޭނގިއެއްވެސް ނުވާނެއެވެ.
• މޭޔަރ މުއިއްޒު އިސްވެހުރެ އާސަހަރާ މިސްކިތް ރިނަވޭޓް ކުރަން ބަޔަކަށްދީ މަސައްކަތުގެ %10 ވެސް ނުނިމެނީސް އަގުގެ %90 ފައިސާ ދީފާ އެމިހުން އަތުން މަސައްކަތް އަތުލާ އެހެން ބަޔަކަށް ބޮޑު އަގުދީގެން މަސައްކަތް ނިންމަން ހަވާލުކުރުމުގައި ހިންގާފައިވާ ޖަރީމާގެ ހަގީގަތް ހޯދާ ޝާމިލްވާ ބަޔަކަށް ފިޔަވަޅު ނާޅައެއްްވެސް ނުވާނެއެވެ.   
• 2014 އިންފެށިގެން ސަރުކާރާއި ކުންފުނިތަކުގެ އިސްވެރިންގެ ނުފޫޒުން ހިންގާފައިވާ ކުދިބޮޑު ޖަރީމާތައް ނުބަލާ ދޫކޮށްލައިގެން އިންސާފެއް ނުހޯދޭނެއެވެ.
• ސަރުކާރު އޮފީސްތަކާއި ކުންފުނިތަކުން ހިންގާފައިވާ ޖަރީމާތަކާއި ބިޑްތަކާއި އެތަންތާނގެ ފައިސާތައް ދައުރުކުރި ގޮތާއި ސަރުކާރާއި އަމިއްލަ މީހުން ހޯދާފައިވާ ނާޖާއިޒް ފައިދާތަކާއި އެކަމުގައި ޝާމިލްވި ނެޓްވޯކްތައް ނުހޯދައެއް ނުވާނެއެވެ.
• އެޗްޑީސީގެ ތެރެއިން ގަނެފައިވާ އެޕާޓްމަންޓްތަކާއި ކުއްޔަށް ނަގާފައިވާ ތަންތަނަަށް ފައިސާ ދެއްކި ގޮތްތަކާއި ނުރަނގަޅުކޮށް އެކަމުގައި ޝާމިލްވި ނެޓްވޯކްތަކާއި އެޗްޑީސީގެ ޖަރީމާތައް ރަނގަޅަށް ނުބެލިއެއް ނުވާނެއެވެ. ސީލައިފަކާއި ކޭޕާކަކުން އެކަނި ނިންމާލެވޭކަށް ނެތެވެ.

ރަށްރަށުގެ އާންމުހާލަތު ސާފުނުވާ ބަޔަކު މާލޭގެ ފިނިކޮޓަރީގައި ތިބެގެން ރަށްރަށުގެ ކަންހިންގުމުގެ ބާރު އެ ފިނިކޮޓަރިއަށް ޖަމާކުރުމަށް އެއްބަސް ނުވެވޭނެ ކަމަށް އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރުން އުޅެނީ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމުގެ ޅަފަތުގައި ރައްޔިތުންގެ ބާރު ކަނޑުވާލުމަށް ކަމަށް އޮނަރަބަލް ޝާހިދު ތުހުމަތު ކުރައްވައެވެ. 

ލާމަރުކާޒީ ނިޒާމަކީ ގާނޫނު އަސާސީގެ ވަކިބާބެއް އެކަމަށް ކަނޑައެޅިގެން ރައްޔިތުންގެ ބާރު ރައްޔިތުންނަށް ދިނުމަށް ކަނޑައެޅުނު ނިޒާމެކެވެ. އެރަށެއްގެ ކަންކަން އެރަށަކުން ނިންމުމަށް ރައްޔިތުން އިންތިހާބު ކޮށްފައިތިބޭ މީހުންގެ ބާރު ކަނޑުވާލާ އެ މީހުންގެ މައްޗަށް، އައްޔަނުކުރާ ވަޒީރަކު ބާރު ހިންގުމަކީ ރައްޔިތުން ބޭނުންވި ގޮތެއް ނޫނެވެ. ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމުގެ ބާރުތައް ހަނިކޮށް މުޅި ނިޒާމް ގަޑުބަޑު ކުރުމަކީ ހުދުމުހުތާރުވެރި ކަމެއްގެ ސިފައެވެ. 

ސާރކިއުލައާއި އަމުރު ފޮނުވައިގެން ކައުންސިލްތައް ސަރުކާރުގެ މުށުތެރެއަށް ގެނެސް ސަރުކާރުގެ ގޮނޑިކޮއްކޮއަކަށް ކައުންސިލްތައް ހެދުމުގެ ބޭނުމަކީ ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ ކަންކަން ކޮށްނުދިނުމަށް ކުރާކަމެކެވެ. ސަރުކާރުގެ ތުބުން ވެއްޓޭ ބަތްފުށް ކާންތިބޭ ބަޔަކަށް ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން ހެދުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތެކެވެ.

ރަށްރަށުގައި ރަނގަޅު ފެންވަރަށް ކަރަންޓާއި ފެނުގެ ހިދުމަތް ނުދިނުމަށް ކުރާކަމެކެވެ. މަގުތަކާއި ބަނދަރުތައް ހެދުން ހުއްޓާލުމަށް ރާވާރޭވުމެކެވެ. ދަނޑުތައް އެޅުމާއި ސްކޫލްތައް ބިނާކުރުމާއި ރަށްގިރުން ހުއްޓުވުމަށް ކުރަންފެށިފައިވާ މަސައްކަތްތައް ހުއްޓާލުމަށް ޖެހި މަޅިއެކެވެ. ބަނގުރޫޓް ލޭބަލް އަޅުވައިގެން ހަރަދު ކުޑަކުރުމުގެ ނަމުގައި ރަށްރަށް ތަރައްގީ ކުރުން ހުއްޓާލާ ތޮއްޖައްސާ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު އުވާލުމަށް ހިންގާ ޖަރީމާއެކެވެ.     

• 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހު އިންޑިއާއިން އައި ފަތުރުވެރިންގެ އަދަދަކީ 12792 އެވެ.
• 2024 ފެބްރުއަރީ މަހުގެ ޖުމްލައަކީ 11522 އެވެ.
• 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ، ފެބްރުއަރީގައި ރާއްޖެއައި އިންޑިއާ ފަތުރުވެރިންގެ އަދަދު މިއަހަރަށްވުރެ 19497 މީހުން އިތުރެވެ.  
• 2024 މާރޗް މަހު ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތް ކޮށްފައި ވަނީ އެންމެ 8322 އެވެ.
• 2023 ވަނަ އަހަރުގެ މާރޗް މަހު ޖުމްލަ 18099 މީހުން ޒިޔާރަތްކުރިއެވެ.

2023 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރި ޖުމްލަ 17 ލައްކަ ފަތުރުވެރިންގެ ތެރެއިން އެންމެ ގިނަ ފަތުރުވެރިން ޒިޔާރަތްކުރީ އިންޑިއާއިންނެވެ. 2023 ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާއިން 209198 އަށް ވުރެ ގިނަ ފަތުރުވެރިން އައެވެ. 2022 ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގެ ފަތުރުވެރިންގެ އަދަދު 2.4 ލައްކައަށް ވުރެ ގިނައެވެ. 2021 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖެއައި އިންޑިއާ ފަތުރުވެރިންގެ އަދަދު 2.11 ލައްކައަށް ވުރެ މައްޗެވެ.

ސަރުކާރުގެ ތަފާސް ހިސާބުތަކުން ދައްކާ ގޮތުން މިއަހަރުގެ ފުރަތަމަ ހަތަރު މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއައި އިންޑިއާގެ ފަތުރުވެރިންގެ އަދަދު ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށަށް ގޮސްފައެވެ. އިންޑިއާއިން ފަތުރުވެރިން އައި އަދަދު ދަށަށް ދިޔައީ އިއްތިފާގަކުން ނޫނެވެ. ދިވެހި ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވާ ބަޔަކު ގަސްދުގައި ކުރި ކަމެއްގެ ސަބަބުންނެވެ.

ބަޔަކު ގަސްދުގައި ނުވަތަ އިހުމާލުން ކުރާކަމެއްގެ ސަބަބުން އާއްމުވެގެންވާ ގެއްލުމެއް މުޖުތަމައަށް ލިބިއްޖެނަމަ އެބަޔަކަށް ގާނޫނީ ފިޔަވަޅު އަޅާ އަދަބުދޭން ޖެހެއެވެ. ހާއްސަކޮށް ދައުލަތުގެ ކަމަކާ ހަވާލުވެ ހުރި މީހަކު ކުރިކަމަކުން ނުވަތަ ނުކޮށް ދޫކޮށްލިކަމަކުން އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ނުވަތަ ތަކުލީފެއް އުފުލަން ދައުލަތަށް ޖެހިއްޖެނަމަ ގާނޫނީ ފިޔަވަޅުއަޅާ ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ހޯދުމަކީ ވެރިއާގެ މައްޗަށް ލާޒިމުކަމެކެވެ.   

މަވެތިކަމުގެ ޖަޒްބާތުގައި ޖެހިގެން ދައުލަތުގެ މުސާރަ ކައިގެން ތިބި ތިން ނައިބަކުވެގެން ގައުމުގެ އިގްތިސޯދު ފުޑާލި ފުޑާލުމަކީ އެއްވެސް ވަރަކަށް ބަލައިގަނެވޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ފަތުރުވެރިކަމުގެ އިންޑަސްޓްރީއަށް ޝިއުނާއާއި މަލްސާއާއި މަހުޒޫމް ދިންވަރުގެ ގެއްލުމެއް ރާއްޖޭގެ ތާރީހުގައިވެސް ބަޔަކު ނުދެއެވެ. ރާއްޖޭގެ މުޅި އިގްތިސޯދަށް ސިދާކޮންނާއި ނުސީދާކޮށް ލިބުނު ގެއްލުން މިއިން ޒަމާނަކު ފުލެއް ނުބެއްދޭނެއެވެ. އިންޑިއާއިން ގިނަ އަދަދަކަށް ފަތުރުވެރިން ރާއްޖެ ނައުމުން ގައުމަށް ލިބޭ ފައިސާ ބޮޑުތަނުން މަދުވުމުގެ އިތުރަށް ގެއްލުން ފޫބެއްދުމަށް ދައުލަތުން އެތައް ހަރަދެއް ހިންގަން މަޖުބޫރުވި މަޖުބޫރުވުމަކީ ކުޑަކުޑަ ގެއްލުމެއް ނޫނެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ސަސްޕެންޝަނުގައި ބައިތިއްބައިގެން އެ ތިން މީހުނަށް ދައުލަތު މުސާރައިގެ ގޮތުގައި އެތައް ލައްކައެއް މިހާތަނަށް ހަރަދުކޮށްފިއެވެ. ކޮންމެ ހުއްޖަތެއް ދެއްކިޔަސް އެކަމަކީ ހަލާލުކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. މުޅި ދައުލަތަށް ފަހުގެ ތާރީހުގައި އެންމެ ބޮޑުގެއްލުން ދިނުމުން އިނާމެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ނުކުރުވާ މުސާރަ ދީފައި ބޭތިއްބުމުގެ ފަހަތުގައި އަޑިނޭގޭ ކަންތައް ތަކެއް އެބައޮތެވެ. ދެ އަންހެނެއްގެ ގައިދަށުވެގެން ރައީސް މުއިއްޒު ހުންނަ ހުރުމާމެދު ސުވާލު އުފެދެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ފަތުރުވެރިކަމަށާއި ބައިނަލްއަގުވާމީ ގުޅުމަށް އެންމެބޮޑު ގެއްލުމެއް ދިން ޝިއުނާ އާއި މަލްސާ މަގާމުން ވަކިކޮށް ފިޔަވަޅު ނޭޅިގެން މިއުޅެނީ ކޮންފަދަ ބްލެކްމޭލަކުން ރައީސް މުއިއްޒު ބްލެކްމޭލްވެފައި ހުރެގެން ހެއްޔެވެ.     

ސަމޯއާ އެއްބަސް ވުމަކީ އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގާ މީހުން މުޖުތަމައުން ބާކީ ކުރާކުރުން ނިމުމަކަށް ގެންނަން އުފަންކުރުވި ހަރަކާތެކެވެ. ޖިންސު ބަދަލު ކުރުމާއި ޖިންސީ އެދުންވެރިކަން ފުއްދުމުގައި އެމީހަކު އިހުތިޔާރުކުރާ ގޮތަކަށް އެދުންވެރިކަން ފުއްދުމަކީ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ލިބިގެންވާ ހައްގެއް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރުވުމަށް ވެވޭ އެއްބަސްވުމެކެވެ. 

ސަމޯއާ އެއްބަސްވުމުގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އަމަޒަކީ އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގުމާއި ޖިންސް ބަދަލުކުރުމާއި މަސްހުނި ޖިންސީ ގުޅުންތަކަކީ ޖިނާއީ ކުށެއްގެ ގޮތުގައި އޮންނަ އޮތުން ބަދަލުކޮށް އިންސާނީ ހައްގެއްގެ ގޮތުގައި މުޖުތަމައު ތަކުގައި ގަބޫލު ކުރުވުމެވެ. ހުތުރު ވެގެންވާ ޖިންސީ އެ އަމަލުތަކަކީ ކޮމަންވެލްތުގެ 32 ގައުމެއްގައި ޖިނައީ ކުށުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅަފައި އޮންނަ އޮތުން ބަދަލުކޮށްލުމަކީ ސަމޯއާ އެގްރިމަންޓްގެ ހަގީގަތެވެ. 

އިންސާނީ ހައްގުގެ ނަމުގައި ވަލުޖަނަވާރުންނަށް ވުރެ އިންސާނުން ދަށްކޮށްލުމަށް ރޭވިގެން ހިންގާ ސަމޯއާ އެގްރިމަންޓްގެ ހަރަކާތަކީ އިންސާނީ ހައްގުގެ ނަމުގައި ސިއްރުންނާއި ނުސީދާކޮށް ހިންގާ ހަރަކާތްތައް ފަދަ ހަރަކާތެއް ނޫނެވެ. ސަމޯއާ އެގްރިމަންޓްގެ ދަށުން އެލްޖީބީޓީކިޔު+ ހިންގަނީ ފާޅުގައެވެ. ލިޔެ ގަރާރު ކުރެވިގެންނެވެ.

ވަލު ޖަނަވާރު ވެސް އެއް ޖިންސުން ގުޅުމެއް ނުހިންގައެވެ. އެކަމަކު މާތް ކުރެއްވި އިންސާނުން އެ ދަރަޖައަށް ވައްޓާލަން ފާޅުގައި ބަޔަކު އެބަ މަސައްކަތްކުރެއެވެ. ޖަނަވާރުންނަށްވުރެ ދަށު ދަރަޖައަކަށް ވެއްޓިފައިފާ އިންސާނުންގެ މުޑުދާރު އަމަލަކީ ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭ އިންސާނީ ހައްގަކަށް ހެދުމަށް މަސައްކަތް ކުރެވޭ ހަރަކާތަކާ ބައިވެރިވަނީ ވަރަށް ގޮތެއް ފޮތެއް ނެތް ބައެކެވެ.  

ދުނިޔޭގެ ފަގީރު ގައުމުތަކަށް އަމާޒުކޮށްގެން އިގިރޭސީން އިސްވެ އޮވެ އެކުލަވާލި ސަމޯއާ އެގްރިމަންޓް ބަލައިގަނެ ސޮއި ކޮށްފައިވަނީ 79 ގައުމަކުންނެވެ. އޭގެތެރޭގައި ހިމެނެނީ ކެރިބީއަންގެ 16 ގައުމާއި ޕެސެފިކްގެ 15 ގައުމާއި އެފްރިކާގެ 47 ގައުމާއި ދިވެހިރާއްޖެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ނޫނީ އޭސިޔާގެ އެއްވެސް ގައުމެއް ސަމޯއާ އެގްރިމަންޓް ގަބޫލު ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. އަނެއް ކޮޅުން އުރައްޕަތެއް ހުރި އިސްލާމީ ގައުމަކުންވެސް ގަބޫލޫކުރާ ބަލައިގަންނަ އެގްރިމަންޓަކަށް ސަމޯއާ އެގްރިމަންޓް ނުވެއެވެ.  

އެލްޖީބީޓީކިއު އަކީ ރީތި މޮޅުކަމެއް ކަމަށް ދައްކަން ވަކާލަތުކޮށް ހަރަދުކުރާ ބަޔަކު ދިވެހި ރާއްޖެން ބަލައިގަނެ ގަބޫލުކޮށް އެ ޖަމާއަތުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ބަލައިގަނެވޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ. އިސްލާމް ދީނަށް ނަސްރުދޭ މާ ދީނީ ބަޔަކަށް ވެގެން ވެރިކަން ހޯދުމަށް ފަހު އިސްލާމީ ދައުލަތަކުން ދުވަހަކުވެސް ނުކުރާވަރުގެ މުޑުދާރު ކަމެއް މުއިއްޒު ސަރުކާރުން މިއަދު އެކޮށްލީއެވެ. އިސްލާމީ ދިވެހި އުންމަތަށް ހުތުރެވެ.

އިސްލާމީ އުންމަތުގެ މޫނުމަތީގައި މިއަދު މުއިއްޒު ރާއްޖޭގެ ނަމުގައި އެއަޅާލީ ނުރައްކާތެރި ތަފާލެކެވެ. ފައިސާ ހޯދުމުގެ އެދުންވެރިކަން ބޮޑުވެ ލަދީނީ ސިއްކަ އަމިއްލަ ނިއްކުރީގައި މުއިއްޒު ޖަހައިގެން ނިންމާލީއެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒު ފައިސާއަށްޓަކާ އިސްލާމް ދީން ކޮމްޕްރަމައިޒް ކޮށްލީއެވެ.        

ބޮޑެތި ކަރިސާތަކާއި ވަބާތައް ކުރިމަތިވެ އާއްމު ހާލަތުން ބޭރު އެތައް ކަމެއް ކުރަންޖެހުމުން ހިނގަން ނުޖެހޭ އެތައް ހަރަދެއް ހިނގާ ދަރަނިވެރިކަން ބޮޑުވާނެއެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ރައްޔިތުންގެ ޑިމާންޑްތަކަށް ކުޑަވެސް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. ކޮންމެ ހާލަކާއި ލައިގެންވެސް ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ ކަންކަން ސަރުކާރެއް އޮތިއްޔާ ނުކޮށެއް ނުވެއެވެ. 

އެއްވެސް ސަރުކާރަކީ ދަރަނިން ހުސްވެގެންވާ ސަރުކާރެއް ނޫނެވެ. ދަރަނި ނެގުމާ ދަރަނި އަދާކުރުމަކީ ސަރުކާރުތަކުގެ ތޮބީއަތެވެ. ކޮންމެ ސަބަބަކާ ހުރެގެން ވިޔަސް އަދި ކޮންމެ ބަޔަކު ކުރިކަމަކުންވިޔަސް ރާއްޖެ އޮތީ ވަރަށް ބޮޑަށް ދަރަނިވެރިވެފައެވެ. ދަރަނިތައް މެނޭޖުކޮށް ދަރަނި އަދާކުރުމަކީ އެއިރަކު އޮންނަ ސަރުކާރަކުން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. 

ވެރިކަން ބަދަލުކުރަނީ ވެރިކަމުގައި އޮތް ސަރުކާރު ކަމުނުގޮސްގެންނެވެ. ވެރިކަން ނިމުމުން އެމީހުންގެ ޒިންމާ އެ ނިމުނީއެވެ. ވެރިކަން ބަދަލުވެ ވެރިކަމަށް އެހެން ބަޔަކު އައުމުން ގައުމު ހިންގުމަކީ އޮތް ސަރުކާރެއްގެ ކަމެކެވެ. ކުރީ ސަރުކާރު ކިޔަކިޔާ ތިއްބަކަސް ނަތީޖާއެއް ހާސިލެއް ނުވެއެވެ. އޭރުން އަބަދުވެސް ޖެހޭނީ ދިފާއަށް ކުޅޭށެވެ. ގެއްލޭނީ ވަގުތާއި ހަކަތައެވެ. ދަރަނި އޮންނަނީ ނުދެއްކިއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރޭ ހުއްޓާ ނުލާ ކީމާ ކުރީ ސަރުކާރުގައި އުޅުނު މީހުން ދަރަނި އަދާކޮށްދޭނެ ހެއްޔެވެ. 

ސިޔާސީ ބޯޅަޖަހަން ނޫޅެ އިހުލާސްތެރި މަސައްކަތެއް ކުރާކަށް އަދިވެސް ނުވޭހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންގެ ރުހުމާ ތާއީދު ހޯދަން މީޑިއާ ސްޓަންޓް ޖެއްސިޔަސް ކާކަކީ ކާކުކަން ދިވެހިންނަށް އެނގެއެވެ. ޖައްސާ މީޑިއާ ސްޓަންޓަކުން ގައުމުގެ ހާލަތު ބަދަލެއް ނުކުރެވެއެވެ. ހާލަތު ބަދަލުވާނީ އިހުލާސްތެރި ކަމާއެކު ކުރާ ތެދުވެރި މަސައްކަތުންނެވެ. 

ދަރަނިވެރި ވުމުގައި ކުރީ ސަރުކާރުގައި އުޅުނު ބައެއްގެ ފަސަދައާއި ހިޔާނާތެއް އޮތްނަމަ މޫނަކަށް ކަނދުރާއަކަށް ނުބަލާ ތަހުގީގުކޮށް ޝަރީއަތްކޮށް ދޭންޖެހޭ އަދަބެއް ދީބަލާށެވެ. ހޯދަންޖެހޭ ފައިސާއެއް ހޯދާބަލާށެވެ. ތިން އިރު ކާބޭހެއްހެން މީޑިއާތަކަށް އަރާތިބެ އުޑުގަޖެހިފަ ބިމުގަޖެހުނަސް ވާނެ ކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. ކާޅުގޮވާހެން ރާގުރާގަށް ކުރީ ސަރުކާރޭ ގޮތްވަކަސް ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު އިތުރުވެ ދަރަނި އަދައެއް ނުވާނެއެވެ. ދަރިން ސެންޓެއްވެސް ބޮލުން ނައްޓައެއް ނުލެވޭނެއެވެ.  

ހެއްދެވިހާ ދޮގާ ވަގު ހަދައިގެން ވެރިކަން ހޯދާފައި ދަރަނި މެނޭޖްނުކުރެވުނީމާ އަޒާނުމެން ކިޔަން އޮންނާނީ ތިޔަހެންނެވެ. ކަނު މީހުންނަކަށް ތަންތަނެއް ނުފެންނާނެއެވެ. ބީރު މީހުނަށް އަޑެއް ނީވޭނެއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ބީރު ކަނު މީހުންގެ ތެރޭގައި އަޒާނު ހިމެނުމަކީ ކުރީ ސަރުކާރުގެ ކުށެއް ނޫނެވެ. 

އަޖައިބެކެވެ. ގައުމު ދަރުވާލާފާ މީހަކު ނުބަޗައެވެ. ދައުލަތް ދަރާވިކެއްޖެއޭ މިކަމެއް ވާކަށްނެތޭ ހަވާލުވެދޭށޭ ކުރީސަރުކާރުން ބުނީ ހެއްޔެވެ. ނުބުނެއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ބުނަމުން އައީ ކޮވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާގައިޖެހި ގައުމަށް އެރި ލޮޅުމުގެ ގެއްލުމުން އަރައިގަނެ ދަރަނިތައް މެނޭޖުކޮށް ހެދުމަށް ފުރުސަތު ދިނުމަށެވެ. އެއަޑެއް އޭރަކު ނޭހިއެވެ. އެކަމަކު ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު އެހީ ރޮއި ހޭރި އާދޭސްކޮށް ސަލާން ޖަހައިގެން ވެރިކަން ހޯދަން އުޅުނު މީހާގެ އަޑެވެ. ގައުމު ހަމަމަގަށް އެޅުވާނެ ކަމަށް ބުނެ ހެދި ދޮގުގެ އަޑެވެ. ވާނީ އެހެން ތާއެވެ. އަޒާނުމެން ދޮގުރެހުގެ ޖާދޫގައި ބަޔަކު ކަނުކޮށް ބީރުކޮށްލީއެވެ. 

ކަދުރު ސިހުރުން ކަޅިކޮށް އާސަހަރާ ފަޅުކޮށްގެން ހެދި ޖާދޫގައި މީހުންޖެހި ހިންޏަށް ހަކުރު އޮޅުނީއެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ގައުމު ދަރުވާލާފާ މުއިއްޒު ބޮލަށް ޖެހީއެއް ނޫނެވެ. ހުސްގޮނޑިއާއި ޖަލުގައި އޮތް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯ ދައްކައިގެން ޔާމީނުގެ ބުރަކަށި މަތީން ވެރިކަން ފޭރިގަތީއެވެ. ރޯމާ ދުވާލު ހިންގި އެބޮޑު ޖަރީމާގެ ދޮގުވާރަކީ އަޒާނެވެ. އަޒާނަށް އަޒާނު އޮޅުނަސް ދިވެހިންނަކަށް އަޒާނެއް ނޯޅެއެވެ.

ރަށްރަށުގެ ގެދަބުޅި އިންޖީނުގެތަކުން ވައިނުސާފު ކުރިއެވެ. ކަންފަތްތައް ބީރުކޮށް ފެންވަޅުތައް ތަގައްޔަރު ކުރިއެވެ. ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށްވާ އެއުދަގުލާ ތުރާ ހުއްޓުވާ އަވަށާދުރުގައި ޒަމާނީ ފެންވަރަށް އިންޖީނުގެތައް ކުރީ ސަރުކާރުން އަޅާ އެތަންތަނުން ރަނގަޅުފެންވަރުގައި ކަރަންޓް ހިދުމަތް ދިނުން މުއިއްޒަށާއި އަޒާނަށްވީ އާމްދަނީ ނުލީބޭ އިސްރާފަށެވެ. ރަށްރަށުގެ ފެނާއި ނަރުދަމާ އެޅުންވެސްވީ އިސްރާފަށެވެ. ރަށްރަށުގެ ލަފާފުރުން ފަސޭހަކޮށްދީ ބަދަރުތައް ހަދާ މަގުތައް ހަދާ ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތް ކުރުންވެސް މުއިއްޒުމެނަށް ވެފައި އޮތީ އިސްރާފަކަށެވެ. އާމްދަނި ނުލީބޭގޮތަށް ދައުލަތުން ކުރި ބޭކާރު ހަރަދަކަށެވެ. ވަގުތުން ސަވާބު ލިބޭތަން ނުފެންނާތީ ފަސްވަގުތު ނަމާދު ކުރުމަކީވެސް ބޭކާރު ކަމެކޭ މިބައިގަނޑު ފަހަރުގައި ބުނެފާނެއެވެ. 

ނިކަން ބުނެ ބަލާށެވެ. އަތްނުފޯރާ ވަރަށް ދަރަނިވެރި ދައުލަތަކާ ހަވާލުވެގެން ހަތް މަސްވަންދެން ދައުލަތް ލޫޓުވީވެސް ކުރީގެ ސަރުކާރުން ހެއްޔެވެ. ރިޒާވްގައި މަސް ދުވަހުގެ ކާޑު ގަނެވޭނެ ވަރުނެތަސް ކަނޑުއަޑީ ޓަނަލް އަޅާ، ކަނޑުމަތީ ރޭލުއަޅާ، ފްލޯޓިންގ އެއަރޕޯޓް އަޅަން ވައުދުވީ އަތްފޯރާ ދިގުވެގެން ހެއްޔެވެ. އަތްނުފޯރާ ވަރަށް ދަރަނިވެރި ދައުލަތަކާ ހަވާލުވެގެން 140 މިލިޔަން ރުފިޔާ ހަރަދުކޮށްގެން ވަޒީރުން ދުއްވަން ކާރުގަތީ ކިހާވަރެއްގެ އާމްދަނީ ލިބޭ ކަމަކަށް ވެގެން ހެއްޔެވެ. ސިޔާސީންގެ މުސާރައަށް 900 މިލިޔަން މިވީ ކުޑަ ދުވަސްކޮޅު ހޭދަކޮށްލުމަކީ އާމްދަނީކިހާ ވަރަކަށް ލިބޭނެ ކަމެއްހެއްޔެވެ. އަސްކަރީ ޑްރޯނަށް 500މިލޔަން ދުއްވާލީ ކިހާ އާމްދަނީއެއް ލިބޭތީހެއްޔެވެ. އީދު ބޮތްކަށް ފަންސާސް މިލިޔަނާއި މުލިޔާގެއާއި ހިލަލީގެއަށް މަރާމާތަށޭ ކިޔާ 36 މިލިޔަން ތަޅަލައިގެން ހުރީ އެތަންތަނުން ކޯދުލާ ޖަވާހިރު ކެކިއަރާތީ ހެއްޔެވެ.     

އަޒާނެއްކަމަކު ތިޔަ ދައްކަނީ މާ ތާހިރު ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމުގައި ގައުމުގެ ދަރަނި އިތުރުކޮށް އާމްދަނީ އިތުރުނުވާ ފަދަ ކޮރަޕްޓް މަޝްރޫތަކެއް ހިންގި މަންޒަރު ފެނުނީ ހަމަ އެކަނި އަޒާން ކަހަލަ ބޮޑެތި ދޮގުވެރިންނަށެވެ. ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން ތިބީ އުފަލުންނެވެ.  

ސަރުކާރުން މިހާރު ދިމާކޮށްފައި އެތިބީ މުދަލާ ހިދުމަތުން ޓެކްސް ބޮޑުކުރުމަށެވެ. ކަރަންޓާއި ފެނުގެ ސަބްސިޑީ ކަނޑާލުމަށެވެ. ތެލުގެ ސަބްސިޑީ ކެނޑުމަށެވެ. ބުރިޖުން ކުރާ ދަތުރަށް އަގުނެގުމަވެ. އާސަންދައަށް ފައިސާ ނެގުމަށެވެ. މަސް ގަންނަ އަގު ދަށްކުރުމަށެވެ. ޓޯކޮށްގެން ދުއްވާ އެއްޗެތިން ބޮޑެތި ޖުރުމަނާ ނެގުމަށެވެ. ޒާތްޒާތުގެ ރިޕޯޓް ނުފޮނުވާ މަޅީގައި ޖައްސައިގެން ކުދި ވިޔަފާރިތަކާއި މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކުން ބޮޑެތި ޖުރރުމަނާތައް ކުރުމަށެވެ. މީހެއްގެ ޖީބުގައި ފައިސާ ފޮއްޗެއް އޮތަނުދީ ކައްވާލެވެން އޮތް ގޮތެއް ހޯދައިގެން ސަރުކާރަށް ކައްވާލުމަށެވެ. 

ކުރީ ސަރުކާރުން ގައުމު ދަރުވާލައިފިޔޭ ކިޔައިގެން ރައްޔިތުންނަށް ހިތިބޭސް ބޯންދޭން މުއިއްޒު ދިމާކުރީއެވެ. އެއްވެސް އާމްދަނީއެއް ހޯދަން އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ނުކޮށެވެ. ވެރިކަމަށް އެރިގޮތަށް އަރާ ހަތް މަސްވަންދެން ދައުލަތް ދަވާލުމުން ގޮތް ހުސްވީއެވެ. ވެރިކަމަށް އެރި ގޮތަށް އަރާ މުޅިދައުލަތް ދަވާލީއެވެ. އެއްވެސް އާމްދަނީއެއް ލިބެންނެތް ކަންކަމަށް ބިލިޔަނުން ހަރަދުކޮށް ހުސްކޮށްލީއެވެ. އެންމެ ލޯލާރިއެއް ވެސް ލިބެންނެތް އެތައްކަމަކަށް ބިލިޔަނުން ހަރަދުކުރީއެވެ. އެހަރަދުތައް އެގޮތަށް ނުކޮށްވާން އޮއްވާ ކުރި ބައެއް ކަންކަން ހަދާން ކޮށްލަމެވެ. 

• ހުވާކުރުމުގެ ދަރުބާރަށް 26 މިލިޔަން ރުފިޔާ ބާދަނގަޑަށް ހަދާލިއެވެ. 
• މުލިޔާގެ އަޕްގްރޭޑް ކުރަން 21 މިލިޔަން ރުފިޔާ ބޭކާރުކޮށްލައިފިއެވެ.
• ހިލާލީގެ އަޕްގްރޭޑް ކުރަން 15 މިލިޔަން ރުފިޔާ ހޭދަކޮށްފިއެވެ.
• ވަޒީރުންނަށް ޒަމާނީ 20 ކާރު ގަތުމަށް 140 މިލިޔަން ރުފިޔާ ވަނީ ހަރަދުކޮށްފައެވެ.
• ކަޅުއޮއްފުންމި ނަމޫނާ ދެއްކުމަށް 3 މިލިޔަން ހޭދަކުރިއެވެ.
• ބޮޑު ފާލަން ސަގާފަތަށް ފައްތަން 11 މިލިޔަން ރުފިޔާ ބޭކާރު ކޮށްލަނީއެވެ.
• ޑްރޯން ގަތުމަށް 500 މިލިޔަން ރުފިޔާ އިސްރާފުކޮށްލިއެވެ.
• އީދު ބޮކި ދިއްލަން 50 ލިޔަން ރުފިޔާއަށް ވުރެ ބޮޑު ހޭދައެއް ކުރިއެވެ.
• ސިޔާސީ މުއައްޒަފުންގެ މުސާރައަށް 900 މިލިޔަން ރުފިޔާ ހޭދަކޮށްފައި ވެއެވެ.
• އެކިމުނާސަބަތުގައި ހަވާ އެރުވުމަށް 50 މިލިޔަން ރުފިޔާ ބަޑިބޭހަށް އަންދާލާފައިވެއެވެ.
• ވެރިންގެ ދަތުރުފަތުރަށް 200 މިލިޔަން ރުފިޔާ ތަޅާލައިފިއެވެ. 

ހަނދާނަށް މިގެނަސްދިނީ އާއްމު މައުރިފާއިން އެންމެންމެ ދަންނަ ވާހަކަ ތަކެކެވެ. އެކިފަހަރު އަޑުއިވި ނޫސްތަކުން ކިޔާފައިވާ ވާހަކަތަކެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމުގައި މިހޭދަވި ހަތް މަސްތެރޭގައި އެހޭދަ އެވަރަށް ނުކޮށްވެސް ފަރުޖެއްސެން އޮތެވެ. ވެރިކަން ލިބުމުން ހީވީ ގުއިނުދެކޭ ކާޅަށް ގުއިފެނުނުހެންނެވެ. ވެރިކަމަށް 7 މަސްނުވެ ތިންހަތަރު ބިލިޔަން ރުފިޔާ އިސްރާފުކޮށްލި ބަޔަކު ފަސާދަޔާ ކިރަޕްޝަންގެ ތެރެއިން މިވީ ކުޑަ ދުވަސްކޮޅު ދައުލަތް ދަވާލާނެ ވަރު ހިތައްވެސް ނުގެނެވެއެވެ. 

ދަރަނީގެ ބޮޑު އަދަދެއް ރައްޔިތުންނަށް ދައްކައިގެން އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ޖީބުކަނޑަން ދިމާމިކުރީ ފައިސާ ނަގަން ހުރި ހުރިހާ ވަޅެއް ހުސްކޮށްފައެވެ. ދެބިލު ރަތް ނުވަނީސް ކަރަންޓް ބިލް ނުދެއްކޭ ނިކަމެތީންގެ ސަބްސިޑީ ކަޑާލައިގެން ސަރުކާރަށް ފެލަން މިއުޅެނީ ކޮން ފައިސާއެއް ހެއްޔެވެ.    

ލިބިލިބި އޮތް ހިދުމަތެއް ހުއްޓާ ނުލާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ދޭހިދުމަތެއްގެ އަގު ބޮޑު ނުކުރާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ވަޒީފާގައި ހުރި މީހަކު ވަކި ނުކުރާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ސަރުކާރުގެ މަތި ބަރުނުކުރާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ދީފައިވާ ގޯއްޗެއް ފްލެޓެއް ވަކި ނުކުރާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. މަސްވެރިން ކިރާ މަހަށް 48 ގަޑިއިރުތެރޭގައި އަގުދީ ނިންމާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. އާސަންދައިގެ ހިދުމަތް ފުޅާކޮށް ބެންކޮކާއި ދުބާއީން ބޭސްކުރެވޭނެ ގޮތް ހަދާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ފަށާފައިވާ އެއްވެސް ޕްރޮޖެކްޓެއް ނުހުއްޓާނެކަމަށް ބުންޏެވެ. ކަރަންޓާ ފެން ރަގަޅު ފެންވަރުގައި އަގުހެޔޮކޮށް ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް މެދުނުކެނޑި ލިބިދޭނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ދައުލަތުގެ އިސްރާފް ނައްތާލާ ދަރަނިތައް ފިލުވާ ގައުމީ ރިޒާވް ބަރާކޮށްލާނެ ކަމަށް މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. މިހެން ކިޔާފައި ނުކިޔާނެ ވަކިކަމެއް ނެތެވެ.

މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ލިބުމުން ހީވީ ބޮކަށް ރަންފުށް މައްޗަށް އެރުނު ހެންނެވެ. ހެދޭ ނުހެދޭ ނޭނގި ފަތުއަޑުކިޔާފާ ސިޔާސީ މަގާމުތައް އުފައްދާ މީހުނަށް ބަލައިގެން އަތްގުޅި ނުކާވަރުގެ މުސާރަ ދޭންފެށިއެވެ. ކެބިނެޓް ވަޒީރުންނާއި އެނޫން ވަޒީރުންގެ އަދަދު ސުމާރެއް ނެތެވެ. ސްޓޭޓް މިނިސްޓރުންނާއި ނައިބުންނާއި އެކި ނަންނަމުގައި އުފެއްދި ސިޔާސީ މަގާމުތަކާއި މީހުން އޮއިކުންޏަށެވެ. ކުންފުނިތަކާއި ބޯޑުތައް އެވަރެވެ. ޑުޕްލިކޭޓް ކުންފުނިތައް އެވަރެވެ.

ވެރިކަމުގެ ޝާނާއި ޝައުކަތަށްޓަކާ އެތައް މިލިޔަން ރުފިޔާއެއް ހަރަދުކޮށްގެން މުލިއާގެ މަރާމާތުކޮށްފިއެވެ. އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރު ހޭދަކޮށްގެން އައުވާނުނަށް އަގުބޮޑު ކާރުތަކެއް ހޯދައިފިއެވެ. ރަސްމީ ފާލަމަށް އެތައް މިލިޔަނެކެވެ. ޑްރޯން ގަތުމަށް އެތައް މިލިޔަނެކެވެ. ދެ ދުވަހުން އެއްދުވަހު ހަވާ އަރުވަން އެތައް މިލިޔަނެކެވެ. މަވެތިކަން ދައްކަން ފައުޖު ހަދާފައި ރާއްޖޭން ބޭރަށް ދިޔުމަށް މިލިޔަނުން ހަރަދު ކުރަނީއެވެ. އީދު ފާހަގަކުރުމުގެ ނަމުގައި ބިލިޔަނުން އިސްރާފެވެ. ހީވާނީ ދުވާލަކު މަލްޓި މިލިޔަނުން ސަރުކާރަށް ޑޮލަރު ވައްނަ ގައުމެއް ހެންނެވެ. 

ރަސްމާލެ ހިއްކާ ކަނޑުއަޑީގައި ޓަނަލް އަޅާ ދުބާއީ ލަދުގަންނަވާލާ ވަރަށް ދިވެހީންގެ ރާއްޖެ ކުރިއަރުވާލާނެ ކަމުގެ އުންމީދުގައި ދިވެހިން ތިބީ ދަތް ދިލުވައިގެންނެވެ. ކޮންމެ ދެފައި ދެގޯޅިއެއްގައި އެއަރޕޯޓެވެ. ގުއިފުނަދޫގައި މެރީނާ މޯލާއި މިނީ ރޭލެވެ. ދެ އަހަރުނުވާ ސީޕްލޭން ޓަރމިނަލް ކައިރި ރަށަކަށް ބަދަލުކޮށް ލަނީއެވެ. ޖައްވީ އުޅަނދާއި ނިއުކުލިއަރ ހަތިޔާރު އުފެއްދުމުގެ ވާހަކަ ނޫން ހުރިހާ ވާހަކައެއް މުއިއްޒު ވަނީ ދައްކާފައެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. މުއިއްޒު ދިވެހި ރައްޔިތުން ޅޮސް އުދޯއްޔަށްލީ ތިޔަހެންނަކުން ނޫނެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ވެރިކަމަށް 7 މަސްނުވެ މުއިއްޒު ކީހާޅެން ފަރިއްސަށް ވެއްޖެއެވެ. ރައްޔިތުން ހާލުގައި ޖެހުމުގެ ކޮޅުމަތި ފެންނަން ފަށައިފިއެވެ. ރައްޔިތުން ހިތިބޭސް ބޯން ޖައްސަނީއެވެ. 

ދިވެހިންނަށް ރަން އިލޮށިން ކަދުރު ކާންދޭން އުޅުނު އެއްކަލަ މުއިއްޒު ހަރަދު ކުޑަކުރުމުގެ ނަމުގައި ރައްޔިތުންނަށް ކާޑާއި ކަރަންޓާއި ފެނާއި ތެލުން ދޭ ސަބްސިޑީ ކަނޑާލަނީއެވެ. އޭރުން ކަރަންޓް ބިލާ ފެން ބިލު ބޮޑުވެ މިހާރަށްވުރެ ތިންގުނަ އިތުރަށް ފައިސާ ދައްކަން ޖެހެނީއެވެ. ތެލުގެ އަގު ބޮޑުވެ ދުއްވާ އެއްޗެތި ނުދުއްވާ ބާއްވަން ޖެހެނީއެވެ. ރައްޔިތު މީހާއަށް އާސަންދައަކީ އަގުދީގެން ނޫނީ ނުލިބޭ އެއްޗަކަށް ވަނީއެވެ. މުއައްޒަފުން ވަޒީފާއިން ވަކިކޮށް މަގުމަތި ކޮށްލަނީއެވެ. ހުޅުމާލެ ބްރިޖް ހުރަސްކުރާ ކޮންމެ ހުރަސް ކުރުމަކުން އަގު ނަގަނީއެވެ. އިންފްލޭޝަން މަތިވެ މުދަލުގެ އަގު ބޮޑުވެ އަތްނުފޯރާ ހިސާބަށް ދަނީއެވެ. 

ކަންކަން ރަނގަޅަށް ރާވާ ހިންގަން ނޭނގި ކަންކަން ބޮއްސުން ދިޔައިމާ ކުރީ ސަރުކާރޭ ކިޔަސް މައްސަލަ ހައްލެއް ނުވެއެވެ. ހައްތަހާ ވަނީ ބަރަހަނާއެވެ. ކިތަންމެ ވަރަކަށް އޮޅުވާލިޔަސް މިހާރު ވެރިކަމުގައި އޮތީ އެމްޑީޕީއެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމާ ހަވާލުވީ އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަން ނުވެގެން ވެރިކަމާ ހަވާލުވެ ދޭށޭ ކިޔާ ފަހަތުން ހިނގާ ރޮއި އާދޭސް ކޮށްގެނެއް ނޫނެވެ. މިހާރަކު އެމްޑީޕީއެކޭ ކުރީ ސަރުކާރެކޭ ކިޔާނެ ކަމެއްނެތެވެ. ކަންކަން ގޯހުން ގޯހަށް ދިޔުމުން ކުރީގެ ސަރުކާރޭ ކިޔައިގެން ރާގުރާގަށް ރައްޔިތުންގެ ބޮލަށް ޗިޕް ޖަހަން އުޅުނަސް އޮތް މައްސަލަތައް ހައްލެއް ނުވާނެއެވެ. ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ވާނީ ގޯހެވެ. ގައުމު ހަމަ މަގަށް އެޅުވުމުގެ ރޭވުންތެރިކަމެއް ހުނަރެއް މުއިއްޒުގެ ނެތެވެ. 

މަސްވެރިންނަށް ފައިސާ ނުލިބި މަގުމަތިވަނީއެވެ. މުއައްޒަފުންނަށް ވަޒީފާ ގެއްލި އާމްދަނީ ހުއްޓެނީއެވެ. ތެޔޮ ނުލިބިގެން އިންޖީނުގެތައް ހުއްޓި ކަނު އަދިރިވަނީއެވެ. އެއްގަމާ ކަނޑާ ވައިގާ ދުއްވާ އުޅަނދުތައް ހުއްޓި ޕާރކް ކުރަން ޖެހެނީއެވެ. މުއިއްޒުމެން އެބުނާ  ހިތިބޭހެއް ބޮއެގެން ހަނާވުމުގެ ކުރިން ރައްޔިތުން ނިކުމެ ގޯތާބޭ ދިޔަމަގުން ދުއްވާލުމުގެ ކުރީން އަވަހަށް ފައިބާށެވެ.  

ފަލަސްތީނު ފޮށައެއް ކަރަށް އެއްލައިގެން މާ ފަލަސްތީނު ވެގެން ކަންދެއްކުމުގައިވެސް އެވަރެއް ނެތެވެ. ރޯނު އެދުރުހެދިގެން ސައިންޓިފިކް ވާހަކަ ދައްކާއިރު އަޑުއަހަން ތިބީ މޮޔައިންނޭ އިބްރާހީމަށް ހީވާ ކަހަލައެވެ. ގްރޯތު ހޯމޯނޭ އަންހެނުންނޭ އިސްތައްޓޭ ކިޔަން މީ ކާކުހެއްޔެވެ.

ވަހުޝީކަން ބޮލަށް ލައިގެން އަންހެނުންގެ ކަންކަމަށް ގޮތްކިޔުން ނޫނީ ކުރާކަށް ކަމެއް މިކަލޭގެއަކަށް ނުފެނެއެވެ. އަންހެން ކުދިން ހިތާނު ނުކުރެވިގެން ވެސް މިކަލޭގެޔަކު މޮޔަވަނީއެވެ. ބަފާ ޝޭހަކަށް ވުމަކުން ބޮޑު ޝޭހު ހެދިގެން އިސްލާމް ދީން ބޭނުންކޮށްގެން އުޅޭ އިރު ހީވަނީ މީނާއަކީ މީ ދީންހެންނެވެ.

ރައްޔިތުން ދެކެ ލޯބިވާ މާދުރު ވިސްނޭ މީހަކަށް ހެދިގެން އިހަށް ދުވަހު ދެއްކީ އަނެއް ކަނޑުކޮސް ވާހަކައެވެ. ކޮވިޑްގެ ވަބާގައި މަރުވެދިޔަ މީހުންގެ އާއިލާތަކަށް ތަސައްލީ ހޯދަދޭން ކޮވިޑް މަރުތައް ތަހުގީގު ކުރާވާހަކައެވެ. އިބްރާހިމް ޖަނާބުގެ ވާހަކައިން ހީވަނީ ކޮވިޑް ޖެހިގެން މީހުން މަރުވީ ރާއްޖޭން އެކަނިހެންނެވެ. ކޮވިޑްގެ މަރުތަކުގެ ބަދަލުގައި އޭރު ސަރުކާރުގައި ހިންގަން ތިބި މީހުންނަށް މަރުގެ ހުކުން އަންނަން ޖެހެޔޭ ބުނާ ކަހަލައެވެ. 

ކުރީ ސަރުކާރުގައި އަޅައިގަނެ ހަސަދަވެރިވިޔަސް ބޮޑުވަރެވެ. ކޮވިޑް މަރުތައް އަޅެ ރަނގަޅަށް ތަހުގީގުކޮށްލަ ބަލާށެވެ. މިއޮތީ ސަލަފުޅިޔަން ސަރުކާރެއް ވިއްޔާއެވެ. މަޖިލީހުގައި ތިޔަ ތިބީ ޖަނާބުމެން ވިއްޔާއެވެ. އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްކޮށް ކިޔާނެ ނުކިޔާނެ އެއްޗެއް ނޭނގިގެން ކޮވިޑް މަރުތައްވެސް ކުރީގެ ސަރުކާރު ބޮލުގައި އެކަނި އަޅުވައިގެން ބެޗޭކަށް ނެތެވެ. އެކަމުގެ ޒިންމާ ވަކިމީހަކު ބޮލުގައި އަޅަންޖެހޭ ކަމަށް ވަންޏާ ފުރަތަމަ އަޅަން ޖެހޭ އެކަކީ ޖަނާބުގެ އުހުތު މިހާރުގެ މަހާރެހެންދި ސާޖިދާއެވެ. 

ސާޖިދާއަކީ މިރާއްޖޭގެ މެޑިކަލް މާފިޔާގެ އަމައެވެ. ސާޖިދާ އެޕްރޫވް ނުކުރާ ބޭހެއް ވެކްސިނެއް ރާއްޖެއަށް އެތެރެކޮށް ބޭނުމެއް ނުކުރެއެވެ. ސަޖިދާގެ މުށުތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ މެޑިކަލް މާފިޔާ އޮންނަތާ ކިތަންމެ ޒަމާނެކެވެ. މަހަ ރެހެންދިކަން ލިބުމުންވެސް އެކަމުން ނުނެއްޓޭން ގަދަހަދައިގެން ގާނޫނާ ހިލާފަށް ފުޑު އެންޑް ޑްރަގް އޮތޯރިޓީގައި އަދިވެސް ބަގުޑި ބައްދައިގެން އެހުންނަނީ އެހެންވެއެވެ. ޖަނާބަށް ކެރެންޏާ ސާޖިދާގެ ރަނގަޅު ތަހުގީގެއް ކޮށްލަބަލާށެވެ.  

އަދުރޭ ރައީސްގެ މި ވާހަކަ ތަކަކީ އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުން ބަލާއި ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހޭ ވަރުގެ އިއުތިރާފީ އަމަލެކެވެ. މިކަމުން ދޭހަ ވަނީ ރާއްޖޭގައި ސިޔާސީޕާޓީތައް މިފަދަ ގުރޫޕުތަކުން ރަހީނުކޮށްގެން ގުޅޭގޮތެވެ. ހަމަޔާއި އިންސާފު ނެތްވަރެވެ. 

ފަހެ، މި އިއުތިރާފުތަކަށް ފަހު ރައީސް މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރުގެ ދުސްތޫރީ ބިންގާ ގެއްލި ހިނގައްޖެއެވެ. ޗާޓުން ބޭރު ވެއްޖެއެވެ. ޓިކެޓް ފޭރިގަތްކަން ކަށަވަރު ވެއްޖެއެވެ. އުފެދުމުގައިވެސް މުއިއްޒު ކެންޑިޑެންސީ އަކީ ބާތިލުކަން ޔަގީން ވެއްޖެއެވެ. 

ޕީޕީއެމްގެ ސިޔާސީ ބާރު ވަނީ ކަނޑުވާލާފައެވެ. ޕީޕީެމްގެ ނަމުގައި އިންތިހާބުތަކުގައި ވާދަކުރުން ވަނީ މަނާކޮށްފައެވެ. ޕީޕިއެމްގެ ނަމުގައި ދައުލަތުން ފައިސާ ނަގައިގެން ބޭނުން ކުރަނީ ޕީއެންސީންނެވެ. ޕީޕީއެމް ކޯމާގައި ބާއްވައިގެން ޕީޕީއެމްގެ މުދަލާ ފައިސާ ދަމާވީދަނީއެވެ.

ރައްޔިތުންގެބާރު ހަރަކާތަށް އަންނާށެވެ. ޕީޕީއެމް އެބައޮތެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ގާނޫނު އެބައޮތެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ....ދިރިދެމި އޮންނާނެ!

މުއިއްޒު ބުނިގޮތުގައި ރާއްޖޭން ބަދަލު ހިފުމުގެ ރޫހު ނައްތާލެވިއްޖެއެވެ. ރައްޔިތުން މުއިއްޒު ބޭނުންވާ ގޮތުގައި ތިބިހާ ހިނދަކު ބަދަލު ހިފުމުގެ ރޫހެއް ނުފެންނާނެއެވެ. މުއިއްޒުގެ ފަރާތުން ބަދަލު ހިފުމުގެ ރޫހު ފެންނާނީ މުއިއްޒު ޖަހާހާ ބެރަކަށް ނުނަށަންޏާއެވެ.  

އަދުލު އިންސާފު ގާއިމު ކުރުމުގެ ނަމުގައި މުއިއްޒު އަމާޒު ހިފާފައި ހުރީ ކުރީ ސަރުކާރުގެ އިސްވެރިން ހިފާ ހައްޔަރު ކުރުމަށެވެ. އެއްވެސް ބޭފުޅެއްގެ މޫނަކަށް ކަނދުރާއަކަށް ބެލުމެއް ނެތިއެވެ. އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ނަމުގައި ބަދަލު ހިފުމަށެވެ. އެތެރެހަށީގައި ރޯވެ އަނދަމުންދާ ބަދަލު ހިފުމުގެ ހުޅުގަނޑު އެންމެ ފަހުން ކެތްނުވެގެން ވަރަށް ފާޅުގައި މުއިއްޒު އެ ބޭރުކޮށްލީއެވެ.  

އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަމަށް ރާއްޖޭގައި މިހާރު ޖާގަ ނޯންނާނެ ކަމަށް އެބުނީއެވެ. ސަރުކާރާއެކީ މަސައްކަތްކޮށް މުއިއްޒަށް އިހުލާސްތެރިކަމުގެ އަތް ދިއްކުރާ މީހަކަށް ނޫނީ ރައްކާތެރިކަމެއް ނެތްކަމުގެ އިންޒާރު މުއިއްޒު ރައްޔިތުންނަށް ރޭގައި އެދިނީއެވެ. ހަގީގީ ގޮށްމުށުގެ ވެރިކަމަށް ފެށިއްޖެކަން ރަސްމީކޮށް އެވަނީ އިއުލާނުކޮށްފައެވެ. 

ޑރ. ޝަހީމްގެ ހުރި ނުބައި ނުލަފާކަމާއެވެ. ލަދެއްހަޔާތެއް ނެތްކަމާއެވެ. ބިރެއްކަމެއް ނުގަންނަ ކަމާއެވެ. އިސްލާމް ދީނުގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ރުކުން ކަމުގައިވާ ހައްޖުގެ އަޅުކަމާ ގުޅުވައިގެން މަތިމައްޗަށް އޮޅުވާލަނީއެވެ. ދޮގު ހަދަނީއެވެ. ހަމަ ރަނގަޅަށްވެސް އިސްލާމީ ކަންތައްތަކާ ނިކަން ރަނގަޅަށް ޑޮކްޓަރ ޝަހީމް އެބަ ބެހެލައެވެ. 

މިއަހަރުގެ ހައްޖުގެ މަނާސިކުތައް ނިމުމާއިއެކު ހައްޖުގެ މަތިވެރި އަޅުކަންކުރެވޭ މާތްވެގެންވާ ބިމުގައި ހުރެވެސް އުޅެގަތީ ނޫސްތަކުން ފަލަ ސުރުހީ ހޯދާށެވެ. މަތިމައްޗަށް އޮޅުވާލާ ދޮގު ހަދަމުންނެވެ. ހީވަނީ އެހެން ބަޔަކު ނުކުރާ އައުކަމެއް ކުރެވިގެން އުޅޭހެންނެވެ. މީހެއްގައި ހުރި ނުބައިނުލަފާކަމާއެވެ. ލަދުހަޔާތް ނެތްކަމާއެވެ. ބިރެއް ކަމެއް ނުގަންނަ ކަމާއެވެ.

ދިވެހިން މިހާތަނަށްް ކުރި އެންމެ ފުރިހަމަ ހައްޖަކީ މި އަހަރުގެ ހައްޖުކަމަށް ޑރ. ޝަހީމް ސިފަކުރިއިރު އެކަން އޮތީ އެހެން ނޫންކަން ނޭގެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ. އަމިއްލަ ޖަމާއަތްތަކުން ކުރިއިރަށްވުރެ ގިނަ ކަންކަން ހައްޖުކޯޕަރޭޝަނުން ކުރީ ގޯސްކޮށެވެ. އައު ކުކުޅަކަށް އެޅުނީ ގައުބިހަކަސް ބިހެއް އަޅައިފިއްޔާ ކުކުޅު ގޮވާނެތާއެވެ. 

ކުރެވުނު މޮޅުކަމެއް ކަމަށްބުނެ ޝަހީމް އެެންމެ ފުރަތަމަ ފާާހަގަކުރީ ފެންވަރު ރަނގަޅު ކާނާ ދިވެހި ހާޖީންނަށްް ފޯރުކޮށްދިން ވާހަކައެވެ. ޝަހީމަށް އައުކަމަކަށް މިކަން ވެގެން އުޅުނަސް މީގެ ކުރިންވެސް ހައްޖާޖީންނަށް ކާންދެނީ ނިކަން ރަނގަޅަށެވެ. ދިވެހި ހައްޖުވެރިންނަށް ދިވެެހި ރަހަތައް ހިމަނައިގެން މީރު ކެއުން ބުއިން ހައްޖު ގުރޫޕްތަކުން ދިނެވެ.  

އަޖައިބެއް ނުވާނެހެއްޔެވެ. ބަލި މީހުންނަށް އެންމެ މަތީ ދަރަޖައިގައި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިން ކަމަށްބުނެ ފޮނިކަނޑަނީ އެއީ މީގެކުރިންވެސް ނިކަން ރަނގަޅަށް ކޮށްދެމުން އައިކަމެކެވެ. ޑައިލެލިސްއޭ ކެންސަރޭ ހިތުގެ ބައްޔޭ ކިޔައިގެން މާ އިމޯޝަނަލް ވާނެކަމެއް ނެތެވެ. މީގެކުރީންވެސް ފެންވަރު ރަނގަޅު ދިވެހި ޑޮކްޓަރުންނާއި އެކު ސިއްހީ ފަރުވާ މަތީ ފެންވަރެއްގައި ނުދެވޭ ގޮތަކަށް ރާއްޖޭން ދުވަހަކުވެސް މީހުން ހައްޖަށް ފޮނުވާފައެއް ނުވެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެއްވެސް ހާޖީއެއް ބަލިވެ އެޑްމިޓްކޮށް ފަރުވާ ދޭން ޖެހިއްޖެނަމަ އެ ހާޖީއަކު ފަރުވާއަށް ފަހު ދޫކޮށްލަންދެން އޭނާގެ ހުރިހާކަމެއް ބަލަހައްޓާނީ ސައުދީ ސަރުކާރުންނެވެ. މިއަހަރުވެސް ސައުދީ ސަރުކާރުން އެކަން ނިކަން ރަނގަޅަށް އިންތިޒާމް ކޮށްފައި އޮތެވެ. އެއްޔަކީ މުއިއްޒާ ޝަހީމުގެ މޮޅުކަމުން ރޭވި ހިނގަމުން އަންނަކަމެއް ނޫނެވެ. 

އެންމެ ހެއްވަކަމަކީ އަރަފާތަށް ނުވަދެވޭ އެކަކު ވެސް ނެތްކަމާއި ބަލި މީހުން ވެސް އަރަފަރާތަށް ގެންދެވުނުކަމަށް ޝަހީމް ބުނުމެވެ. އަރަފާތަށް ނުވަދެވޭ މީހަކަށް ހައްޖު ނުލިބޭއިރު މަރަށް ފުރަނައަށްވެސް ކޮންމެ ހާޖީއަކުވެސް އަރަފާތަށް ގެންދެވޭތޯ ނުބަލާނީ ކޮންބައެއް ހެއްޔެވެ. އެޑްމިޓްްކުރެވިފައިވާ ބަލި މީހުންވެސް އަރަފާތަށް ގެންދެވެއެވެ. އެޑްމިޓްްކުރެވިފައިވާ ބަލި މީހުން އަރަފާތަށް އުފުލުމުގެ އިންތިޒާމުތައް ހަމަޖައްސަމުން އަންނަނީ ސައުދީ ސަރުކާރުންނެވެ. ޝަހީމުގެ މޮޅުކަމަކުންނެވެ. 

100 އެއް ހާ ހާޖީން މަގު އޮޅުނު ވާހަކަ ދައްކަން ޝަހީމް ލަދު ނުގަންނަކަމެވެ. ޑިވައިޒެއްގެ އެހީގައި ލޮކޭޓްކޮށްގެން 100އެއްހާ މީހުން ހޯދަން ޖެހޭނީ އިންތިޒާމްތައް ކިހާވަރަކަށް ބޮއްސުންލާފައި އޮވެގެންް ހެއްޔެވެ. މަގު އޮޅުނު ކަމަށް އެ ބުނިއްޔަކީ އެކެއް ދެމީހެއްގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ގެއްލޭ މީހުން ޑިވައިސެއް ބޭނުންކޮށްގެން ހޯދަން މިދިޔަ އަހަރުން ފެށިގެން ފަށާފައިވާކަން ނަސީބެވެ. ގެއްލޭ މީހުން ހޯދުމަށް ވަކި ޑިވައިޒެއް ހައްޖު ކޯޕަރޭޝަނުން ތައާރަފު ކުރީ މިދިޔަ އަހަރުއެވެ. އެއްޔަކީ ޝަހީމެއް މުއިއްޒެއް ތައާރަފްކުރި އެއްޗެއް ނޫނެވެ. 

އަރަފާތާއި މީނާގައި ޓެންޓްތަކުގެ ހާލަތު ހުރިގޮތް އެންމެނަށްވެސް އެނގޭނެއެވެ. އެވާހަކަ ދެއްކުމުގެ މާނައެއް ނެތެވެ. އަމިއްލަ ޖަމާއަތްތަކަށް ފުރުސަތުނުދީ ހައްޖުކޯޕަރޭޝަނުން ޝަހީމް އިސްވެހުރެ މިހާތަނަށް ހައްޖުވެރިން އަތުން ނެގި އެންމެ ބޮޑުއަގު ނަގައިގެން ހައްޖުން ވައްކަންކޮށްފައިވެސް ހައްޖުވެރިންނަށް ކަމޭހިތާލަން ނުކެރުނެވެ. ކުރިއްޔާ ކުރިކަމެއްކުރީ ކަންދައްކާ މީޑިއާ ސްޓަންޓްގެ ގޮތުގައެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކުށްވެރިއަކު މިނިވަން ކުރަނީ ގާނޫނުން ލިބިދޭ ބާރަކުންނެވެ. އަދަބު ލުއިކުރުމާއި މާފުކޮށްދިނުމަކީ ގާނޫނުން ރައީސަށް ލިބިދޭ ބާރެކެވެ. އެބާރުގެ ބޭނުން ރައީސް ކުރާނީ އެކަމަކީ ކުރަންޖެހިއްޖެ ކަމަކަށް ވެގެންނެވެ. އެކީ އެކަށް މިނިވަންކުރުމާއި ޝަރުތުކޮށްފައި ދޫކުރުމާއި އެނޫންވެސް ގޮތްގޮތުން ކުށްވެރިންނަށް ގާނޫނީ އިމުގެތެރެއިން ދެވިފައި ހުންނަ ލުއިތަކާމެދު ފިތުނަވެރި ރައުޔު ގޮތްގޮތަށް އާއްމުކޮށް ނެރުމަކީ ފުލުންގެ ކަމިޝަނަރުގެ ޒިންމާއެއް ނޫނެވެ. ނޭނގި ނަމަވެސް އެއުފެއްދެނީ ފިތުނައެވެ.

ގާނޫނުން ލިބިދޭ ބާރަކުން ރައީސަކު ކުރާކަމެއް ކުށްވެރިކޮށް ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރު ނިކުމެ ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމް ފުނޑާލުމެވެ. އިންސާފު ހޯދާ ދިނުމެއް ނޫނެވެ. ފަސާދަ އުފެއްދުމެވެ. ޕޮލިސް ކަމިޝަނަރުގެ ޒިންމާއަކީ ގާނޫނު ދިފާއުކުރުމެވެ. ގާނޫނާ ހިލާފުވާ މީހުން ހޯދާ ހުއްޓުވުމެވެ. މުޖުތަމައު އިސްލާހު ކުރުމެވެ. ތަހުގީގުކޮށް ޝަރީއަތަށް ފޮނުވުމެވެ. ހުކުން ކުރުމެއް ނޫނެވެ. 

ކުރީ ދައުރުގެ ރައީސްގެ ވެރިކަން ނިމިނިމި އޮއްވާވިޔަސް ހުކުން ތަންފީޒު ކުރަމުން ދިޔަ ބަޔަކު ދޫކޮށްލީ ގާނޫނުގެ ހަމައިންނެވެ. އެކަމުގެ ނިޔަތާއި މަގުސަދަކީ އެހެން ބަޔަކަށް ނިންމޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑަސް ކުށްވެރިއަކު މިނިވަން ކުރުމުން އެއީ މިނިވަނެކެވެ. މިނިވަން ކުރާހާ މީހުންނަކީ ތަކުރާރުކޮށް އެހެން ކުށްކުށަށް އަރައިގަންނާނެ ބައެއްނޫނެވެ.  އެހެން އެކަންވުން ލާޒިމެއްވެސް ނޫނެވެ. 

ރާއްޖޭގައި ކުށްކުރުން އާއްމުވެފައިވަނީ ކޮންމެހެން ޖަލުމީހުން ދޫކޮށްގެން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ކުށްކުރުމަށް ދެވިހިފާފާ ތިބި ބަޔަކު ތިއްބަސް ދޫކުރުމުގައި މީހުންގެ ނިޔަތަކަށް ނުބެލޭނެއެވެ. މާފުކުރުމާއި އަދަބު ލުއިކުރުމަށް ފެތޭ މީހުން ދޫކުރުމަކީ އަލަކަށް ކުރާކަމެއްނޫނެވެ. ވަކި ސަރުކާރަކުން އެކަނި ކުރިކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. ޖަލުން މީހުން މިނިވަންކުރިކަމުގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު ރާއްޖޭގެ ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމުގެތެރެއިން ބޭއިންސާފުން އަދަބުލިބޭ މީހުން ވަކި މަދެއްނޫނެވެ. ހަގީގީކުށްވެރިޔާ މިނިވަންކަމާއެކު ބޭރުގައި އުޅޭއިރު އަދަބު ލިބެނީ ކިތައް ވިކްޓިމުންނަށް ހެއްޔެވެ. އެއްދޮރުން ވައްދާ އަނެއް ދޮރުން ނެރެނީ ހެކިނުލިބިގެން ކިތައް މުޖުރިމުން ހެއްޔެވެ. 

ރާއްޖޭގައި މިހާރު ހިނގާހާ ކުށެއް ހިންގަނީ ކުރީ ސަރުކަރުން ޖަލުން ދޫކޮށްލި މީހުން ކަމަށް ދައްކައިގެން ހަދަން ތިޔަ އުޅެނީ ކޮން އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ. މިދިޔަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބާ ދިމާކޮށް މި ސަރުކާރުން ދޫކޮށްލި މީހުންގެ ތަފްސީލް ކެރެންޏާ ހާމަ ކޮށްލަ ބަލާށެވެ. ދައުލަތަށް ބޮޑެތި އަދަދުން ހިޔާނާތްތެރިވީ ކަމަށް ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެ ޝަރީއަތުގައި އޮތް މައްސަލަތައް އަނބުރާގެނަސް ދައުލަތުގެ ތިންބާރުން ބާރެއްގެ އިސްވެރިކަމެއް މީހަކަށް އިހަށްދުވަހު ދިންތަން ނުދެކެންހެއްޔެވެ. އެކަމުގެ ފަހަތުގައި އޮތީ ކޮންކަހަލަ ޖަރީމާއެއްތޯ ބަލާ ފިޔަވަޅު އަޅާލަން ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރަށް ކެރޭނެބާއެވެ. 

ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރެއް ކަމަކު ރޮނގު ހުރަސް ނުކޮށް ގާނޫނީ ޒިންމާ އަދާކުރާށެވެ. ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ހިޔާލު ފާޅުކުރަން ނުހަދާށެވެ. އެއް ސަރުކާރު ނުބައިމީސްކޮށް އޮތް ސަރުކާރަށް ވައިއަޅުވަން ނޫޅޭށެވެ. ގާނޫނުގެ ތެރެއިން ސަރުކާރުކޮށްފާ ހުންނަކަންކަމާ މެދު ޝައްކު އުފައްދާ ގާނޫނުގެ ބާރު ކަނޑުވާލަން ނުހަދާށެވެ.   

މި ޒަމާނުގައި ހައްޖުގެ ހިދުމަތްތަކަކީ ސައޫދީ އަރައްބިއްޔާގެ މައްކާ - މަދީނާގެ ޓޫރިއޒަމްގެ އެންމެބޮޑު އެއް ހިއްސާއެވެ. ހައްޖުގެ އަޅުކަމުގެ ކަންކަން އިންތިޒާމް ކޮށްދެނީ ސައޫދީ ސަރުކާރުންނެވެ. ހައްޖާ އުމުރާގެ ކަންކަމަށް ހާއްސަ ވުޒާރާއެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުންނެވެ. މިލިޔަނުން ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުން އަންނަ ހައްޖާޖީންނަށްޓަކައި ތަރުތީބުން ދުރާލާ އިންތިޒާމް ކުރެއެވެ. ހައްޖަށް މީހުން ފޮނުވާ ގައުމުތަކުން އެދޭ ފެންވަރެއްގައި ކަންކަން ހަމަޖައްސާދެއެވެ. މައްކާއެއް މަދިނާއެއް މިނާއެއް އަރަފާތެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތްތާއެވެ. ހޮޓަލެއް ފޭލިގެއެއް ވެސް ކިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ. 

ދީފައިވާ ކޯޓާގެ ދަށުން ހައްޖުވެރިން ފޮނުވާ ގައުމުތަކުން ބޭނުންވާ ފެންވަރެއްގައި ހައްޖާޖީންނަށް ހިދުމަތް ދެވޭނެ އިންތިޒާމް ސައޫދީ ސަރުކާރުން ހަމަޖައްސާދެއެވެ. އެއްޔަކީ މިއަދަކު އިއްޔެއަކު އެކަނި ކުރާކަމެއް ނޫނެވެ. 

ހަގީގަތަކީ މިއީކަމުން މި އަހަރު ރާއްޖޭގެ ހައްޖުވެރިންނާމެދު މުއިއްޒު ސަރުކާރުން އިހުމާލުނުވާނަމަ ދިވެހި ހައްޖުވެރިންގެ ޓެންޓްތަކުގެ ހާލަތު އެހާދަށެއް ނުވީހެވެ. ނިސްބަތުން އެންމެ ބޮޑު ހޭދައެއްކޮށްގެން ހައްޖަށްދާ ބަޔަކަށް މިހާރު ދިވެހިންވާނެއެވެ. ކުރިއާއި ހިލާފަށް ރާއްޖޭން މީހުން ހައްޖަށް ގެންދަނީ ވަކިވަކި ޖަމާއަތްތަކަކުން ނޫނެވެ، ސީދާ ސަރުކާރުގެ ޒިންމާގައެވެ. 

ހައްޖުވެރިން އަތުން ސަރުކާރަށް ނަގާ ފައިސާއަށް ބަލާއިރު ވާން ނުޖެހޭވަރު ދިވެހި ހައްޖުވެރިންނަށް ވެއްޖެއެވެ. މީގެކުރިން ދުވަަހަކު ދިވެހި ހައްޖުންވެރިންނަށް އުފުލަން ނުޖެހޭ ތަކުލީފާއި އުދަނގޫ މިފަހަރު ހައްޖުވެރިން އެބަ އުފުލައެވެ. ޓެންޓްތަކުގެ ތޮއްޖެހުމާއި ފިތިބާރުވުން އެހާބޮޑެވެ. އެކަކު އަނެކަކާ ޖެހިފިތި ބާރުވެފައި ތިބިވަރުން ހަމައިސްކޮޅަށް ދެމިލައިގެން ޓެންޓްތެރޭގައި ނޯވެވެއެވެ. މުސްކުޅިންނާއި ބަލިމީހުން ޓެންޓްތެރޭގައި އުޅެން ޖެހުނީ މީހުންގެ މަތިން ގިރާކުރުމުގެ އުނދަގުލާ ތަކުލީފުގައެވެ. އެހާ ބޮޑަށް ތޮއްޖެހިފައި އޮތް އިރު ފިރިހެނުންގެ ޓެންޓްގައި އޭސީ ވެސް ގިނަފަހަރު ނުޖެހެއެވެ.

ހައްޖުވުމަށް ހިނގާނެ ހުރިހާ ހަރަދެއް ހަމަ އަގަށްވުރެ ވެސް ބޮޑުކޮށް ފައިސާ ދައްކައިގެން ދާބައެއްގެ ކަންކަން ހުންނާނީ އެފެންވަރަކު ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ހައްޖާޖީންނަށް ލިބުނީ ސައޫދީ އަރަބިޔާއިން ލިބެންވީ ފެންވަރުގެ ހިދުމަތެއްނޫނެވެ. އެއްޔަކީ ސައޫދީ އަރައްބިއްޔާގެ ޓޫރިޒަމް ސިނާއަތުގެ ފެންވަރެއްވެސް ނޫނެވެ.

ދިވެހި ހައްޖާޖީންގެ ޓެންޓް ތަކުގެ ފެންވަރުން އެނގިގެން ދިޔައީ މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ހައްޖުން ވައްކަން ކޮށްފައިވާކަމެވެ. ބޮޑު އަގުނަގައިގެން ފައިސާކޮޅު ޝަހީމްމެން ކައްވާލާ ކެތްތެރި ކަމުގެ ފަރުދާގައި ހައްޖާޖީން ޖައްސާ އޮޅުވާލީކަމެވެ.  

ރައީސް މުއިއްޒުގެ ބަންޑާރަ ނައިބު އަހުމަދު އުޝާމް ބަންޑާރަ ނައިބުކަމުގެ ޒިންމާއާ މަތިކުރާކަށް ފުރަތަމަ ފަހަރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރުހުމެއް ނުލިބުނެވެ. މަޖިލީހުން ރުހުން ނުލިބުމުންވެސް އަލުން މަގާމަށް އައްޔަނުކޮށްގެން އުޅުނެވެ. މަޖިލީހުގެ ރުހުން ނުލިބެހުރެ ބަންޑާރަ ނައިބުގެ ހައިސިއްޔަތުން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގައި ބައިވެރިވުމާ ދައުލަތުގެ ގާނޫނީ އެތައް ޒިންމާއެއް އުފުލާ ނިންމުންތައް ނިންމާ ހަދަމުން އުޝާމް ގެންދިޔައެވެ.  

ގާނޫނު އަސާސީ ބުނާ ގޮތުން ޖޭއެސްސީގައި ބަންޑާރަ ނައިބު އިންނަން ޖެހެއެވެ. ޖޭއެސްސީގެ ނިންމުންތައް ނިންމުމަށް ބާއްވާ ޖަލްސާތަކުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ބަންޑާރަ ނައިބުގެ ގާނޫނީ ޒިންމާއެކެވެ. 

މަޖިލީހުގެ ރުހުން ނުލިބުނު ހިސާބުން ބަންޑާރަ ނައިބުކަމުގައި ހުރި އުޝާމް ޖޭއެސްސީގެ ޖަލްސާތަކަކަށް ނުދެއެވެ. އޭރު ޖޭއެސްސީގެ 15 ޖަލްސާއެއްގައި އުޝާމް ބައިވެރިވެފައެއް ނުވެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ޖޭއެސްސީގެ އިތުރުން އެޓާނީ ޖެނެރަލްގެ ހައިސިއްޔަތުން ބާ ކައުންސިލްގައި ވެސް އުޝާމް ބައިވެރިވާން ޖެހެއެވެ. ބާކައުންސިލްގެ ޖަލްސާތަކުވެސް އޭރު އުޝާމް ބައިވެރިއެއްނުވެއެވެ. 

ޖޭއެސްސީއާއި ބާ ކައުންސިލްގެ ޖަލްސާތަކުގައި ބައިވެރިވެއްޖެނަމަ ފެންމަތިނުވެ ނުދާނެ ގާނޫނީ މައްސަލަތައް އުޝާމަށް އެނގޭނީތާއެވެ. ޖޭއެސްސީއަކީ ގާނޫނީ ސިޔާސީ މުއައްސަސާއެކެވެ. ޖޭއެސްސީގެ ޖަލްސާއަކަށް އޭރު ދިޔަނަމަ ވެއްޓޭނީ ހޫނުފެނަށްކަން އުޝާމަށް ރަނގަޅަށް އެނގޭނެއެވެ. ބާ ކައުންސިލަކީ ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ގާނޫނީ ވަކީލުންނަށް ނިސްބަތްވާ ގާނޫނީ މުއައްސަސާއެވެ. އުޝާމްގެ ގައިރުގާނޫނީ ބަންޑާރަނައިބުކަން ބާ ކައުންސިލުން ބަލައި ނުގަންނާނެކަން އުޝާމަށް އެނގެއެވެ. 

އެއްވެރިކަމެއްގައި އެއްމަގާމަކަށް އައްޔަނު ކުރަން މަޖިލީހުން ރުހުން ނުދީފައިވާ މީހަކަށް އަލުން ރުހުން ހޯދަން ހުށަހަޅައިގެން ރުހުން ހޯދުމަކީ ގާނޫނު ދަންނަކަން ކަމަށް ނުވިޔަސް ހުދުމުހުތާރު ވެރިކަމެއްގައި ވެރިމީހާ ބޭނުންވުމުން ކަމެއް ނުވެވޭ ގޮތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ގާނޫނަކުން މަނާ ނުކުރާތީ އުޝާމްގެ ބަންޑާރަ ނައިބުކަން ވެސް އެގޮތަށް މިހާރު އެތިބީ ހަލާލުކޮށްގެންނެވެ.  

ހަލާލުކުރި ބަންޑާރަ ނައިބުކަމުގައި ނޫސްވެރިން ކުރިމައްޗަށް ނިކުމެ އުޝާމް އަމިއްލައަށް ކަށަވަރުކޮށްދިނީ ކުރިން ހުރީ ހަރާން ބަންޑާރަ ނައިބު ކަމެއްގައި ކަމެވެ. ޖޭއެސްސީގެ ޖަލްސާތަކަށް ފަހުން ނުދާން ފެށި ސަަބަބަކީ ރުހުމުގެ މައްސަލާގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ގޮތެއް ކަނޑައެޅިފައި ނެތުމުންކަމަށް އުޝާމް ބުނުމުން އުޝާމް އޭރު އެހުރީ ގައިރު ގާނޫނީކޮށް ކަމާމެދު ޝައްކެއް ނެތް މިންވަރަށް ޔަގީންވީއެވެ. 

ވަރަށް ސާފުބަހުން އުޝާމް ބުނީ " އަޅުގަނޑު ދެވަނަ ފަހަރަށް ރައީސް އެޕޮއިންޓް ކުރެއްވީމައި ރުހުމުގެ މައްސަލާގައި މަޖިލީހުން ގޮތެއް ނުނިންމާ އޮތުމުން ޖޭއެސްސީގެ ޖަލްސާތަކަށް ނުދަން،" ކަމަށެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ޖޭއެސްސީގެ އިތުރުން އެޓާނީ ޖެނެރަލްގެ ހައިސިއްޔަތުން ބާ ކައުންސިލްގައި އިންނަން ޖެހޭއިރު ބާ ކައުންސިލްގެ ބައްދަލުވުންތަކާއި މަޝްވަރާތަކުގައި ވެސް އޭނާ ބައިވެރިނުވާ ކަމަށް އުޝާމް ވަނީ އިއުތިރާފް ވެފައެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒުގެ އިސްނެގުން މިހުންނަނީ އާފާޑަކަށެވެ. އަމިއްލައަށް ފެނިގެން އިސްވެކުރާކަމެއް ކުރާން އުޅޭކަމެއް ނެތެވެ. އަމްދުން ރައީސްގެ އިސްނަގައިގެން ކަމެއްކޮށްފިޔޭ ބުނެފިނަމަ އެކަމަކީ އެކަމެއް ނުކޮށްގެން ބަޔަކު އަޑުއުފުލާ ކަމަކަށް ނޫނީ ނުވެއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު އިސްނަގައިގެން ކަމެއްކޮށްފިޔޭ ބުނެފިނަމަ ބަލާނެ ކަމެއްނެތެވެ. އެކަމެއް އެކުރަނީ މަޖުބޫރު ވެގެންނެވެ. ނުކޮށް ނުވެގެންނެވެ. އެގޮތުން ކުރާ ގިނަކަންކަން ކުރަނީ އުނބަށް ޖަހާ އުސޫލުންނެވެ. 

އިއްޔެ ރައީސް އިސްނަގައިގެން ބޮޑުކަންނެލި މަސްވެރިންނަށް ތެޔޮގަންނަން ލިބޭ އަގު ހެޔޮކޮށްފިކަމަށް އެބަބުނެއެވެ. ރައީސް އިސްނަގައިގެން ބޮޑުކަންނެލި މަސްވެރިންނަށް ތެޔޮ އަގުހެޔޮ ކުރަން އިސްނަގަން ރައީސަށް އެނގުނީ މަސްވެރިން ނިކުމެ މުޒާހަރާކޮށް ގޮތް ހުސްކޮށްލުމުންނެވެ. 

ޕީއެސްއެމް މެދުވެރިކޮށް ރައީސް އިސްނަގައިގެން ފަލަސްތީނާއެކު ދިވެހިން ތިބިކަމަށް ދައްކަން ތެލެތޯން ބާއްވަން އެގެނީވެސް ގޮތް ހުސްވެގެންނެވެ. އިޒުރޭލު ޕާސްޕޯޓް ބޭން ކުރުމަށް ގޮވާލެވޭ އަޑު ގަދަވެ ގޮތް ހުސްވެގެން ހަދާނެ ނުހަދާނެ އެއްޗެއް ނޭނގިގެން މީޑިއާ ސްޓަންޓެއް ރައީސް އިސްނަގައިގެން ޖައްސާލީއެވެ.

ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުންނަށް ކާމީޔާބާ ނަސްރަށް އެދި ފަސްނަމާދުގައި ކިޔަމުން އައި ގުނޫތު ހުއްޓާލުމަށް ފަހު ހަތަރުފަސް މަސްފަހުން އަލުން ގުނޫތު ކިޔަން ފެށިފެށުންވެސްވީ ރައީސްގެ އިންނެގުމަކަށެވެ. ފަސްވަގުތު ނަމާދަށް ގޮވުންވެސް ރައީސްގެ އިސްނެގުމަކަށް ހަދާފާނެއެވެ.

ކަރަންޓް ބިލްތަކަށް ލުޔެއްދިނުމުގައި ޑިސްކައުންޓްގެ ގޮތުގައި ރޯދަމަހު ކަނޑާލި ބައި ޖެހިގެން އައި ބިލަށް ވައްދާލީ ދުންބުރައިގެން ދާވަރަށެވެ. ހަމައެއް ލަމައެއް އެޔެއް މިޔެއް ނުބަލައެވެ. އަރައިގެން ރުޅިން މީހުންގަނޑު ކެކިއަރައިގަތުމުން އެއްކަލަ ރައީސް އިސްނަގައިގެން ކަރަންޓް ބިލުތައް މުރާޖިއާ ކުރަން ނިންމީޔޯލައެވެ. 

ރަތްމަހަށް ނުގޮވާހާ އެއްޗެތި އިންޑިއާއަށް ގޮވާ ޒަމާންވީ ގުޅުން ގޯސްކޮށްލުމަށްފަހު ރައީސް އިސްނަގައިގެން ގުޅުން ރަނގަޅުކުރަން އުޅުމަކީވެސް އެކަހަލަ އަރަތެކެވެ. ބޮކުބާރު ދައްކަން އުޅެއުޅެ އެކަން ނުވުމުން އިސްނަގައިގެން ނާށިގަނޑު ހިފައިގެން ސަލާން ޖަހަންފެށީމާ ކައިރީގައި ބައިންދައިގެން ވަށިވަށިން ދީފާ ބާނާލިގޮތް ލަހެއްނުވެ ފެންނަން ފަށާނެއެވެ. 

ކަމަކާ ރައްޔިތުން ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށް އަޑުއުފުލަން ފެށުމުން ކިރިޔާކަމެއް ކޮށްލާ ވާހަކަ ބުންޏަސް މުއިއްޒުގެ ބޮޓުންގެ ކަމަކީ ރައީސް އިސްނެގިއްޔޭ ކިޔައިގެން ސުރުހީ ހަދައިގެން ފެތުރުމެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު އިސްނަގައިފިޔޭ ބުނެފިނަމަ ބަލާނެ ކަމެއްނެތެވެ. އެކަމެއް ކުރާނީ ގޮތް ހުސްވެގެންނެވެ. އެހެންގޮތެއް ނެތިގެންނެވެ.   

ސިޔާސީ ދަތުރު އަދާލަތުން ފަށައިގެން ވެރިކަމަށް އައުމަ ހަމައަށް މުއިއްޒު ކަންކުރީ ކިހިނެއްކަން ކިތަންމެ ފަހަރަކު ކިތަންމެ ބަޔަކު އެބަ ކިޔައެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ހިޔަނިން ބާރުވެރިވެ ގަތްގޮތާއި ރިޔަސީ ޓިކެޓް ދަމައިގަތްގޮތަކީ އައުވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ފަލްސަފާއާއި ފޮޓޯފުޅާއި ހުސްގޮނޑިއަކީ އެންމެން ދުށްތަނެވެ.

ވެރިކަމާ މުއިއްޒާ ދެމެދަށް އޮތް ހުރިހާ ހުރަހެއް ގިރާކުރުމުގައި އިހުސާންތެރިކަމާއި މޫނަށް ކަނދުރާއަށް ބެލުމަކީ މުއިއްޒުގެ އޮންނަކަމެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަން ލިބުމުން ވެރިކަމަށް ގެންނަން ވޯޓުދިން ގިނަ މީހުނަށްވެސް ދިނީ ދޯކާއެވެ. ކޮށްލީބާކީއެވެ. ފަހަތުގައި އޮތް ބިޔަ ބޮޑު ޕީޕީއެމް ހުދުކާފޫރަށް ހަދާލީއެވެ. ރައީސް ޔާމީން ސައްޕުޖަހާ ބޭރުކޮށްލީއެވެ. 

ވެރިކަމުގެ މާމުއި ހަނދުވަރުގައި މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ދިފާއުކުރުންވީ ފިސާރި އުނދަގޫ ކަމަކަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ މުއިއްޒާ ދެކޮޅަށެވެ. ވެރިކަމުން އަޒުލްކުރުމުގެ އަޑު އޭރު ކަނޑައިގެން ނުދެއެވެ. ފަސޭހަކަމާއެކު މުއިއްޒު ވެރިކަމުން އަޒުލުކުރުމުގެ ބާރު އިދިކޮޅަށް އޮތެވެ. ރައީސް ވެރިކަމުން އަޒުލްކުރަން އޮތްމަގު ކުރުކޮށް ފަސޭހަކަމާއެކު ވެރިކަމުން އަޒުލުކުރެވޭ ގޮތަށް އުސޫލު ބަދަލު ކުރެވިގެން ދިޔަތަން ވެސް ފެނިގެން ދިޔައެވެ.

ދެނަކާ ދެނެއްނެތެވެ. މުއިއްޒު ގޮތްހުސްވެ އިދިކޮޅު ޕާޓީއަށް މަޖިލީހުގައި އޮތް މެޖޯރިޓީ ނަގާލަން ކުރެވެން އޮތްހާކަމެއް ކުރަންފެށިއެވެ. ނަތީޖާ ގޯހެއްނޫނެވެ. ހެދިއެއްޗެއް ހަދައިގެން 12 މެންބަރަކު އުފުރާލިއެވެ. ކުއްލިއަކަށް 12 މެންބަރަކު ކޮޅު ބަދަލު ކުރުމަކީ އިއްތިފާގެއް ކަމަކަށް އެކަކުވެސް ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ.

ޕާޓީ ބަދަލުކުރި މެންބަރުންނަށް ރިޝްވަތުގެ ގޮތުގައި މިލިޔަނުން ފައިސާއާއި ޕްރޮޖެކްޓާއި ކަޓާއި ވަޒީފާތައް ދިންކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވުނެވެ. އެ މެންބަރުން އަލުން ދާއިރާއަށް ވާދަ ނުކުރުން ޝަރުތުކޮށް ގިނަކަންތައް ތަކެއް ކޮށްދޭން އެއްބަސް ވެވުނު ކަމަށްވެއެވެ. ކޮޅުބަދަލުކުރި މެންބަރުންގެ ތެރެއިން ދެމީހަކު ނޫނީ އަލުން މަޖިލީހަށް ވާދައެއް ނުކުރެއެވެ. މުއިއްޒު އެދުނު ގޮތަށް ހުށައެލުން ގަބޫލުކޮށްގެން މުއިއްޒަށް މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ހޯދާދޭން އެ މީހުން ބުރަކޮށް މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. 

ކުލަ ބަދަލުކުރި މެންބަރުން ކުރިއްސުރެ ދެއްކިހާ ވާހަކައާއި ކުރިހާކަންކަން "ޝިފްޓް ޑިލީޓް"ވެ ނުކުރާ ކަމަކަށްވެ މުއިއްޒުގެ ވެރިކަން ދިފާއު ކުރުމުގައި އައު އިސްލާމުންނެކޭ ތަފާތެއް ނެތުނެވެ. މަޖިލީހުގެ ތަޅުމުގައި މުއިއްޒުގެ ދިފާއުގައި ނޫޅޭ ގޮތެއް ނުކުޅޭ ޑްރާމާއެއް ނެތެވެ. ޕާޓީ ބަދަލުކުރި މެންބަރުންގެ ބުރަ މަސައްކަތުން މުއިއްޒު އަޒުލު ކުރިޔަނުދީ ހިފަހައްޓާލިއެވެ.

މުއިއްޒު ބޭނުންވި ގޮތަށް ބޭނުންވި ކަންތައްވެ ނިމިއްޖެއެވެ. ވެރިކަމުގައި ހަމަޖެހުމުގެ ނޭވާ މުއިއްޒަށް ލެވިއްޖެއެވެ. އަޒުލުން ސަލާމަތް ވެއްޖެއެވެ. ޕާޓީ ބަދަލުކުރުވި މެންބަރުންގެ ބޭނުން ކެނޑިއްޖެއެވެ. ދޭން ވައުދުވި ފައިސާއެއް ހަމައަކަށް ނުދިނެވެ. ކޮށްދޭން ބުނި އެއްވެސް ކަމެއް ކޮށެއްނުދިނެވެ. ދެ މީދާފެހި ބުޅަލަށް ވީވަރުވެސް އެ 12 މެންބަރުންނަށް ނުވިއެވެ. ވެއްޓިވެއްޓި އޮތް ވެރިކަން ކޮޅަށްޖަހައިދިން މީހުނަށް މުއިއްޒު ދިނީ ކޮޅުކެއްސެވެ.  

ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި ހުންނަވައިގެން ދެއްވި ތަގުރީރުގައި މުއިއްޒު ވަނީ އެ ސުވާލުގެ ޖަވާބު ވެސްް ދެއްވާފައެވެ. 

މުއިއްޒު އެ ދުވަހު ވިދާޅުވީ ސަރުކާރުގެ ދެފުށް ފެންނާނެ ކަމަށެވެ. އެއްވެސް އެއްޗެއް ފޮރުވައި ސިއްރެއް ނުކުރައްވާނެ ކަމަށެވެ. ވައްކަމާއި ކޮރަޕްޝަނަށް ހަރުއަޑުން ނޫނެކޭ ބުނެ އެ ކަންކަމަށް ފިޔަވަޅު އަޅުއްވާނެ ކަމަށެވެ. ބޭއިންސާފެއް ނުވާނެ ކަމަށެވެ. މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނާއި ދިވެހި ގައުމު ދިފާއުކުރާނެ ކަމަށެވެ. ގައްދާރު ނުވާނެ ކަމަށެވެ. ހީލަތްތެރިއެއް ނުވާނެ ކަމަށެވެ. ނިކަން ރަހުމާއި ކުލުނާއި އަގަލު ހުންނާނެ ކަމަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ އަޑުއައްސަވާނެ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ނަމަވެސް އެއީ މުއިއްޒު އަމިއްލަފުޅަށް ކުރެއްވި ސުވާލަށް މުއިއްޒު ދެއްވި ޖަވާބެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ ސަރުކާރުގެ ސޫރަޔާއި ސިފަ, ސިފަކޮށްދެއްވި ގޮތެވެ. ރައްޔިތުންގެ ޖަވާބެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުން މި ސަރުކާރު ސިފަކުރި ގޮތެއްވެސް ނޫނެވެ.

ވެރިކަމަށް ހައެއްކަ މަސްވީއިރު މުއިއްޒާއި މި ވެރިކަމުގެ އަސްލު ސޫރަ ރައްޔިތުންނަށް މިވަނީ ފެންނަން ފަށާފައެވެ. ސިފައަކަށްފަހު ސިފައެއް ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ.

ތެދުފުޅެއްމެއެވެ. ނިކަން ރަހުމާއި ކުލުނާއި އަގަލު ހުންނާނެ ކަމަށާއި ކޮންމެ ޕާޓީއެއްގެ ރައްޔިތަކު ވެސް އެމަނިކުފާނުގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި ހަމަހަމަވާނެކަމަށް ވިދާޅުވި މުއިއްޒު ހާލު ދެކެބަލާށެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ސަރުކާރުގެ މަގާމުތައް ބައްސަވައިލެއްވީ އާއިލާއާއި ރަހުމަތްތެރިންނާއި ''ޕާޓީ ކުދިން'' ނަށެވެ. ހީލަތްތެރިއެއް ނުވާނެކަމަށް ވިދާޅުވި މުއިއްޒު ފުރަތަމަ ވެސް ހީލަތްތެރިވީ ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީން އަބްދުލްގައްޔޫމަށެވެ. ފަލްސަފާއާއި ފޮޓޯއާއި ''ހުސްގޮނޑިއަކާއި'' , ''ހަރާމް ހުކުމެއް'' ބޭނުން ކުރައްވައިގެން ވެރިކަން ހޯދެއްވުމަށްފަހު ޔާމީނަށް ވެސް ބޭވަފާތެރިވީއެވެ. ހުކުމް ހަލާލުވީތޯއްޗެކެވެ!

ވައްކަމާއި ކޮރަޕްޝަނަށް ހަރުއަޑުން ނޫނެކޭ ބުނާނެކަމަށާއި އިސްލާމްދީން ދިފާއުކުރާނެކަމަށް ވިދާޅުވިއިރު ހައްޖުގެ އަޅުކަމުން ވެސް ވައްކަންކޮށްފިއެވެ. ހައްޖު ކިއުއަށް ނުފޫޒު ފޯރުވައި އަރިސް ބޭފުޅުންނާއި އެބޭބޭފުޅުންގެ އާއިލާތަކަށް ވެސް ޖާގަދެއްވީއެވެ. ބޮޑު އަގުގައި ހައްޖުކޯޓާ ވިއްކީއެވެ.

މިހާރު ފެންނަ މަންޒަރުތަކަށް ބަލާއިރު, ''އިންޑިއާ އައުޓް'' ކިޔަމުން ކިޔަމުން އައިސް އެންމެ ފަހުން ނާށިގަނޑު ހިއްޕަވައިގެން ވަޑައިގެން އެ ވެއްޓިވަޑައިގަތީ އިންޑިއާގެ އުނގަށެވެ. ''ޕްރޯ މޯލްޑިވްސް'' އަކަށް ނުވިތާއެވެ! އެންމެ ފަހުން މިވީ ''ޕްރޯ އިންޑިއާ'' އަށެވެ.‏ 

ސިޔާސީ ބޭފުޅަކު އިއްޔެ ވިދާޅުވެފައިވަނީ މުއިއްޒު އަތުގައި ދެކޮޅުޖެހޭ ހާރިޖީ ސިޔާސަތެއް ނެތް ކަމަށެވެ. އޮތީ ''އުނބައްޖެހުން'' ކަމަށެވެ.

ޔަގީނުން ވެސް މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ ސޫރަޔާއި ސިފަ ހުތުރުވެއްޖެއެވެ. ދިވެހިން އެކަން މިއަދު ދަނެއެވެ. 

‏އޭ މިހިރަ ދިދަޔާއެވެ! ހަމަ ކަށަވަރުން ވެސް މި ސަރުކާރުގެ ސޫރަޔަކީ, ސިފަޔަކީ ކޮބައިކަން ތިބާއަށް ވެސް މިއަދު އެބަ އިހުސާސްވޭ ނޫން ހެއްޔެވެ!

އިންޑިއާ އައުޓް ކުރަން އުޅުނީ އެމްޑީޕީއަކުން ނޫނެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖޭގައި ތިބެގެން މަގު ނުހިނގިގެން އުޅުނީ އެމްޑީޕީއަކުން ނޫނެވެ. ބޫޓު ކިބައެއްވެސް ނުބަހައްޓާ އިންޑިއާ މިލިޓަރީ ބޭރުކުރަން އުޅުނީކީވެސް އެމްޑީޕއެއް ނޫނެވެ. ބެކްޔާޑްގައި ނޫންކަމަށް ބުނެ ގަދަ ބަސްބުނީ އެމްޑީޕީއަކުން ނޫނެވެ. ސިޔާދަތުގެ ރަތް ރޮނގު ދަމައިގެން އުޅުނީ އެމްޑީޕީއަކުން ނޫނެވެ.

އިންޑިއާގެ ގައިގައި ނުޖެހި ބޭސްކުރަން ބެންކޮކާ ދުބައީން އާސަންދަ ދޭން އުޅުނީ އެމްޑީޕީއަކުން ނޫނެވެ. ކާޑާއި އަލުތްވާއި ފިޔާ ޕާކިސްތާނާއި ތުރުކީން ގެންނަން ގަދަފައި ވިއްދާ މަތިހަށި ނެގީ މެމްޑީޕީއެއް ނޫނެވެ. ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށް އިންޑިއާގެ އެހީ ނުހޯދާން ޑްރޯން ހޯދީ އެމްޑީޕީއެއް ނޫނެވެ. ކަޑުގެ ސާރވޭ އެގްރިމަންޓް ބާތިލުކުރީ އެމްޑީޕީަކުން ނޫނެވެ.  ގެރިއާ އަޅުވައިގެން ބޮޑުވަޒީރު މޯދީއަށް ފުރައްސާރަކުރީ އެމްޑީޕީއަކުން ނޫނެވެ. 

އޭރުވެސް މި މަންޒަރު ހިތައް ސިފަވެއެވެ. މުއިއްޒު އުނބަށް ޖަހާނެ ފެންވަރު ހިތައްއަރާ އޭރުވެސް ހިނިއާދެއެވެ. އަދި މިއުޅެނީ ހައެއްކަ މަސް ހަމަނުވެއެވެ. ނައިބު ވަޒީރުން ލައްވާ މޯދީއަށާއި އިންޑިއާއަށް ފުރައްސާރަ ކުރިއިރު ތިމާމެނަށް ކުރެވެނީ ކީއްކަން ހިތަކަށް ނާރައެވެ. ދުނިޔޭގެ ނިއުކުލިއަރ ބާރެއް ކަމެއް މުޅި ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އާބާދީކަމެއް އޭރަކު މުއިއްޒުމެން ހިތަކަށް ނާރައެވެ. އާރާ ބާރުގެ ގޮތުން އެތަކާއި ހިންޏެއްގެ ތަފާތު ހުރިކަން ނޭގުނެވެ. 

ގޮތެއް ފޮތެއް ނެތެވެ. އެންމެފަހުން ގޮސް އެހުރީ އިންޑިއާގައެވެ. އަދިއެވެސް މޯދީ ހުވާކުރާ ރަސްމިއްޔާތަށެވެ. އެންމެ ފަހުން އުނބަށް ޖެހީއެވެ. ގެރީގެ ޒާތަކު އެއްޗެއް މޯދީ ބޯކަމަކަށް މިހާރަކު ނުވެއެވެ. މުއިއްޒު އުނބަށް ޖެހުމާއެކު ގެރީގެ ކުޑަކަމުދާ ނަޖިހަކީ ޒަމްޒަމް ފެންކަމަށް މުއިއްޒަށާއި އޭނާގެ އައުވާނުން ވެއްޖެއެވެ. އޭރުވެސް މިހާރުވެސް އެ މޯދީއާއި އެ އިންޑިއާއެވެ. ހަމަ އެ މުއިއްޒެވެ. ގައުމެއްގެ ނިސްބަތުގައި ލަދު ނުގަންނަ ކަމެވެ. 

ޕީއެންސީގެ ބިޔަ ޕީޖީ ގްރޫޕުން މަޖިލިސް ހުވާ ކުރުމަށްފަހު ބޭއްވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި ރާއްޖެއަށް އިޒްރޭލުގެ ފަތުރުވެރިން އައުން މަނާކުރުމާ މެދު އާ މަޖިލީހުން ގެންގުޅޭނެ ސިޔާސަތާމެދު ނޫސްވެރިން ކުރި ސުވާލުތަކަށް ދިން ޖަވާބު ދިޔައީ ބޯ މަތިން ލާފައެވެ.

ޕީއެންސީގެ ޕީޖީ ލީޑަރު އަދި އިނގުރައިދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު އިބްރާހިމު ފަލާހު ވިދާޅުވީ ބޭރުގެ ދެ ގައުމެއްގެ ދޭތެރޭ ހިނގާ މައްސަލަތަކެއްގައި، ސަރުކާރުން އެ ކަމުގައި އެންމެ ވިސްނާފައި، އެންމެ ރައްޔިތުންނަށާއި ގައުމަށް ފައިދާ ހުރި ގޮތަކަށް އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ ނިންމަން ޖެހޭ ކަންކަން ނިންމާނެ ކަމަށެވެ. މި ޖަވާބާއި އެކު ގިނަ ބައެއްގެ ފާޑުކިޔުން ޕީއެންސީއަށް އަމާޒުވިއެވެ. މައްސަލައަކީ ދެ ޤައުމެއް ދޭތެރޭ ހިނގާ މައްސަލައެއް ނޫންކަމަށަށް އެއްވާނަކަށް އެންމެން ކިޔައިގަތެވެ.  އެއީ މުޅި އިންސާނިއްޔަތާ ދެކޮޅަށް ހިންގާ ޖަރީމާއެއް ކަމަށް އެތައް ބަޔަކު ބުނެ އަޑުއުފުލިއެވެ. 

ކިހާރީތި ހެއްޔެވެ. ކުއްލިއަކަށް ފެނުނީ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއް ބޭއްވިތަނެވެ. ޖަލްސާއިން ނިންމީ އިޒްރޭލުގެ ޕާސްޕޯޓް ބޭނުންކުރުމަށް ގާނޫނީ ހުރަސްތަކެއް ހުރިތޯ ބަލައި އެހުރަސްތައް ނައްތާލުމަށެވެ. ރައީސްގެ ގަރާރަކުން ކުރެވެން އޮތްކަމެއް ނުކޮށް ދިގުދަންމާލާނެ ގޮތެއް ރޭވީއެވެ. އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް ބޭން ކުރާކަށް ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހަކުން ނުނިންމައެވެ. 

ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއަށް ފަހު ރައީސް އޮފީހުން ނެރުނީ މާސިންގާ ދޮގު ހަބަރެކެވެ. ނޫސްތަކަށް މައުލޫމަތުދޭން ފޮނުވި ލިޔުމުގައި އޮތީ " އިސްރާއީލްގެ ޕާސްޕޯޓް ބޭންކުރަން ސަރުކާރުން ނިންމައިފި" ކަމަށެވެ. ދެނަކާ ދެނެއްނެތެވެ. ރާއްޖޭގެ މީޑިއާތަކާއި ދުނިޔޭގެ މީޑިއާގައި އޮތީ ރާއްޖޭން އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް ބޭން ކޮށްފިކަމަށެވެ. ކޮންފަދަ ބޮޑު ދޮގެއް ހެއްޔެވެ. ރައީސް އޮފީހުން މިހާވަރަށް އޮޅުވާލާ ދޮގުނުހަދާ ކަން އޮތްގޮތް ސާފުކޮށް ކިޔާދިނުމަކުން ލިބޭނެ ގެއްލުމެއް ނެތެވެ. އެބުނާ ގާނޫނީ ގޮންޖެހުންތައް ހައްލުކުރަން ފެންހިފޭ ގޮތަކަށް މަޖިލީހާއެކު އެއްވެސް ކަމެއް ކުރިކަން އެނގޭކަށް ނެތެވެ. 

އިސްލާމްދީން ހިމާޔަތްކުރުމަށް ވައުދުވެގެން ވެރިކަމުގައިހުރި މުއިއްޒުގެ ޕީޖީ ގްރޫޕުގެ ފެންވަރަކީ މިއީއެވެ. މާދަމާ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި ވަކާލާތުކުރަންވީމަ މިވެރިންނަށް ވާނެ ގޮތެއް އަންދާޒާ ކޮށްލަންވެސް ނޭނގެއެވެ. މުޅި ދުނިޔެ އެކަމަކަށް ރޮއެ ހިތާމަކުރާ ކަމެއްގައި ދިވެހި ސަރުކާރުން ތިބެނީ ވާނުވާ ނޭނގިފައެވެ. އިޒްރޭލުގެ ޕާސްޕޯޓު ދުނިޔޭގެ އެތައް ގައުމެއްގައި ބޭން ކުރެވުނު އިރު، "ސައްތައިން ސައްތަ މުސްލިމް ގައުމަކަށް" ޒަޔަނިސްޓުންގެ ޕާސްޕޯޓު ބޭން ނުކުރެވުނެވެ. ކިތަންމެހާވެސް ލަދުވެއްޗެވެ. އެކަމުގައިވެސް އޮތީ އޮޅުވާލުމެވެ. އިޒްރެލު މީހުން އަންނަގޮތަށް ރާއްޖެއަށް އެބައާދެއެވެ. ނާންނަ ބަޔަކު ނަންނަނީ އިޒްރޭލު ސަރުކާރުން ރާއްޖެއަކީ ރައްކާތެރި ތަނެއްނޫން ކަމަށް ކަނޑައަޅާ ރާއްޖެ ނުދިއުމަށް އެތާނގެ މީހުނަށް އިރުޝާދު ދީގެންނެވެ. ރާއްޖޭން ޕާސްޕޯތް ބޭން ކޮށްގެނެއް ނޫނެވެ. 

19 ވަނަ މަޖިލީހުގެ ނައިފަރު ދާއިރާ ތަމްސީލުކުރެއްވި މެމްބަރު އޭރު މަސްވެރިންނައިގެން ނޫޅޭގޮތެއް ނެތެވެ.  ފާހަގަވެގެން ދިޔައީ މަސްވެރިންގެ ޝަކުވާތަކާއި އުދާސްތައް އޭރުގެ ސަރުކާރަށް އަޑުއިއްވަވައި ދިނުމަށް އެންމެ އަޑު ހަރުކޮށް އަޑުއުފުލި މެންބަރުގެ ގޮތުގައެވެ. މަސްވެރިންގެ މައްސަލަ އަށް ވަކާލާތުކުރެއްވި އެއް މެމްބަރ ގޮތުގައެވެ.

އާ ސަރުކާރާއި އެއްކޮށް ނައިފަރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު ޕްރޮމޯޓް ވެގެންދިޔައީ ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރަށެވެ. ބޮޑެތި ވައުދުތަކާއި އެއްކޮށެވެ. ރައްޔިތުންނަށް އެތައް ހުވަފެނެއް ދައްކާފައެވެ. އެންމެންވެސް ހީކޮށްގެން ތިބީ މިއީ މަސްވެރިންނަށް ހަމަ އަގު ދޭނެ ބޭފުޅާކަމަށެވެ. ކިރާމަހަށް ވަގުތުން ފައިސާ ހޯދާދެއްވާނެ ބޭފުޅާ ކަމަށެވެ. ތިންކިޔު ސަރުކާރަށް ނުވާނެ ވަޒީރުކަމަށެވެ. ކަން ވެގެންދިޔައީ އާދައިގެ މަތިން ވީ ވައުދާއި ދިމާ އިނދިކޮޅަށެވެ.

ޝިޔާމް މަސްވެރިންނަށް ވީ އެއް ވައުދުވެސް ފުދިފައެއް ނެތެވެ. މަސް ކިރާތާ 48 ގަޑި އިރު ތެރޭ ފައިސާ ދޭނެ ކަމުގެ ވައުދާއި އެއްކޮށް ފެނިގެންދިޔައީ ފައިސާ ނުލިބި 2 މަސް ވެގެން ދާތަނެވެ.

މަސްވެރިން ކިރާމަހަށް ފައިސާ ނުދީ ގިނަ ދުވަސްވަމުންދާތީ "ބޮޑު ކަންނެލި މަސްވެރިންގެ ޔޫނިއަނުން" ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށް އެކްސް ކުރި ޕޯސްޓެއްގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބްގެ ކެމްޕެއިން ތެރޭ މަސްވެރިންނަށް ވީ ވައުދު ފުއްދުމަށް ގޮވާލާފައި ވެއެވެ.

މުއިއްޒު ސަރުކާރު އައި ފަހުން މި ނޫން ގޮތަކަށް ކަން ހިނގާ ތަނެއް ފެނިގެން ނުދެއެވެ. އެންމެ އާދައިގެ ޒަރޫރީ ބޭނުންތަކުން ފެށިގެން އިންތިހާބުގައި ވީ ވައުދު ފުއްދުމަށްވެސް ރައްޔިތު މީހާ މި ޖެހެނީ އާދޭސް ކުރާށެވެ. ކިތަންމެހާވެސް ލަދުވެއްޗެވެ. މިއީ ކުރަން ވައުދުވި ހެޔޮ ވެރިކަމެވެ. ކުރާހާވެސް ކަމަކީ ރައްޔިތު މީހާ އަށް ލިބޭ ފައިސާ ކޮޅު ދިރުވާލުމެވެ. އާހިރުގައި ހާލު ޖެހެނީ ނިކަމެތި ރައްޔިތުންނެވެ. އެންމެ ފަހުން މަސްވެރިންގެ ފައިސާއިންވެސް ވައްކަންކުރަން ފެށީއެވެ. ކަރަންޓު ބިލެއް މަސްބިލެއް ތަފާތެއް ނެތެވެ. ބޮޑުކޮށް ވައްކަން މަސްވެރިންގެ ފައިސާއަށް ބަދަލުވީއެވެ. ވަގުންގެ ގޮތުގައި އަޑުއެރުވީ އެހެން ބައެއްގެއެވެ. ވައްކަން ކުރަނީ މި މީހުނެވެ

އަޑަށް ބާރުލާފައި 19 ވަނަ މަޖިލީހުގައި ސަރުކާރު ޒިންމާދާރު ކުރުމުގެ ނަމުގައި ލެވިހާ ހަޅޭކެއް މިއަދު ދިޔައީ ފެނަށެވެ. އިއްޔެ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތައް ކަށަވަރުކުރުމުގެ ނަމުގައި މަޖިލިސް ތަޅުމުގައި ރެނދުލާ ވަރަށް ޒުވާބް ކުރި މީހުން މިއަދު ފިނި ގޮނޑިއަށް ވެޑުވުނު ފަހުން ކަހާތަން ހިރުވާވެސް ނުލައެވެ. ޝިޔާމަށްވާ އައްސަރިބަހާ ސާބަހެވެ.

ދުވަހަކު ލޯނުދެކޭ ބައެއްގެ ތެރެއަށް ފުންމާލައިގެން މަޖީލީހުން ގޮނޑިއަކަށް ސަވާރުވެގެން އިނުމުން ސައުދާ ވަނީ ޖަރީމާގެ އަމަޔަށްވެފައެވެ. އާނއެކެވެ. ނިލަންދުއަށް އެއާރޕޯޓެއް ލައްވީ އޮޅުވުމެއް އޮޅުވާނުލައެވެ. ސައުދާއަށް މެންބަރުކަން ހޯދަދޭން އެއަރޕޯޓް އަޅާނީ ދަތި ދޭތެރެއަކުން ސައުދާ އުފުރާ އިސްތައްޓަކުން ނޫނެވެ. ދައުލަތުގެ ފައިސާއިންނެވެ. ސައުދާ އިންތިހާބަށް ކުރިމަތި ކުރުވައިގެން ނިލަންދޫ ދާއިރާ މީހުނަށް ވަޒީފާ އޮހުނީ ދެބެން އޮއްދާ ހިއްލަންދެން ކުރި މަސައްކަތުން ހެއްޔެވެ. ސައުދާއެއް ކަމަކު ހިސާބަށްވުރެ ނެގިނެގިފާ ޖެހެން ފެށިމާ ދުލެއް ގަނެގެންވެސް އެއްޗެއް ނުބުނެ ހުރެވޭ ވަރެއް ނޫނެވެ. 

ބޯހިޔާވަކަން ދިނުމަށް ކުރީ ސަރުކާރުން ކަނޑާއި ފަޅު ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ޖައްވުންވެސް ގޯތި ދިންކަން ރަނގަޅުތާއެވެ. ކަނޑުން ވިޔަސް ފަޅުން ވިޔަސް ގޯތި ލިބުނު މީހަކު ގޯތި ބޭނުމެއް ނޫނެކޭ ނުބުނެއެވެ. ތިމަންނައަށް ގޯތިދިނީ ފަޅުންނެކޭ ވެސް ނުކިޔައެވެ. ގޯތި ލިބުނު މީހުން ކިޔަނީ ކުރީ ސަރުކާރުން ދިން ގޯތިތައް ދިންގޮތަކަށް އެމީހުންނާ ހަވާލު ކުރުމަށެވެ. 

މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް ގޯތި ދިނުން ޖަރީމާއަކަށް ވެގެން އުޅެނީ މުއިއްޒަށާއި އޭނާގެ ކޮއްކޮ ސައުދާއަށެވެ. މާލޭ މީހުނަކަށް ކަންކަން އޮޅިގެން ނޫޅެއެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރުން މާލޭގެ 9000 އާއިލާއަށް ގޯތި ކަށަވަރުކޮށް ދިނުން ކުށްވެރި ކުރަން ސައުދާއަކީ ކާކު ހެއްޔެވެ. ސައުދާގެ ބޭބެ މުއިއްޒު ވަޒީރުކަމުގައި ފ. އަތޮޅު މީހުނަށް ހިޔާ ފްލެޓް ބަހާލިއިރު ސައުދާ ހުރީ ލޮލަށް މިރުސް އެޅިފައި ނޫންކަމެއް ނޭގެއެވެ. ދޫ ބޭރަށް ލައިގެން ހޭރެމުން ވައްވައްޖަހަމުން ދުވާ ކުއްތާއެއްހެން އޭރު ނޫޅުނީ ކީއްވެހެއްޔެވެ. ކުރީ ސަރުކާރުން ގޯތިދޭން އިއުލާން ކުރުމުން ނިކުމެ ނުހުއްޓުވީ ކީއްވެގެއްޔެވެ.

ވަކިވަރަކަށް ބަޔަކު އަމިއްލަ އެދުމުން ފޯވީމާ އެހެން މީހަކު ކުރާއެއްކަމެއްވެސް ރަނގަޅެއް ނުވާނެއެވެ. މާލޭ މީހުނަށް ގޯތި ދިނުމަކީ މުއިއްޒު ބޭނުންވާ ކަމެއްނޫނެވެ. މާލެ ސަރަހައްދުގެ ބިންތައް ބަހައްޓަންޖެހޭނީ ސަރުކާރު ހިންގާ މީހުން ކަޓުނަގައިގެން ބޮޑުއަގުގާ ވިއްކާށެވެ. ނިކަމެއްޗަަކަށް ގޯތި ދީފިއްޔާ ދައުލަތުގައި ސައުދާމެންގެ އަމިއްލަ ގޮށިޖޯޑް ދަަށަށް ލާނެ ބޮޑެތި ޖަހަލާތަކެއް ނުހުންނާނެެެއެވެ. 

މާލޭ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއި 9000 އާއިލާއަށް ގޯތި ދިނުމުގެ ނިޔަތް އޮތްނަމަ ސައުދާމެން ނިކުމެ ތަންމިނަށް އަނގަ ދިޔާނުކުރީހެވެ. ކުރިބަޔަކު ގޯސްކޮށް ކުރީއޭ ކިޔައިގެން ހާސަރެއް ނުދަމާނެއެވެ. ލަހެއް ފަހެއްނުކޮށް ބަހަނާއެއް ނުދައްކާ ގޯތިތައް ލިބުނު މީހުނަށްދީ ނިންމާލާނީއެވެ. ގޯތިތަކާ ގުޅިގެން ހުރިއްޔާ ހުރި ދަތިކަމެއް ފިލުވާދޭނީއެވެ. 

ކުރަން ބޭނުން ކަމެއް ކުރަންވީމާ މުއިއްޒު ނުބަލާކަށް ސާފުކޮށް އެންމެނަށް އެނގެއެވެ. މަޖިލީހުން ރުހުންު ނުދިނީމާވެސް ވަޒީރުން ލައިގެން އުޅެފިއެވެ. ބަޖެޓްނެތަސް އައިއީއޭ ނުހެދިޔަސް ރަސްމާލެ ހިއްކަން ފެށީއެވެ. މަގޫދޫގައި ނިމިނިމި އެއަރޕޯޓެއް އޮއްވާ ނިލަންދޫގައި އެއަރޕޯޓެއްވެސް އަޅަނީއެވެ. ގާނޫނެއް ގަވައިދެއް ވެޔެއް ނުވެއެއް ނުބަލާ ބޭނުން ކަމެއް ކޮށްލައެވެ. ބޭނުންނަމަ މާލޭމީހުނަށް ގޯތިތައް ހަވާލުކުރާކަށް ހުރަހެއްނެތެވެ. މާލޭ ސަރަަހައްދު ގޯތިތައް ނުދީ ބަހަނާ ދައްކަނީ މާލޭ މީހުނަށް ގޯތި ދޭން ބޭނުން ނުވާތީއެވެ.

ސަރުކާރަކުން ކުރިން ދީނިންމާފައި އޮތް އެއްޗެއް ދޭކަށް މިހާރަކު މި ސަރުކާރުން ދޭން ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. އޭތި މީތި ކިޔާއިގެން ސައުދާމެން ބޭނުންވަނީ މާލޭ މީހުނަށް ގޯތި ނުދޭށެވެ. އޮޅުވާލަނީވެސް މަކަރު ހަދަނީވެސް މުއިއްޒު ސަރުކާރުންނެވެ. ކަނު އަނދިރީގައި ދަންވަރު ޖާރީމާ ހިންގަނީ ސައުދާއާއި ބޭބެ މުއިއްޒެވެ، ދަރިފަސކޮޅު ގައިމު ދަންވަރަށް ނިސްބަތްވާނީ ދަންވަރު ކަނުއަދިރީގައި މީހުނަށް އޮޅުވާލުމުގައި ދެވަނައެއް ނެތުނީމާކަން ގައިމެވެ.   

ވެރިކަމަށް އިންތިހާބު ވުމަށްފަހު ހުވާ ވެސް ނުކޮށް ދިމާކުރީ އިންޑިއާ ބަލި ކުރާށެވެ. އަލްޖަޒީރާ ޓީވީން ބަސްދީގަތުމެއް ލިބުނު ދަނޑިވަޅުވެސް ކަށިކޮލި ހެދުނީ އިންޑިއާއަށްވުރެ ގަދަކަން ދައްކާށެވެ. 2000 ސިފައިންނާއި އަޑިނޭގޭ އެއްބަސްވުންތަކެއްގެ ވާހަކައިން އަލް ޖަޒީރާގައި މުއިއްޒު ދުނިޔެއަށް އޮޅުވާލިއެވެ. 

ހެލްކޮޕްޓަރު ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ބޫޓް ކިބައެއް ނުބަހައްޓާނޭ ކަމަށް ގޮވިއެވެ. އުޅެ އުޅެވެސް ތިބި ސިފައިންގެ އަދަދެއް އެގުނު ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ގަދަ ބަސް ބުނުމާއި ތެޔޮގުޅާސާދާ ކުރުމުގައި ދޮޅުމަހެއްހާ ދުވަަހަށްފަހު ވެރިކަމުގެ ގާނޫނީ ހުވާކުރިއެވެ. ފުރަތަމަ ފެނެލުމުގައިވެސް ނަންނުގަނެ ބަވާލީ އިންޑިއާއަށެވެ. އަމިއްލަ ފައިމައްޗަށް ތެދުވެވުނު ވަރުން ލައްވެ ގަތީ ތުރުކީއާއި ޗައިނާ ގައިގައެވެ. ލައްކަ ހޭހަން ކޮށްދޭނެ ކަމަށް ހިތައެވެ. 

ވެރިކަމުގެ މާމުއި ހަނދުވަރުގައި ބޮޑު ފައުޖެއް ގޮވައިގެން ދިޔައީ ޗައިނާއަށެވެ. ދަުތރުގައި ސިއްރު 20 އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއިކޮށް ހީވީ ދެންމެ ދެންމެ ވަރަލާ އުދުއްސައިގެންފާނެހެންނެވެ. އައުކުކުޅަކަށް ގައުބިހެއްއެޅިގެން ކަނބިލި ހިނގުމަށް ހިނގަމުން މަހާރެހެންދި އަތްޕުޅުން ޗައިނާ ގަނޑުވަރުތަކުގެ ތަނބުތަކާއި ސިޑިތަކުގެ ފަޑިތަކުން އޮފުދުއްވާލިއެވެ. ހަތް ދުވަހުގެ ނާޗަރިންގީއަށް ފަހު ރާއްޖެ އައިސް މާލެވެސް ނޭރެނީސް ހިތް އާސްމާނަށް އަރާ ވަށިވަށިން އިންޑިއާއަށް ދިނީއެވެ. 

މުއިއްޒު ހުޅުލޭގައިހުރެ އިންޑިއާއަށް ކުރުދޮށިން ދިންއިރު ތިމާއަކީ ގައުމެއްގެ ރައީސްކަން ވެސް ހަނދާނެއް ނެތެވެ. ދިވެހީންގެ ރައީސް ހީވީ ވަކަރުގޭ ދަރިއެއް ހެނެވެ. ނޫސްވެރިން އެއްކޮށްގެން އެ ދުވަހު މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. "އަޅުގަނޑުމެންގެ ރާއްޖެ ކުޑަވެދާނެ. އެކަމަކު، އެއީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބުލީ ކުރުމަށް ދެވޭ ލައިސަންސެއް ނޫން"އެވެ. ދެން ބުނީ "އަޅުގަނޑުމެންނަކީ ވަކި ގައުމެއްގެ ބެކް ޔާޑްގަ އޮތް ގައުމެއް ނޫން. އަޅުގަނޑުމެންނަކީ މި ނިވަން މުސްތަގިއްލު ގައުމެއް" ކަމަށެވެ. 

މުއިއްޒު ޗައިނާއަށް ގޮސް ހުސްވެފާ ވަރު އަންގައިދިނީ "މި ޓެރިޓޯރިއަލް އިންޓަރގްރިޓީގެ އަސާސަކީ ޗައިނާއިން ވަރަށް ބޮޑަށް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އިހްތިރާމް އަދާކުރާ އަސާސެއް. އަނެއް އަސާސަކީ ނޮން އިންޓަރފިއަރެންސް އިން އިންޓަރނަލް މެޓަރސް. އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަ އެތެރޭގެ ކަމަކަށް ޗައިނާއަކުން އެއްވެސް ވަރަކަށް ނުފޫޒެއް ނުފޯރުވާ" ކަމަށް ބުނި ބުނުމުންނެވެ.

މުއިއްޒަކީ ބަދަލު ހިފުމާ ޖަދަލު ކުރުމުގައި ދެވަނައެއް ނެތް ދޮގުވެރިއެއްކަން މުއިއްޒުގެ ވާހަކައިން ކިތަންމެ ރަނގަޅަކަށްވެސް އެގުނެވެ. އެގޮތުން " މިދިޔަ ސަރުކާރުގެ ދުވަސްވަރު ފެނުނީ އެއް ގޮނޑިން ތެދުވެ އަނެއް ގޮނޑީގަވެސް އިށީނދެވެނީ ވަކިބަޔެއްގެ (އިންޑިއާގެ) ހުއްދަ ހޯދައިގެން. އެގޮތް ދިވެހި ރައްޔިތުން ބޭނުމެއް ނުވޭ" އޭ ބުނެ ދެއްކި ވާހަކައިން އެއްވެސް ޑިޕޮލޮމަސީއެއް އިހުތިރާމެއް އެނގޭ މީހަކަށް މުއިއްޒު ނުވާކަން އެނގުނެވެ.

އާރެއް ބާރެއް އުރައްޕަތެއް ހުރިނަމަ ބުނެލަން ވަރަށްވެސް ވަރުގަދަ ވާހަކަ ކޮޅެކެވެ. ބޮކުބާރު ދެއްކިއިރު މުއިއްޒުގެ ހަދާނުގައި ނެތީ ތިމާއަކީ ސަރުކާރުގެ ވެރިމީހާ ކަމެވެ. ސަރުކާރުތަކުން އެހެން ގައުމަކަށް ކުޑައިމީސްކޮށެއް ނޫޅޭނެއެވެ. މުއިއްޒަކީ ކަންކަން ދިމާވުމުން ބުއްދި އިސްކުރުމުގެ ކަންފުޅެއްވެސް ނެތް މީހެއްކަން އެންމެނަށް ސާފުވިއެވެ.

އުނބަށް ޖެހުމަކީ ނިސްބަތްވާ ރަށާއި އުފެދުނު ރާހީގެ ގޮތުން ކަށީގައި ހިފާފައިވާ ކަމަކީތާއެވެ. ރަތްމަހަށް ނުބަވާ ވަރަށް ޖަމާއަތް ހަދައިގެން އިންޑިއާ އާއި ދިމާލަށް ބެވި ހަނދާން ނެތި ނާށިގަނޑު ހިފައިގެން މިހާއަވަހަށް "އައްލާ ކޭ ނާމްޕޭ ކުޗް ދޭދޯ ބާއީ" ގޮވަމުން "ގެރި މޯދީ" ފޮށާގަނޑުގައި އެލެންފެށީމާ ނިކަން ހުތުރެވެ. 

ކިހާ ފައްކާ ހެއްޔެވެ. ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުން މިއަދު ފަލަސްތީނާބެހޭ ނިންމުންތަކެއް ނިންމައިފިއެވެ. އެއްވެސް ނިންމުމެއް ނިންމީ އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް ބޭންކުރާކަށް ނޫނެވެ. ހުރިހާ ނިންމުގެ ނިޔަތަކީ އިޒްރޭލްގެ ޕާސްޕޯޓުގައި ރާއްޖެ އެތެރެވުން ނުހުއްޓުވުމެވެ.

ނިންމުން ތަކުގެ ނިޔަތް:

1. އިޒްރޭލްގެ ޕާސްޕޯޓުގައި ރާއްޖެ އެތެރެވުން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ގާނޫނުތަކަށް ގެންނަންޖެހޭ އިސްލާހްތައް ގެނައުމަށް ކެބިނެޓުން ނިންމީމާ ޕާސްޕޯޓް ބޭން ކުރިކަމަށް ވާނެހެއްޔެވެ. އިޒްރޭލްގެ ޕާސްޕޯޓުގައި ރާއްޖެ އެތެރެވުން ހުއްޓުވުމަށް ހުރަސްއަޅާ ގާނޫނެއް އަދި ގާނޫނީ ސަބަބެއް ބުނެއެއް ނުދެވެއެވެ. ބުނެދޭކަށް ބޭނުމެއްވެސް ނޫނެވެ. ބުނެވޭނީ އެކަން ނުކުރެވޭނެ ގާނޫނީ ސަބަބެއް އޮތްނަމަތާއެވެ. އިޒްރޭލްގެ ޕާސްޕޯޓުގައި ރާއްޖެ އެތެރެވުން ހުއްޓުވުމަށް ހުރަސްއެޅޭ ސަބަބުތައް ދެނެގަތުމުގެ ނަމުގައި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުން ކޮމެޓީއެއް ހަދައިގެން ގިރަން އެއުޅެނީ ރަނބައެވެ. ބޭނުމަކީ ކަމެއްކުރަން އުޅޭކަން ދައްކައިގެން ވަގުތު ދުއްވާލުމެވެ.
2. މާއޯގާތެރި ބަޔަކަށް ހެދިގެން ރާއްޖޭގެ ފަރާތުން ފަލަސްތީނުގެ ފަރާތުން އެދޭކަންކަން ދެނެގަތުމަށް ރައީސް ސްޕެސަލް އެންވޯއިއެއް ކަނޑައަޅައިގެން އެ މީހަކަށް ދައުލަތުން މިލިއަން މިލިއަނުން ޑޮލަރު ތަޅާލުން ނުން ކަމެއް އެކަމަކުން ނުވާނެއެވެ. ފަލަސްތީނަށް އެހީގެ ގޮތުގައި ދޭއެއްޗަކަށްވުރެ ރައީސް ސްޕެސަލް އެންވޯއި އަށް ކުރާ ހަރަދު ބޮޑުވާނެއެވެ.
3. ޔޫއެން ރިލީފް އެންޑް ވޯރކްސް އެޖެންސީ މެދުވެރިކޮށް ފަލަސްތީނުގައި ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ ފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ރާއްޖޭގައި ފަންޑްރައިޒް ކުރުމަށް ހަރަކާތްތަކެއް ހިންގުމަކީ ކޮށްފިއްޔާ ވަރަށްވެސް ރަގަޅުކަމެކެވެ. ގައުމީ ފެންވަރެއްގައި އެކަން ނުކޮށް ލަސްކޮށް ފަސްކުރުމަކީ ރައްޔިތުންގެ ކަންބޮޑުވުމެކެވެ. އެކަމުގައިވެސް ފޮރުވެފައިވާ ސިއްރަކީ އެމެރިކާ ރުއްސުމެވެ.
4. "ފަލަސްތީނާއިއެކު ދިވެހިން" ތިބިކަން ހަގީގީމާނާގައި އަންގާދޭ ހިނގާލުމެއް މުޅި ރާއްޖޭގައި ބާއްވާލެވޭވަރުގެ ހިތްވަރު ހުރިކަމާމެދު ޝައްކެވެ. އެމެރިކާއިން ހުއްދަ ނަގައިގެން ދައްކާލުމެއްގެ ގޮތުގައި ނޫނީ ތިޔަވަރުގެ އެއްވުމެއް ބާއްވާނެ ހިތްވަރެއް މުއިއްޒުގެ ނުހުންނާނެއެވެ. ހިއްވަރު ހުރިއްޔާ ތިޔަ ހިނގާލުމެއް ބޭއްވުމުގެ ކުރީން އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް ބޭންކޮށް އިޒްރޭލްގެ މަސްލަހަތު ހުރި ހުރިހާ ވިޔަފާރިއެއް ވަގުތީ ގޮތުން ނަމަވެސް ސަސްޕެންޑް ކޮށްލާށެވެ. ސަސްޕެންޑް ކުރާނީ ނައިބު ވަޒީރުން ސަސްޕެންޑް ކުރާހެނެއް ނޫނެވެ. 

ކޮންހާ ފޮނި ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. ފަލަސްތީނުގެ މުސްލިމު މިތުރުންނަށް ބޭނުން ވަނީ ކޮންކަމެއް ކަންނޭގޭ އޮތީ ކޮން އިސްލާމީ ގައުމެއްހެއްޔެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއިން އިސްނަގައިގެން ފަލަޞްޠީނުގެ މައްސަލައިގައި ކުރެވޭނެ ކަމެއްނެތެވެ. ޖުއްބާއާއި ކޯޓުފަޓްލޫން ލައްވައިގެން ހުރިހާ ވެރިން އެއްވެގެން މަޝްވަރަކުރާކަށް ރާއްޖެއިން އުޅޭކަށް ނުޖެހެއެވެ. އެވަރުގެ ހަރަދު ބަރަދު ކުރެވޭވަރުގެ ގައުމަކަށް ރާއްޖެނުވެއެވެ. ކުރެވޭވަރުގެ ކަންކަން ކުރަން ނޫޅެ ނުކުޅަދާނަވަރު ކަންކަން ކޮށްގެން އުރުދުގާނު ހެދެން މުއިއްޒެއް ކަމަކު އުޅޭނެކަމެއް ނެތެވެ.

20 ވަނަ މަޖިލީހުން ބޭނުންނަމަ އިސްރާއީލުގެ ޕާސްޕޯޓު ބޭން ކުރުމަކީ ވަރަށް ފަސޭހަކަމެއް ކަމަށް ސަންގު ޓީވީގައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ރިފާއު ވިދާޅުވިއެވެ. އިސްރާއީލް ޕާސްޕޯޓު ބޭން ކުރުމުން ލިބޭ ފައިދާތަކާއި ގެއްލުންތަކަށް ވިސްނާލުން މުހިންމުކަަމަށް އޭނާ ދެކިވަޑައިގަންނަވައެވެ. ރާއްޖެއަށް އަންނަ ހާހެއް ހާ އިސްރާއިލުގެ ފަތުރުވެރިން ރާއްޖެ ނޭރުވުމުން ފަލަސްތިނުގެ މައްސަލައިގައި ކުރިއެރުން ތަކެއް ލިބިގެންދޭތޯ އޭނާ ސުވާލު އުފައްދައެވެ. 

ބޮޗޭ ގަބޫލު ކުރައްވާ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ ޕާސްޕޯޓު ބޭން ކުރުމަށްވުރެ ބައިނަލްއަގުވާމީ މައިދާނުގައި ފަލަސްތީނުގެ ވާހަކަ ދައްކައިގެން ލިބޭ ކުރިއެރުން މާބޮޑުވާނެއެވެ. ބައިނަލްއަގުވާމީ ޕްލެޓްފޯމުތަކުގައި ވާހަކަ ދައްކައި ރާއްޖޭގެ ސްޓޭންޑް ސާފުކޮށްދިނުން މާ މުހިންމު ކަމަށް ބޮޗޭ ގަބޫލުކުރައްވައެވެ. 

ބޮޗޭގެ ވާހަކަފުޅުތަކާއި ޕީއެންސީ ޕިޖީ ލީޑަރ ފަލާހުގެ ވާހަކަ ގުޅުވާލުމުން ޕީއެންސީގެ ސްޓޭންޑް ސާފެވެ. ފަލަސްތީނުގައި އސްރާއީލުން ހިންގާ ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ އުދުވާނުގެ މައްސަލާގައި ރާއްޖޭގެ ސްޓޭންޑަކީ ދެބޯގެރި ސިޔާސަތެވެ. މުނާފިގުކަމާއި މާއްދިއްޔަތަށް އަޅުވެތިވުމެވެ. މާތްރަސްކަލާނގެ އޯގާވަންތަ ކަމާމެދު ޝައްކު ކުރުމެވެ.

އިސްރާއީލުގެ ޕާސްޕޯޓު ބޭންކުރުން ޕީއެންސީއަކަށް މުހިންމެއް ނޫނެވެ. ޕީއެންސީން ބޭނުންވަނީ ދެފުށްކެހެރި ސިޔާސަތެއް ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލައިގައި ގެންގުޅޭށެވެ. އިސްރާއީލުން ފަލަސްތީނުގައި ހިންގާ ގަތުލުއާއްމަކީ ދެ ގައުމެއްގެ ދެމެދުގައި އޮތް ދާހިލީ މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ދެކޭ ދުށުމަކީ ސަރުކާރުގެ ސްޓޭންޑެވެ. 

ފަލަސްތީނުގައި އިސްރާއީލުން އިސްލާމީ ނަސްލު ނައްތާލުމަކީ ޕީއެންސީއަށް އޮތް ކަންބޮޑުވުމެއް ނޫނެވެ. ރަހުމެއް ކުލުނެއްނެތި ތުއްތުކުދިންނާއި އަންހެނުން މަރާ އަންދާ މުޅި ފަލަސްތީނުންން މުސްލިމުން ނައްތާލުމަކީ ވެސް ޕީއެންސީއަށް މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. 

ޕީއެންސިއާ އޮތް މައްސަލައަކީ އަދި ކަންބޮޑުވުމަކީ ޗުއްޓީ ހޭދަކުރަން ރާއްޖެ އަންނަ ހާހެއްހާ އިސްރާއީލު މީހުންގެ އަތުން ލިބޭ ޑޮލަރުކޮޅު ނުލިބި ދާނެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުމެވެ. ހަރުބީ ކާފަރު އެތައް ގައުމަކުންވެސް ފަލަސްތިނު ގައުމެއް ގޮތުގައި ގަބޫލުކޮށްފިއެވެ. ބައިނަލްއަގުވާމީ ފިއްތުތައް އިންތިހާއަށް އޮއްވައެވެ. ވެވުނުހާ ގޮތަކުން އެގައުމުތަކުން އިސްރާއީލަށް ފިއްތުންތައް ދަނީ ފިއްތަމުން އުދަގޫ ކުރަމުންނެވެ. އެކަމަކު ސައްތައިންސައްތަ އިސްލާމީ ދިވެހިރާއްޖެ މަދު ޑޮލަރުކޮޅަކަށްޓަކާ އެތިބެނީ އިސްރާއީލް މީހުން އައުން މަނާ ކުރަންވެސް ނުކެރިފައެވެ.    

ރަސްމާލެ ހިއްކާށޭ ކިޔައިގެން މުއިއްޒު ކުރަން އުޅުނު ކަންތައް ވެއްޖެއެވެ. މުއިއްޒު ކުރަން އުޅުނު ކަމަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް އިންތިހާބުގައި މަޖިލިސް ގަންނަން ފައިސާ ހޯދުމެވެ. ރަސްމާލެ ހިއްކުމުގެ ނަމުގައި ރާޖޫ ކިޔާ މީހަކަށް މާލެ ސަރަހައްދުން ބިންތަކެއް ދޫކޮށް އޭނާ ލައްވާ އެބިންތައް ވިއްކައިގެން މުއިއްޒު ރާޖޫ އަތުން ނަގަން ބޭނުންވި ބޮޑު ކަޓު ނަގާ ނިމިއްޖެއެވެ. އެ ހިސާބުން ރަސްމާލެ އެ ނިމުނީއެވެ. 

ރަސްމާލެއަކީ ހިޔާލީ ފޮލާއެކެވެ. އޮޅުވާލުމެކެވެ. ސްކޭމެކެވެ. ރަސްމާލެ ނަމުގައި ހިއްކިތަން ކޮޅެއް ހިއްކީ އެމްޓީސީސީގެ ޑްރެޖަރ ބޭނުން ކޮށްގެންނެވެ. ރާޖޫއަކު ކުރިކަމެއް އެތާކުނެތެވެ. އެއީ ހަމަ އެކަނި ދައްކާލުމެކެވެ. މުޅި ރަސްމާލެ ޕްރޮޖެކްޓްގެ ފަހަތުގައި އޮތީ ވައްކަމެވެ. 

ރާޖޫއާއި އެކު އެގްރިމަންޓް ކުރީވެސް ވަކި ހިސާބަކުން އެގްރިމަންޓް ބާތިލުކުރަން އެއްބަސް ވެގެންނެވެ. އެގްރިމެންޓް ބާތިލު ކުރުމުގެ ކުރީން ބިންތަކެއްދީ އެ ބިންތައް ވިއްކާފައި ފައިސާގެ އެއްބައި މުއިއްޒަށް ދިނުމަށް އެއްބަސްވެގެންނެވެ. 

އެކޯސިޓީ ވާހަކައާއި ޓަނަލްގެ ވާހަކަ ދައްކައިގެން ރައްޔިތުން ގުނބޯ ހެއްދީ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބު ނިމެންދެނެވެ. އިންތިހާބު ނިމިއްޖެއެވެ. 80 ގޮނޑި މުއިއްޒު ގަނެފިއެވެ. ކޯޓުތަކާ އޭސީސީއާއި އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް މަޖިލީސް މެދުވެރިކޮށް ތިބީ ޗޭނު ޖަހާފައެވެ. 

ރާޖޫ ވިއްކާލި ބިންތައް ވިއްކި ބަޔަކަށް ވިއްކާ ވިޔަފާރި ނިމިއްޖެއެވެ. ގަތް މީހުންގެ އަތުން ބިންތައް އަނބުރާ އަތުލާދެވޭނެ ކޯޓެއް ފުލުހެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ބިންތައް ހޯދަން އުޅޭގޮތް ސަރުކާރުން ދައްކާލާނެއެވެ. ދައްކާލާއިރަށް ބިންގަތް މީހުން ބޮޑު ވަރަކަށް ރާޖޫއާ ދެކޮޅަށް ކުރާނީ ދައުވާއެވެ. ދައުވާ ކުރިއަށް ނުކަނޑާ އޮވެ ބިންތަކުގައި ބިނާތައް ހެދި ނިމޭނީއެވެ. 

ކޯޓުން ރާޖޫއާ ދެކޮޅަށް މައްސަލަ ބަލާގޮތް ދައްކާލުމުން ލިބުނު މޮޅައިގެން ރާޖޫ ފިލާ ރައްކާވީމާ ނިމުނީއެވެ. އަމިއްލައަށް އެގްރީމަންޓް ބާތިލު ކުރުމުން ދައުލަތުން ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ހޯދަން ދާނެ ތަނެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ކޯޓަކަށް ދިޔަސް އެންމެ ފަހުން ރާޖޫއަށް ބަދަލުދޭން ޖެހޭނީ ދިވެހި ސަރުކާރަށެވެ. މުއިއްޒުގެ ނުބައި ނުލަފާކަމުން  ދައުލަތުން ބޮޑު ހޭދަކޮށްގެން ހިއްކާފާ އޮތް އެތައްހާސް އަކަފޫޓެއްގެ ބިން ގެއްލި އެ ބިން ހިއްކަން ނެގި ލޯނު ދައްކާލަ ދައްކާލާ ދައުލަތް އޮއްވާ މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގެ ދައުރުނިމި އަތް ތަޅާލާފައި މުއިއްޒު ބަޗާނީއެވެ. ހުރިހާ ދެރައެއް ރައްޔިތުންނަށެވެ.   

ރާއްޖޭގައި ޕާޓީތައް އުފެދި ވައިވެ ވަޅުޖަހާ އުވިގެން ހިނގައްޖެއެވެ. އުވިދިޔަ ޕާޓީތަކާއި ވާގިނެތި ހަކަތަ ހުސްވެފައި އޮތް ޕާޓީތަކާމެދު މީހުންގެ ހިތުގައި ސުވާލު އުފެދި ކަންބޮޑުވެގެނެއް ނޫޅެއެވެ. އެހެންވީއިރު އެމްޑީޕީއާއި މެދު ކަންބޮޑުވުން އުފެދި ސުވާލު އުފައްދާނީ އެމްޑީޕީއާ މެދު މީހުންކުރާ އުންމީދުތަކެއް އޮވެގެންނެވެ.

ރާއްޖޭގެ މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީގެ މަންމަޔަކީ އެމްޑީޕީ ކަމަށްވުމީ އޭގެ އެއްސަބަބެވެ. ރާއްޖެ ބަދަލުކޮށްލި ސިޔާސީ ފިކުރަކީ އެމްޑީޕީ ކަމަށްވުމެވެ. ރައްޔިތުންނާ ގާތުން ވެރިކަން ކުރުމުގެ ވައްޓަފާޅި އަށަގެންނެވި ޕާޓީއަކީ އެމްޑީޕީއަށް ވުމެވެ. އެމްޑީޕީއާއި މެދު ގިނަބަޔަކު ކުރާ އުންމީދު ތަކެއް އޮތުމަކީ އެމްޑީޕީއަށް ވާނެގޮތް އެނގެން ބޭނުންވާ ސަބަބެވެ.

ވަކި މީހަކަށް ބާރުވެރިކަން ހޯދާދިނުމަށް ސިޔާސީ މަސައްކަތެއް މިހާރަކު އެއްވެސް ބަޔަކަށް ނުކުރެވޭނެއެވެ. މީހުންގެ ބައިވެރިވުމާއި ހަރަކާތް މިހާރު ގުޅިފައި އޮންނަނީ ކުރިން އޮތް އަސާސުތަކުގެ މައްޗަކަށް ނޫނެވެ. މަށަށް ލިބެނީ ކޮން އެއްޗެއްތޯ ނުބަލާ މަ ކޮށްދޭނީ ކޮންކަމެއްތޯ ބަލައިގެން ސިޔާސީ މަސައްކަތް ކުރިޒަމާން މާޒީވެއްޖެއެވެ. ކުރެވުނު ކަންކަމާ ނިކުތް ނަތީޖާއަޅާ ކިޔުމަށްފަހު ވިސްނުމާ ފިކުރަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ވަނީ އައިސްފައެވެ. 

މައުމޫނުގެ 30 އަހަރުގެ ދިގުވެރިކަމަކާ ދެކޮޅަށް އެމްޑީޕީ ތެދުވެ ކަންކަން ކުރިގޮތަށް އޭގެ ވިހި އަހަރު ފަހުން ކަންކަން ކުރެވޭނެ ކަމަށް އުންމީދު ކުރުމަކީ މޮޔަކަމެކެވެ. މަގުމަތީ މުޒާހަރާތަކާއި މަދަނީ ބަސްނޭހުންތައް މީހުނަށް  އޭރު އަލަސް މިހާރަކު އެއިއްޔަކީ އައު ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އަމްދުން ވެރިކަމާއި އާރާބާރު ލިބުމުން ވެރިކަމުގައި ވަކި މީހަކުނެތިގެން އެތެރޭން ވެރިކަން ހަރާބުކޮށްލުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތުން ލިބޭ ގެއްލުންތައް ފޫބައްދާ އިތުބާރު އުފެއްދުމަކީ ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ. ފާރުހިކެން ވަގުތު ނަގާނެއެވެ.

ދަނޑިވަޅުބަލާ ވާދަވެރިން އެނގަކުރި ހިފުމުން މިހާރަކު އެމްޑީޕީއެއް ނެތޭވެސް ބަޔަކަށް ހީވެދާނެއެވެ. އެހެނަސް އުފެއްދިހާ ފިތުނައާއި ދިންހާ ގެއްލުމާއެކުވެސް ދެވަނަ ބުރުގައި އެމްޑީޕީ ބަލިވީ އެއްލައްކަ ނުވަހާސް ވޯޓާއެކުގައެވެ. މޮޅުވި ޕީއެންސީ މޮޅުވީ 15 ވަރަކަށް ހާސް ވޯޓުގެ ތަފާތުންނެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުގައި ބަލިވި އެހެން ޕާޓީތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޕީއާއި އެންމެ ކައިރީގައި 15 ހާހެއްހާ ވޯޓު ލިބިގެން އޮތީ އެމްޑީޕީން ވަކިވެގަތް ދަ ޑިމޮކްރެޓްސްއެވެ. ދެވަނަ ބުރުގައި އެމްޑީޕީއަށް ގެއްލުނީ އެ 15 ވަރަކަށް ހާސް ވޯޓުކަން ކިތަންމެހާވެސް ސާފެވެ. އެކަމުން އެނގި ކަށަވަރުވީ އެމްޑީޕީ ވީ ބައްޔަކީ ވަކި މީހަކު ނޫނީ ވެރިކަމުގައި ހުރުމަށް ނުރުހުނު ބަޔަކު އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސީ ބާރު ކަނޑުވާލާ ރޫޅާލަން އެތެރެއިން ކުރި މަސައްކަތުގެ ނަތީޖާކަމެވެ. އެމްޑީޕީގެ ކުރި މަގާމެދު ސުވާލު އުފައްދާ ޝައްކު އުފައްދަނީ އަދިވެސް އެބައިގަޑެވެ. 

ވަޒިފާއާއި ނުފޫޒާއި ހައްދެއްނެތް ވަރަށް ރިޝްވަތު ދީގެން ފާޅުގައި ސަރުކާރުން ކެންޕޭން ކުރަނިކޮށް އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓަށް 59 ހާސް ވޯޓު ލިބި މަޖިލީހުން 12 ގޮނޑި ލިބުމުން އެމްޑީޕީ މަރާ ނުލެވޭކަން މާބޮޑަށް ސާފެވެ. ރަގަޅަށް ތައްޔާރުވެގެން ޒިންމާދާރު އިދިކޮޅު ޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައި އެމްޑީޕީ އޮވެ މުއިއްޒުގެ ހުދުމުހުތާރުކަން ކަނޑުވާލާތަން ފެންނާނެއެވެ. 

ބޮސްނިއާ ހަނގުރާމައަކީ ފަހަކަށްއައިސް ދުނިޔޭގައި އެތައް ހާސް މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށްލި ޝައިތާނީ ޖަރީމާއެކެވެ. ދިވެހިން އެކަން ހަނދާން ނެތޭހާ ދުވަހެއް އަދިނުވެއެވެ. އެދުވަސްވަރު މުޅި ރާއްޖެއޮތީ ބޮސްނިއާ މުސްލިމުންނާއެކުގައެވެ. ދިވެހިން ކައިބޮއެ އުޅުނީވެސް ބޮސްނިއާގެ މުސްލިމުންނަށް ދެވެން އޮތް އެއްޗެއް ދިނުމަށްފަހުއެވެ. ބޮސްނިއާއަށް އެހީވުމަށް ފައިސާ ހޯދަން މަހަށް ފަރަށް ދިޔުމާއި ފަންޑުފޮށިތައް ބަހައްޓައިގެން ފައިސާގެ އެހީވުމަކީ މެދުނުކެނޑި އެތައް ފަހަރެއްގެ މަތީން ކުރަމުން އައިކަންކަމެވެ. ކުޑައެއް ބޮޑެއް މޮޅެއް ދެރައެއް ބެލުމެއް ނެތިއެވެ. ހިތު ލޯބިންނެވެ. އެކަމުގައި އެންމެ އިސްކޮށް ހުންނެވީ އޭރުގެ ރައީސް މައުމޫނެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ވިންދާ ސަރުކާރުގެ ވިންދު އޮތީ އެއްގޮތަކަށެވެ. ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ރާއްޖޭން ކުރެވެން އޮތް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށް ދޫކޮށެއް ނުލައެވެ. ބަޔަކު ފިއްތަފާނެ ފިއްތުމަކަށް ހަދާފާނެ މޫނަކަށް ސަރުކާރަކުން ނުބަލައެވެ. މިއަދު އެހިއްވަރާ ފަންވަރު ރާއްޖެއަކުނެތެވެ. ދިނާއި ގައުމުގެ އަނދުން އަޅައިގެން ވެރިކަމަށް އައި މުއިއްޒުވެސް މިވީ އަގުޅިނެތް ކަންނޭލަކަށެވެ. އަނގަ ފިނދަކަށެވެ. 

ދީނާއި މުސްލިމުންނަށް ނަސްރުދޭން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްކުރުމަށް ފަސްނުޖެހޭން ވައުދުވެގެން ވެރިކަމަށް އައި މުއިއްޒަށް މިހާތަނަށް ދިމާވިހާ އިސްލާމީ ޓެސްޓަކުން ވަނީ ފޭލިވެފައެވެ. ވެރިކަމަށް މިއުޅެނީ ރަނގަޅަށް ހަމަސް ނުފެރެއެވެ. ނުވަމަހާ ދިހަދުވަސް ނުވަނީސް ބައިގެން ނުދާ ވަރެއްނޫނެވެ. 

ގުޖުރާތުގައި 2002 ވަނަ އަހަރު ހިނގި ހަމަނުޖެހުމުގައި މަރުވި 790 މުސްލިމުންގެ މަރުގެ ޒިންމާ އިންޑީއާގެ މިހާރުގެ ބޮޑުވަޒީރު މޯދީގެ ބޮލުގައި އަޅުވަމުން މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައީ އިންޑިއާ ކުށްވެރި ކުރަމުންނެވެ. ވެރިކަމަށް އަރާ އިންޑިއާ އާއި ގާތްކަން ކަނޑާ އިސްލާމް ދީނަކީ ނަފްސާނީ ބައްޔެކަމަށް ބުނެ ޔޫގޫރުގެ މުސްލިމުންނަށް އަނިޔާވެރިވެ ރޯދަ ހިފުން މަނާކުރާ ޗައިނާގެ އުނގަށް ވެއްޓިގަތީއެވެ. ޔޫގޫރުގެ މުސްލިމުން ތިބީ އިންތިހާ ދަރަޖައިގެ ވޭނާ އަނިޔާގައި ދުނިޔަށް އެ މީހުންގެ ހާލު ހާމަ ނުކުރެވޭ ވަރަށް ބާކީކޮށް އެކަހެރިކޮށްފައެވެ. ފައިސާއާއި ބާރަށްޓަކާ މުއިއްޒަށް ޗައިނާއަށް ޗުއްޕުވެސް ބުނާނެ ހިތްވަރެއް ނެތެވެ.

ފަލަސްތީނުގައި އިސްރޭލުން ހިންގާ ގަތުލު އާއްމު ކުށްވެރި ކުރަނީ ނަމެއްގައެވެ. އަނގައިން ބުނަނީ ފަލަސްތީނުގެ މުސްލިމު ރައްޔިތުންނާ އެކުގައި ތިބިކަމަށެވެ. ރާއްޖޭގައި އިޒްރޭލުގެ މަސްލަހަތު ހުރި ވިޔަފާރިތައް ކުރުން ހުއްޓުވުމުގެ ހިތްވަރެއް ނެތެވެ. އިޒްރޭލް ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރަން ރައްޔިތުން ގޮވާ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށް ގަރާރު ފޮނުވުމުން ވެސް އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް މަނައެއް ނުކުރެވުނެވެ. 

8،372 މުސްލިމުން މަރާލި ބޮސްނިއާ ގަތުލުއާއްމުގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރަން އދ. އަށް ހުށަހެޅި ގަރާރަށް ރާއްޖޭން ވޯޓެއް ނުދެވުނެވެ. ވާނީ އެހެންތާއެވެ.  ޗައިނާއިން ވޯޓު ދިނީ އެ ގަރާރު ފާސް ކުރުމާ ދެކޮޅަށެވެ. ގަރާރަށް ރާއްޖޭން ވޯޓް ނުދިން ސަބަބު ހާމަކުރަން ގޮވިޔަސް ތެދުބަހުން އެވާހަކަ ބުނާނީ ކިހިނެއް ހެއްތެވެ. އޯއައިސީން އަމަލު ކުރިގޮތަށް ތަބާވީއޭ ކިޔައިގެން ބަހަނާ ދައްކަން ސަރުކާރުން ނުހަދާށެވެ. ޝަހީދުވި ބޮސްނިއާ މުސްލިމުންގައިގާ ރާއްޖޭން ކޮޅުފައިން ޖެހީ ނޫންކަމަކަށް އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ. 

ދީނާ ގައުމާއި އިންސާނިއްޔަތަށް ވުރެ ދުނިޔެއާއި މުދަލާއި ބާރު މުއިއްޒަށް މުހިންމުވީއެވެ. އިސްލާ މްދީނާއި މުސްލިމުންނަކީ މުއިއްޒުގެ ސިޔާސީ އައްޑަނައަށް ހަދައިގެން އުޅުނަސް ޗައިނާއަށް ވިކި އަޅުވެތި ވެފައި އޮތްވަރު ނޫންކަމެއް މި ފަހަރުވެސް މުއިއްޒަށް ސާބިތުކޮށެއް ނުދެވުނެވެ.

އުފެއްދި ދިވެހި ތަރިކަ ދިރާސާކުރާ ގައުމީ މަރުކަޒަކީ ކަރުދާހު މަރުކަޒެކެވެ. ދިވެހި ތަރިކަ ދިރާސާކުރާ ގައުމީ މަރުކަޒު އުފެއްދިކަމަށް ބުނި ދުވަހު މުއިއްޒު ބުނި ބުނުން ފިޔަވާ ތަރިކަ މަރުކަޒެއް އުފެއްދިކަން ދެނަހުރި މީހަކު ގައުމިއްޔަތު ވުޒާރާގައިވެސް ނެތެވެ.   

ދިވެހި ގައުމިއްޔަތު އާލާކުރުމުގެ ގައުމީ ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން އުފެއްދި ތަނެއް ކަމަށް އުފެއްދި ކަމަށް ބުނި ދުވަހު މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ދިވެހި ތަރިކަ ދިރާސާކުރާ ގައުމީ މަރުކަޒުން ދިވެހިބަހާއި ތާރީހާއި ސަގާފަތާއި ތަރިކައާއި އާދަކާދަ ދިރާސާ ކުރާނެ ކަމަށް އެ ދުވަހު މުއިއްޒު ބުންޏެވެ. ގައުމީ އަރުޝީފަކާއި ގައުމީ ދާރުލްއާސާރަކާއި ބަހުގެ އެކަޑަމީއެއް އޮތްއިރު އަނެއްކާ ކޮން ދިރާސާ މަރުކަޒެއް ހަދާކަށް ހެއްޔެވެ. 

އިލްމީ ދިރާސާތައް ހަދަން ގައުމީ މަރުކަޒެއް ނުހެއްޖަސް ބޮޑުސިންގާ ގައުމީ ދެ ޔުނިވާރސިޓީ ރާއްޖޭގައި އެބަހުއްޓެވެ. މޭންޑޭޓްގައި ނެތިއްޔާ އެތަންތާނގެ މޭންޑޭޓަކަށް ހައްދައިގެންވެސް އިލްމީ ދިރާސާތައް ކުރުވަން ޖެހޭނީ ޔުނިވާރސިޓީތަކާއި ކޮލެޖުތަކުންނެވެ. ގައުމިއްޔަތު މިނިސްޓްރީގައި އުފައްދާ މަރުކަޒަކުން ނޫނެވެ.

ދުވަސްކޮޅަކު ދިވެހި މުދައްރިސްކަން ކޮށްލާ ވަޒަން ހަމަކޮށް ރީތިކޮށް ޅެންހަދަން އެނގުމުން ގައުމިއްޔަތު މިނިސްޓަރރު ކަމަށް މީހެއްގެ ކުފޫ ހަމަކަމަށް ހީވެ ވަޒީރުކަން ދިނީމާ ނުވެ ނުދާނެ ގޮތް މިވަނީއެވެ. ކޮލެޖު ހިންގާން ޖެހޭނީ ގައުމިއްޔަތު ވުޒާރާއިންނެވެ. ދިރާސާ މަރުކަޒާއި ޗާާޕްހަނާވެސް ހިންގަން ޖެހޭނީ ގައުމިއްޔަތު މިނިސްޓްރީންނެވެ. މާލޫދު ޕާޓީއަކާއި ލަވަޕާޓީއެއް ނުހަދާ ސަލާމަތް ވާނެއެކޭ ހިތެއް ނުބުނެއެވެ.     

އަޖައިބެކެވެ. ފަސް އަހަރުގެ ދައުރަކަށް އިންތިހާބުވާ ސަރުކާރެއްގެ ވުޒާރާއަކުން އުފަންކޮށް ދިރުވާ އާލާކުރެވޭނީ ކޮން ގައުމިއްޔަތުގެ އިލްމެއް ހެއްޔެވެ. ގައުމިއްޔަތުގެ އިލްމާއި ވިސްނުން އުފެއްދުމުގެ ހަގީގީ ނިޔަތެއް އޮތްނަމަ ސަރުކާރުން އެކަން ކުރާނީ ޔުނިވާރސިޓީތައް މެދުވެރިކޮށެވެ. 

ވުޒާރާއެއްގެ ބޭނުމަކީ ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައަޅައިގެން ގުޅުންހުރި މުއައްސަސާތައް މެދުވެރިކޮށް ތަންފީޒު ކުރުވުމެވެ. ކޮންމެ ކަމަކަށް ވުޒާރާގެ ދަށުން އިދާރާއެއް ހަދައިގެން ރަނބަ ގިރުވުމެއް ނޫނެވެ. ގައުމީ އަރުޝީފާއި ގައުމީ ދާރުލް އާސާރާއި ގައުމީ ބަހުގެ އެކަޑަމީއާއި ގައުމީ ކުތުބުހާނާއާއި ގައުމީ ޕާފޯމިންގ އާރޓްސް ސެންޓަރާއި ގައުމީ ޔުނިވަރސިޓީއާއި މިހުރީ ހައްތަހާވެސް ތަންތަނެވެ.

ދިވެހި ތަރިކަ ދިރާސާކުރާ ގައުމީ މަރުކަޒަކީ ދިވެހި ގައުމިއްޔަތު އާލާކުރުމުގެ ގައުމީ ނިޒާމުގެ މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ބޭނުމުގައި އުފެއްދި ތަނެއް ކަމަށް ބުނި އިރު ސިވިލް ސާރވިސް އޮނިގަޑުތެރެއަކު އެތަނެއް އަދިނެތެވެ. އެ މަރުކަޒެއް ހުންނަ ތަނެއް ކުރާކަމެއް އެނގޭ މީހަކު ނެތެވެ. ކުޑަމިނުން މުއައްޒަފުން ވެސް ތިބި ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އުފެއްދި ފަހުން ހަތަރުމަސް ވީއެވެ. އެ މަރުކަޒަކުން ކުރިކަމެއް ކުރާކަމެއް 6 މަހުގެ ކާމިޔާބީގައި ވަޒީރަށް ބުނެ ނުލެވުނީ ކަމެއް ނުކުރެވޭތީއެވެ. 

ސަލާމަތީ ކަންކަމުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ދައުލަތުން ހަރަދުކޮށްގެން ހޯދަންޖެހޭނީ މޫސުން ގޯސްވުމުން ބޭނުން ހިފޭނޭ ޒާތުގެ އުޅަނދުފަހަރެވެ. އާލާތެވެ. ނަމެއްގައި ކަންދެއްކުމަށް ދައުލަތުން ފައިސާ ހޭދަކުރުމަކީ ވެވޭ ހިޔާނާތެކެވެ. 

މިދާކަށްދުވަހު ރައީސް މުއިއްޒު ތުރުކީން ބައިރަކްތަރު ޓީބީ2 ޑްރޯން ގަނެ ނަމެއްގައި ވައިގެ ބާރެއް ރާއްޖޭގައި އިފްތިތާހުކޮށްފިއެވެ. ބައިރަކްތަރު ޓީބީ2 ޑްރޯންއަކީ މޫސުން ގޯސްވުމުން ބޭނުން ކުރެވޭ ޒާތުގެ ޑްރޯނެއް ނޫނެވެ. ބައިރަކްތަރު ޓީބީ2 މޮޑެލްގެ ޑްރޯނަށްވުރެ މޫސުންގޯސްވުމުން ބޭނުންކުރަން އެކަށީގެންވަނީ ޓީބީގެ އަދާހަމަ މޮޑެލެވެ. ޓީބީ ޑްރޯންގެ އަދާހަމަ މޮޑެލްއަކީ ޓީބީ3އެވެ. މިހާރު އެ މޮޑެލްގެ ޑްރޯން ތުރުކީން ގަންނަން ލިބެން އެބަހުއްޓެވެ. 

ރާއްޖެއަށް ބައިރަކްތަރު ޓީބީ2 ޑްރޯން ގަތީ ޓީބީ3 ބާޒާރަށް ނެރެން އުޅެނިކޮށެވެ. ޑްރޯން ގަތުމުގެ މުއާމަލާތަކީ ޓީބީ2 ޑްރޯންގެ ސްޓޮކް ހުސްކުރަން އުޅުމުގެ ތެރެއިން ބޮލުގައި އަޅުވާލުމުން އަވަސް އަރުވާލާފައި ހިންގި ކޮރަޕްޝަންގެ އަމަލެކެވެ. ރާއްޖެއަށް ޓީބީ2 ގެ ޑްރޯން ގަނތްތާ ދެމަސްނުވެ ޓީބީ3ގެ ޑްރޯން އެހުރީ ބަޒާރަށް ނެރެފައެވެ.

ބައިރަކްތަރު ޓީބީ3 މޮޑެލްގެ ޑްރޯނަކުން އިރާނުގައި 2100 އަކަކިލޯ މީޓަރގެ ސަރަހައްދެއް ހަތްގަޑިރަށް އިރަށްވުރެ ގިނަވަގުތު ހޭދަކޮށްގެން އިއްޔެ ވަނީ ހޯދާ ބަލާފައެވެ. ބައިރަކްތަރު ޓީބީ3 މޮޑެލްގެ ޑްރޯނެއް އިރާނުގައި ހަރަކާތްތެރި ވެފައިވަނީ އިންތހާ ދަރަޖައަށް މޫސުން ގޯސްވެފައި ވަނިކޮށެވެ.     

ރައީސް މުއިއްޒު ރާއްޖެއަށް ގަނެގެން ގެނެސްފައިވަނީ މޫސުން ގޯސްވުމުން އުރަލައްވާ ފޮރުވާފައި ބާއްވަން ގެނެސްފައިވާ ޑްރޯން ތަކެކެވެ. އެކަމުގައި މުއިއްޒުގެ ހައްދު ފަހަނައެޅި ގައުމިއްޔަތު ދެއްކުމަށް 570 މިލިޔަނަށް ވުރެ ގިނަ ފައިސާ މިވަނީ އިސްރާފުކޮށްލާފައެވެ. އެކަށީގެންވާ ޑްރޯނު ނެރެނެރެ އޮއްވާ ބޭނުމެއް ނުހިފޭ އެއްޗެތި ތަކެއް އެހެން ނޫންނަމަ ނުގަތީހެވެ. ރަނގަޅު ހެޔޮ ނިޔަތެއްގައި ކުރި ކަމެއް ނަމަ އަވަސް އަރައިގަނެގެން ބަޔަކަށް ސްޓޮކް ހުސްކޮށްދޭކަށް ޑްރޯނެއް ނުގަތީހެވެ. ތުރުކީން ގަނެގެން ގެނައި ދެރާރާ ގުޑިން މޯދީއާއި އިންޑިއާގެ ވައިގެ ބާރަށް ގޮންޖަހާލެވޭނެ ކަމަށް އޭރު ހީވީތާއެވެ.

އަޖައިބެކެވެ. މިހާރުނެތް ބޭރުގެ ނުފޫޒެއް ކުރިއަކުންވެސް ނެތެވެ. ކުރިން ނެތް މިނިވަން ކަމެއް އަދި ކުރިންނެތް ސިޔާދަތެއް މިހާރަކުވެސް ނެތެވެ. ކުރިން އޮތް މިހާރު ނެތް އެއްޗަކީ ވެރިކަމުގައި ތިބި މީހުންނެވެ. އެނޫން ހުރިހާ އެއްޗެއް ކުރިއަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް މިހާރު އެބަ އޮތެވެ. ވެރިކަމަށް އައުމަށް ކީހާޅެންވީ ފަރިއްސަށެވެ. މުއިއްޒު ބުނިގޮތަށް ބޭރުގެ ނުފޫޒުން ސަލާމަތްވެ މިނިވަންކަން ކަށަވަރެއްނުވިއެވެ.

އޮޅުވާލަން ނޫޅޭށެވެ. ވެރިކަމަށް ދަހިލަވައިގެން ފަޔަށް ހިނި އަރައިގެން އުޅުނީ އިންޑިއާ މިލިޓަރީ މިތާ އެބައޮތޭ ކިޔައިގެންނެވެ. އުތުރުތިލަފަޅާއި ހަނިމާދުއާއި ކައްދުއާއި ގަމުގައި އިންޑިއާ މިލިޓަރީ އޮވެގެންނެވެ. ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ ދުވަހު އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލަން ވައުދުވީ މުއިއްޒެވެ. ވެރިކަމަށް އިންތިހާބުވީ ފަހުންވެސް ދެހާހަށް ވުރެ ގިނަ އިންޑިއާސިފައިން ރާއްޖޭގައި ތިބިކަމަށް ބުނެ ވާހަކަދެއްކީ މުއިއްޒެވެ. ވެރިކަން ލިބުނު ފަހުން އައްޑޫސިޓީން ކަނޑުވެ ގެއްލުނު ކުއްޖަކު ހޯދަން އިންޑިއާގެ ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު މުއިއްޒު ބޭނުން ނުކުރީ އިންޑިއާ އަސްކަރީ އުޅަނދު ފަހަރަށް ވެގެންނެވެ.

އާހިރުގައި 2000އަށްވުރެ ގިނައިން ތިބިކަމަށް ބުނި އިންޑިއާ ސިފައިން ތިބިކަމަކަށް ނުވިއެވެ. އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ ދެހެލްކޮޕޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު ފޮނުވައެއް ނުލެވުނެވެ. ނަމުގައި 76 ސިފައިން ފޮނުވާލާ މަދަނީންގެ ނަމުގައި 76 މިލިޓަރީ މީހުން އެތެރެކޮށް ކުރިންވެސް ހިންގި އަސްކަރީ ވައިގެ އޮޕަރޭޝަން އެގޮތުގައި ހިންގަން ފެށީއެވެ. ސެނަހިޔާގައި ތިިބި އަސްކަރީ ސިފައިންގެ ސަބަބުން މިހާރަކު ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކަލެއް އޮތްކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އުތުރު ތިލަފަލުގައިވެސް އިންޑިޢާ ސިފައިން ތިބިކަމަކަށް ނުވެއެވެ. 

އެއްވެސް އިރަކު އިންޑިއާއިން ސިފައިންގެ ފައުޖުތައް ގެނެސް ރާއްޖޭއަށް ގަދަވެ ގަންނަން އުޅުނު ކަމަކަށް މި ސަރުކާރަކަށް ނުވިއެވެ. ލޯނު ނަގާށާއި ލޯނު ސްޓްރަކްޗަރ ކުރުމަށްވެސް މުއިއްޒު ސަރުކާރަށް އިންޑިއާ މިހާރު އޯކޭއެވެ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގައި ކަނޑުއަޑީގެ ސާވޭ އިންޑިއާ އާއި ޗައިނައިން ކުރިޔަސް އެއީ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އެމެރިކާއިން ލޯއަޅާލުމުން އިޒްރޭލް ބޭން ނުކުރެވުނަސް އެއްޔަކީ ބޭރުގެ ނޫފޫޒެއްގެ ދަށުވުމެއް ނޫނެވެ. ފައިސާނުދީ ބޭރުގެ ކަރުދާސް ކުންފުނިތަކަށް ރާއްޖޭގެ ބިންތައް ކަނޑަކަނޑާފާ ބާޓާ އުސޫލުން ބަހާ ހުސްކުރިޔަސް އެއްޔަކީ ސިޔާދަތަށް އޮތް ނުރައްކަލެއް ނޫނެވެ. ބޭރުގެ ނުފޫޒެއް ނެތި މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތު ކަށަވަރު ނުވާކަމަށް މިވަނީ މުއިއްޒު ނޫން މީހަކު ވެރިކަމުގައި ހުރީމައެވެ.      

އެހެން ބަޔަކު ނެތަސް ވަރިހަމަވެ ޖެހިގެން ހުރިގޭ ފުރާޅަށް އޮއްގައުކާ އާޑަ ފުރައްސާރަ ކުރިއިރު އެގޯތީގައި އަޅާ މިރުސް ދުމުން ތިމާކޮށި އަރުވާލެވޭނެކަން އެނގޭ ވަރަށް ވުރެ ގަމާރީތާއެވެ. އަރާއިން ލަކުޑިގަނޑުގެ ކީސްވަޅަށް އަމިއްލަ ނަގޫ ފައިބާފައި އޮތްކަން ރާމާމަކުނަށް ނޭގެނީތާއެވެ. އަބު ލުހެލާއިރަށް ނަގޫ ފިތޭނެކަން ނޭނގޭ ވަރަށް ހޭބުއްދި ފިލީތާއެވެ. ސީނުކަރަޔަށް ގެންގޮސް ރަތް ދޫލަމަތީގައި ދެލަތްކެއް ޖައްސުވާލާ ކުރުނީސް ކޮށްލުމުން ދުނިޔެ ރަންވީތާއެވެ.

ބަނޑު ހަނޑުލާ ކޮއްތުދަރާ ބޯފެން ސީނުކަރައިން އޮހިއޮހި އޮންނާނެ ކަމަށް ހީކޮށް ދަތްމައްޗަށް ތުންނާރާ ތަންދޮރު ކުޑަވެގެން އުޅެގަތީ އެހެންވެތާއެވެ. ދުނިޔޭގެ އާޖުފާޖު ކުޑަކޮށްވެސް އެނގޭނަމަ އެހާ މާއިރާ ބައިބަހާ ފަޅިނަގައިގެން އަވަށްޓެރިންނާ ޖެހިއެއް ނުގަންނާނެއެވެ. 

ކުޑަވެސް ސިނކުނޑިއެއް ހުރިނަމަ ބަޔަކު ކަމެއް ކޮށްދީފާނެ ކަމަކަށް އަންޒަމާނުއްސުރެ ބަތާކައިގެން އުޅުނު ކާންދޭ އަތުގައި ދަތް އަޅާކަށް ދިމައެއް ނުކުރީހެވެ. އެއްތާކުން އެކައްޗެއް ނުދިނަސް އެންމެ އުދަގޫ ވަގުތުގައި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭ އަވައްޓެރިޔާއަށް ހަރާންކޯރުވީމާ ތިމާމެނަށް އިތުބާރުކޮށް އަތުގައި ހިފާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ. ހެވެއް އެދިގެން އެހީތެރިވެދޭނެ އެއްވެސް ބަޔަކު ނޫޅޭނެއެވެ.

ވަށަފަރު މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައީ އިންޑިއާއަށްވުރެ ނުބައި ނުލަފާ ބަޔަކު ނެތްކަމަށް ދައްކައިގެންނެވެ. އިންޑިއާ އާއި ޖެހި ފިތި ބާރު ވެގެންނެވެ. ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާއިން ނުކުރާ ވިޔާނުދާ ކަމެއް އޮތްކަމަކަށް އޭރަކުނުވެއެވެ. މިނިވަންކަން ގެއްލުވާލާ އަސްކަރީ ގޮތުންނާއި މާލީގޮތުން ރާއްޖެއޮތީ އަޅުވެތިކޮށްފައި ކަމަށް ބުނެ އިންޑިއާއަށް ނިސްބަތްކޮށް ނުކިޔާ ކުނި ފުޅައެއް ނެތެވެ. ނުކުރާ އާޑަ ފުރައްސާރައެއް ނެތެވެ.

ވެރިކަމަށް ހަމަހެއް ނުވެއެވެ. ކީހާޅެން ފަރިއްސަށް ވެއްޖެއެވެ. ހީކުރިހެން ޗައިނާއިން އެހީތެރިއެއް ނުވިއެވެ. ކުޑަމިނުން ޗައިނާގެ ލޯނުތައް ދެއްކުމުގެ މުއްދަތު އިތުރުކޮށްލާވެސް ނުދިނެވެ. ޕާކިސްތާނުން ފިޔައާއި އަލުއްވާއި ބިހެއް ގެންނާކަށް ނުލިބުނެވެ. ތުރުކީން ކާޑެއް ނުގެނެވުނެވެ. ބެންކޮކާ ދުބާއީން އާސަންދައެއް ހަމައެއް ނުޖެއްސުނެވެ. އެންމެ ފަހުން ޖެހުނީ އިންޑިއާ އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަވާށެވެ. ކޮންމެ ކަމެއްގައިވެސް ވަށަފަރު މުއިއްޒަށް ޖެހެނީ އުނބަށް ޖަހާށެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒަކީ ވެރިކަމަށް އައިއިރު އެޔެއް މިޔެއް އެމީހެއް މިމީހެއް ނޭގޭ މީހެއްކަމުން މުއިއްޒު ކެބިނެޓްގެ ގިނަ މިނިސްޓަރުންނަކީ މުއިއްޒަށް ފައިސާ ދީގެން ވަޒީރުކަން ގަނެގެން އުޅޭ ބައެއްކަމަށް ވަނީ ކަށަވަރުވެފައެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރުހުން ނެތިގެން ދޫކޮށް ނުލެވުނު ތިން މީހުންނަކީވެސް މަގާމު ގަނެގެން އުޅޭ ބައެއްކަމުން މުއިއްޒަށް އެމީހުން ދޫކޮށް ނުލެވިގެން އުޅެނީއެވެ. 

ބަންޑާރަ ނައިބު ކަމަކީ ކާނަލް ނާޒިމަށް ވިއްކާފައި އޮތް މަގާމެކެވެ. އިސްލާމިކް މިނިސްޓަރުކަން ވެސް ޑރ. ޝަހީމް އުޅެނީ ގަނެގެން ކަމަށްވެއެވެ. ޔޫތު މިނިސްޓަރ ކަމަކީ ކެންޕޭންގައި ސަންގު ނޫހުން ގަނެފައިވާ މަގާމެކެވެ. ހައިދަރާއި އާދަމް ނަސީރާއި ވަޒީރުކަން ހޯދީ ސިޓީ ކައުންސިލްގައި ވެވުނު އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުންނެވެ. އެނޫންވެސް އެތައް ވަޒީރުކަމެއް ދީފައިވަނީ އެކިއެކި ޑީލުގެ ދަށުންނެވެ.

އިންޑިއާގެ ޖާސޫސީ އިދާރާ (ރޯ)ގެ އެޖެންޓް ސަލީލު މެދުވެރިކޮށް އިންޑިއާއިން ޑިފެންސް މިނިސްޓަރ ކަމާއި ފޮރިން މިނިސްޓަރ ކަމާއި ޓުރިޒަމް މިނިސްޓަރުކަން ގަނެފައިވާ ކަމަށް ޗައިނާގެ ޖާސޫސީ ސޯސްތަކުން ކަށަވަރު ކޮށްދެއެވެ. ހުރިހާ ޑީލެއް ހަދާފައިވަނީ އަދުރޭ މެދުވެރިކޮށް ކަމަށް މައުލޫމާތު ލިބިފައިވެއެވެ. އެ މަގާމުތައް ވިއްކުމަށް ތިން މިލިޔަނާއި ފަސް މިލިޔަން ޑޮލަރާ ދެމެދުގެ އަދަދެއް ސަލީލް އަތުން މުއިއްޒު ނަގާފައިވާ ކަމަށް މައުލޫމާތު ދިން ފަރާތުން ބުނެފައިވެއެވެ. 

އިންޑިއާ އައުޓު ކުރަން ވެރިކަމަށް އައި ބައެއްގެ ފަރާތުން މިހާރު ފެންނަމުންދާ ކަންކަމުން އެ ތުހުމަތު ތަކަށް ބާރު ލިބެއެވެ. ރާއްޖެއަށް ކިތަންމެ ބޮޑު ހުތުރެއް ލިބުނަސް ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރ ފައިސަލަށް އެޅޭނެ ފިޔަވަޅެއް މުއިއްޒަކަށް ނުއޮންނާނެއެވެ، އެއަށްވުރެ ބޮޑަށް މުއިއްޒު ހުރީ ސަލީލްގެ ދަށުވެފައެވެ. 

13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއްގައި އޮތް ނަޝީދު މިނިވަންކޮށް އަލުން ސިޔާސީ ދަނޑަށް ނެރެދިނީ ރައީސް ސޯލިހު ކަމެއް ނަޝީދަކަށް ނޭގުނެވެ. ދިމާކުރީ ރައީސް ސޯލިހުގެ ބާރު ކަނޑުވާލާ ވެރިކަން ފިރުކައިގަންނާށެވެ. އެމްޑީޕީން ވިޔަސް ތިމާ ނޫން މީހަކު ވެރިކަން ކުރާކަށް ނަޝީދަކަށް ހަޖަމެއް ނުވެއެވެ. 

މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތު ހޯދާ ދިނުމުންވެސް ހިމޭނަކުން ނުހުރެވުނެވެ. ދިމާކުރީ ލިބިއޮތް ބޮޑު މެޖޯރިޓީ ބޭނުން ކޮށްގެން ބޮޑުވަޒީރުކަން ހޯދާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ބާރު ކަނޑުވާލާށެވެ. އެއިއްޔަކީ އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުން ބޭނުންވި ގޮތެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް ނަޝީދަށް ހަމަ ކެތް ނުވަނީއެވެ. ތިމާނޫން މީހަކަށް ވެރިން އޮތުމަށް ނޭދޭ ވަރުންނެވެ.

ސްޕަރ މެޖޯރިޓީއާއި އެކު މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ނަޝީދަށް ލިބުމުން އިސްކަންދިނީ ރައްޔިތުން އެދޭ ހެޔޮބަދަލު ގެންނެސްދޭކަށް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީ ސަރުކާރާއި ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުންނާ ދިމާކޮށް ނަފްރަތާ ފަސާދަ އުފައްދާށެވެ. ސަރުކާރަށް ދަތިކޮށް ސަރުކާރު ބަރަހަނާކޮށް ރައީސް ސޯލިހާ ޒާތީގޮތުން ދިމާ ކޮށްލުމުގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ނަޝީދު ހުއްޓާ ނަޝީދުގެ މުށުތެރެއިން އެމްޑީޕީގެ ކޮންޓްރޯލު ގެއްލި ދިއުމެވެ. ޕީޖީ ގްރޫޕާއި ގައުމީ މަޖިލީހާއި ސެކެރެޓެރިއޭޓާއި ކޮންގްރެސްގައި އޮތް ބާރު ކެނޑުމެވެ. އެންމެ ފަހުން ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ވެސް ގެއްލުމެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރައީސް އެމްޑީޕީ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރީ އިދިކޮޅު ލީޑަރަށް ވުރެވެސް ހަފޮނު ކުރީގައި ހުރެގެންނެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުވަން އުޅެ އެމްޑީޕީގައި އެކަންނުވެ އައުވާނުންކޮޅު ގޮވައިގެން ނިކުމެ ޕާޓީއެއް ހަދައިގެންވެސް އެމްޑީޕީން ހޯދާދިން މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތުގައި ބަގުޑިބެއްދީ އެމްޑީޕީ ނޫން ގޮތެއް ހޯދުމަށެވެ. އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވެގެންނެވެ. ރައިސް ސޯލިޙާއި އެމްޑީޕީއަށް ނަޝީދާއި އައުވާނުން ނުގޮވާ ކުނި ފުޅައެއް ނެތި އެންމެ ފަހުން މަރާލަން އުޅުމުގެ ތުހުމަތު ރައީސް ސޯލިހާއި އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުގައި ނަޝީދު އެޅުވިއެވެ. 

ނުބައި ނުލަފާކަން ދެއްކުމަށްފަހު އިދިކޮޅާ ގުޅިގެން ރައީސް ސޯލިހާއި އެމްޑީޕީ ނޫން ގޮތެއް ހޯދައިގެން އެމްޑީޕީ ބަލިކޮށްލައިގެން އެމްޑީޕީއަށް ސަވާރުވާން އަލުން ނަޝީދު އުޅޭނެކަމެއް ނެތެވެ. ނަޝީދާއެކު ކުރާނެ ސިޔާސީ މަސައްކަތެއް އެމްޑީޕީނެތެވެ.  

ރާއްޖޭގެ ދިފާއީ ވަޒީރު ގައްސާނު މައުމޫނު ވިދާޅުވިގޮތުގައި "އަސްކަރީ އުޅަނދުތައް އޮޕަރޭޓް ކުރަން ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ބަދަލުގައި މިހާރު ތިބީ އެ އުޅަނދުތައް އުފެއްދި ކުންފުނީގެ މީހުން" އެވެ. ދިފާއީ ވަޒީރު އެހެން ވިދާޅުވާއިރު އަސްކަރީ އުޅަނދު ފަހަރަކީ އަސްކަރީ ތަމްރީނު ހަދާ ހުވާކޮށްގެން ތިބި އަސްކަރީންނަށް ނޫނީ ދުއްވޭނެ އެއްޗެއް ނޫންކަން ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް އެނގޭނެއެވެ. 

ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިން ފޮނުވާލި ކަމަށްވަނީ އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ އުޅަދުތައްވެސް ފޮނުވާލުމުން ކަމަށް ގިނަބަޔަކު ދެކެއެވެ. ޔުނީފޯމް އަޅައިގެން ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިން ފޮނުވާލުމަށްފަހު އަސްކަރީ އުޅަނދުތައް ދުއްވަން މަދަނީ މީހުންގެ ނަމުގައި ގެނައިވެސް އަސްކަރީންނެވެ.

ސިފައިންގެ ބަދަލުގައި މިހާރު ތިބީ އެ އުޅަނދުތައް އުފެއްދި ކުންފުނީގެ މީހުންނޭ ގައްސާނު ވިދާޅުވާއިރު އެ ވިދާޅުވާ ކުންފުންޏަކީ އިންޑިއާގެ ދިފާއީ ވުޒާރާގެ އެއް ފިޔައެވެ. އަސްކަރީ ވައިގެ އުޅަނދު ފަހަރާއި އާލާތް އުފައްދާ އަސްކަރީ ކުންފުންޏެވެ. ކުންފުނީގައި މަސައްކަތް ކުރަނީ އަސްކަރީ ސިއްރުތައް ހިފަހައްޓާން ހުވާކޮށްގެން ތިބި އަސްކަރީ ފަންނާނުންނެވެ. އާއްމު މަދަނީ މީހުނެއް ނޫނެވެ. 

އަސްކަރީ ވައިގެ އުޅަނދު ފަހަރާއި އާލާތް އުފައްދާ އަސްކަރީ ވިންގުގައި މަދަނީ ބޯޑް އަޅުވާފައި އޮންނަނީ ގަނެވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރީގެ ތެރެއަށް ސީދާ ދިފާއީ ވުޒާރާ ނުވަނުމަށްޓަކައެވެ. ވައިގެ މަގުން އިންޑިއާގެ އަސްކަރިއްޔާއަށާއި ޖާސޫސީ އިދާރާ (ރޯ) އަށް ބޭނުންވާ މައުލުމާތު ހޯދާ ރައްކާކޮށް ބަދަލުކުރާ އެންމެ ޒަމާނީ ވަސީލަތާއި ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ސްފްޓްވެއަރ އުފައްދާ ޑިވްލޮޕްކޮށް ފޯރުވާދެނީ ހިންދުސްތާން އެއޮރޯނޮޓިކްސް ލިމިޓެޑް (ހަލް)އިންނެވެ. 

ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިންކޮޅު ފޮނުވަލާފާ މަދަނީންގެ ނަމުގައި މިގެނައީ ހަގީގަތުގައި މާ ނުރައްކާތެރި ބައެކެވެ. ހިންދުސްތާން އެއޮރޯނޮޓިކްސް ލިމިޓެޑް (ހަލް)އެވެ. ސަރުކާރުން އެބުނަނީ އެއީ ސިފައިން ނޫންކަމަށެވެ. ސަރުކާރުން އެބުނާ ބުނުމަކީ ދިވެހި ސިފައިންނެއް ނޫނޭ ސިފްކޯއޭ ބުނުން ކަހަލަ ވާހަކައެކެވެ.

އައްޑޫގައި ހެދި ޕޮލިސް އެކަޑަމީއަކީ އިންޑިއާ ސިފައިންގެ އަސްކަރީ މަރުކަޒެއް ކަމަށް ހަދައިގެން އުޑުގަ ޖެހިފަ ބިމުގަ ޖެހުނީވެސް މުއިއްޒުގެ ބައިގަނޑެވެ. މަޑުވި ގޮތަކަށް އެއަޑު މަޑުވެ އެއީ ނުވާކަމަކަށް ހެދީވެސް އެބައިގަނޑެވެ.   

އުތުރު ތިލަފަޅުގައި އިންޑިއާއިން ހެދި އަސްކަރީ ބޭސް ޖާދޫގަރަކު ގެއްލުވާލީ ހެއްޔެވެ. ހަނިމާދުއާއި ކައްދުއާއި ގަމުގައި ބަނޑަހަ ޖަހައިގެން ތިބިހާ އިންޑިޔާ ސިފައިންނަށް މިވީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. އެތައް ހާސް ސިފައިން ފޮނުވައިގެން ރާއްޖެ އަޅުވެތިކުރަން އިންޑިއާއިން ކުރިހާ މަސައްކަތް ތޮޅިއަށް ދިޔައީ ހެއްޔެވެ. 

ސެނެހިޔާގައި ޔުނީފޯމް އެޅި އިންޑިއާ ސިފައިން އުޅޭތީ ދެފައިކައިރި ނުވެގެން އުޅުނު ބައިގަޑަށް އެކަން އޯކޭވީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. ސެނެހިޔާގައި އިންޑިޔާ ސިފައިން ތިއްބަސް ގައުމީ ސަލާމަތަކަށް ނުރައްކަލެއް މިހާރަކު ނެތޯލައެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ހަތިޔާރު އެޅި އިންޑިޔާ ސިފައިންގެ އެކަކުވެސް ރާއްޖޭގައި ނެތް ވާހަކަ ކުރީގެ ސަރުކާރުން ނުބުނޭ ހެއްޔެވެ. ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓުގެ އޮޕަރޭޝަންގައި ތިބި 77 އިންޑިއާ ސިފައިން ނޫން ބަޔަކަށް ތިބީ ސެނެހިޔާ ހޮސްޕިޓަލްގައި މަސައްކަތްކުރާ ހައެއްކަ މީހުންނެކޭ ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރަކުން ނުބުނޭ ހެއްޔެވެ. އެދުވަހު ކަންފަތް ހުރީ ބައްވެފަހެއްޔެވެ.

ސިފައިން ތަކެއް ބައިތިއްބައިގެން އިންޑިޔައިން ރާއްޖެއަށް އަތްގަދަ ކުރަން ނޫޅޭކަން މޫސާ ޒަމީރަށް އެނގުނީ އަދި ކިރިޔާ ހެއްޔެވެ. ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތި ކަމުގައި ކުރިން ތިބެވުނީ ލޮލަށް މިރުސް އެޅިފައި ދޮތައެވެ. އިންޑީޔާ އާއި ރާއްޖޭގެ ގުޅުން ގުރުބާން ކޮށްގެން ވެސް އޭރު ބޭނުންވީ ވެރިކަމަށް ވީމާ ވާނީ އެހެންތާއެވެ. ވެރިކަމަށް އައިސް ބަލާލިއިރު އިންޑިޔާ އާއި ނުލާ ވެރިކަން ކުރެވެން ނެތްކަން އިހުސާސްވެ ފައިބުޑަށް ވެއްޓި ގެރިގޮރު ވިޔަސް ބޯންޖެހޭ ހިސާބަށް ދިޔައިމާ ކުރާނެ ކަމެއް ނުއޮންނާނެތާއެވެ. އެންމެފަހުން ހެދިހާ ދޮގުތައް އަމިއްލައަށް ހާމަކޮށް ރީތި ބަރަހަނާއަކުން ބަރަހަނާވެ ނިމެނީއެވެ.

ކުރިންވެސް ރާއްޖޭގައި ތިބީ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމާއި ކުއްލިނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައި ބޭނުންކުރާ ވައިގެ ތިން އުޅަނދު ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމަށް ކޮންމެހެން ތިބެންޖެހިގެން ތިބި 77 މީހުންކަން އޭރަކު މުއިއްޒުގެ ބައިގަނޑަކަށް ގަބޫލެއް ނުކުރެވުނެވެ. ގަބޫލު ކުރާކަށް ބޭނުމެއް ވެސް ނުވިއެވެ. އެކަމަކު ކުރިންވެސް އެކަންކުރީ ރަނގަޅަށް ކަމަށް ބުނަން މިހާރު މަޖުބޫރެވެ. އެންމެފަހުން އިންޑިޔާއިން ޒަމިރާއި ގައްސާނު ލައްވާ ނިކަން ރަނގަޅަށް މުއިއްޒު ބޮލަފޮށާ އެޅުވީއެވެ. 

ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ މަތިންދާ ބޯޓެއް ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމަކީ އަހަރަކު އެތައް މިލިއަން ރުފިޔާއެއް ހަރަދުވާނޭ ކަމެކެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމާއި ކުއްލިނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައި ބަލިމީހުން އުފުލުމުގައި ދިވެހި ސިފައިންނަށް އެހީތެރިވުމަށް ގެންގުޅޭ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓް ދުއްވާ ބަލަހައްޓާދެމުން އަންނަނީ އިންޑިއާއިން ހިލޭ ސާބަހަށް ކޮށްދޭ ކަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެކަމަށްޓަކާ ދިވެހި ދައުލަތުން ހަތަރުއަނާ އެއްވެސް ހަރަދު ނުކުރުވައެވެ. 

އެހެން ވިޔަސް ވަރިހަމަތާއެވެ. އިންޑީއާ ސިފައިންގެ މީހެއްގެ ބޫޓް ކިބައެއް ހުރެގެންވެސް ގައުމީސަލާމަތަށް ނުރައްކާ ވަންޏާ ޖެހޭނީ ތިބި ތާކުން އެމިހުން ބާލާ ފައްސާ ނަގާލާށެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައީ އިންޑީއާ ސިފައިން ބޭލުމުގެ ވައުދު ވެގެންނެވެ. ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު ބޭލުމަކީ ވައުދެއް ނޫނެވެ. ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު އޮތަސް ވަރިހަމަތާއެވެ. ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލާ ނިމިއްޖެޔޯލައެވެ. 

ސުވާލަކީ އެހިސާބުން ގައުމީ ސަލާމަތަށް އޮތް ނުރައްކާ ފިލާ ދިޔައީހެއްޔެވެ. ސިފައިންނާއެކު އިންޑިއާ އަސްކަރީ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓު ފޮނުވައެއް ނުލެވެއެވެ. ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓުގެ ހަރަކާތާއި އެއްކުރާ މައުލޫމާތު ވަގުތުން ވަގުތަށް އުނި އިތުރެއްނެތި އިންޑިއާ އަޝްކަރީ އިދާރާއަށް ލިބިލިބި ހުންނާނެއެވެ. ކުރާނަމަ ޖާސޫސް ކުރުމަށް ވަކި ބަޔަކު ތިބޭކަށް މުހިންމެއް ނޫނެވެ. މުހިންމީ ހޯދާ މައުލޫމާތެވެ. ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓް ރާއްޖޭގައި އޮވެގެން ހިންގާ ބޭނުން ކުރާހާ ހިނދަކު އެކަމަކަށް އިންޑިއާއަށް އެއްވެސް ހުރަހެއް ނެތެވެ. 87 ސިފައިން ފޮނުވާލިޔަސް ގައުމީ ސަލާމަތަށް އޮތްނަމަ އޮތް ނުރައްކާ އަދިވެސް އެގޮތަށް އެބައޮތެވެ. 

އެންމެ ރަނގަޅެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލިއްޖެއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލާފައި ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ދުއްވަން އެރުވުނީ ވަކި ކޮންބައެއް ހެއްޔެވެ. މަދަނީންގެ ނަމުގައި ގެނައީ ކުރިން ތިބި އަދައިގެ ސިފައިންނަށް ވުރެ މާނުރައްކާތެރި ބައެކެވެ. ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ މަތިންދާ ބޯޓް ދުއްވާ ބެލެހެއްޓުމާއި ހަވާލުވެގެން ރާއްޖެއައީ ހިންދުސްތާން އެރޮނޮޓިކްސް ލިމިޓެޑް (އެޗްއޭއެލް)އެވެ. 

އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލާ މަދަނީން ގެންނަ ނަމުގައި ޑރ. މުއިއްޒު މިހެދީ މާބޮޑު ގޯހެކެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލިކަމަށް ބުނެ އިންޑިއާ ސަރުކާރުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީ މެދުވެރިކޮށް އިންޑިއާގެ ރައީސް އައްޔަންކުރާ ޑިރެކްޓަރުންގެ ބޯޑަކުން ހިންގާ ހަނގުރާމަ މަތީ ވައިގެ އުޅަނދު އުފައްދާ ހިންގާ ބަލަހައްޓާ ކުންފުނިން ރާއްޖޭގައި ދެ ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ މަތިންދާ ބޯޓު ދުއްވަން ހަވާލު ކުރުމުން ގައުމީ ސަލާމަތަށް އޮތް ނުރައްކާ މާބޮޑެވެ.

އިސްލާމިކް ސަމިޓްގައި ބައިވެރިވުމަކީ އިސްލާމީ ގައުމުތަކުގެ ވެރިން ވަރަށް ބޮޑަށް އިސްކަންދޭ ކަމެކެވެ. މަޖުބޫރީ ހާލަތެއް މެދުވެރިވެގެން ނޫން ގޮތަކަށް ގައުމުތަކުގެ ވެރިން ސަމިޓްގައި ބައިވެރި ނުވެއެއް ނުދާނެއެވެ. ގައުމުގެ އެންމެ އިސްވެރިއާއަށް ބައިވެރިވެވެން ނެތިއްޔާ ސަމިޓަށް ފޮނުވާނީ ޖެހިގެން ހުންނަ އެންމެ އިސްވެރިއެކެވެ.

އާއްމުކޮށް ވެރިންގެ ސަމިޓްތަކަށް ވަޒީރަކު ނުވަތަ އެފެންވަރުގެ މީހަކު ފޮނުވާނީ އިހުތިޖާޖެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ސަމިޓްގެތެރެއިން އެކަށިގެންވާ ނަތީޖާއެއް ނުނެރެވޭނެ ކަން ދެއްކުމުގެ ގޮތުންނެވެ. ސަމިޓަކީ މާބޮޑު އިސްކަމެއްދޭ ކަމެއް ނޫންކަން އަންގާ ދިނުމުގެ ގޮތުންނެވެ.

15ވަނަ އިސްލާމިކް ސަމިޓަކީ ރާއްޖެއަށް މާމުހިންމު ސަމިޓަކަށް ނުވެއެވެ. ރާއްޖެއަށް ސަމިޓަކީ މުހިންމު ސަމިޓެއްނަމަ ރާއްޖެ ތަމްސީލުކުރާނީ ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. ނޫނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބެވެ. އިސްލަމިކް ސަމިޓްގެ މުހިންމުކަން ރާއްޖެއަށް ނެތްވަރު ރަމްޒުކޮށްދެނީ އެ ސަމިޓުގައި ރާއްޖެ ތަމްސީލުކުރަން ވަޒީރަކު ފޮނުވި ފޮނުވުމެވެ. ފޮނުވިއިރު ފޮނުވީވެސް ބައި ވަޒީރެކެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރުހުންވެސް ލިބިފައިނުވާ ވަޒީރެކެވެ. 

އިސްލާމީ ދުނިޔޭގެ ކަންކަމާމެދު ދިވެހި ސަރުކާރުން ސީރިއަސްކޮށް ވިސްނާނަމަ ބައިނަލް އަގުވާމީ އެވަރުގެ އެއްވުމަކަށް ފޮނުވާނީ އިސްލާމިކް މިނިސްޓަރެއް ނޫނެވެ. އިސްލާމިކް މިނިސްޓަރ ހިމެނެްވާނީ ސަމިޓްގައި ރާއްޖެ ތަމްސީލު ކުރަން ރައީސް ނުވަތަ ނައިބުރައީސް ރިޔާސަތު ބަލަހައްޓާ ދިވެހި ވަފުދުގެ އެކެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އިސްލާމީ ސަމިޓަށް ރާއްޖެ ތަމްސީލު ކުރަން ވަޒިރުން ފެންވަރުގެ ވަފުދެއް ދިއުމަކީ ބަލައިގަނެވެނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. 

އަމްދުން ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރީ އިސްލާމް ދީން ކުރިއަރުވާ ދީނީ ރައީސެއްގެ ތާކިހަލުގައެވެ. ޝޭހަކަށް އުފަންވެ ޖަނާބު ޝޭހުގެ ދަނބި ދަރިވުމުގެ ސަބަބުން ސަޖިދަ ވިއްކައިގެން ލިބުނު ވެރިކަމުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ބައިވެރިވުމަށް ލިބުނު އިސްލާމިކް ސަމިޓް މުއިއްޒު ދޫކޮށްލި ދޫކޮށްލުމުން އިސްލާމީ ދުނިޔެއާއި މެދު މުއިއްޒު ދެކެގޮތް ސާފެވެ. މާއްދީ ދަހިވެތި ކަމުގައި ބޮޑު ވަފްދު ހަދައިގެން ސީނު ކަރަޔަށް ދިޔުން އިސްލާމިކް ސަމިޓަށް ދިޔުމަށްވުރެ މުއިއްޒަށް މުހިންމުވިއެވެ. 

ފަލަސްތީނު މިނިވަން ކުރުމުގެ ތެދުވެރި ނިޔަތް އޮތްނަމަ އިސްލާމިކް ސަމިޓްގައި އެންމެ ބާރަށް އިއްވީހީ މުއިއްޒުގެ އަޑެވެ. އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް މަނާކުރަން ނުކެރުނު، އިޒްރޭލުގެ މަސްލަހަތުހުރި ވިޔާފާރިތައް ނުހުއްޓުވު މުއިއްޒަކަށް ފަލަސްތީނު މިނިވަން ކުރުމުގެ ވާހަކަ ދައްކަން ދާކަށް ނުކެރޭނެއެވެ.

ވީޓޯ ކުރުމަށް އެމެރިކާއަށް އޮންނަ ބާރު ކަނޑުވާލަން އދ އާއި އިސްލާމިކް ސަމިޓްގައި ދިވެހިންގެ ނަމުގައި އަޑު އުފުލަނީއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ވީޓޯގެ ބާރު ބޭނުން ކޮށްގެން ފަލަސްތީނުގެ ނަސްލު ނައްތާލުމުގެ ޖަރީމާ ހިންގަން އިޒްރޭލަށް އެމެރިކާ ވާގިދެނީއެވެ.

އެމެރިކާގެ އަސްކަރީ ބާރުން ބާރު ލިބިގެން ގައްޒާގައި އިޒްރޭލުން ފަލަސްޓިނުގެ ނަސްލު ނައްތާލަމުން ދަނިކޮށް، ވީޓޯކުރުމަށް އެމެރިކާއަށް އޮންނަ ބާރު ކަނޑުވާލަން އިސްލާމީ ސަމިޓްގައި ގޮވަމުން އެމެރިކާ ސިފައިން ގެނެސްގެން ދިވެހި އަސްކަރިއްގާއި އެމެރިކާގެ އަސްކަރީން ލައްވާ "ބްލެކް މާލިން" ތަމްރީނު ފެށީއެވެ. ދެފުށް ދެގޮތްވެވޭނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ.

އިޒްރޭލު ދެމިއޮތުމާއި އިޒްރޭލްގެ އަނިޔާވެރި ކަމަކީ އޭގެ އެއް މިސާލެވެ. އެމެރިކާއިން ކަންކަން ވީޓޯކޮށްގެން އިޒްރޭލުގެ އަނިޔާވެރިކަން ދަމަހައްޓާދެމުން ގޮސްފައިވަނީ މިއަދަކު އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު މުޅި ދުނިޔެ އެކުވެގެން ވީޓޯގެ ބާރެއް ހުޢްޓުވައެއް ނުލެވުނެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ އެކަމާ ދެކޮޅު ހަދާ އދ އިން އެއްވެސް ބަޔަކު ވަތްކެއްވެސް ނުވެއެވެ. 

ޕަލަސްތީނާ ދެކޮޅަށް އިޒްރޭލުން ކުރާނެ ކަމެއް ކުރާނެ ގޮތަކަށް ކުރާއިރު ދުނިޔޭގެ މުސްލިމު ގައުމުތައް ވެސް އެ ތިބެނީ އަތްޖަހާށެވެ. ބޮޑު ވަރަކަށް ކުރާކަމަކީ ބޮޑެތި ގޮނޑި ގޮނޑީގައި ވެޑުވެގެން މޮޅަށް ކައިގެން ސައްލާކޮށްފާ ކުށްވެރިކޮށް ބަޔާން ނެރުމެވެ. ދުވަހަކު އެނޫން ވަރެއް ނުވެއެވެ.

ފަލަސްތީނަށް ކާއެތިކޮޅެއްހާ ހިސާބުވެސް ދިއްކޮށްލަނީ ގައުމުތަކުގެ އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ނިކުމެ ބީކު ނަގައިގެން ކޮންމެވެސް އިންސާނީ އެހީދޭ ޖަމާއަތެއް މެދުވެރިކޮށެވެ. ފަލަސްތީނުގެ މުސްލިމު ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި އެއްވެސް ގައުމެއްގެ ސަރުކާރަކުން ކުރާކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ.

ރާއްޖޭގެ ހާލަކީވެސް އެއީއެވެ. ބައިނަލްއަގުވަމީ މުއުތަމަރުތަކުގައި އަތްގުޅިނުކާވަރުގެ ބޮޑެތި ބަސް ބުނުން ނޫން ކަމެއް ނުކުކުރެއެވެ. ބުނާ ބަހަކާ ކުރާކަމަކާ ދިމާ ކުރުމެއް ނޯވެއެވެ. ކޮންމެ ކަމެއް އޮންނަނީ ހުސްގޮނޑިއަށް ވެރިކަން ހޯދުމަށްވެފައެވެ. އިހައްދުވަހު ރާއްޖޭން ހައިދަރު ގޮސް އދ ގެ އާއްމު މަޖިލީހުގައި ވީޓޯ ކުރުމުގެ ބާރާ ދެކޮޅޭ ބުނާއިރަށް އެމެރިކާ ކުޑަކަކޫ ޖަހާ އިޒްރޭލު ސައިޒުކޮށްލާނެ ހެއްޔެވެ.

އެހެނެކޭ ކިޔާފައި ވަކި ގައުމުތަކަކަށް ވީޓޯގެ ބާރު އޮންނާތީ އދގެ މެންބަރުކަމުން ދިވެހީންގެރާއްޖެއަށް ވަކިވާން ކެރެދާނެ ހެއްޔެވެ. ވަކި ގައުމު ތަކަކަށް ވީޓޯގެ ބާރު އޮންނަ އދގެ އޮފީސްތައް ރާއްޖޭން ފޮނުވާލަން ކެރޭނެ ހެއްޔެވެ. އދ މަޖިލީހުގެ ވީޓޯ ބާރު އޮންނަ ދެގައުމެއް ކަމުގައިވާ އެމެރިކާއާއި ޗައިނާގެ އެންބެސެޑަރާއި އެންބަސީ ރާއްޖޭން ފޮނުވާލަން ކެރޭނެ ހެއްޔެވެ. އެމެރިކާއާ އޮތް ސިޔާސީ ގުޅުން ކަނޑާލަން ކެރޭނެ ހެއްޔެވެ. ނުވާނެއެވެ. ނުކުރެވޭނެއެވެ. ދެން ކޮންހާ ބައިސާއެއް ކަނޑާކަށް ހެއްޔެވެ.

ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުން ދެކެ މާލޯތްބެއް ވާކަމަށް ހެދިގެން ކޯޓުލައިގެން ނިކުމެ އދގެ މައިހަރުގޭގައި ހައިދަރު ކުޅުނު ޗަރުކޭހަކުން އދ ހިނގުން ހުއްޓުނީ ހެއްޔެވެ. ވީޓޯ ކުރުމުގެ ބާރުތަކާ ދެކޮޅަށް ރާއްޖޭން ބަސް ބުނުމުން އެމީހުން އެތިބީ ބިރުން ދެކަމު ހާޖަތަށް ދެވިފައި ތޯއްޗެކެވެ. ގަތް ބިރުން އެމެރިކާވެސް އިޒްރޭލްގެ އަސްކަރީ ބާރު ކަނޑުވާލަން އެތިބީ ކަނޑިކަންފަތް މައްޗަށް ދަމައިގެންނެވެ.

އަޖައިބެކެވެ. ސައިޒަށް ވުރެ ބޮޑެތި ކަރާފަޅައިގެން ރައްޔިތުންގެ ހިތް އަތުލަން ފަލަސްތީނުގެ ނިކަމެތި ރައްޔިތުންގެ ނިކަމެތި ކަމުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގަން ނުހަދާށެވެ. އިހުލާސްތެރި ކަމެއް ހުރިއްޔާ ތިމާމެންނަށް ވާވަރުގެ ކަމެއް ކޮށްބަލާށެވެ. އޭރުން ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުންނަށް އެކަމުގެ މަންފާއެއް ފަހަރުގާ ކޮށްފާނެއެވެ. 

އދ ގެ ވީޓޯގެ ބާރު ކަނޑުވާލުން ފަދަ ނުވާވަރު ކަންކަމަށް ބަސްބުނުމުގެ ބަދަލުގާ ވާވަރުގެ ކަންކަން ނުކުރަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. އދއިން ފާސް ކުރިޔަސް، ނުކުރިޔަސް ރާއްޖެއަށް އިޒްރޭލުން މީހުން އައުން މަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް ބޭން ކުރެވޭނެއެވެ. އެކަން ނުވެގެން އުޅެނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ.

އިޒްރޭލު ޕާސްޕޯޓް ބޭން ކުރަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށް ރައީސަށް އެކަން އޮތީ ހުށަހަޅާފައެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ވީހާދުވަހެއް އެކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. ގާނޫނީ ހުރަސްތަކެއް ހުރިކަމަށް ބުނެ އިޒްރޭލު މީހުން އެތެރިވުން މަނާ ކުރުމުން މުއިއްޒު އެހުންނަނީ މަނާވެ ގަނެގެނެވެ. 

އިޒްރޭލުގެ މަސްލަހަތު އޮތް އެތައް ވިޔަފާރިއެއް ހަލުވިކަމާއެކު ރާއްޖޭގައި އެބަ ހިނގައެވެ. އިޒްރޭލުގެ މަސްލަހަތު ހުރި ވިޔަފާރިތައް ހުއްޓުމުގެ ހިއްވަރެއް ސަރުކާރުގައި ނެތެވެ. އެ ވިޔަފާރިތައް ބޮއިކޮޓް ކުރި މަދު ދިވެހިން ކޮޅުވެސް ވެސް ހެދީ ޓެރެރިސްޓުންނަށެވެ. އެކަންކަން ނުކޮށްތިބެ ވީޓޯ ބާރު ކަނޑުވާލާ ވާހަކަ ދައްކަނީ މުނާފިގު ކަމުންނެވެ. 

މިހާރުގެ ސަރުކާރަށް ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ހަމަހަމަކަން ގާއިމުކޮށް ފޯރުންތެރި އަބުރުވެރި ދިރިއުޅުމެއް ހޯދާދެވެން ޖެހޭނެއެވެ. ހާސްކަމެއް ނެތި ދިވެހިން އުޅޭނެ މާހައުލު ކަށަވަރުކޮށް ދޭނެއެވެ. ވަންޏާ ނިކަން މިކަންކަން ކޮށްލަބަލާށެވެ.

• މުސާރައިގެ ބޭއިންސާފު ނައްތާލުން.
• ވަޒީފާގެ ހަމަހަމަކަން ޤާއިމު ކުރުން.
• ބޭސްފަރުވާއަށް ސަލާންޖެހުން އެއްކޮށް ނައްތާލުން.
• ބޭސްފަރުވާއަށް އެހީހޯދަން، މެމްބަރަށް ގުޅަން ނުޖެހުން.
• އެންމެނަށް ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުން.
• ބޮޑެތި ބަލިތަކަށް ބޭސްފަރުވާ ނުކުރެވިގެން ސޯޝަލް މީޑިއާގެ އޮޅިތަކުގައި ސަލާން ނުޖެހުން. 
• ބިދޭސީންގެ މައްސަލަ ޙައްލު ކުރުން.
• މަސްތުވެގެން ހުންނަ މީހަކު މަގުމަތިން ނުފެނުން.
• ފަޤީރުކަން ނައްތާލުން.
• ޑޮލަރުގެ ކަޅުބާޒާރު ނައްތާލުން. 
• ކަރަންޓުގެ އަގު ހެޔޮ ކުރުން.
• ލަފާފުރުމުގެ ހުރިހާ ދަތިކަމެއް ނައްތާ ލުން.
• ފެނާ ނަރުދަމާގެހިދުމަތް ނެތް ރަށެއް ނުބޭއްވުން.
• ކަރަންޓް ހިދުމަތް ރައްކާތެރިކަމާއި ފަސޭހަކަމާއެކު ބޭނުންވާ ވަރަކަށް ހޯދާދިނުން.

މުއިއްުޒަށް ވެރިކަން ހޯދާ މަޖިލިސް ހޯދުމަށް އަދުރޭ މުހިންމު ވިޔަސް އެކަން އެނިމުނީއެވެ. ރައީސް ވިދާޅުބަސް މަޖިލިސް މެންބަރުންނަށް އިއްވާނެ މެދުވެރިއެއް ނުހުންނާނެ ކަމަށް މެންބަރުން ގާތު މުއިއްޒު ބުނި ބުނުމުން އަދުރޭގެ ސައިޒު އެނގިގެން ދެއެވެ. އަދުރޭ މެންބަރެއްގެ ގާތުގައި ކަމެއް ވަކި ގޮތަކަށް އޮތް ވާހަކަ ބުންޏަސް އެވާހަކަ ގަބޫލު ނުކުރުމަށް ކުރިޔާލާ މުއިއްޒު އެއޮތީ އިރުޝާދު ދީފައެވެ. އެއިން ބުނެ އެދިނީ މުއިއްޒަށް އެހެން މެންބަރަކާ އަދުރޭގެ ތަފާތެއް ނެތްކަމެވެ. 

އަލަށް އިންތިހާބުވި މަޖިލިސް ހުވާކުރުމާއެކު މުއިއްޒުގެ އިސްވަޒީރުކަން އަދުރޭއަށް ގެއްލޭނެއެވެ. އެހިސާބުން ސަރުކާރުގެ އެތެރޭއާއި އަދުރޭއާ އޮތް ސީދާ ގުޅުން ކެނޑިގެން ދާނެއެވެ. ރައީސް އޮފީހުގައި އަދުރޭގެ އެއްވެސް ހައިސިއްޔަތެއް ބާރެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

މަޖިލިސް ހުވާކުރުމާއެކު މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމަށް މެންބަރަކު އިންތިހާބުކުރުން އޮންނާނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމުގެ ހުވަފެނަކީ ވަރަށް ކުރިއްސުރެ އަދުރޭ ދެކެމުން އަންނަ ހުވަފެނެކެވެ. އަދުރޭގެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ވުމަކީ ބުޅާ ހައްޖުވުން ކަހަލަ ކަމެކެވެ. މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމަކީ އަދުރޭއާ އަރާއަރަފޯދިގެންވާ ކަމެއް ނޫންކަން އެންމެ ބޮޑަށް އެނގޭނީ ވެސް މުއިއްޒަށެވެ. 

މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމަށް މުއިއްޒުގެ ދެބެންގެ ދެދަރި ބޭބެ އަހުމަދު ނާޒިމް އިސްކޮށް އަދުރޭގެ ވަކިތަކުން ސަރުކާރު މިންޖު ނުކުރިއްޔާ ރައީސް މުއިއްޒަކީ މުއިއްޒެއް ނޫނެވެ. ޓޫރިޒަމް ވަޒީރުކަމުގައި އަދުރޭގެ ދަރި ބަހައްޓައިގެން ސަރުކާރު ބަރަހަނާ ވާތަން ބަލަން މުއިއްޒެއް ނުހުންނާނެއެވެ. އާރާބާރު ހޯދާ ދަމަހައްޓަން އަދުރޭގެ ފަރާތުން މުއިއްޒަށް ބޭނުންވާ އިތުރު އެއްޗެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ކުރަން ބޭނުން ކަމެއް އަދުރޭއާއި ހެދި ނުކުރެވިފައި ހުންނާކަށް މިހާރަކު ނުޖެހޭނެއެވެ. އަދުރޭ ރުހޭ ނުރުހޭ ބަލައިގެން އުޅެން ޖެހުނު ވަގުތު ހިނގައްޖެއެވެ.

ވެރިކަމުގެ އާރާބާރުގައި މައުމޫނު ހުންނަވަނިކޮށް ހިފެހެއްޓިފައިވާ އެތައް ހައްގެއް ހޯދީ މަޖިލީހުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލު މައުމޫނު އަތްޕުޅުގައި އޮއްވައެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީ ހަދާ ހިންގުމުގެ ގާނޫނީ ބާރު ހޯދިއެވެ. 18 އަހަރުން މައްޗަށް ވޯޓުލުމުގެ ހައްގު ހޯދިއެވެ. ނޫސްވެރިކަމާއި ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ހޯދިއެވެ. އެއްވެއުޅުމާއި މުޒާހަރާ ކުރުމުގެ ހައްގު ހޯދިއެވެ. އެނޫންވެސް އެތައް ހައްގެއް ހޯދީ މަޖިލީހުގެ ސްޕަރމެޖޯރިޓީ އޭރުގެ ރައީސަށް އޮއްވައެވެ. މަޖިލީހުގައި ތިބީ އެންމެ 12 މެންބަރުންނެވެ. 

އޭގެ ފަހުން ވިއްސަކަށް އަހަރު ނުވަނީސް އިސްލާހީ ހަރަކާތުގެ 12 މެންބަރުންނާއެކު އަނެއްކާވެސް ހައްގުތައް ކަށަވަރުކުރަން މިއޮތީ ޖެހިފައެވެ. އެއްކަމެއް ދެކަމެއްގައެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީއަށް މެޖޯރިޓީ އޮވެގެން ރައިސް އިބޫ ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ކަންކަން ނުކުރިޔަސް ޕީއެންސީގެ ސްޕަރ މެޖޯރިޓީ މަޖިލިސް ވެގެން ދާނީ ރައިސް މުއިއްޒުގެ ޑިކްޓޭޓަރޝިޕް ކަށަވަރު ކޮށްދޭ ބާރަށެވެ. ހައްދެއްނެތް މިންވަރަށް ބާރާއި އިހުތިޔާރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން ރައީސް މުއިއްޒަށް ހޯދާ ދޭނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ރުހުން ހޯދަން ނުޖެހި ބޮޑެތި ގިނަ ކަންތައް ތަކެއް ކުރުމަށް ގާނޫނީ ބާރު ދޭނެއެވެ. ސަރުކާރުން ހުށަހަޅާހާ ކަމެއް ދެވަނަ ވިސްނުމަކަށް ނުގޮސް ފާސްކޮށް ތައްގަޑުޖަހާ ދޭނެއެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒު ހިތުހުރި ކަމެއް ހިތުހުރި ގޮތަކަށް މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން ފާސްކޮށްދީ ސިއްކަ ޖަހަމުން ދާއިރު އެމްޑީޕީގެ 12 މެންބަރުން ތިބޭނީ ނަކަސްތަޅާކަށް ނޫނެވެ. ކަށީގެ މަދަށް އެމީހުން ހިތްވަރު ކުރާނެއެވެ. އެހެނަސް ސަރުކާރު ޖަވާބުދާރީ ކުރުމަށް އެމްޑީޕީގެ 12 މެންބަރުން ނަކަސްނުތަޅާ މަޖިލީހުގެ ތެރޭގައި ކަމެއް ކުރެވޭނީ އެއްރޫހެއްގައި ގިނަ ބަޔަކު ސީދާ ހަރަކާތަށް ނިކުމެގެންނެވެ. ސަރުކާރުން ދައްކާ ނަނާ ހުވަފެނުގައި ނުޖެހި އެއްވާނަކަށް ހައްގުބަސް ބުނެ އަޑު އުފުލައިގެންނެވެ. 

މަޝްވަރާއާއި ޑިމޮކްރޭޓިކް ހަމަތައް ގަބޫލު ނުކުރާ ޑިކްޓޭޓަރެއްގެ ފުށުން ރަނގަޅަކަށް އުންމީދު ކުރާނީ މޮޔައެކެވެ. ނިކަން ދެކޭށެވެ. އަދި މިއުޅެނީ މަޖިލިސް ހޮވާ ދާއިމީ ނަތީޖާ އިއުލާނު ނުކޮށެވެ. އެކަކަށް ދެ މަގާމާ ދެ މުސާރަ ދޭން ކަނޑައެޅީއެވެ. ނޭޝަނަލް ސޯޝަލް ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖޭންސީ (އެންސްޕާ)ގެ ސީއީއޯ ކަމުގައި ހީނާ ވަލީދު ބަހައްޓައިގެން ރައީސް އޮފީހުގެ އިސްތަރުޖަމާނު ކަމަށް ހީނާ ވަލީދު އިސްކުރީއެވެ. މިޒާތުގެ ކިތަންމެ ފިލްމެއް އަދި ފެންނާނެއެވެ. 

ގޯތިތަކާއި ފްލެޓް ތަކަށް ހަދާނީ ހަދާނެ އެއްޗެކެވެ. ރަށު ކައުންސިލް ތަކާއި އަތޮޅު ކައުންސިލް ތަކާއި ސިޓީ ކައުންސިލް ތަކުގެ ބާރު މުޅިން ކަނޑުވާލާ އިންތިހާބީ ބަޔަކު ތިބޭ ތިބުން ނިމުމަކަށް ގެންނާނެއެވެ. މިނިވަން މުއައްސަސާ ތަކަކީ ސަރުކާރުން ހިންގާ ކޮރަޕްޝަނާއި އަނިޔާތައް ފޮރުވާދޭ ތަންތަން ކަމަށް ހަދާނެއެވެ. ފަނޑިޔާރުގެއަކީ ސަރުކާރުން ބޭނުންވާ މީހުންގެ މައްޗަށް އުގޫބާތް ކަނޑައަޅަން ހުންނަ ތާކަށް ހަދާ ނިންމާނެއެވެ. ހައްގާ އިންސާފަކީ ރައީސް މުއިއްޒު ކަމުގާ މީހުން ގަބޫލުކުރާ ވަރަށް މުއިއްޒު މުގައްދަސްކޮށް ހުދު މުހުތާރުވެރި ކަމުގެ ހުރިހާ ސިފައެއް ލާފުރާ ފުރިހަމަ ކުރާނެއެވެ.

ސަރުކާރު ޖަވާބު ދާރީކުރުން ސަރުކާރާ ހަވާލު ކުރުމުން ނުވެނުދާނެ ހުރިހާ ގޮތެއް މިފަހަރު ވާނެއެވެ. ކެވުނު ވިހައިގެ އިހުސާސް ވާނީ މުޅި ހަށިގަނޑުގެ ހުރިހާ ހިސާބަކަށް ވިހައިގެ އަސަރު ފޯރީމައެވެ. ފޫނާއްޓެއްގެ ލޮލުން ތިމާގެ ދުނިޔެ ބަލާ ކޮންމެ މީހަކަށް އޭނާގެ ދުނިޔެ ފެންނާނީ ނާށީގައި ލޯޖެހުމުން ފެންނަ ހިސާބެވެ. 

2013 ގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ސަރުކާރަށެވެ. 2019 ގައި އެމްޑީޕީ ވެރިކަމަށް އައުމުން މަޖިލީހުގެ ސްޕަރމެޖޯރިޓީ ލިބުނީ އެމްޑީޕީއަށެވެ. 2023 ގައި ޕީއެންސީ ވެރިކަމަށް އައުމުން ޕީއެންސީއަށް ސްޕަރ މެޖޯރިޓީ ބޮޑުކޮށް ރައްޔިތުން ދިނީއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ވަނީ އެ ވާހަކަ ކުރިޔާލާ ވިދާޅުވެފައެވެ. ސަރުކާރަށް މަޖިލީހުން ގިނަ ގޮނޑިތަކެއް ހޯދާނެ ކަމަށް ދާދިފަހުން ރައިސް ޔާމީނު އޮތީ ވިދާޅުވެފައެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވިހެން ސަރުކާރަށް މަޖިލީހުން ގިނަ ގޮނޑިތަކެއް ލިބޭނެ ކަމަށް ބެލެވުނު ނަމަވެސް ޕީއެންސީގެ މި ފަހަރުގެ ކާމިޔާބީއަކީ ސިއްސައިގެން ދާވަރުގެ ކާމިޔާބީއެކެވެ.

ޕީއެންސީ ވެރިކަމަށް އައިގޮތާއި ރައީސް މުއިއްޒާއި މެދު ރައްޔިތުން ދެކެމުން އައިކަމަށް ބެލެވުނުހާ ކަންކަމުން ޕީއެންސީގެ ކާމިޔާބީ ސިހުރެއް ކަމަށް ނުބުނެވޭ ވަރެއް ނޫނެވެ. މަތިމައްޗަށް ހަދަމުން ދިޔަ ދޮގުތަކާއި ބަހަމުން ދިޔަ ސިޔާސީ މަގާމުތަކާއި ދިންހާ އާދައިގެ ވަޒީފާތަކާއި ހުއްޓިފައިވާ މަޝްރޫއުތަކާއި ނުދީ ހިފަހައްޓަމުން ދިޔަ ގޯތިތަކާއި ފްލެޓް ތަކަކީ މުއިއްޒަށް ބާރުދިނުމަށް ރައްޔިތުން ނުރުހުނު ކަންކަން ކަމަށް ބެލެވުނެވެ. އެކަންކަމުގެ ސަބަބުން މުއިއްޒަށް މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ލިބިދާނެ ކަމަކަށް ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ.

ޕީއެންސީގެ މަޖިލިސް ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކުރި އެތައް ބަޔަކު ރޭހުން ފަހަތަށް ޖައްސާ ސަރުކާރު ތާއިދު އެހެން ބަޔަކަށް ދިން ދިނުމުން އުފެދުނު ބައިބައިވުމުން ސަރުކާރަށް މަޖިލިސް ގެއްލޭނެ ކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބެލެވުނެވެ. އެކަމަކު ނަތީޖާ ލިބިގެން އައީ ހަމްދު ސޮލަވާތް ކިޔަވަން ނޭނގުނަސް މުއިއްޒުގެ ކެންޑިޑޭޓް މަޖިލީހަށް އިންތިހާބު ވެގެންނެވެ. 

ސަރުކާރާމެދު ކިތަންމެ ބޮޑު ނުރުހުމެއް ފާޅުކުރަމުން ގިނަބަޔަކު ދިޔަނަމަވެސް މުއިއްޒު ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ގާނޫނު އަސާސީ ބަދަލުކޮށް އެހެނިހެން ގާނޫނުތައް ބައްޓަންކޮށް ހެދުމަށް ސަރުކާރުގެ ރަބަރުތައްގަޑަކަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީސް އެއޮތީ ހަދާދީފައެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް މުއިއްޒުވީ ވުމަށް މަރުހަބާ ކިޔަމެވެ.   

ވާދަވެރިންނަށް ރައްދު ދިނުމުގައި ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތެވެ. ބުނާކަށް ނުބުނާކަށް ވަކި އެއްޗެއް ނޯވެއެވެ. އުނބަށް ޖެހުމުގައި ވެސް ދެވަނައެއް ނެތެވެ. އެއްކޮޅަސް އިދިކޮޅަސް ރައީސް މީހާ ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް އެއް ހަމަޔަކުން ދެކެން ޖެހެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ތެރޭން ބަޔަކު ކޮންމެ ވާހަކައެއް ދެއްކިޔަސް ރައްދުދީ ޖަދަލު ކުރުމަކީ ރައްޔިތުންގެ ވެރިއެއްގެ ސިފައެއް ނޫނެވެ. ފެންނަ ފެނުމަށް ދިވެހީންގެ ރައީސް ކަމުގައި މިހާރު ހުރީ ވަކަރުގޭ ކުއްޖެކޭ ހީވެއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ ވެރިއަކަށް ހުންނައިރު ތުހުމަތުތައް ކުރާނެކަމާއި ފާރަވެރިވާ ބަޔަކު އުޅޭނެ ކަމެއް އޭނާއަކަށް ނޭގެއެވެ. ކުށް ހޯދުމާއި ކުށްދެއްކުމުގައި ވާދަވެރިން އަވަދި ނެތި އުޅޭނެ ކަމެއް ވެސް ނޭނގެއެވެ. އެންމެންނަކު ޖަހާހާ ބެރަކަށް ނުނަށާނެ ކަމެއް ވެސް ނޭގެއެވެ. ގޮތް ދޫނުކުރުމާއި މަވެތި ކަމުގައި ލާމަސީލެވެ. 

ކުޑައިރު މައިންބަފައިން ވަކިވުމުން ލޯބި ނުލިބުމުގެ ވިޔަރިގަނޑު ބާލައިލުމަށް ވަކިމީހެއް ވަކިތަނެއް ބައެއް ކުދިންގެ ނުހުރެއެވެ. ބޭނުންވާ ގޮތްނޫން އެއްވެސް ގޮތަކީ ގޮތެއް ނޫންކަމަށް އެފަދަ ކުދިން ދެކެއެވެ. އެކަހެރި ކަމާއި މަޑު މޮޅިކަން ހުންނަނީ ކަމަކާ ޖެހެން ދެނެވެ. އަމިއްލަ އާރެއް ބާރެއް ފޯރާ އެއްވެސް ކަމެއްގައި އެހެންބަޔަކު ދެކެފާނެ ގޮތަކަށް ނުބަލައެވެ. ފަހުން ނިކުމެ ދާނެ ނަތީޖާއަކަށް ނުބަލައެވެ. ބޭނުންވާ ގޮތަށް ކަންކޮށް ނިންމާލައެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން މުއިއްޒަށް ލިބުނީ ބައެއްގެ ތެރޭގައި މަގުބޫލު ކަމެއް އޮވެގެނެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒަށް ތާއީދެއް ކޮށްގެން ވޯޓެއްދޭނެ މާބޮޑު އާއިލާއެއް އޮތީއެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވިހެން މޭވާ ދޮންވެފައްކާވާ ގަހަށް ވައު ޖައްސާ އުސޫލުން މުއިއްޒަކީ މަގާމަށްޓަކާ ޕާޓީ ބަދަލު ކުރަމުންއައި މީހެކެވެ. އަދާލަތުން އެމްޑީއޭ އަށް ދިޔައީ ހައުސިން މިނިސްޓަރު ކަން ހޯދާށެވެ. އެމްޑީއޭ ދޫކޮށް ޕީޕީއެމަށް އައީ މޭޔަރުކަން ހޯދާށެވެ. ޕީޕީއެމް ދޫކޮށް ޕީއެންސީއަށް ދިޔައީ މިނިކާ ބާޒެއްހެން ރައީސް ޔާމީނުގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ފޭރިގަންނާށެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުންގެ ހިތުގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް އުފެދިފައިވާ ހަމްދަރުދީގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގައިގެން ވެރިކަން ފޭރިގަތީ ހުސް ގޮނޑިއާއި ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯގެ ހިޔަނިންނެވެ. ތިމާއަށް މީހަކު ކުރި ތާއީދަކުން ނޫނެވެ. 

ގަނެގެން ގެންދާ މެންބަރުންނާއި ވަޒީފާގެ ބޭނުމުގައި ތާއީދު ކުރާކަމަށް ދައްކައިގެން އުޅޭ މީހުންނަކީ ކަލާސީންނަށް އޮޑި ބައުނުވާހެން ހިހޫތަނުން ކައިގެން އުޅޭ ބަނޑުއަކިރިއެވެ. ރާޅާ ދެމޭ ބަނޑުއަކިރި އަކީ އެއްތާކު ހުއްޓި ހުންނަ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒު ވަށައިގެން ތިބީ ހައްތަހާވެސް ބަނޑު އަކިރިއެވެ. ނުވަތަ ދަނޑިވަޅު ބަލަންތިބި މިނިކާ ބާޒެވެ. އާދަންޝަރީފެއް ޝިޔާމެއް ގައްސާނެއް ސައީދެއް ޝަހީމެއް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތްތާއެވެ. ހައްތަހާވެސް ވެރިކަމަށް ފައިނަގައިގެން ތިބި މީހުންނެވެ.

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައީ ރައީސް ޔާމީނަށް އިންސާފު ހޯދާ ދިނުމަށެވެ. މިނިވަން ކުރުމަށެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ގެއްލިފައިވާ ހައްގުތައް ހޯދާ ދިނުމަށެވެ. މިއްޔަކީ އެއްތާކު ދެތާކު އެއްފަހަރަކު ދެފަހަރަކު މުއިއްޒު ދެއްކި ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެހެން ކަމަށްވާނަމަ ރައީސް ޔާމީނަށް ގެއްލުނު އެންމެ ބޮޑު ހައްގަކީ ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީގެ ޓިކެޓްގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ހައްގެވެ.

މުއިއްޒަކީ ރައްޔިތުންގެ ތާއީދެއް އޮތް މީހެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒަކީ ވެރިކަމުގެ ފެށުމުން ފެށިގެން އެންމެ ބޮޑަށް ތާއީދު ގެއްލެމުންދާ ރައީސެވެ. އެހެން ކަމުން މުއިއްޒު މިހާރުން މިހާރަށް ކުރަންޖެހޭ ކަމަކީ ރައީސް ކަމުން މުއިއްޒު އިސްތިއުފާދީ ރައީސް ޔާމީނަށް މިނިވަން އިންތިހާބެެއް ހޯދާދިނުމެވެ. 

ފުލުހުން ފާލުން ނައްޓާވަރުގެ މުޒާހަރާއެއް ހީނާމެން އިދިކޮޅުގައި ތިބެ ބޭއްވީއެއް ނޫނެވެ. ބާއްވާކަށް އެނގުނީއެއް ނޫނެވެ. ނުއެކަށޭނަ ބާރެއް ބޭނުންކޮށްގެން ފުލުހުން ލައްވާ ގޯހެއް ހެއްދޭވަރުގެ އެއްވުމެއް ބޭއްވުނު ނަމަވެސް ހީނާ ކޯތަޅުވަން ރަނގަޅެވެ.

އެކިފަހަރު އެކި ނަމުގައި މުޒާހަރާތައް ބޭއްވޭތޯ ހީނާމެން އުޅުނީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ހެޔޮވަރުގެ އަދަދަކަށް މީހުން ނުނިކުމެގެން ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް މުޒާހަރާ ވައިވުން ނޫން ކަމެއް ވީހެއްޔެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ވައިގައި ހިފާނެކަމަށް ހީކުރީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. މީހުންގަނޑު ނިކުމެ ވެރިކަން ވައްޓާލާނެ ކަމަށް ހީކޮށް ފޮނު އެރުވީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ހެޔޮވަރުގެ އަދަދަކަށް މީހުން ނުނިކުތުމުން  ފުލުހުން ނިކުމެ ކަމެއްކުރާން ނުޖެހި ރިޔާސީ ގަރާރަކަށް ފޫޅުކަނޑާ މުޒާހަރާ ވައިވެގެން ދިޔަ ހަނދާން ހީނާގެ ބަލިހާލު ހުރިގޮތުން ނެތުނީތާއެވެ. 

ހަރާން ހުކުން މުޒާހަރާ ތަކަށް ވީގޮތް ރައީސް ޔާމީނު އިއްޔެރޭ އެވިދާޅުވެ ދެއްވީއެވެ. ނުއުމުރުގެ ތިރީހަކަށް އަންހެނުން ކޮންމެ ރެއަކު ކަސްރަތު ކުލާހަކަށް ދާންހެން ގޮސްތިބެ ދޮޅުގަޑިއެއްހާއިރު އެ ބޭއްވީ މުޒާހަރާ ހެއްޔެވެ. ޕީޕީއެމް އޮފީސް ދޮރުމަތީގައި ނުވަތަ ސޯސަންމަގު ޖަންގްޝަނުގައި ގުޅައަކަށް ތިބެ ތިރީހަކަށް އަންހެނުން ހޭރުވި ހޭރުވުން އެއީ މުޒާހަރާއަށް ވޭހެއްޔެވެ. ފުލުހުން ނިކުމެ އެ ކަނބަލުންނަށް ޖާގަ ހަދާދީ ޓްރެފިކް ބަލަހައްޓާ ދީހެދުމަކީ އަނިޔާކުރުން ކަމަށް ވަންޏާ އެއީ ކިތަންމެ ހާވެސް ބޮޑު އަނިޔާއެކެވެ. 

ހީނާގެ ލޮލަށްމިރުސް އެޅިފަ ހުއްޓަސް އެންމެންނަކު ތިބީކީ ލޮލަށް މިރުސް އެޅިފައެއް ނޫނެވެ. ހީނާމެން ހަރާން ހުކުމުގެ ނަމުގައި ދެބައި އުމުރު މަދު އަންހެނުން ކޮޅެއް ނެރުވައިގެން ހޭވި ހަޑި މާލޭގައި އުޅުނު ބަޔަކު ދެކޭނެއެވެ. އެކަކަށް އެކައްޗެއްވެސް އޮޅުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ޖަލު ހުކުމުގައި އޮންނެވި ރައީސް ޔާމީނަށް ވެސް އޮޅިވަޑައި ނުގަންނަވާކަން މިހާރު ސާފުވާނެއެވެ.

ވެރިކަމުގެ އާރާ ބާރުގައި ތިބެ ފުލުހުން ފޮނުވައިގެން އެމީހުން ލައްވާ އަނިޔާވެރިކަން ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުންނަށް ދެއްކުމަށްފަހު ފުލުހުންގެ ބޮލަށް އެކަން ކަނޑާލަން ޗަރުކޭސް ނުދައްކާށެވެ. ފުލުހުންނަކީ އެމީހުންގެ ތޮބީއަތުގައިވެސް އަނިޔާވެރި ބައެއްކަމަށް ދައްކަން ރާގުރާގަށް ވާހަކަ ދެއްކިޔަސް ފުލުހުންނާއި ރައްޔިތުންނަށް ވާނުވާ އެނގެއެވެ. ވެރިކަމާހެދި އަމިއްލަ އަތަށް ގޮއްވާލެވޭ އިރުވެސް އެނގެނީއެއް ނޫނެވެ.      

ނަމަވެސް ކުރީގެ ފުލުސް ކޮމިޝަނަރ އެމްސީ ހަމީދު ވިދާޅުވަނީ ފުލުހުންގެ އޮޕަރޭޝަނެއް ކުރިއަށް ގެންދަން ވަކި ގޮތެއް އެންގެވުމުގެ ގާނޫނީ ޖާގަ ރައީސަށް ނޯންނަ ވާހަކައެވެ. އެހެންވިޔަސް ހެޔޮތާއެވެ. ރައީސް ފުލުހުންނަށް ގޮތެއް އަންގަވާފައި ވާތީ، ފުލުހުންގެ އޮޕަރޭޝަން ދިފާއުކޮށް އީދުވިލޭރޭ ކަމުގެ ހޫނުގަނޑުގެ ތެރޭގަައި އޮތީ އެކަން ރަސްމީކޮށް ރައީސް އޮފީހުން ކަށަވަރުވެސް ކޮށްދީފައެވެ. 

އެ އޮޕަރޭޝަން ދިޔައީ ވަގުތުން މީޑިއާ ތަކުން ލައިވް ކުރަމުންނެވެ. އަނެއްކޮޅުން ރޭގެ ކަންތަކާ ހެދި ރައީސް އުޅުއްވީ އަވަހާރަވެސް ނުލައްޕަވާ ކަމަށް ހޮދު ރައީސް ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ. 

ހޭލާ ހުންނަވާ ހުރިހާ ކަމެއް ހިނގާ ނިމި އިރުއަރާ، އީދު ސަލާންކޮށް ނިމުނު އިރު ކަމަކުދާކަށް ނެތެވެ. ފުލުހުން ގޯސްވެ، ބޮޑުތަހުގީގެއް ކުރަންޖެހި ރައީސަށް އެއްޗެއް އެނގިވަޑައިގަތީ މާފަހުން ނޫހުން ކަމުގައި ވެއްޖެއެވެ. ދެންމީގެ ދެކޮޅު ދިމާކުރާނެ ގޮތަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ.

ހުވާކުރުމާ އެކު ރައީސް ޔާމީން މިނިވަންވާނެ ކަމުގެ ވައުދާއެކު އެދެއްކި ހުސްގޮނޑި އެއީ ދޮގުކަމަށް ނުވަންޏާ ދޮގާ މަކަރަކީ އޮތް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ވަކި ކަމެއްގެ ދަޅަދައްކައިގެން ހޯދާ މޮޅާ މަންފާ އެއީ ޓެކުމެއްވެސް ނޫނެވެ.

ވެރިކަމުގެ ހުވާ ކުރެއްވިތާ 5 މަސް ތެރޭ، ކުޑަޢީދު ވިލޭރޭ މާލޭ ގިޔާސުއްދީން ސްކޫލް، އަލަށް އުފައްދާ ޕީއެންއެފް ނަމަކަށް ކިޔާ ރައީސް ޔާމީންގެ ސިޔާސީ ޕާޓީއަށް ކުއްޔަށް ދިނެވެ. ފަހުން އެކަމާ މޭބޮޑުވެ ފަހުވަގުތު އެކަން ކެންސަލް ކުރާނީ، މަތިފަޑީގެ ކޮންމެވެސް ހިސާބަކުން އެންގީމަތާއެވެ. އެކަމެއް އެ ޕާޓީގެ އާންމު މެމްބަރުންނަކަށް ނޭނގޭނެ ނޫން ހެއްޔެވެ،

ކުރިން ހަމަޖެހިފާ އޮތްގަޑިއަށް މީހުން އައިސް ހޯލް ފުރެނިކޮށް އެކިވައްތަރުގެ ހެދުން އެޅި ފުލުހުންގެ ފައުޖުތައް އައިސް ރައީސް ޔާމީނުގެ މީހުން ފައްސާ ނަގާލީއެވެ. އެންމެ ފަހުން ވެރިންގެ އެންމެން ރެކި ފުލުހުން ގޯސް ހެދިކަމަށް ވެގެން ތަހުގީގެއް ފަށަން ޖެހުނީއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތީ ފައުޖުތަކަކީ ހަމަ ތިބެފައި އަމިއްލަ އަމިއްލައަށް ކަންކުރާ ބައެއް ނޫނެވެ. އެންމެ ހުތުރު ގޮތަކަށް ތާރީހުގައި ފެނުނު ފެބްރުވަރީ 7 ގައި ވެސް އެމީހުން ކަންކުރީ މައްޗަށް ތިބި ބަޔަކު އެކަން ރާވާ ކޮމާންޑްކޮށް އެކަން ކުރަން އެންގީމައެވެ.

އީދު ވިލޭރޭގެ ހާދިސާއާ ގުޅިގެން ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ވަރުގަދަ ހަސަން ކުރުސީ ދައްކަނީ ޝައުގުވެރި ވާހަަކަ އެކެވެ.

އޭނާ ބުނާގޮތުން އީދު ވިލޭރޭ ފުލުހުން ހިންގި ހަރަކާތަކީ ފުލުހުންގެ މިހާރުގެ ކޮމިޝަނަރާއި ދެކޮޅަށް އެތަނުގެ ތެރޭން ބަޔަކު ހިންގި ބަގާވާތެކެވެ. ބޭނުމަކީ މިހާރުގެ ކޮމިޝަނަރ ވަކިކޮށް އެހެން ބަޔަކު ފުލުހުންގެ މަތިފަޑިއަށް އަރަން ބޭނުންވުމެވެ. މިކަމުގައި އެއްވެސް ވަރެއްގެ ހަގީގަތެއް އޮތްނަމަ އެއީ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑު އިންޒާރެކެވެ.

ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީން އިސްވެ ހުންނަވާ އުފައްދަވާފައިވާ ޕީޕަލްސް ނޭޝަނަލް ފްރޮންޓް (ޕީއެންއެފް) ގެ ޖަލްސާއަށް އެސްއޯ ފުލުހުން ވަދެ ހިނގާދިޔަ ކަންކަމުގެ އެއްވެސް މައުލޫމާތެއް އެނގިފައިނުވާކަމަށް ބުނެ މުއިއްޒު ބޮޑު ދޮގެއް ހަދާ އޮޅުވަލައިފިއެވެ. ފުލުހުންނަކީ އަނިޔާވެރި ގޮތެއް ފޮތެއް ނެތް ބައެއްކަމަށް މުއިއްޒު ބުނި ބުނުމަކީ ސީރިއަސް ކަމެކެވެ. މުއިއްޒަކީ ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތީ ކަންކަމުގެ ކޮންޓްރޯލު ނެތް ވެރިއެއްކަމަށް އަމިއްލައަށް އިއުތިރާފުވުމަކީ ކުޑަކަމެއް ނޫނެވެ. ބިރުވެރިކަމެކެވެ. 

ތެދު ވައްތަރަށް ބޮޑު ދޮގެއް ހަދާފައި އެއްވާނަކަށް އެންމެން އެކްސްގައި ޓްވީޓް ކޮށްގަތީމާ އެހުރީ ގައުމު ހިންގިފައެވެ. ހިންގާ ތަރައްގީގެ ޕްރޮޖެކްޓް ބުނެދެނީ ނަންބަރުންނޯލައެވެ. އެއްވާހަކައެއް އެކިވަޒީރުން ނަންބަރުން ބުނެދެނީ އެކި ވަރަށެވެ. ރައްޔިތުންނަށްޓަކާ ކުރަންފެށި އައު ކަމެއް ނެތް އިރު ކުރީ ސަރުކާރުން ފަށައިގެން ކުރިއަށް ގެންދާކަންކަން ނުކޮށްތިބެ ދިޔާކުރާ އަނގައަކުން ކަންކަން އޮޅުވަނުލެވޭނެ ކަމެއް ނޭގެއެވެ.      

ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ނަމުގައި އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުން ވަނީ ސްލަމް ތަކެއް އުފައްދަން މަސައްކަތް ކޮށްފާ ކަމަށް ބުނެ ފަހިދިރިއުޅުން ކުންފުނީގެ އެމްޑީ ހަމްދާނު ޝަކީލު ވަނީ ފިތުނަވެރި ވާހަކައެއް ދައްކާފައެވެ. ހަމްދާނު ސިފައެކުރާ ފަގީރު އަވަށްގަނޑުގައި އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުން އަޅާ ފްލެޓްތަކުގައި ދެކޮޓަރީގެ އެޕާރޓްމަންޓެއްގައި 750 އަކަ ފޫޓް ހުރެއެވެ. ތިންކޮޓަރީގެ އެޕަރޓްމަންޓެއްގައި 900 އަކަފޫޓް ހުރެއެވެ. އެޕާރޓްމަންޓްތައް ތަނަވަސްވެފައި ފުރިހަމައެވެ. އެތަންތާ މީހުން ދިރިއުޅެން ފެށުމުގެ ކުރީން ބޭނުންވާ ހޮސްޕިޓަލާއި ސްކޫލާއި މިސްކިތައް އަޅާނެ ޖާގަ އޮތީ ހަމަޖެހިފައެވެ. ވެރިކަން ބަދަލުވުމުން އޮތްކަމެއް ނެތްކަމަށް ހަދައިގެން އަގަދިޔާ ކުރިޔަސް ހަގީގަތުގައި އަތެއް ނޭޅޭނެއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ނިމުނުއިރު ހަމްދާނު ޝަކީލުމެން ފަހުރުވެރިވާ ހިޔާ ޓަވަރުތަކާއި ފޭސް ދޭއްގެހާލަތު މާގޯހެވެ. ހިޔާ ޓަވަރުގެ ދެކޮޓަރީގެ ފްލެޓެއްގެ ސައިޒަކީ 500 އަކަ ފޫޓެވެ. އަރާފައިބަން ހުރި ލިފްޓްގެ އަދަދާ ސައިޒް އެހުރީ ފެންނާށެވެ. ވިޔާފާރިއާއި އަސާސީ ބޭނުން ތަކަށް އެއްވެސް ޓަވަރެއްގައި ހާއްސަ ކުރެވިފައިވާ ތަނެއް ނެތެވެ. ސްކޫލެއް މިސްކިތެއް ފޭސް ދޭއްގައިނެތެވެ. މަގުތަކެއް ނުހެދެއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން ހިޔާ ޓަވަރު ތަކުގައި އަސާސީ ބޭނުން ތަކަށް ޖާގަ ހައްދަވާ ޓަވަރުތަކަށް މީހުން ވައްދާ މިސްކިތާއި ސްކޫލު އިމާރާތް ކުރައްވާ މަގުތައް ހައްދަވާ ނިންމެވިއެވެ. ސްލަމެކޭ ފަޅޮލެކޭ ނިކިޔައެވެ.

ކޯޓުން ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް 11 އަހަރުގެ ޖަލުހުކުމް އިއްވި ޝަރީއަތުގެ މަޖިލީހުން ރައީސް ޔާމީނު ނުނިކުންނަވަނީސް ހުކުމް ހަރާން ކަމަށް ފުރަތަމަ ބުނީވެސް އަދުރޭއެވެ. އަދުރޭގެ އެބުނުމާއެކު ޔާމީނަށް ކުރި ހުކުން ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީއަށް ހަރާން ވެއްޖެއެވެ. ކޯޓު ހުކުމަށްވުރެ އަދުރޭގެ ހުކުން ވަރުގަދަ ވެއްޖެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނަށް ކުރި ހުކުން ހަރާން ހުކުމެއްގެ ގޮތުގައި އޮތީ މުއިއްޒު ރައީސްކަމަށް އިންތިހާބު ވަންދެނެވެ. މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ހުވާކުރުމާއެކު ހުކުމް ހަލާލު ވެއްޖެއެވެ. ހުކުމާ ކޯޓާ މަތިވެއްޖެއެވެ. ވާހަކައިގެ ރާގު ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވަނީ މައުސޫމު ބޭފުޅެއްކަން ސާބިތުކޮށްދީގެން މިނިވަންވެ ވަޑައިގަތުމަށް ކަމަށް ސަރުކާރުގެ އިސްވެރިންނަށް މިހާރު ވެއްޖެއެވެ. ޔާމީނު މިނިވަން ވާންޖެހެނީ ޝަރީއަތުގެ ތެރޭން ކަމަށް ބުނެ ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމަކީ ކަމެއް ނޫންކަމަށް މުއިއްޒަށް ވެއްޖެއެވެ. 

ހައްގުނޫން އަނިޔާއެއް އަދަބެއް އެއްވެސް މީހަކަށް ލިބޭކަން އެނގިހުރެ އެކަން ނުހުއްޓުވާ ހުންނާކަށް ގާނޫނު އަސާސީއާއި ރައްޔިތުން ރައީސަށް ހުއްދައެއް ނުކުރެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް އިއްވާފައިވާ ހުކުމަކީ ހަރާން ހުކުމެއްކަމަށް ރައްޔިތުން އޮތީ ނިންމާފައެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް އިއްވި ހުކުން ހަރާންވެގެން ޔާމީނު މިނިވަންކުރަން ވެރިކަމަށް ނިކުތް މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ހޮވުމުން ފުރަތަމަ ކުރަން ޖެހޭ ކަމަކީ ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމެވެ. ޝަރީއަތޭ ކޯޓުތަކޭ ކިޔާކަށް ޖާގައެއް ނެތެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ބަންދެއްގައި ހުންނަވާތީ މުއިއްޒާއި އަދުރޭއާއި ޝީޔާމް ފަދަ މީސް މީހުންގެ ލޮލުން ކަރުނަ ނުހިކެއެވެ. ހަމަ ނިދި ނުނިދެއެވެ. ވާލޯބިންނާ ކުރާ ހިތާމައިންނެވެ. ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ބައިހަދާފާ ނިކުމެ ރައީސް ޔާމީނަށް ކޮޅުދޮށިން ދެނީ ވާލޯބީގެ ބޮޑުކަމުންނެވެ.

އާރެއް ބާރެއް ދެވޭނެ މަގާމެއް ހޯދާދެވޭނެ ހައިބަތެއް ނެތް ހާލަތުގައި ރައިސް ޔާމީނައިގެން އުޅޭ ޑރ. ޖަމީލާއި މަލީހާއި ހުސައިން ވަހީދާއި ޑރ. އަބްދުއްލާ މެންނަކީ ގައްދާރުންނޭ އަދުރޭ ބުނީމާ ރައިސް ޔާމީންވީ އެމީހުން ފައްސާ ނަގާލާށެވެ.  ރައީސް ޔާމީނު ބަންދުގައި ބަހައްޓައިގެން ރައީސް ޔާމީނަށް އެންމެ ވަފާތެރީ ތިމަންނަމެންނޭ ކިޔާ އެހެން ބަޔަކާ ދިމާއަށް ބޭވަފާތެރި ކަމުގެ އިނގިލި ދިއްކުރަން ލަދު ނުގަންނަކަމެވެ. ވެރިކަމުގެ އިއްޒަތާ ލައްޒަތާ ފެނުމުން ކާންދިން އަތުގައި ދަތް އެޅުމަކީ އައުކަމެއް ނޫނެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު އަރިހުގައި ވީހާލެއްގައި ވެގެން އުޅޭ މީހުނަށް ވުރެ އަދުރޭމެން ރައީސް ޔާމީނަށް ވަފާތެރިއެވެ. އަނބި ކަނބަލުން މެޑަމް ފާތުންއާއި ދަރިކަލުން ޒައިންއަށް ވުރެ އަދުރޭމެން ރައީސް ޔާމީނަށް ވަފާތެރިއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ވުރެވެސް ޔާމީނަށް އަދުރޭމެން ވަފާތެރިއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮންނެވުމުން މިނިވަން ކުރުމަށް ގޮވާލާ މަދު މީސްކޮޅެއް މުޒާހަރާ ކުރިއެވެ. ގިނަ ރޭރޭ ތިރީހަކަށް މީހުން ހަމައެއް ނުވެއެވެ. މުޒާހަރާއަށް ގިނައިން ނިކުމެ އުޅުނީ ސާޅިހަށްވުރެ އުމުރުން މަތިވެފައިތިބި އަންހެނުން ކޮޅެކެވެ. މަދުމަދުން ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝީޕްގެ މީހުން ފެނިލައެވެ. ގިނަ ރޭރޭ މުޒާހަރާގައި ދެގަޑިއެއް ހާއިރަށްވުރެ ގިނައެއް ނުވާނެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވީ ރަނގަޅަށެވެ. ހަރުތަނެއްގައި ޖެހެލާ ވަރަށް ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރަން މަސައްކަތެއް ނުކުރެއެވެ. ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝީޕްގެ ކޮންމެ މީހަކުވެސް ހުރީ ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް ކަޅިއަޅައިގެންނެވެ. ރައިސް ޔާމީނުގެ ނަން ބޭނުންކުރީ ސަޕޯޓް ބޭސް ހިފެހެއްޓުމަށެވެ. 

ސިޓީ ކައުންސިލް ތެރޭގައި މުއިއްޒުއައީ ޕްރޮގްރަސިވް ކޯލިޝަންގެ ޓީކެޓަށް ދޮންކުރަމުންނެވެ. ސައީދާއި ގައްސާނާއި ޝިޔާމައި އާދަމް ޝަރީފުވެސް ތިބީ ދަނޑިވަޅު ބަލާށެވެ. ޑރ. ވަހީދާ ޑރ. ޖަމީލަކީ ލީޑަރޝީޕްގެ ބޭފުޅުން ހިތްޕުޅާވާ ދެބޭފުޅުންނަކަށް ނުވެއެވެ. އިލްމާ ތަޖުރިބާގެ ގޮތުން ޑރ. ވަހީދާއި ޑރ. ޖަމީލާ ފަތިގަނޑު ފިރުކާލެވޭ ވަރުގެ ހަމައެކަކު ނެތުމުން އެ ދެބޭފުޅުން ތިއްބެވީ އެކަހެރި ކޮށްފައެވެ. 

މުޒާހަރާއަކުން ނުވަތަ މީޑިއާގެ ތެރެއިންވިޔަސް ޑރ. ވަހީދާއި ޑރ. ޖަމީލަށް މަގުބޫލު ކަމެއް ލިބިދާނެ އެއްވެސް ކަމެއް ވިޔަކަނުދެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ނެތް ތަނެއްގައި ވެރިކަމެއް ކުރުމަށް އެންމެ ކުފޫހަމަ ދެބޭފުޅުން ގޮތުގައި ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލީޝަންގައި ތިއްބެވީ ޑރ. ވަހީދާއި ޑރ. ޖަމީލު ކަން ލީޑަރޝިޕަށް އެނގެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނަށް މާބޮޑު ވަފާތެރިއެއް ކަމަށް ހެދިގެން ހުރެ މުއިއްޒު އަތުން މަހު މުސާރަ ނަގަމުން އަދުރޭ ގެންދިޔައީ މުއިއްޒަށް ރިޔާސީ ޓީކެޓް ފައްކާކޮށްދެމުންނެވެ. ދެ ދުވަހުން އެއްދުވަހު މީޑީއާއަށް މިބައިގަޑު އަރާ ކަރުން ނާރުހިލި އަޑު ކޫރެންދެން ތިމަންމެންގެ ކެންޑިޑޭޓަކީ ރައީސް ޔާމީނޭ ރާގު ރާގަށް ފަހަރަކު މީހަކު ކިޔަމުން ދިޔައީ ނިފާގު ކަމުން ފޯވެގެން ތިބެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނަށް ވާދަކުރެވޭ ކުރެވޭ ގޮތަށް ނިކުމެ ނިކުމެ އޮތް ހުކުން ރެއަކަށް އިރު އޮއްސިފަ އިރުއެރި އިރު ބަދަލު ވެގެން ދިޔައީ ފަހުވަގުތު ޕީޕީއެމް ތައްގަޑު ގެއްލުނު ގޮތަށެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށާއި ޕީޕީއެމް ސަޕޯޓަރުންނަށް ދޯކާދީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ހިޔަނިން ވެރިކަން ހޯދީ ހީލަތާއި އޮޅުވާލުމާއި ދޮގާ މަކަރުންނެވެ.

އަދުރޭގެ ހީލަތްތެރި މަޅިއަށް ޝިޔާމާއި ގައްސާނާއި ސައީދާއި އާދަން ޝަރީފް ވެސް މަހާލައިގެން މީހަކަށްޓަކާ އަނެއް ފަސްއަހަރު މަގުމަތީގައި ނުތިބެ ޖެހުނު ދިމާލަކުން ދައުލަތް ނޮޅާކާން އެތިބީ ފޫގަޅައިގެންނެވެ. އެމީހުނަށް ކޮން ޔާމީނެއް ހެއްޔެވެ. ކޮން މުއިއްޒެއް ހެއްޔެވެ. މުއިއްޒު ވައްޓާލާ ސެންބެ ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ބޮލުރޮދި ނަންނަ ވެރިކަމުގައި ހުއްޓަސް ތިބޭނީ ދޫލާށެވެ.   

ދިވެހިންގެ ރާއްޖެ ރާޖޫ ރާއްޖެއަށް ވެގެންދާތަން ދެކޭ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. ހައްދަވައިގެން ކަމެއް ނުކޮށްދީ ލޯލާރިއެއްވެސް ދައުލަތަށް ނުދައްކާ ރާއްޖޭގެ އެންމެ އަގުބޮޑު ބިމުން އެތައް ހެކްޓަރު ބިން މުއިއްޒު ރާޖޫއަށްދީ ނިންމަލައިފިއެވެ. އެވެސް ހުޅުމާލެއިންނެވެ. ބަޔަކަށް ކަހާތަން ހިރުވާވެސް ނުލައެވެ. މައުމޫނާއި ގާސިމާއި އުއްޗުމެނަށް ކުކުރާވެސް ނުލާ ތިބެވޭހެއްޔެވެ. ކެކިއެރި ގައުމިއްޔަތާއި މިނިވަންކަމާއި ގައުމީ ތަރިކަ އޮތީ ހޭނުލެވޭ ވަރަށް ނިދާފައިހެއްޔެވެ.  

ދައުލަތުން އެތައް މިލިޔަން ރުފިޔާއެއް ހަރަދުކޮށްގެން ހިއްކާފައި ހުޅުމާލޭން މާސިންގާ ދެބިން ރާޖޫއަށް މުއިއްޒު މިދިނީ ދިވެހިރާއްޖެއަކީ މުއިއްޒުގެ މައިފުށުން ލިބުނު ތަރިކަ މުދާ ގަނޑަކަށް ވެގެން ހެއްޔެވެ. ހުޅުމާލެ ބިމަކީ މުއިއްޒު ވެރިކަމުގައި މުއިއްޒު ހިއްކާފައި އޮތްތަނެއް ނަމަވެސް ރަނގަޅެވެ. މުއިއްޒު މަސައްކަތުން ހޯދި ފައިސާއަކުން ހިއްކިތަނެއް ނަމަވެސް ރަނގަޅެވެ. 

ހިއްކާފައި އޮތް ބިމެއް ރާޖޫއަށް ބިމެއް ހިއްކާ މަތިން ދޭކަށް ނުޖެހެއެވެ. ރާޖޫލައްވާ ހިލޭ ބިމެއް ހިއްކައިގެން އެތަނުން ބިމެއް ދޭނަމަވެސް ރަނގަޅުތާއެވެ. ޔާމީނު ވިދާޅުވާހެން އަތުގައި ވަސީލަތެއް ފައިސާއެއް އިކްއިޕްމެންޓެއް ނެތް ފަރާތަކަށް ބިން ހިއްކަދޭ މަތިން ބަޔަކު ހިއްކާފައި އޮތްތަނެއް ދޭކަށް ނުޖެހެއެވެ. 99 އަހަރަށް ދީގެން މިއުޅެނީ ކުޑަކުޑަ ތަންކޮޅެއް ނޫނެވެ. ހުޅުމާލޭ ފޭސް 1ގެ ދެބަކުޅަ އެއްބައިހާ ބިމެވެ. 

ފުށިދިއްގަރުފަޅާ އަޅުވާ ރާއްޖޭގެ އެންމެ އަގުބޮޑު ބިމުން ރާޖޫއަށް ހިލޭ ސާބަހަށް މާސިންގާ ދެބިން ހިލޭ ދީގެން މުއިއްޒު މިއުޅެނީ ރައްޔިތުންގެ ކަރު ބުޑަށް އަތްބަނައި ގޮހޮރު ދަމައިގަނެ ހަނާކޮށްގެން ކަލާށެވެ. އެންމެން މިތިބީ ލޮލަށް މިރުސް އެޅިފައިހެއްޔެވެ. 

ތިނަދޫ އެއަރޕޯޓޭ ކިޔައިގެން ބަޔަކަށް 12 ފަޅުރަށް ދީފިއެވެ. ބަންކަރިންނޭ ކިޔައިގެން އިހަވަންދިއްޕޮޅު ބަޔަކަށް ހިބައިން ދީފިއެވެ. ފުޑް ސެކިއުރިޓީއޭ ކިޔައިގެން އުތުރުތިލަފަޅު ޗައިނާ ކުންފުންޏަކަށް ދީފިއެވެ. ރާޖޫއަށް ހުޅުމާލެއެވެ. ވެރިކަމަށް ހަމަސްނުވެ މުޅި ރާއްޖެ ކޮށާކައި ހުސްކޮށްލަނީއެވެ. 

މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ލިބިގެން ފަސް އަހަރުގެ ވެރިކަމެއް މުއިއްޒުކޮށް ނިންމާލަން ފުރުސަތު ލިބިއްޖެނަމަ ދިވެހިން ތިބޭނީ ރާޖޫމެންގެ ތުނބުން ވެއްޓޭ ބަތްފުށް ހޮވާކާން ބިމަށް ތުން ހެރިފައެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މާލޭގެ ހުރިހާ ގޮނޑި މުއިއްޒަށް ދިނަސް މަޖިލިސް މެޖޯރިޓީ މުއިއްޒަށް ނުލިބެއްޖެނަމަ މާލޭ ރައްޔިތުން މަގުމަތިކޮށްލާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު އެއޮތީ ދީފައެވެ. މުއިއްޒުގެ މީހުން ނޫން އެންމެންނަކީ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުން މަހުރޫމު ކުރެވޭނެ ބައެއްކަމަށް މުއިއްޒު އެބުނަނީ ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތިއެވެ.  

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގައި ޕީއެންސީގެ ފަރާތުން މާފަންނު ދެކުނު ދާއިރާއަށް ވާދަކުރާ ބޮޗޭގެ ކެމްޕެއިން ޖަގަހަ ހުޅުވުމަށް ގޮސްހުރެ މުއިއްޒު މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް އެދިން އިންޒާރަކީ ސަމާސާކަމެއް ނޫނެވެ. ވިސްނާ މުއިއްޒާ ދެކޮޅަށް ރައްޔިތުން ނިކުމެ މުއިއްޒަށް ނޫނެކޭ ބުނަން ޖެހޭ ބިރު ދެއްކުމެކެވެ.

ރައްޔިތުންނަށް ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު މައްސަލައަކީ ގެދޮރުގެ މައްސަލަކަން ފާހަގަކޮށް ގެދޮރު ލިބޭނީ މަޖިލިސް ލިބިގެން ކަމުގެ ބިރު ރައްޔިތުންނަށް މުއިއްޒު އެދައްކަނީއެވެ. ހިޔާވަހިކަމުގެ ގޮތުން ރައްޔިތުން ހާލުގައިޖެހިފައިވާ ތިބި ތިބުމުން މުއިއްޒު ނަގަން ދިމާކޮށްފައި އެހުރީ ސިޔާސީ މަންފާއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ގޯތިގެދޮރުގެ މައްސަލަ ސަރުކާރުން ހައްލު ކޮށްދޭނީ މަޖިލިސް ދީގެންނޭ މުއިއްޒު އެބުނަނީ އެހެންވެއެވެ. 

ސަރުކާރަށް މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ދިނަސް ނުދިނަސް ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަ މީހާ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ވަކި ބަކަށް ނުނިޔަތްލާ އެކަހެރި ކުރުމުގެ ވިސްނުމެއް ނުގެންގުޅޭނެއެވެ. ގެންގުޅޭނަމަ އެއީ ވަރަށް ބޮޑުކުށެކެވެ. ހުވަޔާ ހިލާފު ވުމެވެ. ކޮންމެ ބަޔަކު މަޖިލީހަށް ހޮވުނަސް ރައްޔިތުންގެ ހެވާ ލާބައަށް ކުރާކަންކަމުގައި އެއްބާރުލުން ނުދޭނެ ކަމަށް ރައީސް ކަމުގައި ހުރި މީހާ ދެކެން ވެއްޖެނަމަ ރައްޔިތުންގެ ހާލަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ. 

ހަމަތެދެކެވެ. ރާއްޖެއަކީ މުއިއްޒު މައިން ބަފައިންގެ ތަރިކަ މުދާ ގަނޑެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް އެއްވަރަށް ހައްގު އޮތް ދިވެހީންގެ ދައުލަތެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހެވެ. މުއިއްޒުގެ މަޖިލީހެއް ނޫނެވެ. 

200 ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ 300 ގާނޫނު ވިޔަސް ރައްޔިތުންގެ ހެވާލާބައަށް ފާސްކުރަން ޖެހެންޏާ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށް ދޭނެއެވެ. މަޖިލީހުގައި ކޮންމެ ބަޔަކު ތިއްބަސް އެކަން ވާނެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހެވާ ލާބަޔަށޭ ކިޔައިގެން މުއިއްޒު ހިތުހުރި ކަމެއް ކުރަން އަޅުންގެ އަޅުން ނޫނީ ޖާގައެއް ނުދޭނެއެވެ. ގިނަ ރައްޔިތުން ތިބީ ބޭނުންހާ އެއްޗެއް ހަދަން މުއިއްޒަށް މަޖިލީސް ދޭގޮތަކަށް ނޫނެވެ. 

މިއަދަކު މިއްޔަކީ ކުރީ ސަރުކާރުން ކުރެވުނު ކަންތައްތަކުގެ ވާހަކަ ދައްކާ އެވިއްކަންވީ ދުވަހެއް ނޫނެވެ. އިބޫގެ ވެރިކަމުގައި ކުރެވުނު ކަންކަން ގިނަ ބަޔަކަށް ބަލައިނުގަނެވުނީތީ ވެރިކަން މިއޮތީ ބަދަލުވެފައެވެ. ވާދަވެރިން ދައްކާނެ ބައިވަރު ވާހަކަ އޮތީ މާޒީއަށް ދޫވެފައެވެ. އަނބުރާ އެކަން އިޔާދައެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. މިއަދަކީ އެކަމާ އުޅެންވީ ދުވަހެއް ނޫނެވެ. 

ތެދެކެވެ. ވެރިކަމާއި މަޖިލީހުގެ ސްޕަރމެޖޯރިޓީ ކިތަންމެ ރަނގަޅަކަށް ވެސް އެމްޑީޕީއަށް ލިބުނެވެ. ކޮންމެ ސަބަބަކާ ހުރެވެސް ބޭނުންވީ ނަތީޖާ އެންމެ ރަނގަޅަކަށް ނުނެރެވުނެވެ. ކުރެވެން ހުރި ކިތަންމެ ކަންކަމެއް ނުކުރެވި ލަސްވެ ފަސްވުމުގެ ސަބަބުން ދޮގުވެރިއެއްގެ އަތްމައްޗަށް ވެރިކަން ފުރޮޅިގެން ދިޔައީއެވެ. އަދިވެސް ހޭއަރާކަށް ނުވޭހެއްޔެވެ.

ސްޕަރމެޖޯރިޓީ ނެތެއްކަމަކު މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ އަދިވެސް އެމްޑީޕީއަށް އެބައޮތެވެ. އޮތް މެޖޯރިޓީގެ ބޭނުން ކޮށްގެން މަގުބޫލުކަމެއް ނެތް ސަރުކާރެއް ޖަވާބުދާރީ ކުރެވޭ ތަނެއް ނުފެނެއެވެ. މާޒީއާއި މުސްތަގުބަލުގެ ވާހަކަ ނުދައްކާ، ހާލަތު އޮތްގޮތަށް ރިއާޔަތްކޮށް މަޖިލީހަށް ކުރެވެނީ ކީއްކަން ވިސްނާލެވޭބާއެވެ. 

• ގާނޫނާ ހިލާފަށް ރައީސްގެ އަނބިކަބަލުންނަށް ސިވިލް ސަރވިސްއިން ނޯޕޭލީވެއް ދީގެން ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން މަސައްކަތް ކުރުވުން ހުއްޓުވައެއް ނުލެވުނެވެ.
• ބަޖެޓުން ބޭރުން ރަސްމާލެ ހިއްކުމުގައި ހުރި މައްސަލަތައް ހައްލުކޮށް ފިޔަވަޅެއް ނޭޅެއެވެ.
• އޭސީސީއާއި ސަރުކާރާ ގުޅިގެން މާލެ ސަރަހައްދުގެ ބޯހިޔާވަކަމަށް އަޅަމުންދާ ހުރަސްތައް ނައްތައެއް ނުލެވެއެވެ.
• ގައިރު ގާނޫނީ ތިން ވަޒީރުން ދައުލަތުގެ މުދަލާއި ފައިސާގެ މައްޗަށް ބާރުފޯރުވާ ދައުލަތުގެ ނަމުގައި ކަންކަން ކުރާކުރުމެއް ނުހުއްޓުވުނެވެ. 
• ކަނޑު ހޯދުމުގެ ނަމުގައި ދައުލަތުން ގިނަ އަދަދެއްގެ ފައިސާ ބޭރު ބަޔަކަށް ދީގެން ދައުލަތް ދަވާލާއިރު އެއީ ކޮންބައެއް ކަމެއް ހަރަދު ކުރަނީ ކިހާ ފައިސާއެއްކަމެއް ބަލާ އެކަން ހުއްޓުވައެއް ނުލެވެއެވެ. 
• އެތައް ސަތޭކަ ސިޔާސީ މަގާމު އުފައްދައިގެން ދައުލަތުން ފައިސާ އިސްރާފުކުރާ ކުރުމަށް ނިމުމެއް ނުގެނެވެއެވެ. ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގައި ތިބީ ކޮންބައެއް ކަމެއް ކިހާވަރަކަށް ކަމެއް ނުބެލެއެވެ.
• ދައުލަތުގެ ވަސީލަތް ބޭނުންކޮށްގެން ކެންޕޭނު ކުރުމެއް ނުހުއްޓުވައެވެ.
• ޗައިނާއާއި އެކުވެފައިވާ 20 އެއްބަސްވުމުގެ ހަގީގަތެއް ނުހޯދެއެވެ. 
• ފަށާފައިވާ އަސާސީ ހިދުމަތް ގާއިމު ކުރުމުގެ ޕްރޮޖެކްޓްތަކުގެ އަދާހަމަ ހޯދާ އެކަންކަން ހިންގައެއް ނުލެވެއެވެ.
• ދަތުރުފަތުރުން މުޅި ރާއްޖޭ ކަނޑުމަގުން ގުޅާލަން ފެށިފައިވާ މަޝްރޫއުގެ ކޮޅެއް މެދެއް ނޭގެއެވެ. 
• އިންޑިއާ ސިފައިންނާއި ހެލިކޮޕްޓަރ އޮޕަރޭޝަނާއި ގުޅިފައިވާ މުޅި މައްސަލައިގެ ހަގީގަތެއް ނުހޯދެއެވެ.
• އުތުރު ތިލަފަޅުގައި ޗައިނާ ލައްވާ ހަދަން އުޅޭ ފުޑް ސެކިއުރިޓީ ޕްރޮޖެކްޓްގެ ހަގީގަތެއް ނުހޯދެއެވެ.
• އިހަވަންދިއްޕޮޅު ބަންކަރިންގ މަޝްރޫއުގެ ސިއްރެއް ނުހޯދެއެވެ.
• ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އަޅަން ބުނާ އެއަރޕޯޓްތަކާއި ގުޅޭ ތަފްސީލްތަކެއް ނުހޯދެއެވެ.
• އަންޑަރވޯޓާރޓަނަލްގެ ހަގީގަތަކީ ކޮބައިކަމެއް ނުބެލެއެވެ. 

މަޖިލީހުގައި ކުއްލި މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ބަހުސްކޮށްލާ ކޮމެޓީއަކަށް ހާޒިރުކޮށްލައިގެން އެކަނި މައްސަލަ ހައްލެއް ނުވެއެވެ. ކަމެއް ކޮޅެއްގައި ޖެހެންދެން މަސައްކަތް ނުކޮށް ސިޔާސީ ގޮތުން ކުޅެލާ ޗަރުކޭހަކަށް ކޮންމެ ކަމެއް ހަދައިގެން ފުއްދާލުމަކީ ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމެއް ނޫނެވެ. އިހުމާލުވާ ބަޔަކަށް ފިޔަވަޅު އަޅުވާ ޝަރީއަތް ހިންގަން ޖެހޭ ކަމެއްގައި ޝަރީއަތް ހިންގާ ހަދަން ޖެހެއެވެ. އިތުބާރުނެތް ކަމަށް ވޯޓުނަގަން ޖެހެންޏާ ވޯޓު ނަގައިގެންވެސް ދައުލަތް ހަމަ މަގަށް އަޅުވަންޖެހެއެވެ. ކެންޕޭނު ޝިއާރަކަށް މިސްރާބު ހަމަމަގަށް ޖަހައިގެން އުޅުނަސް އެއްޔަކީ ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމެއް ނޫނެވެ. 

ޑިކްޓޭޓަރެއްގެ ނުލަފާކަން ދައްކާ ރައްޔިތުން އޮބި އަޅުވާ މައިތިރި ކުރަން ގާނޫނަކީ މުހިންމު އެއްޗަކަށް ނުވެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ނަމުގައި އޮންނާނީ ވިދާޅު ބަސްފުޅު ހަލާލުކުރާ ރަބަރު ސްޓޭމްޕް މަޖިލީހެކެވެ. ވެރިކަމުގެ ހުރިހާ އާރަކާ ބާރެއް ހިންގާދޭނީ ވެރިމީހާއަކީ މުގައްދަސް ފަރާތްކަމަށް ގަބޫލުކުރުވާ ބާރުވެރި ކުރުވާފައި އޮންނަ ސިފައިންނެވެ.

އެހެންކަމުން ސިފައިންނަށް މުއިއްޒު ކަންކަން ކޮށްދޭނެއެވެ. ގެދޮރުވެރިކަން ވެސް ކަށަވަރު ކޮށްދޭނެއެވެ. ބޭސް ފަރުވާއާއި މުދާވެރިކަން ވެސް ކަށަވަރު ކޮށްދޭނެއެވެ. މުޅި ދައުލަތް އެކުގައި ބަންޑުން ޖަހާލައިގެންވެސް މުއިއްޒު ސިފައިންގެ ރުހުން ހޯދާނެއެވެ. ދުނިޔެ ދުށް ހުރިހާ ޑިކްޓޭޓަރުން ހިނގާފައިވަނީ މި މަގުންނެވެ. އީޑީ އަމީނެއް މުގާބޭއެއް ކާސްޓްރޯއެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ. ދުނިޔޭގައި މިވަގުތު ތިބި ޑިކްޓޭޓަރުންނަށް ބެއްޔަސް އެ ނޫން ސިފައެއް ނުފެނެއެވެ.

ސިފައިންގެ ބޯ ދޮވެލުމަށް ޑިކްޓޭޓަރުން ބޭނުންކުރާ އުކުޅަކީ ގައުމިއްޔަތާއި ދީނެވެ. ގައުމިއްޔަތުގެ ޖާދޫގައި ޖައްސައިގެން ގައުމިއްޔަތުގެ ކުރިބޯއްޓަކީ ވެރިމީހާ ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ ވަރަށް ބޯ ދޮއްވާލައެވެ. ވެރި ޑިކްޓޭޓަރާއި ނުލާ ގައުމެއް ދީނެއް ނުއޮންނާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ ވަރަށް ސިފައިންގެ ބޯ ދޮއްވާލައެވެ. ތަފާތު ފިކުރާއި ތަފާތު ވިސްނުމަކީ ބޮޑުފާފައަކަށް ހަދައެވެ. 

ގަބޫލު ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް ރާއްޖޭގެ ރައީސް ކަމުގައި މިހާރު ހުރި މުއިއްޒު އެދަނީ އެ މަގުންނެވެ. 20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް މުއިއްޒަށް ލިބުނަސް ނުލިބުނަސް ވެރިކަން ކަށަވަރުކޮށް ވެރިކަމުގައި ދެމިހުރުމަށް ސިފައިން ބާރުވެރި ކުރުމުގެ ނަމުގައި ބޯ ދޮއްވުމުގެ މަސައްކަތް ފާޅުކޮށް އެދަނީ ކުރަމުންނެވެ. 

މުއިއްޒު ވަރުގަދަ ޑިކްޓޭޓަރަކަށް ވުމަށްޓަކާ އެހީތެރިކަން ހޯދަނީ އިސްލާމީ ދުނިޔޭގެ މިހާރުގެ ގާއިދަށް ހެދިގެންއުޅޭ އުރުދުގާނުގެ ތުރުކީއާއި ޗައިނާއިންނެވެ. ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ޑިކްޓޭޓަރ ޝިޕަކަށް ފޮރޮޅާލަން މުއިއްޒު އިރުޝާދު ހޯދަނީ ޑިމޮކްރަސީގެ ކަންފުޅެއްވެސް ނެތް ހުދުމުހުތާރުވެރިންގެ ކިބައިންނެވެ.

ޗައިނާގެ ރައީސަކީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އާބާދީގެ ގޮތުގައި އޮތް 1.4 ބިލިޔަން މީހުންގެ މައްޗަށް ބާރުހިންގާ ކޮމިއުނިސްޓް ޕާޓީގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާގެ ގޮތުގައި 2012 ވަނަ އަހަރާއި ހުރުމަށްފަހު 2013 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ޗައިނާގެ ރައީސްކަން ކުރަމުންދާ ކޮމިނިސްޓެކެވެ.

އުރުދުގާނަކީ މާވަރުގަދަ އިސްލާމީ ގާއިދަކަށް ހެދިގެން ވެރިކަމަށްޓަކާ ރައްޔިތުންގެ އެތައް ސަތޭކަ ބަޔަކު މަރާލާ އެތައް ހާސް ބަޔަކު ޒަހަމްކޮށް ވަޒީފާއިން ވަކިކޮށް ހައްޔަރުކުރި ޑިކްޓޭޓަރެކެވެ. ފަލަސްތީނަށް މަދަދުވެރިވަނީ ވެސް އަނގައިންނެވެ. ދީނާއި މުސްލިމުންގެ ނަމުގައި ގަދަ ބަސް ބުނުމާއި ގޮތް ދެއްކުންނޫން ކަމެއް ނެތް އުރުދުގާނަކީ ސިޔާސީ ވާދަވެރިންގެ ވަސް ގައުމުން ފުހެލުމަށް އެންމެ އަނިޔާވެރިކޮށް އަމަލުކުރި ޑިކްޓޭޓަރެވެ.  

ޕީޕީއެމް ކިޔަސް ޕީއެންސީ ކިޔަސް ބިރެއް ޖެހިލުމެއް ނެތި އަބަދުވެސް ބޭރު ފުށުން ދީންވެރިކަމާ ގައުމުދެކެ ލޯބިވާކަން ދައްކައިގެން ރައްޔިތުން ވާވެއްދުމަކީ އެމީހުން އެކަން ކުރާ ގޮތެވެ. 

އެމްޑީޕީ އަކީ އަބަދުވެސް އެކަމަށް ޖެހިލުންވާތީ ދީނުން ކަންދައްކައިގެން ހެއްދެވި ފަރާތަށް އޮޅުވާލެވޭނެ ކަމަށް ގަބޫލު ނުކުރާ ޕާޓީ އެކެވެ. އެގޮތަށް ދެފުށް ދެގޮތްވުމަކީ އެންމެ ލާދީނީ މުނާފިގުންގެ ގޮތްކަން އެމްޑީޕީން އަބަދުވެސް ގަބޫލު ކުރެއެވެ.

ރާއްޖޭގައި މިހާރު މިއޮތް ސަރުކާރުން ދީނާ ގައުމޭ ކިޔާ ކަރުފެލުނީ ވެރިކަން ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައިކަން މިރޯދަ މަހު މިސްކިތްތަކުގެ އަޑު ކަނޑުވާލި ގޮތުން ވެސް ވިސްނާ ބަޔަކަށް އެނގޭނެއެވެ. މިއީ އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމެއްގައި ކުރި ކަމެއްނަމަ ދީނީ އިލްމުވެރިންނޭ ކިޔައިގެން މި ރާއްޖެ ފިތުނަކުރާ ބަޔަކާ ހުރެ ފިސާރި ބޮޑު ދުއްޕާނަކަށްވީހެވެ.

އެއިން މީހެއްގެ އަޑެއް ބަޑެއް ހިލަމެއް މިހާރަކު ނެތެވެ. ވާނީ ވެސް އެހެންނެވެ. ބޭނުންވާ އިއްޒަތާ މަގާމާ ބޮޑު މުސާރައާ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ލިބޭ އަމިއްލަ ސަރުކާރު އޮތީ ވެރިކަމުގައެވެ.

ދޮގާ މަކަރާ އޮޅުވާލުން ހައްދުފަހަނަ އެޅިޔަސް މިހާރު އޯކޭ އެވެ. މާލޭ މިސްކިތްތަކުގެ މުންނާރުތަކާ ލޯޑް ސްޕީކަރުތައް މުއިއްޒާ އަދުރޭ ހަފާ ކެޔަސް މިހާރު އެވާނީ އިސްލާމް ދީން ދެކެ ލޯބިން އެބޭފުޅުން އެތަކެތި ފަރީއްކުޅުއްވަނީ ކަމަށެވެ.

ފޮރުވާނެ އެއްޗެއް ނުއޮންނާނެ ކަމަށް ބުނެ ވެރިކަމަށް އެރި މުއިއްޒު އަނެއްކާވެސް އުނބަށް ޖެހީއެވެ. ވެރިކަމަށް އަންނަ ވެގެން އުޅުނު އިރު ކަރުން ނާރުނަގާ ގޮވަމުން ދިޔައީ ހާމަކުރަން ޖެހޭ ވާހަކައެވެ. ސަރުކާރު ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ރައީސް މީހާގެ ވަތުއޮޑީގެ ތޭރިއަށް ދާންދެން އޮންނަން ޖެހޭ ކަމަށްވީ ހާމަޔަށެވެ. 

އިބޫ ރައީސް ކަމުގައި ހުރިއިރު ހާމަ ކުރަން ނުޖެހޭ އެކައްޗެއްވެސް އޮތް ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ސަލާމަތީ ގޮތުން އެހެން ގައުމަކާއެކު ވެވޭ އެއްބަސްވުން ވެސް ހުންނަން ޖެހެނީ ދިމްޔާތު ފާރުގައި ހިއްޕާފައެވެ. ބަޑި ގުދަނުގައި ހުރިހާ ހަތިޔާރަކާ ވަޒަނަކާއި ހުންނަން ޖެހެނީ ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި އަވީލާފައެވެ.

ރައީސް އޮފީހާއި ސަރުކާރުގެ މިނިސްޓްރީ ތަކުން ލިޔާހާ ލިޔުމަކާއި މުއައްޒަފުންގެ ވަތުބަތާނައަށް ދާންދެން އޮންނަން ޖެހޭނީ ނޫސްތަކަށް ނަކަލުކޮށްފައެވެ. ގައުމީ ސަލާމަތާއި ސިއްރަކީ އޭރަކު އޮތް އެއްޗަކަށް ވެގެނެއްނުވެއެވެ.

ރައީސް ސޯލިހު އެހެން ގައުމުތަކުގެ ވެރިޔަކަށް ސިޓީއެއް ފޮނުވިޔަސް ފޮނުވަން ޖެހެނީ މުއިއްޒަށް ދައްކާ އައުވާނުން ފާސް ކުރީމައެވެ. ދިޔަރެހުން ބޭނުންވެއްޖެ ކޮންމެ އެއްޗެއް ހާމަކޮށް ދައްކަން ޖެހެއެވެ. މާލިއްޔަތުގައި ހުންނަ ފައިސާއާއި މުދަލަކީ ވަކި ބަޔަކު ބޭނުންވީމާ ގޮސް ގުނާލެވޭ ގޮތަށް ހުޅުވާލެވިފައި ހަޒާނާ ހުންނަން ޖެހެއެވެ. ސަރުކާރާއި ދައުލަތް ބަރަހަނާކޮށް ގައުމުގެ އަދާވާތްތެރިންނަށް ދައުލަތުގެ ސިއްރުތައް އެނގުން އެއްޔަކީ އޭރަކު މައްސަލައަކަށް އެ މީހުންނަކަށް ނުވެއެވެ. 

މޮރިޝަސްގެ ވެރިޔާއަށް ރާއްޖޭގެ ރައީސް ސިޓީއެއް ފޮނުވައިގެން އެ ސިޓީއެއް ނުދައްކައިގެން ވެސް ހީވީ އުޑުބޮލަށް ވެއްޓިގެން އުޅުނު ހެންނެވެ. އަވަށްޓެރި އިންޑިއާ އާއި އެކު 100 އަށް ވުރެ ގިނަ އެއްބަސްވުން ހަދާފައި އެބައޮތޭ ބުނެ އެޔެއް ހާމަ ނުކޮށްގެން ހީވީ ބިންގަނޑު ފައިދަށުން ދެމިގެން ފާނެހެންނެވެ. 

ޕީއެންސީގެ ވެރިކަމެއްގައި ފޮރުވާނެ އެއްޗެއް ނުއޮންނާނެ ކަމަށް ބުނުމުން ވެރިކަން ހޯދީ އެ ބަޔަކު ދައުލަތުގެ އޮރިޔާން ބަލާހިތުންނެވެ. އެކަމަކު މިހާރު ދައުލަތުގެ އޮރިޔާން ނިވާނުވެގެން އުޅެ ގަތީއެވެ. ފޮރުވާނެއް އެއްޗެއް ނުއޮންނާނެ ކަމަށް ކުރިންބުންޏަސް އެކަމެއް އެހެނެއް ނުވިއެވެ. ހާމަ ނުކޮށްގެން އުޅުނު 100 އެއްބަސް ވުމުން އެންމެ އެއްބަސްވުމެއް ހާމައެއް ނުކުރެވުނެވެ. ނުވިތާކަށް އެއްބަސްވުން ހާމަކުރަން ވެރިކަމަށް އައިމީހުން ވީހާ އެއްބަސްވުންތައް ކުރީ ސިއްރެވެ.

ޗައިނާއާއި އެކު ވެވުނުހާ އެއްބަސްވުންތައް ލާފައިވަނީ ފައިތަޅާ އަޑިއަށެވެ. ޑްރޯން އެއްބަސްވުމާއި މުޅި މުއާމަލާތު ކުރީ ސިއްރެވެ. އިހަވަން ދިއްޕޮޅު ބަންކަރިން އެއްބަސްވުމާއި ތިނަދޫ އިންޓަނެޝަނަލް އެއަރޕޯޓް އެއްބަސްވުމާއި ރަސްމާލެ އެއްބަސްވުމާ ޖަހާލީ މުއިއްޒުގެ ކަބަޑަށެވެ. 

ސަހަރޯއެވެ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަމަށް އެރުނީމާ ގައުމީ ސަލާމަތާއި ދައުލަތުގެ ސިއްރަކީ އޮތް އެއްޗަކަށް ވެއްޖެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިއްރުތައް ހިފެހެއްޓުމާ ބެހޭ ގާނޫނެއް އެކުލަވާލަން ޖެހިއްޖެއެވެ. ކްލެސިފިކޭޝަން ލެވެލް ތަކެއް ލައިގެން ދައުލަތުގެ އެކި ވަރުވަރުގެ ސިއްރު ހިފެހެއްޓޭނެ ނިޒާމެއް ކަށަވަރު ކުރަން ޖެހިއްޖެއެވެ. 

ބުނަން ހެއްޔެވެ. ދިފާއީ ވަޒީރު އެދިނީ ސަމާސާ މެސެޖެއް ނޫނެވެ. ގައްސާނު އެދިނީ ގާނޫނު ތަކުން ބަދެލައިގެން ގޮށްމުށުގެ ވެރިކަމެއް ކުރުމަށް މުއިއްޒު އަމާޒު ހިފައިގެން ހުރިކަމުގެ މެސެޖެވެ. ދައުލަތުގެ ސިއްރު ހިފެހެއްޓުމުގެ ނަމުގައި ރާވަމުން އެދަނީ މާސިންގާ ޖަރީމާއެކެވެ. ގައްސާނު މިއަދު އެދިން މެސެޖަކީ މަޖިލީހުން މުއިއްޒަށް ކިރިޔާވެސް ބާރެއް ލިބިއްޖެނަމަ ގާނޫނުގެ ތެރެއިން ގޮށްމުށުގެ ވެރިކަމެއް ކުރަން ތައްޔާރުވާ ކަމުގެ މަސެޖެވެ. 

ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމަށާއި ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންގައި އިންޑިއާގެ ދެ ހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓެއް ރާއްޖޭގައި ބޭނުން ކުރާތާ 12 ވަރަކަށް އަހަރު ވެއްޖެއެވެ. އޭގެތެރެއިން އެއް ހެލިކޮޕްޓަރ އޮންނަނީ އައްޑު އަތޮޅު ގަމުގައެވެ. އަނެއް ހެލިކޮޕްޓަރު އޮންނަނީ ހަނިމާދޫގައެވެ. ގެނައިއްސުރެ ވައިގެ އެ އުޅަދުތައް ދުއްވާ ބަލަހައްޓަމުން އައީ އިންޑިއާގެ ޓެކްނިކަލް މީހުންނެވެ.

އިންޑިއާގެ ދެ ހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓަކީ އިންޑިއާ އަޝްކަރިއްޔާގެ އުޅަދު ތަކެކެވެ. އަޝްކަރީ އުޅަދު ފަހަރު ދުއްވާ ބެލެހެއްޓުމަކީ އަޝްކަރީ މީހުން ކޮށްއުޅޭ ކަމެކެވެ. އެހެން ކަމުން އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން އެ އުޅަނދު ފަހަރު ދުއްވާ ބަލަހައްޓަން ތިބެނީވެސް އިންޑިއާ އަޝްކަރިއްޔާގެ ޓެކްނިކަލް މީހުންނެވެ. އަޝްކަރީ އުޅަނދު ފަހަރު ދުއްވާ ބަލަހައްޓާކަށް މަދަނީންނެއް އެއްވެސް ތާކު ނުތިބޭނެއެވެ. 

ކަނޑުމަގުން ރާއްޖޭގެ އިގްތިސޯދީ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަނީ ރާއްޖޭގެ ކޯސްޓް ގާރޑްގެ އުޅަނދު ފަހަރެވެ. ކޯސްޓް ފަހަރު ދުއްވާ ބަލަހައްޓަނީ މަސް އޮޑިފަހަރު ދުއްވާ ކެޔޮޅުންނާއި ފަޅުވެރިންނެއް ނޫނެވެ. ކޯސްޓްގާރޑް އުޅަދު ފަހަރު ދުއްވާ ބަލަހައްޓަނީ ރާއްޖޭގެ ސިފައިންގެ ތެރޭގައި ތިބި އެކަމުގެ ޓެކްނިކަލް މީހުންނެވެ. މަދަނީންނެއް ނޫނެވެ. 

ސިޔާސީ ގޮތުން ކިތަންމެ ބޮޑަށް މަތިއަޅަން އުޅުނަސް ރާއްޖޭގައި ގެންގުޅޭ އިންޑިއާގެ ދެ ހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓްގެ ކަންކަން ކުރާނީ އިންޑިއާގެ އަޝްކަރިއްޔާއިންނެވެ. އެތާނގެ ޓެކްނިކަލް މީހުންނެވެ. އިންޑިއާގެ އާއްމުންނެއް ނޫނެވެ.

އިންޑިއާއަކީ އަޝްކަރީ ގޮތުން ކުޅޭކުޅޭ ގައުމެއްނޫނެވެ. އިންޑިއާގެ އަޝްކަރީ އުޅަދުތަކެއް މަދަނީންނާ ހަވާލުކޮށްފައި ބޭއްވުމަކީ މުސްތަހީލު ކަމެކެވެ. ހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓް ދުއްވާ ބަލަހައްޓަން ކުރިއަކުވެސް މިހާރަކުވެސް ރާއްޖޭގައި ތިބީ ހަތިޔާރުއެޅި ހަނގުރާމަ މަތީ އިންޑިއާ ސިފައިނެއް ނޫނެވެ. އޭރުވެސް މިހާރުވެސް ތިބީ ޓެކްނިކަލް މީހުންނެވެ.   

އައްޑޫގައި ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިން ފުރާފައިވާ ކަމަށް ބުނެ އޮޅުވަލާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ކުރިން ގަމުގައި ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިން ފުރީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. އައްޑޫ ގަމުގައި އޮތް ހެލިކޮޕްޓަރާ ހަވާލުވީ އިންޑިއާގެ 26 މަދަނީން ކަމަށް މުއިއްޒު ސަރުކާރުން ބުންޏަސް އެއީ ތެދެއް ނޫނެވެ. އައްޑޫ ގަމުގައި އޮތް ހެލިކޮޕްޓަރާ ހަވާލުވީ އިންޑިއާގެ 26 މަދަނީން ކަމަކަށް އިންޑިއާއަކުން އެންމެ ފަހަރަކުވެސް ނުބުނެއެވެ.  

އިންޑިއާއިން މިހާތަނަށް ބުނަމުން އަންނަނީ ރާއްޖެ ފޮނުވީ އެ ގައުމުގެ ޓެކްނިކަލް މީހުން ކަމަށެވެ. އިންޑިއާއިން ފޮނުވީ މަދަނީންކަން ކަށަވަރުކުރާ ގޮތެއް މިހާތަނަށް މުއިއްޒު ސަރުކާރަކަށް ބުނެއެއް ނުދެވެއެވެ. ބުނެއެއް ނުވެސް ދެވޭނެއެވެ. މުއިއްޒު ސަރުކާރުން އެބުނާ މަދަނީންގެ ފޮޓޯއެއް ނަމެއްހާ ހިސާބު ވެސް އަދި ހާމައެއް ނުކުރެވެވެ.

ހަމަ އެކަނި އިންޑިއާއިން އެކުރާ ކަމަކީ ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ އަޝްކަރިއްޔާގެ ޓެކްނިކަލް 89 މީހުންގެ ގެންގޮސް އައު ބެޗެއް ޑިއުޓީއަށް ފޮނުވުމެވެ. މަދަނީންނޭ ކިޔަސް ޓެކްނިކަލް މީހުންނޭ ކިޔަސް ސިފައިންނޭ ކިޔަސް އިންޑިއާއަށް މާ ބޮޑު ފަރުވާލެއްނެތެވެ. އަޝްކަރީ އެ ތިން އުޅަނދު ރާއްޖޭގައި ބާއްވައިގެން އިންޑިއާއިން ނަގަން ބޭނުންވާ ފައިދާއެއް ނެގުމަކަށް ތިބޭ މީހުނަށް ކިޔާނަމަކުން އެޅޭ ހުރަހެއްނެތެވެ. 

އޭގެތެރެއިން ލޯނު ދެއްކުމަށް ހަރަދުކޮށްފައިވަނީ އެންމެ 564.7 މިލިޔަން ރުފިޔާއެވެ. ކެޕިޓަލް ހަރަދަށް ހޭދަކޮށްފައިވަނީ 1.2 ބިލިޔަނެވެ. 5.2 ބިލިޔަން ހަރަދުކޮށްފައި ވަނީ ރިކަރަންޓް ހަރަދަށެވެ.

ރިކަރަންޓް ހަރަދުގެ 2.1 ބިލިޔަން ހޭދަކޮށްފައި ވަނީ މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަ އާއި އިނާޔަތްތައް އަދި ޕެންޝަނަށެވެ. ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމަށް ޕަބްލިކް ސެކްޓާ އިންވެސްޓްމަންޓް ޕްރޮގްރާމް (ޕީއެސްއައިޕީ) ގެ ގޮތުގައި މި އަހަރުގެ ބަޖެޓުން ހޭދަކޮށް ފައިވަނީ އެންމެ 836 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. އަނެއްކޮޅުން އިދާރީ ހިންގުމުގެ ނަމުގައި 03 ބިލިޔަން ރުފިޔާ ތާޅާ ބުރުއްސާލާފައިވެއެވެ. ކިހާ ތާހިރު ހެއްޔެވެ. ވެރިކަމެއް ބަދަލުވެ ކަންކަން ރަނގަޅުވުމުގެ އެއްވެސް އިހުސާސެއް ނުވެއެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ދައުލަތަށް މިދިޔަ މަހުގެ ނިޔަލަށް އަމްދަނީގެ ގޮތުގައި ލިބުނީ 6.5 ބިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. ލިބުނު އާމްދަނީގެ 5.6 ބިލިޔަން ރުފިޔާއަކީ ޓެކްސްގެ ގޮތުގައި ލިބުނު އާމްދަނީއެވެ. ޓެކްސް ނޫން އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ލިބިފައިވަނީ އެންމެ 817 މިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. ހުސްވި އަހަރު އެ މުއްދަތުގައި ދައުލަތަށް އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި 6.6 ބިލިޔަން ރުފިޔާ ލިބިފައިވެއެވެ. މިކަމުން އެނގިގެން ދަނީ ކުރީ ސަރުކާރުން އާމްދަނީ ހޯދަން ކުރި ކަމަކުން ލިބުނު އެއްޗެއް ފިޔަވާ މިސަރުކާރުން އަމްދަނީ ހޯދަން ކުރި ކަމަކުން އެންމެ ސެންޓެއްވެސް ދައުލަތަށް ވަދެފައި ނެތް ކަމެވެ.

ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އެތައް މަޝްރޫއެއް ހިންގަމުން ދިޔައިރު މިދިޔަ އަހަރުގެ އެމުއްދަތުގައި ދައުލަތުން ހަރަދުވެފައިވަނީ 8.8 ބިލިޔަނެވެ. އެކަމަކު ހައްދަވައިގެން ކަމެއް ނުކޮށް 7 ބިލިޔަން ރުފިޔާ މި ސަރުކާރުން އެމުއްދަތުގައި މިވަނީ ހޭދަކޮށްލާފައެވެ. ކަމަކަށްވާ ކަހަލަ ކަމެއް ކުރިނަމަ ދައުލަތުގެ ހަރަދު އަރައިގެން ދާނެވަރު އޮތީ ހިތައް އަރުވާލުމެވެ.

ޑރ. މުއިއްޒުގެ ކެބިނެޓަށް ރުހުން ދިނުމުގައި ރައްޔިތުން މަޖިލީހުން ރުހުން ނުދިނީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ކެބިނެޓްގައި ބަންޑާރަ ނައިބުގެ ކަމުގައި އަލްއުސްތާޒު އަހުމަދު އުޝާމް ހުރުމަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ރުހުން ނުދިން ހާލަތު އަދި ބަދަލެއް ނުވެއެވެ. ބަންޑާރަ ނައިބު ކަމަށް އަލްއުސްތާޒް އަހުމަދު އުޝާމް އައްޔަނުކޮށް މަޖިލީހަށް ރުހުން ހޯދަން ފޮނުވީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒެވެ. ބަންޑާރަ ނައިބުގެ ގޮތުގައި އަހުމަދު އުޝާމް ބަހައްޓަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ރުހުން ނުދިނީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރު ކަމަށެވެ. 

ރައްޔިތުން މަޖިލީހުން ނުރުހޭ ކަމަށް ނިންމާފައި ވަނިކޮށް ދެވަނަ ފަހަރަށް ވެސް އުޝާމް ބަންޑާރަ ނައިބު ކަމަށް އައްޔަނު ކުރީ ހަމަ އެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. އެ ދައުރެވެ. ހަމަ އެ ކެބިނެޓެވެ. ހަމަ އެ މަގާމެވެ. ހަމަ އެ އުޝާމެވެ. އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ. ހާލަތައް ސިފައަށް ކުޑަވެސް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. 

ރައްޔިތުން މަޖިލީހުން ވަކި މީހަކު ވަކި ވުޒާރާއެއްގައި ވަޒީރަކަށް ނުވަތަ ބަންޑާރަ ނައިބަކަށް ބެހެއްޓުމަށް ނުރުހޭ ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައި ވަނިކޮށް ހަމަ އެ މީހާ ހަމަ އެ މަގާމަށް އައްޔަނު ކޮށްގެން ތިބުމަށްވުރެ ގައިރު ގާނޫނީ އެއްވެސް ކަމެއް ދައުލަތެއްގެ ތެރޭގައި ނުހިނގާނެއެވެ. 

ވަޒީރަކަށް އިތުބާރު ނެތިގެން މަގާމުން ދުރުކުރުމާއި ރައިސާއި ނައިބު ރައީސް މަގާމުން އަޒުލު ކުރުމާއި މަޖިލީހުން މީހަކަށް ވަކި މަގާމަކަށް ރުހުން ނުދިނުމާ އޮތީ ކޮން ތަފާތެއް ހެއްޔެވެ. އެ ހުރިހާ ކަމެއްގެ ހަގީގީ ނަތީޖާއަކީ އެ މީހަކަށް މަގާމު ގެއްލުމެވެ. މަގާމުގައި ދެމި ނުހުރެވުމެވެ. 

މުޅި ގާނޫނު އަސާސީގެ ރޫހަކީވެސް ރައްޔިތުންގެ ރުހުންނެތް މީހަކު ދައުލަތުގެ ކަމަކާ ހަވާލުވެގެން ހުއްޓަ ނުދިނުމެވެ. ރައީސާއި ނައިބު ރައީސް ކަމަށް އާދެވެނީ އާންމު އިންތިހާބެއްގައި ވޯޓުދޭ މީހުންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް ވުރެ ގިނަ ވޯޓު ލިބިގެންނެވެ. މަޖީލީހު މެންބަރަކަށް ވެވެނީ ދާއިރާއިން އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ލިބިގެންނެވެ. ވަޒީރުކަމުގެ މަގާމުގެ ޒިންމާތަކާއި ހަވާލު ވެވޭނީވެސް ދެމިހުރެވޭނީ ވެސް މަޖިލީހުގެ ރުހުން އޮވެގެންނެވެ. 

ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަ ނައިބުގެ ގޮތުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރުހުންނެތި ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތުނެތި ހިންދުކޮޅަކަށް ވެސް މީހަކަށް ހުރެވިގެން ނުވާނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ރުހުން ނެތް ބަންޑާރަ ނައިބެއް ވިޔަސް ވަޒީރެއް ވިޔަސް ދައުލަތުގެ ކަމަކާ ހަވާލުވެ ގޮތް ނިންމެއް ނުނިންމޭނެއެވެ. މަގާމުގެ ހައިސިއްޔަތުން ދައުލަތުގެ ފައިސާ އާއި ތަކެތި ބޭނުން ކޮށެއް ނުހެދޭނެއެވެ. އަދި ދައުލަތުގެ މުދަލާ ފައިސާ ހޭދަކުރަން ހުއްދަދީ ހެދިގެން ވެސް ނުވާނެއެވެ. އެއްވެސް ކަމެއްގައި ދައުލަތް ތަމްސީލުކޮށް ބަސް ބުނެވިގެން ވެސް ނުވާނެއެވެ. އުޝާމާއި ރުހުން ނެތް ވަޒީރުން ދައުލަތުން ނަގާ މުސާރަ ނެގުން ހުއްޓުވަން ޖެހެއެވެ.   

20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް މެންބަރުން ހޮވަން ބާއްވާ އިންތިހާބު ރޯދަމަހު ބާއްވަން މުއިއްޒު ހަންކެނޑެނީ ކޮން މޮޅެއް ހޯދަން ހެއްޔެވެ. މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބަކާ މުއިއްޒަކާ ކޮންބެހޭ ކަމެއް ހެއްޔެވެ. ކޮންމެ ތާރީހެއްގައި އިންތިހާބު ބޭއްވިޔަސް އިންތިހާބު ބާއްވާ ތާރީހަކީ މުއިއްޒު ކަނޑައަޅަން ޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އިންތިހާބު ބާއްވާނެ ތާރީހު ކަނޑައަޅާނީ އިލެކްޝަންސް ކަމިޝަނުންނެވެ. އިލެކްޝަންސް ކަމިޝަނަކީ ސަރުކާރުގެ އޮފީހެއް ނޫނެވެ. ރައީސަށް ލިބިދޭ ބާރުގެ ދަށުން އުފައްދާފައި އޮންނަ ތަނެއް ނޫނެވެ. އިލެކްޝަންސް ކަމިޝަނަކީ ގާނޫނު އަސާސީން އުފައްދާފައި އޮންނަ މިނިވަން ތަނެކެވެ. އެތަން ޖަވާބު ދާރީ ކުރުވަން އޮންނަ ތަނަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހެވެ.

އިލެކްޝަނުން ކުރާކަންތަކަށް ގޮތް ފާޑުކިޔާ އެތަން ހަމަ މަގުން ކައްސާލަންޏާ ހަމައަކަށް އަޅުވާނީވެސް މަޖިލީހުންނެވެ. އިލެކްޝަނުން ކުރާ ކަމަކާ މުއިއްޒަކާ ކީކީހެއްޔެވެ. މުއިއްޒު އެ އުޅޭ ފާޑުން އިލެކްޝަންސް ކަމިޝަނަކީ ވެސް މުއިއްޒޭ ހީވެއެވެ. އިންތިހާބު ބާއްވާނެ ދުވަސް ކަނޑައަޅާ ހިސާބަށް ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަ މީހާ ދިޔައިމާ ކަންކަމަށް މުއިއްޒުގެ ނުފޫޒު ފޯރުވުން އޮތްވަރު ކިތަންމެ ރަނގަޅަށް ސާބިތުވެއެވެ. 

އިންތިހާބު ބާއްވާ ދުވަސް ކަނޑައެޅުން ފަދަ ކަންކަމަށް އެހާވަރަށް ނުފޫޒު ފޯރުވަން މަސައްކަތް ކުރާއިރު ޝަރީއަތްތަކަށް އަތްނުބަނާ މުއިއްޒެއް ނުހުންނާނެއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން ވެރިކަން ހޯދާ އެ ގާނޫނު އަސާސީގެ ދަށުން ބާރުތައް ހޯދައިގެން ގާނޫނު އަސާސީގެ ބާރު ކަނޑުވާލަން މުއިއްޒު ދިމާކޮށްފައި ހުރީ އެއްކަމެއް ދެކަމެއްގައެއް ނޫނެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ގާނޫނެއް ތަންފީޒު ކުރަނީއެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ރުހުން ނުދީ ތިބޭ މީހުންނަށް ވަޒީރުކަން ދީގެން ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާއިން އެ މީހުނަށް ހަރަދުކޮށް އެ މީހުން ލައްވާ ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާއިން ހަރަދުތައް ކުރުވާ އިޔާދަ ނުކުރެވޭވަރުގެ ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ދައުލަތަށް ދެނީއެވެ. ގައިރު ގާނޫނީ ބަންޑާރަ ނައިބަކު ލައްވާ އިސްތިއުނާފް ކުރެވެން ނެތް މައްސަލައެއް ދުނިޔޭގެ ގާނޫނުތަކާ ހިލާފަށް އިސްތިއުނާފް ކުރުމުގެ ނަމުގައި ގޮތް ނޭނގޭ ބަޔަކަށް ދައުލަތުން މިލިޔަނުން ހަރަދު ކުރުވަނީއެވެ. ދިވެހި ސަރުކާރުން ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ބަޔަކާ ކޮށްފައިވާ އެގްރިމަންޓް ތަކެއް ހުއްޓާ ޝަރުއީ ހުކުމެއްނެތި ގޯތިތަކާ ފްލެޓްތައް ނިގުޅައި ގަންނަނީއެވެ. މަޖިލީހުގެ ރުހުން ނުހޯދާ ބަޖެޓްގެ ބޭރުން މާލިއްޔަތު ގާނޫނާ ހިލާފަށް ދައުލަތް ޒިންމާވާ ގޮތަށް ފަޅުތަކާއި ބިންތަކާ ގޮތް ނޭނގޭ ފަރާތްތަކަށް ދެނީއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްދެކެ ރުޅި އަރައިގަނެގެން މުއިއްޒު މިއުޅެނީ ބޭނުންހާ ކަމެއް ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް މަޖިލީހާ ހެދި ނުކުރެވިގެންނެވެ. "އެ ބައެއްގެ މައްޗަށް ބާރުގަދަ އެހެން ބަޔަކު އަންގާ އެންގުމަކަށް އޮޕަރޭޓުކުރާ، ބޭނުން ގޮތަކަށް ވޯޓު ދިނުމުގަ ތަބާވާ އަޅުންތަކެއްގެ ގޮތުގައި ތިބޭ މެންބަރުންތަކެއް މަޖިލީހަށް ވެއްދުމަކީ" ކުރަން ހެޔޮވާވަރު ކަމެއް ނޫންކަން މުއިއްޒަށް އެނގުނީތީ އުފާވެއެވެ. އެފަދަ ބަޔަކު މަޖިލީހަށް އިންތިހާބު ވެއްޖެނަމަ " ދުވަހަކު ވެސް ރާއްޖެއަށް އަނބުރާ ދެން އިޔާދަ ނުކުރެވޭނެ ހިސާބަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ ގައުމުގެ ކަންކަން ދާނެ ،" ކަމަށް މުއިއްޒު ބުނީމާ އެކަމާ އެއްބަސް ވެއެވެ. މުއިއްޒު އެބުނާ ވައްތަރުގެ އަޅުންތަކެއް މަޖިލީހަށް ވައްދަން އުޅެނީ މުއިއްޒެވެ. ހަމަ ހިލާ އެކަން އެހެން ވިޔަ ދީގެން ނުވާނެއެވެ. 

އިޓްލޮސްއިން އެ މައްސަލަ ބަލަން ނިންމީ މޮރިޝަސްއިން ރާއްޖެއާއި ދެކޮޅަށް ކުރި ދައުވާއަށް އިންކާރުކޮށް ފަސް ނުކުތާއެއް ފާހަގަކޮށް ރާއްޖޭން އިންކާރު ކުރަމުން ދަނިކޮށެވެ. ރާއްޖޭން ފާހަގަ ކުރި ނުކުތާތަކުުން ދެނުކުތާއެއް ބަލައިނުގަތީ 9 ފަނޑިޔާރުންގެ އިއްތިފާގުންނެވެ. އެހެން ނުކުތާ ތަކަށް ރާއްޖޭއާއި އެއް ކޮޅަށް ތާއީދުކުރީ އެންމެ ފަނޑިޔާރެކެވެ. އަނެއް 8 ފަނޑިޔާރުން ރާއްޖޭގެ ނުކުތާތައް ބަލައެއް ނުގަތެވެ. އެހެން ކަމުން މޮރިޝަސްއާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު އޮތްކަމަށް ބުނެ މޮރިޝަސްއިން ދައުވާކުރި މައްސަލައަކީ އިޓްލޮސްއަށް ނުބެލޭނެ މައްސަލަ އަކަށްވާ ރޮކެޓް ސައިންސެއް ރާއްޖޭގެ ގައިރު ގާނޫނީ ބަންޑާރަ ނައިބު ހޯދީމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ. ކޮންމެ ކަމެއްގައި އޮޅުވާލައިގެން ސިޔާސީ ޑްރާމާ ކުޅެން ނޫޅޭށެވެ.

އެތަނެއްގެ ނިންމުމެއް އިސްތިއުނާފް ނުކުރެވޭ 21 ފަނޑިޔާރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ދުނިޔޭގެ ކޯޓެއް ކަށްމަށްވާ އިޓްލޮސްއަށްވުރެ ރާއްޖޭގެ ގައިރު ގާނޫނީ ބަންޑާރަ ނައިބު އުޝާމް މާބޮޑީތާއެވެ. އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ހަބީރުންނާ ހަވާލާ ދީގެން ބޮޑެތި ނޫސް ބަޔާން ނެރުނަސް ތިޔަ ހޮއްލަނީ ހަމަ ހޮޅިއެވެ.

ރާއްޖޭގައި ހުންނެވި ކަނޑުގެ ގާނޫނީ މާހިރު ޑރ. މުނައްވަރުގެ ނަން ބޭނުން ކުރަނީ ކާކަށް ކޮންއެއްޗެއް އޮޅުވާލަން ހެއްޔެވެ. އިގިރޭސިވިލާތާއި އެހެން ތަންތަނުން ހަބީރުން ހޯދާއިރު ރާއްޖޭގައި ހުންނެވި ޑރ. މުނައްވަރުގެ ގާނޫނީ ލަފާ ހޯދަން މަސައްކަތްކުރާ ވާހަކަ ތިޔަ ބުނަނީ ތިޔަ ގިރާ ރަނބައިގާ ޑރ. މުނައްވަރު ބައިވެރިވެ ވަޑައިނުގަތުމުން ނޫން ހެއްޔެވެ. ޑރ. މުނައްވަރަކީ އުޝާމް ކަހަލަ ގައިރު ގާނޫނީ ބަންޑާރަ ނައިބަކު ހާވާ ހަޑިއެއްގައި އުނގުޅޭ ވަރަށްވުރެ ވިސްނުން ތޫނު ބޭފުޅެކެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން ހޯދައިގެން އުޅޭ ބައިނަލްއަގުވާމީ ހަބީރުންނަކީ ވެސް މޮޔަބައެއް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ބަޔަކަށް ތެޔޮވަޅެއް ފެނުނީމާ ބައިތޯލާ ތެޔޮ ނަގާފާ ތެޔޮވަޅު ފޮރުވައެއް ނުލާނެއެވެ. ކަނޑު ހޯދާދޭ ނަމުގައި އެ މީހުން ބޭނުން ވާނީ ނެގެން އޮތް އެންމެ ގިނަ އަދަދަކަށް ފައިސާ ނަގާށެވެ. ކަނޑު ހޯދާދޭ ނަމުގައި ކުރަމުން މިދާކަމަކީ މުއިއްޒު އިސްވެ ހުރެ ބައި އަޅައިގެން މިލިޔަން މިލިޔަނުން ދައުލަތް ދަވާލުމެވެ. 

އިޓްލޮސްގެ ނިންމުމަކީ އިސްތިއުނާފް ކުރެވޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ގެއްލުނު ކަނޑުގެ މައްސަލަ އިސްތިއުނާފް ކުރުމުގެ ވާހަކަ މުއިއްޒުގެ ރިޔާސީ ވައުދުގެ ތެރޭގައި ބޮޑުކޮށް ލިޔެގެން ދޮގު ވިއްކާއިރު އެކަމަކީ އިސްތިއުނާފް ނުކުރެވޭ ކަމެއްކަން ނޭގުނެވެ. އިސްތިއުނާފް ނުކުރެވުނަސް ގޭނި ހުސްވެގެން ވެސް ބޮޑު ވަރަކަށް ކުރެވޭނެ ކަމަކީ އިޓްލޮސްގެ ހުކުމުގައި އޮޅުމެއް އޮތްކަމަށް ދައްކައިގެން މާނަ ކުރަން ހުށަހެޅުމެވެ. ނޫނީ އިޓްލޮސްގައި އެ ޝަރީއަތް ހިނގިއިރު އޮވެމެ، އެ ޝަރީއަތުގައި ރިއާޔަތް ނުކޮށް ދޫކޮށްލެވިފައިވާ ކަމެއް ދައްކައިގެން މައްސަލަ ރިވިއު ކުރުމަށް ހުށަހެޅުމެވެ. ދެ ކަމަކީވެސް ހަރަދު ބޮޑު އުދަނގޫ ދެކަމެވެ. ކާމިޔާބު ކުރެވިދާނެ ކަމަށް ކުޑަވެސް އުންމީދެއް ނެތް ކަމަކަށް ދައުލަތުން މިލިޔަން މިލިޔަނުން ޑޮލަރު ބޭކާރު ކޮށްލުމަކީ ދައުލަތަށް އެންމެ ފައިދާ ބޮޑުގޮތް ކަމަށް ވާނަމަ އެކަން ވާނީ ކޮންމެހެން ކުރާށެވެ. 

75 މޭލަށް ވުރެ ބޭރުން މަސްވެރިކަން ކުރުން މަނާ ދިވެހި މަސްވެރިންނަށްޓަކައި ސަރުކާރުން ކޮށްދޭން މާ ރަނގަޅު ކަންތައް އެބަހުއްޓެވެ. ޗާގޯސް ކަނޑާ ހިފުމަށްވުރެ އުތުރުން ދޫވެފައިވާ މަލިކާއި ލެކެޑިވްސް ކަނޑު ހޯދަން އުޅުނިއްޔާ ދިވެހި މަސްވެރިންނަށް މާ ރަނގަޅުވާނެއެވެ. އެ ހިސާބުގައި މިހާރު ވެސް ދިވެހި މަސްވެރިންނަށް ޖެހޭ ދުއްތުރާ ނުލާހިކު ބޮޑެވެ.

އިޓްލޮސްގެ ނިންމުން ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނާ ހިލާފް ކަމަށް ބުނާ، ގައިރު ގާނޫނީ ބަންޑާރަ ނައިބުގެ ގައިރު ގާނޫނީ ކަން މާބޮޑެވެ. ފުރަތަމަ ހައްލު ކުރަން ޖެހޭ ކަމަކީ ދައުލަތު ގާނޫނީ ވަކީލް (ބަންޑާރަ ނައިބު) ގާނޫނީ އިމުގެ ތެރެއަށް ވެއްދުމެވެ. ދައުލަތުގެ ބަންޑާރަ ނައިބުގެ ހައިސިއްޔަތުން އަހުމަދު އުޝާމް ކުރާ އެއްވެސް ކަމަކީ ގާނޫނީ ސައްހަކަން ލިބިގެންވާ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. ބަންޑާރަ ނައިބުކަން ކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރުހުން ނުދިން މީހަކު މަތި މައްޗަަށް އައްޔަނު ކުރިޔަސް ވާނީ ގައިރު ގާނޫނީ ބަންޑާރަ ނައިބަކަށެވެ. ރައްޔިތުން މަޖިލީހުން ނިންމީ އުޝާމު ބަންޑާރަ ނައިބުކަން ކުރުމަށް ނުރުހޭ ކަމަށެވެ. 

ކުރިން ހީކުރެވުނީ މުއިއްޒު މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ހޯދަން މިއުޅެނީ ރައްޔިތުންނަށް ހެވެއް އެދިގެން ކަމަށެވެ. ރަނގަޅު ކަންތައް ތަކެއް ކޮށްދިނުމުގެ ހެޔޮ ނިޔަތުގައި ކަމަށެވެ. އެކަމަކު ހަގީގަތަކީ އެއީ ނޫންކަން މިހާރު ވަރަށް ސާފެވެ. މުއިއްޒަށް ދުސްތޫރީ ނިޒާމު ކަމު ނުދިޔަކަން އެނގުނު ހިސާބުންނެވެ. މަޖިލީހުގެ ބޮޑު މެޖޯރިޓީ ބޭނުން ވެގެން މުއިއްޒު އުޅެނީ ކީއްވެކަން ރޭކާލައިފިއެވެ. މުއިއްޒުގެ ބޭނުމަކީ ގަދަފަދަ ކަމާއި ނޭއްގާނި ކަމާއިއެކު ގޮށްމުށުގެ ވެރިކަމެއް ކުރުމެވެ. 

މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ މުއިއްޒު ހޯދަން އުޅެނީ ރައްޔިތުނަނަށް ހެވެއް އެދިގެން ކަންތައް ތަކެއް ކޮށްދޭ ކަށެއް ނޫނެވެ. މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ނުލިބުނަސް ރައްޔިތުންގެ ހެވާލަބައަށް ކޮށްދޭ ކަންކަން ކުރުމަކަށް ސަރުކާރަކަށް ދުސްތޫރީ ހުރަހެއް ނުއޮންނާނެއެވެ.

ތިން ބާރު ވަކިވެފައިވާ ޗެކް އެންޑް ބެލެންސް ނިޒާމެއް ރާއްޖޭގައި ގާއިމުކުރީ އޮޅެގެނެއްނޫނެވެ. މުއިއްޒު ކަހަލަ ގޮށްމުށުގެ ވެރިންވެސް ވެރިކަމަށް އަތުވެދާނެކަން ރައްޔިތުންނަށް އެނގޭތީއެވެ. ހިތު ހުރިހާ ކަމެއް ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ކުރަން ފުރުސަތު ނުދޭށެވެ. ވަކި ވަރަކަށްވުރެ ބޮޑަށް ވެރިއެއްގެ ކޮންޓްރޯލަށް މަޖިލިސް ހިނގައްޖެނަމަ ވާގޮތްވެސް ރާއްޖެ ތަޖުރިބާ ކޮށްފިއެވެ. 

އަމްދުން މުއިއްޒަކީ ވެރިކަމުގައި ހުއްޓާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކޮންޓްރޯލް ދޭން ހެޔޮވާވަރުގެ މީހެއް ނޫނެވެ. މަޖިލީހުގައި މުއިއްޒަށް ވަފާތެރި މެންބަރުންނެތިގެން އެންމެ ފަހުންވެސް ރިޝްވަތުދީގެން 13 މެންބަރުން ގަތީއެވެ. މެންބަރުން ގަތުމަށްފަހު އެމެންބަރުން ބޭނުން ކޮށްގެން މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންގެ ވާޖިބަށް މުއިއްޒު ހުރަސް އެޅީ ނިކަން ހުތުރު ކޮށެވެ.

ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހަށް ރުހުން ދިނުން ފަދަ ކުޑަކުޑަ ކަމެއްގައި މަޖިލީހުގެ ނިޒާމް ގެއްލުވާލާ މަޖިލީހުގެ ތެޅުމަކީ ގުޅަކުޅޭ ފަސްގަޑަށް މުއިއްޒު ބަދަލު ކުރުވިއެވެ. މުއިއްޒުގެ ސިޔާސީ މުއައްޒަފުން ގްރީން ޒޯނަށް ނެރުވާ އެމީހުން ލައްވާ މަޖިލީހަށް އުކުވީ އޮއްގަލެވެ. މަޖިލީހުން ރުހުން ނުދިނީމާ ހަމައެމީހާ ރުހުން ނުދިން ވުޒާރާގެ ވަޒީރު ކަމަށް އިސްކުރަނީއެވެ. އެއް ވުޒާރާއަކަށް ތިން ހަތަރު ވަޒީރުން ލަނީއެވެ. މަޖިލީހުން ބަޖެޓް ނުދީ ޕްރޮޖެކްޓެއް އުނިކުރިޔަސް އެކަމެއް ބަޖެޓަށް ވަގަށް ހިންގާލަނީއެވެ. މިވަރު މީހަކަށް މަޖިލީހުގެ ކޮންޓްރޯލު ލިބިއްޖެނަމަ ނުބައި ނުލަފާކަން ދައްކާލާނެ ވަރު އޮތީ ހިތައް އަރުވާލުމެވެ. 

ކޮންހާ ލަންބާ ޗޯޅާ ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. އަހާށޭ ބުނާނަމޭ ކިޔައިގެން ދުރާލާ ރާވައިގެން ސުވާލު ދީގެން ތިޔަހެން ދައްކާ ވާހަކައަކަށް މީހުން މިހާރަކު ނުހެއްލޭނެއެވެ. ޕަބްލިސިޓީ ހޯދަން ތިޔަކުރާ ކަންތަކަށް މީހުން ޖަހަނީ ޖޯކެވެ. ކުރަނީ މަލާމާތެވެ. ޖެހެނީ އަނގަ ގަޅިއެވެ. ތިޔަ ހުރިހާ ބައިސާއެއް ކަނޑާއިރު އެކަންކަން ކުރާނެ މާލީ ހަކަތައެއް ނެތެވެ. ސަރުކާރު އޮތީ ދޮޅިފެނުގައެވެ. ކިތަންމެ ކުރަން ބޭނުން ނުވިޔަސް މުއިއްޒަށް އެހެން ގޮތެއް ނެތެވެ.

މަލްޓިޕާޓީ ވެރިކަމާއެކު ރައްޔިތުންނަށް ހިލޭ ބޭސް ކޮށްދޭން ސަރުކާރުން ފެށިއެވެ. އައިޑީކާޑަކީ ހެލްތު އިންސުއަރެންސް ކާޑަކަށް ހެދިއެވެ. އެޑްމިޓް ނުވިޔަސް ބޭހާއި ފަރުވާ އާސަންދައިން ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ލިބެމުން އައެވެ. މި ސަރުކާރަށް ވީފަހުން އާސަންދަ ދެވޭ އުސޫލު ބަދަލުކޮށް އާސަންދައިގެ ހިދުމަތްދޭ މިންގަނޑު ބަދަލު ކުރަން މިހާރު ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އެންމެންނަށް އާސަންދަ ދިނުން ލަހެއްނުވެ ހުއްޓާލަނީއެވެ. 

މުސާރަ ބޮޑުކުރުމުގެ ވައުދާއެކު ވެރިކަމަށް އައި ސަރުކާރުން މުއައްޒަފުންގެ މުސާރަތައް ކުޑަކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފަށައިފިއެވެ. ގިނަ އަދަދެއްގެ ސަރުކާރު މުއައްޒަފުން ވަޒީފާއިން ވަކި ކުރުމަށް އަންނަނީ ތައްޔާރު ވަމުންނެވެ. 

ފަށައިގެން ހިނގަމުން އައި ތަރައްގީގެ ޕްރޮޖެކްޓްތައް އެކި ހަމަ އަޅުވައިގެން ދަނީ ހުއްޓާލަމުންނެވެ. އާ ޕްރޮޖެކްޓަތައް ސަރުކާރުގެ ހަރަދުގައި ނުފެށުމަށް އޮތީ ނިންމާފައެވެ. 

އެކި ނަންނަމުގައި އައު ޓެކްސްތައް ތައާރަފް ކުރަން ދަނީ ރޭވެމުންނެވެ. ނަގަމުންދާ ޓެކްސްތައް ބޮޑުކުރަން އޮތީ ނިންމާފައެވެ. ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންނަށް ދޭ ހިދުމަތްތަކުން ޓެކްސް ނޫން ގޮތް ގޮތަށާއި ޖޫރިމަނާގެ ގޮތުގައި ވީހާވެސް ގިނައިން ފައިސާ ނެގޭނެ ގޮތަކަށް ހިދުމަތްތައް ދިނުން ދަނީ އިންތިޒާމު ކުރަމުންނެވެ.

ތެލާއި ޕެޓްރޯލަށް ސަރުކާރުން ދެމުންދާ ސަބްސިޑީ ކަނޑާލަނީއެވެ. ކަރަންޓާއި އެހެނިހެން އަސާސީ ހިދުމަތަށް ދޭ ސަބްސަޑީ ކަނޑާލުނީއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ކަރަންޓަށް ނަގާ އަގުގެ ރޭޓް ބޮޑުވެގެން ދާނެއެވެ. 

ކާޑުގެ ބާވަތްތަކަށް ދެމުން އައި ސަބްސިޑީ ކަނޑާލުމަށް ވެސް ދަނީ ވިސްނަމުންނެވެ. އަތްފޯރާ ފަށުގައި ކާބޯތަކެތި ލިބޭކަށް އޭރަކުން ނުހުންނާނެއެވެ. 

ސަރުކާރުގެ ބައެއް ކުންފުނިތައް އުވާލާ ކުންފުނި ތަކުގެ ކޮންޓްރޯލު ދައުލަތަށް ގެއްލޭ ވަރަށް ކުންފުނިތައް ޕްރައިވަޓައިޒްކޮށް ކުރުމަކީވެސް އޮތް ވިސްނުމެކެވެ.  

ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދަތުރުފަތުރު ކުރާ ރައްޔިތުންގެ އަތުން ބޮޑެތި ފީތައް ނެގުމަށް ދަނީ ރޭވެމުންނެވެ. ދީފައިވާ ބައެއް ސިޔާސީ މަގާމުތައް އުވާލާ ސިޔާސީ ވެރިން ތަކެއް މަގުމަތިކޮށްލުމަކީ ވެސް ގެންގުޅޭ ވިސްނުމެކެވެ.

ދައުލަތެއްގެ ކަންކަން މިދަރަޖައަށް ވެއްޓުނީމާ ބަނގުރޫޓް ނުވާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ކިތަންމެ މަތިއަޅާ ނިވާކުރަން އުޅުނަސް ކުރިއަށް އޮތީ ރާއްޖެއަށް ބިރުވެރި ދަތި ދުވަސް ތަކެކެވެ. ބަނގުރޫޓޭ ނުކިޔާވެސް ތިބެވިދާނެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ އަނގަޔާ އަތާ ދިމާނުވީމާ ޖަކޫޒީގައި ގައިމޮޑެން އޮތަކަ ނުދޭނެއެވެ.

ސައްހާފެކޭ ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ވަޒީރު ސައީދެކޭ އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ. އަދިވެސް ސައީދު ބުނަމުން އެދަނީ " ރާއްޖޭގެ މާލީ ނިޒާމްގެ އިތުބާރު ގެއްލުވާލަން ފިލާތިބެ ބަޔަކު މަސައްކަތް ކުރަނީ" ކަމަށެވެ. "އިންތިޒާރުކުރި ގޯސް ހާލަތަށް ރާއްޖެ ވައްޓާނުލެވުމުން ސިޔާސީ ގޮތުން މާޔޫސްވެގެން" ބަޔަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް ކަމަށެވެ.

ގައުމުތައް ބަނގުރޫޓު ހާލަތަށް ވެއްޓުމުން އެހާލަތުން އަރައިގަތުމަށް އިންޓަރނޭޝަނަލް މަނިޓަރީ ފަންޑު (އައިއެމްއެފް) ދޭ ހާއްސަ ޕްރޮގްރާމް ރާއްޖެއަށް ހުށަހެޅުނު ކަން ދޮގުކުރިޔަސް އެއްޔަކީ ދޮގެއް ނޫނެވެ. ބަޔަކު ފިލާތިބެ ދައްކާ ދޮގު ވާހަކަ އެއްވެސް ނޫނެވެ. އައިއެމްއެފްގެ ބަނގުރޫޓް ޕްރޮގްރާމްގައި ރާއްޖެ ބައިވެރިވާން ނުޖެހޭކަމަށާއި ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދީ ހާލަތު އައްނަނީ ކުރީން ލަފާކުރި ވަރަށް ވުރެންވެސް ބާރަށް ރަނގަޅު ވަމުން ކަމަށް ބުނެ ސައީދު މިއުޅެނީ ކާކަށް ކޮން އެއްޗެއް އޮޅުވާލަން ހެއްޔެވެ. 

ހުސްވި މަހު ސަރުކާރުން މުސާރަ ދޭނެ ފައިސާ ނެތިގެން ވިއްކަން އުޅުނު ހުރިހާ ބޮންޑެއް ނުވިކުނެވެ. ވިކުނު ބޮންޑަށް ލިބުނު ފައިސާކޮޅާ ސިލޯނު ބޭންކާއި އެހެން ބައެއް ބޭންކުން ހޯދި ފައިސާއިން މަސް ފެށުނު އިރު މުއައްޒަފުންނަށް މުސާރަ ދެވުނީ ކިރިޔަ ކިރިޔާއެވެ. މަސްވެރިން އަތުން ގަނެފައިވާ މަހަށް ފައިސާއެއް ނުދެވެއެވެ. ރާއްޖޭގައި ހުރި ބޭންކް ތަކުގައި ޑޮލަރެއް ނެތެވެ. ބޭރުން މުދާގަންނަން ވިޔަފާރިވެރިންނަށް ޓީޓީ ހަދާ ދިނުމަށް ބީއެމްއެލް ވަނީ ނުކުޅެދިފައެވެ. ބަޖެޓް ސަޕޯޓްގެ ގޮތުގައި ދަރަންޏަށްވެސް ފައިސާ ދޭނެ ބަޔަކު ނުވިއެވެ. ހިންގާ މަޝްރޫއު ތަކަށް ދޭންޖެހޭ ފައިސާއެއް ނުދެވެއެވެ. އިންވެސްޓް ފޯރަމު ދިޔައީ ފަނުފުލުންނެވެ. 

ސިޔާސީ ހަމަޖެހުމެއް ގައުމުގައި ނެތެވެ. ބޭރުބަޔަކު އިތުބާރު ކުރެވޭ ފަދަ މާހައުލެއް މިހާރަކު ރާއްޖެއަކު ނެތެވެ. ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އާބާދީން އޮތީ ބޮއިކޮޓް މޯލްޑިވްސް ޖައްސާފައެވެ. އެކަމުން ވާކަމެއް އޮތް ކަމަކަށް ބޮޑާކަމުން ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. ފަހުގެ ތާރީހުގައި އަވައްޓެރި ސްރީލަންކާއަށް އަންނަ ޓޫރިސްޓުން ރާއްޖެއަށް ވުރެ މާމަދެވެ. އެކަމަކު މިއަހަރު ރާއްޖެއަށް އަންނަ ޓޫރިސްޓުންނަށް ވުރެ މާގިނައިން ލަންކާއަށް ޓޫރިސްޓުން އެބަ އާދެއެވެ. 

މިހިނގާ މަހުގެ 7 ވަނަ ދުވަހު އައިއެމްއެފް އިން އެވަނީ ރާއްޖެއަށް ބަނގުރޫޓް ވާކަމުގެ އިންޒާރު ދީފައެވެ. ބަނގުރޫޓް ޕެކޭޖަށް ހުޅުވާލާފައެވެ. އެކަންވެސް ސިފަކުރީ އައިއެމްއެފުން މުއިއްޒަށްކުރި ތައުރީފެއް ގޮތުގައެވެ. ސައްހާފު ވެވޭނީ ހަމަ އެހާކަށް ވަރަށެވެ. 

ކުރިއްސުރެ ރާއްޖޭގެ ވިޔާފާރި ތަކަށް މުދާ ގެނެސް ގުދަން ކޮށްފައި ހުރުމުންނާއި ކުރީން ހައްދާފައި ހުރި މުދާ ބޭރުން އަދި އަންނަން ހުރުމުން ބާޒާރުގައި ހުރި މުދާ މަދުކަމަށް އަދި ނުފެނިދާނެއެވެ. ބަޒާރުން ބޮޑު އަގުގައިވެސް މުދާލިބޭނީ ހުރި އެއްޗެއް ހުސްވަންދެނެވެ. ހުސްވާ މުދަލެއް ފަސޭހަކަމާއެކު އެތެރެކުރެވޭނީ ވިޔަފާރި ވެރިންނަށް ބޭނުންވާ ޑޮލަރު ލިބޭނަމަތާއެވެ. ބީއެމްއެލް ކާޑުން ނެގޭ ޑޮލަރު ރޭޓް ދަށްކޮށްލުމާއި ބާޒާރިަށް އައު މުދާ އެތެރެވުމަށް ދަތިވުމާއި މިހުންނަނީކީ ސަމާސާ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. މިހުރީ ހައްތަހާވެސް ބަނގުރޫޓްވުމުގެ ނިޝާންތަކެވެ.

ޗައިނާއިން ހުރިހާ ކަމެއް ހަމަޖައްސާ ދޭނޭކަމުގެ ހުވަފެން އަވައްޓެރި ސްރީލަންކާއިން ދާދި މިދާކަށް ދުވަހު ދުއްޓެވެ. ކަން ނިމުނީ ހަންބަންޓޯޓާ ބަނދަރު ޗައިނާއަށް އަތުލާ ރައްޔިތުން ނިކުމެ ރިޔާސީ ގަނޑުވަރުގައި ބޮނޑިބަތް ކައްކާ ގޮވާލަން ކައްކައިގެންނެވެ. ލަންކާއަކީ އާއްމު ދިރިއުޅުމުގައި އަމިއްލަ ކަންކަން އަމިއްލައަށް ކޮށްގެން ކާލައިގެން ބޯލައިގެން އުޅުނު ރައްޔިތެއް އޮތް ގައުމެކެވެ. އެމީހުންނަކީ ރާއްޖެހެން ދުވަހުން ދުވަހަށް ބޭރުން ތަކެތި ނުލިބިއްޖެނަމަ ނުކައި ނުބޮއި ތިބޭވަރަށް ވުރެ ކެއުން ބުއިމުގައި ބޭރަށް ބަރޯސާވުން ކުޑަ ގައުމެކެވެ. އެމީހުން ބަނގުރޫޓް ވެގެން ދިޔައީ ތެލާ ގޭހަށް ޖެހިގެންނެވެ. 

ރާއްޖެއަކީ ތެޔޮ ނުލިބެއްޖެނަމަ މަސްވެރިކަމާއި ދަތުރު ފަތުރު އެއްކޮށް ހުއްޓޭނެ ގައުމެކެވެ. މިއަދަކު ކާކަށް މަގޫފަތެއް ނެތެވެ. އާއްމު ހާލަތުގައިވެސް ކާއްޓާ ކުރުނބަލަކީވެސް ތަދު އެއްޗިއްސެވެ. ކާބޯތަކެއްޗާއި ގޭހާ ތެލާ ލިބުމަށް ކުޑަވެސް ތާއްޓެއް ވެއްޖެނަމަ ހަތަރެސްކަން ރާއްޖެއަށް ހަމަވާނެއެވެ. މަވެތި ގައުމިއްޔަތުގެ އަވާގައި ޖެހިގެން އަވައްޓެރިންނާ ގުޅުން ކަނޑާލާ ސަބަބު ތަކުގައި ހިފުމެއްނެތި ރިޒްގް ދެއްވަނީ މާތް ރަސްކަލާގެއޭ ބުނެ ބޮޑާވެ ގަތުމުގެ ނަތީޖާ ހިތިގޮތަކަށް ނުފެނިއެއް ނުދާނެއެވެ. 

އިގްތިސާދީ ވަޒީރު ތުރާކުނު ސައީދު އެބުނާހާ ފަހިކޮށް އޮތްނަމަ ދިހަ އަހަރަށް ފަހު އެމްއޭސީއެލްގެ ޗެއަރމަން އެމްޔޫ މަނިކު އިސްތިއުފާ ދިނުމާއި ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީގެ ބަޖެޓް ކޮންޓްރޯލަރ އިސްތިއުފާ ދިނުމާއި މީރާގެ ވެރިޔާ އިސްތިއުފާ ދޭންވީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ގާނޫނާ ހިލާފަށް ބީއެމްއެލް ބޯޑުން ބަޔަކު ވަކިކޮށް ވަކިކުރި ބައެއް މީހުން އައްޔަނުކޮށް އުނބަށްޖެހުން މިހުރިއްޔަކީ އާދައިގެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. ބަނގުރޫޓް ވަމުން ދާކަމުގެ ކޮޅުމައްޗެވެ.

ބޮޑުތަދުގެ ފަހުން ރާއްޖެދުން އެންމެ ބިރުވެރި ދަތި ކޮވިޑްގެ ވަބާއިގައި ގައުމަށް ބައި ސެންޓް ވެސް ނުވަދެ 3 އަހަރު ވީއިރު ގައުމު ބަނގުރޫޓް ވިޔަނުދީ ދަތިކަމުގެ ކުޑަވެސް އިހުސާސެއް ރައްޔިތުންނަށް ވިޔަނުދީ ބަޔަކު ގައުމު ހިންގިއެވެ. އެއަށްވުރެ މާ ރަނގަޅަށް ގައުމު ހިންގާ ދޭނަމޭ ބުނެ ގައުމާ ހަވާލުވެ 3 މަސްނުވެ ގައުމު ބަނގުރޫޓް ކޮށްލާފައި ކުރީގެ ސަރުކާރޭ ބުނެ މުއިއްޒުމެނަށް ބޯދަމައެއް ނުގަނެވޭނޭއެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. ގައުމު އެކީ އެކައްޗަކަށް ބަނގުރޫޓް ވުމުގެކުރިން ގައުމު ސަލާމަތް ކުރަން ޖެހެއެވެ. ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތީން ރުންކުރު މަވެތި މުއިއްޒުގެ ވެރިކަން ނިންމަން މިހާރު މަޖުބޫރެވެ. އެކަން ވާން އޮތީ މަގުމަތިންނަމަ މަގުމަތިން ވިޔަސް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަން ނިންމަން ޖެހެއެވެ.  

ވެރިކަމަށް އަރާގޮތަށް ދޫކޮށްލަން ބުނި ޔާމީނު އެހުރީ ބަންދުގައެވެ. މުއިއްޒަށް ވެގެން ވިއްޔާ ޔާމީނު ދުލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ވެރިކަމަށް އަރާގޮތަށް ބާލަން ބުނި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ބޭލުނީ ޔުނީފޯމެވެ. ފޮނުވާލަން ބުނި ޑޯނިއަރ ބޯޓާއި ހެލްކޮޕްޓަރުތައް ޖެހުނީ ބޭނުން ކުރަން ބަހައްޓާށެވެ. ގެއްލުނު ކަނޑު ކަންތައްވެސް ގޮސް ނިމެނީ އޮތްބަޅަށެވެ.

ވަޒީފާއިން ވަކި ނުކުރާން ބުނި މުއައްޒަފުން ކަނޑަނީ ފަތުއަޑު ކިޔާފައެވެ. ސިފައިންނާއި ފުލުހުންނަށް ބޮޑުކުރަން ބުނި މުސާރަ އޮތީ އިބިލީހު ކައިވެންޏަށް ވެފައެވެ. މަދު ކުރަން ބުނި ސިޔާސީ މަގާމުތައް ގިނަވެ އިށީންނާނެ ގޮނޑިމޭޒެއް ނެތެވެ. ރަށްރަށުގައި ފަށައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ މަސައްކަތްތައް ނުހުއްޓާ ކުރިއަށް ގެންދަން ވައުދުވެ އެކަންކަން ނުކޮށް ކުރަން އުޅެނީ ވުޖޫދުގައި ނެތް ބަޖެޓްގައިނެތް ކަންކަމެވެ. 

އެވާހަކަ ބާއްވާފައި ކޮންފްރަންޓޭޝަނަށް ދާން ނޫޅޭ ވާހަކަ ދައްކަމާހެއްޔެވެ. ވެރިކަމަށް އެރީ އިންޑިއާ އައުޓް ކުރާށެވެ. ހާހުން ދެހާހުން އިންޑިއާ ސިފައިން ތިބެގެން އެމީހުން ބާލާށެވެ. ވެރިކަމަށް އައީ ކުރީގެ ވެރިންނަށް އެއް ގޮނޑިން ތެދުވެ އަނެއް ގޮނޑިއަށް ދެވެނީ އިންޑިއާއިން ހުއްދަ ލިބިގެން ކަމަށް ބުނެ އެކަން ހުއްޓުވާށެވެ. ދާހިލީ ކަންކަމުގެ ތެރެއަށް އިންޑީއާ ހަންފަތުރާފައި އޮވެގެން އެކަން ނިމުމަކަށް ގެންނާށެވެ. 

ވެރިކަމުގައި ތުރުކީއަށް ދަތުރެއް ކޮށްލެވުމުން ހީވީ އެހެން ކަމެއް ހެންނެވެ. ރާއްޖެއަށް ކޮއްތު ދަރާ ބޯފެން ދޭނެ ބަޔަކީ ތުރުކީ ކަމަށް ހީވެ އެހެން ބަޔަކު ނެތަސް ހެޔޮވެ ފާޅުގައި އިންޑިއާ ރައްޔިތުންނާ ވެރިންނަށް ފުރައްސާރަ ކުރަން ނުކުތީއެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލްގެ މޭޔަރަކަށް ހުރިއިރު ހޭހަންކޮށް ހަންޑިހައްލަން ގެންގުޅުނު ކުދިން ކޮޅަށް ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުކަން ދީގެން އެ މީހުންގެ މަސައްކަތަކަށް ހެއްދީ މީސްމީޑިއާގައި އިންޑިއާއަށް ފުރައްސަރާ ކުރުމެވެ.

ޗައިނާއަށް ދަތުރެއް ކުރެވި ގޮތް ނޭނގޭ އަޑިނޭނގޭ އެއްބަސްވުން ތަކެއްގައި ސޮއިކޮށް އެހީގެ ގޮތުގައި ޑޮލަރު ކޮޅެއް ދޭން ބުނުމުން މުއިއްޒުގެ ދުނިޔެ ރަންވިއެވެ. ޗައިނާއިން އައިގޮތަށް އައިސް މާލެވެސް ނާރާ ވަށިވަށިން އިންޑިއާއަށް ދިނެވެ. އިންޑިއާއިން ބްލީ ކުރަނީ ކަމަށާއި ބެކްވާޑްގައި ބާއްވައިގެން އުޅޭކަމުގެ ތުހުމަތުކޮށް ސައިޒު އޮޅެގެން ޗެލެންޖު ކުރީ މުއިއްޒެވެ. މުއިއްޒު ކޮންފްރަންޓޭޝަނަކަށް ދާކަށް ނޫޅެއެވެ.

ސަރުކާރުގެ މައި ހޮސްޕިޓަލްގެ ގޮތުގައި ހުރި އައިޖީއެމްއެޗް ގެ ބަދަލުގައި ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލަކީ މައި ހޮސްޕިޓަލަށް ހަދަން ނީންމީ މުއިއްޒެވެ. މިވަރުގެ ކުދިކުދި ކަންކަން މުއިއްޒު އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް ކުރިއެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ ދިވެހިން ބޭސް ފަރުވާއަށް ދިޔަ އިންޑިއާގެ ބަދަލުގައި ބެންކޮކާއި ޑުބާއީއަށް ފޮނުވަން ނިންމީ މުއިއްޒެވެ. އިންޑިއަށް ނުފޮނުވާން އެއަރ އެމްބިއުލާންސްގެ ހިދުމަތް ލަންކާއާއިއެކު ގާއިމުކުރަނީ މުއިއްޒެވެ. ސަރަހައްދު ބަލަހައްޓަން އިންޑިއާއިން ހޯދި އެހީތެރިކަން ނިމުމަކަށް ގެނެސް ތުރުކީން ޑްރޯން ގެނެސްގެން ސަރަހައްދު ބަލަހައްޓަން ނިންމީ މުއިއްޒެވެ. ކަނޑު ދިރާސާ ކުރުން އިންޑިއާ އަތުން އަތުލާ އެމަސައްކަތް ޗައިނާއާ ހަވާލުކުރީ މުއިއްޒެވެ. ކޮންފްރޮންޓޭޝަނަކަށް ދާކަށް މުއިއްޒު ނޫޅޭ ނޫންހެއްޔެވެ.

ބުނެވި ދިޔަ ހުރިހާ ސަކަރާތެއް ޖެހިފަހުން މުއިއްޒު ދައްކާ ވާހަކައިގެ ރާގު ބަދަލުވާން ފަށައިފިއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ބަޔަކު ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ވަދެ މަސްދޯނި ފަހަރަށް ހަތިޔަރާއެކު އެރުމުން ސިޔާދަތާއި މިނިވަންކަމުގެ ފަލަ ރަތް ރޮގުގެ ވެރިޔާ މުއިއްޒަށް ޗުއްޕުވެސް ނުބުނެވުނެވެ. ނަން ނެގޯޝިބަލް އިންޑިއާ އައުޓް ނެގޯޝިބަލް ކަމަކަށް ހަދާ ސިއްކަޖަހާ ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތަކުގައި އިންޑިއާ ޑޯނިއާ ބޯޓާއި ހެލްކޮޕްޓަރުތައް ބޭނުން ކުރުން އޯކޭވެ ޔުނީފޯމާ ނުލާ އިންޑިއާ ސިފައިން މަދަނީންގެ ގޮތުގައި ތިބުން ހަލާލު ވެއްޖެއެވެ. ޔާމީނުގެ ހަރާން ހުކުން ހަލާލު ވީގޮތަށެވެ.   

މިހާރު އަޑަށް ބާރުލާފައި އެއްވެސް ބަޔަކާ ކުރިމަތިލުމަކަށް ދާން ނޫޅޭ ކަމަށް މުއިއްޒު އެ ބުނަނީ ކީއްވެކަން ވިސްނާ ބަޔަކަށް އެނގޭނެއެވެ. އިންޑިއާއިން ޖަހާލި ފިލިމަހުގެ ވަސްކޮޅު މުއިއްޒަށް ވީއެވެ. އިންޑިއާގެ ބަޖެޓުގައި އެހީ ގޮތުގައި ރާއްޖެއަށް ދޭން ނިންމަފައިވާ ފައިސާ ގަނޑުގެ ދަހިވެތި ކަމުގައި އަނގަކާން ފެށީއެވެ. އަދިއެއް ދިނީއެއް ނޫނެވެ. އެކަމަކު މުއިއްޒު އެ ލާރިގަނޑަށް ފަރިކޮށްގެން އިންޑިއާ އާއި ވަތްކަޑާލަން އުޅުނު އުޅުންވެސް އުނބަށް ޖަހަނީއެވެ. 

ފިނދުކިބައިގައި ކާށިފޮއްޗަކާ ލައިގެން ކާލާނެ މަސްކޮޅެއް ނެތް މީހުން މާބޮޑަށް ފުއްޕަން ފެށީމާ ވާގޮތް މާ ތާހިރެއް ނުވާނެއެވެ. ނުފޯރާ ފޮތިން ފޫގެޅީމާ ފެންނާނީ ބަރަހަނާއެވެ. 

މާރޗް 10ގެ ކުރިން ބާލަންޏާ އިންޑިއާ ސިފައިން ބާާލާނީ މަތިމަހެވެ. މިހާރުވެސް އެއީ އަކީ ބާލާކަށް ޔުނިފޯމް އަޅައިގެން ހަތިޔާރު ހިފައިގެން އުޅޭ ބައެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ޑރ. މުއިއްޒެވެ. ތިޔަހާ ވަރަށް ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލައްވަން ނުހައްދަވާށެވެ. ކުރިއްސުރެ ވެސް މިއަންނަނީ ބުނަމުންނެވެ. އިންޑިއާގެ ޑޯނިއަރއެއް ހެލިކޮޕްޓަރެއް އެތަކެތި އޮޕަރޭޓް ކުރަން ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިންނެއް ރާއްޖެއަކުން ނުބޭލޭނެއެވެ. ނުވެސް ބާލާނެއެވެ. ބާލާކަށް ނުވެސް އުޅެއެވެ. ބޭލުމުގެ ބޭނުމެއްވެސް ނެތެވެ. ބާލައިގެންވާ ގެއްލުމަށްވުރެ ތިބެގެން ލިބޭ ފައިދާ ބޮޑުވާނެއެވެ. 

ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާއިން އޮޕަރޭޓް ކުރާ ޑޯނިއަރ އާއި ހެލިކޮޕްޓަރު ތަކަކީ މިލިޓަރީ ތަކެއްޗެވެ. މިލިޓަރީ އުޅަނދު ފަހަރު އޮޕަރޭޓްކޮށް ބަލަހައްޓާނީ އެކަމަށް ހާއްސަ ތަމްރީނުތަކެއް ލިބިގެން ތިބޭ މިލިޓަރީ މީހުންނެވެ. މިލިޓަރީ އެއްވެސް އުޅަދެއް އަދި މިލިޓަރީ އާލާތެއް ބަލަހައްޓާ އޮޕަރޭޓް ކުރަނީ ސިވިލިއަނުންނެއް ނޫނެވެ. 

އިންޑީއާގެ އަޝްކަރީ ވައިގެ އުޅަދު ތަކެއް ކަމަށްވާ ޑޯނިއަރ އާއި ހެލިކޮޕްޓަރ ރާއްޖޭގައި އޮންނަހާ ދުވަހަކު އެތަކެތި ދުއްވާ ބަލަހައްޓަން ތިބޭނީ އަޝްކަރީންނެވެ. އެ ބޭނުމަށް އިންޑިއާގެ އަޝްކަރީ ބަޔަކު ތިބުމަކީވެސް އެއްވެސް މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރަކީ ނަށާމާގަނޑަކަށް ނުވެ އެވާހަކަ ސާފުކޮށް ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުން ފިލުވާދީ ބަލާށެވެ. 

ކޮންމެ ކަމެއް ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވަލައިގެން ނޫޅުނެއް ކަމަކު ރީތިކޮށް ކަން އޮތް ގޮތަށް ވާހަކަ ދެއްކިއްޔާ މުއިއްޒު ގައިން ތަންގަނޑެއް އުނިވަނީ ހެއްޔެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ވެރިކަމުގައި އެ ސަރުކާރުން އަބަދުވެސް ބުނަމުން އައީ ހަތިޔާރުއެޅި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ އެކަކުވެސް ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަމަށެވެ. ބޯޑަރ ބެލެހެއްޓުމާއި ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތަކާއި އިމަރޖެންސީ އެހީތެރިކަން ދިނުމަށް ޑޯނިއަރ އާއި ހެލިކޮޕްޓަރުތައް އޮޕަރޭޓް ކުރަން އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖެގައި ނެތެކޭ އެ ސަރުކާރަކުން ނުބުނެއެވެ. 

ޑޯނިއަރ އާއި ހެލިކޮޕްޓަރުތައް އޮޕަރޭޓް ކުރަން އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖެގައި ތިބުމުން ފައިދާ ބޮޑީ ރާއްޖެއަށެވެ. ރެއާއި ދުވާލު ތައްޔާރީ ހާލަތުގައި ބާއްވައިގެން ޑޯނިއަރ އާއި ހެލިކޮޕްޓަރުތައް އޮޕަރޭޓް ކުރުމުގެ މާލީ ފުދުންތެރި ކަމެއް އަދި ރާއްޖެއަކު ނެތެވެ. އިންޑިއާ އެކަންވާނީ އެތާނގެ ނިސްބަތުގައި ދާދި ކުޑަކުޑަ ކަމަކަށެވެ. ދެ ގައުމުގެ މަސްލަހަތު އޮތް އެކަމުގައި މުޅި އޮޕަރޭޝަން ދިވެހި ސިފައިންނާގުޅިގެން އިންޑިއާއިން ހިންގުމަކީ ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ރާއްޖެއަށް އެންމެ ހަރަދުކުޑަ ފައިދަ ބޮޑުގޮތެވެ. 

ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި ރައީސް ޔާމީނު ދެންމެވި ގުއިރޯނެއްގައި ރައީސް މުއިއްޒު ޖެހިވަޑައިގެން އުޅުއްވަން ހަދައިގެން ދެގައުމުގެ ގުޅުން ގޯސްވީއެވެ. ކުރިން ކުރިމަތިލާން ނުޖެހޭ އެތައް ނުރައްކަލަކާ ރާއްޖެއާއި ދިވެހި ރައްޔިތުން ކުރިމަތިލާން ދަނީ ޖެހެމުންނެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ޖެއްސެވި އިންޑިއާ އައުޓްގެ ހަގީގަތް ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުން ފިލުއްވާ ދެއްވާ ރާއްޖެއާއި އިންޑިއާގެ ގުޅުން އިތުރަށް ގޯސްވިޔަ ނުދެއްވާ މަވެތިކަން ރައީސް މުއިއްޒު ދޫކޮށް ލައްވާކަށް ނުވޭތޯއެވެ. ވެރިކަން ލިބުމުން އިދިކޮޅުގައި އުޅުނުހެން އުޅުން ހުއްޓާލަން ޖެހެއެވެ.

ބަޔަކު ކިޔާފާނެ އެއްޗަކުން ނެއްޓެން މާބޮޑަށް އަމިއްލަ އީގޯ ބޮޑުވެ ގޮތްދޫ ނުރުމަކީ މޮޅުކަމެއް ގަދަކަމެއް ނޫނެވެ. ގޮތްދޫކޮށް މާފަށް އެދެންޖެހޭ ބައެއްގެ ކައިރިން މާފަށް އެދި ކަން އޮތްގޮތް ތެދުބަހުން ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުން ފިލުވާ ދިނުމުން ވާރަނގަޅު މާ ބޮޑުވާނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ޖެއްސެވި މަޅީގައި ބެނދެވިގެން ދޮގުމައްޗަށް ދޮގުހަދަމުން ރާއްޖެ ދޮށި އޮތް ބަޅަށް ދަމާހެން ދެމިއަކަސް އެންމެންނަކީ ގަމާރުންނެއް ނޫނެވެ. 

އަސްކަރީ އުޅަނދު ތަކެއް ކަމަށްވާ ޑޯނިއަރ އާއި ހެލިކޮޕްޓަރުތައް ބަހައްޓައިގެން އެތަކެތި އޮޕަރޭޓް ކުރަން ތިބެނީ ސިވިލއަނުންނޭ ކިޔައިގެން ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާނުލާށެވެ. ރާއްޖޭގައި ޑޯނިއަރ އާއި ހެލިކޮޕްޓަރުތައް އޮޕަރޭޓް ކުރަން ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ޔުނީފޯމް ބާލުވާ މަތިމަސް ބާލުވާފައި ބޭތިއްބިޔަސް ސިފައިންވާނީ ސިފައިންނަށެވެ. ޔުނީފޯމް ބާލުވާ މަތިމަސް ބޭލުވުމަކުން ސިފައިން ބޭލުނު ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ.    

ޕީޕީއެމާއި ޕީއެންސީއަކީ ގާނޫނީ ދެ ޝަހުސެވެ. ކޯލިޝަނެއް ހަދައިގެން އުޅުމަކީ ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށް ގާނޫނީ ގޮތުން އޮންނަ ރުކުންތައް ހަމަނުކޮށް އޮތުމަށް އޮތް ލައިސަންސެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ ޕާޓީއަކަށްމެ އޮންނަ ހައްގުތަކުގައި މަރުތަޅު އެޅެން ޖެހޭ ކަމެއްނޫނެވެ. 

2023 ވަނަ އަހަރު ނިމުނުއިރު ޕީޕީއެމްގައި 36223 މެންބަރުން އެބަތިއްބެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން އެ 36223 މީހުންނަށް ލިބިދޭ ގާނޫނީ ހައްގުތަކެއް ވެއެވެ. ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ޕާޓީތަކަށް ފައިސާ ދޫކުރަނީ ޕާޓީގައި މެންބަރުން ތިބޭ އަދަދަށް ބަލައިގަނެގެނެވެ. ވަކި މަދު ބައެއްގެ ބާރުވެރި ކަމަށްޓަކައި 36000 މީހުންގެ ގާނޫނީ ހައްގެއް ނުހިފެހެއްޓޭނެއެވެ. 

ޕީޕީއެމްއަކީ ރާއްޖޭގައި ވެރިކަން ކުރާޕާޓީއެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަން ކުރާ ޕާޓީއަކީ ޕީއެންސީއެވެ. ރާއްޖޭގެ ރިޔާސަތުގައި ޕީޕީއެމްގެ ދައުރެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައީސްއާއި ނައިބު ރައީސްއަކީ ޕީޕީއެމްގެ މެންބަރުންނެއް ނޫނެވެ. ވަޒީރު ކަމުގައި ޕީޕީއެމްގެ ދެ ނައިބު ރައީސުން ތިބުމަކީ ކޯލިޝަން މައިޕާޓިގެ ނިސްބަތުގައި ޕީޕީއެމަށް ހައްގު މިންވަރެއް ނޫނެވެ. 

ޕީޕީއެމްގަ ރައީސް ނެތް ދަނޑިވަޅެއްގައި އާއްމު މެންބަރުގެ ބާރުކެނޑޭ ގޮތަށް ޕީޕީއެމްގެ ދެނައިބު ރައީސުން ވެގެން ގާނޫނާ ހިލާފަށް ޕީޕއެމްގެ 36 ހާސް މެންބަރުންގެ ހައްގުތައް އެ ތިބެނީ ފޭރިގަނެގެންނެވެ. ކުޑަ ޕާޓީއަކުން ބޮޑު ޕާޓީގެ މައްޗަށް ވެރިވެގަނެ ބޮޑު ޕާޓީގެ ވާގި އެ އޮތީ ނައްތާ ލާފައެވެ. 

ޕްރޮގްރަސިވް ކޯލިޝަނުގެ ނަމުގައި ކޯލިޝަނެއް ހަދާ ހިންގީ އިސް ޕާޓީގެ ގޮތުގައި ޕީޕީއެމް އޮވެ އެ ކޯލިޝަނަށް ވެރިކަން ހޯދާ ވެރިކަން ހިންގާށެވެ. ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ނަށްވުމަކީ ޕާޓީގެ އާއްމު ހުރިހާ ހައްގުތަކެއް ހިފެހެއްޓުމަށް އޮތް ބާރެއް ނޫނެވެ.

ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ނުހިމެނޭ ގޮތަށް ހަމައެކަނި ޕީޕީއެމްގެ ސެނެޓަރުން ހިމެނޭ ސެނެޓް ޖަލްސާއެއް ބޭއްވުމުގެ ބާރެއް މިހާރަކު ޕީޕީއެމަކު ނެތެވެ. ޕީޕީއެމް މެންބަރުންގެ އަދަދަށް ނިސްބަތްކޮށް ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ޕީޕީއެމަށް ދޫކުރާ ފައިސާ ބޭނުން ކުރުމުގެ ގޮތް ކަނޑައެޅުމުގެ ބާރެއް ޕީޕީއެމަކަށް ނެތެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ނަމުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ވާދަކުރުމުގެ ފުރުސަތެއް ވެސް ޕީޕީއެމް މެންބަރުންނަކަށް ނެތެވެ. ހުރިހާ ކަމެއް ނިންމަނީ ޕީއެންސީއަށް ފަހިވާހެން ކޯލީޝަން ސެނެޓުންނެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ދެވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ޕާޓީ ޕީޕީއެމް ޕެރެލައިޒް ކޮށްލާފާ ބާއްވައިގެން ޕީޕީއެމުގެ ފައިދާ ޕީއެންސީން ނަގަމުން ދާއިރު ގާނޫނީ މުއައްސަސާތައް އޮތީ ނިދާފައެވެ. ޕީޕީއެމް ޓިކެޓްގައި އިންތިހާބު ތަކުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ހައްގުން ޕީޕީއެމް މަހުރޫމް ކޮށްފިއެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ މެންބަރުންނަށް އޮންނަ އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ހައްގަކީ ޕާޓީ ޓިކެޓްގައި އިންތިހާބުތަކުގައި ވާދަކުރުމުގެ ހައްގާއި ޕާޓީ ޓިކެޓަށް ވޯޓު ދިނުމުގެ ހައްގެވެ.

ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޕީޕީއެމް ޓިކެޓްގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ހައްގުވެސް ވަނީ ޕީޕީއެމަށް ގެއްލުވާލާފައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރު ޕީޕިއެމްގެ މެންބަރަކު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ނުއިންނާނެއެވެ. އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރަން ފުރުސަތު ނުދިނުމުން 20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ނިމިގެން ދާނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ޕީޕީއެމްގެ އެންމެ މެންބަރަކުވެސް ނެތިއެވެ. ރާއްޖޭގައި ދެވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ބާރު ކަނޑުވާ ލެވޭނީ އެހާކަށް ވަރަށެވެ. 

މިހިނގާ ރިޔާސީ ދައުރަކީ ޕީޕީއެމް ސިޔާސީ ގޮތުން ބާރު ކަނޑުވާލުމުގެ ފަސް އަހަރު ކަމުގައި ވިޔަ ނުދިނުމަށް ޕާޓީ މިނިވަން ކުރަން ނިކުތުމުގެ ވަގުތު ޖެހިއްޖެއެވެ. 36 ހާސް މެންބަރުންނަށް ބަޖެޓުން ދިން ފައިސާއަކީ އެހެން ކުޑަ ޕާޓީއެއް ބާރުވެރި ކުރުމަށް ހޭދަކުރެވޭ އެއްޗަކަށް ވިޔަނުދޭން ތެދުވަން ޖެހިއްޖެއެވެ.   

ގިރާވަރުފަޅާއި އުުތުރުތިލަފަޅާއި ގުޅީފަޅާއި ހުޅުމާލޭ ފޭސް ތިނެއް އަވަހަށް ނިންމާ އެތަންތާ މާލޭ މީހުން އަވަހަށް އާބާދު ކުރަން މޭޔަރ އާޒިމް އުޅޭވަރުން އެކަން ނުކުރުމުގެ ހުއްޖަތެއްގެ ގޮތުން އަންޑަވޯޓަރ ޓަނަލުގެ ވާހަކަ މުއިއްޒު އުފަން ކުރީއެވެ.

މޫނަށް ރުލެއްވެސް އަރުވާނުލާ މުއިއްޒު ދައްކާލި މޮޅުވާހަކަ ނިކަން ދެކިބަލާށެވެ. "މުޅި ދުނިޔޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ގާއިމް ކުރެވޭ އަންޑަރ ވޯޓާ ޓަނަލް މާލެ އިން ރަސްމާލެއިން ގުޅުވާލުމުގެ މަސައްކަތް، އެ ޓަނަލް ވެގެން ދާނީ، އެ ޓަނަލްގައި ޓްރެއިންގައި ދާއިރުގައި ކަނޑު އަޑީގެ ރީތި މަންޒަރުތައްވެސް ފެންނަ ޓަނަލްއަކަށް،" ވާހަކަ ކިހާ މޮޅުހެއްޔެވެ.

ރަސްމާލޭ ޓަނަލް ވާނީ ކަނޑު ހިނގާ މަސްމަހާ މެއްސާއި ހަނގާ ކުރަމުން ފެނުޕަރީންނާއި ހިތާވަމުން ކަނޑު ރަސްގެފާނުގެ ދަރުބާރުގައި ރަންނަމާރީން ޅަނބާޅަ ގުރުބާނީތައް ކުރެވޭ މަންޒަރު ލޮލުންދެކެ އަތުން ހިފާލަން ލިބޭ ބޮޑު ނިއުމަތަކަށެވެ. އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލް އެޅެންދެން މާލޭ މީހުން ގޯތީގެ ވާހަކަ ނުދައްކާ އަތްޖަހަން ތިބޭށެވެ. ކޮން ގުޅިފަޅެއް ގިރާވަރުފަޅެއްގެ ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. ބުރިޖަކަށްވުރެ އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލަކުން ދެވޭލެއް މާފުރިހަމަ ވާނެއެވެ.

އަންޑަރވޯޓަރ ޓަނަލުން ދަތުރު ކުރާ ހިތުން ޓަނަލް އެޅެންދެން މާލޭ މީހުން ގޯތީގެ ވާހަކަ ނުދައްކާ ތިބެންވީއެވެ. އަންޑަރވޯޓަރ ޓަލަކުން ރަސްމާލެ ގުޅެގުޅެ އޮއްވާ ބްރިޖަކުން ގުޅައިގެން ގިރާވަރުފަޅާއި އުތުރުތިލަފަޅާއި ގުޅީފަޅާއި ހުޅުމާލޭ ފޭސް 3 ގައި ދިރިއުޅެން ދާނީ ކާކުހެއްޔެވެ.

މާލޭ މީހުނަށް ދީފައިވާ ގޯތިތައް ނުދޭން މުއިއްޒު ޖެހި ޗައްކަރު ކިހާމޮޅު ހެއްޔެވެ. މިހާވަރުން ދަންޏާ ހުރިހާ ދިވެހިނަށް މާރސްގައި ދިރިއުޅެވޭ ގޮތްވެސް މުއިއްޒު ހަދާދީފާނެއެވެ. މަރުނެތް ގުޅިން ދިވެހިންނަށް މުއިއްޒު ފެން ނުދީފިއްޔާ ކިތަންމެ ހާވެސް ރަގަޅެވެ. 

ކޮންފަދަ ބޮޑު މުސީބާތެއް ހެއްޔެވެ. އެއް ވުޒާރާއަކީ ފަންނިއްޔާތު މިނިސްޓްރީއެވެ. އަނެއް ވުޒާރާއަކީ ފަންނު މިނިސްޓްރީއެވެ. ހުނަރު މިނިސްޓްރީއެއް ވެސް އެބަހުއްޓެވެ. މިދައްކަނީ އެބަހެއް ބުނުމުން ދުނިޔޭގެ ނިސްބަތުގައި ވަކި ކަހަލަ މަފްހޫމު ތަކެއް ހިމެނޭ ބްރޭންޑް ނަން ތަކެއް ބަދަލު ކޮށްގެން ވަކި މާނަ ތަކެއް ނެރެން އުޅުމުން ދިވެހި ބަސް ބަދަލު ވެގެން ދަނީ ކާޅު ހިނގުމަށެވެ. އެޔަކަށް ނުވެ މިޔަކަށް ނުވެއެވެ. 

ބަސް ކުރިއެރުވުމަކީ އެއްޔަކީ ނޫނެވެ. ފޮރިން މިނިސްޓްރީ ނުކިޔާން ޚާރިޖީ ވުޒާރާ ކީމާ މިވަނީ ވަކި ކޮން އެއްޗަކަށް ހެއްޔެވެ. ހޯމް މިނިސްޓްރީ ނުކިޔާން ދާޚިލީ ވުޒާރާ ކީމާ މިވީ ވަކި ކޮން އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ. ކޮންމެހެން މިނިސްޓްރީ ތަކަށް ދިވެހިން ކިޔާނެ ވަކި ގޮތެއް ކަނޑައަޅާފައި އެއްބޯޑެއްގައި އެއްތާކަށް ކިޔާ ދެނަމެއް ބޭއްވުމަކީ ތާކުންތާކު ޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އިގިރޭސީން ލިޔެފައި އޮތަސް އަރަބިން ލިޔެފަ އޮތަސް ތާނައިން ލިޔެފައި އޮތަސް އާދަން ނަސީރު އިބުރާހިން ވާނީ އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމް އަށެވެ. ޑރ. މުއިއްޒު ވާނީ ޑރ. މުއިއްޒަށެވެ. 

މިނިސްޓްރީ ތަކުގެ ނަންބޯޑް ދިވެހި ބަހަށް ތަރުޖަމާ ކޮށްގެން އެ ހިނދަކަށް އެކަން ކުރި ބަޔަކަށް ދޭހަވާ މާނައިން ނަންބޯޑުގައި ތަރުޖަމާ ނަމެއް ޖެއްސަސް އަދި އެއްޔަކީ ގައުމިއްޔަތު ދިރުވުމެއް ނޫނެވެ. ދިވެހި ބަހަށް އިސްކަން ދިނުމެއްވެސް ނޫނެވެ. 

ދިވެހި ގައުމިއްޔަތު ދިރުވާ ދިވެހި ބަސް ކުރިއަރުވަން އައި މީހުން ނަންބޯޑުގައި ތަރުޖަމާ ދިވެހިނަން ޖަހާފަ އެތެރޭގައި ކުރާ ކަންތައްް ފަރަންޖީ ބަހުން ކުރީމާ ނިކަން ރަނގަޅަށް ގައުމިއްޔަތު ދިރޭނެއެވެ. 

ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ދިވެހިންނާ ގުޅުން އޮތް ކަމެއް އެ ކަމުގައި ބޭރު ބައެއްގެ އެއްވެސް ސާމިލު ވުމެއް ނެތަސް ސަރުކާރުގެ ރަސްމީ އިދާރާ ތަކުން ނެރޭ ލިޔުން އިނގިރޭސި ބަހުން ނެރެނީ ކިހާ ގައުމިއްޔަތު ބޮޑުވީމާ ހެއްޔެވެ. ސަރުކާރުން ނެރޭ ނޫސް ބަޔާންތަކާއި މީޑިއާ ސްޓޭޓްމަންޓްތައް އިނގިރޭސި ބަހުން ނެރެނީ ކޮންކަމެއް ކާކަށް ދައްކަން ހެއްޔެވެ. އެހެން އެކަން ކުރަނީ ފިސާރި އިލްމުވެރި ކިޔަވައިގެން ތިބި ބަޔަކު ކުރާކަމެއް ކަމަށް ދައްކަން ހެއްޔެވެ. ނޫނީ މީހުނަށް ކަންކަން އޮޅުވާލަން ހެއްޔެވެ. ހަމަ ގައިމުވެސް އެހެން ނެރޭ އާއްމު ލިޔުމަކުން މިބުނި ދެ ކަންތަކުން އެއް ކަމެއްވެސް ހާސިލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

ގއ. ވިލިގިލިން ކުއްލި ފަރުވާއަށް މާލެ ނުގެނެވި ލަސްވެގެން މަރުވެ ދިޔަ ކުއްޖާގެ ކަންތަކުގައި އާސަންދަ ކޮންޕެނީގެ ޒިންމާދާރުކަން ރައްޔިތުނަށް ދައްކަން ނެރުނު ޕްރެސް ސްޓޭޓްމަންޓް އިނގިރޭސި ބަހުން ނެރުނީ ހަރުކަށި ގައުމީ ފިކުރުގެ ކިތައްވަނަ ދަރަޖައިންތޯ އަހާލާ ހިތްވެއެވެ. މުއިއްޒު ދިވެހި ބަސް ދިރުވާލަން މިއުޅެނީ ގޮހޮރު ފުލަށޭ ހާދަ އެބަހީވެއެވެ. ގެރިހަން ލައިގެން އޮތް މިނިކާ ވަގެއް މިސާލުގައި ނޫނީ އެއްވެސް ކަމެއް ޑރ. މުއިއްޒު ނުކުރެއެވެ.

އާސަންދަ ކޮންޕެނީ ވަކިން ވާނީ ކޮން ގޮތެއް ހެއްޔެވެ. ހޮދު ރައީސް މުއިއްޒު ދިވެހިންނަށް އަމާޒުކޮށް ކުރާ ޓްވީޓްތައް ކުރަނީވެސް އިނގިރޭސި ބަހުންނެވެ. މުއިއްޒު ދިވެހި ބަސް ދެކެވާ ލޯތްބާއި ގައުމިއްޔަތު ދިރުވުން ގަނޑުވެސް މިހުންނަނީ އަމާކީތީ ފަރަށް ދާހެނެވެ. 

ކަރާފަޅައިގެން އޮއްބުރުވާ ވަޒީރުގެ ރިސާޗް ސެންޓަރު ހަދައިގެން ތަހުލީލުކޮށް ނިމޭއިރު ދީނީއްޔާތާއި އަދަބިއްޔާތާއި ގޮތަށް ހުރިހާ ދިވެހި ލަފުޒަކާއި ބޭރު ލަފުޒެއްގެ ފަހަތަށް ޔާތެއް އިތުރިވެފައިވާ ގައުމިއްޔާތެއް އޮންނާނީ އައިސްފައެވެ. ޢޭރުން އޮންނާނީ ފަންނިއްޔާތާއި ހުނަރިއްޔާތާއި ހޮސްޕީޓަލިއްޔާތާއި ފަތުރިއްޔާތާއި އެތެރިއްޔާތާއި ބޭރިއްޔާތަށް ހުރިހާ ލަފުޒެއް ބަދަލުވެފައެވެ. ދިވެހިބަހަށް އިސްކަން ދިން ދިނީނުން ބަސް ދިރިގެން ގޮހޮރުފުލުން ނަޖިހަށް ވެފައެވެ. 

ދިވެހީންނަށް ޔާމީނުގެ އުނދަގޫ ބޮޑުވެ ޔާމީނު ގެ ގަދަފަދަ އަނިޔަވެރި ވެރިކަން ރައްޔިތުން ނިންމާލީ %65 އަށް ވުރެ މަތީ އަގުލަބިއްޔަތަކުންނެވެ. މުޅި ރާއްޖެހެން ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ތެދުވެ 2018ގައި ރައްޔިތުން ވެރިކަން ފޮރޮޅާލީ އެމްޑީޕީ ލީޑްކުރާ ކޯލިޝަނެއްގެ އަތް މައްޗަށެވެ. 

އެހެން އެކަންވެ އެމްޑީޕީ ކޯލިޝަނުން އަމާން އޮމާން ބަދަލު ހިފުމެއްނެތް ވެރިކަމެއް ކުރަން ފެށިތަނާ ކޮވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާ ކުރިމަތިވެ ދުނިޔެ ހުއްޓުނީއެވެ. ފަތުރުވެރިކަމަށް ބަރޯސާ ވެފައިވާ ރާއްޖެއަށް އެކީ އެކައްޗަކަށް އާމްދަނީ ހުއްޓުނެވެ. ބޯޑަރތައް ބަންދުވެ ދަތުރުފަތުރު ހުއްޓިފައި އޮތުމުން ބާނާ މަސްކޮޅު ބޭރުކޮށްގެން އާމްދަނީ ހޯދޭނެ ގޮތެއް ވެސް އޭރަކު ނެތެވެ.

ކޮވިޑްގެ ހާލަތުގައި ސަރުކާރުތަކުން އިސްކަންދިނީ ރައްޔިތުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށެވެ. ގިނަ ގައުމުތައް އެކަމުގައި ފޭލިވެ ސަރުކާރުތައް ހޫނު ފެނަށް ވެއްޓުނެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުން އެޅި ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކުން ސަރުކާރުގެ މުއައްޒަފުންގެ މުސާރައިން ބައިސެންޓް ވެސް އުނިނުކޮށް މުއައްޒަފަކު ނުކަނޑާ ގައުމު ބަނޑަށް ނުޖެހި ކޮވިޑުން އަރައިގަތީ މުޅި ދުނިޔޭގެ ތައުރީފް ހޯދަމުންނެވެ. 

ކާންބޯން ނުލިބިގެން ރައްޔިތުން ހާލުގައިޖެހި ރައްޔިތުން މަގުމައްޗަށް ނިކުމެ ސަރުކާރު ވައްޓާލާނެ ކަމަށް ޔާމީނު ކުރި އުންމީދު ދިޔައީ ތޮޅިއަށެވެ. ޔާމީނު އުންމީދު ކޮށްގެން ހުރީ ކޮވިޑާއެކު ސަރުކާރު ވެއްޓިގެން ދާނެކަމަށެވެ. މިންވަރުފުޅުން އެކަމެއް އެހެނެއް ނުވިއެވެ.

އެކަން އެހެން ނުވީ އަވައްޓެރި އިންޑިއާއިން ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ހިފެއްހެއްޓުމެއް ނެތި ވީއެހީތެރިކަމުގެ ސަބަބުންކަން ޔާމީނު ގަބޫލު ކުރިއެވެ. އިންޑިއާގެ އެހީތެރިކަން ހުއްޓުވައިގެން ނޫނީ ސަރުކާރު ބަލި ނުކުރެވޭނެކަމަށް ދެކިގެން އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕޭން ޔާމީނު ޖެއްސީއެވެ. އެކަން އޭނާ ކުރީ ނެތް ހާލަތެއް އުފައްދައިގެންނެވެ. 

ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި އިންޑިއާ ލައްވާ އަޅަންފެށި ޕޮލިސް އެކަޑަމީއަކީ އިންޑިއާގެ މިލިޓަރީ ބޭހެއް ކަމަށް އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕޭނުގައި އަޑު އެރުވިއެވެ. ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި އުތުރު ތިލަފަޅުގައި އަޅަން އެއްބަސްވެ ނިންމަފައިވާ މިލިޓަރީ ޑޮކްޔާޑަކީ އިންޑިއާގެ މިލިޓަރީ ބޭހެއް ކަމަށް ރައްޔިތުންނަށް ދެއްކިއެވެ.

ކައްދޫ އެއަރޕޯޓަކީ މިލިޓަރީ އެއަރޕޯޓަކަށް ބަދަލު ކުރުމުގެ ޕްލޭން ރާވާ އެތަން ތަރައްގީކުރަން އިންޑިއާ އާއި ވާހަކަ ދެއްކާ ހެދީ ހޮދު ޔާމީނެވެ. ހަނިމާދޫ އެއަރޕޯޓާއި އައްޑޫ ގަމުގައި ސަރަހައްދު ބަލަހައްޓާ ފާރަވެރިވުމަށް ވައގެ އޮޕަރޭޝަންތައް އިންޑިއާ އަޝްކަރިއްޔާ ލައްވާ ހިންގުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް އިންތިޒާމުކުރީ ވެސް ޔާމީނެވެ. މުއިއްޒުގެ އެޓޮލްސް މިނިސްޓަރ އާދަމް ޝަރީފު އުމަރާއި މުއިއްޒުގެ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރ ކާނަލް ނާޒިމާއި ދެމީހުން ދިފާއީ ވަޒީރުކަމުގައި ތިބެއެވެ.

ހުސް ގޮނޑި ބަހައްޓައިގެން ޔާމީނު ފޮޓޯ ގަނޑުގެ ނިވަލުގައި ކެންޕޭނުކުރި މުއިއްޒަށްވެސް މަޖުބޫރުވީ ވެރިކަން ހޯދުމަށްޓަކާ އިންޑިއާ އައުޓް ވިއްކާށެވެ. ކިތަންމެ ބާރަށް ކެންޕޭނުގައި އެވާހަކަ ދެއްކިޔަސް ކަމަކީ ކިތަންމެހާ ވެސް ތަކުލީފު ބޮޑު އުނދަގޫ އެހާމެ ހައްސާސް ކަމަކަށް ވާނެކަން މުއިއްޒަށް ރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ. މިނިކާ ބާޒެއްހެން ޔާމީނުގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓެއް ޖަހައިގަނެގެން ނިކުމެވުނީމާ ޔާމީނު ދެއްކި ވާހަކަ ނުދައްކާ އެންމެ ވޯޓެއްވެސް ލިބެން ނެތްކަން މުއިއްޒަށް އެނގޭތީ މަޖުބޫރު ވެގެން އިންޑިއާ އައުޓް ޖެއްސި ޖެއްސީނުން ވެރިކަން ހޯދީއެވެ. 

ވެރިކަމަށް އަރާ ލޯހުޅުވާ ބަލައިލިއިރު ކަމަކު ދާކަށްނެތެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް މިއޮތީ މަލިކުލަވައަށް ވެފައެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ނުކޮށް ވާކަށްނެތެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ކުރެވޭކަށް ވެސް ނެތެވެ. އޮޅެފައި އޮތް ދިހަބޮޅު ކަންވާރަކޭ އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުމެކޭ މުއިއްޒަށް ތަފާތެއް ނެތެވެ. ނިއުޅަށް ދެމިވަރަކަށް އޮޅި ގޮއްޖެހެނީއެވެ. ޔާމީނު މާޔޫސްވެ ދޮޅި އެޅެނީއެވެ. ޔާމީނު ޖެހި ދަންމަޅީގައި މުއިއްޒު ބެދި ހަނާވަނީއެވެ. އިންޑިއާ އައުޓުކުރަން ފެށި ހަރަކާތް ނިމޭއިރު ޗައިނާގެ އުނގަށް ވެއްޓި ލަންކާއަށް ވީވަރު ނުވެ ސަލާމަތް ވެއްޖެއްޔާ ކިތަންމެހާ ވެސް ނަސީބެވެ.

ހައްދަވާ ގެންގުޅުއްވާ އިލާހު ގަންދީ ހުވާ ކޮށްގެން ރައީސް މުއިއްޒު ހުރީ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތައް ރައްކާތެރި ކޮށްދިނުމަށެވެ. ރައްޔިތެއްގެ އެންމެ މަތިވެރި ހައްގަކީ ދިރިހުރުމުގެ ހައްގެވެ. އެކަމަށް ގަސްދުގައި އިހުމާލުވެއްޖެ ރައީސަކު އެހުރީ ކަލާނގެ ގަންދީ ކުރި ހުވަޔާ ހިލާފު ވެގެންނެވެ. 

ދިވެހި ސަރުކާރުގައި ދުވަހުން ދުވަހަށް ހިންގަންޖެހޭ ސަރޗް އެންޑް ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަން ހިންގެން ނެތުމުން ގާބިލުކަން ހުރި ބައެއްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދައިގެން ވެސް އެކަން ކުރުމަކީ ރައީސްގެ ޒިންމާއެކެވެ. ރައްޔިތެއްގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާ ކޮންމެ ހާލަތެއްގައި ފުރާނަ ސަލާމަތްކޮށް ދިނުމަށް ދުރާލާ ތައްޔާރުވެ ހުރުމަކީ ރައީސަށް ލާޒިމު ކަމެކެވެ. 

2010 ވަނަ އަހަރުއްސުރެ ރާއްޖޭގައި ސަރޗް އެންޑް ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތައް ހިންގަނީ އަވައްޓެރި އިންޑިއާގެ އެހީތެރި ކަމާއެކުގައެވެ. ކުއްލި ފަރުވާއަށް ގެންނަން ޖެހޭ ފަރުވާ ދެވޭވަރު ހޮސްޕިޓާތަކާ ހަމައަށް ބަލިމީހުން އުފުލާދެނީ އިންޑިއާ އަސްކަރިއްޔާއިން ރާއްޖޭގައި ގެނެސްގެން އޮޕަރޭޓް ކުރާ ޑޯނިއާ ބޯޓާއި ދެ ހެލިކޮޕްޓަރ ގައެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރެވިގެން ގޮސްފައި އެބަހުއްޓެވެ. 

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައުމާއެކު ކަންކަން ވަމުން ދާގޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ހެންވޭރު ދެކުނު ދާއިރާގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރު ހުސައިން ޝަހީމު (އަދުން ހުސައިން) ކުރިޔާލާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައިވަނީ ވިދާޅުވެ ދެއްވާފައެވެ. އެއްޗެއް ވިސްނޭނީ ކަމެއް ދިމާވީމައެވެ. މިއަދު މިއޮތީ އެހާލަތު ރައްޔިތުން ތަހައްމަލު ކުރަން ޖެހިފައެވެ. މުއިއްޒާ ދެކޮޅަށް ތެދުވަން ޖެހިފައެވެ، 

ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރީ ފޯރާ ދިގުވެފައި ހުރެއެވެ. ވެރިކަމަށް އެރީ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ނުލާހިކު މަދަދުވެރި ދެހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއާ ބޯޓާއި އެތަކެތި އޮޕަރޭޓްކުރަން ތިބި އިންޑިއާ މީހުން އައުޓު ކުރުމަށެވެ. ޖައްބާރުވެރި ކަމުގެ ގައުމިއްޔަތު ކޮނޑު އަޅައިގެންނެވެ.

އިންޑިއާ އައުޓް ކުރަން ވެރިކަމަށް މުއިއްޒު އިސްވިތަނާ ފުރަތަމަ ދިމާވިކަމަކީ އައްޑު އަތޮޅުގައި މަސްހިފަން ދިޔަ ނޫކަށި ފުރައިގެ ޒުވާނަކު ކަނޑުވެ ގެއްލުމެވެ. އެ ޒުވާނާ ހޯދުމަށް އިންޑިއާގެ ޑޯނިޔާ ބޯޓާއި ހެލްކޮޕްޓަރތައް ބޭނުން ކުރާކަށް ރައީސް މުއިއްޒު ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ. ގާބިލު މީހުންނާއި ފަންނީ އާލާތް ހުއްޓާ ރައީސް މުއިއްޒު އިހުތިޔާރު ކުރީ ނާގާބިލު ކަމެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އައްޑޫ މަރަދޫގެ ޒުވާނާ ގެއްލި ދިޔައީއެވެ.

ކިތަންމެ ރަގަޅަށް ކަންތައް ކުރިޔަސް ފުރާނައެއް ވަކިވެދާނެއެވެ. އެހެނަސް ރަނގަޅު ވަގުތުގައި ރަނގަޅު ފިޔަވަޅު އަލާކުރެވެން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއް ކުރުމުން މީހެއްގެ ފުރާނަ ދިޔުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ކުޑަވާނެއެވެ.

ގިނަ ދުވަހެއް ނުވެ ދިމާވީ ޢޭގެ އަނެއް ހަދިސާއެވެ. ގއ. ވިލިގިލިން ކުޑަ ކުއްޖަކު ފިޓްޖެހި ގޮތް ހުސްވެގެން މާލެ ނުގެނެވި ދިގުލައިގެން ދިޔުމެވެ. އެކުޑަ ކުއްޖާފުޅަށް ފަރުވާއެއް ދެވޭވަރުވީ ފިޓް ޖެހުނުތާ 16 ގަޑިއިރު ފަހުންނެވެ. ގަޑިއެއް ދެގަޑިއެއް ހާއިރުގެ ތެރޭގައި އެ ކުއްޖާ މާލެ ގެނެވޭނެ ގޮތް އޮވެމެ އެކަން ނުވެގެން ދިޔައީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ގޮތް ދޫނުކުރުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. އިންޑިއާގެ މަތިންދާ ޑޯނިއާ ބޯޓައި ހެލްކޮޕިޓަރތައް ހުއްޓައެވެ. ގަސްދުގައި ބޭނުން ނުކޮށްގެނެވެ.

ދިވެހި ދަރިއެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށްވުރެ މުއިއްޒަށް މުހިންމުވީ ހަސަދައާއި ގޮތް ދޫނުކުރުމެވެ. ބޮޑާކަމާ މަވެތިކަމެވެ. ކާރިސާގެ ވަގުތުގައާއި މީހެއްގެ ފުރާނަ ސަލާތް ކުރުމުގެ ވަގުތުގައި ވަކިމީހެއްގެ ދަރިއެއް، ވަކި ގައުމެއްގެ މީހެއް، ވަކި ގައުމެއްގެ އެއްޗެއް ބެލުމަކީ އެއްވެސް ތަނެއްގައި އެއްވެސް ބަޔަކު ކުރާކަމެއް ނޫނެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކަށް އޮންނަނީ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމެވެ. 

އެހެން ނަމަވެސް މުއިއްޒު އިސްކުރީ ބޮޑަކަމާ ގޮތް ދޫނުކުރުމެވެ. އެ ކުޑަކުއްޖާފުޅު މާލެ ގެނައުމަށް އިންޑިއާގެ ޑޯނިއާ ބޯޓާއި ހެލްކޮޕްޓަރު ބޭނުން ކުރަން މުއިއްޒު ހުއްދައެއް ނުދިނެވެ. އާހިރުގައި މުއިއްޒުގެ ބޮޑާކަމާއި ގޮތް ދޫނުކުރުމާ އިހުމާލުން އެ ކުޑަ ކުއްޖާގެ ފުރާނަ އުދުހިގެން ދިޔައީއެވެ. މި ދެމަރުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހެނީ ރައީސް މުއިއްޒުނޫން މީހެއް ނޫނެވެ. އިތުރު މިކަހަލަ އެހެން ހާދިސާއެއް ހިނގުމުގެ ކުރީން މުއިއްޒު ސައިޒްކުރަން ނިކުންނަން ޖެހެއެވެ.

ވެރިކަމަށް އެރީ މަތި ލުއި ގާބިލު ސަރުކާރެއް ހިންގާށެވެ. އެކަމަކު ސިޔާސީ މަގާމު ދިނުމުގައި އެމީހެއް މިމީހެއް ކުށުގެ ރެކޯޑެއް ދަރަންޏެއް އަރަންޏެއް ނުބަލައެވެ. މީހަކަށް މަހަކު 66000.00 ރުފިޔާ ދޭ 45 ވަޒީރުން ލައިފިއެވެ. މަހަކު 42000.00 ރުފިޔާ ލިބޭ އަށްޑިހަ އެތައް ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރުން އެބަތިއްބެވެ. މީހަކަށް 32000.00 ރުފިޔާ މަހަކުދޭ 160އަށްވުރެ ގިނަ ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުން ވެސް ލައިފިއެވެ. އަދިވެސް ލަމުން ލަމުން ދަނީއެވެ.

ރައީސް އޮފީހާއި ރިޔާސީ ގަނޑުވަރާއި ނައިބު ރައީސް ގަނޑުވަރުގައި އެކި ފެންވަރުގެ 400އެއްހާ ސިޔާސީ މުއައްޒަފުން އެބަތިއްބެވެ. ކޮންމެ މިނިސްޓްރީއެއްގައި ސިނިއަރ ޕޮލިޓިކަލް ޑިރެކްޓަރުންނާއި ޕޮލިޓިކަލް ޑިރެކްޓަރުން ތިބީ ހައްދެއް ނެތް މިންވަރަށެވެ. އަތޮޅުތަކުގައި އެކި ނަންނަމުގައި ތިބިހާ ސިޔާސީ މުއައްޒަފުން އިންތިހާއެވެ. އެ މީހުންގެ މުސާރައާއި އިނާޔަތް ތަކަށް މަަހަކު ވިއްސަކަށް މިލިޔަން ރުފިޔާ އެބަ ހޭދަކުރެއެވެ. ދުވަހަކު އެބުނާ 700 ސިޔާސީ މަގާމް ހަމަވާ ކަމަކަށް ނުހަދައެވެ. އުޑެއް ބުޑެއް ނޭނގޭ އެތައް ބަޔަކަށް ސިޔާސީ މަގާމު ދީގެން މުސާރަ ދިނުމަށް ދައުލަތުގެ ފައިސާ ހޭދަކުރުމުގައި ހައްދެއް ނެތެވެ. 

ޕާޓީއަށް މަޖިލީހުން މެންބަރުން ގަންނަން ފަންސާސް އެތައް މިލިޔަނެއް ހަރަދުކޮށްފިއެވެ. އެންމެ ހަތަރު މަސް ދުވަހުގެ މުހުލަތަށެވެ. ވެރިކަމުގައި ބަގުޑި ބައްދަން މަޖިލީހުގެ ގިނަ ގޮނޑިތަކެއް ނުހޯދައެއް ނުވާނެތާއެވެ.

އަންނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ގޮނޑިތައް މުއިއްޒު ހޯދަން ބޮޑެތި ފައިސާ ވެރިންނަށް ޕާޓީ ސްލޮޓް ދައްކައިގެން އެތައް ބިލިޔަން ރުފިޔާއެއް ކަޅާކޮށްލައިފިއެވެ. މާލެ ސިޓީ މޭޔަރު ކަމުގައި ހުރިއިރު މާލޭގެ އެތަން މިތަނުން އެއް ޕާކިން ސްލޮޓް އެތައް ބަޔަކަށް ވިއްކިހެން، ޕީއެންސީ މަޖިލިސް ސްލޮޓް ތަކުން ވަކި ސްލޮޓްތަކެއް ވަކި ބަޔަކަށް ހާއްސަ ކުރުމަށް ފަހު ދެން ހުރި ކޮންމެ ސްލޮޓެއް އެތައް ބަޔަކަށް ވިއްކައިފިއެވެ.

ފުނަދޫ ދާއިރާގެ ސްލޮޓް އަދުރޭއަށް މިލްކުކޮށް ދިން އިރު މުއިއްޒުގެ ކޮއްކޯފުޅު ސައުދާއަށް ފ. ނިލަންދޫ ދައިރާގެ ސްލޮޓް ހާއްސަކުރީ ވާދަކޮށްފާނެހެން ހީވާ ކޮންމެ މީހަކަށް ނުއެކަށޭނަ ބޮޑު ސިޔާސީ މަގާމް ދީގެންނެވެ. މުއިއްޒުގެ ދެބެންގެ ދެދަރި ބޭބޭފުޅު ނަމިރާ ނާޒިމަށް ދިއްގަރު ދާއިރާ ދިނީ ހިބައިންނެވެ. ރެޑްވޭވް ސަލީމަށް އޭދަފުށީ ދާއިރާގެ ސްލޮޓް ދިނީ ހިތަކަށެވެ. 

ދާއިރާ ތަކުގައި ކުރިއްސުރެ ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގެ ރޫހު ދިރުވާ އާލާކޮށް ޖާނާ މާލުން ގުރުބާންވި މީހުންނަށް އެއްވެސް އިހުތިރާމެއް އިސްކަމެއް މުއިއްޒު ނުދިނެވެ. ކޮންމެ ދާއރާއަކަށް އެދާއިރާގެ މީހުން ދުވަހަކު ލޯނުދެކޭ ބަޔަކު މުއިއްޒުގެ ކެންޑިޑޭޓުން ގޮތުގައި ނެރެގެން ފައިސާއަޅާ ދާއިރާތައް ގަރަނބު ކޮށްލައިފިއެވެ. ރިޝްވަތާ ފަސާދައިގެ ތެރެއަށް ދާއިރާތައް ވައްޓާލީއެވެ.

އިހަށް ކުރަން ވާކަމެއް ފަހަށް ކުރަންވާ ކަމެއް ނޭނގި ކަންނުކޮށް ނަންވުމަށް ބިލިޔަން ހަރަދު ކުރަނީއެވެ. މުއިއްޒުގެ ކަމަކީ އަމިއްލަ މަގުބޫލުކަން މީހުންގެ ތެރޭގައި ނެތުމުން ސެލްފް ޕްރަމޯޝަނަށް ހަރަދު ކުރުމެވެ. ދައުލަތުން ކުރާނެހާ ކަމެއް ކުރަމުން ދައުލަތް ދަރަނިވެރިވެފައި ވާހަކަ ދައްކަނީ ރައްޔިތުންގެ ހަމްދަރުދީ ހޯދުމަށެވެ.

އެއްޗެއް ނުފޮރުވާން ހުވާކޮށްގެން ވެރިކަން ހޯދި މުއިއްޒަށް ހައްސާސްކަން ބޮޑުވެ ހާމަކުރެވޭ އެއްޗެއް ނެތެވެ. ފެނަކައިން މުއައްޒަފުން ވަކި ނުކުރާން ވަދުވެގެން ވޯޓު ހޯދި މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އެރިގޮތަށް ކަނޑަނީ ފެނަކައިގެ މުއައްޒަފުންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމާއި އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުމާއި ގެއްލުނު ކަނޑުވީ ހިޔާލީ ފޮލާއަކަށެވެ. މާމުއި ހަނދުގެ މޫސުން ނިމިދާ ގޮތުން މުއިއްޒު ބޮލާފޮށާ އެޅޭތަން އެބަފެނެއެވެ. 

މާލޭ ސިޓީކައުންސިލަށްް ރައްޔިތުން މޭޔަރަކު އިންތިހާބުކޮށް އެ މޭޔަރު މަގާމާއި ހަވާލުވާން ވަނީ ތައްޔާރުވެފައެވެ. އައު މޭޔަރ މަގާމާ ހަވާލު ވުމުގެ ކުރީން މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުން ކައުންސިލްގެ ވާގި އަމިއްލައަށް ނައްތާލާތަން ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ.

މާލެސިޓީ ކައުންސިލުން ހިންގަމުންއައި 100 މިލިއަން ރުފިޔާއަށް ވުރެ އަގު ބޮޑު މަޝްރޫއު ތަކެއް ސަރުކާރާ ހަވާލު ކުރަން ނިންމީ ކައުންސިލުގެ ބާރު އަމިއްލައަށް ކަނޑުވާލުމަށެވެ. އެވަރުގެ ނިންމުމެއް ނިންމާނީ ކިހާ އިހުލާސްތެރި ކައުންސިލެއް ވީމާ ހެއްޔެވެ. އަވަސް އަރުވާލައިގެން  ކައުންސިލުން އެ ނިންމުން ނިންމުމުގެ ފަހަތުގައި ނުފޫޒެއް ނެތޭ ބުނީމާ ގަބޫލު ކުރާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ. 

މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ އިހުތިސާސްގައި ހިމެނޭ ކަންތައް ތަކެއް ކައުންސިލުން ނުކުރާން ނިންމާ އެހެން ބަޔަކާ އެކަން ކުރަން ހަވާލު ކުރާނީ ކިހާ ޒިންމާދާރުކަން ކުޑަވީމަ ހެއްޔެވެ.

މާލެ ސިޓީގެ ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދާންވީ ގޮތް ރައްޔިތުން ސާފުކޮށް ބުނެފައިވަނިކޮށް ޑެޕިއުޓީ މޭޔަރު ނަރީސް އިސްވެހުރެ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ ވާގިނައްތާލަން ނޫޅެ، ކަން ނުވަންޏާ އިސްތިއުފާ ދީފާ ވާ ބަޔަކާ ގާނޫނީ ޒިންމާ ހަވާލު ކުރާށެވެ. 

ގާނޫނުއަސާސީގެ 8 ވަނަ ބާބާއި ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާފައިވާ ގޮތާއި ހިލާފަށް ރައީސް އޮފީހުން ވަޒީރުން ފޮނުވައިގެން ސިޓީ ކައުންސިލްގެ އަތް ބަންނަން މުއިއްޒެއް ކަމަކު އުޅޭނެކަމެއް ނެތެވެ. މޭޔަރަކަށް އާޒިމާ ނުހޮވުމުގެ އުގޫބާތް މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް ދޭން ނުހަދާށެވެ. 

އާދަމް އާޒިމުގެ މޭޔަރު ކަމުގައި މާލޭ ރައްޔިތުން އެދޭ ހެޔޮ ބަދަލު ލިބުނަ ނުދިނުމަށް މުއިއްޒާ ގުޅިގެން ނަރީޝްމެން އުޅުމުގެ މާނައެއް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވަރެއް ނެތިގެން ކުރިން އުޅުނު އެންމެންގަނޑު މުއިއްޒު ފަހަތުގައި ރުކުރުވާ ލައިގެން ތިޔަ ތިބިއްޔަކީ އިހުލާސްތެރި ކަމަކުން ނޫނެވެ.

އަމްދުން ރައީސް މުއިއްޒަށް އެއްބާރުލުން ދިނަސް ނުދިނަސް ސިޓީ ކައުންސިލުގެ ކައުންސިލަރުންނަށް ގެއްލޭނެ އެއްޗެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އައު މޭޔަރާ ގުޅިގެން މާލޭއަކީ ރައްކާތެރި އަމާން، މީހުން އުޅޭ ހިތްވާ ކަހަލަ ސިޓީއަކަށް ހެދުމަށްވުރެ ބޮޑު ކާމިޔާބެއް ކައުންސިލަރުންނަކަށް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

ގައުމާއި އަމިއްލަ ސިޓީއަށް ހިދުމަތް ކުރުމަށް ލިބުނު ފުރުސަތުގައި ރައީސް ބޭނުންވާހާ ގޮތް ގޮތަށް ކަންފަހިކޮށް ދޭން އުޅުމަށްވުރެ ކައުންސިލް ބޭނުންވާ ގޮތަށް ރައީސް ލައްވާ ކަންކަން ކުރަން އުޅުން މާ ބުއްދިވެރި ވާނެއެވެ. ކައުންސިލްގައި އޮންނަ ބާރުތައް ސަރުކާރަށް ދީގެން ސަރުކާރުން ބޭނުން ވީމާ ދިދަފަތި ދަމަން ތިބޭ ބަޔަކަށް ކައުންސިލަރުން ނުވުމަށް ނަރީޝް މެން ވިސްނާން އެބަ ޖެހެއެވެ. 

ވަގަށް ހަތިޔާރާއި ޑްރަގާއި ތެޔޮވިއްކުމާއި ކަނޑުފޭރުމުގެ ކާރޫބާރު އެންމެ ގަދަޔަށް ހިގާ އެއް ސަރަހައްދަކީ އިންޑިއާކަނޑެވެ. އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ހިންގާ ގައިރު ގާނޫނީ ކަންކަން ހުއްޓުވުމަށް އިންޑިއާ ކަނޑު ހިއްސާ ކުރާ ގައުމުތައް ގުޅިގެން ބައިނަލް އަގުވާމީ ގުޅުމުގެ ތެރެއިން ފަހަކަށް އައިސް ގިނަގުނަ މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރެވެއެވެ. އިންޑިއާ ކަނޑު ހިއްސާކުރާ ގައުމު ތަކުގެ ތެރެއިން ހުރިހާ ގޮތަކުން އިންޑިއާގެ ގާބިލުކަން އެހެން ހުރިހާ ގައުމަކަށް ވުރެ ބޮޑެވެ. އެހެންކަމުން އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރި ކަމުގެ މަސައްކަތުގައި އިސް ދައުރު އަދާކުރަނީ އިންޑިއާއެވެ. 

އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރި ކަމަށްޓަކާ ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކުރުމުގެ ގާބިލުކަން ކުޑަ ގައުމުތަކަށް ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ގާއިމުކޮށްދީ ދުވަހުން ދުވަހަށް ހިންގަންޖެހޭ ހަރަކާތްތައް އިންޑިއާއިން ހިންގާދެއެވެ. އެގޮތުން ރާއްޖޭގައި ދެހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއަރ ބޯޓެއް ބާއްވައިގެން އެ އޮޕަރޭޝަން ރާއްޖެއަށް އިންޑިއާއިން ހިންގާދެނީ އެހެން ވެގެންނެވެ. އެވަރުގެ އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގުމަށް މާލީ ބޮޑު ހޭދައެއް ކުރުމަށްވުރެ އެހެން ކަންކަމަށް ރައްޖޭން ކުރަންޖެހޭ ހަރަދު ގިނަވެފައި ބޮޑެވެ. އެހެން ކަމުން އިންޑިއާއިން އެ ޒިންމާ އަދާކޮށް ދިނުމަކީ ރާއްޖެއަށް ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ލުއި ހަރަދު ކުޑަ ފައިދާ ބޮޑު ކަމެކެވެ. އަނެއްކޮޅުން ސާރޗް އެންޑް ރެސްކިއު އޮޕެރޭޝަނަށް ބޮޑު ހަރަދެއް ނުކޮށް އިންޑިއާއި އެ ހިދުމަތް ލިބުމަކީ ރާއްޖެއަށް ލިބޭ ވަރަށް ބޮޑު ފައިދާއެކެވެ. އެތައް ބައެއްގެ މުދަލާއި ފުރާނަ ސަލާމަތް ކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.

އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރި ކަމަށްޓަކައި ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމުގެ އޮޕަރޭޝަނުގައި ރާއްޖެ އޮތް ތަނުގެ ގޮތުން ރާއްޖެއަކީ ވަރަށް މުހިންމު ތަނެކެވެ. އެހެން ކަމުން ރާއްޖޭގައި އެ އޮޕަރޭޝަން ހިންގުން އިންޑިއާއަށް މުހިންމުވަނީއެވެ. އެނޫން ބޭނުމެއް އިންޑިއާއަކަށް ރާއްޖޭގައި ނެތެވެ. ބުނެވުނު އެއްޗެއް ވީމާ ބަސް ގަދަކުރަން ގައުމު ނުރައްކަލަށް ވައްޓާލައިގެންވެސް މުއިއްޒު ބޭނުން ވަނީ ނަމެއްގައި އިންޑިއާ އައުޓް ކުރާށެވެ.

މުއިއްޒެއް ކަމަކު ދިވެހި ރައްޔިތުންނާ ބަތް ކައްކާ ކުޅެން ނޫޅޭށެވެ. ގައުމުގެ މިނިވަންކަން ގެއްލޭތީ ތެޅިފޮޅުނު މުއިއްޒަށް އިންޑިއާގެ ޑޯނިއަރ ފްލައިޓާއި ދެ ހެލްކޮޕްޓަރުން ހިންގާ އޮޕަރޭޝަން ހިންގަން އިންޑިއާ ބަޔަކު ތިއްބަސް މިހާރު އޯކޭއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ޔުނީފޯމް ލައިގެން ބަޔަކު ނުތިބެނިކޮށް އިންޑިއާ ސިފައިން އައުޓް ވީކަމަށް މުއިއްޒަށް ވީއެވެ. 

ޕޯޑިއަމަކަށް ހުއްޓެވުނީމާ ރާއްޖެއަކީ މިނިވަން ގައުމެކޭ އެއްގައުމަކަށް ބަރޯސާއެއް ނުވާނަމޭ ސިޔާދަތޭ ރަތްރޮނގޭ ކިޔާއިރު ހުންނަނީ އޮށްދާހިއްލާ މޭގަނޑު އަނގަޔަށް އަންނަ ވަރަށް ބިރުގެންފައެވެ. އެވާގޮތެއް ނޭނގެއެވެ. އެކަމަކު ގޯހެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒުގެ ހަމައިން ރައީސް ޔާމީނު ވެސް މިނިވަންކޮށްފިއެވެ. މިހަރު އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލާ ނިންމަނީއެވެ. އާނއެކެވެ. ޔުނީފޯމް އަޅައިގެން ނޫޅެންޏާ ސިފައިންނަކަށް ނުވާނެތާއެވެ.

މުއިއްޒުގެ ހަމައިން ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރިޔަސް ބަންދުގައި ހުންނަވާހެން އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުންވެސް ޖެހެނީ އެއްތާނގައެވެ. މުއިއްޒު ބަލާ ގޮތަށް އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލީމާ އިންޑިއާގެ ޑޯނިއަރ ފްލައިޓާއި ދެ ހެލްކޮޕްޓަރުން ހޯދާ އެއްކޮށް ފޮނުވަމުންދާ މައުލޫމާތު ބަރާބަރަށް އިންޑިއާއަށް ލިބިލިބި ހުންނާނެއެވެ. ތިބި އިންޑިއާސިފައިން ޔުނީފޯމް އެޅުން ހުއްޓުވާފާ އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުނު ކަމަށް ބުނެ ހަވާ އެރުވީމާ ހުންނަނީ އިންޑިއާ ސިފައިން ރަނގަޅަށް ބޭލިފައެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބަޔަކަށް ފެންނަނީ މޭޔަރަކަށް ސަރުކާރުގެ ޕަޕެޓެއް ބަހައްޓަން ކަމަށް ވާނަމަ ރައްޔިތުން މޭޔަރަކަށް ހޮވާނީ ޕަޕެޓެކެވެ. ސަރުކާރުގެ ކުޅޭކުޅޭ ބުދެއް ހޮވަން ބޭނުން ނުވަންޏާ ރައްޔިތުން ހޮވާނީ ސަރުކާރުން ކިޔާހާ ލަވަޔަކަށް ނުނަށާނެ މޭޔަރެކެވެ.

ސަރުކާރުން ކުރާހާ ކަމަކީ ރައްޔިތުންނަށް އެންމެ ފައިދާ ހުރި ރަނގަޅު ކަންކަމަށް ނުވެދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ސަރުކާރުގެ ޕަޕެޓެއް މޭޔަރަކަށް ހޮވައިގެން ރައްޔިތުން އެދޭ މޮޅާ ރަނގަޅު ނުވުން ކައިރިއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހެވާ ލާބައަށް މަސައްކަތް ކުރާނަމަ މޭޔަރަކީ އެއްކޮޅު ނުވަތަ ދެކޮޅު ޕާޓީއެއްގެ މީހަކަށް ވުމަކުން ރައްޔިތުންނަށް ލިބޭނެ ދެރައެއް ނެތެވެ.

ހަމަ ރަނގަޅަށެވެ. މާލޭގެ މޭޔަރަކަށް ބޭނުންވަނީ އުފެދުމުގައިވެސް ބާތިލު ގާނޫނީ ލަފާދީގެން ދައުލަތުން އެތައްސަތޭކަ މިލިޔަން ޑޮލަރެއް ނަގާލާފައިވާ އަދި އިތުބާރު ގެއްލިގެން މަގާމު ގެއްލި އޮފު ކެނޑިފައިހުރި ބަންޑާރަ ނައިބެއް ނޫނެވެ. މާލޭގެ މޭޔަރަކަށް ބޭނުންވަނީ މާލޭ މީހުނަށް މާލެ ސަރަހައްދުން ގޯތިދޭތީ ދެފައިކައިރި ނުވެގެން ޓްވިޓަރގައި އަޑު އުފުލި ބޭނޭ ނާޅިއެއް ނޫނެވެ. މާލޭގެ މޭޔަރަކަށް ބޭނުންވަނީ ފައިލު ބޮޑި ބަނޑުދަށު ލައިގެން ކޯޓަށް ހިގާނެ ލޯޔަރެއް ވެސް ނޫނެވެ. މާލޭގެ މޭޔަރަކަށް ބޭނުންވަނީ އެއްޕާޓީން އަނެއް ޕާޓީއަށް ދުވެ އެތޯހެވީ މިތޯހެވީ ބަލާ އޮއެ ކަނދެއް ވެސް ނޫނެވެ.

މާލޭގެ މޭޔަރަކަށް ބޭނުންވަނީ މީހަކާ ގުޅިގެން އުފާވެރި ހަޔާތެއް ހޯދަން ނޭނގިފައިހުރި މަވެތި އެކަނިވެރި މައެއްވެސް ނޫނެވެ. މާލޭގެ މޭޔަރަކަށް ބޭނުންވަނީ އުމުރުގެ ބޮޑުބައިގާ ގައުމުގެ ސިޔާސަތު ކަނޑައަޅާ ހިސާބުގައި ހުރެ އަންހެނުން ބާރުވެރި ކުރުވުމުގައި ފޭލިވެފައި ހުރި ކަނބަލެއް ވެސްނޫނެވެ. މާލޭގެ މޭޔަރަކަށް ބޭނުންވަނީ ލަގްޒަރީ ދިރިއުޅުމަށްޓަކާ ދަރަނިވެރިވެ ދަރަނިން ބޯހިކެންނެތް ދަރަނި ބޮލެއްވެސް ނޫނެވެ.

ވިސްނާ ފިކުރު ކުރާށެވެ. އަމިއްލަ ދިރިއުޅުމުގައި ފެއިލްވެ ބަނގުރޫޓުވެފައިވާ މީހަކަށް މާލެ ސޓީގެ ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާ މަންފާއަށް ކޮށްދެވޭނީ ވަކިން ކޮން ކަމެއް ހެއްޔެވެ. ދެފޮޅުވަތް ދޭތެރެއިން ގާނޫނީ ބައުބައު ގަނޑު ހޯދައިގެން ފަސްކޮށް ލަސްކޮށް ދިގުދެންމުން ނޫން ކަމެއް ބަނގުރޫޓް ލޯޔަރަކަށް ނުކުރެވޭނެއެވެ. އާހިރުގައި ސަރުކާރަށް ވެސް އެކަހަލަ މޭޔަރަކު ވާނީ އަޅާފައި އޮތް ކަނޑު މައްޗަކަށެވެ.

ވެރިކަމަށް ޕީއެންސީ - ޕީޕީއެމް އައުމަށް ފަހުވެސް އިންޑިއާއަށް ފުރައްސާރަ ކުރުމެއް އެމީހުން ނުހުއްޓައެވެ. ރައީސް ޑރ. މުއިއްޒު ސަރުކާރުގެ އިސް މަގާމުތަކުގައި ތިބި ގިނަ ބަޔަކު ހުއްޓާނުލާ ކޮންމެ ދުވަހަކު އިންޑިއާއަށް ފުރައްސާރަ ކުރާ ކުރުން ސީރިއަސް މައްސަލައެއް ގޮތުގައި އިންޑިއާއިން ނަގައިފިއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވަޒީރުންގެ ނައިބުންނާއި ވެރިކަން ހިންގާ ޕާޓީގެ އިސްސަފުގައި އުޅޭ އެތައް ބަޔަކު އިންޑިއާއާއި ދެކޮޅަށް އުފުލަމުންދާ އަޑަކީ ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ނޫން ކަމަކަށް މިހާރަކު އިންޑިއާއަކުން ނުދެކެއެވެ. 

ވެރިކަމުގެ ހުވާކުރި ފަހުން ރައީސް މުއިއްޒު ވެސް އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް އެކި ފަހަރު ދައްކަވާފައިހުރި ވާހަކަ ތަކުން ދިވެހި ރާއްޖެއާއި މެދު އިންޑިއާގެ ހިތް ހެވެއް ނޫނެވެ. ދެގައުމުގެ ދެމެދުގައި އުފެދިފައިވާ ނުތަނަވަސްކަން އިންޑިއާގެ އާއްމު ރައްޔިތުންނާ ހަމައަށް ތިލަވެ އެއް ރޫހެއްގައި ރާއްޖެ ބޮއިކޮޓް ކުރުމުގެ ކެންޕޭނަކަށް ތައްޔާރު ވަމުން ދާކަމުގެ ކޮޅުމަތި ފެންނަން ފަށައިފިއެވެ. 

އިންޑިއާގައި ދިރިއުޅޭ ދިވެހި ޢާއިލާތަކަށް ދަތިކޮށް އިންޑިއިން ބޭރުވާވަރު ކޮށްލުމުގެ އަމާޒު ހިފައިގެން މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް ރޭވެމުންދާ ކަމަށްވެއެވެ. ބޭސްފަރުވާ ކުރުމަށް އިންޑިއާއަށް ދާ ދިވެހިންނަށް ދަތިކުރުމާއި ކުރިން ދިވެހިންނަށް އިންޑިއާގައި އޮންނަ ލުއިތައް މުޅިން ކަޑާލުމަށް ވިސްނަމުން ދާކަމަށް ވެއެވެ. 

ރާއްޖެ އަންނަ އިންޑިއާ ޓުރިސްޓުންނަށް ލަކުޑިދީބުގެ ގޮނޑުދޮށްތައް ހާއްސަކޮށް، ހާއްސަ ޓޫރިޒަމް ޒޯނަކަށް ލަކުޑިދީބު ތަރައްގީ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފަށައިފިއެވެ. ރާއްޖެއަށް އިންޑިއާ އިން ގެންނަ އަސާސީ މުދާ ލިބުމުގައި ދީފައި އޮންނަ ހުރިހާ ލުއިތަކެއް ދިނުން ހުއްޓާލާ ރަސްމީކޮށް އިއުލާނު ނުކޮށް ދަތިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅު ތަކެއް އެޅުމަށް ވިސްނަމުން ދާކަމަށް ވެއެވެ.

ރާއްޖެއަކީ ބަޖެޓް ސަޕޯޓްގެ ގޮތުގައާއި އެހެނިހެން ގޮތްގޮތުން ހިލޭ އެހީއާއި ލޯނު އެހީ ދެމުން އަންނަ އެންމެ އެކުވެރި ގައުމެވެ. ލޯނުތައް ރިސްޓްރަކްޗަރ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ސަރުކާރުން މިހާރު ވެސް ދަނީ ކުރެވޭތޯ ބަލަމުންނެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ސަރުކާރުގެ އަމަލުތައް ހުރި ގޮތުން އެކަމަކީވެސް އެހާ ފަސޭހައިން މިހާރަކު ކޮށްދެވެން އޮތް ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. 

ރާއްޖެއަށް ދިމާވި ދަތި އުނދަގޫ ހުރިހާ ވަގުތެއްގައި އެންމެ އަވަހަށް އެންމެ ރަނގަޅަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެމުން އައިސްފައި ވަނީވެސް އިންޑިއާއިންނެވެ. 88 ނޮވެމްބަރ 3 ގެ އުދުވާނާއި ސްނާމީ އާއި މާލެ ފެނަށް ޖެހުމުންނާއި ކޮވިޑްގެ ހާލަތުގައި އިންޑިއާއިން ވެދިން އެހީތެރިކަމަކީ ދިވެހިން ބަލައިގަތް ކަންކަން ކަމަކަށް މިއަދަކު އިންޑިއާ އަކުން ނުދެކެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރާއި ސަރުކާރަށް ތާއީދުކުރާ ފަރާތްތަކުން އަމަލުކުރާ ގޮތުން ރާއްޖޭގެ ބޯމައްޗަށް ނަގާ ވިލާގަނޑުގެ ބޮޑުކަމާއެވެ. ސޯޝަލް މީޑިއާގައި އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕޭން ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހިންގަނީ މިދުއަމް ސައުދު ކިޔާ ދިވެއްސެއް ކަމަށް މައުލޫމާތު ލިބެއެވެ. މިދުއަމް ސައުދަކީ ޗައިނާ-މޯލްޑިވްސް ޕްރެންޑްޝިޕް ޖަމުއިއްޔާގެ އިސް މަސްއޫލު ވެރިއެއް ކަމަށްވެއެވެ. އޭނާ އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް ކުރާ ކެންޕޭނަކީ ޗައިނާގެ މަސްލަހަތުގައި ކުރާ ކަމެއްކަމަށް ބުނެއުޅެއެވެ. ކޮންމެ ހެނެއް ވިޔަސް ކަމަކީ އެކަމުގެ ނުރައްކާތެރިކަން ރާއްޖެއަށް އިންތިހާއަށް ބޮޑުކަމެކެވެ.

ތިބާގެ ކިބައިގައި ހުރި ވެއްޓުނީމާ ތެދުވެ ހިންދަމާލުމުގެ ހަކަތަ މިހާރު ކޮބާހެއްޔެވެ. ޒިންމާދާރު ވާދަވެރި ހަކަތަ ނެތުނީ ހެއްޔެވެ. އާރެއް ބާރެއްނެތް ކޮންމަސްބުރި އަކަށް ބަދަލުވީ ހެއްޔެވެ. ޑީއާރުޕީ ދިޔަމަގުން ދާން ދޫކޮށްލީ ހެއްޔެވެ. ނޫނީ އެމްޑީޕީ ނޭވާ ހޮޅިއަށް އެޅެނީ ހެއްޔެވެ.

ވެރިކަމުގައި އޮތުމާއި ނެތުމަކީ ކުރިއަކުން އެމްޑީޕީއަކަށް މުހިންމު ކަމެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތައް ހޯދާކަށަވަރުކޮށް ދިނުމަށް އެމްޑީޕީން ކުރިކަމެއްކުރީ ވެރިކަމުގައި އޮވެގެނެއް އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. 18 އަހަރަށް ވޯޓުލުމުގެ ހައްގާއި ހިޔާލުފާޅުކުރުމުގެ ހައްގު ހޯދީ ވެރިކަމުގައި އޮވެގެނެއް ނޫނެވެ. ޕާޓީ ނިޒާމަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ފުރޮޅާލީ ވެރިކަމުގައި އޮވެގެނެއް ނޫނެވެ. ފޮތް ލިސްޓާއި ޖިސީއީ ފައިސާއަށް ސަލާން ޖެހުން ހުއްޓުވީ ވެރިކަމުގައި އޮވެގެނެއް ނޫނެވެ. ޕާޓީގެ މެންބަރޝިޕް ބޮޑުވެގެން ގޮސް ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ޕާޓީއަށްވީ ވެރިކަމުގައި އޮވެގެނެއް ނޫނެވެ. އެ ހަކަތަ މިއަދު ކޮބައި ހެއްޔެވެ. 

ބައިބަޔަށް ކޯނި ކޯންޏަށް ޕާޓީން މެންބަރުން ކެނޑެމުން އެބަދެއެވެ. މަޖިލީހުގައި ލިބި އޮތް ސްޕަރ މެޖޯރިޓީ ތޭރައިން ތޭރައިން ކެނޑި މެޖޯރިޓީ އޮތީ ކިރިޔަ ކިރިޔާއެވެ. ތިޔަ ބަލަނީ އެއީވެސް ކާމިޔާބެއް ކަމަށް ހެއްޔެވެ. އިއްޔެއާއި ޖެހެންދެން ކިރިޔަކިރިޔާ ތިންހާސް ހަމަވާ ނުވާގައި އޮތް ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރުޝިޕް އެމްޑީޕީއާއި އަރާ ހަމަކުރަނީއެވެ. އަދިވެސް ތިޔަ އޮތީ ހަނެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި މަޖިލީހަށް ހޮވޭ މެންބަރުން މީގެ ކުރިން ޕާޓީ ބަދަލުނުކޮށް ތިބެނީކީ ޕާޓީ ބަދަލު ކުރުން މަނާ ކުރާ ގާނޫނެއް އޮވެގެނެއް ނޫނެވެ. ޕާޓީގެ ޓިކެޓްގައި ހޮވޭ މެންބަރަކު ޕާޓީ ބަދަލުކޮށްފިނަމަ އެމްޑީޕީން އެ މެންބަރަކު ސައިޒް ކޮށްލާތީއެވެ. އަޑުއުފުލާ މުޒާހަރަކޮށް އެ މީހަކަށް މީހުންގެ ތެރޭގައި އިސްއުފުލާ ނުލެވޭވަރު ކޮށްލާތީއެވެ. ޕާޓީގެ ހައްގު ކަށަވަރު ކުރަން ޕާޓީން ކެރިގެން ނިކުންނާތީއެވެ.   

ދޮގާ ވަގާ މަކަރުން ވެރިކަމަށް އަރާހުރީ ކައިރީގައި މަޖިލިސް މެންބަރަކު ނެތް ސިޔާސީ ގޮތުން ހޮޅި ގިނިކަންޏާ ހުރި މީހެކެވެ. އެމްޑީޕީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ބަލިވިއެއްކަމަކު އެއްލައްކަ ނުވަހާހަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން އެމްޑީޕީއަށް އިތުބާރުކޮށް ވޯޓު ދިނެވެ. އަދަދުން ބަލާއިރު އެއީ ކުޑަ އަދަދެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަން ހޯދި މީހުން ފިޔަވާ އެހެން އެއްވެސް ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށް އެމްޑީޕީއަށް ލިބުނު ވަރާ ގާތަށްވެސް ވޯޓެއް ނުލިބެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ހިތްވަރުގެ ބަހެއްގެ މިންވަރުވެސް އަދިއަދަށް ވެސް އެމްޑީޕީން ބުނެ ނުލެވެއެވެ. ލިބިއޮތް ތާއީދު ހިފެހެއްޓުމަށް ކުރެވުނު ކަމެއްނެތެވެ. 

ކިތަންމެ ކުޑަޔަސް އިންތިހާބަކުން ފޭލިވުމަކީ ބޮޑު ބައްޔެކެވެ. އެންމެ ފަހުން ބޭއްވި ލޯކަލް ކައުންސިލް އިންތިހާބު ތަކާއި ޑަބްލިޔުޑީސީ ބައިލެކްޝަންތަކުންވެސް އެންމެ ގޮނޑިއެއްވެސް އެމްޑީޕީއަށް ނުހޯދުނެވެ. ދެން ކުރިމަތީގައި އޮތީ ބޮޑު ދެއިންތިހާބެވެ. މާލެ ސިޓީ ބައި އިލެކްޝަނާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބެވެ.

މާލެސިޓީ މޭޔަރު ކަމަށް އެމްޑީޕީ ނިކުމެ ހުންނެވީ ހަކަތަހުރި ނަތީޖާ ނެރެދީފައިވާ އިތުބާރުހުރި ކެންޑިޑޭޓެކެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ފުކެއްވެސް ދޫކޮށް ލެވިއްޖެނަމަ ރައީސް ސޯލިހު ކުރެއްވި ތަޖުރިބާ އެމްޑީޕީ ކުރަންޖެހިދާނެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ މުޅި ރީނދޫ ލަޝްކަރު ނިކުމެ އެއްވާނަކަށް މަސައްކަތް ނުކޮށްފިނަމަ ކަންޒު ކަހަނބާ މުސަޅުގެ ރޭހަށް ވެދާނެތީ ބިރު ގަނެއެވެ.  

އެހެނެއް ކަމަކު ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ވެރިމީހާ އަޒުލް ކުރެވޭ ގޮތަށް ހަމަޖެހިފައި އޮންނަނީ އެހާލަތު މަދުން ނަމަވެސް ކުރިމަތި ވާނެތީއެވެ. ވެރިކަމެއްގެ ކިތަންމެ ޅަފަތުގައިވެސް ވެރިއަކު ވެރިކަމުން ދުރުކުރަން ޖެހިއްޖެނަމަ ކުރެވޭ ގޮތަށް އޮންނަނީ ރައްޔިތުންގެ ހެވާ ލަބައަށްޓަކައެވެ. ވެރިކަމަށް ރައްޔިތުން މީހަކު އިންތިހާބު ކުރުމަކީ އެމީހަކު ކުރާނެހާ ކަމެއް ކުރަންދެވޭ ލައިސަންސަކަށް ނުވާތީއެވެ. މީހަކު ވެރިކަމަށް އެރީ ދޮގާ ވަގާ މަކަރާ ހަދައިގެންކަން ފަޅާއެރުމުން އެމީހަކު ވެރިކަމުން ބޭލުމަކީ ނުކޮށް ނުވާނެ ކަމެކެވެ. ލަސްކޮށް ފަސްކުރުން ހެޔޮނުވާނެ ކަމެކެވެ.

ވެރިކަމަށް އައުމަށްޓަކާ މީސްމީހުން ވައުދުވެއެވެ. ވާހާ ވައުދަކީ އަކުރުން އަކުރަށް ފުއްދޭ ކަންކަމަށް ވެސް ނުވެދެއެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ އެ މީހާއަކީ ވައުދު ނުފުއްދާ ދޮގުހަދާ މީހަކަށް ބަލައިގެން ވެރިކަމުން ބާލާކަށް އެކަކުވެސް ނޫޅޭނެއެވެ. 

ވެރިކަމަށް އައުމަށް ވާވައުދަކީ އެވައުދެއްގެ ސަބަބުން ގައުމީ ސަލާމަތަށް ހުރި ނުރައްކަލަކަށް ވެއްޖެނަމަ އެއީ ބިރުވެރި ކަމެކެވެ. އެވައުދެއްގެ ސަބަބުން ގައުމުގެ ގާނޫނުގެ ބާރު ކެނޑި ދައުލަތުގެ ހުކޫމަތަށް ބުރޫ އަރާނަމަ އެއީ ނުރައްކާތެރި ކަމެކެވެ. އެ ވައުދެއްގެ ސަބަބުން ބައިނަލް އަގުވާމީ ގާނޫނުތައް މުގުރާލެވޭ ނަމަ އެއީ ދެވޭ ގެއްލުމެކެވެ.

ޑރ. މުއިއްޒު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް އެރީ ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާ އޮތް ބިރުވެރި ވައުދުތަކަކާ އެކުގައެވެ. ބައިނަލް އަގުވަމީ ހަމަތަކުގެ މަތިން އަވައްޓެރި ގައުމަކާ ރާއްޖެ އާއި ދެމެދު ވެވުނު އެއްބަސް ވުމެއްގެ ތެރެއިން ހިނގަމުން އައި ގާތް ގުޅުމަކީ އަޅުވެތި ކުރުމެއް ކަމަށް ސިފަކޮށް އެކަން ނިންމުމުގެ ވައުދު ވެގެންނެވެ. ދުނިޔޭގެ އަސްކަރީ އަދި އިގްތިސާދީ ބޮޑުބާރަކާ ހަނގުރާމަ އިއުލާނު ކުރަމުންނެވެ. ރާއްޖޭގެ އަޝްކަރިއްޔާ އާއި އިންޑިއާ އަޝްކަރިއްޔާ އާއި ދެމެދު ވެވިފައިވާ ސަރޗް އެންޑް ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަން އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ރާއްޖޭގައި ތިބޭ މަދު އިންޑިއާ ސިފައިން ކޮޅަކީ ގައުމު އަޅުވެތިކޮށްގެން ތިބި ބައެއް ކަމަށް ސިފަކޮށް އެމީހުން ބާލަން ވައުދު ވެގެންނެވެ. 

ވެރިކަމަށް އެރުމާއެކު ރާގު ބަދަލުވެ އިންޑިއާ ސިފައިންނަކީ ރާއްޖޭގައި ތިބެންޖެހޭ ބައެއް ކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. ނަން ނެގޯޝިބަލް ކަމެކޭ ބުނެ އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލަން ވެރިކަމަށް އެރި މީހާއަށް ޖެހުނީ އިންޑިއާ އާއި އެކުގައި ނެގޯޝިއޭޓް ކުރާށެވެ. ގަދަކަން ދައްކާފައި އިންޑިއާ ސިފައިން ބާލަން ހިފާލިނަމަ ގައުމު ވެއްޓޭނީ ހަނގުރާމައިގެ ހާލަތަށް ނޫންކަމެއް ނޭގެއެވެ. އެވަރުގެ ނުރައްކަލަކަށް ގައުމުވައްޓާލީ މުއިއްޒު ވެރިކަން ހޯދުމަށް ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލައިގެންނެވެ. 

މުއިއްޒު ވެރިކަން ހޯދުމަށް ވީ އަނެއް ދޮގު ވައުދަކީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުން ބައެއް މޮރިޝަސްއަށް ވީއްކާލާފައިވާ ކަމަށް ބުނެ ކަނޑުގެ އެބައި ހޯދާ ދިނުމަށް ވީ ދޮގު ވައުދެވެ. ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ސަރަހައްދާ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު އޮޅުވާލައިގެން ގަސްތުގައި ފެތުރި ދޮގު ވާހަކަ ތަކެވެ. ޗާގޯސްގެ ރަށްތަކާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު އޮންނަ ކަނޑުގައި މޮރިޝަސްގެ ހައްގު އޮތް ކަމަށް ބުނެ އިޓްލޮސްގައި ރާއްޖެއާ ދެކޮޅަށް މޮރިޝަހުން ދައުވާ ކުރުމުން ޖަވާބުދާރީވުމަށް ރާއްޖޭން ފުރަތަ ދެކޮޅުހެދުމުން އެމައްސަލަ އިޓްލޮސްގައި ނުބަލާ ހުއްޓާލާފައި އޮތްކަން ރަގަޅަށް މުއިއްޒަށް އެނގޭނެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ ކޯޓްގެ އިސްތިޝާރީ ލަފައާއި އެކު އދގެ އާއްމު މަޖިލީހުން ޗާގޯހުގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަހަށް އޮތް ކަމަށް ނިންމުމުން އިޓްލޮސްގައި ހުއްޓިފައި އޮތް މައްސަލަ ބަލަން ނިންމާ އެކަން ރައްޖެއަށް އެންގިއެވެ. އިޓްލޮސްއިން އެންގުމުން ރާއްޖޭން ޖަވާބު ދާރީވެ ވަކާލާތުކޮށްގެން ރާއްޖެއަށް ބޮޑުބައި ހޯދިއެވެ. އެގޮތުން ބައިނަލް އަގުވާމީ ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ރާއްޖޭގެ ދެކުނުގެ އިގްތިޞާދީ ސަރަހައްދު އިޓްލޮސްއިން ހަމަޖެއްސި ހަމަޖެއްސުމަކީ ކަނޑު ވިއްކާލުން ކަމަށް ހަދައިގެން ކަނޑު ހޯދަން ވީ ދޮގު ވައުދަކީ ކަނޑައެޅިގެން ރައްޔިތުންނަށް މުއިއްޒު އޮޅުވާލި އޮޅުވާލުމެކެވެ. 

ވެރިކަން ހޯދުމަށްޓަކާ ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުންގެ ތާއީދު ހޯދުމަށް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅަކާއި ހުސްގޮނޑިއެއް ބޭނުން ކޮށްގެން މުއިއްޒު ކެންޕޭނު ކުރިއެވެ. ކުރި ކެންޕޭނުގައި އެންމެ ބާރަށް ދެއްކީ ރައީސް ޔާމީނަށް ހަރާން ހުކުމެއް ކޮށްގެން އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ވެރިކަން ލިބުމާއެކު ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރާނެ ކަމުގެ ދޮގު ވައުދެވެ. މިކަމުގައި ވީ ދޮގު ވައުދަށް ވުރެ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑީ ރާއްޖޭގެ ޖުޑިޝަރީގެ އިތުބާރު ރައްޔިތުންނަށް ގެއްލުވާލި ގެއްލުވާލުމެވެ. ފަނޑިޔާރުންގެ ކަރާމާތް ނަގާލި ނަގާލުމެވެ. ދައުލަތުގެ އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ބާރު އެއީ އެއްވެސް އަގެއް ނެތް ތަނެއް ކަމަށް ހެދި ހެދުމެވެ. 

ކުރަން ކިތަންމެ ބޭނުން ނޫނަސް މުއިއްޒު އަޒުލު ކުރަން ޖެހެނީ މިދެންނެވި ސަބަބުތަކަށް ޓަކައެވެ. ގައުމީ ސަލާމަތަށްޓަކައެވެ. ސަރަހައްދީ ދެބަސްވުމުން ގައުމު މިންޖު ކުރުމަށް ޓަކައެވެ. ދައުލަތުގެ އަދުލު އިންސާފު ގާއިމު ކުރުމުގެ ބާރުގެ އިތުބާރާ ހުރުމަތަށްޓަކައެވެ.

މީގެ ފަހުން މީހަކު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް އަންނަން ދުވަހަކުވެސް މިފަދަ ހައްދުފަހަނައެޅި ދޮގުހަދަން ދިވެހިން ގަބޫލު ނުވާނެކަން ގާނޫނީ ހަމަތަކުން ކަނޑައެޅުމަށްޓަކާ މުއިއްޒު އަޒުލް ކުރުން ލާޒިމެވެ. އެފަދަ އޮޅުވާލުމާ ދޮގާ މަކަރުން ވެރިކަމަށް އަރަން ދިވެހިން ފުރްޞަތު ނުދޭނެކަން އެންމެންވެސް ދަންނަން ޖެހެއެވެ.      

އެއްކަމަކީ ރައީސް ޔާމީނު ސައިޒްކޮށް އެކަހެރިކޮށްފައި ބެހެއްޓުމެވެ. ދެންކުރާ އަނެއް ކަމަކީ ޕީއެންސީއަށް މެންބަރުން އިތުރުކޮށް އަންނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ޕީއެންސީއަށް ހޯދުމެވެ. ބުނެވި ދިޔަ ދެކަން ކުރެވެމުން ދިޔަނަމަވެސް މިހާރުން މިހާރަށް އެންމެ ބޮޑު އިސްކަމެއްދެނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން އަޒުލުކުރިޔަ ނުދިނުމަށެވެ.

މިވަގުތު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި އަޒުލުކުރެވޭ ވަރުގެ މެޖޯރިޓީއެއް އެމްޑީޕީގައި އޮތުމަކީ މުއިއްޒުގެ އެންމެ ބޮޑުކަން ބޮޑުވުމެވެ. އެކަން ބޮޑުވުން އިތުރަށް ބޮޑުވެގެން ދިޔައީ މަޖީލީހުގެ ގަވައިދަށް ގެނައި ބަދަލަކުން އަޒުލް ކުރުމުގައި އިޖުރާއީ ފަސޭހަ ތަކެއް އިހުނަށްވުރެ ބޮޑުވެގެން ދިޔުމުންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ސައިޒު ކުރެވޭނީ ވެސް އަދި މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ހޯދޭނީވެސް ވެރިކަމުން ނުވެއްޓި ހުރެވިގެންނެވެ. 

މަޖީލީހުގެ ގަވައިދަށް ގެނައި ބަދަލުތަކުން އަޒުލް ކުރުމުގައި އިޖުރާއީ ފަސޭހަ ކޮށްލުމުން ދެނަކާ ދެނެއް ނެތެވެ. އައު މަޖިލީސް އިންތިހާބު ކުރެވެން ދެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ހުއްޓުވެން އޮތީ ކޮންގޮތަކަށްތޯ  މުއިއްޒު ބެލިއެވެ. ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު އިއުލާނުކޮށްގެން މަޖިލިސް ހުއްޓުވެން އޮތްތޯ ބެލިއެވެ. ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައިވެސް މަޖިލިސް އުވާލެވެން ނެތުމުން ކުއްލިނުރައްކަލުގެ ހާލަތަކީ މިދަނޑިވަޅަށް އެކަށީގެންވާ ކަމަކަށް ނުވިއެވެ.

އަޒުލުކުރުން ހުއްޓުވުމަށް ކުރެވެން އޮތީ ކޮންކޮން ކައްތައްތަކެއްތޯ ބެލިބެލުމުން މުއިއްޒަށް ފެނުނީ އެކަމުގައި ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދުމަކީ އެކަމުގެ ހައްލަކަށް ވެދާނެ ކަމަށެވެ. އެވިސްނުމުގައި ގާސިމް އިބްރަހީމާ އެކަނި މަސްވަރާ ކުރުމުން މަންޒަރު ހަޑިވެ އެކުގައިތިބި އެެހެން ލީޑަރުންގެ ހިތްކަޅުވެދާނެތީ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ ވެރިންނާ މަޝްވަރާ ކުރުމުގެ ސިލްސިލާއެއް ފެށިއެވެ. ގާސިމް އިބްރާހީމާއި ކާނަލް ނާޒިމާއި ސަންސިޔާމާއި ހަސަން ލަތީފާއެކު ވަކިވަކިން ބައްދަލުވުން ތަކެއް ބޭއްވިއެވެ. ވެރިކަން ދަމަހައްޓާދޭން އާދޭސް ކުރިއެވެ. އެމީހުން އެދުނުހާ ކަމަކަށް އެއްބަސްވިއެވެ. ފަހުން މައުމޫނާއި ވަހީދާ ބައްދަލުކުރީ ވެސް ދެވަނަ ދެކަމެއްގައެއް ނޫނެވެ.

މަޝްވަރާތަކުގެ ހަގީގީ ބޭނުމަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ އެހީތެރިކަމާއެކު މަޖިލީހުން އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓު ނެގިޔަ ނުދިނުމެވެ. ބަގާވާތް ކުރުމާ މެންބަރު ގަތުމުގައި ގާސިމަކީ ރާއްޖޭގައި ދެވަނައެއް ނެތް މީހެއްކަން ކުޑަކުއްޖަކަށް ވެސް އެނގޭނެއެވެ. މަވޯޓާ ޝަރީފްމެން ފަދަ ހުސްބުޅީގައި ގަންނަ މެންބަރުން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގޭނީ ގާސިމަށެވެ. 

އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ގަރާރެއް ފާސް ނުވާވަރަށް ގާސިމް މެދުވެރިކޮށް އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ގްރޫޕުން މެންބަރުން ތަކެއް ގަނެލައިގެން އަޒުލް ކުރުން ފޭލިކޮށް ލުމަށް މުއިއްޒު އެދަނީ ފައިސާ ހަރަދު ކުރަމުންނެވެ. އޭގެ ނަތީޖާވެސް މަޖިލީހުން އެދަނީ ފެންނަމުންނެވެ. ޖަލްސާއެއްގެ ކޯރަމް ހަމަވާ ވަރަށް ވެސް މަޖިލީހަށް މެންބަރުން ހާޒިރު ނުވުމަކީ އެކަމުގެ ސާފު ހެއްކެކެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މި ނިމޭ ފަސް އަހަރަކީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުނަށް ވޯޓު ވިއްކައިގެން ފައިސާ ނުހޯދުނު ފަސް އަހަރެވެ. އެމްޑީޕީ ސަރުކާރެއް އޮތުމާ އެމްޑީޕީގެ ސްޕަރ މެޖޯ ރިޓީ މަޖިލީހުގައި އޮތުމުން ސަރުކާރުން ފާސްކުރަން ބޭނުންވާ ކަންކަން މަޖިލީހުން ފާސްކުރުމަށް ވިޕްލައިނަށް ތަބަވާން ޖެހުމުން ފައިސާއަށް ޑިމާންޑް ކުރުމުގެ މަގު މުޅިން ހެން އޮތީ ބަންދުވެފައެވެ. އެހެން އެކަން އޮއްވާ ސަރުކާރު ބަދަލުވެ ރައީސްގެ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ގަރާރެއް ވައްދަން އުޅެލުމަކީވެސް މެންބަރުންނަށް ކޯމަހު ކުރި އައިނަކަށް އެރުން ފަދަ ކަމެކެވެ. 

ކުރިމަތީގައި އޮތީ މަޖިލިސް އިންތިހާބެވެ. އިންތިހާބު ކާމިޔާބުކުރަން ބޮޑު ޕާޓީއެއްގެ ޓިކެޓާއެކު މިލިޔަން މިލިޔަން ރުފިޔާ ބޭނުންވާނެއެވެ، މެންބަރުން ދެމި ގުއިރޯނުގައި މުއިއްޒު ރީތިކޮށް ޖެހި އެހުރީ ބަނދެވިފައެވެ. ފުޅަނގީގެ ހާލަށް ވެއްޓީފައެވެ. ނޫނީ ބަޔަކު ބޭނުން ވީމާ މުއިއްޒަށް ޖެހޭނީ ގުނބޯލެއްހެން ނަށާލަ ނަށާލަ ހުންނާށެވެ. އެވަރުން ވެސް ވެރިކަމާ ބަގުޑި ބައްދާށެވެ. 

ޕްރެޒިޑެންޝަލް ޔޫތު އެޑްވައިޒަރީ ބޯޑެއް ހަދައިގެން ދަނޑިދިގު އުނދުޅިހެދިގެން މުއިއްޒު ތިޔަ އުޅެނީ ޔޫތު މިނިސްޓަރާއި އެމިނިސްޓްރީގެ މަސައްކަތަށް އެއްވެސް އިތުބާރެއް ނެތިގެންތާއެވެ. ސްޕޯޓްސް މިނިސްޓަރާއި ފަންނިއްޔާތު މިނިސްޓަރަށް ވެސް އިތުބާރެއް ނެތީމާތާއެވެ. 

15 މެންބަރުންގެ މައްޗަށް އެކުލެވޭ ޔޫތު އެޑްވައިޒަރީ ބޯޑް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޗެއަރ ކުރާނީ ފަތްކޮޅު ދީފައި ތިބި ވަޒީރުންނަށް އެ މީހުންގެ ދާއިރާތައް ރަގަޅަށް ނުހިންގޭނެތީ ނޫން ހެއްޔެވެ. ރައީސްގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރުމުގައި ކެބިނެޓް ރަނގަޅަށް ފަންކްޝަން ކުރަންޏާ ޒާތްޒާތުގެ ބޯޑު ހަދައިގެން ވަގުތާ ފައިސާ ބޭކާރެއް ނުކުރާނެއެވެ.

ސަރުކާރު އެހާވަރަށް މަތިބަރުވެ ކުރެވޭ ނުކުރެވޭ ކަމެއް ނޭނގޭ ވަރަށް އޮނިގަނޑު ރޫޅާލާ ޖެހުނުހާ މީހަކަށް އަތްގުޅިނުކާވަރުގެ މަގާމްތައް ދެމުން ގެންނަނީ މުއިއްޒަށް ކާކަކީ ކާކުކަން ރަނގަޅަށް ނޭނގޭތީއެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ އެއް އާއިލާއަކުން ތިންހަތަރު މީހުނަށް ވަޒީރު ފެންވަރުގެ މަގާމުތައް ދެވޭ އިރު މީހަކު ކިޔަފާނެ އެއްޗަކަށް ބަލައިލީހެވެ. 

ޕްރެޒިޑެންޝަލް ޔޫތު އެޑްވައިޒަރީ ބޯޑޭ ކިޔައިގެން ބޯޑެއް އުފައްދާއިރު ދިވެހި ޒުވާނުންގެ މެދުގައި އިސްލާމީ ރޫހު އިތުރު ކުރުމުގެ ކުޑަވެސް ވިސްނުމެއް މުއިއްޒުގެ ނެތްކަންވެސް އެކަމުން ފަޅާ އަރައިފިއެވެ. ޔޫތު އެޑްވައިޒަރީ ބޯޑަށް މެންބަރުން ކަނޑައަޅާ ދާއިރާތަކުގެ ތެރޭގައި އިސްލާމް ދީނުގެ ރޫހު ކުރިއެރުވުމާގުޅޭ ދާއިރާއެއް ފާޖަގަ ކޮށްފައެއް ނެތެވެ.  އެބޯޑަށް މީހުން ނެގުމުގައި އިސްލާމް ދީނަށް އިސްކަމެއް ދީފައިވާތަން ސީދާކޮށް ފެންނާކަށް ނެތެވެ. ފަންނިއްޔާތާއި ފަންނުވެރިކަމާއި ހަށިހެޔޮކަމަށް އިސްކަންދޭހެން އިސްލާމު ދީނަށް ލޯބި ޖެއްސުމުގެ ވާހަކައެއް ނެތެވެ. މިވާހަކަ މިހެން ބުނީމާ އެބޯޑަށް ދީނީ އިލްމުގެ ދާއިރާއިން މީހަކު ލާން ނިންމާފައި އޮތްކަމަށް ބުނާނެކަންވެސް އެނގެއެވެ. 

ރަންކޮޅާ މުއިއްޒެވެ. ރައީސްކަން ކުރަންޏާ ނިކަން ރަނގަޅަށް އެމީހާ މިމީހާ ދަސްކުރާށެވެ. އަނބި މީހާއަޢި އަބްދުއްރަހީމާ ގޯތި ކުދިންކޮޅު ބުނާހާ ގޮތަކަށް ގައުމު ހިންގަން އުޅެގެން ގޮވާނީ އަތަށެވެ. މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލަށް ކޮންސަލްޓެންޓުން ލައިގެން ވެރިކަން ހޯދިހެން ޔޫތު އެޑްވައިޒަރުން ލައިގެން 2028 ހޯދަން ނޫޅޭށެވެ. 2028 ލިބޭނީ ދެހާސް 2023 ފުރިހަމަ ވެގެންނެވެ. މުއިއްޒަށް 2023 ފުރިހަމަ ކުރެވޭތަނެއް ނުފެނެއެވެ.   

މައުމޫނުގެ ދިގު ތިޜިސް އަހަރު ނިމިގެން ދިޔައީ ނޫސްވެރިންގެ ގަލަން ދަށުވެގެންނެވެ. އޭރުވެސް ނޫސްވެރިކަމަކީ ވަކިބަޔަކަށް އެކަނި ކުރެވޭ ކަމަކަށް ހަދައިގެން އުޅޭން އުޅުނެވެ. ސަންދާނާއި ދިވެހި އޮބްޒާވަރާއި އައްޑުވަހުން ބިރެއްނެތި ޖެއްސި ޖެއްސީނުން ހިފެހެއްޓުންތައް މައުމޫނަށް ވެސް ޖެހުނީ ދޫކުރާށެވެ. 

އެކި ނަންނަމުގައި ނޫސް މަޖައްލާތައް އޭރު ނިކުންނަން ފެށީ ތިޔަހެނަކުން ނޫނެވެ. އެ ފޯރީގައި ނިކުތް ހުރިހާ ނޫހެއް މި އަދަކު ވުޖޫދަކު ނެތެވެ. ހިފަހައްޓާލެވުނު މީޑިއާތައް އަދިވެސް ދެމިއެބައޮތެވެ. ނުހިފެހެއްޓުނު މީޑިއާތައް އަމިއްލައަށް ހުއްޓާލީއެވެ. އޭރުއްސުރެ ނޫސްމަޖައްލާ ރިޖިސްޓްރީ ކުރުމަކަށް ރާއްޖޭގައި އެއްވެސް ހުރަހެއް ނެތެވެ. އަދި ވަގުތީ ގޮތުންވެސް މީޑިއާތައް ތަޖިސްޓްރީ ކުރުމަކަށް އެއްވެސް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ސަރުކާރުން އިސްވެ އޮވެ މީޑިއާތައް ހުއްޓާކަށް މިހާ ވަރަކަށް ނޫޅެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ އެންމެ ނަންހިގާ ނޫސްވެރިން ކަމަށް ދައުވާކުރާ ބަޔަކު ބަސްކިޔާ ސަރުކާރެއްގެ ފުށުން މި ފެންނަނީ ރައީސް ޔާމީނު ސަރުކާރަށް ވުރެވެސް ރަހުމުކުޑަކޮށް އަމަލު ކުރާތަނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު އަދަބު ދައްކާ އުޅުނީ ވެސް އަބުރުގެ ގާނޫނު ހަދައިގެން އޭގެތެރެއިންނެވެ. މި މީހުންގެ ވެރިކަމަށް އަދިމިވީ މަހެކެވެ. ގާނޫނެއް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތެވެ. ރަނގަޅަށް ފެނަށް ދިރެ ލައިފިއްޔާ އަދި ކިހާވަރަކުން ދާނެ ބާވައެވެ.    

ނޫސްވެރިކަމުގައި ނަން ހިނގާ އެތައް ބަޔަކު ބަސްކިޔާ ސަރުކާރަކުން ނޫސްތައް ބޮލޮކް ކުރުމާއި އަލަށް މީޑިއާގެ ވަސީލަތްތައް ރަޖިސްޓްރީ ކުރުން ހުއްޓާލުމަކީ ސަރުކާރަށް ފާޑުކިޔުން ހުއްޓުވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރުން ބޭނުންވާ ވަކި ބަޔަކަށް ނޫނީ ނޫސްވެރިކަން ނުކުރެވޭނެ ގޮތް ހެދޭނެ ކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. 

ރާއްޖޭގައި ނޫސްވެރިކަން ރެގިއުލޭޓް ކުރާ ގާނޫނީ ދެ މުއައްސަސާ އެބައޮތެވެ. ނޫސްވެރިކަމުގެ މިންގަޑުން އެއްވެސް ނޫސްވެރިއަކު ނުވަތަ މީޑިއާއެއް ނައްޓާލައިފި ނަމަ ހަމަޔަކަށް އަޅުވާނީ އެ މުއައްސަސާ ތަކުންނެވެ. އަސްވާޑާއި ހަލީލާއި ޝަހީބެއް ނޫނެވެ. އަދި މުއިއްޒެއް ވެސް ނޫނެވެ. 

މީޑިއާއެއްގެ ކޮންޓެންޓަކީ އެ ބައެއްގެ އެޑިޓޯރިއަލް ޕޮލިސީއާއި އެއްގޮތަށް އޮންނަ އެއްޗެކެވެ. މީޑިއާ ތަކުގެ ކޮންޓެންޓަކީ ސަރުކާރު ބޭނުންވާ ގޮތަށް އޮންނަން ޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނު އަސާސީއާއި ގާނޫނު ތަކާއި ކޯޑް އޮފް އެތިކްސް އެއޮތީއެވެ. މީޑިއާ އަކުން ގާނޫނާ ހިލާފުވިޔަސް އަދި ޝަކުވާއެއް އޮތަސް ރެގިއުލޭޓަރީ މުއައްސަސާތައް މެދުވެރިކޮށްގެން ހައްލު ހޯދޭނެއެވެ.

އެހެނެއް ކަމަކު ވައްކަމާ ދައުލަތް ދަވާލުމުގެ ވިސްނުމުގައި ވެރިކަމަށް އައިސް ތިބި ބަޔަކު ނޫސްވެރިން ދެކެ ބިރުގަންނާނެ ތާއެވެ. އެ ފާޑުގެ ސަރުކާރަކަށް ނޫސްވެރިކަން ހަޖަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ބޭނުން ވާނީ ނޫސްވެރިކަމުގައި ތަޅުއަޅުވާފައި ބޭއްވުމެވެ. އަނގަ ނުހުޅުވޭ ވަރަށް ނޫސްވެރިންގެ އަނގައިގާ ޓޭޕް އަޅުވާފައި ބޭތިއްބުމެވެ.

ވަޒީރަކަށް ވުމުގެ ކުރިންވެސް އަސްވާޑުމެންނަކީ ވަކި ދެތިން މީޑިއާ ނޫން އެހެން ހުރިހާ މީޑިއެއް ނައްތާލުމުގެ ފިކުރު ބޮލުތެރޭގައި އެނބުރި އެނބުރި ހުރި މީހެކެވެ. އަލަށް ފަށާ ކޮންމެ ނޫހަކީ ފޮޅިއެއް ކަމަށް ސިފަކޮށްގެން ޒާހިރު ހުސޭނާއި އައްބާސް އިބުރާހީމްމެން އުޅުނު ފާޑަށް އުޅެން އުޅޭ މީހުންގެ ތެރެއިން އަސްވާޑަކީވެސް އެކެކެވެ. މިކަހަލަ މީހަކަށް މީޑިއާތަކާ ބެހޭ ވަޒީރު ކަންވެސް ލިބުނީމާ މީޑިއާތަކާ ބެހޭ ހިތުން ރޭނިދި ނުނިދޭނެއެވެ. އައު މީޑިއާއެއް ރަޖިސްޓްރީ ކޮށް ނުދިނުމާ ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްފައިވާ ގިނަ މީޑިއާތަކެއް އުވާނުލާ ދެފައި ކައިރިނުވާނެކަން އެނގެއެވެ. 

އަސްވާޑަށް ހަނދާން ނެތް ކަމަކީ ތިމާ މީހާ ތިޔަހާ ހިސާބަށް ދެވުނު ގޮތެވެ. އަސްވާޑަށްވުރެ މާމޮޅު މާ ތަޖުރިބާކާރު މާ ދުވަސްވީ ނޫސްވެރިން ރާއްޖޭގައި ތިބިކަމެވެ. ކަމެއް ލިބުނެއް ކަމަކު ތިމާ ނޫސްވެރިކަން ކޮށްއުޅުނު ގޮތް ތިޔަހާ އަވަހަށް ހަދާން ނެތޭކަށް ނުވާނެއެވެ. ދުލެއް ނެތްމީހަކު ދުލެއް ގަނެގެންވެސް ތިޔަވަރު ވީމާ އެއްޗެއް ނުބުނެ ނުހުރެވޭނެއެވެ.   

އެފަހަރު ފުށިދިއްގަރު ފަޅު ނުއަގުގައި ވިއްކާލައިގެން ގިނަ އަދެއްގެ ފައިސާ މުއިއްޒުގެ ޖީބަށް ވަނީ ޖަހާލާފައެވެ. މުއިއްޒު އިސްވެހުރެ ދައުލަތަށް ދިން އެބޮޑު ގެއްލުމުން ދައުލަތް ސަލާމަތް ކޮށްދީ ފުށިދިއްގަރު ފަޅަކީ ދިވެހި ދައުލަތުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލު އޮތް ތަނަކަށް ހައްދަވާ ދެއްވީ ރައީސް ސޯލިހުއެވެ. އިންތިހާ ދަރަޖައިގެ މިންނަތް މަސައްކަތްޕުޅުންނެވެ. 

ދިވެހި ދައުލަތުގެ ވިކުރާގައި ގަލަން ތުނޑުވެސް ޖައްސާލަން ނުޖެހޭ ގޮތަށް އެތައްސަތޭކަ ހެކްޓަރެއްގެ ބިން ހިއްކަން ފެށީ ފިސާރި ފަލަ ހޮޅިއަކުން ޑޮލަރު އައިސްއައިސް ހުރެގެންނެވެ. އެބޮޑުބިން ހިއްކާދޭ ބަޔަކަށް ފައިސާ ފޯރުކޮށް ދެވޭނީ ހާދަހާވާ ދީލަތި ކަނޑެއް މުއިއްޒާ ދިމާލަށް ފޫވެއްޓިފައި އޮވެގެންނެވެ. 

ދޮގާ މަކަރާ ހީލަތުން ފޮޓޯއަކާއި ހުސް ގޮނޑިއެއް ދައްކައިގެން ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދުމަށް ފަހު އަނެއްކާވެސް ޑރ. މުއިއްޒު ފުރަތަމަވެސް ދިމާކުރީ ފުށިދިއްގަރު ފަޅާއެވެ. ވެރިކަމަށް ހުވާވެސް ނުކުރެވެނީސް ސާދާގަރަކު ފޮނުވި ޖެޓެއްގައި އެކުވެރި އަރަބި އިމާރާތަށް ސިއްރު ސިއްރުން ދިޔަ ދިޔުމަކީ ފުށިދިއްގަރު ފަޅުގެ ވަގު ޑީލުގެ ފަހުގެ ފެށުމެވެ. 

ދައުލަތުން ފުށިދިއްގަރު ފަޅު ހިއްކަން ބަޖެޓް ނުލިބުން ވެގެން ދިޔައީ މުއިއްޒަށް މާރަނގަޅު ކަމަކަށެވެ. ގޮތް ދޫނުކޮށް ފުށިދިއްގަރުފަޅު ހިއްކަން ފަށާނީ ގައިމު މޮޅުތަކެއް ވާން އޮތީމާތާއެވެ. ފުށިދިއްގަރު ފަޅު ހިއްކަން ޔޫއޭއިން ހޯދި އެއްވެސް ފައިސާއެއްގައި ޖެހިނުލާ އެކަން ކުރެވޭނެ ގޮތް ވީއެވެ. ހިއްކީމާ ބިން ދޭގޮތަށް ފައިސާ ނުދީ ބަޔަކުލައްވާ އެކަން ކޮށް ނިންމާ ލެވޭ ގޮތްވީއެވެ. ޔޫއޭއީން ގެނައިހާ ފައިސާ މަޖިލިސް މެންބަރުން ހޮވުމަށް ހަރަދުކުރަން ބެހެއްޓުނީއެވެ.

ރައީސް ކަމުން މުއިއްޒު އަޒުލު ކުރިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކާ ގަންނަންޖެހޭ މެންބަރުން ގަތުމަށް އޮތް ބެކަޕަކީ ފުށިދިއްގަރުފަޅެވެ. އެކަމަށް ހޮޅިއަޅާފައި އޮތީ ޔޫއޭއީގެ މެޑިކަލް މާފިއާ ގޭންގަކުން ކަމަށްވެއެވެ. މެދުވެރިންނަކީ މުސާރަ ނުނަގާ ސްޕެސަލް އެޑްވައިޒަރަކާއި މެޑިކަލް މާފިއާ އާއި ގުޅުން ބޮޑު ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ސިއްހީ ހިދުމަތުގެ ވިޔަފާރީގައި އުޅޭ ދިވެހި ޑޮކްޓަރެއް ކަމަށްވެއެވެ. 

އާއްމު ކޮމެޓީން މަޖިލީހުގެ ގަވައިދުގެ 41 ވަނަ މާއްދާއަށް ގެނައުމަށް ފާސްކުރި އިސްލާހު ތަކަކީ އަޒުލުކުރުމުގެ ގަރާރެއް ހުށަހަޅައިފި ނަމަ މައްސަލަ ނުހިންގާ ހުއްޓުވާފައި ބޭއްވިޔަ ނުދިނުމަށް ގެންނަން ފާސްކުރި އިސްލާހު ތަކެކެވެ. އެގޮތުން ކޮމިޓީން ފާސްކުރި އިސްލާހީ ބަދަލުތަކަކީ؛

• ގަރާރު ލިބޭތާ ދެ ދުވަސްތެރޭގައި ނޯޓިސް ފޮނުވުން
• ނޯޓިހުގެ ތާރީހުން ފެށިގެން 14 ދުވަސް ދިނުމަށް ފަހު މައްސަލަ ކުރިއަށް ގެންދަން ޖަލްސާއެއް ބޭއްވުން
• އެފަދަ މައްސަލައެއްގެ ބަހުސްގެ ވަގުތަކީ ތިން ގަޑިއިރު. ރައީސް ނުވަތަ ނައިބު ރައީސް އަށް ދިފާއުގައި ވާހަކަ ދައްކަވަން ލިބިވަޑައިގަންނަވާނީ 30 މިނެޓު.
• ތުހުމަތު ދިފާއުކުރެއްވުމަށްޓަކައި ގިނަވެގެން ތިން ވަކީލުން ގެންދެވޭނެ
• ގަރާރާއި މެދު މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާގައި ބަހުސް ކުރުމަށް ފަހު ހާޒިރުވެ ވޯޓުގައި ބައިވެރިވި މެންބަރުންގެ އަގުލަބިއްޔަތުން ފާސްކޮށްފި ނަމަ މައްސަލަ ފޮނުވަން ޖެހޭނީ ކޮމިޓީއަށް
• އެ ކޮމިޓީގެ މެންބަރުންގެ އަދަދަކީ ހަތެއް

މަޖިލީހުގެ ގަވައިދަށް ބަދަލުތަކެއް ގެންނަން އާއްމު ކޮމެޓީން ނިންމީ ރައީސް އާއި ނައިބު ރައީސް މަގާމުން ވަކިކުރުމުގެ މައްސަލައަށް އަވަހަށް ގޮތެއް ނިންމުމަށް މަރުހަލާތައް ފަސޭހަ ކުރުމުގެ ގޮތުންނެވެ.

އާއްމު ކޮމެޓީން މައްސަލައަށް އަވަހަށް ގޮތެއް ނިންމުމަށް މަރުހަލާތައް ފަސޭހަ ކުރުމަށް ނިންމުމުން ބަޔަކު ފަޔަށް ހިނިއަރައިގެން ތެޅެގެންފިއެވެ. ގަވައިދަކަށް އިސްލާހެއް ގެނަޔަކަސް މޭބޮޑުވެގެން ތެޅެފޮޅެ ގަންނާކަށް އަދި ނުޖެހޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. އަމިއްލައަށް މިސްކިތް ހުޅުޖެހިކަމަށް ތިޔަ ހެދެނީ މާ އަވަހަށެވެ. 

ގާނޫނާއި އެއްގޮތަށް ހެޔޮވެރިކަމެއް ކުރާބަޔަކު ތެޅެފޮޅޭ ހިސާބަކަށް އަދި ނުދެއެވެ. ކުޑަކުޑަ ކުއްލިއެއް ޖަހާލިޔަސް ދެންމެ ދެންމެ ވެއްޓިދާނެއޭ ހީވަނީ ތާއެވެ. ނައިފަރު ޝިޔާމްމެނަށް އެކަމަކީ ބޮޑު ކަމަކަށް ވާނެކަން އެނގެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ގޮނޑިގެއްލި ވަޒީރުކަން ގެއްލެންޏާ އަސަރު ފަށެއް ކުރާނެއެވެ. ހޭނުބަހައްޓާ ޓްވީޓްވެސް ކުރެވޭނެއެވެ. 

ހަށި ރައްކަލަށް ހެދެން އޮތް ފަންޑިތައެއް ނުހަދައެއް ނުވާނެއެވެ. ސަހުސު އޮޅުވާލައިގެން ހީލަތާ މަކަރުން ވެރިކަމެއް ހޯދައިގެން އުޅެންޏާ ތިބޭނީ މޭ ކަރަކަރައެވެ. ތުރުތުރު އަޅައަޅައެވެ. ގުޑުގުޑު ޖެހިޖެހިއެވެ. ގުޑުގުޑު ނާޅާނީ ފުރިފާ ހުރި އެއްޗެއް ނަމަތާއެވެ. 

ރައްޔިތުން ވެރިކަމެއް ދެނީ ފަސްއަހަރު ދުވަސް ވަންދެން ހަދާނެ އެއްޗެއް ހަދާކަށް ނޫނެވެ. ކުރިން ބުނިހާ އެއްޗެއް ކެންސަލްކޮށްގެން ތިބެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ އަދަދޭ، ގާނޫނު އަސާސީއާއި ހިލާފޭ، ސްޕްރީމް ކޯޓޭ މިހާރަކު ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ހުސް ގޮނޑިއެއް ދައްކައިގެން މީހެއްގެ ފޮޓޯގެ ނިވަލުގައި ހުރެގެން ހެއްދެވިހާ ދޮގު ހަދައިގެން ވެރިކަމަށް އަރާ ކީހާ ޅެން ފަރިއްސަށް ހަދާފާ ފަސް އަހަރޭ ރައްޔިތުންގެ ނިންމުމޭ ދެން ނުކިޔާށެވެ. ވެރިކަމުން އަޒުލު ކުރުމަކީ ގާނޫނު އަސާސީ ނިކަން ރަނގަޅަށް ދަންނަ ކަމެކެވެ. 

ރައީސް މުއިއްޒު ސަރުކާރަށް ވެގެން އުޅެނީ ވެސް އެހެންނެވެ. ފެންނަ ފެނުމަށް މަތި ކިތަންމެ ބޮޑޭ ހީވިޔަސް މަތި ބަރެއް ނުވާނެތާއެވެ. މުޅި ސަރުކާރުގައި އޮތީ ހުސް ހޮޔެވެ. އެތެރޭގައި އެއްޗެއް ނެތެވެ. އެތެރޭގައި އެއްޗެއްނެތް ހޮޅި ސަރުކާރުގައި ކިލޯ ހަމައެއް ނުވާނެތާއެވެ. ކިލޯ ހަމަވާނީ ލައްކަ އެއްޗެތި އަޅައިގެންނެވެ.

ކިތަންމެ ބޮޑަށް ފުއްޕާފައި އޮތަސް ފުއްޕާ ހަމެއްގައި ބުރަދަނެއް ނުހުންނާނެއެވެ. ފެންނަ ފެނުމަށް މުއިއްޒު ސަރުކާރު ކިތަންމެހާވެސް ބޮޑެވެ. ބިޔައެވެ. އެކަމަކު ކިލޯ ހަމައެއް ނުވެއެވެ. ކިލޯ ހަމަވާކަށް ވެސްނެތެވެ. ކިލޯ ހަމަކުރަން އެތަން މިތަނުން މީހުންގެނެސް ސަރުކާރު ބޮޑު ކުރަނީ ކިލޯ ހަމަ ނުވެގެންނެވެ. ބުރަދަނެއް ނެތިގެންނެވެ. 

އާނއެކެވެ. މުއިއްޒު ސަރުކާރަކީ ފުުއްޕާފާ ވައިގެ ތެރެއަށް އެއްލާފައި އޮތް ބޮޑު ފުއްޕާ ހަމެކެވެ. ފަޅައިގެން ދިޔުމަށް ވާލަހަކީ ކުޑަކުޑަ ކައްޓެއްވެސް ޖެހެލަންވާ ލަހެކެވެ. ކިތަންމެ ބަޔަކު ސަރުކާރަށް ވައްދާ ފުރާލިޔަސް ވާނެ މޮޅެއް ނެތެވެ. މަޖިލިސް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރާނަމޭ ހިތާ އަތްގުޅި ނުކާވަރު މުސާރަ ލިބޭ ގޮތަށް ބޮޑެތި ނަންނަމުގައި ބަޔަކު ލިޔަސް ވާނެ އެއްކަމެއް ނެތެވެ. ޖެހޭނީ މީހަކަށްފަހު މީހަކަށް ވަޒީފާ ދޭށެވެ.

ވަރުވަރުން މީހުންގެނަސް އަޅާ ފުރިޔަސް ކުރާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ސަރުކާރު ވެއްޓި ފަޅައިގެން ނުގޮސް ބޭއްވުމުގެ ބާރެއް މުއިއްޒު އަތަކު ނެތެވެ.

އަރުވާފައި އޮތް ރާރާ ގުޑިއެއްގެ ފުޅިތޮށި ޖެހި ރޮއްޖެއް ޖެހެލިޔަސް ފުއްޕާހަން ފަޅައިގެން ދާނެއެވެ. ފުޅިތޮށި ޖަހައިގެން ގުޑިތަކެއް އަރުވަން ތައްޔާރު ވަމުން ދާކަން ފަހަރުގައި ނޭނގި އޮވެދާނެއެވެ. ވައި ފަހި ދުވަހެއްގައި އަރުވާ ގުޑިތަކުން ތޯޅުވާލައިގެން މުއިއްޒުގެ ހަން ފަޅައިގެން ދާތަން ފެންނާކަށް މާގިނަ ދުވަހެއް ނެތެވެ. 

ކިލޯ ހަމަ ކޮށްކޮށް ހުއްޓާ ސައިބޯނި ބޮކި ފަޅާލާނީ ތުމުން ފުމެލާ އެންމެ ފުމެލުމަކުންނެވެ. އޭރުން އަރުވާހާ ފޮނު ދާނީ ހަވަޔަށް އަރައިގެނެވެ. 

ޑޮކްޓަރުންނާއި ނަރުހުންނާއި ޓެކްނީޝަނުން ވެސް އިންޕޯޓް ކުރެވެއެވެ. ޓީޗަރުންނާއި އޮޑިޓަރުންނާއި އެކައުންޓެންޓުން ވެސް އިންޕޯޓް ކުރެވޭލެއް މަދެއްނޫނެވެ. ބޭންކްތަކާއި ބައެއް ބޮޑެތި ކުންފުނި ތަކަށް ސީއީއޯއިން އިންޕޯޓް ކުރުމަކީ ވެސް ކޮށްއުޅޭ ކަމެކެވެ. 

އެހެން ވީއިރު ވަޒީރުން ވެސް އިންޕޯޓް ނުކުރާންވީ ވަކި ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ. ދިވެހިންގެރާއްޖެ ތަފާތު ވަނީ އެހެން ވެގެންނެވެ. ދިވެހީންގެ ރާއްޖޭގެ ރައީސް ވިދާޅުވެފައި އޮތީ އެމަނިކުފާނުގެ ސަރުކާރުގެ މަގާމްތަކަށް އިސްކުރައްވާނީ އިލްމީ ގާބިލު ތަޖުރިބާކާރު ބޭފުޅުން ކަމަށެވެ. މަގާމަށް ގާބިލު މީހުން ރާއްޖޭން ލިބެން ނެތިއްޔާ ޖެހިވަޑައި ގަންނަވާނީ ވަޒީރުންނެއް ކަމަކު އިންޕޯޓް ކުރައްވަންތާއެވެ. އެ މީހުންގެ އަތުގައި ހަތަރު ގައުމުގެ ޕާސްޕޯޓް އޮތަސް ވާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. 

ދިވެހި ރާއްޖެއަކީ އުޅެން ކަމުނުދާ ތަނަކަށް ވެގެން ރާއްޖެ ދޫކޮށް ބޭރުގައުމެއްގައި ވަޒަންވެރި ވެގެން އުޅޭ ބައެއް މީހުނަށް ރާއްޖޭގައި އުޅެލަން ކިރިޔާވެސް ކަމުދަނީ ވަޒީރުކަމަކާއި ދިދައަކާއި ކާރުކޮޅެއް ލިބިގެންނެވެ. އެހެންނޫނީ އެމީހުންގެ ނަމުގެ ކުރިއަށް އޮންނަ ޑރ އަށް ވެސް ހުތުރު ނޫންހެއްޔެވެ. ޑރ. އަލީ ހައިދަރާއި ޑރ. މަރިޔަމް މާރިޔާ ދެ ގައުމުގެ ޕާސްޕޯޓް ގެންގުޅޭތީ ކަންބޮޑުވަނީ ރަނގަޅަށް ނުވިސްނޭތީއެވެ. 

ވަޒީރުންނަކީ ދިވެހި ރައްޔިތަކަށް ވުމާއި އެހެން ގައުމެއްގެ ރައްޔިތަކަށް ނުވުމުގެ ވާހަކަ އޮންނަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނުގައި ނޫންހެއްޔެވެ. ދިވެހީންގެރާއްޖޭގައި ވަޒީރުކަން ކުރާމީހަކަށް އެ މައްސަލައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އެބޭފުޅުން ވަޒިރުކަން ކުރައްވަނީ ޑރ. މުއިއްޒުގެ ދިވެހިންގެރާއްޖޭގައެވެ. އެހެންކަމުން ދިވެހިންގެ ރާއްޖޭގައި ވަޒީރުން އިންޕޯޓް ނުކުރާންވީ ވަކީން ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ.

ދިވެހިންގެރާއްޖޭގައި އިންފްރާންސްޓްރަކްޗަރ މިނިސްޓަރުކަމަށް އެމެރިކާގެ ރިޑް ކޮމްޕެނީގެ ސީއީއޯ އަދި ކޯ-ފައުންޑަރ ފިލް ރީޑް ނުގެންނާނެ ކަމެއްނެތެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީ މިނިސްޓަރުކަމަށް ޑެލް ކޮމްޕެނީގެ ވެރިޔާ މައިކަލް ޑެލް ނުގެނަހެއް ކަމަކު ނުދާނެއެވެ. މާލީ ވަޒީރަކަށް ގެންނަންވާނީ ދަށްވެގެން ޖިމް ބްލޭންކަންޝިޕް ވަރުގެ މާލީ ތަޖުރިބާ ކާރެކެވެ. އެޓާރނީ ޖެނެރަލްކަމަށް ފުދޭނީ މަޝްހޫރު މައިކް ޔަންގް ވަރުގެ ގާނޫނީ މާހިރެކެވެ. ހަޔަރ އެޑިއުކޭޝަނަށް ކިރިޔާވެސް ކަމުދާނީ ކެނެޑާގެ މައިކަލް ފުލަން ވަރުގެ އިލްމުވެރިއެކެވެ. މިއޮތީވާ ދިވެހީންގެރާއްޖެއެކެވެ.

ސުޕްރީމް ކޯޓުން ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ވުމުން އެނގުނު އެއްޗަކީ ރައީސް ޞޯލިޙްގެ ސަރުކާރުން ޖުޑިޝަރީ އަށް ނުފޫޒު ނުފޯރުވާ ކަމެވެ.  

ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ވުމުން ނޭފަތުން އަރިދަފުސް ބާލަމުން ބައްދަ ބައްދާފައި ހޭރުނު ބޮޑެތި ފިރިހެނުން އެދުވަހު އެއުޅުނީ ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ވުމުގެ ހިތާމައިގައި ކަން މިއަދު ވަރަށް ސާފުކޮށް އެބަ ފެނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ކަމުގައި ހުންނެވުމުން އުނދަގޫވެ އޭގެ ގެއްލުން ލިބުނު މީހުން މިހާރު އޮޅިފައެއް ނެތެވެ.

ކޯޓް ތަކަށް ނުފޫޒު ފޯރުވައިގެން ހަރާން ހުކުމް އިއްވިއްޔާ އިއްވި މީހުން އެތިބީ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމާ ރައީސް ޔާމީންގެ ސިޔާސީ ޕާޓީ ވެސް އެމަނިކުފާނު އަތްޕުޅުން ފިރުކައިގަނެގެންނެވެ.

ވެރިކަން ލިބުނުތާ އަދި ފައިން ވެލި ނުހިކެއެވެ. މިހާރު ކަރެކްޝަނުން އެދައްކަނީ ރައީސް ޔާމީން އަނބުރާ ޖަލަށް ގެންދާނެ ކަމުގެ ބިރެވެ.

ފަހުވަގުތު ރައީސް ޔާމީން ގެއަށް ބަދަލު ކޮށް އަދި އޭގެ ފަހުން މާލެ ތެރޭގައިވެސް އުޅުއްވޭނެ ވަރުގެ ލުއި ރައީސް ޔާމީނަށް ދެއްވީ، ރައީސް ޔާމީނުގެ އަރިހުގައި ތިބެ އެމަނިކުފާނަށް ދެރަދޭން ރާވާފައިވާ ބަޔަކު ތިބިކަން ރައީސް ޞޯލިހަށް އެނގިވަޑައިގަތުމުންނެވެ. އެހެން ނޫން ނަމަ މިއަދު ރައީސް ޔާމީންގެ ހާލު ކޮޅަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟

މިހާ ކުރީކޮޅު އެއްވެސް ޖެހިލުމެއް ނެތި މިގޮތަށް އަމަލު ކުރާ ބަޔަކަށް ދެންހޮވޭ ރައްޔިތުން މަޖިލިސް ގޮނޑިތަށް ދީފި ނަމަ ގައުމަށް ހަދާލާނެ ގޮތް ހިތަށް އަރުވާލިޔަސް ފިތް ކަނޑައިގެން ދެއެވެ. 

އެކަމަކު ވެސް ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ. ހެޔޮނުބައި ވަކިނުވެ، ހެޔޮކަން ކަމަށް ޝުކުރުވެރި ނުވެ، އަބަދު ހަމަ ނުޖެހުމާ ބަދަލު ހިފުމާ ނުބަޔަށް ލޯބިކުރާ ބައެއްގެ މައްޗަށް ވެރިކުރައްވާނީ ވެސް ނުބައިމީހުންނޭ ބުނެއުޅެއެވެ.

ގިނަ ރައްޔިތުން ކާން ބޭނުންވި ރާކަނި މަސް އެދަނީ ފިހެވި ފައްކާ ވަމުންނެވެ. އަމިއްލަ އަތުން ހޯދައިގަތް ނުބައެއް ރަހަ ދެކޭންވާނީ ވެސް ޚުދު އެބައެކެވެ.

ސުޕްރީމް ކޯޓުން ރައީސް ޔާމީން މިނިވަންކުރި ހުކުމް އައި ދުވަހު، އުފަލުންކަން ދައްކަން ބައްދަ ބައްދާފައި ރޮއެ ހޭރުނީ މުޅި ތަން އަޑުބައްދާފައި އައްލާހު އަކްބަރު ގޮވަމުންނެވެ. އޭގެ އެންމެ ކުރީގައި ހުންނެވީ މެދުއިރުމަތީގެ އޯނަރު ކަމަށް ރައީސް މުއިއްޒަށް ދަޅަދައްކައިގެން ވަޒީރުކަން ހޯދާ ވެރިކަމުގެ އެދުން ރައީސް މުއިއްޒު ފަދައިން އަޑީގައި ފޮރުވައިގެން އުޅުއްވާ އިލްމުވެރިޔާ ޑރ. ޝަހީމެވެ.

ވަޒީރު ކަމުގެ ހުވާ ކުރެއްވި ފަހުން މީޑިއާގައި ޝަހީމް ހެއްދެވި ސުރުހީތައް ބަލާލިޔަސް ހީވާނީ ރައީސް މުއިއްޒަށްވުރެ ރައީސްކަން ބޮޑީ ޑރ. ޝަހީމް ހެންނެވެ. އެއީ މުއިއްޒަށްވުރެ ޝަހީމް ވެރިކަމަށް މާ ގާބިލްކަން ދައްކަން ގަސްތުގައި ކުރާކަންކަމޭ ހީވެއެވެ.

ކޮންމެ އަކަސް މިބައިމީހުން، ދެނޭވާ ދޭތެރޭން އިންޝާއައްލާހު ،  މާޝާއައްލާހު އޭ ބުނަނީ ހިތުގެ އަޑިންނޭ ރައްޔިތުންނަށް ހީކުރުވައެވެ. ޝޯޝަލް މީޑިއާ ޕްރޮފައިލް ތަކުގައި ޝަހާދަތުގެ ދެކަލިމަ އާއި ކައުބާގެ ފޮޓޯލައިގެން ޕޯސްޓްތައް ލިޔެއެވެ. ދުވަހަކު ނަމާދެއް ނުކުރިޔަސް ރޯދައެއް ނުހިފިޔަސް ސޯޝަލް މީޑިއާގައި ކޮށްލާފައި ހުންނަ ދީނީ ޕޯސްޓްތަކުން ބައެއް މީހުންގެ ދީންވެރިކަމާ ތަވާލުއުވެރިކަމުން ފިއްކަޑައިގެން ދާވަރު ވޭނޫން ހެއްޔެވެ.

އައްލާހު އަކްބަރު ގޮވާފައި ރުއި މީހުން ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯ ދައްކައިގެން ވެރިކަމަށް އައިގޮތަށް ރައީސް ޔާމީނަށް ދިން ދެރައާއެކު ، ހަމަ އެމީހުން އެކަމަށް ތާއީދުކޮށް ދައްކާ ވާހަކައާއި ކުރާ ޕޯސްޓްތަކުގައި މިހާރު އެއްޗެއް ބުނަނީ ވެސް ހަމަ އަލްޙަމްދުލިއްލާހި ،  އިންޝާ އައްލާހު ، މާޝާ އައްލާހު އަދި  އައްލާހު އަކްބަރު ކިޔަމުންނެވެ.

އިއްޔެ ދެއްކި ވާހަކައާ ދިމާ އިދިކޮޅަށް މިއަދު ކަން ކުރަނީ ހަމަ އެ މަތިވެރި އިސްމުފުޅުތައް ބޭނުން ކޮށްގެން ދީނާ ގައުމަށްޓަކާ ކަމުގައިހެދިގެން ތިބެއެވެ. ބިރެއް ޖެހިލުމެއް ނެތެވެ. މިމީހުން މިކަން ކުރަނީ ތެދުވެރިކަމާ ހެޔޮ ނިޔަތުގައި ކަމަށް ރައްޔިތުންގެ ބަޔަކަށް ހީވެގެން ވޯޓު ހޯދައިގެން ވެރިކަން ހޯދުމަކީ އަބަދުވެސް ހަދާ ހީލަތެވެ. 

ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލެވި ދާނެއެވެ. އެކަމު ތިމާމެން މިކަން މިކުރަނީ ތެދުވެރި ކަމާއެކު ނޫންކަން އައްލާހު ސުބްނަހޫ ވަތަޢާލާ ދެނެވޮޑިގަންނަވާނެކަން އެނގޭ ހާލު ބިރު ނުގަނެ ތިބެ އަމިއްލަ އެދުމުގައި އެވިއްކަނީ އެކަލާނގެ މަތިވެރި އިސްމުފުޅު ތަކެވެ.

ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ކުރަން  އައްލާހު އަކްބަރެވެ. އަނެއް ދުވަހު އެމަނިކުފާނު ނިކަމެތި ކުރަން ވީމާ ވެސް ހަމަ އެ ދޫތަކުން ދީނާ ގައުމަށްޓަކާ، އައްލާހު އަކްބަރު ،  އިންޝާއައްލާހު ، މާޝާއައްލާހު ގޮވަމުން އެތިބަ ދުވަނީއެވެ.

ތިމާމެން ރުހޭ މެޑަމް ބަނޑު ޖަނގިޔާ ތުރުކުރައްވާ ގަޔަށްބާރު ހެދުން ގަދަކަމުން އަރުވައިގެން ނޭވާ ނުލާ ހުރެ ފިރިހެނުންނާ ސަލާން ކުރަމުން މަސްކާރާ ހޭކި ހޭކިންނުން ދެލޯ ކަރާވަރުން ލޯހުޅުވަން އުނދަގޫ ވެފައި ހުއްޓަސް އޯކޭއެވެ.

މަގާމާއި ވަޒީފާއާއި އިއްޒަތާއި ޖާހު ހޯދަން ދޮގާ މަކަރާ ފިތުނަ ހެދުމަކީ އިންސާނުން ކޮށްފާނެ ކަމެކެވެ. ބިރުގަންނަނީ އެހުރިހާ ނުބަައި ކަމެއް އެނގި ތިބެ އެކަން ކުރުމަށް ބިރެއްނެތި އެކި ގޮތްގޮތަށް ހައްދަވާ ގެންގުޅުއްވާ މަތިވެރިވެ ވޮޑިގެންވާ އިލާހުގެ އިސްމުފުޅާ އެކަލާނގެ ދީން ބޭނުން ކުރާތީއެވެ.

މި މީހުންގެ މިސާލަކީ ފަރުމަސް ކާހިތްވާ ދުވަހު އެ މަސް ކާން ފަށަމުން ބިސްމި ކިޔާ ގޮތަށް، އޫރުމަސް ކާހިތްވާ ދުވަހު އޭތިކާން ފަށަމުން ވެސް ބިސްމި ކިއުމެވެ. ހުންނަ ނުބައިކަން ދެކިބަލާށެވެ. މިހާ އަވަހަށް މިބައިމީހުން ބައިބައި ކުރައްވާ ބޭޒާރު ކުރެއްވުމަކީ ވެސް ވިސްނައިފި ބަޔަކަށް ކުޑަކަމެއް ނޫނެވެ.

"ރައީސް ޔާމީން ޖަލުގައި އޮންނަ ވަނިކޮށް އެއްވެސް ބޭފުޅަކު އަރާމުގައި ނިދަން ނުތިއްބަވާށޭ." ކިޔައިގެން ކަރުން ނާރުނަގާ ވާހަކަ ދެއްކީވެސް އަދުރޭ ނޫންހެއްޔެވެ. ނިމި ދިޔަ ރިޔާސީ އިންތިހާބަކީ ޤައުމު ސަލާމަތް ކުރަން ލިބޭނެ އެންމެ ފަހު ފުރުޞަތުކަމަށް ވެގެން ހިފި ނުހުރެވިގެން އުޅުނީ އަދުރޭމެންނެވެ. ގައުމަކީ ރައީސް ޔާމީނުކަމަށް ހަދައިގެން ގައުމު މިނިވަން ނުވެގެން އުޅުނީ ވެސް އަދުރޭ މެންނެވެ. 

ވެރިކަން ބަދަލުކުރަން ވޯޓުދިން މީހުން ވޯޓުދިނީ ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމަށެވެ. ދިން ވޯޓުން ވެރިކަން ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ. ބާރުތައް އަދުރޭމެންގެ އަންބޮނޑިއަށް ކަހާލެވިއްޖެއެވެ. އެކަމަކު ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަނެއް ނުކުރެވުނެވެ. މިހާތަނަށްވެސް ރައީސް ޔާމީނުގެ އަދަބަށް ލިބިފައިވަނީ ރައީސް ސޯލިހު ދިން ލުޔެކެވެ.

ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ ރައީސް ޔާމީނަށްވީ އަދުރޭމެނަށް ވެރިކަން ލިބެންދެނެވެ. ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ އަކީ މިއަދަކު ރައީސް ޔާމީނަކަށް ނުވިއެވެ. ވެރިކަން ލިބުމުން ދުވަހަކު ލޯނުދެކޭ ހިހޫތަނުން ކައިގެން އުޅޭ ބަޔަކު ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީ ހިސޯރުކޮށް ސަރުކާރުގައި ދަނޑިމަތި އަނބުރަން ފަށަތްޕެވެ. ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީ އަށްޓަކާ ޖާނާމާލުން ގުރުބާންވި ގިނަ މީހުން ތިބީ މަގުމަތީގައެވެ. 

މުޅި ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ އޮތީ ރައީސް މުއިއްޒާ އެކީގައި ކަމަށް ދައްކަން އުޅުނަސް ހަގީގަތަކީ އެއީއެއް ނޫނެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގައި ގޮނޑިތަކެއް ކާމިޔާބު ކުރުމަށްޓަކާ ޕާޓީ ނުރޫޅޭ ކަމަށް ހަދަން އުޅުނަކަސް ވަޒީފާއާއި މަޖިލީހުގެ ގޮނޑީގެ ހުވަފެން ނުދެކޭ ޕީޕީއެމް އެންމެންހެން ތިބީ އެމީހުންގެ ލީޑަރުގެ ފަހަތުގައެވެ. އަނިޔާ ތަހައްމަލު ކުރަމުންދާ ރައީސް ޔާމީނު އެހާލަށް ދޫކުރާކަށް ގިނަ އިހުލާސްތެރިން އެއްގޮތަކަށް ވެސް ބޭނުމެއް ނޫނެވެ. 

ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ މެންބަރުންގެ ތާއީދު ރައީސް މުއިއްޒު ސަރުކާރަށް ހޯދާ ހިފެހެއްޓުމަށް އަދުރޭމެން މިހާރު ދައްކަން މިފެށީ މާތާހިރު ވާހަކައެކެވެ. ތިމަންމެނެއް ރައީސް ޔާމީނު ދުކޮށެއް ނުލަމެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ތިމަންނާމެން ދޫކޮށްލީއެވެ. 

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ވެރިކަން ހޯދަން ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅުގައި މުއިއްޒުގެ ނަން ޖަހައިގެން މުޅި ރާއްޖޭގައި ދުވީ ރައީސް ޔާމީނެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަން ލިބޭ ފުރަތަމަ ދުވަހު ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމުގެ ވައުދުވީ ރައީސް ޔާމީނެއް ނޫނެވެ. ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީ އަކީ ރައީސް ޔާމީނޭ ގޮވަމުން ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ބުމަރެއްހެން އެނބުރުނީ ރައީސް ޔާމީނެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަން ހޯދަން އުޅުނު އިރު ރައީސް ޔާމީނައިގެން ލޮލުފިޔަ ނުޖެހިގެން އުޅުނުވަރަށް ވެރިކަން ލިބުމުން ރައީސް ޔާމީނަކީ ނެތް މީހަކަށް ހެދީ ރައީސް ޔާމީނެއް ނޫނެވެ. 

މުހިންމީ ޕާޓީ ދޫކޮށްލީ ކާކުތޯ ބެލުމެއް ނޫނެވެ. މުހިންމު ކަމަކީ ވެރިކަމަށް ހަތްދުވަސް ނުވަނީސް ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ އިން ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ ވަކިވުމެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖީލީހުގެ އިންތިހާބު ސަރުކާރަށް ގެއްލުމެވެ. މޫނުބަލާފާ ހޭންނޭނގޭހާ ޅަކޮށް ވެރިކަން އޮއްވާ އިދިކޮޅު ހަރަކާތް ކެކިއަރަންފެށުމެވެ. ސަރުކާރު ރަނގަޅަށް ތަރުތީބުކޮށް ކުރިއަށް އެންމެ ބޯޅައެއް ކުޅެނުލެވެނީސް މުޅި ސަރުކާރު ދިފާއަށް ފައިބަން ޖެހުމެވެ. 

އދ މަޖިލިހޭ ކިޔާ ތަނުގެ ސެކިއުރިޓީ ކައުންސިލްގެ ދާއިމީ މަންދޫބުންގެ ގޮތުގައި ކޯޓުފަޓްލޫނާ ޓައީގައި އެތިބީ ވެސް އެމީހުން ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ދުނިޔެ ހިންގާ މީހުންކަން ދަންނަން ޖެހެއެވެ.  

އިންސާނީ ހައްގާ ޑިމޮކްރަސީ ނެތިގެން ނިކަމެތި ކުދި ގައުމު ތަކަށް ފިޔަވަޅު އަޅާ ބަނޑަށް ޖައްސާ އިރު، އިޒްރޭލުން ފަލަސްތީނުގެ ނިކަމެތިން ރޮލާކައި އަންހެނުންނާ ކުޑަ ކުދިންނާ ދުވަސްވީ މީހުންގެ ފުރާނަ ނޮޅާ ވީދަމުން ދާއިރު އެތިބެނީ ނާރިނގު ސަރުބަތު ހިއްޕަވަމުން ތުއި ގޮތްގޮތަށް އަނގަކަމުން މަޖިލިސް ކުރާށެވެ. 

ސައޫދީގެ ވަލީ ޢަހުދު މުހަންމަދު ބުނު ސަލްމާނެއް ތުރުކީގެ އުރުދުޣާނެއް ޖޯޑަންގެ އަބްދުއްލާ ރަސްގެފާނެއް މިސްރުގެ ސީސީއެއް އަދި ރާއްޖޭގެ ރައީސް މުއިއްޒެއް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. އިސްލާމްދީނާ ގައުމާ ވަތަނާ އިންޑިއާ އައުޓާ ކިޔައިގެން ދައްކާނީ ވެރިކަމަށް އައުމާ ވެރިކަމުގައި ދެމިހުރުމަށް ދައްކާ ހުސް ފޭކް ވާހަކައެވެ. ރައްޔިތުންގެ ލޮލުގައި އަޅުވާނީ މުޅިންވެސް އަނދުނެވެ.

މިސާލަކަށް ދެކޭނަމަ އިހަވަންދިއްޕޮޅުގައި ޓްރާންޝިޕްމެންޓް ޕޯރޓެއް ހެދުމަކީ ސަލާން ނުޖަހައި ތަނަވަސް ކަމުގައި ދިވެހިންނަށް ދިރިއުޅެވޭނެ އެންމެ އަވަސް މަގެވެ. ޚާއްޞަކޮށް އިންޑިއާއަށް ސަލާން ނުޖަހާ ދިވެހިން ދިރިއުޅޭނަމަ އިންޑިއާ ބޭނުން ވަރަކަށް ރާއްޖެ ފިއްތާ ނުލެވޭނެތީ އެޕޯރޓް ހަދަން އިންޑިއާގެ ހިތް ހަލާލު އޮތްކަމަށް ބަލާކަށް ނުވާނެއެވެ. 

2008ން ފެށިގެން އައި ކޮންމެ ކެމްޕޭނެއްގައި އެވާހަކަ ދެއްކިޔަސް ވީކަމެއް ހަރާމެވެ. ސަބަބަކީ ފިތިފައި އޮންނަ ގަޑީގައި ފަންސާހުން ސަތޭކައިން މިލިއަން ޑޮލަރުދީ ފުރާގު ހަމަކޮށްދީ ބަޖެޓް ސަޕޯރޓް ދެނީ އިންޑިއާ ވީމައެވެ.  

ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި ހުރީ ކޮންޕާރޓީ އެއްގެ ކާކުތޯ ބެލުން އިންޑިއާއަށް މުހިންމެއް ނުވާނެއެވެ. އިންޑިއާއަށް ރަނގަޅުވާނީ ވެރިކަމަށް އަންނަންވީ ވަޢުދު ފުއްދުމަށް ގޮތް ހުސްވެފައިހުރި އާ ވެރިޔަކު ކޮންމެ 5 އަހަރަކުން ރާއްޖޭގައި ބަދަލުވަމުން ދިއުމެވެ. ދަތިވާ ވަގުތު ފިއްތާލަން ފަސޭހަ ވާނީ އެމީހާއެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު މިހާރު ފެތިފައި އެހުރީ އެގޮޅިއަށެވެ.

ވާނުވާގައި  އިންޑިއާ އައުޓް ޖެހި ގަޔަށް ބާރު ޓީޝާރޓް ލައިގެން ނުކުންނެވި ރައީސް މުޢިއްޒު މިހާރު އެހުންނެވީ ހޫނު ތަނުގައި އަތްލެވިފައެވެ.

100 ދުވަހުގެ ވައުދުގައި ލ. އަތޮޅުން ބޭރު ބޯޓް ފަހަަރަށް ބަންކަރިން ދިނުން ރައީސް މުއިއްޒު އިއުލާނު ކުރައްވަތްޕެވެ. އެކަމަކު ދެންމެ މިކަން ފެށޭ ވަރަށް އިހަވަންދިއްޕޮޅުގައި އެކަން ކުރަން ރައީސް ޞޯލިހްގެ ވެރިކަމުގައި ގަތަރާ އެކު އެސްޓީއޯ އޮތީ ސޮއި ކޮށްފައެވެ. އިހަވަންދިއްޕޮޅަކީ މިކަން ކުރަން އިންޑިއާ ރުހޭތަން ނޫންކަން އެނގޭނީ ރައީސް ޞޯލިޙްގެ އެސްޓީއޯ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ކެޕްޓަން ޢަބްދުއްލާ ސައީދު ކުރެން އަހާލީމައެވެ.

ހައްދުން މަތީ ގާދޫއަކީ ބަންކަރިން ދޭން އިންޑިއާ ރުހޭތަނަކީ ތާއެވެ. އެކަން އެހެން ނިމިއްޖެއެވެ. މިހާރު ރާއްޖޭގަައި އެބުނާ 2 ހާސް އިންޑިއާ ސިފައިންނެއް ނެތެވެ. ތިލަމާލެ ބްރިޖްގެ ކޮލިޓީ ވެސް ސްޕީޑް ވެސް ރަނގަޅު  ވެއްޖެއެވެ. 

ފޮރިން މިނިސްޓަރު ކަމަށް އަޑުކީ މުންދޫދު ބަހައްޓާފައި މަގާމް ދިން ޒަމީރު އާޚިރުގައި ބުނާތީ މިއިވެނީ އިންޑިއާ މަހުޖަނަކާ އެކު ވިޔަފާރީގައި ނަގޫ ގޮއްޖެހިފައި ހުރި ކަމުގައެވެ. ނުވިތާކަށް އިންޑިއާއަށް ވަފާތެރި ކަމަށްކީ މުންދޫދު ފަހުން އެ ދިޔަައީ ވެސް ފޮރިން މިނިސްޓްރީ ގެ ވަޒީރުން ފެންވަރުގެ މަގާމަކަށެވެ. 

ތަމަޅައިން އަރާ ބަޑި ތަޅައިގަތް އިރު ބުއްފުޅި ބައްލަވަން އޮންނެވި ޣައްސާނު ސަލާމަތް ކުރީ އެ ދުވަހު އިންޑިއާއެވެ. މިވީގޮތް ދެކޭށެވެ. ރައީސް މުއިއްޒުގެ ޑިފެންސް މިނިސްޓަރަކީ އެދުވަހު އިންޑިއާއިން ސަލާމަތް ކޮށްދިން ރަައީސް މަނިކުފާނުގެ ހަގު މަނިއްޕުޅު ޣައްސާން މަައުމޫނެވެ. 

ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީއާއި ފޮރިން މިނިސްޓްރީއާއި އިންޑިއާ ދުރެއް ނުކުރެވުނެވެ. ނުވިތާކަށް އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަމަށް ތަކުރާރުކޮށް ވިދާޅުވި ޖެނެރަލް ޢަބްދުއްރަހީމަށް މުއިއްޒު ދެއްވީ ސިފައިންގެ ވެރިކަމެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒުމެން ގެނައި ޑޯނިއަރ މަތިންދާ ބޯޓާ ހެލިކޮޕްޓަރާ އެތިބަ 77 އިންޑިއާ މީހުން ފޮނުވައެއް ނުލާނެއެވެ. އުތުރުތިލަ ފަޅު އެއްބަސްވުމާ އެއް ގޮތަށް އެތަންވެސް ހަދާ ނިންމާނީ ހަމަ އިންޑިއާ އިންނެވެ،

އިންޑިއާ ދުވަހަކު ވެސް ރާއްޖެއެއް ނުހިފާނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު އިންޑިއާ ރާއްޖެ އާ ދުރަކަށް ވެސް ނުލެވޭނެއެވެ.

އޭމިހިރަ ދިދަޔާ ، ހުކުރު މިސްކިތު ވަޅު ފެނާ އޭ ކިޔައިގެން ރައްޔިތުން ޅޮސް އުނދޯލީގައި ހެއްލަނީ ވެރިކަން ހޯދާށެވެ. ދީނާ ގައުމޭ ކިޔައިގެން ދައްކަނީ ދަޅަކަމާ އެއީ ވެރިކަމުގެ އެދުންވެރިކަމާ ބާރު ހޯދަން ކިޔާ ބަސްތަކެއްކަން ހުވާކޮށް ހަފްތާއެއްވި ތަނާ ޕީޕީއެމް އަދި ޕީއެންސީއަށް އެހެރަ ވާގޮތުން ސާފުވާނެއެވެ.

ސިޔާސީ މީހަކު ބެރެއްގައި ހަމަ ކޮއްޓާލާ އިރަށް އެކަމާ ވިސްނާލުމެއް ނެތި ގޭގައި ސިކުނޑި ބާއްވާފައި ގޮސް ވޯޓު އަޅައިގަތުގެ ދެރަ ފެންނަން ފެށިލެއް ލަސް ހެއްޔެވެ.؟ ދިވެހިންގެ ރާއްޖެ މިވަނީ އަދުރޭއްޖެއަށް ބަދަލުވެފައެވެ.

އަހާނ ސަހަރޯއެވެ. ވަރު އަރުވާފާ ދޫކޮށްލި ފޫޅުމާ ފޮއްޓަކީ ފޫޅުމާ މީހާގެވެސް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެފޮއްޓަކީ ރަށުގެ މުސްކުޅި ބޭކެނބި ދައިތަ ގެންގުޅެލަން ދިނީމާ އެދައިތަ އަތުން ފޭރިގަތް ފޮއްޓެއް ވިއްޔާއެވެ. ބޮޑު ބޭކެނބި ދައިތަ އެކަމާ ވީމޮޅިން ފޫޅުމާފޮށި ހޯދަން ނައިބުގެއަށް ދިޔައެވެ. އެފޮށި ނައިބުގޭން ދައިތައަށް ހޯދާ ދީފާނެ ކަމަށް ގަތްބިރުން ހޯދި ކުޑަކުޑަ ފޫޅުމާ ފޮށި ވެސް މި ހުރިހާ ދުވަހު ގެންގުޅުނީ ބޮޑު ބޭކެނބި ދައިތަ އަތުން ފޭރިގަތް ފޫޅުމާ ފޮށީގެ ތެރެއަށް ލައިގެނެވެ. 

އެންމެ ފަހުން ވިއްސަން އުޅުނު އުޅުމުގައި އެޅުނު ޅައެއްޗެހި ތަކަކުން ފޫޅުމާކަން ކުރަންމެދުކަނޑާލަން މޮޅު ފޫޅުމައަށް ޖެހުނެވެ. ފޫޅުމާކަން މެދުކަނޑާލަން ޖެހުމުން ފޫޅުމާ ފޮށިތައް ބެހެއްޓީ ޓިނުގަނޑު ދަށަށް ލާފައެވެ. ފޫޅުމާ ފޮށިތައް ޓިނުގަނޑު ދަށަށް ލީފަހުން ފޫޅުމާއަށް ފޫޅުމާ ފޮށިން ފެންނަނީ ޓިނުގަނޑު ދަށުން ނެރެދެއްކި އެއްޗެއް ދެއްކި ވަރަކަށެވެ. ނަމެއްގައި ފޫޅުމާ މީހާގެ ފޫޅުމާ ފޮށި ތަކެކެވެ. ހުންނަނީ ޓިނުގަޑެއްގެ ދަށުގައި ތާށިކޮށްފައެވެ. 

އެންމެފަހުން ފޫޅުމާ ފޮށިން ފޭރި ހުސްކުރަން ފެށީ ވިހޭގެ ތެރެއިންނެވެ. ބޭނުމެއް ހިފޭ ގޮތަށް ހުރި ހުރިހާ އާލާތަކާ ބޭހަކާ ކަފަރޯލަށް ދަންދެން ދަމައިގަތީއެވެ. ނަމެއްގައި ފޮއްޓަކީ މަ މޮޅު ފޫޅުމާމީހާގެ އެއްޗެކެވެ. އެތަން ދެކެން ހުންނާން މަ މޮޅު ފޫޅުމަޔަށް ކެތެއް ނުވިއެވެ. އެވަރު ވީމާ ފޫޅު ވެއްޓުނެއް ނުވެއްޓުނެއް ބަލާނެ ކަމެއް ނެތްތާއެވެ. ތަޖުރިބާ ކާރު މަ މޮޅު ފޫޅުމަޔަކަށް ފޫޅުމާ ފޮއްޓެއް ހޯދުމަކީ މާ އުދަގޫ ކަމެއް ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. މޮޅު ގޮތަކީ ފޭރޭ ފޮށި ފޭރެން ދޫކޮށްލުމެވެ. އެހެދީ ހަމަ ރަނގަޅަށެވެ.

އެއްވެސް ސަރުކާރެއް ބަދަލުވަނީ ލިބެން އޮތް ހުރިހާއެއްޗެއް ހޯދާ ޖަމާކޮށްދީފައެއް ނޫނެވެ. ދައްކަން ހުރި ހުރިހާއެއްޗެއް ދައްކާ ނިންމާފައެއް ވެސް ނޫނެވެ. ގިނަ ކަންތައް ތަކެއް ކުރިބަޔަކު ވެރިކަން ދޫކޮށްފައި ދާއިރު ކުރެވިފައި ހުރި ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ހުރިހެން ދައްކަންވެސް ގިނަ އެއްޗެތި ހުންނާނެއެވެ. އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރާނަމަ ދައްކަންޖެހޭ އެއްޗެއްވެސް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

ގޯތި ދޫކުރަން ބިން ހިއްކާ ގޯތިދޭން ނޫޅުނުނަމަ ހިއްކަންފަށަފައި ނުނިމި އޮތް ބިމެއްް ނުއޮތީހެވެ. ފްލެޓް އަޅަން ފަށަފައި ނެތްނަމަ ހަވާލުކުރާނެ ފުލެޓެއް ނުހުންނާނެއެވެ. ފަޅުފުންކޮށް ބަދަނރު ހަދަން ނުފަށާނަމަ ނުމިފައި ބަދަރެއް ފަޅެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ނަރުދަމާއާއި ފެން ރަށްރަށުގައި އަޅަން ފަށާފައި ނެތްނަމަ ނުނިމޭ ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނުޖެހުނީސް ނުންހެއްޔެވެ. ސްކޫލުތަކާ މަލްޓިޕާޕަސް ހޯލުތައް އަޅަން ނުފަށާނަމަ ނުނިމޭ އެފަދަ ތަންތަނެއް ވެސް ނުހުރީހެވެ. ބަޔަކު ލައްވާ މަސައްކަތް ނުކުރުވާނަމަ ފައިސާ ދޭންޖެހޭ ބަޔަކުވެސް ނުތިބޭނެއެވެ. 

ވެރިކަމާ ހަވާލުވީ އިރުވެސް ދަރަނި ދައްކަން ޖެހޭނެކަން އެނގޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. ނުނިމޭ އެތައް މަސައްކަތެއް ހުރިކަންވެސް އެނގޭނޫން ހެއްޔެވެ. ކުރީން އޮތް ސަރުކާރުން ކަންކަން ކުރަމުން ފައިސާއެއް ނެތޭ ކަމެއް ނުކުރެވޭނެއެކޭ ހަވާލުވާން އަންނާށެކޭ ނުބުނޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. ލިބެން އޮތް ގޮތަކަށް ހޯދައިގެން ދެއްކެން އޮތް ގޮތަކަށް ދައްކަމުން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކުރަމުން ދިޔައީ ހޯހޯ ގޮވަމަކުންނެއް ނޫނެވެ. ކުރެވޭނެއޭ ކުރާނަމޭ ބުނަމުންނެވެ. 

ރައްޔިތުން ވެރިކަން ހަވާލުކުރީ ވެރިކަން ހޯދަން އުޅުނު އިރު ހުރިހާ ކަމެއްވެސް ވާނެއޭ ކުރާނަމޭ ކުރެވޭނެއޭ ބުނެގެން ނޫން ހެއްޔެވެ. ފަށާފައިއޮތް ކަމެއް ނުހުއްޓާ ބަރާބަރަށް ކުރާނޭކަމަށް ވައުދު ވީމާ ނޫން ހެއްޔެވެ. ނުވިތާކަށް އިތުރު އެހެން ބޮޑެތި ކަންތައްތައް ކުރަންވެސް ވައުދުވީ ގައުމު އޮތް ހާލަތު ނޭނގިއެއް ނޫނެއް ނޫންހެއްޔެވެ. 

ވެރިކަން ލިބުމާއެކު ފައިސާއެއް ނެތޭ ކަމެއް ކުރެވޭކަށް ނެތޭ ދައްކަންޖެހި ނުދައްކާ ފައިސާ އެބަހުއްޓޭ ކިޔައިގެން ތިޔަ ދަމަނީ ކޮންހާ ހާސަރެއް ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި ފަށާފައި ހުރި ކަންކަން ނުކުރުމުގެ ބަހަނާއަކަށް ދަރަނީގެ ވާހަކަ ނުދައްކާށެވެ. ވެރިކަމާ ހަވާލުވީ އެއްވެސް ތާކަށް ދައްކަން ޖެހޭ އެއްވެސް ފައިސާއެއް ނުހުންނާނެކަމަށް ހީކޮށް ހެއްޔެވެ. ތިޖޫރިތައް ފުރިބާރުވެ ބަންޑުން ވާވަރަށް ފައިސާ ހުންނާނެ ކަމަށް ހީކޮށް ޖީބުތައް ފުރާލަން ކަމަށް ހެއްޔެވެ. 

ނެތްފައިސާ ހޯދައިގެން ފަށާފައި ހުރި ކަންކަން ނުހުއްޓާ އައުކަންކަން ކުރަމުން ގައުމު ހިންގަން ނޭގޭންޏާ ރޮއެ އާދޭސްކޮށް ދެފައިތަޅައިގެން ނުވިތާކަށް ޖާދޫ ހަދައިގެން ވެރިކަން ހޯދީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ހިތްވަރު ހުރި ގޮތްހުރި ބަޔަކު ކުރީ ސަރުކާރޭ ފައިސާއެއް ނެތޭ ކަންކަން ނުކޮށް ހުއްޓާލަން ޖެހެއޭ ދަރަންޏެކޭ ނުގޮވާނެއެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. ގައުމު އޮތް ހާލަތާއެކު ކުރިއަށް ގެންދަން ނޭގެންޏާ އަވަހަށް އެއްފަރާތް ވާށެވެ. އިތުރު ގޯހެއް ނުހަދާ އަވަހަށް ނުވާނެންޏާ ގެއަށް ކަނޑާލާށެވެ.   

ބަންޑާރަ ނައިބު އުޝާމޫއެވެ. ތިބާއަށް ގައުމެއްގެ ސަރަހައްދީ އިމެއް އިގްތިސާދީ ހާއްސަ ސަރަހައްދީ ކަނޑުގެ އިމެއް ވަކިނުވާކަން އަހުރެން ދެނަހުރީމެވެ. ރާއްޖެއަށް ހާއްސަ އިގްތިސާދީ އިމުގެ ސަރަހައްދަކީ ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ އިން (ޓެރެޓަރީ) ނޫން ކަމެއް ތިބާއަށް ނޭނގޭކަން ތިބާގެ ގާނޫނީ ލަފާތަކުން އަހުރެން ސާބިތުކޮށްދޭނަމެވެ. 

ގާނޫނު އަސާސީ ބުނާ އާކިޕެލަޖިކް ބޭސް ލައިނުގެ ބޭރަށް 12 މޭލު އެތެރޭގައިވާ ކަނޑާ، ބިމާ، ބިމުގެ އަޑިއާ، ޖައްވު ނޫން އެއްވެސް ތަނަކީ ރާއްޖޭގެ ތަނެއް ނޫންކަން ތިބާއަކަށް ނޭނގެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ތަކާބެހޭ ގާނޫނުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތާހިލާފަށް ހައްގުނޫން އެއްޗެއް ފޭރިގަންނަން ގާނޫނީ ލަފާދޭ ބައިގަނޑުގެ ތެރޭގައި ތިބާގެ އަޑު ގަދައެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަމަތަކާ އުސޫލުތައް މުގުރާލާ ކަނޑުފޭރެން ގާނޫނީ ހުއްޖަތް ނެރޭ މީހަކީ ރާއްޖޭގެ ބަންޑާރަ ނައިބުކަމަށް ކުފޫ ހަމަ މީހެއް ނޫނެވެ. 

ބަންޑާރަ ނައިބޫއެވެ. ތިބާ ކަހަލަ ފޭރޭ ވިސްނުމުގެ މީހަކު ގާނޫނީ ލަފާދޭ ސަރުކާރެއްގައި ބިމާ ކަނޑުފޭރުމަކީ ރާއްޖޭގެ ޒާތްކަމަށް ވެދާނެއެވެ. އެއިރުން ދައްކާނީ އިޒްރޭލުން ފަލަސްތީނު ބިންތައް ފޭރެން ދައްކާ ފާޑުގެ ހުއްޖަތެވެ. ގައުމަށް ވަފާތެރިވުމަކީ ހައްގުނޫން އެއްޗެއް ހެދުނު އެއްޗެއް ހަދައިގެން ދަމައިގަންނަން އުޅުމެއް ނޫނެވެ. 

ބަންޑަރަ ނައިބު އުޝާމޫއެވެ. ދެކުނު ކަނޑުން ގެއްލުނުބައި ހޯދާށޭ ކިޔައިގެން ދެއްކުނު ވާހަކަ ހަލާލު ކުރަން ބިލިއަން ބިލިއަނުން ފައިސާ ހަރަދު ކުރަން ނޫޅޭށެވެ. އިޓްލޮސްގެ ނިންމުން އިސްތިއުނާފު ކުރުމުގެ ބަހާނާގައި ދައުލަތުން ފައިސާތަކެއް ދަވާލާ ބޭކާރުކޮށްލަން ނުވިސްނައްޗެވެ. އެހެން ކިޔައިގެން ރައްޔިތުނަށް އޮޅުވާލައިގެން ތިޔަ ތިބީ ވެރިކަމަށް އާދެވިފައެވެ. ގެއްލުނު ކަނޑު ހޯދުމުގެ ބަހަނާގައި ފަސް އަހަރުވަންދެން ދައުލަތުން ފައިސާތަކެއް ފައިކޭޓަށް އަޅާލެވޭނެ ކަމަށް ހީކޮށް އެ ގަނޑު ގަންނަން ނުހަދައްޗެވެ. 

އޭ މިހިރަ ބަންޑާރަ ނައިބޫއެވެ. ހުވައެއް ކޮށްގެން ހުއްޓަސް ތިޔައިއްޔަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރުހުމެއް ލިބިގެން ހުރި މީހެއްވެސް ނޫނެވެ. ގާނޫނީ ނުލަފައެއް ދީގެން ހުއްޓުވޭނީ އަތްފޯރާ ހިސާބުގައި ހުންނަ ކަންކަމެވެ. ކޯޓުން ބޭރުން ބަދަލު ދިނުމުގެ އުސޫލު ބާތިލުކޮށް ކޯޓު އަމުރަކުން ދައުލަތުން ބަދަލު ދޭން ޖެއްސީމާ ދައުލަތަށް ލިބޭނެ ގެއްލުން މާ ބޮޑުވާނެއެވެ. ސިޔާސީ ޖަޒްބާތުގައި މޮޅުކަމެއް ކޮށްލެވުނީއޭ ހީވިޔަސް ރުހުން ނުލިބެނީސް ދައުލަތަށް ތިޔަ ދިނީ އިޔާދަ ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ބޮޑުގެއްލުމެކެވެ. މަޖިލީހުން ރުހުން ދިނުމުގައި މިހުރިއްޔަކީ ނުބަލާ ދޫކޮށް ލެވޭނެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. 

ރައީސް ކަމުގެ ހުވާކުރެއްވުމަށް ފަހު ރައީސް ޑރ.މުއިއްޒު އަވަސްވެ ވަޑައިގަތި ރައީސް ޔާމިނު ދޫކޮށްލެއްވެން ނެތްކަން އިއުލާނު ކުރެއްވުމަށެވެ. ޑރ. މުއިއްޒު ހުވާ ކުރެއްވި ހިސާބުން ޝަރީއަތަށް ސަރުކާރުން އަތްބޭނުން ނިމުނީކަމަށް ވިދާޅުވެ ދެއްވީ ރައީސް ޔާމީން ދޫކޮށް ލައްވަން ނެތްކަމުގެ މެސެޖެވެ. 

ހުވާކުރައްވާނީ ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރައްވައިގެން އަތްޕުޅުގައި ހިއްޕަވައިގެން ހުންނަވާ ކަމަށް ޕީޕީއެމް ސަޕޯޓަރުން ޔަގީން ކުރިއެވެ. ޕީޕީއެމްގެ އާއްމު މެންބަރުންގެ ތާއީދު ހޯދުމަށް ކެންޕޭނު ތެރޭ ކުޅުއްވިހާ ޑްރާމާއަކީ ތެދެއްނޫންކަން ސާބިތުކޮށް ދެއްވުމަށް ޖަލު ބަންދުގައި ހުންނެވުމުން ރައީސް ޔާމީނަށް ފުރުސަތެއް ލިބި ވަޑައެއް ނުގަތެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ޖަލުގައި ހުންނެވުމުން އެމަނިކުފާނުގެ ނަންފުޅުގައި ޑރ. މުއިއްޒު ގެންދެވީ ތާއީދު ހޯއްދެވުމަށް ހެއްދެވުނުހާ އިތުރުފުޅެއް ހައްދަވާ އާއްމުން ވާވައްދަވަމުންނެވެ. އޭރު އެވާހަކަ ދެއްކި މީހުން ދެއްކީ ފިތުނަ އުފެއްދުމަށް ކަމަށް އޭރުއޮތީވެފައެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު އިންތިހާބު ބޮއިކޮޓް ކުރަން އެދިވަޑައިގަތީ މިދުވަސް އަންނާނެކަން އެނގިވަޑައި ގަންނަވާތީއެވެ. އެއަޑު ބައްސަވާ ސެނެޓް ގަނެލައްވައިގެން ޓިކެޓް އެންޑޯޒް ކުރުވީ ދޮންކަޅު އަންގަވާ ނުލައްވައެވެ. 

ޑރ. މުއިއްޒަށް ޕީއެންސީ ޓިކެޓް ގައި ވެރިކަން ހޯއްދެވިއްޖެއެވެ. މިހާރު އަމާޒު ހިއްޕަވާފައި އެ ހުންނެވީ ޕީޕީއެމްގެ ބަނޑުދަށުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ގޮނޑިތަކެއް ހޯއްދަވާ ކޮންޓްރޯލް ކުރެއްވުމަށެވެ. މަޖިލިސް އިންތިހާބު ނިމެންދެން ވަރަށް ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ ވާނެއެވެ. އިންތިހާބު ނިމޭ އިރަށް ރައީސް ޔާމީނު ޖަލަށް ގެންދަވާ ޕީޕީއެމް މަދޮށިފުކެއް ބަރުކޮށް ލައްވާނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ވަސް ފުހެލައްވާނެއެވެ. ބަލަން ތިބޭށެވެ.  

ލެއްވިހާ ޕާޓީއަކަށް ބަދަލުވަމުން ގޮސް ފެބްރުވަރީ 7 ގައި ރައީސް ވަހީދު އުފެއްދި ބަައިތޯލާ ސަރުކާރުގެ ގެދޮރު މިނިސްޓްރީ އޮތީ ޢަދާލަތަށް ކަން އެނގިވަޑައިގަތުމާއެކު ޢަދާލަތަށް ވަންނަވާ ޝެއިޚް އިމްރާނު އަރިހު އާދޭސް ކުރައްވައިގެން ހައުސިންގ މިނިސްޓަރކަން ރައީސް މުއިއްޒުހޯއްދެވީ ރައްޔިތުން ގެދޮރުވެރި ކުރުވަން ކަމަށް ބުނެވޭކަށް ނެތެވެ. އަދިކިއެއްތަ އެންމެ މުހުތާދު ބޮޑުކަމަކުން ނޫނީ އެންމެ އަވަހަށް ވެރިކަން ނުހޯދޭނެކަން އޭރުވެސް ރައީސް މުޢިއްޒަށް ސާފުވީކަން ޔަގީނެވެ. ރައީސް ވަހީދުގެ 2 އަހަރު ބަޔާ، ރައީސް ޔާމީނުގެ 5 އަހަރު ވެސް ގެދޮރު މިނިސްޓްރީ އަކާ ރައީސް މުޢިއްޒު ފޭވެވަޑައިނުގެން އައްޓަ މަހެއްހެން ތަތްކޮށްލެއްވީ ކަމެއްވީމައެވެ. 

އެއް އިރެއްގައިވެސް މާލޭގެ މެޖޯރިޓީ އެމްޑީޕީ ނޫން ބަޔަކަށް ނޯވެއެވެ. އެކަން ނިންމާލި މޮޅުގޮތް އެއޮތީ ފޭސް 2ގައި ފެންނާށެވެ. އެތަން ހިއްކާ އެތަނުގަައި 25 ހާހުގެ ގިނަ މީހުން އެތިބީ ފައިން ލޮނުވެލި ނުހިކެނީސް މާލެ ގެނެސް މާލޭ ރަށްވެހިންނަށް ހަދާ ވަޒަންވެރި ކުރުވާފައެވެ. 

ހިޔާ ފްލެޓަށް އެދެން ޖެހުނު ގޮތާއި  ލިސްޓް ނެރުނު ގޮތާއި އޭގައި ވާނުވާ ނޭނގުނު ވާހަކަ ދެއްކީ ވެސް ހަމަ އޭ! މިތިބަ ލޮބުވެތި ދިވެހިންނެވެ. 

މެޑަމް ލިސްޓެކޭ ކިޔައިގެން މެޑަމް ފާތުން އިސްތަށިފުޅުގައި އެކަނި ބަދުނާމު އެޅުވިއެވެ. އެކަމަކު މިހާރު މީހުން ކިޔާ އުޅޭ ގޮތުން އެފަހަރުވެސް މެޑަމް ސާޖީގެ ލިސްޓެއް ވެސް ޞިއްޙީ ދާއިރާއިން އުފެދުނު ކަމަށް އެބަ ކިޔައެވެ. 

ވެރިކަން ބަދަލުވެ އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގެ ކޯޅުން ގަނޑު ހަމަ ފެނިވަޑައިގަތުމާ އެކު އެވަގުތު އުފެދުނު ހުސްޖާގައަށް ރައީސް މުއިއްޒު ޖަމްޕު ޖެއްސެވީ ހުޝިޔާރު ކަމާއެކުއެވެ. 

މާލޭގެ ބިމާ ބޯހިޔާވަހި ކަމަކީ ރައީސްކަން ހޯދޭ ބޮޑު ދޮރާށިކަން ސިޔާސީ ގޮތުން މާތޫނު ފިލިވެގެން މިއުޅޭ އެހެން ބޭފުޅުންނަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާހެން ހިޔެއް ނުވެއެވެ. އެކަމަކު ފުރަތަމަ ދުވަހުން ފެށިގެން އެމަގުން ފިޔަވަޅަކަށް ފަހު ފިޔަވަޅަކުން ކުރިއަށް ވަޑައިގެން ޑރ. މުއިއްޒު އެހުންނެވީ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ސުޕަރމެޖޯރިޓީ އާއި ގަދަ ވެރިކަމަށް ކުރެވުނު ހަމަ  އެއް ކަމެއް ވެސް ނެތެވެ. އެހެރަ ގަދަފަދަ ކަމަށް ބުނާ ރައީސް ޔާމީނަށް ވެސް ވާނުވާ ރޭކާލި ހެންވެސް ހިއެއް ނުވެއެވެ.

ހުވަޔަށް 72 ގަޑިއިރު ވީއިރު އަސްލިއްޔަތު ތިލަވާން ފަށައިފިއެވެ. ކެމްޕޭނުގައި ހެދި ދޮގާ ފެތުރި ފިތުނަ ސާފުވަމުން އެހެރަ ދަނީއެވެ.

މާލޭގެ ގޯއްޗާއި ފްލެޓާ ބެހޭ ގޮތުން ކެމްޕޭނުގައި ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅު ތަކާއި ސަރުކާރުން ކަންކުރަން އުޅޭ ގޮތާ ދިމާނުވާނެ ކަމުގެ ހެކި ފެންނަން ފަށައިފިއެވެ.

ކުރިއަށް އޮތީ މަޖިލިސް އިންތިޚާބު ކަމަށް ވާތީ ޕީއެންސީއަށް މެޖޯރިޓީ ހޯދަން ދެ ޕާޓީގެ ލޯގޯ އެކުގައި ޖެހިޔަސް ހެޔޮވަރު އަދަދަކަށް މަޖިލީހުން ގޮނޑި ލިބިއްޖެ ނަމަ ޕީޕީއެމްގެ ކުލައާއި ލޯގޯއަށް ވާނީ ހޮވުމަށްފަހު ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅަށް ވީގޮތެވެ.

އަންނަ މަޖިލިސް އިންތިޚާބުގެ މެޖޯރިޓީ ޕީއެންސީއަށް ލިބިއްޖެ ނަމަ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުން ދިވެހި ގިނަ ރައްޔިތުން ކާން ބޭނުންވި ރާކަނިމަސް ރަނގަޅަށް ކެވޭނެއެވެ.

މާލޭގެ ގޯއްޗާއި ފްލެޓޭ ކިޔައިގެން ރައީސް މުއިއްޒުގެ ހައިދަރު މިނިސްޓަރ އިއްޔެ ރައްޔިތުންގެ ނޭފަތުގައި އެޖައްސާލީ ފިހެވެމުންދާ މިދެންނެވި ރާކަނި މަހުގެ ކިރިޔާ ވަހެވެ. ހުރިހާ ކަމެއް ގޯސްވެ ދިޔައިމާ ފަހުން ރޮއެ މަހާނަ މައްޗަށް މަޑިއަށް ޖެހުނަކަސް ވާނެކަމެއް ނޯވެއެވެ. 

ސުޕަރމެޖޯރިޓީ އޮތް ވަގުތު ބޯހިޔާވަހިކަމާ ބިމުގެ ގާނޫނު ފަސޭހައިން ބަދަލު ނުކުރެވޭ ގޮތަށް މިހާރު އިޞްލާޙު ނުކޮށްފިނަމަ ރައްޔިތުންނަށް ކޮންމެފަދަ ލަގާ އެއްވެސް ދީފާނެއެވެ. 

އެހެންނޫނީ ދެން އޮތީ އެހެން ގޮތެކެވެ. ގިނަ ރައްޔިތުން ބޮނޑިބޯން އެދޭ ގަައުމެއްގައި ޑިމޮކްރަސީގެ ހަމަތަކާ އެއްގޮތަށް ރައްޔިތުން އެ ބޮނޑި ބުއިމުގެ ޙައްގާއި މިނިވަންކަން އެ މީހުންނަށް ދީގެން މިހާރު އޮތް މަޖިލިހުން ވެސް އަޅާ ނުލާ ތިބުމެވެ. އޭރުން ރައީސް ޔާމީނަށް ޖަލެވެ. ޕީޕީއެމަށް މަގުމައްޗެވެ. ވެރިކަމާއި މަޖިލިސް ޕީއެންސީ އަށެވެ. އޭރުން ކާން އުޅުނު ރާކަނި މަސް ރަނގަޅަށް ކެވުނީއެވެ. 

މުއިއްޒު ސަރުކާރު ހިންގާނީ "މުއިއްޒު ދުވެލީ" ގައި ކަން މީހަކު ނުބުންޏަސް އެންމެނަށް އެނގެއެވެ. މުއިއްޒު ދުވެލި ދިވެހިންނަށް އެނގެއެވެ. ކަމަކާ ޖެހުމުން އަގުޅި ނެތްކަން އެނގެއެވެ. ހޮޅި ވައުދު ތަކެއްވެ ކުރިން ބުނި އެތި ކެންސަލަ ކުރަމުން އުނބަށް ޖެހުން ނޫން ކަމެއް ތިޔަ ސަރުކާރަކަށް ނުވާނެއެވެ.

ރަންކޮޅާއެވެ. ބޮޑުދިދައަށް ބަލަހައްޓައިގެން ހުރެ ދިދަޔަށް އިރުނުއޮއްސޭނެ ވާހަކަ ބުނީ ކޮން ދިދައަކަށް އިރު އޮއްސޭތީ ހެއްޔެވެ. ރާއްޖޭގެ މީހުން އުޅޭ ކޮންމެ ރަށެއްގައި ތިރި ނުކުރާ ގައުމީ ދިދައެއް އެތައް ދުވަހެއް ކުރިއްސުރެ ހުންނަކަން ނޭގުމަކީ މުއިއްޒަށް ރާއްޖެ ނޭގޭވަރު އެނގިގެން ދިޔަކަމެކެވެ. ގައުމީ ދިދައާއިބެހޭ ހާއްސަ އުސޫލެއް އޮތްކަންވެސް އެނގެނީއެއް ނޫނެވެ. ބޮޑު ދިދައާއި ދިމާއަށް އެނބުރި ހުރެ އޭ މިހިރަ ދިދަޔާއޭ ގޮތްވަކަސް ގައުމިއްޔަތު ކެކިއަރާ ބަންޑުނެއް ނުވާނެއެވެ. 

ހަމައެކަނި ވަޒީރުންގެ ގެއާއި ކާރުގައި ދިދަ ޖެއްސަކަސް ކަމަކު ނުދާނެއެވެ. ވަޒީރުން އަންނަ ފޮށައާއި މިލަ ފޭއްޔަކީ ވެސް ދިދަކަމުގައި ވާނީ ހަދާށެވެ. ގައުމިއްޔަތަކީ ތޫލި ރާގަކަށް ބުން ހަމަކޮށް ވަޒަނަށް އަތުރާ އިބަރާތް ތަކެކޭ ހީވަނީ ހެއްޔެވެ. ގައުމިއްޔަތު ފައްކާ ނުވެގެން މިއުޅެނީ އޮފީސްތަކުގެ ނަންބޯޑް ދިވެހިން ނެތިގެން ހެއްޔެވެ. ތިޔަ ކަމެއްވެސް ލަހެއްނުވެ އުނބަށް ޖަހާތީ ދެކޭނަމެވެ. އަސްލުގައި ނެތް އެއްޗެއް ގަދަކަމުން ނުނެރެވޭނެއެވެ. ތޮއްޑޫން ސަމަންތަރު ހެޔޮ ކަރައެއް ގެނެސް ފަޅާލީމާ ނިކަން އޮއްބުރާނެއެވެ. 

ވާހަކަ ފޮރޮޅާނެކަމެއް ނެތެވެ. ހަގީގަތުގައިވެސް އެއްވެސް އާކަމެއްނެތެވެ. އައުކަމެއް ނެތްތާ ހިނގަމުން އައި ރަނގަޅު ކަމެއްވެސް ހިނގާފާނެ ކަމުގެ އުއްމީދެއް ނެތެވެ. ރައްޔިތުންނާއި ނޫސްވެރިން ވެސް ތިބީ ހަމަ ރަގަޅަށް މާޔޫސް ވެފައެވެ. ކީހާ ޅެން ފަރިއްސަށް ވާތަން ފެންނާތީއެވެ. ކުރިގަނެވި ހަމަ ނުޖެހެވެނީސް ލޮންދާލައިގެން ރުއް ބުޑަށް ވެއްޓެން އުޅޭތަން ފެންނާތީއެވެ. އަތުންފައިން ހޯހޯ ގޮވާ ބޮލާފޮށާ އެޅޭތަން ފެންނާތީއެވެ.

17 ނޮވެމްބަރުގައި ފެށި ދަތުރު މުއިއްޒުވެފައިވާ ރަސްފަންނު ބޭރުން ފަނާވެދާ ސްނާމީ ބިނާ ހުރަސްކޮށް ބޮކު ދުވެލީގައި އުނބަށް ޖަހަމުން ގޮސް ލައްގާނީ ހޮޅިރާޅު ނަގާ މުއިއްޒު ނެރު ފައިކަށްޓަށެވެ. އެންމެ ފަހުން ހިކި ކަދުރު ރުކުން ސަންދޯއްޖަހާ ވަޅުލަން ޖެހޭނީ މުއިޒްވެފައިވާ އާސަހަރާ ކަށްބިމުގައެވެ.

އިންޑިއާގެ ހަތިޔާރު އެޅި އެތަށް ސަތޭކަ ނުވަތަ ހާހުން ގުނޭ ހަތިޔާރު އެޅި ސިފައިން ރާއްޖޭގައި ތިބިކަމަށް ރައީސް މުޢިއްޒުގެ ކެމްޕޭނުގައި ތަކުރާރުކޮށް ރައްޔިތުންގާތު ކިޔަމުން ދިޔައެވެ.

އޭރުގެ ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯރސް ޖެނެރަލް ޢަބްދުއްރަޙީމް ތަކުރާރުކޮށް މީޑިއާގައި ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވީ ހަތިޔާރުއެޅި ބޭރު އެއްވެސް ގަައުމެއްގެ ސިފައިން ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަމަށެވެ. އަދި ހަމަ އެފަދައިން ރާއްޖޭގެ ދިފާޢުގެ ފުލް ކޮންޓްރޯލް އޮތީ ދިވެހި ސިފައިންގެ ބާރުގެ ދަށުގައި ކަމަށެވެ.

ހުވާކުރެއްވުމާ އެކު ލަސްތަކެއްނުވެ ޖެނެރަލް ޢަބްދުއްރަޙީމަށް ރައީސް މުއިއްޒު ސިފައިންގެ ވެރިކަން ޙަވާލު ކުރެއްވިއެވެ. ޢަބްދުއްރަޙީމަކީ އިތުރުފުޅު ހައްދަވާ، މުއިއްޒުގެ ކެމްޕޭނުގައި ބުނަމުން ދިޔަފަދަ ޣައްދާރެއް ނަމަ ހުވާ ކުރެއްވުމާއެކު ސިފައިންގެ ވެރިކަން ޢަބްދުއްރަޙީމަށް ނުދެއްވާނެ ކަމަށް ގިނަބަޔަކު ބުނަމުން ދިޔައެވެ.

އެންމެ ފަހުން ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ އަސްކަރިއްޔާއަށް ނިސްބަތްވާ 77 މީހުން ކަމަށް ރައީސް މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރުން ހާމަ ކޮށްފިއެވެ. މިއާއެކު ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަމުގައި ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލި ބޮޑުކަމާއި ހެދި ދޮގާ މަކަރު މިވަނީ އަމިއްލަ އިޢުތިރާފުން ބޭޒާރުވެފައެވެ

ކުރީގެ ސަރުކާރުން ތަކުރާރުކޮށް ބުނަމުން ދިޔައީ ރާއްޖޭގަައި ތިބީ ރައީސް ނަޝީދާ ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގަައި އިންޑިއާއިން ގެނައި 2 ހެލިކޮޕްޓަރާ ޑޯނިއާ މަތިންދާ ބޯޓުގެ ޕައިލެޓުންނާ ކްރޫންނާ އިންޖިނޭރުންނާ ޓެކްނީޝަނުން ކަމަށެވެ.

އަދި އެއީ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމާ ރެސްކިއު އަދި އިންސާނީ އެހީ ފޯރުކޮށް ދިނުމުގަައި އެމްއެންޑީއެފްގެ ބޭނުންކުރާ އުޅަނދު ފަހަރު ކަމަށެވެ.

އިންޑިއާއިން ފޮނުވި ދެ ހެލްކޮޕްޓަރު ރާއްޖޭގައި އޮޕަރޭޓް ކުރާތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. އެ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރ ދުއްވުމާއި ބެލެހެއްޓުމާއި މަރާމާތު ކުރަނީ އިންޑިއާ އަސްކަރިއްޔާ އިންނެވެ. ރާއްޖެއިން އެވަރު އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމަކީ ހަރަދާއި މަސައްކަތާއި ވަސީލަތުގެ ގޮތުން ރާއްޖެއަށް ވަރަށް ބޮޑު ބުރައަކަށް ވާނެއެވެ. އިންޑިއާކަނޑާއި ރާއްޖޭގެ ބޯޑަރަށް ފާރަވެރިވުމާއި ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތަކުގައި ހެލްކޮޕްޓަރުގެ ބޭނުން ތެރިކަން ބޮޑުކަމުން ދެގައުމުގެ ދެމެދުގައި ވެވުނު އެއްބަސް ވުމުގެ ދަށުން ހެލްކޮޕްޓަރު ތަކެއް ރާއްޖޭގައި އޮތުމަކީ ގައުމީ ސަލާމަތަށް ލިބިގެން ދިޔަ ރައްކާތެރި ކަމެކެވެ. ސަލާމަތަށް ލިބުނު ކަށަވަރު ކަމެކެވެ. 

ހާލު ދެރަ އަވަސް ފަރުވާއަށް ބޭނުންވާ އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްވުމުގެ ސަބަބަކަށް އެ ހެލްކޮޕްޓަރުތައް ވިއެވެ. ކަނޑުމަތީގައި ގެއްލޭ މީހުންނާއި އުޅަނދުތައް ހޯދުމުގައި ހެލްކޮޕްޓަރު ތަކުގެ ބޭނުން ހިފީ ނިހާޔަތަށެވެ. ކަނޑުފޭރުމާއި ވަގަށް ހަތިޔާރާއި ޑްރަގް ކަނޑުމަތީން ބަދަލު ކުރުން ހުއްޓުވުމާއި ސަރަހައްދީ ކަނޑުން ސިއްރުން މަސްވެރިކަން ކުރުން ހުއްޓުވުމުގައި އެ ދެ ހެލްކޮޕްޓަރަކީ އޮތުން ލާޒިމު އެއްޗެކެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުއްސުރެ ރާއްޖޭގައި ހެލްކޮޕްޓަރުތައް އޮވެގެން ގެއްލުނު ސިޔާދަތެއް މިނިވަން ކަމެއް މިއަދާ ހަމައަށް ވެސް ނެތެވެ. އެ ވާހަކަތައް ކުރީގެ ސަރުކާރު ތަކުން ރަނގަޅަށް ކިޔާދިނެވެ. ހުއްޓާނުލާ ނޫސްތަކުގައި އޭރުވެސް އެ ވާހަކަ ޖަހަމުން އޮޅުން ފިލުވާ ދެމުން ދިޔައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ރައީސް ސޯލިހުގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އޭރުގެ އިދިކޮޅަށް ވިއްކޭނެ އެއްޗެއް ނެތިގެން އިންޑިއާ އައުޓް ޖެއްސީއެވެ. 

ޗައިނާއިން ފަންޑް ކޮށްގެން އިންޑިއާ އާއި ދެކޮޅަށް ޗައިނާގެ އެޖެންޓުންތަކެއް ލައްވާ ޗައިނާއިން ޖެހިމަޅީގައި ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ ޖެހި ހަފުސްވީއެވެ. ވެރިކަމަށް އަތުވެއްޖެނަމަ ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީއަށް މި ދުވަސް އަންނާނެކަން ނޭނގުނީ ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަން އޮތްލެއް ބޮޑުކަމުންނެވެ. ވެރިކަން ލިބުމުން އިންޑިއާގެ ދެ ހެލިކޮޕްޓަރުގެ ސަބަބުން ބަލި މީހުން އުފުލުމަށް ލުއިފަސޭހަ ވެފައިވާ ކަމަށް ރައީސުް ޑޮކްޓަރ މުހައްމަދު މުއިއްޒަށް ވިދާޅުވާން މަޖުބޫރެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު މިހާރު އެ ހުންނަވަނީ އިންޑިއާ އައުޓް ކުރައްވަން އުޅުއްވުނު މޮޔައިގައެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. ދެން ސަކަރާތް ޖަހަން ނޫޅޭށެވެ. ޑިޕޮލަމަސީއޭ މަޝްވަރާއޭ ނުކިޔާށެވެ. ސިފައިން ގެންދާށޭ ކިޔަން ކިޔަން ނުތިބެ ކޮންމެ ބޭނުމެއްގައި ތިއްބަސް، ތިބިއްޔާ ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ބަޔަކުވިއްޔާ ޖެހޭނީ ބޭރު ކުރާށެވެ. ހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއަރ ބޯޓާއި ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ ހުރިހާ ސިފައިން ވަގުތުން ވަގުތައް ބޭރު ކުރާށެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިންގެ މީހަކީ ސެނެހިޔާ ހޮސްޕިޓަލުގައި މަސައްކަތްކުރާ ޑޮކްޓަރަކަސް ނަރުހަކަސް ސްޕެޝަލިސްޓް ޓެކްނީޝަނަކަސް ހެވެވެ. ޖެހޭނީ އައުޓް ވާށެވެ.

ޑިޕޮލަމަސީގެ ވާހަކަ ދައްކައިގެން އިންޑިއާ ސިފައިންގެ މައްސަލައެއް ހިންދައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިންގެ އެންމެ މީހަކު ވެސް އެންމެ ހިނދުކޮޅަކަށް ވެސް ރާއްޖޭގައި ބަހައްޓައިގެން ހުރުމަކީ މުއިއްޒަށް މިހާރު އޮތް ޗޮއިސެއް ނޫނެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ނުބާލައިގެން މުއިއްޒު ބާލަށް ރައްޔިތުންނަށް ނުޖައްސާށެވެ.   

ކަންކަން ކުރުމުގައާއި ކަންކަމަށް އެދުމުގައި އުސޫލުތަކަކާ ހަމަތަކެއް އޮވެއެވެ. އެއްވެސް ސަރުކާރެއްގައި ކޮންމެ ކަމަކީ ކޮންމެ މީހަކާ ބެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަމްދުން އަޝްކަރީ ކަންކަމަކީ ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ނިންމޭނެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ.

އިންޑިއާގެ އާތު އެންޑް ސައިންސް މިނިސްޓަރަކީ ފޮރިން ޕޮލިސީ އާއި ޑިފެންސް ޕޮލިސީ ތަންފީޒު ކުރާމީހާއެއް ނޫނެވެ. އޭނާ ރާއްޖެއައީ އައު ރައީސް ހުވާ ކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ބައިވެރިވެލުމަށެވެ. އޭނާ އަކީ އިންޑިއާ ސިފައިންގެ މައްސަލާގައި ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރާ މަޝްވަރާ ކުރަން ކަނޑައަޅާފައި ހުރި މީހެއް ނޫނެވެ. 

ތެދެކެވެ. ކޮންމެ މީހެއްގެ ގާތުގައިވެސް އެވާހަކަ ދެއްކި ދާނެއެވެ. އޭނާ ގާތުގައި އެވާހަކަ ދެއްކިދާނެއެވެ. ދެއްކީމާ އަޑުވެސް އަހާނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއިއްޔަކީ އޭނާ ފޮނުވި ބޭނުން ނޫންކަމުން އެކަމަށް ރަސްމީ އެއްވެސް ސިފައެއް ނާންނަނެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ އައު ރައީސް މަގާމާ ހަވާލުވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތަށް ޒާތެއްގެ މިނިސްޓަރަކު ފޮނުވުމުން އެދިން މެސެޖަކީ ކޮބައިކަން ނޭނގޭހާ މިހާރަކު މީހުން ގަމާރެއް ނޫނެވެ. ބޮޑުވަޒީރު ނުވަތަ ފޮރިން މިނިސްޓަރު ފަދަ ކަމެއް ނިންމޭވަރު މީހަކު ނައިނައުމުން އެއްޗެއް ނުވިސްނޭ ހެއްޔެވެ. 

ރާއްޖޭގައި ތިބީ ކިހާ ސިފައިންނެއް ކަމެއް އައުސަރުކާރުން އަދި ހާމަ ކުރީއެއް ނޫނެވެ. ތިބި ސިފައިންގެ އަދަދު ރައްޔިތުންނަށް ހާމަކޮށް ނުދީ އެމީހުން ފޮނުވާލަން ރަސްމީކޮށް އެދުނީ ހެއްޔެވެ. ސިއްރުކޮށް ފޮރުވާނެ ކަމެއް ނެތް ސަރުކާރަކުން ތިބީ ކިހާ ސިފައިންކަން ބުނެނުދީ ސިފައިން ބާލަން އެދުނީމާ ތީތި ކަޑައެވެ. 

މިއަދު ރަސްމީކޮށް އެދިއްޖައީމޭ ބުނެފައި ތިބި ހުރިހާ ސިފައިން ގެންގޮސް ނިމިއްޖެއޭ މާދަމާ ބުނާށެވެ. އޭރުން އަތްޖަހާ މީހުން ބާރަށް އަތްޖަހާނެއެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒަށް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވިއްޖެއެވެ. ވެރިކަން ލިބި ވަޑައިގަތުމާއެކު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން ގޮތް ހަނދުމަފުޅު ނެތިއްޖެއެވެ. ވެރިކަމުގެ ހުވާކުރެއްވި ޖަލްސާއިން އެކަން ކިތަންމެ ރަނގަޅަކަށްވެސް ހާމަވެގެން ހިނގައްޖެއެވެ. ކެންޕޭނު ޖަލްސާތަކުގެ ކުރީސަފުގެ މެދުގައި ހުސްކޮށް ހުންނަ ގޮނޑިއެއް ނެތެވެ.

ކެންޕޭނުގައި ބޭނުން ކުރެއްވި ބޮޑު ފޮޓޯފުޅުގެ ހިޔަނިވެސް ނެތެވެ. ކެންޕޭން ކޮންމެ ޖަލްސާއެއްގައި ދެބަހުން އެއް ބަހުގައި އެނަމެއް ވިދާޅުނުވެ ވާހަކަފުޅު ނުދެއްކެވުނު ނަން ގައުމިއްޔަތުން ފުރި ބަންޑުންވި އިފްތިތާހީ ތަގުރީރުގައި ދުލުކުރިއަށް ނުވެސް އަޔެވެ. 

މިހާ އަވަހަށް ރައީސް ޔާމީނު މަތިން ރައީސް މުއިއްޒު ހަނދުމަފުޅު ނެތިއްޖެއެވެ. ވެރިކަން ކުރާ ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގެ ލީޑަރ ފަތަފޮޅިދަށުލީ ފަތްގަޑަށް ވެސް ނުވިއެވެ. ހަރާން ހުކުމެއްގެ އަނިޔާގައި ހުންނެވި ކަމަށް ބުނާ ރައީސް ޔާމީނުގެ ޖަލު ބަންދަކީ ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމަށް ބޭނުން ކުރެއްވި ސިޔާސީ ހަތިޔާރެއްކަން ކަށަވަރުވެ ނިމިއްޖެއެވެ. 

އަސަރުން ފުރިފައިވާ މާވަރުގަދަ ތަގުރީރެއް ދެއްވުނު ކަމަށް ވެގެން އުޅުއްވިއެއް ކަމަކު ޝުކުރުވެރިވުމުގެ އަސަރުވެސް އެތަގުރީރުގައި ނެތެވެ. ޑރ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުނު ގޮތެއް ހަނދުމަފުޅެއް ނެތެވެ. ރައީސް މުއިއްޒު ވެރިކަން ހޯއްދެވީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ލެގަސީ ވިއްކަވައިގެންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ހިޔަންޏަށް ވެވަޑައިގެންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރެއްވުމުގެ ޔަގީންކަން ސަޕޯޓަރުންނަށް ދެއްވައިގެންނެވެ. ރައީސް ޔާމީން ތަހައްމަލު ކުރައްވާ ދަތި އުނދަގޫ ތަކުގެ ހަމްދަރުދީއާއި ތާއީދު ޑރ. މުއިއްޒު ހޯއްދަވައިގެންނެވެ. 

ހަމަތެދެކެވެ. ވެރިކަމުގެ ހުވާ ކުރައްވާނީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ހާޒިރުގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ އަތްޕުޅުގައި ހިއްޕަވައިގެން ހުންނަވާ ކަމަށް ވިދާޅުވި ބަސްފުޅު ރީތިކޮށް އަނގަފުޅަށް ވަދެ ނިމުނީއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ހުންނެވީ އަދިވެސް ބަންދުގައެވެ. ވެރިކަމަށް ހުވާކުރެއްވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތަށް ރަސްމީ އިއްޒަތުގައި ރައީސް ޔާމީނެއް ނުގެންނެވުނެވެ. ނުގެންނެވުނުތާ ޝުކުރުގެ ބަހެއްވެސް ވިދާޅެއްނުވެވުނެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ހިތްހެޔޮކަން ފާޅުކޮށް ނުލެއްވުނުތާ ވޯޓުދިން ރައްޔިތުންނަށް ޝުކުރުގެ ބަހެއްވެސް ރައްދުކޮށް ނުލެއްވުނެވެ.

ރައްޔިތުން ވޯޓުދީ ވެރިކަމަށް ޑރ. މުއިއްޒު ހޮވީ ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރައްވާނެ ކަމަށް ދެއްވި ޔަގީންކަމުގައެވެ. އެކަން ގަބޫލުކުރައްވާ ދެއްވެން އޮތް ހުރިހާ ލުޔެއް ރައީސް ސޯލިހުވަނީ ރައީސް ޔާމީނަށް ދެއްވާފައެވެ. ގެއަށް ބަދަލު ކޮށްދެއްވާ ރަށުބަންދަށް ވެސް ބަދަލުކޮށް ދެއްވީއެވެ. އިހުތިޔާރުގެ ތެރެއިން މިނިވަން ކުރައްވާ، ދޫކޮށްލެއްވޭ ވަރުގެ ހަނި ފުރުސަތެއް އޮތްނަމަވެސް ރައީސް ސޯލިހު އެކަން ކޮށްދެއްވީހެވެ. 

ބަޔަކަށް މަންޒަރެއް ދައްކަވަން ރައީސް ޔާމީން ބަންދު މީހެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނަވައިގެން އެކަރާމާތްތެރި ޖަލްސާއަށް ވަޑައިނުގަތީ ވަޑައިނުގަންނަވާން ވެގެންނެވެ. ފެންކައްކާ ބޮލީގެ އިއްޒަތް ހޯއްދަވާކަށް ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅެއް ނުވާނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަކީ ބަތްކައްކާ ކުޅުއްވާ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ.

ބޭނުމަކީ އެމްޑީޕީ މީހުންގެ ހަތައަށް ގަޅިއުކާ ހާއްޔަށް ދަނޑިބާނައިގެން މާލޭގެ މަގުތަކަށް ނެރެ މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރު ފެށޭ ދުވަހުވެސް ރަށުތެރެ ހަލަބޮލި ކުރުމުގެ ރޭވުމެއް ތަންފީޒު ކުރުން ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. 

ވާހަކައެއް ބުނަމެވެ. ރައީސް ސޯލިހާ ދިމާ ކުރިއަސް އެމްޑީޕީ ނިކުންނާނީ ތިޔަކަހަލަ ގުއިރޯނެއްގައި އޮޅޭކަށް ނޫނެވެ. ތިޔައީ މުއިއްޒަށް ޕްރެޝަރ ބޮޑު ކުރަން މުއިއްޒާ ދެކޮޅަށް ތިޔަ ތަނުގެ ތެރޭން ހަލުވާ ހެލުވުމެވެ.

ޝަރުތު ހަމަނުވެ ފޯމް ގައި ދޮގު މައުލޫމާތު ހިމަނައިގެން ފްލެޓުން ކެޓި މަދު މީސްކޮޅެއް ކުރިއަށް ނެރެފައި ތިޔަހުރީ މުއިއްޒުގެ އިތުބާރެއް ނެތް ، އާސަރުކާރަށް ޝަރުތު ހަމަނުވާ މީހެކެވެ. 

އެމްޑީޕީ އެންމެ ބޮޑަށް ޗާޖް ވާނީ އަނިޔާވެރި ވީމައެވެ. އެކަމާ ދެކޮޅަށް އެމްޑީޕީ ނުކުތީމާ އަޅާނެ ބިޑިއާ ލާނެ ގޮޅިއާ ޖަހާނެ ކަރުނަ ގޭސް ހުސްވާއިރުވެސް މަގުތަށް މަތިން އެމްޑީޕީ ހުހެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. އަދި ފެންނަ ފެނުމަށް ޑރ މުއިއްޒަކީ ޕީޕީއެމްގެ ކުރީ ސަރުކާރުހެން އިންސާނުން ގަނޑުކޮށް ޖަލުތަކުގައި ގުދަން ކުރާނެ ވެރިއެއް ކަމަކަށް ނުބެލެވެއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނަށް މޮޅުކޮށްދޭން މުއިއްޒު ސަރުކާރުގައި ތިޔަހެން އެމްޑީޕީ މީހުން މަގުތަކަށް ނެރެން އުޅެނިކޮށް އަތަށް ގޮވާފާނެއެވެ. ހ. ދޫވެހީގައި އެހެރަމީހާ އަނބުރާ ޖަލަށް ނުގެންގޮސް މުއިއްޒަށް ފަރު ނުޖެހޭ ވަރަށް، ދޫވެހިކައިރިއަށް ބާރުކޮށް ބޯކޮށް އެމްޑީޕީ އެއްވެ މުޒާހަރާ ކުރަންފެށީމާ މަންޒަރު މާ ރީއްޗެއް ނުވާނެއެވެ.

އަދި މިކަމުގެ ނަގާ ކިޔާމުރީދަކަށް ހުރީ ނަޞޯރާދީން ރާއްޖޭގައި ފެތުރުމަށް ބޭނުންވާ ފަތްފުއްތައް ވަގަށް ރާައްޖެ އެތެރެ ކޮށްގެން ފިޔަވަޅު އަޅާފައިވާ މީހަކަށްވާތީ މީގެ ފަހަތުގައިވާ ނުރައްކަލުގެ އަޑިއެއް ނޭނގެއެވެ.

އިސްލާހީ އެޖެންޑާގެ ތެރެއިން ސިޔާސީ ވާހަކަ ފާޅުގައި ދެއްކުމުގެ މިނިވަންކަން ލިބުނެވެ. ހޮޅުއަށިތަކާ ޖަލްސާތަކުގައި ސިޔާސީ ފާޑު ކިޔުމަށް ދޮރު ހުޅުވުނެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ކުރަން ފެށުނެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީ ހެދުމަށް ހުއްދަ ދެވުނެވެ. އަލްފްރެސްކޯ ކޮފީމޭޒުން މިނިވަން ބަހުސްތަކުން "ތިންބާރު ވަކިކުރާ ގައު" ދޮށުން ޖުމްހޫރީ މައިދާނަށް އެއްވެ އޮގަސްޓް 12،13 އާއި ހަމައަށް ބިރު ފަހަނާއަޅާ ގޮސް ބަދަލަށް ގައުމު ފައްކާވިއެވެ. އިސްލާހީ ހަރަކާތުގެ އަމަލީ މައިދާނުގައި އިސްވެ އުޅުނީ ކޮންބައެއްކަން ހަނދާން ނެތޭހާ ދުވަހެއް އަދި ނުވެއެވެ. އެއިގެ ގިނަ މީހުން އެތިބީ ގަދަވެ ސަލާމަތުން ދުނިޔޭގައެވެ. 

އިސްލާހީ ހަރަކާތުގެ މައިދާން ރަނގަޅަށް ގަރަނބުވެ ފައްކާވުމުން ވައިކުޑައިގާ ފުންމާލި މީހާ ފުންމާލީ ދުވަހަކުވެސް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރަން ބޭނުން ނުވާކަމުގެ ދޮގު ވައުދާއެކުގައެވެ. ވައިކުޑައިގައި މައިދާނަށް ފޭބި އިރު އިސްލާހީ ހަރަކާތަށް ގާނޫނީ ސިފަ އައުމާއި އެމްޑީޕީ ރަސްމީކޮށް އުފަންވުމުގެ ހުރިހާ މަރުހަލާއެއް އޮތީ ނިމި ޕާޓީ ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމަށް ފައްކާވެފައެވެ. އެހެން ކަމުން ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން އެމްޑީޕީއަށް ލިބޭނެކަން އޮތީ ކަށަވަރުވެފައެވެ. އެހެން އެކަން އޮތް އިރު އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމެއްގައި ވެސް ވެރިކަން ނުކުރާނެ ކަމުގެ ހަތް ހުވާ މަތި މައްޗަށް އެނާ ކުރިއެވެ. މާލޭ ހުޅަނގު އުތުރު ކަނުގައި ހުރި ވެސްޓް ޕާކްގައި ބޭއްވި އެއްވުމަކުން ފެށިގެން އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ކޮންގްރެސްގައި ވެސް ފާޅުކަން ބޮޑުކޮށް ވެރިކަން ނުކުރާނެ ކަމަށް ބުނެ ވައުދުވީ މީހަކީ އޭރުގެ އަންނިއެވެ.

އެހެނަސް ހަގީގަތަކީ އެއީ ނޫންކަން ސާފެވެ. ޕްރައިމަރީ ވަގަށް ނަގައިގެން އެމްޑީޕީ ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ ރައީސް ކަމަށް އިސްވީ ވެރިކަން ނުކުރާނެ ކަމަށް ބުނި ކެނެރީގޭ މުހައްމަދު ނަޝީދު (އަންނި)އެވެ. ޑރ. ހަސަން ސައީދު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ދައުރުގެ މެދު ތެރޭ އިންތިހާބެއް ބާއްވަދޭން ބުނި މީހާއަށް ޖެހުނީ މުނިމުނިކަވައިގެން އިސްތިއުފާ ދީފާ އިންތިހާބަކާ ނުލާ ޑރ. ވަހީދަށް ވެރިކަން ދޭށެވެ. ވަކި ގޮތަކަށް ވަކިކަމެއް ނުކުރާނެ ކަމަށް ބުނި ހުރިހާ ކަމެއް ރައީސް ނަޝީދުވަނީ ކޮށްފައެވެ. ކުރާނެކަމަށް ބުނި ގިނަކަންކަން އޮތީ ގަސްދުގައި ނުކޮށެވެ. އެހުރިހާ ވާހަކައެއް ނުދައްކަމާ ބަހީއެވެ.

އެކަމަކު ހަނދާން އައުކޮށްލާށެވެ. ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ބޭނުން ނެތޭވެސް ބުންޏެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގަދަރުވެރި ދެ މެންބަރުން ލައްވާ ތަޅުވާ ހުތުރު ބަރަހަނާއަކުން ބަރަހާނާ ކުރުވުމަށްފަހު އެދެމީހުންގެ މައްޗަށް ގަދަވެގަނެ މަޖިލިސްގެ ރައީސްކަމަށް އޭނާ ސަވާރުވީއެވެ. އެ ވަގުތު އައި ކަމަށް ބުނި ގޮތް ނޭނގޭ ފޯނު ކޯލަކާ އަޅުވާފައެވެ.  

ރިޔާސީ ނިޒާމުގެ ވެރިކަމަކީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ކަމުދާ ކަމަކަށް އޭނާއަކަށް ނުވެއެވެ. ފޫގަޅައިގެން އުޅުނީ ބަރުލަމަނީ ގެންނާށެވެ. ޕާޓީ ޕްރައިމަރީގައި ވާދަކުރީ ބޭނުން ނޫން ރިޔާސީ ނިޒާމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓަށެވެ. ޕްރައިމަރީގައި ފޭލި ވެއްޖެނަމަ އޮންނާނީ ހިމޭނުން ގޭގައި ކަމަށް ބުންޏެވެ. ބޮޑުތަނުން ޕްރައިމަރީގައި ބަލިވުމުން ނިކުތީ އެމްޑީޕީ ރޫޅާލާ އެމްޑީޕީ ވުޖޫދުން ފުހެލާށެވެ.

ކިޔާފާ ނުކިޔާނެ ވަކިކަމެއް ނެތެވެ. އެންމެ ފަހުން އެބުނީ ޑރ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގެ ފަސް އަހަރު ސިޔާސީ ކަންކަމައިގެން އެހާވަރަށް ނޫޅޭނެ ވާހަކައެވެ. ކަމެއް ނުކުރާނެކަމަށް ނަޝީދު ބުނެފިއްޔާ ކަށީގެ މަދަށް އެކަމެއް ކުރަން އޭނާ އުޅޭނެއެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. ޑރ. މުއިއްޒަށް ވާނީ ހުވާކުރަން ވާލަހެކެވެ. ނަޝީދުގެ ދުއްޕާން ފުލުފުލުގައި ޖެހެން ފަށާނެއެވެ. ވުޖޫދުގައި ނެތްކަންކަން އުފަންކޮށްގެން ވެސް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަން ވައްޓާލަން ކުރެވުނުހާ ކަމެއް ކުރާނެއެވެ. ނަޝީދު އެ ދިނީ މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމާ ދެކޮޅަށް ނިކުންނާނެ ކަމުގެ މެސެޖެވެ. ނަޝީދު ނޫން މީހަކު ވެރިކަން ކުރާތަން ދެކެން ނަޝީދަށް ހަޖަމެއް ނުވާނެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ރައީސް ކަމަށް ހޮވިފައިހުރި މީހަކު ބަލާ ޔޫއޭއީގެ ރޯޔަލް ފެމެލީއަށް ނިސްބަތްވާ ވިޔަފާރިވެރި މަހުޖަނަކު ޖެޓެއް ފޮނުވުމަކީ މި ދެ ގައުމުގެ ސަރުކާރުން ނިންމާ ރަސްމީ ކަންކަން ކަމުގައެއް  ފުޅަލި ބިއްދޮށުން ހިންގާ ކަންކަމާ ދައްކާ ވާހަކައާ ހަދާ ޑީލްތަކާ ވާ އެއްބަސްވުން އެއީ އެކަން ކުރާ ބައެއްގެ އަމިއްލަ މަންފާއާ ގުޅޭ ކަންކަމެވެ.

ވެލާނާ އާޓަރމިނަލް ނިންމަން 100 ނޫނީ 80 މިލިއަން ޑޮލަރު ހޯދުމުގެ ވާހަކަ ހިނގާފައި އޮތީ ރައީސް ސޯލިޙްގެ ވެރިކަމުގައި ރަސްމީ ގޮތުން ދެ ސަރުކާރުގެ ދެމެދުގައެވެ. އަމިއްލަ ގޮތުން ޖެޓް ފޮނުވައިގެން މުޢިއްޒު ޔޫއޭއީ އަށް ގެންދިޔަ ރޯޔަލް މަހުޖަނަކީ އެ ގައުމުގެ ސަރުކާރުން މިކަމާ އުޅެން ހުރި ބޭފުޅާ ކަމަށް ވުމަކީ ފަރުދާގެ އަނެއް ފަރާތެވެ. ތިޔަ ދެބޭފުުން ދެއްކި ވާހަކަ އާއި  އެއްބަސްވި ގޮތާ މާތް ރަސްކަލާނގެއާ ވަކީލެވެ.

ދެ ސަރުކާރެއްގެ ދެމެދުގައި ކަން ހިނގަނީ ކުއްލިއަކަށް ބައްދަލު ވެގެން އަނގަބަހުން އެކަކު އެއްޗެއް ބުނެލާ އިރަށް އަނެކަކު އެއަށް  އެއްބަސް ވީމާ އެކަން ނިމޭ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ.

އެކަމަކު މުއިއްޒު ކްރެޑިޓް ނަންގަވަން ވެގެން އަވަސް އަރުވާލާފައި ތިޔަ ވިދާޅުވީ ތިމަން މަނިކުފާނު އަނގައިގާ އެއްކޮޅު އޮއްވާ އެކަން ހަމަޖެހުނު ވާހަކައެވެ. ދަންނާށެވެ.! ހުވާ ނުކުރާ ރައީސަކީ ގާނޫނީ ގޮތުން ރައީސެއް ނޫނެވެ. ހުވާ ނުކޮށް ކުރާނީ އަމިއްލަ މަސައްކަތެވެ. އިންތިގާލީ މަރުހަލާ އަކީ ވެރިކަން ކުރުމެއް ވެސް ނޫނެވެ. 

މުއިއްޒެވެ. މޮޓޮކޭޑްގައި ބޮކި ދިއްލައިގެން ހުވާނުކުރެވެނީސް ގޭކައިރީގައި މިސްކިތް ހުއްޓާ މާދުރު މިސްކިތް ތަކަށް ފަތިސް ނަމާދަށް ނުދުއްވިޔަކަސް ތިޔައީ އީމާންތެރި ވެރިއެއްކަން ދެއްކިދާނެ އެވެ. ކަންދެއްކުމާ ކަންކަމުން ނާޖާއިޒު ކްރެޑިޓް ނަގަން އުޅުމަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ކޮލިޓީ އެއް ނޫނެވެ. 

" އާޓަރމިނަލް އަށް ބޭނުންވާ ފައިސާގެ ކަންކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ރައީސް ޞޯލިޙް ސަރުކާރުގައި މަޝްވަރާ ކުރެވި އޮތީ އެއްބަސްވެފައި މި ފަހަރު އަޅުގަނޑު ޔޫއޭއީއަށް މިކުރި ދަތުރުން އެބޭފުޅުންގެ ފަރާތުން ދެއްވި ޔަގީން ކަމަކީ ހަމަޖެހިފައިވާ ގޮތަށް އެކަން ހިނގާނެ ކަން." މިހެން ވިދާޅުވިނަމަ ތިޔައީ ބަސްތެދު ވެރިއަކަށް ވީހެވެ. 

ތެދުވެރި އިޚްލާޞްތެރި ހުވާގެ މަތީގައި ދެމިހުންނަވާ އީމާންތެރި ވެރިންގެ ބަހާ ޢަމަލު ހުންނަން ވާނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ކޮލިޓީ ގައެވެ. ހުވާ ނުކުރެވެނީސް ތިޔައީ ފުކެއް ބޮޑުވަރެވެ. ހަފްތާއެއް ތެރޭ ބޭރުކުރަން ބުނި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ ވާހަކައިގެ ރާގު ބަދަލުކޮށް އިންޑިއާ އަކީ މާގާތް ގައުމަކަށް ހަދަތްޕެވެ. އަދި ދައުރު ނިމެންދެން މަޝްވަރާ ކުރަންޖެހޭ ކަމަކަށް އެކަން ވެއްޖެއެވެ. 

މީހަކު އެއްޗެއް ބުނާ އިރަށް އެއީ ތެދުކަމަށް ބަލައިގެން ވަޖިދު ވިޔަކަސް އަދި ނުފުދޭނެއެވެ. ދިވެހިރައްޔިތުން ދަސްކުރަންވީ ކަމަކީ މޮޅު ވާހަކަތަކާ ދީނާ ގައުމާ ހައްގުތަކާ އިންސާފޭ ކިޔައިގެން ސިޔާސީ މީހުން އެދައްކާ ހުރިހާ ވާހަކައެއް އެ ދައްކަނީ ވެސް ކަލޭމެން ހައްލައިގެން ވޯޓު ހޯދައިގެން ވެރިކަމަށް އައުމަށް ކަމަށެވެ.

މައްސަލައިގެ ތެރެއަށް ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީން ވަނީ ވަދެއެވެ. އެކަމުގައި އެދެޕާޓީގެ މަސްލަހަތު އޮވެގެންނެވެ. އިންތިހާބީ ރައީސް ހުވާކުރުމާއި އައު ސަރުކާރުގެ ކެބިނެޓް އެޕްރޫވް ކުރުމާ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީސް ހުއްޓުމާ ގުޅުން އޮތީމައެވެ. އެއީ ރަނގަޅު ނިންމުމެކެވެ. 

އެހެން ނަމަވެސް އެމްޑީޕީން ހުށަހަޅައިގެން ސްޕްރީމް ކޯޓުގައި މިހާރު ހިނގަމުންދާ މައްސަލައިގެ ތެރެއަށް ޑިމޮކްރެޓްސް ފާވާންޖެހޭ މަސްލަހަތެއް އަސްލުގައި ނެތެވެ. މަޖިލިސް ހުއްޓިގެން އާއްމުކޮށް އެންމެންނަށް ވާގޮތެއް ނޫނީ ޑިމޮކްރެޓިކްސް އަކަށް ނުވާނެއެވެ. ކޮންމެ ގޮތަކަށް މައްސަލަ ނިމުނަސް ދަ ޑިމޮކްރެޓްސްއަށް ލިބޭނެ ގެއްލުމެއް ނެތެވެ. އެހެން ނޫނަސް ދަ ޑިމޮކްރޭޓްސް ގެ ރޫހު މިހާތަނަށް ވެސް ހުރީ އިތުބާރު ގެއްލިފައިވާ ރައީސަކު ބަހައްޓައިގެން 19 ވަނަ ރައްޔިތުގެ މަޖިލީހުގެ އުމުރު ހަމަކުރާށެވެ. 

މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުރި ނަޝީދަކަށް މަޖިލީހުގެ 47 މެންބަރުން މިހާރަކު އިތުބާރެއް ނުކުރެވެއެވެ. އެކަން ލިޔެ ސޮއިކޮށް މަޖިލީހަށް އެއޮތީ ކަށަވަރު ކޮށްދީފައެވެ. އެ ހުށަހެޅުން ހުށަހެޅުމުން އުސޫލާ އެއްގޮތަށް ނަޝިދަށް އިތުބާރު އޮތްތޯ ނެތްތޯ ވޯޓަށް އަހައިގެން އެކަން ނިންމާކަށް އެއްވެސް ހުރަހެއް އެއް އިރަކުވެސް ނެތެވެ. ރީތި ގޮތުގައި ޑިމޮކްރެޓިކް ހަމަތަކުގެ މަތީން ކުރެވެން އޮތްކަމެއް ކުރިޔަ ނުދީ މަޖިލީސް ހުއްޓުވާލައިގެން އުޅެނީ ދަ ޑިމޮކްރެޓްސްއަށް ނިސްބަތްވެގަނެގެން އުޅޭ ނަޝީދާއި އީވާއެވެ. އެކި ފަހަރު އެކި ހަމަ އަޅުވައިގެން މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތު ހިސޯރުކޮށްގެން އުޅެނީ ދަ ޑިމޮކްރެޓްސްގެ އެ ދެމީހުންނެވެ. އެއްގޮތަކުން ނުވިއްޔާ އަނެއް ގޮތަކުންވެސް މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތުން މުހައްމަދު ނަޝީދު ބޭރުނުކޮށް ވާން އޮތް ގޮތެއް ހަދަން ދަ ޑިމޮކްރެޓްސްއަށް ނިސްބަތް ވެގަނެގެން ތިބި މަޖިލިސް މެންބަރުންކޮޅު ވެސް އެތިބެނީ މޮޔަވެފައެވެ. 

އެމްޑީޕީން މިހާރު ސްޕްރީމްކޯޓަށް ހުށަހަޅައިގެން އުޅޭ މައްސަލައިގެ ތެރެއަށް ދަ ޑިމޮކްރެޓްސް ފާވީވެސް ޝަރުއީ މަޖިލިސް ހަރާބުކޮށް ވަގުތު ދަންމާލުމަށެވެ. ކޮންމެވެސް ބަހަނާއެއް ދައްކައިގެން މައްސަލަ ނިމުނަ ނުދީ ލަސްކޮށް ދެންމުމަށެވެ. މިއަދު ސްޕްރީމް ކޯޓުގައި އެދިޔައީ އޭގެ އެއް އެޕިސޯޑެވެ. ރަނގަޅަށް ތައްޔާރު ނުވެވިގެންނޭ ބުނެ ވަގުތުތަކެއް ބޭކާރު ކޮށްލުވީއެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުން ހުކުމެއް ނެރުން ވީހާވެސް ފަސްކުރަން މާދަމާ ދައްކަނީ މުޅިން އެހެން ބަހަނާއެކެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ޕާލަމަންޓްގެ ހުރުމަތް ކަނޑާ ހިސޯރުކޮށް ވާގި ނައްތާލުމަށްފަހު މިހާރު ދިމާކޮށްފައި އެތިބީ ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ހުރުމަތް ކަނޑާ ކޯޓުތަކުގެ ވާގި ދުއްވާލުމަށެވެ. 

ދަ ޑިކޮކްރެޓްސްގެ ބަހަނާ ތަކުން އަރައިގަނެ ސްޕްރީމް ކޯޓުން ނެރެވޭ އަމުރަކީ ނުވަތަ ކުރާ ހުކުމަކީ މުހައްމަދު ނަޝީދަށް ފަހިނޫން އެއްޗަކަށް ވެއްޖެނަމަ އެ އަމުރެއް ނުވަތަ އެ އަމުރެއް ތަންފީޒު ކުރުމަކީ މަޖިލީހުގައި ކުޅަދާނަ ވެގެންވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ލަސްކޮށް ފަސްކުރުމާ ނިޒާމު ގެއްލުވާލުމާއި މިހުރީ ހިންގާނެ ކަންކަމެވެ. 

މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމަށް ސަވާރުވެ އިން މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ އިތުބާރާ ގުޅޭ ވޯޓެއް ނެގުމަކީ މުޅި މަޖިލީހުގެ 47 މެންބަރުން ކިއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ނަޝީދާއި އީވާއާ ނޫން މަޖިލީހުގެ އެހެން ހުރިހާ މެންބަރުން ބޭނުން ވިޔަސް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ނަޝީދުގެ ނުބައި ނުލަފާކަމާ ޖެހުމުން ރައީސުލްޖުމަހޫރިއްޔާއެއް މަޖިލީހެއް ސްޕްރީމް ކޯޓެއް ނޯވެއެވެ. 

ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީ ބައިބައި ކުރާނީ އެހެން ބައެއް ނޫނެވެ. އެމީހުން ބައިބައިވަނީ އަމިއްލައަށެވެ. ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީގެ ތެރޭގައި ބައިބައިވުން ނެތްކަން ދައްކަން ކިތަންމެ ވަރަށް އުޅުނަސް އެކަން ނިކަން ރަނގަޅަށް ފެންނަން އެބަ ހުއްޓެވެ. ދިވެހިންނަކީ އަދުރޭމެން ހީކުރާ ކަހަލަ ވާނުވާ ނޭނގޭ މޮޔައިންނެއް ނޫނެވެ. 

ކުރިއަށް އޮތީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބު ކަމުން ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ އަކީ އެއްބައެއް ކަމަށް ދައްކަން އަދުރޭމެން އުޅުނަސް އެކަން އޮތީ އެހެން ނޫންކަން އެނގެއެވެ. ނިމިދިޔަ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަން ދޮންކުރަމުން އައިއިރު ކަންކަން ހިނގިގޮތާއި އިންތިހާބު ތެރޭގައި ކަންކަން ވީގޮތާއި އިންތިހާބަށްފަހު ކަންކަން ވަމުން ދާގޮތުން ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ ބައިބައިވަމުންދާ މިންވަރު ވަޒަން ކޮށްލެވޭނެއެވެ.

ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓަކީ ޔާމީނުގެ މިލްކެކެވެ. ޔާމީނު އަތުން ޓިކެޓް އަތުލައިގަންނަން މުއިއްޒު އުޅުއްވާ ކަމުގެ ތުހުމަތުގައި ފިޔަވަޅު އަޅާކޮމެޓީގައި މައްސަލަ ފައިލްކޮށް މުއިއްޒަށް ތާއީދުކޮށް މަސައްކަތްކުރުމުގެ ތުހުމަތުގައި މީސްމީހުން ޕާޓީން ވަކިކުރާ ހިސާބަށް ދުއްވާލިއެވެ. މުއިއްޒުގެ ގާއިމް މަގާމު މާލެސިޓީ ކައުންސިލްގެ މެންބަރު އާދަމް ރަމީޒު އެހުރީ އެކަމުގެ ދިރިހުރި މިސާލެވެ. 

ޔާމީނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ނުކުރެވޭނެކަން އެނގިތިބެ އެހެން މީހަކަށް ޓިކެޓް ނުދީ ހިފަހައްޓަ ހިފަހައްޓާ އޮއްވާ މުއިއްޒު ޓިކެޓް ހޯދީ ޕާޓީ ބަދަލުކޮށްގެން ހިންގި އެތެޜޭގެ ހިމޭން ބަގާވާތަކުންނެވެ. ޔާމީނު ސިފަކުރާ ޒާތުގެ މިނިކާ ބާޒަކަށް ލީޑަރޝިޕް ދިނުމަށްވުރެ ޔާމީނަށް މުހިންމުވީ އިންތިހާބު ބޮއިކޮޓް ކުރުމެވެ. ޔާމީނު ބަންދުގައި ހުރި ހުރުމުގެ ފައިދާ ނަގައިގެން ޔާމީނުގެ ބޮޑު ފޮޓޯގަނޑެއްގެ ނިވަލުގައި ހުރެގެން މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އިންތިހާބުވީ ރިޔާސަތުން ޕީޕީއެމް ބާކީކޮށްގެންނެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އިންތިހާބީ ރައީސާއި ނައިބު ރައީސަކީ ޕީޕީއެމް ބައެއް ނޫނެވެ. ދެން ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން އޮންނާނީ ޕީއެންސީގައެވެ. ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަނަކީ ޔާމީނަށް ވެރިކަން ހޯދާދޭން މަސައްކަތްކުރި ކޯލިޝަނެވެ. ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގެ ލީޑަރަކީ ޔާމީނެވެ. މުއިއްޒެއް ނޫނެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ރިޔާސަތަށް ރައްޔިތުން ޕީއެންސީ ހޮވުމުން ޕީއެންސީގެ ރައީސްކަމަށް މުއިއްޒު އިސްކޮށްފިއެވެ. ވެރިކަމަށް ތާއީދު ހޯދަން ޕީޕީއެމްގެ ބޭނުން ކިތަންމެ ބޮޑަށް ހިފިޔަސް ވެރިކަމުގެ ރިޔާސަތުގައި ޕީޕީއެމްގެ ހިއްސާއެއް ނެތެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ރައީސް ބުނާހާ ގޮތަކަށް ރައީސް ކަމުގައި ހުރެ މުއިއްޒު ކަންތައް ކުރާކަށް ވެސް ނުޖެހެއެވެ. 

ޔާމީނު ދޫކޮށްލަން ގޮވާލާ މަގުމައްޗަށް ނުނިކުތުމަށް މުއިއްޒު އެދުނުތާ ހިދުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ޔާމީނު ބުނެގެން ޔާމީނު ދޫކޮށްލަން ގޮވާލާ މަގުމައްޗަށް މީހުން ނެރުނީ ބައިބައިވުމުގެ ކަންފުޅެއްވެސް ނެތީމާ ހެއްޔެވެ. ޕީޕީއެމް އޮފީހުގައި ޔާމީނު ބޭއްވި ސިޔާސީ އެއްވުމުގައި ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލީޝަންގެ އިސް މީހުން ނެތީ އިއްތިފާގަކުން ނޫނެވެ. ޔާމީނު ބަންދުގައި ހުރެ ސިޔާސީ މަސައްކަތް ނުކުރުމަށް ސަރުކާރުން އެންގުމުން އެކަމާ ކޯލީޝަނުން ދެކޮޅު ނުހެދީ ގައިމު ބައިބައިވުމެއް ހުރެގެންތާއެވެ. 

ގެއްލުނު ކަމަށް ބުނާ ކަނޑު މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގައި ހޯދާދިނުމަށާއި ރާއްޖޭގައި ތިބިކަމަށް ބުނާ އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުމަށް ޔާމީނު މުހުލަތު ދިނުމުން މުއިއްޒު ފޭލިކޮށްލަން ޔާމީނު ބޭނުން ވާވަރު ސާފެވެ. މުއިއްޒު ރައީސްކަމުގެ ހުވާކޮށް ވަޒީރުންގެ މަޖިލިސް އެކުލަވާލުމުން އައު ސަރުކާރުގައި ރެނދުލާ ދިމަދިމާ އާއްމުންގެ ލޯތަކަށް ވެސް ފެންނަން ފަށާނެއެވެ. މަޖިލިސް އިންތިހާބުގެ ޕްރައިމަރީތަކާ ހަމައިން ދެޕަޓީން މަށަށް މަށަށް ގޮވާތަން ބަލަން ތިބޭނަމެވެ. މަޖިލިސް އިންތިހާބު ނިމިގެން ދާއިރު ޕްރޮރެސިވް ކޯލިޝަން ރޫޅި ޔާމީނާއެކު ޕީޕީއެމް ކުޑަވެ ބާކީވެ ދާނެއެވެ. މުއިއްޒު ހުވާކުރުމަށް ފަހު މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގެ ކަންކަން ދާގޮތަކުން ޔާމީނަށް އަނެއްކާވެސް ޖަލުގޮޅި ކަށަވަރުވެ ޕީއެންސީ ހަމަ އިސްކޮޅަށް ދެމިލާ އާނދޮގޭ ބުނާ އަޑު އިވުން ދާދި ކައިރިވެއްޖެއެވެ.   

ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރަށް އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކަށް ވާނީ ދައުލަތުގެ ދަރަނި ބޮޑުވުން ކަމަށް ޝިޔާމަށް ހީފުޅު ވަނީ ތާއެވެ. ރައީސް ކަމަށް ޑރ. މުއިއްޒު އިންތިހާބުވެ ވަޑައިގަތުމަށް ފަހު އެ މަނިކުފާނު ދައްކަވާ ވާހަކަފުޅު ތަކުންނާއި ކުރައްވަން އުޅުއްވާ ކަންކަމުން ދަރަނީގެ ކަންބޮޑުވެ ވަޑައިގަތުމެއް އެ މަނިކުފާނުގެ ނެތޭ ދެންނެވި ދާނެއެވެ. 

ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމަށް ވެވަޑައިގެންނެވި އަތްގުޅިނުކާ ބޮޑެތި ވައުދުތައް ފުއްދެވުމަށް ބިލިޔަން ބިލިޔަނުން ހިގާނެ ހަރަދުގެ ވާހަކަ ދައްކަން ފަށައިފިއްޔާ ދުނިޔެއަށް ނައިނަމައޭ ހިތަށް އަރާހާވާނެއެވެ. ހިލޭ ކޮށްދެއްވަން ވައުދުވި ހިދުމަތްތަކާއި ބޮޑުކޮށް ދެއްވަން ވިދާޅުވި މުސާރަތާކާއި ގާއިމު ކޮށްދެއްވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވި ހިދުމަތް ތަކާއި ލުއިފަސޭހަ ތަކުގެ ވާހަކަ އިހަށް ނުދައްކަމާ ހިނގާށެވެ. 

ޝިޔާމޫ ދަންނަވަންތޯއެވެ. ޑރ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަމުގެ ގާނޫނީ ހުވާކޮށްލެއްވެން ވެސް އޮތީ 22.9 މިލިޔަން ރުފިޔާ ހަރަދު ކުރައްވައިގެނެވެ. އެއީ ހަމަ އެކަނި ހުވާކޮށް ލެއްވުމަށްޓަކާ ހޭދަކޮށްލައްވާ ކުޑަމިންވަރެކެވެ. އެ ވާހަކަވެސް ބާއްވަމާ ހެއްޔެވެ. 

މިހާރު އެހުންނެވީ ރައީސް ކަމަށް އިންތިހާބުވެ ވަޑައިގެންނެވެ. ތާއީދު ހޯއްދަވަން އިތުރު ވައުދުތަކާ އަހުދުތައް ވެވަޑައިގަންނަވަން މިހާރު ޖެހި ވަޑައިގަންނަވާނީއެއް ނޫނެވެ. ދައުލަތުން އިތުރު ހަރަދުތައް ހިނގާނެ ކަންކަމުގެ ވާހަކަފުޅުތައް ދެއްކެވުމުގެ ބޭނުމެއް ނުއޮންނާނެ ނޫންތޯއެވެ. އެކަމަކު ހަލުވިކޮށް ފަހަފާ ހުރި ފަހާ ފޮއްޓެއްގެ ދަތްގަނޑެކޭ އަދިވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ. 

މާލެ ސަރަހައްދުގެ ކަރަންޓްގެ ހަރަދު ކުޑަ ކުރުމަށްޓަކާ ވޯލްޑް ބޭންކުން ހޭދަކޮށްގެން މާލެ- ހުޅުމާލެ ހައިވޭގެ އަރިމަތީގައި ގާއިމުކޮށް ނިމުމަކަށް ގޮސްފައިވާ ސޯލަރ އެނަރޖީ މެގަ ޕްރޮޖެކްޓް އެތަނުން ނަންގަވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ. ހައިވޭގެ ވިއު ރީތިވުން ނޫން އެހެން މަގްސަދެއް ބަދަލުކުރުމުގައި ނެތް އެ ޕްރޮޖެކްޓް އެހެން ރަށަކަށް ނުވަތަ ދެރަށަކަށް ބަދަލު ކުރުމަކީ ކުޑަކުޑަ ހަރަދެއް ހެއްޔެވެ. ދަރަންޏާ މެދު ކުޑަކޮށްވެސް ކަންބޮޑުވެ ވަޑައިގަތުމެއް އޮތްނަމަ ނިމުމަކަށް ގޮސްފައިވާ އެވަރުގެ ބޮޑެތި ޕްރޮޖެކްޓް އެފުށް މިފުށަށް ޖައްސަވާ ލުމަކަށް ނުވިސްނެވީހެވެ. 

އެހާ ވަރުން ދަންޏާ އަމީނީ މަގުގެ ތާރުގަނޑުނަގާ އަލުން އެމަގަށް ތާރު އަޅަން ފަހަކަށް ޖެހިވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ. ތިލަމާލެ ބުރިޖު އޮތް ހިސާބުން ހުއްޓުވާ ފުށިދިއްގަރު ފަޅަށް ބުރިޖު އަނބުރާ ނުލާނެ ކަމެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. ކުރާ ކޮންމެ ކަމެއް ދެފަހަރަށް ކުރުމުގެ އާދަ ކަށީގައި ހަރުލާފައި ހުންނަކަމުގެ ވާހަކައަކީ ދިވެހިންގެ މެދުގައި ނިކަން މަޝްހޫރު ވާހަކައެކެވެ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމެއްގައި ކުރާކަންކަން މުއިއްޒުވުން އަދި މާ ގިނަ ވާނެތާއެވެ.  

އިލްމާއި ހުނަރާއި އީޖާދުތަކުން ފަޚްރުވެރިވެ، ނަމުގެ ކުރިއަށް އެކި ލަގަބުތައް ލައިގެން އިހުމީހުނަށް ކުޑަމީސް ބަސްތައް ބުނާ އަޑު ނިކަން ގިނައިން އިވެއެވެ. އެ މީހުންގެ ބުއްދީގެ ކޮށިކަމާ ދުނިޔެވީ ހަމަ ތަކާއި އަޚްލާގާއި ސުލޫކު ނެތް ވާހަކަ ތަކެވެ. މިއަދުގެ ތިމާމެންގެ ކުރިއެރުމާއި ތަހްޒީބާއި ރީތި އުޅުމާއި ގުޅުމާއި އަޚްލާޤްގެ މަތިވެރި ކަމުން މަތިހަށި ނަގައިގެން ތިބެ ކަނޑާ ބައިސާއެވެ.

އެންމެ ކުރިއަރާފައި ތިބި މީހުން ކަމަށް ދައުވާ ކުރަނީ ބައެއްގެ ބިންތައް ފޭރިގަނެ، އެ މީހުން ގަދަ ކަމުން ގެދޮރުން ނެރެ ބުލްޑޯޒަރު ތަކުން އެ މީހުންގެ ގެދޮރު ސުންނާފަތި ކުރަމުން އެ ކަމަށް ހިތްވަރުދީ އަތްޖަހާ އުފާ ފާޅު ކުރަމުންނެވެ.

ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބާރުގަދަ އެންމެ މުއްސަނދި ގައުމު ތަކުގެ އިސްސަފަށް ސަވާރުވެގެން ތިބެ އިންސާނީ ގަދަރާ ކަރާމާތް ނަގަހައްޓާ ބަޔަކީ ތިމާމެން ކަމަށް ހެދިގެންނެވެ. 

ދުނިޔޭގެ އެހެން ގައުމު ތަކުގައި ޑިމޮކްރަސީއާ އިންސާނީ ހައްގުނެތިގެން ފިޔަވަޅު އަޅާ ގަރާރު ފާސްކުރަނީ ފަލަސްތީނުގެ ނިކަމެތި ރައްޔިތުންނާ އަންހެނުންނާ ކުޑަކުދިން ދިރިތިއްބާ "ރޮލާ ކައިގެން" އަތް ނުދޮވެ ތިބެއެވެ.

އެންޓި ސެމެޓިޒަމް ނުވަތަ ޔަހޫދީންނަށް ކުރާ ނަފްރަތާ ދެކޮޅު ހަދާ ވަރުވަރުގެ މީހުންގެ ތެރޭން ވެސް އަރާހުރި މީހަކީ ދިވެެއްސެކޭ ބުނާތީ ލަދު ގަނެއެވެ. ނަމުގެ ކުރިއަށް ކިޔަން އުޅެ ވައިގައި ނުހިފި ޕްރޮފެސަރ އަހްމަދު ޝަހީދަކީ ޑރ. ޖަނާޒާގެ ނަމުން ގިނަ ދިވެހިން ދެނެގަތް މީހެކެވެ. ފަހުގެ ތާރީޚުގައި ދިވެހިންނަށް މިނިވަންކަން ލިބެން އުޅުނު ވަގުތު އެކަމާ ދެކޮޅަށް ތަންޑުކުރު ދެފަލިން ފަލިޖަހަން ނުކުތް އެކަކީ އަހްމަދު ޝަހީދެވެ. 

އެމްޑީޕީ ރަނގަޅަށް ވުޖޫދު ވިޔަ ނުދީ އެ ޕާޓީގެ ޖަނާޒާ އިޢުލާން ކުރަން މައުމޫން ސަރުކާރުގެ ކުރީ ސަފަށް ނުކުތް މީހަކީ ޝަހީދެވެ.

ފަލަސްތީނު މީހުންގެ ހައްގުތައް ފައިދަށުލީ މީހުންގެ ދިފާޢުގައި އެހުރީ އޭނާއެވެ. އދ ގެ ސްޕެޝަލް ރެޕަޓުއާ އަށވުރެ  ބޮޑަށް ކުރަނީ ހުޅަނގުގެ ޕަޕެޓުއާ އެއްގެ މަސައްކަތެވެ.

ދިވެހިން ދިވެއްސަކަށް ވީތީ ފަޚްރުވެރި ވިޔަސް އަހްމަދު ޝަހީދަކީ ދިވެއްސެކޭ ބުނާތީ ދިވެހިން މިއަދު ލަދު ގަނެއެވެ.

ޓްވީޓް ކޮށްގެން ޝަހީދު ދެން ރާއްޖޭގެ ކަންކަމާ ބަސްކިޔަން ނުހަދާށެވެ. ތިޔައީ ތިމާގެ ވަޒަނުގެ އަހުލުވެރިންގެ އިހްސާސް ތަކަށް ހިތުގައި ކުޑަވެސް ކަންފުޅެއް ނެތް ކަރަންޓުން ހިންގާ މަޢުދަނީ މެޝިނެކޭ ދިވެހިންނަށް ތަފާތެއް ނެތެވެ.

އިގްތިސޯދީ ސަރަހައްދުގެ މައްސަލާގައި ގާނޫނާ ހިލާފަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރާކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނަމުން ދިޔައެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ދެރަވާ ގޮތަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރާ ކަމަށާއި ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން އަކަ އިންޗިއެއް ވެސް ދޫކޮށް ނުލާކަމަށް ސަރުކާރުން ބުނަމުން އައެވެ. އިގްތިސާދީ އިމުގެ މައްސަލަ ހަމަޖެއްސުމުގައި އަމަލު ކުރެވުނު ހުރިހާ ގޮތެއް އަކުރުން އަކުރަށް ސަރުކާރުން ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި އޮޅުން ފިލުވާދިނެވެ. 

މައްސަލައިގައި ސަރުކާރުން ދެއްކި އެއްވެސް ވާހަކައެއް ގަބޫލުނުކޮށް ވާދަވެރިން ދެއްކީ މުޅިން އެހެން ވާހަކައެކެވެ. ޗާގޯސްއަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބައެއް ކަމަށާއި އެތަނުގެ ސިޔާދަތީ ބާރު އޮންނަން ޖެހޭނީ ރާއްޖެއަށް ކަމަށް ބުނަމުން ދިޔައެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަނޑުން ބައެއް ވިއްކާލި ކަމަށް ތުހުމަތުކޮށް އެބައި އަތުލަން ޖެހޭކަމަށް އަޑު އުފުލިއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީއާއި ހިލާފަށް ސަރުކާރުން ކަނޑު ވިއްކަލާފައި ވާކަމަށް ބުނެ ރައީސް ސޯލިހާއި ބަންޑާރަ ނައިބު ރިފްއަތާއި ފޮރިން މިނިސްޓަރ ޝާހިދުގެ އިތުބާރު ނެތްކަމަށް ފާސް ކުރަން އުޅުނެވެ. ކަނޑު ވިއްކާލި ޕެޓިޝަން ނަމުގައި ޕެޓިޝަނެއް ހަދައިގެން އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ބަޔަކު ލައްވާ ސޮއި ކުރުވުމުގެ ކެންޕޭނެއް ހިންގިއެވެ. 

ޗާގޯސް ފިތުނައިގައި ބަޔަކު ޖެހި ހީވީ ދެންމެ ދެންމެ ޗާގޯސްއަކީ ރާއްޖޭގެ އަތޮޅެއް ގޮތުގައި ހަމަޖައްސާފާނެ ހެންނެވެ. އިޓްލޮސްގެ ނިންމުން ބާތިލުކޮށް މޮރިޝަސްއާއި ހިއްސާކުރި ބައި ހޯދާ 200 މޭލު އިގްތިސޯދީ ސަރަހައްދު ރާއްޖެއަށް ހޯދަފާނެ ހެންނެވެ. ރައީސް ސޯލިހާއި ރިފްއަތާއި ޝާހިދު ގެ އިތުބާރު ނެތްކަމަށް ހަދާ މަގާމުން ވަކިކޮށްލަފާނެ ހެންނެވެ. 

ޗާގޯސް ކޯލިޝަން ހަދައިގެން ވާދަވެރިން އެއްވާނެއްގައި ދެއްކި ކަނޑު ވިއްކާލި ވާހަކއާއި ޗާގޯސް ވާހަކައަކީ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށްޓަކައި އުފެއްދި ފިތުނަ އެއްކަން މިހާރު މިއޮތީ ޔަގީން ވެފައެވެ. ފުންނާބުން އުސް ލޯޔަރުންނާ އިހުގެ ބަންޑާރަ ނައިބުން ދެއްކީ ގާނޫނީ ހުއްޖަތެއް ނެތް އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތް ސިޔާސީ ފަސާދަވެރި ވާހަކަ ތަކެއްކަން ކަށަވަރުވެ ނިމުނީއެވެ. ސޮއިކުރުވި ކަނޑު ޕެޓިޝަން ވަނީ ކޮން ވަލަކަށްކަން ސޮއިކުރި މީހަކު ނުދެނެ ހުއްޓެވެ. 

ހަނދާން އައުކޮށްލާށެވެ. ޗާގޯސް ކޯލިޝަންގެ ރައީސަކަށް ހުރީ އިންތިހާބީ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ޅިޔަނު އިބްރާހީމް ޖަނާބެވެ. އޭނާ އިސްވެހުރެ ކުރިކަންތަން މިއޮތީ ފެންނާށެވެ. ކަނޑުވިއްކާލުމޭ ކިޔައިގެން އޭރު އެޖެއްސި ޑްރާމާއަކީ މުއިއްޒުގެ ކެންޕޭން ސްޓަންޓެކެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯއާއި އިންޑިއާ އައުޓާއި ޗާގޯސް ވިއްކައިގެން ޑރ. މުއިއްޒު ރައީސް ކަމަށް އިންތިހާބު ވީފަހުން ތިންހަތް ދުވަސްވީއެވެ. ވިއްކާލި ކަނޑޭ ކިޔައިގެން އަދި ކުކުރާ ނުލައެވެ. ޗާގޯސް ގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ރާއްޖެއަށް ހޯދާ ދިނުމުގެ ޕްލޭނެއް ވިސްނުމެއް އޮތްކަމެއް ރައްޔިތުންނަށް އަދި ސާފުކޮށް ނުދެއެވެ. ޕްލޭނެއް އޮތް ކަމެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. އިންތިހާބުގައި ވޯޓު ހޯދުމަށް ބޭނުންކުރި ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯއަށް ވީހެން ކަނޑު ވިއްކާލުމާއި ޗާގޯހުގެ ވާހަކަ ވެސް ޖަމަލު ފޮޑިއަށް ވެގެން ނިމުނީއެވެ.

އަދާލަތު ޕާޓީ ސަރުކާރު ހިންގާ ކޯލިޝަނުން ވަކި ކުރުމަށް އެންމެ ބޮޑަށް މަސައްކަތް ކުރީ ސަރުކާރު ހިންގާ މައިޕާޓީގައި ކުރިން އޮތް ލީޑަރޝިޕުގެ އިސްބަޔެކެވެ. އެ މީހުންގެ އަވާގައި ސަރުކާރުގެ ވާދަވެރިން ވެސް ޖެހުނެވެ. ދެބައި މީހުންގެ މަގްސަދު ތަފާތެވެ. 

ވާދަވެރިން ފުރައްސާރަ ކުރީ ކޮންމެ ގޮތެއް ހަދައިގެންވެސް ސަރުކާރާ މެދު ރައްޔިތުން ނަފްރަތު ކުރުވުމަށެވެ. ސަރުކާރު ބަލިކުރުމަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ވެރިކަން ހިންގާ މައިޕާޓީގެ ކުރީގެ ލީޑަރޝިޕް ހިންގަން ބޭނުންވީ މުޅިން އެހެން އެޖެންޑާއެކެވެ. 

ސަރުކާރާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް މެދުވެރިކޮށް އެ މީހަކު ބޭނުން ދީނަކަށް އުޅުމުގެ މިނިވަންކަން ރާއްޖެގައި ހުޅުވާލުމަށެވެ. ފަހަރެއްގައިވެސް އެއީ އެމްޑީޕީގެ ވިސްނުމެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގެ އިސްސަފު ހިސޯރުކޮށްގެން ތިބި މަދުބައެއްގެ ވިސްނުމެވެ. 

ކެތްތެރި ކަމާއެކު އަދާލަތުގެ ދީނީ އިލްމުވެރިން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީ އިސްލާމް ދީން ނޫން ދީނަކަށް ރާއްޖޭގައި ފުރުސަތު ފަހިވިޔަ ނުދިނުމަށެވެ. ލާދީނީ އެޖެންޓުން ތަކެއް ވަކި ހިއްޕާލައިގެން ތިއްބަސް އެ މީހުންގެ އެޖެންޑާތައް ފޭލިކޮށްލުމަކީ އަދާލަތުން ކުރަމުން ދިޔަ މަސައްކަތެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ލާދީނީ ފިކުރު ދިރުވަން އިސްސަފުގައި އުޅުނު މީހުންނަށް ޖެހުނީ އެ ފިކުރު ހިފައިގެން އެމްޑީޕީން ވެސް ނިކުމެގެން ދާށެވެ. 

ޝެއިހު އިމްރާނާ ދެކޮޅަށް ބައެއް މީހުން އަޑު އުފުލަނީ ހުޅުވިފައިވާ ސިކުނޑިއަކުން ވިސްނުމެއް ނެތިއެވެ. ރާއްޖޭގައި ބޭނުން ދީނަކަށް އުޅުމަށް ފުރުސަތު ފަހިކުރަން މަސައްކަތްކުރާ "ތިންކް ޓޭންކް" ތަކުން އުފައްދައިގެން ހިންގާ ނަފްރަތުގެ މަޅީގައި އިސްލާމް ދީނަށް ލޯބިކުރާ ގިނަ ބަޔަކު ވެސް ޖެހުނީއެވެ. ބަވަނަ ވެތި ދުނިޔޭގައި އިންސާނީ ހައްގާ ޑިމޮކްރަސީގެ ނިވަލުގައި ފަތުރަމުންދާ ފިކުރަކީ ވަކި ދީނެއްގައި ހުއްޓި ނުތިބުމުގެ ފިކުރެވެ. އެ "ފިކުރެއްގެ ދިރުން" ހުރިވަރު ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުން އެހެރީ ފެންނާށެވެ. 

ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ތެރެއިން އެ ފިކުރު ފަތުރާ މުޖުތަމައުގެ ދިރުމަކީ މާއްދިއްޔަތު ކަމަށް ހަދާ ދީނާ ދައުލަތް ވަކިކުރުމުގެ ފިކުރު ދިރުވުމަށް ހުރަސް އަޅާ މީހުން ސައިޒު ކުރުމަކީ ވަކިބަޔަކު އިސްވެ އޮވެ ހިންގާ ދުރުރާސްތާ ޕްލޭނެކެވެ. އަދާލަތާ މެދު ބައެއްގެ ހިތުގައި ނަފްރަތު އުފެއްދުމުގެ ފަހަތުގައިވެސް އޮތީ ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ އެޖެންޑާއެވެ. އެންމެ ބޭނުންވާ ފެންވަރުގައި ފިކުރެއްގެ ދިރުން ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި ނުހިންގުނީ އަދާލަތުގެ އިލްމުވެރިންގެ ބުރަ މަސައްކަތުންނެވެ. ޝެއިހު އިމްރާނާ ދެކޮޅަށް އުފައްދާ ފަތުރާ ނަފްރަތުގެ ހަގީގަތަކީ އެއީއެވެ.  

ރައްޔިތުން ވެރިކަން ބަދަލުކުރީ ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަން ގެއްލޭ ކަމަށް ބުނެ ވެރިކަން ހޯދަން ފެތުރި ދޮގު ވާހަކަ ތަކުގެ ތެދު ދޮގު ބަލައިލާށެވެ. ރާއްޖޭގައި ކުރުކާލި ކަނޑާ އިންޑިއާ ސިފައިން ގިނަވެގެން އޮބި ނޯވެގެން ބަޔަކަށް ރޭނިދި ނުދިގެން އުޅޭތީއެވެ. ހިނގަމުން އައި ސަރުކާރުން ދެއްކި ވާހަކަ ގަބޫލުނުކޮށް ވަގުތުން ވަގުތައް އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުން ނޫން ގޮތެއް ނެތިގެންނެވެ.

ރާއްޖޭގައި އަސްކަރީ ކަމެއްގައި ބޭރު ސިފައިންގެ ބަޔަކު ނެތްކަމަށް ސަރުކާރުން އައީ ބުނަމުންނެވެ. ސްޓްރެޓެޖިކް އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާރެރިކަން ކަށަވަރު ކުރުމަށް ފާރަވެރިވާ އިންޑިއާގެ ދެހެލިކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއަރ ބޯޓެއް އޮޕަރޭޓު ކުރަން އައިސްތިބި ބަޔަކު ތިބެގެން ސަރުކާރުގެ ވާދަވެރިން ފަޔަށް ހިނިއަރައިގެން އުޅުނީ ގައިމު ކަމެއް ވެގެންތާއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ވިސާ އައުކޮށް ނުދިނީމާ ވެސް ފައިބައިގެން ނުދާން ގަދަ ހަދައިގެން އެމީހުން ތިބި ވާހަކަވެސް ދެއްކީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ސިފައިންގެ މައިމަރުކަޒަށްވަދެ ކޮމާންޑް ކުރަނީ އިންޑިއާ ހައިކޮމިޝަނަރޭ ވެސް ގޮވީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. އެވަރު ބަޔަކާއެކު މަސްވަރާ ކޮށްގެން މުއިއްޒަށް އެމީހުން ވަކި ބޭލޭނެ ހެއްޔެވެ. ނުވާނެއެވެ. ޕީޕީއެމުން ބުނާ ގޮތުން ޔާމީނަށް ވެސް އޮތީ އެކަން ނުވެފައެވެ. 

ގަދަކަމުން އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭލުމުގެ ހިއްވަރު މުއިއްޒުގައި ހުންނާނެ ހެއްޔެވެ. ހުރިއްޔާ ނިކަން ބާލައިލަ ބަލާށެވެ. ބާލަން ތިޔަ އުޅެނިއްޔަކީ ޖީއެމްއާރެއް ނޫނެވެ. ޖީއެމްއާރު ބޭލުނީ ވެސް އެތައް ސަތޭކަ މިލިޔަން ޑޮލަރ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ގުރުބާން ކޮށްގެންނެވެ. މިހާރު ބާލާ ވާހަކަ ތިޔަ ދައްކަނީ އިންޑިއާ މިލިޓަރީއެވެ. 

އިންޑިއާގެ އަސްކަރީ މަތިންދާ ބޯޓަކާއި ދެ ހެލްކޮޕްޓަރ ރާއްޖޭގައި އޮވެގެން ބަލަހައްޓާ ދިނީ ރާއްޖޭގެ ވަޔާއި ކަނޑުގެ ބޯޑަރެވެ. ހުއްޓުވީ ޕައިރެޓުންނާއި ވަގަށް ހަތިޔާރު ބަދަލުކުރުމާއި ޑްރަގް ނެޓްވޯކް ތަކެވެ. އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް އުފުލައިދިނީ ހަލުބޮޑު އިމަޖެންސީ ބަލި މީހުންނެވެ. ހިންގީ ސޭފް އެންޑް ރެސްކިއު އޮޕަރޭޝަންތަކެވެ. ކަށަވަރުވީ ރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތާ މިނިވަންކަމެވެ. 

ކޮންމެ ކަމެއް ކޮންމެ ގޮތަކަށް އޮތަސް ފަރުވާލެއް ނެތެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖޭން ޖެހޭނީ ބާލާށެވެ. އިންޑިއާ އައުޓުކުރުން ނޫން އެހެން އެއްވެސް ގޮތެއް މަޝްވަރާކޮށްގެން ވެސް ހޯދުމަކަށް ނެތެވެ. ލަސް ކުރުމެއް ފަސް ކުރުމެއް ވެސް ނެތިއެވެ. ތިބިއްޔާ ތިބި އިންޑިއާ ސިފައިންނެއް ސުލްހައިގައި ވަގުތުން ރާއްޖޭން  ނުފައިބަންޏާ ޖެހޭނީ ގަދަކަމުން ވެސް ބާލާށެވެ. ބޫޓު ޖޯޑެއް ވެސް ހުއްޓަ ނުދިއެވެ. ތިލަދުންމަތިން ރައްޔިތުން ވެރިއަކު ހޮވީ މިނިވަންކަން ކޮމްޕްރަމައިޒް ނުކުރަން ވެގެންނެވެ.  

ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ބެނަރތަކާ ޕޯސްޓަރު ތަކުގައި އޮތީ ޕީޕީއެމްގެ އަސުރުމާ ކުލައެވެ. އެންމެ ވަރުގަދަ އަދި އެންމެ ކުރީގައި ހުންނެވި ފޮޓޯފުޅަކީ ރައީސް ޔާމީނެވެ. އެރި ވަޖިދުގައި ޕީޕީއެމް މެމްބަރުން ގޮސް ވޯޓުއަޅާ ނަމްބަރު 4 ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ހޮވިފަހުން މަންޒަރު ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ.

މުޅި ވެރިކަން އެއީ ތިންހާސް ކިރިޔާ ހަމަވި އަދުރޭ ޕާޓީގެ އެއްޗެކޭ ހީވެއްޖެއެވެ. މަގާމު ތަކަށް ލާންވީ މީހުންނާ ކެބިނެޓާ ޕީޕީއެމާ އަޅާ ގާތް ނުވާ ހިސާބަށް އަދުރޭގެ ވާހަކައިން ޕީޕީއެމް ފޭކޮށްލި ފަހުން އަދި ޕީޕީއެމްގެ ބޭނުން ނުކެނޑޭކަން ވިސްނިއްޖެއެވެ.

އެހެން ކަމުން ރައީސް މުއިއްޒު އޭގެ ފަހުން ވިދާޅުވީ އަންނަ މަޖިލިސް އިންތިޚާބްގައި ވާދަކުރާނީ ޕީޕީއެމް ޕީއެންސީ ގުޅިގެން މަޖިލިހުގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ ނެގުމަށް ކަމަށެވެ. ރަނގަޅެވެ. ވޯޓުނުލާހާ ހިނދަކު ޕީޕީއެމާ ޕީއެންސީ ގުޅިގެން އެކުގައެވެ. ވޯޓްނަގާ ނިމުނީމާ ޕީއެންސީ އެކަންޏެވެ. އެއްގުއިރޯނުން ވަސް ނުކެނޑެނީސް ޕީޕީއެމް މެމްބަރުން އަނެއް ގުއިރޯނުގައި ޖައްސަން އުޅެވޭނީ ތިޔަ ވަރަކަށެވެ. 

ގުޅިގެން ވާދަކޮށްގެން ގޮނޑިތައް ނަގާ ނިމޭއިރު ދެން ކަންވެފަައި އޮންނާނީ ހޮވި ނިމުނު އިރު ޕީޕީއެމްގެ ސެމްބެ ޕީއެންސީގެ މެމްބަރަކަށްވީ ގޮތަށެވެ. އެއްކޮށް ކެމްޕޭންކޮށް މަޖިލިސް ގޮނޑިތަކަށް ހޮވި ނިމޭއިރު ހޮވުނު ހުރިހާ ޕީޕީއެމް މެމްބަރުން ތިބޭނީ ސެންބެ އަށްވީހެން ޕީއެންސީ މެމްބަރުން ކަމުގައި ހަދާފައެވެ.

ޕީޕީއެމާ ރަންކޮޅާއެވެ. މުއުމިނެއްގެ ގަޔަށް އެއް ހޮރަކުން ދެފަހަރަކު ކައްޓެއް ނުޖެހޭނެއޭ ބުނާ ބުނުން ދަންނަމު ނޫންހެއްޔެވެ؟ މަޖިލިސް އިންތިޚާބުގައި އަދުރޭ އެހަދަން އުޅޭ ހީލަތުގައި ޕީޕީއެމް ޖެހިއްޖެއްޔާ ޕީޕީއެމާ ރައީސް ޔާމީނުގެ ދުވަސް ދާނެއެވެ. އެވަރުގަދަ ޑީއާރުޕީ އާއި ރައީސް މައުމޫނާއި އެހެރަ ގަދަފަދަ އަންނި އަށްވީ ގޮތް ތިޔަ ޕީޕީއެމާ ރައީސް ޔާމީނަށް ވެސް ނުވެއެއް ނުދާނެއެވެ.

ހޭއަރާ ތިބެ ކެރިގެން ރޮނގު ދަމާލާށެވެ. ޕީއެންސީ އާ ވަކިން ތިޔަ ޕާރޓީއާ ރައީސް ޔާމީނަށްޓަކާ ކެރިގެން ނުކުމެ މަޖިލިސް އިންތިޚާބްގައި ޕީޕީއެމްގެ ގޮނޑިތައް ވަކިން ނަގާށެވެ. އެ ދުވަހަކުން އިދިކޮޅުގައި ހުރި ހުރިހާ ގޮނޑި އޮންނާނީ އެކައްޗެއް ކިޔައިގެންނެވެ. އޭރުން އަދުރޭއަށް އެރުވޭނެ ފޮނެއްނެތި މުއިއްޒު ޖެހޭނީ އުނބަށް ޖަހާށެވެ.  

މިނޫން ގޮތެއް ހަދައިފިނަމަ ރައީސް ޔާމީނާ ޕީޕީއެމް އަކީ މި ރާއްޖޭގެ މާޒީކަމުގައިވެ ނިމޭނެއެވެ. ޑީއާރުޕީ އާއި ރައީސް މައުމޫނަށް ވީހެނެވެ. މަޑުމަޑުން ފިޔަވަޅު އަޅަމުން އައިސް ތިޔަބައިމީހުން ބޭނުންކޮށްގެން މުއިއްޒު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ހޮވުނު ގޮތް ދެކި ބަލާށެވެ. ހުވާ ނުކުރެވެނީސް ކަންކުރަން ފެށިގޮތް ނޭނގެންޏާ ޕީޕީއެމް މެމްބަރުން ތިޔަ ތިބީ އެކީ އެއްފަހަރާ ދޮޅުރޯނާވެ ނިމިފައެވެ.

ހަނިމާދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު ޕީއެންސީއަށް ސޮއި ކުރެއްވި ކަމަށް ދެކެވޭ ވާހަކައަކީ ވެސް އެޒާތުގެ ވާހަކައެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް ސިއްޕެއަކީ އެމްޑީޕީ ފުޑުފުޑު ވެގެން ދާތަން ދެކެން އެންމެ ބޭނުންވާ އެކެވެ. މަޖިލިހުގެ ރައީސް ކަމުން އަންނި ވަކިކުރަން ދެވަނަ ފަހަރަށް ހުށަހެޅުމަކީ ސިއްޕެމެނަށް ހަޖަމް ކުރެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން އެމްޑީޕީއާ ގުޅުވައިގެން ފެތުރެން އޮތިއްޔާ އޮތް ދޮގު ވާހަކައެއް އެވެރިން ފަތުރާނެއެވެ. 

ވެރިކަމުގައި އެމްޑީޕީ އޮންނަތަން ދެކެން ބޭނުން ނުވާހެން މަޖިލީހުގައި އެމްޑީޕީއަށް މެޖޯރިޓީ ނެތް ތަން ދެކެން ޑިމޮކްރެޓްސްގެ ވެރިން ނިކަން ބޭނުމެވެ. މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކު އެމްޑީޕީން ވަކިވާތަން ދުށުމަށްވުރެ ހިތް އެދޭ އެހެން އެއްވެސް ކަމެއް މިހާރަކު އެމީހުންގެ ނެތެވެ. ހަނިމާދޫ ދާއިރާގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރު އަބްދުލް ގަފޫރު މޫސާ (ގަޕޯ) ޕީއެންސީއަށް ސޮއި ކުރައްވައިފިކަމަށް ބުނެ އެމްޑީޕީގެ ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް މުހައްމަދު ޝިފާޒް (ސިއްޕެ) ދޮގު ވާހަކައެއް ފަތުރާލީ އެހެން ވެގެންނެވެ. 

ސިއްޕެ ފެތުރި ބޮޑު ދޮގަށް އެންމެ ވަރުގަދަ ރައްދެއް ދެއްވީ ނޮޅިވަރަމް ދާއިރާގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރު މުހައްމަދު ނަޝީދު އަބްދުއްލާ (މޮސްޓާ) އެވެ. މޮސްޓައަކީ އެމްޑީޕީގެ މެންބަރެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ތާއީދުކުރައްވާ މެންބަރެއް ވެސް ނޫނެވެ. ގިނަ ކަންކަމުގައި ދެކިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަކަށް ހައްގު ބަސް ވިދާޅުވާން ކެރި ވަޑައިގަންނަވާ ދެފުށް ދެގޮތްކަމެއް ނެތް ބޭފުޅެކެވެ. 

މޮސްޓާ ވިދާޅުވާ ގޮތުން މެންބަރު ގަފޫރު (ގަޕޯ)އަކީ ކެފޭއެއްގެ މޭޒު ދޮށުގައި އެކަހެރިވެ ވަޑައިގެން އިންނަވާ އެހެން ޕާޓީއަކަށް ސޮއިކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ވަރަށްވުރެ ގަދަ ބޭފުޅެކެވެ. މޮސްޓާ ވިދާޅުވާ ގޮތުން މެންބަރ ގަފޫރު (ގަޕޯ)އަކީ ސަރުކާރު މެދުވެރިކޮށް ދާއިރާއަށް ބިލިޔަން ރުފިޔާގެ ޕްރޮޖެކް ގެނެސް ދެއްވި މެންބަރެކެވެ. ގަޕޯއަކީ މިވަގުތު މަޖިލީހުގައި އިންނެވި އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު ވަރުގަދަ މެންބަރެވެ. އެވަރުގެ މެންބަރަކު ޕީއެންސީގެ ލީޑަރޝީޕްގެ އެއްވެސް މީހަކު ނެތި ކެފޭއެއްގެ މޭޒެއްގެ ދޮށުގައި އެކަހެރިކޮށް އިންނާވާ ޕީއެންސީއަށް ސޮއި ކުރެއްވި ކަމަށް ބުނާ ބުނުމަކީ ބޮޑު ޖޯކެއް ކަމަށް މޮސްޓާ ސިފަކުރެއްވިއެވެ. 

ހަނިމާދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރޭ ކިޔައިގެން ދޮގުވާހަކަ ދައްކައިގެން އަންނި މަޖިލީހުގެ ރިޔަސަތުން ބޭލުމުގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުވޭނެ ކަމަށް ސިއްޕެ ހީނުކުރުމަށް މޮސްޓާ ވިދާޅުވެއެވެ. މި މޭރުމުން މޮސްޓާ ރައްދު ދެއްވާފައި ވާއިރު ގަދަކޮށް އެމްޑީޕީގައި ހުންނެވި ކަމަށާއި އެމްޑީޕީ ނޫން ޕާޓީއަކަށް ދުވަހަކުވެސް ސޮއި ކުރައްވާފައި ނުވާނެކަމަށް މެންބަރ ގަފޫރު (ގަޕޯ) ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.

އަޅުވެތިވެފައި ނެތި މިނިވަން ވާން އުޅެންޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސިޔާސީ ޕާޓީ އިސްވެ އޮވެ ގައުމު މިނިވަން ކުރަން އުޅޭނީ ގައުމު އަޅުވެތި ކަމެއްގައި އޮވެގެންނެވެ. ތިލަދުން މަތީން މުޖާހިދަކު ނިކުމެ މީގެ ކުރިން ގައުމު އޮތީ މިނިވަން ކޮށްފައެވެ. އެފަހަރު ނިކުތީ އުތީމުންނެވެ. މިފަހަރު ވަށަފަރުންނެވެ. 

ދެފަހަރުގެ އަޅުވެތިކަމުގައި ތަފާތު ތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. އުތީމުން މުޖާހިދަކު ނިކުމެ ފައްސާލީ ޕޯޗުގީޒުންނެވެ. ވަށަފަރުން ނިކުތް ފަހުލަވާނަށް ފަހާލަންޖެހިފައި އޮތީ އިންޑިއާއެވެ. ޕޯޗުގީޒުން ރަށްރަށަށް އަރާ ބަޑިޖަހާ މެރީ ދިވެހިންނެވެ. އިންޑިއާއިން ރަށް ރަށަށް އަރާ ސަލާމަތް ކޮށްދެނީ ބަލި މީހުންގެ ފުރާނައެވެ. ޕޯޗުގީޒުން ކަނޑު ފޭރުނީއެވެ. އިންޑިއާއިން ހުއްޓުވަނީ ކަނޑު ފޭރުމެވެ. ޕޯޗުގީޒުން ދިވެހިންގެ ކަރަށް އެޅީ ރަލެވެ. އިންޑިއާއިން އަޅަނީ މަގުތަކަށް ތާރެވެ. 

އާނއެކެވެ. ޕީޕީއެމުން ވަށަފަރު މީހަކަށް ވެރިކަން ހޯދަދިނީ ގައުމު މިނިވަން ކުރާށެވެ. އިންޑިއާ އައުޓު ކުރާށެވެ. ސިފައިންގެ މީހެއް ޑޮކްޓަރެއް ނަރުހެއް ޓީޗަރެއް ނުބަލާ އެކީ އެކައްޗަކަށް އިންޑިއާ އައުޓްކޮށްލަން ވާނެއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިންގެ މީހެއްގެ އެންމެ ބޫޓް ޖޯޑެއްވެސް ރާއްޖޭގައި ބަހައްޓައިގެން ނުވާނެއެވެ. ސަފީރެއް އެމްބަސީއެއް ވެސް ނުބަހައްޓާ ވާނީ ބޭރުކޮށްލާށެވެ. އަމްދުން "ސްޓޭންޑް ވިތު އިޒްރޭލް" ބަޔަކާއި " ސްޓޭންޑް ވިތު ޕެލަސްޓައިން" ބަޔަކާ އެކުގައި އުޅެވޭކަށް ނުއޮންނާނެތާއެވެ. 

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. އިންޑިއާ އައުޓު ވިޔަސް ގައުމު މިނިވަންވީ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. މިނިވަން ކުރާން އުޅޭ ގައުމަކީ ދިވެހި ރާއްޖެއެއް ނޫނެވެ. ޕީޕީއެމުން މިނިވަން ކުރާން އުޅޭ ގައުމު ވަނީ ބަންދުގައެވެ. ބަންދުގައިވާ ގައުމު މިނިވަން ނުވަނީސް ގައުމު މިނިވަން ވީކަމަކަށް އެ މީހުނަކަށް ނުވާނެއެވެ. ޕީޕީއެމުން އެބުނާ ގައުމަކީ ޔާމީނެވެ. ޔާމީނުހުރީ ބަންދުގައެވެ. ޔާމީނު މިނިވަން ނުވަނީސް ޑރ. މުއިއްޒު ގައުމު މިނިވަން ކޮށްދިން ކަމަކަށް ހަމަގައިމު ވެސް ނުވާނެއެވެ. 

ނިމި ދިޔަ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ނިމޭ ގޮތަކުން ވެދާނެ ކަންކަމަށް ވާދަވެރި ދެ ފަރާތުން ވެސް ގަބޫލު ކުރި ގޮތްތަކެއް ހުއްޓެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ކާމިޔާބު ނުވެއްޖެ ނަމަ ރާއްޖެއަށް ވެގެން ދާނެ ގޮތެއްގެ ވާހަކަ ދެ ފަރާތުންމެ ދެއްކިއެވެ. ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީއަށް ކާމިޔާބު ނުވެއްޖެނަމަ ވާނެ ގޮތްތަކެއްގެ ވާހަކަ ވެސް އެގޮތަށް ދެއްކިއެވެ. ވާނެ މޮޅާ ރަނގަޅުތަކުގެ ވާހަކައެވެ. އަންނަން ހުރި ގެއްލުންތަކާއި ކުރިމަތިވާނެ ދެރަ ގޮތްތަކެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެހުރިހާ ވާހަކައަށް ދާކަށް ނެތީމެވެ. 

ހިނގަމުންދާ ސަރުކާރަށް ދެވަނަ ދައުރު ލިބިއްޖެނަމަ ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަން ގެއްލި އިންޑިއާގެ އަޅުވެތިކަމަށް ދާނެކަމަށް ދެކެވުނު ވާހަކައަކީ އެންމެ ބާރަށް އިދިކޮޅުން ދެއްކި އެއްވާހަކައެވެ. ރާއްޖެއަކީ އިސްލާމުދީން ނޫން އެހެން ދީންތަކަށް ހުޅުވިފައިވާ، ލާދީނީ ކަންކަމަށް ބާރުދޭ ގައުމަކަށް ވެގެން ދާނެކަމަށް އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ބުނަމުން ދިޔައެވެ. ފިތްކަޑައިގެން ދާވަރަށް ދަރަނިވެރިވެފައިވާ ކަމުގެ ވާހަކައަކީ ވެސް އެންމެ ބާރަށް ދެކެވުނު އެއްވާހަކައެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަނޑުން ބައެއް ވިއްކާލުމުގެ ތުހުމަތަކީވެސް ސަރުކަރާ ދެކޮޅަށް އަޑު ހަރުކޮށް ދެއްކި ވާހަކައެކެވެ. 

ވާދަވެރިން ވެރިކަމަށް އަތުވެއްޖެނަމަ ވެދާނެ ގޮތްތަކެއްގެ ވާހަކަ ސަރުކާރާއި ސަރުކާރަށް ތާއީދުކުރާ ފަރަތްތަކުންވެސް ދެއްކިއެވެ. އެގޮތުން އަނިޔާވެރިކަން އާއްމުވެ ރާއްޖޭގައި އޮތް ހަމަޖެހުން ގެއްލި ބިރުވެރިކަން އާއްމު ވެގެން ދާނެކަމަށް ބުނަމުން ދިޔައެވެ. ވެރިކަމުގެ ތެރެއަށް ގޭންގްތައް ވަދެ ސަރުކާރަކީ ގޭންގްތަކުން ކޮންޓްރޯލުކުރާ ތަނަކަށް ވެގެން ދާނެ ކަމަށް އަޑުއުފުލުނެވެ. ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި މީހުން ހިފާ ހައްޔަރު ކުރުން އާއްމުވެގެން ދާނެ ކަމަށާއި ދީނީ ގޮތުން ހައްދު ފަހަނައެޅުން ބިރުވެރި ދަރަޖައަކަށް ބޮޑުވެގެން ދާނެކަމަށް ބުނަމުން ދިޔައެވެ. ސަރުކާރުން ހިންގަމުންދާ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއިތައް ހުއްޓި ތަރައްގީގައި ރައްޔިތުން ތަފާތު ކުރާނެ ކަމަށް ވިސްނާ ދިނެވެ. 

ތަފާތު އިދިކީލި ވިސްނުންތަކުން ކަޅިވެފައިވާ އެންޓި ކެންޕޭން ނޫންކަމެއް ނިމިދިޔަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވައިގައި ހިފާފައެއް ނެތެވެ. ކޮންމެ ބަޔަކުވެސް އުޅުނީ ނޫން ގޮތެއް ހޯދާށެވެ. ކުރެވުނު ކަމެއްކޮށް ދެކެވުނު ވާހަކައެއް ދެކެވުނީ އެމަގަށެވެ. މުޅި ރާއްޖެ އޮތީ ހަމައަށް ދެބައިވެފައެވެ. ރީދުލާއި އަސުރުމާކުލައަށް ނޫނީ ރާއްޖޭގައި ކުޑަވެސް ޖާގައެއް ނެތެވެ. އެމްޑީޕީއާއި ޕީޕީއެމާ ވާދަކޮށް ލެވޭވަރުގެ އެހެން އެއްވެސް ބަޔަކު ނެތެވެ.

އިންތިހާބު ނިމިގެން ދިޔައީ ރައީސް ސޯލިހުގެ މައްޗަށް ޑރ. މުއިއްޒު ކުރި ހޯއްދަވައިގެންނެވެ. ރައީސް ސޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ނުލިބުނީ ނަސީބަކުން ކަމަށް ރައީސް ސޯލިހުގެ ބައެއް ސަޕޯޓަރުން ގަބޫލު ކުރެއެވެ. 2012 ވަނަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ 8 ވަނަ ދުވަސް ކަހަލަ ދެވަނަ ދުވަހެއް ނުދެއްކެވިކަމީ ރައްޔިތުންގެ ނަސީބުކަމަށް އެމީހުން ބުނެއެވެ. ރައިސް ސޯލިހަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ވީނަމަ ދެވަނަ ފެބްރުއަރީ 8 އައިހެވެ. އިބޫ ނޫން ގޮތެއް ހޯދުމަށް ކޮށްފައި ނުކުރާނެކަމެއް ނެތްބަޔަކު ތިބީ ފިސާރި ރަގަޅަށް އެކަމަށް ތައްޔާރަށެވެ.

2018 ގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ދޮންވަމުން އައި އިރު ނަޝީދު ހުރީ ޖަލުގައެވެ. އެކަނި ވާދަކުރި ޕްރައިމަރީގައި ބާލިދީއަށާއި ދޮންނަ މެޝިނަށް ވޯޓު އަޅައިގެން އެމްޑީޕީ މީހުން ޓިކެޓް ދިނީ ނަޝީދަށެވެ. ދެންދެނޭ ގޮވަންދެން ޓިކެޓްގައި ބަގުޑި ބައްދައިގެން ނަޝީދު ހުރީ ލަންޑަނުގައި އެރުވިގެންނެވެ. ނަޝީދަށް ނުނިކުމެވެންޏާ އެމްޑީޕީން ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަނުކުރަން އޭނާ ދިޔައީ ފިއްތަމުންނެވެ. އެހެނަސް އުކުޅަހު ކޮންގްރެސްގައި އޭނާއާ ދެކޮޅަށް އިބޫއަށް ޓިކެޓް ދިނީ ކޮންގޮރަސްމަނުންނެވެ. އެހެންވެ އަދި އަދަށް ވެސް އުކުޅަހު ކޮންގްރެސް ނަޝީދު ސިފަ ކުރަނީ އުކުޅަހު ބަގާވާތުގެ ގޮތުގައެވެ. 

ރައީސް އިބޫ ވެރިކަމަށް އައީ ޑިމޮކްރެޓުން މިހާރު އެބުނާ ޒާތުގެ އެއްބައިވަންތަ ސަރުކާރެއް އުފައްދާ ހިންގަން އެއްބަސް ވެގެންނެވެ. މި އެއްބަސްވުން އެއްބަސްވީ އެމްޑީޕީއާއި ޖުމްހޫރީއާއި އަދާލަތާއި ޕީޕީއެމް މައުމޫނު ފެކްޝަން (ފަހުން އެމްއާރުއެމް) ވެގެންނެވެ. ސަރުކާރުގައި އެމީހުން ހިއްސާ ކުރާނެ މިންވަރާ މަޖިލިސް ގޮނޑިތައް ހިއްސާ ކުރާނެ ގޮތްވެސް ކަޑައަޅައިގެންނެވެ. ކޯލިޝަންގެ މައިޕާޓީއަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސަކީ ނަޝީދެވެ. 

ޖަލު ހުކުމެއްގައި ހުރެ ލަންޑަނަށް ފިލަންގޮސް ހުރި ނަޝީދު މިނިވަން ވެގެން އައުމާއެކު ގުޅިގެން ހިންގަން އުފެއްދި އެއްބަސްވުންތައް ރޫޅާލާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަކީ ނަޝީދުގެ ގޮނޑިކޮއްކޮއަކަށް ހެދުމަށް ނުރައްކާތެރި ފިއްތުންތައް ފިއްތަން ފެށިއެވެ. ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ރުޅިއަރައިގެން ކޯލިޝަން ދޫކޮށްލާފައި ދާވަރަށް ޖެއްސުމާ ދުއްޕާން ކުރިއެވެ. ރައީސް އިބޫގެ ހަތަރެސްފައި ބަނދެވޭތޯ ކެނޑިނޭޅި މަސައްކަތް ކުރިއެވެ.

މަޖިލީސް އިންތިހާބާއި ހަމައިން ކޯލިޝަނުގައި ރެނދު ލައްވާލިއެވެ. މަޖިލިސް ފާރުމަތިން އުކާލާ ގޮނޑިގެއްލުވާލި މެންބަރުނަށް ރިޒާވް ކުރުމަށް އެއްބަސްވެފައިވާ ދާއިރާތައް އެ މީހުނަށް ނުދިނުމަށާއި ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ގޮތުގައި ތިބި ޕާޓީ ތަކަށް ދާއިރާއެއް ދޫނުކޮށް އެންމެ ދާއިރާއެއް ނޫން ހުރިހާ ދާއިރާއަށް އެމްޑީޕީން ވާދަ ކުރަން ނިންމާ ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުމާ ފުރަތަމައަށް ބޮޑުތަނުން ނަޝީދު ހިލާފުވިއެވެ. ހުރިހާ ޕްރެޝަރެއް ރައީސް އިބޫ އަށެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ގާސިމާ މައުމޫނާ އިމްރާނަށް އެމްޑީޕީ މެދުވެރިކޮށާއި ސީދާ ނަޝީދު ޒާތީގޮތުން ނުކުރާ ޖެއްސުމެއް ނާޅުވާ ބަދުނާމެއް ނެތެވެ. 

މަޖީލީހުގެ ސްޕަރމެޖޯރިޓީ އެމްޑީޕީއަށް ލިބުމުން މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމަށް އައްޑޫ އަސްލަމާއި ވިލުފުށި އަފީފު ތެޅުވުމަށް ފަހު އެގޮނޑިއަށް ސަވާރުވީ ނަޝީދެވެ. އެހިސާބުން ދުނިޔެ ރަންވިއެވެ. ނަޝީދު ބޭނުންވި ގޮތަށް ރައީސް އިބޫ ކޯލިޝަން ހަވަރަށް ނުދެއްވުމުން ނަޝީދު ދިމާކުރީ ރައީސްގެ ބާރު ކަނޑުވާލުމަށެވެ. ބަހަނާއަކަށް ހެދީ ބަރުލަމާނީއެވެ. ބަރުލަމާނީ ރައީސް ބަލައިނުގަތުމުން މަޖިލީހުގެ ފްލޯއަކީ ނަޝީދުގެ ފިތުނަ ވިއްކާ މާރުކޭޓަށް ހެދީއެވެ.

ނަޝީދު ޗަރުކޭސް ކުޅުކުޅެ ހުއްޓާ ރައީސް އިބޫގެ ކެތްތެރިކަމާ ވިސްނުން ތޫނުކަމުން އެމްޑީޕީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ކޮންޓްރޯލު ނަޝީދަށް މުޅިން ގެއްލުވާލިއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލު ރައީސް އިބޫ ހޯއްދެވިއެވެ. އެންމެ ފަހުން ނަޝީދުގެ ބާރުގެ ދަށުގައި އޮތް އެމްޑީޕީ ސެކެރެޓެރިއޭޓް ވެސް ނަޝީދަށް ގެއްލުނީއެވެ. ނަޝީދު ބޭނުންވި ގޮތަށް ވެރިކަން ހިންގާ ކޯލިޝަން ރޫޅާނުލާ އެމްޑީޕީގެ ވެސް ބޮޑު ތާއީދާއި އެއްބާރުލުން ރައީސް އިބޫ ހޯއްދެވިއެވެ.

ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީވެސް ނަޝީދަށް ގެއްލި މަގު މަތިވީއެވެ. ރައީސް އިބޫ ނޫން އެހެން ވެރިއަކު ނަމަ ނަޝީދު މަގުމަތިކޮށްލާނެތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. ކުޑައިރުއްސުރެ އޮތް އަހުވަންތަ މިތުރުކަމާއި ވަކިނުވޭ ވަރަށް އޮތް އާއިލީ ބަދަހި ގުޅުމާއި ހެދި ނަޝީދު ގޮވައިގެން އުޅުއްވޭތޯ ރައީސް އިބޫ ކެތްތެރިކަމާއެކު ހިތްވަރު ކުރެއްވިއެވެ. އެހެނަސް ކުރާނީކީއް ހެއްޔެވެ. ވެރިކަން ނޫން އެހެން ކަމެއް ބޭނުން ނުވާ ނަޝީދަށް ރައީސް އިބޫ ވެރިކަން ކުރެއްވުމަކީ ކެތްކުރެވުނު ކަމަކަށް ނުވެ އިބޫ ނޫން ގޮތެއް ހޯދީއެވެ. އަންނި އައިގެން މަރުދިން އެއޮތް ބޮޑު އެމްޑީޕީ މިއަދު އެތިބީ އެއްވާނަކަށް އަންނި ނޫން ގޮތެއްގައެވެ. 

ޑރ. މުއިއްޒު ވެސް ހެޔޮވެރި ކަމެއް ކުރައްވަން ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވަންޏާ އަންނިއާއި ޑިމޮކްރެޓްސް ނޫން ގޮތެއް ހޯއްދަވާށެވެ. ޑރ. މުއިއްޒުގެ ސަރުކާރެއްގައި ގާބިލުކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް ފުރުސަތު އޮންނާނެ ކަމާއި ޑިމޮކްރެޓްސްއަށްވެސް ފުރުސަތު އޮތްކަމަށް ވިދާޅުވެލެއްވޭ އިރަށް މިހާ އަވަހަށް ދެއްކި ވާހަކަ ދެކޭށެވެ. މުއިއްޒު އިންތިހާބުވެ ވަޑައިގެން ރޫހާ ހިލާފަށް އިންޑިއާ ސިފައިންނަށް ރާއްޖޭގައި ޖާގަ ޑރ. މުއިއްޒު ސަރުކާރުގައިވެސް އޮތް ކަމަށް ދޭހަވާ މޭރުމުން ވާހަކަ ދައްކައިގަތީއެވެ. އެވެސް ދުނިޔޭގެ މީޑިއާގައެވެ. ކިތަންމެ ރީތި ވާހަކައެއް ފެށުމުގައި ދެއްކިޔަސް އަންނިއަށް އެހެން މީހަކު ވެރިކަމުގައި ހުންނަތަން ދެކޭކަށް ކެތެއް ނުވާނެއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު މަޖިލީހުގެ ކުޅިބައި ތަފާތުކޮށް އަތުރާލައްވަން ބޭނުންފުޅުވާ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ޑރ. މުއިއްޒު ވެރިކަން ކުރައްވާނެ ކަމަށް މިހާރު ރައީސް ޔާމީނަށް ގަބޫލު ކުރެއްވޭ ގޮތް ތަފާތުވުމެވެ. ފާއިތުވި ތަނުގައި ހިނގާދިޔަ ވެރިކަން ތަކުގެ ތަޖްރިބާއަށް ބައްލަވާ ރައީސް ޞޯލިޙް ކުރެއްވި ފަދަ ވެރިކަމެއް ރައިސް މުއިއްޒު ކުރައްވާނެ ކަމަށް ރައީސް ޔާމީނަށް ގަބޫލު ކުރެއްވެނީ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. ގިނަ ބަޔަކަށް ދަޢުވާކޮށް ޖަލަށްލުމުގެ ވިސްނުމާ ދެކޮޅު އަދި ވީވަރަކުން އެންމެން ގޮވައިގެން ގައުމުގެ ހަމަޖެހުމަށް އިސްކަންދޭ ދައުރެއް ރައީސް މުއިއްޒު ވެސް ފުރިހަމަ ކުރައްވާ ކަމަށް ރައީސް ޔާމީނަށް ވިސްނި ވަޑައި ގަންނަވަނީއެވެ.

އެހެންކަމުން ރައީސް ޔާމީނު މަޝްވަރާ ކުރެއްވި އަރިސް ގިނަ ބޭފުޅުން އެރުވި މަޝްވަރާއަކީ މަޖިލިސް އިންތިޚާބު ނިމެންދެން ރައީސް ޔާމީން ހުންނެވީ ރައީސް މުޢިއްޒާ އެކު ކަމަށް ދައްކަވާ އެގޮތަށް ކޮމެންޓް ކުރައްވަމުން ގެންދެވުމަށެވެ. އަދި މަޖިލިސް މެޖޯރިޓީ ލިބުމުން މަތީ ކޯޓްތަކުގެ ބެންޗް ބަދަލު ކުރައްވާ މިނިވަންވެ ވަޑައިގެން ރައީސް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަން އަންނަ މަޖިލިހުގެ ތެރޭން ނިންމާލުމަށެވެ.

މިކަމަށް ބާރުދޭ ކަމަކީ ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ އިރުއޮއްސެމުން ދިޔައިރު މީޑިއާއިން ފެންނަ ސުރުޚީ ތަކެވެ. އެ ސުރުހީ ތަކުން އެނގެނީ ރައީސް ޔާމީންގެ ރާގު ބަދަލުވެ ޑރ މުއިއްޒަށް ތާއީދު ކުރައްވާ ކަމަށް ރައީސް ޔާމީން ވިދާޅުވި ކަމުގެ ސުރުޚީ ތަކެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ލިބޭ ޚަބަރަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ބަދަލުގައި ރައީސް އިބޫގެ ތާއީދާ އެއްބާރުލެއްވުން ހޯއްދެވުމަށް ގިނަ ބައެއްގެ މަޝްވަރާ ލިބިވަޑައިގެން ރައީސް މުއިއްޒު ވެސް އެގޮތަށް ރައީސް ޞޯލިޙާ މަޝްވަރާ ކުރައްވަމުން ގެންދަވަން ނިންމެވި ޚަބަރެވެ.

ލަފާ ކުރެވޭ ގޮތުން ވޭތުވެ ދިޔަ ވެރިކަން ތަކުގެ ހުރިހާ ތަޖްރިބާއަށް ބައްލަވާ ރައީސް މުއިއްޒުގެ ކުރިއަށް އޮތް ދައުރު މައިގަނޑު ސިޔާސަތު ބިނާ ކުރައްވަނީ ރައީސް ޞޯލިހް ފަދައިން ބަދަލު ހިފުމެެއް ނެތް ރިޔާސީ ދައުރަކަށެވެ.

ރާއްޖޭގައި އަސްކަރީ ހަރަކާތެއްގައި އައިސް ހުރި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ އެންމެ މީހަކު ވެސް ނެތް ކަމަށް ރައީސް ސޯލިހު ވަނީ ތަކުރާރުކޮށް އެތައް ފަހަރަކު ވިދާޅުވެފައެވެ. ގައުމީ ސަލާމަތީ ބާރުން އެކަން ވަނީ ކަށަވަރު ކޮށްދީފައެވެ. ރާއްޖޭގެ ސަރުކާރުގެ ބާރު ނުހިނގާ އެއްވެސް ތަނެއް ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަމަށް ގައުމީ ސަލާމަތީ ބާރުން ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ވަނީ ޔަގީން ކޮށްދީފައެވެ. 

ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތަށް އިންޑިއާއިން އަބަދުވެސް އިހުތިރާމް ކުރާކަމަށް ރާއްޖޭގައި ހުންނަ އިންޑިއަން ހައިކޮމިޝަނުން ވެސް އެތައް ފަހަރަކު ބުނެފައިވެއެވެ. ދެ ގައުމުގެ ދެމެދުގައި އޮންނަނީ އެއްބަޑު އެއްބަފާ އަހުވަންތަ ގުޅުމެއް ކަމަށް ތަކުރާރުކޮށް ބުނެފައިވެއެވެ. 

އިންތިޚާބީ ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ކުރިންވެސް އަދި މިހާރުވެސް އެ ހަގީގަތް ގަބޫލު ކުރައްވާނެއެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ހަރަކާތަކީ ހުރިހާ ކަމެއް ރަނގަޅަށް އެނގި ވަޑައިގެން ހުންނަވާ ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނު ދިވެހި ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށް ފެއްޓެވި ފިތުނައިގެ ހަރަކާތެކެވެ. އެކި ފަހަރު އެކި ޝިއާރު ހިއްޕަވައިގެން ރައީސް ޔާމީނު ހިންގެވި އިދިކޮޅު ހަރަކާތުގައި ވައިގާ ހިފީ އިންޑިއާ އައުޓެވެ. 

އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސަލާމަތާ ރައްކާތެރިކަމަށްޓަކައި އިންޑިއާ ކަނޑުގެ އައްސޭރިފަށުގެ ގައުމުތައް ގުޅިގެން ފަރާވެރިވުމުގެ ނިޒާމެއް ގާއިމުކުރީ ހިނގަމުންދާ ފަސް އަހަރު ތެރެއަކު ނޫނެވެ. ދެހާސް ވަނަ އަހަރަށް ވުރެވެސް ކުރީން އެ ހަރަކާތް ވަނީ ފެށިފައެވެ. ރައީސް މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުގައި ތިލަދުން މަތީގައި ރާޑަރ ސްޓޭޝަނެއް ގާއިމުކޮށްގެން އެ މަސައްކަތް ފެށިހަނދާން ހުންނާނެއެވެ. ތާރީހުން އެގެން އޮންނާނެއެވެ.

އިންޑިއާކަނޑުގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކުރުމާ ގުޅޭ އެއްބަސްވުންތައް ހަދާ ފުޅާދާއިރާއެއްގައި އެމަސައްކަތް ފެށުނީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައެވެ. އޭގެ ފަހުން މިއަދާ ހަމައަށް ރާއްޖޭގައި އޮތް ހުރިހާ ސަރުކާރަކުން ވެސް އިންޑިއާއާއި އެކު ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތައް އައީ ކުރަމުންނެވެ. 

ރާއްޖޭގައި އޮތް އިންޑިއާގެ ދެހެލްކޮޕްޓަރާއި ޑޯނިއަރ ބޯޓަކީވެސް އެއްބަސް ވުމާއެއްގޮތަށް އިންޑިއާކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތުގައި ބޭނުން ކުރަން ރާއްޖޭގައި ބެހެއްޓިފައިވާ އިންޑިއާގެ ތަކެއްޗެވެ. އެހެންކަމުން އެތަކެތި އޮޕަރޭޓްކޮށް ބަލަހައްޓާ ހަދަނީވެސް އިންޑިއާއިންނެވެ. ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމުގެ އިތުރަށް އެ ހެލްކޮޕްޓަރތައް ހުރުމުން ރާއްޖެއަށް ބޮޑެތި ފައިދާތަކެއް ކުރެއެވެ.

ފުރާނައަށް ނުރައްކާވެގެން ބަލިމީހަކު ކުއްލިއަކަށް އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދިޔުމުގައި ހެލްކޮޕްޓަރތައް އޮތުމުން މީހުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރެވެއެވެ. މޫސުން ގޯސްވެގެންނާއި އެހެނިހެން ހާދިސާތައް ދިމާވެގެން ކަޑުމަތީގައި ގެއްލޭ މީހުންނާއި އޮޑި ދޯނި ފަހަރު ހޯދުމުގައި އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ހެލްކޮޕްޓަރއާއި ޑޯނިއަރ ބޯޓުގެ އެހީތެރިކަން ރައްޔިތުންނަށް ލިބެއެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އެތަކެތި ހަމަ ބޭރުކޮށްލަން ވީހެއްޔެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ރާއްޖޭގެ މިލިޓަރީ ހޮސްޕިޓާ ކަމުގައިވާ ސެނެހިޔާ ހޮސްޕިޓަލްގައި އިންޑިއާގެ މިލިޓަރީ ޑޮކްޓަރުންނާއި ސްޕެސަލިސްޓުން ދައުރުވާ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކޮށްދެއެވެ. ޔޫޓީއެފްގައި އެމްއެންޑީއެފަށް އިންޑިއާއިން ހިލޭ އަޅާދޭ މިލިޓަރީ ޑޮކްޔާޑާއި ކޯސްޓްގާޑް ބަނދަރު ހެދުމުގެ މަސައްކަތާއި ހަނިމާދުއާއި ކައްދޫގައި އެމްއެންޑީއެފުން ހިންގާ ކަންކަމުގައި އިންޑިއާގެ އަޝްކަރިއްޔާއިން އެމްއެންޑީއެފަށް ބޭނުންވާ އެހީތެރިކަން ދިނުމުގައި މިނިވަންކަމާ ސިޔާދަތަށް ބުރޫއަރާނެ ކުޑަވެސް ކަމެއް ހިނގަނީއެއް ނޫނެވެ. 

ރައްޔިތުން ޖަޒްބަތުގައި ޖައްސައިގެން އިންޑިއާ އައުޓު ކުރަން އިންތިހާބު ކުރެވުނު ރައީސް ޑރ. މުއިއްޒަކަށް ވެސް މި ރާއްޖޭން ބާލާނެ އިންޑިއާ ސިފައިންގެ މީހަކު ފެނިވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ. އެމްއެންޑީއެފަށް ބޭނުންވެގެން ކުރެވޭ މަސައްކަތުގައި އުޅުމަށްފަހު ޑިއުޓީ ބަދަލު ކުރުމުގެ ގޮތުން ރާއްޖޭން ބަޔަކު ފުރާ ދުވަހަކުން އިންޑިއާ ސިފައިން ފުރުވާލާ ކަމުގެ ޑަމީއެއް ޖެއްސެވި ދާނެއެވެ. ހަގީގަތުގައި މި ރާއްޖޭގައި ބާލަންޖެހޭ އިންޑިއާ ސިފައިންގެ މީހަކު ނެތެވެ.    

ނިމިދިޔަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ކެންޕޭނުގައި ޑރ. މުއިއްޒަށް ތާއީދު ހޯދުމަށް ޕީއެންސީގެ މަޑު ނޫކުލައެއް ޕީއެންސީގެ އުދުހޭ އަސްދޫންޏެއް ނުފެނެއެވެ. މުޅި ރާއްޖޭގައި އެކީ އެކައްޗަކަށް އޮތީ ޕީޕީއެމުގެ ފިޔާތޮށި ކުލަޔާއި ޕީޕީއެމުގެ ބަޅުރުކެވެ. ބިޔަ ބޮޑެތި ބިލް ބޯޑްތަކާއި ޕޯސްޓަރުގައި ހުންނަނީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރީ ރައީސް ޔާމީނޭ ބުންޏަސް ފާފައެއް ނުވާނެއެވެ. 

ވީގޮތެއްވެ ޖަޒުބާތުގައި ޖެހި ހިނގަމުން އައި ހެޔޮވެރި ކަމެއް ފޭލިކޮށްލާ އޮޅުވާލުމުގެ ތެރެއިން ޑރ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަމާ ހަމައަށް ވާސިލު ވެވިއްޖެއެވެ. ވެރިކަމާ އަދި ހަވާލު ނުވެވެނީސް އަސްލު ސިފަ ފާޅުވެ ބުޅާ ގޯނިން ބޭރުވާން ފަށައިފިއެވެ. ވެރިކަމަށް އައުމަށްޓަކާ އަޑު އުފުލުނު ބޮޑެތި ކަންކަން ފިނިކޮށް އާދައިގެ ކަންކަމަށް ހަދަން ފަށައިފިއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ދޫކޮށްލުމަށް ގޮވާލާ މަގުމައްޗަށް ނިކުތުމަކީ ކޮށްގެން ވާނެ ކަމަކަށް މިހާރަކު ނުވިއެވެ. ވެރިކަމުގެ ހުވާ ކުރާނީ ރައީސް ޔާމީނުގެ އަތުގައި ހިފައިގެން ހުރެކަމަށް ބުނި މީހާއަށް އެދެވުނީ ރައީސް ޔާމީނު ގެއަށް ގެނެސް ދިނުމަށެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ދޫކޮށްލަން ގޮވާލުމުގެ ޑިމާންޑް ލެވެލް ޒީރޯއަށް ދަށް ކޮށްލައިފިއެވެ. ގާނޫނީ ގޮތުން ކުރެވެން ނެތް ކަމަކަށް ވެގެން ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ނުކޮށް ބެހެއްޓެން  އޮތްހާ ދުވަހަކު ނުބަހައްޓާނެ އެއްވެސް ޔަގީން ކަމެއް މިހާރަކު ޕީޕީއެމްގެ ވަފާތެރިންނަކަށް ނުއޮންނާނެއެވެ.

އިންޑިއާ އައުޓުވެސް ހަމަ އެފަދައެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިންގެ އެއްވެސް މީހަކު ނުބަހައްޓާ ބޭރު ކުރަން ހޮވި ރައީސްގެ މިހާރުގެ ވާހަކަ ހުރިގޮތް ދެކޭށެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ކުރަން ނިކުތް މީހުން އިންޑިއާ ފަސްޓް ޕޮލިސީ ތަންފީޒު ކުރުމަށް ފޫގެޅީއެވެ. ނަމުގައި ޕްރޯ މޯލްޑިވްސްއެވެ.

އިންޑިއާ އާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު ހަދާފައިވާ އެއްބަސްވުން ތަކުގައި ގައުމީ ސަލާމަތާ މިނިވަންކަމަށް އަސަރެއް ކުރާނެ އެއްވެސް ކަމެއް އޮތްކަމަށް ނުވެ ހުރިހާ އެއްބަސްވުމެއް ހަލާލުވާކަށް މާލަހެއް ނުވާނެއެވެ. އުތުރު ތިލަފަޅުގައި ބިނާކުރާ ޑޮކްޔާޑަކީ ކޮންމެހެން ހަދަންޖެހޭ ތަނެއް ކަމުގައިވެ ޔޫޓީއެފް އެއްބަސްވުމަކީ ދަމަހައްޓަން ޖެހޭ އެއްބަސްވުމަކަށް ވެގެން ދާނީ ވަރަށް އަވަހަށެވެ.

އިންޑިއާގެ ހެލްކޮޕްޓަރތަކާއި ޑޯނިއަރ މަތިންދާ ބޯޓުގެ މުހިންމުކަން ބޮޑުވެ ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމާ ކުރަންޖެހޭ ހަރަދަށް ބަލާއިރު އެ ތަކެތީގެ އޮޕަރޭޝަންގައި އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭތިއްބުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ވެގެން ދާނެއެވެ. ހެލްކޮޕްޓަރތައް ފޮނުވާލުމުގެ ބަދަލުގައި އިތުރު ހެލްކޮޕްޓަރ ގެނައުމުގެ މުހިންމުކަން ބޮޑުވެގެން ދާނެއެވެ. އިންޑިއާ ސިފައިންނާ ގުޅުވައިގެން ކީހާ ޅެން ފަރިއްސަށް ދެން ވާކަށް މާގިނަ ދުވަހެއް ނެތެވެ.

އެހެނަސް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރާ ކޮންމެ ވެރިއަކާ ވެރިކަމަކާ ގުޅުވައިގެން ޑރ. ޖަމީލު އިސްވެ ހުކުމެއް ނުކުރާ ވެރިކަމެއް ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ހަޔާތް ނުދެކެއެވެ. ރައީސް މައުމޫނަށް ޖަމީލު އެވަރުކޮށްލިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ދިގުމުއްދަތަށް ޖައްލަށްލާން އާއްމުކޮށް އެތައް އެއްވުމެއްގައާއި އެތައް ތަނެއްގައި ތަކުރާރުކޮށް ގޮވިއެވެ. ގާނޫނީ ހުއްޖަތްތައް ދައްކަމުންނެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނަށް ޖަމީލު ނުކުރާވަރެއް ނެތެވެ. ވަގަށް ގޮވާ ހާމަކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ކުށް ސާބިތުވާ ކަމަށް ކަނޑައަޅާ އުމުރު ދުވަހު ޖަލުގައި ބޭއްވުމަށް އަމިއްލަ ދުލުން ހުކުން ކުރަމުން ދުވިއެވެ. ޖަމީލު ތުހުމަތުކުރި ހުރިހާ ކުށަކުން ރައީސް ޔާމީނު ދިފާއު ކުރުމަށް ކޯޓުތަކުގައި އެ ދުވަނީ ވެސް އެ ޖަމީލެވެ.

ޖަޒްބާތުގައި ޖެހި ތަހުގީގު ކުރުމެއް ޝަރީއަތް ކުރުމެއް ނެތި މީސްމީހުނަށް އަދަބު ކަނޑައެޅުމާއި ހައްގުތައް ހިފަހައްޓަން ގޮވާލުމަކީ ޑރ. ޖަމީލުގެ އާދައެކެވެ. ގާޒީކަމާއި ރާއްޖޭގެ ޖަސްޓިސް މިނިސްޓަރުކަމާއި ހޯމް މިނިސްޓަރުކަން ކުރައްވަފައި ހުންނެވި ގާނޫނީ މާހިރަކު އެދަރަޖައަށް ވެއްޓުމަކީ ގާނޫނީ ފަންނަށް ވެސް ކުރެވޭ މަލާމާތެކެވެ. ފުރައްސާރައެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމަށް ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ގެއްލޭ ނުރައްކާތެރި ކަމެކެވެ. 

މިވަގުތު އިންތިހާބީ ރައީސް ޑރ މުއިއްޒަށް ތާއީދު ކުރައްވައިގެން ހުންނަވާ ޑރ. ޖަމީލު އެކުރައްވަނީ އަނެއްކާވެސް ގައުމު ފަސާދަ ކުރުމުގެ މަސައްކަތެވެ. ޑރ. މުއިއްޒާމެދު ރައްޔިތުންގެ އިތުރު ބަޔެއްގެ ނަފްރަތު އިތުރު ކުރުވުމުގެ މަސައްކަތެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ ނިންމުމަށް އިޙްތިރާމް ކުރުމާއިއެކު އިންތިގާލީ މަަރުޙަލާގައި އެންމެ ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ދޭންޖެހޭ ދެ ކަމެކޭ ބުނެ ޑރ. ޖަމީލު ފަސާދައިގެ ވާހަކަ ތަކެއް ފަތުރާ ފިތުނައިގެ ހުޅު ރޯކުރަން ފެށީއެވެ. ނިމެމުންދާ ވެރިކަމުގައި ގޯސްތަކެއް ހަދާފައި ހުރިކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭނަމަ ކަމަބެހޭ މުއައްސަސާ ތަކުގެ ސަމާލު ކަމަށް އެކަމެއް ގެނައުމަކަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގައި ފުލުހުންނާއި އެންޓިކޮރަޕްޝަން ކަމިޝަނަކާއި އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލެއް އެބަހުއްޓެވެ. އޭރުން އެތަނަކުން އަޅަން ޖެހޭ ފިޔަވަޅެއް އަޅާނެއެވެ. އެތަންތަނުން އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅެއް ނަޅައިފިނަމަ ވެރިކަމާ ހަވާލުވެ ވަޑައި ގަތުމަށްފަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ހައިސިއްޔަތުން ކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއް މުއިއްޒު ކުރެއްވީމާ ނިމުނީއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައްޔާއި ސޯސަލް މީޑިއާގައި ޑރ. ޖަމީލު ޔޯ ގޮވާ ހަޅޭފަޅޭ ޖެއްސަސް ވާނެކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އެ ބުނާ ޒާތުގެ ކަމެއް ހިނގިޔަސް ހުއްޓުވަން ޖަމީލަށް ކުރެވޭނެ ކަމެއްވެސް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ޝައްކު އުފައްދާ ރައްޔިތުން ނުތަނަވަސް ކުރުވުން ނޫންކަމެއް ޑރ. ޖަމީލަށް ކުރާކަށް ނޭނގެއެވެ. ވަކިވަކި މީސްމީހުންގެ ނަންތައް ބޭނުން ކޮށްގެން ބޮޑެތި ތުހުމަތުތައް ޖަމީލު މިހާރު ކުރާއިރު އެމީހުންނާ ގުޅިފައިވާ އާއިލަތަކާ އެ މީހުންގެ އަނބިދަރިންނާ ސަޕޯޓަރުން ތިބޭނެކަން ޖަމީލަކަށް ނޭނގެއެވެ. ޝަރީއަތަށް ސާބިތު ކުރުމެއްނެތި ތުހުމަތު ތަކެއް ބައެއްގެ މައްޗަށްކޮށް އަބުރު ކަތިލާއިރު އެ މީހުންގެވެސް ހިތާ ފިތް އެއީ އޮންނަ އެއްޗެއް ކަން ނޭގޭތީ ދެރައެވެ. ރޯކުރާ ނަފްރަތުގެ އަލިފާނުން އަނދާ ހުލިވެގެން ދާނީ ކޮންތަނެއް ކިހާވަރަކަށް ކޮން އިރަކުންކަން ޑރ. ޖަމީލަށް އެނގޭބާއެވެ. 

ޑރ. މުއިއްޒެވެ. ކުށެއް އެމީހެއްގެ މައްޗަށް ސާބިތު ނުވާ ކޮންމެ މީހަކީ ވެސް ކުށްވެރިއެއް ނޫންކަމުގެ މަފްހޫމު ޑރ. ޖަމީލަށް ދަސްކޮށްދެއްވާށެވެ. މި ރާއްޖޭގައި އަމާން އޮމާން ސުލްހަވެރި މުޖުތަމައެއް ބާއްވަވައިގެން ހެޔޮވެރިކަމެއް ކުރައްވަން ބޭނުންފުޅު ވެވަޑައިގަންނަވާ ނަމަ ޑރ. މުއިއްޒު ކުރައްވަންވީ ފުރަތަމަ ކަމަކީ ޑރ. ޖަމީލު ސައިޒް ކުރެއްވުމެވެ. މަނިކުފާނުގެ ވެރިކަމުގެ އެންމެ ބޮޑު ކަތުރުފަންޏަކަށް ވެގެންދާނީ ޑރ. ޖަމީލު ނޫން ދެވަނަ މީހެއް ނޫނެވެ.   

އިންތިހާބީ ރައީސަށް މަރުހަބާއެވެ. ޑރ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމުގައި އިންޑިއާ ސިފައިން ބޭރުކުރާ ތަން މިތިބީ ބަލާށެވެ. ޗާގޯސްއަކީ ރާއްޖޭގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެހިގެން ދާތަން މިތިބީ ދެކޭށެވެ. ވިއްކާލި ކަމަށް ބުނާ ކަނޑު ހޯދައިގެން ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިންގެ ޖީބުތައް ފުރާލާތަން ދެކެން ތިބޭނަމެވެ. ވަޒީފާތަކުގައި ތިބި މީހުން ނުކަނޑާ ތަފާތުނުކޮށް ވެރިކަން ކުރާތަން މިތިބީ ދެކޭށެވެ. 

ޝަރީއަތަށް އަތް ނުބާނާ ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންކޮށް ދޫކޮށްލާތަން މިތިބީ ދެކޭށެވެ. މިނިވަން ނޫސްވެރިކަމާ ހިޔާލުފާޅު ކުރުމުގެ މިނިވަންކަން ތައްމިނައް ދީގެން ޑިމޮކްރަޓިކް ޖަވާބުދާރީވާ ސަރުކާރެއް ހިންގާގޮތް ދެކޭނަމެވެ. ދައުލަތުގެ ސިއްރެއް ނެތި ފޮރުވާނެ އެއްޗެއްނެތި ދެފުށް ފެންނަ ސަރުކާރެއް ހިނގާތަން ދެކޭނަމެވެ. ގޭންގް މާރާމާރީއާއި ތަޅާފޮޅުމާ ދީނީ ހައްދުފަހަނަ އެޅުން ފުހެލާ ވައްކަމާ ހިޔާނާތުން ހުސްވެގެންވާ ގައުމަކަށް ރާއްޖެ ހަދާދޭތަން ދެކޭނަމެވެ. 

ބޯހިޔަވަހިކަން ކޮންމެ މީހަކަށް ކަށަވަރުވެ އާމްދަނީގެ ފައިދާ ރައްޔިތުންނަށް ތަފާތުނުކޮށް ބެހިގެން ދާތަން ދެކޭނަމެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުގައި ފެށިފައިވާ އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ގާއިމުކުރުން ނުހުއްޓި ބާރު ސްޕީޑްގައި ގޮސް ނިންމާލާތަން ދެކޭނަމެވެ. 

ދިވެހިރާއްޖޭގައި އުޅޭ އިސްލާމްދީނަށް ފުރައްސާރަ ކުރާ މީހުންގެ ވަސްފުހެލާތަން ދެކޭނަމެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީއަތާއި އެއްގޮތަށް ހުރިހާ ގާނޫނު ތަކެއް ބަދަލުވެ ދީނުގެ ހައްދު ގާއިމު ކުރާތަން ދެކޭނަމެވެ. ހައްދު ޖެހުމާ ރަޖަމް ކުރުމާ ގިސާސްހިފާ އިސްލާމީ ވެރިކަމެއް ހިންގާ މަންޒަރު ދެކޭނަމެވެ. ރިބާ ނައްތާލާ ކޮރަޕްޝަނާއި ރިޝްވަތުން މިންޖުވެފައިވާ ގައުމަކަށް ރާއްޖެ ހަދާތަން ދެކޭނަމެވެ. ހަށިވިއްކުމާއި ބަނގުރާ ވިއްކުން ހުއްޓުވާލާތަން ދެކޭނަމެވެ. ފަނޑިޔާރުންގެ ގޮތުގައި އަންހެނުން ތިބުން ނިމުމަކަށް ގެނެސް މަދަރުސާތަކާއި އޮފީސްތަކުގައި ބުރުގާ އަޅާ ރަނގަޅަށް ނިވާވެގެން ނޫން ގޮތަކަށް އަންހެނަކަށް ނޫޅެވޭ ގޮތަށް އުސޫލތައް ބަދަލުކޮށް ތަންފީޒު ކުރާތަން ދެކޭނަމެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީއާގެ ހުރިހާ ކަމެއް ގުރުއާނާ ސުންނަތާ އެއްގޮތައް ގާއިމުކޮށް ތަންފީޒުކުރާ މަންޒަރު ދެކޭނަމެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު ދެގުނަކޮށް ތަކެތީގެ އަގު ބޮޑުތަނުން ތިރިކޮށް، ކުރާނެކަމެއް ނެތިފާ އެއްވެސް ރައްޔިތަކު ހުންނަން ނުޖެހޭ ވަރަށް ފުރުސަތުތައް އޮއްސާލާތަން ދެކޭނަމެވެ. ދަރަނިތައް ފިލުވާ ބަޖެޓް ޝަރޕްލަސް ކޮށްގެން ހިންގާ ވެރިކަމެއް ދެކޭނަމެވެ. ބޭސްފަރުވާގެ ފެންވަރު މަތިވެ ރާއްޖޭން ފަރުވާ ހޯދުމަށް ބޭރު ދުނިޔޭން މީހުން އަންނަތަން ދެކޭނަމެވެ. 

ހާސްކަމެއް ކަންބޮޑުވުމެއް ނެތް ދިވެހިންގެ ރާއްޖެ ދިވެހިން ހޯދައިގެން ދިވެހިން އުޅޭނެ ގޮތް ހިތައް ވަދެއެވެ. ދިވެހިންގެ ހުވަފެންތަކުގެ ކުޑަ މިންވަރެއް ވެސް ޑރ. މުއިއްޒަށް ހާސިލުކޮށް ދެވިއްޖެއްޔާ ކިތަންމެހާ ވެސް ރަނގަޅެވެ. ބަދަލުގެ ނަތީޖާ ކިހާވަރަކުން ދާނެބާވައެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް އިއްޔެ އެވަނީ މާލޭ މީހުންނަށްދޭ ގޯތީގެ މައްސަލަ އެންޓި ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަނަށްއިދިކޮޅުން ވައްދާފައެވެ. ހޮވިއްޖެނަމަ މާލޭ ރައްޔިތުންގެ ގޯތިތައް އަތުލުމުގެ ބަހަނާ ހަމަ ރަނގަޅަށް މުއިއްޒު މިއޮތީ އުފަންކޮށްފައެވެ. 

މުއިއްޒަށް އޮޅުމަކުން ވެރިކަމަށް އާދެވުނަސް ހަތަރެސްކަން ހަމަވީއެވެ. އެންޓިކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަންގައި މައްސަަލަ އޮވެގެން މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް ރައީސް ޞޯލިޙް ދެއްވި ހައްގު ހަލާލު ގޯތިތަކުން އެންމެ މާލޭ މީހަކަށް ބިމުގެ އަކަ އިންޗިއެއް ނުދީ ކުރިން ކަންކުރި ގޮތަށް އެ ބިންތައް މުއިއްޒު ވިއްކާނީއެވެ. ދައުލަތުން ބޮޑު ހަރަދުކޮށްގެން ހިއްކި ހަރަދު ހަމަޖެއްސުމުގެ ބަހަނާ ދައްކަމުންނެވެ.

ވާދޫކަނޑު ހުރަސްކޮށް ބިޔާދު އަތޮޅުގައި އޮތް ފުށިދިއްގަރު ފަޅުގެ އަވާގަައި މާލޭ ރައްޔިތުން ޖެހިއްޖެނަމަ މާލޭ މީހުންގެ މުސްތަގްބަލް ގެއްލުނީއެވެ. 

މާލޭން ގޯތި ލިބުނު މުއިއްޒުގެ ކެމްޕޭނުގައި އުޅޭ މާލޭ މީހަކު ބުންޏެވެ. "ކެމްޕޭނުގައި އުޅުނަސް ވޯޓެއް ނުދޭނަމެވެ. އެއީ މަގޭ ގޯތި ދޭނީ ސޯލިޙްކަން މަށަށް ޔަގީނެވެ."

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައުމަށް ގިނަގުނަ ހޮޅި ވައުދުތައް ދަނީ ވަމުންނެވެ. މުއިއްޒު ވަމުންދާ ގިނަ ވައުދަކީ ޕީޕީއެމް މީހުނަށާއި މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ގެންނަން މަސައްކަތް ކުރާ އެހެން މީހުންނަށް މާޔޫސްކަމާ ހާސްކަން އިތުރުކޮށްދޭ ވައުދުތަކެކެވެ. ވެރިކަމަށް ގެންނަން މަސަކަތް ކުރެވުނު މޮޔަ އެ މީހުނަށް ހީވާނެ ހޮޅި ވައުދު ތަކެކެވެ. 

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް އައުމަށްޓަކާ ރައީސް ސޯލިހުގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އެންމެ ބާރަށް ދައްކާ އެއް ވާހަކައަކީ ބޭނުންވާ ވަރަށް ވުރެ އިތުރަށް ވަޒީފާ އުފައްދައިގެން އެތައް ހާސް ބަޔަކަށް ވަޒީފާ ދީގެން އުޅޭ ވާހަކައެވެ. ބޭކާރު ގޮތުގައި އެތައް ހާސް ބަޔަކަށް މުސާރައާއި އިނާޔަތްތައް ދޭތީ ދައުލަތުގެ ހަރަދު ބޮޑުވެ މުސާރަ ނުދެވޭ ވަރަށް ދައުލަތް ދަރާފައިވާ ވާހަކައެވެ. ރަށްރަށުގައި މީހުނަށް ވަޒީފާ ދިން ދިނީނުން މަހަށް ދާނެ މީހުން ނެތި މަސްދޯނި ފަހަރު މަހަށް ނުފުރިފާ ތިބި ވާހަކައެވެ. ބޭކާރު ވަޒީފާ ތަކެއް ބަޔަކަށް ދިނުމުން ސަރުކާރުގެ ހަރަދުތައް ބޮޑުވެ ގައުމު ބަގުރޫޓް ވަމުންދާ ވާހަކައެވެ.

އެހާ ބޮޑު ބިރުވެރިކަމެއް ގައުމަށް ކުރިމަތި ވެފައި އޮތްކަމަށް ވާހަކަ ދައްކަމުން އެ ވާހަކަ ތަކާ ދިމާ އިދިކޮޅު ހޮޅި ވައުދެއް މުއިއްޒު ވަނީ ވެފައެވެ. މިސަރުކާރުން ވަޒީފާ ދިފައިހުރި އެއްވެސް މީހެއްގެ ވަޒީފާ ނުގެއްލޭނެ ކަމުގެ ވައުދެވެ. މި މޫސުމުގައި މި ސަރުކާރުން މީހަކު ވަޒީފައިން ވަކިކޮށްފިނަމަ އެ މީހަކަށް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމެއްގައި ވަޒީފާ ދޭނެކަމަށް ވާ ވައުދެވެ.

ނުކުޅަދާނަ ވަރަށް ބޭކާރު ގޮތުގައި މި ސަރުކާރުން މީހުނަށް ވަޒީފާ ދީފާ ތިބި ކަމަށް މުއިއްޒު ތަކުރާރުކޮށް ދަނީ ބުނަމުންނެވެ. އަނެއްކޮޅުން މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމެއްގައި އެއިން އެއްވެސް މީހަކު ވަޒީފާއިން ވަކިނުކުރާނެ ކަމަށް އަޑަށް ބާރުލާފައި ތަކުރާރުކޮށް ބުނެއެވެ. އެހެން ކަމަށް ވާނަމަ ދަރަނިވެރިކަން އިންތިހާއަށް ގޮސް ދަރަނި އަދާކުރެވޭނެ ގޮތް ހުސްވެ ބަނގުރޫޓް ވަމުންދާ ކަމަށް މުއިއްޒުމެން ބުނާ ގައުމެއްގައި ބަޔަކު ވަޒީފާއިން ވަކި ނުކޮށް އިތުރު ބަޔަކަށް ވަޒީފާ ދެވޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ.

މިހާރު ވަޒީފާގައި ތިބި މީހުން ވަޒީފާ ބައިތިއްބައިގެން އެހެން ބަޔަކަށް ދެވޭނެ ވަޒީފާއެއް ސަރުކާރުގައި ނުއޮންނާނެއެވެ. މިހާރު ލިބޭ މުސާރައަށް ވުރެ ދެގުނަ ބޮޑުކޮށް ތިބި މީހުނަށް މުސާރަ ދޭން ވީ ވައުދާ ގުޅިގެން ހަރަދު ދެގުނައަށް ބޮޑުވެގެން ދާނެއެވެ. އެކަމަކު ސަރުކާރު ކުޑަކޮށް ހިންގުމުގެ ހަރަދު ކުޑަކުރަން މަތިމައްޗަށް މުއިއްޒު ދަނީ ވައުދު ވަމުންނެވެ. 

މުއިއްޒު ބުނާ ކަހަލަ އިގުތިސާދުގައި ދަރަނިވެރިކަން ނޫން އެއްޗެއް ނެތް ސަރުކާރަކާ ހަވާލުވުމުން ވެރިކަމަށް ގެނަސްދޭން ގައިވީދުނު މީހުނަށް ދެވޭނެ ވަޒީފާއެއް މުއިއްޒަކަށް ނުއޮންނާނެއެވެ. އަމްދުން ވަޒީފާގައި ތިބި މީހުން ވަކިނުކޮށް ބައިތިއްބައިގެން ވެރިކަން ހޯދަދޭން މަސައްކަތް ކުރިމީހުނަށް އަނެއްކާ އިތުރު ވަޒީފާތައް ދެވޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ވެރިކަމަށް ގެންނަން މަސައްކަތް ކޮށްދިން މީހުނަށް ވަޒީފާތަކެއް ދީފިނަމަ މުއިއްޒުމެން ބުނާގޮތުން ދައުލަތް ބޮކިޖަހާފާ ދާނީ އަޑިއަށެވެ. ވެރިކަމަށް އައިސް ކުޑަކުރަން ބުނާ ސަރުކާރު ބޮޑުވެގެން ގޮސް ފުއްޕާހަމެއް ގޮތަށް ފުފި އެންމެ ފަހުން ދާނީ ފަޅައިގެނެވެ. ވެރިކަން ހޯދަދޭން މަސައްކަތް ކުރި އެންމެން ތިބޭނީ ވަޒީފާ ނުލިބި މަގުމަތީގައެވެ. 

ކަންކަން ހުރި ގޮތަށް ބަލާއިރު މިހާރު ވަޒީފާގައި ތިބި ގިނަ ބަޔަކަށް މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމެއްގައި ވަޒީފާ ނުގެއްލޭނެކަމުގެ އެއްވެސް ޔަގީން ކަމެއް ނެތެވެ. ވަޒީފާގައި ތިބި މީހުނަށް ވަޒީފާގެ ޔަގީންކަން އޮތިއްޔާ ވެރިކަމަށް ގެނެސްދޭން މަސައްކަތް ކުރާ ގިނަ ބަޔަކަށް ވަޒީފާ ލިބޭނެ ކަމުގެ ޔަގީން ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

ގައުމާ ރައްޔިތުންނަށް މިހާރަށް އޮތް އެންމެ ހެޔޮ ރަނގަޅު ގޮތަކީ ދައުލަތް ބަނގުރޫޓް ނުވާނެ ކަމުގެ ޔަގީން ކަން ދެއްވާ ރައީސް ސޯލިހަށް އިތުރު ދައުރެއް ދިނުމެވެ. ވަޒީފާގައި ތިބި މީހުން ވަޒީފާއިން ވަކިނުވެ ތިބެވޭނެ ކަމަށް އޮތް ޔަގީން ކަމަކީ އެއެވެ. ގައުމުގެ ހާލަތު އަލުން ދަސްކުރަން ނުޖެހޭނީ އޭރުންނެވެ. ގެނެވޭ ބަދަލަކުން އިގުތިސާދަށް ލޮޅުމެއް ނާރާނީ އޭރުންނެވެ. ރޭވި ތަރުތީބުވެފަވާ ގޮތަށް ގައުމު ހަމަ މަގަށް އެޅުވޭނީ އޭރުންނެވެ. ވަޒީފާ ނުގެއްލި ވަޒީފާ ދެމިއޮންނާނެކަމުގެ ޔަގީންކަން މުއައްޒަފުންނަށް އޮންނާނީ އޭރުންނެވެ.

މީގެ ކުރިންވެސް އެފަދަ ފަރާތްތައް އަޑީގައި ތިބެގެން އައްޑޫގައި މަގުހެދި ބަޔަކަށް ފައިސާ ދީގެން ކާށިޖަހާ އެވީޑިއޯ ޢާންމު ކޮށް އޭގެ ޒަރީޢާ އިން ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ނަފްރަތު އުފައްދަން މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. 

އިންތިޚާބް ކައިރިވެފައި ވަނިކޮށް އިދިކޮޅުން ފައިސާ ދީގެން މާލެ ގެނައި ހިންދޫ ފާދިރީ އެއްވެސް ސަރުކާރުން ވަނީ ރާއްޖެ ނާދެވޭ ގޮތަށް ޑީޕޯރޓް ކޮށްފައެވެ.

ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ވެސް އިންޑިއާ މީހުން ހޯދާ ފައިސާ ދީގެން މިފަދަ ދަށުދަރަޖައިގެ އަމަލުތައް ހިންގުމަށް އިދިކޮޅުން ރާވަމުންދާ ކަމަށް ވެއެވެ. އެގޮތުން އެހެން ގައުމެއްގައި ކަރުތާފެނަށް މޫދަށް އެރިގެން ބަޔަކު ކުޅަ އަޅުކަމެއްގެ ފޮޓޯ ރާއްޖޭގެ ފޮޓޯއެއްކަމަށް ހަދައިގެން އިދިކޮޅުން އިސްތިހާރު ކޮށްފިއެވެ. 

އިސްލާމްދީން ނޫން ދީންތައް ވެސް ދުނިޔޭގައި ހުރިކަމާ އެ ދީންތަކުގެ އަޅުކަން ހިނގާ ތަފާތު ގޮތްތައް ރާއްޖޭގައި ނުސީދާ ކޮށް އިދިކޮޅުން އިސްތިހާރުކޮށް ހަދަނީ ސުމާރެއް ނެތިއެވެ. ނޫން ކަމަށް ހެދިގެން ތިބެ ދިވެހިންގެ ހިތްތަކަށް ބާތިލު އަގީތަކުގެ މެސެޖްދީ އެކަމަށް ދިވެހިން އާކަނޑާލަނީއެވެ. އެއީ ނޯމަލް ވާހަކަ އަކަށް ހަދަން އިދިކޮޅުން މަސައްކަތް ކުރާތާ އެތައް އަހަރެއް ވެއްޖެއެވެ. ރެއާ ދުވާލު މެދުނުކެނޑި އިސްލާމް ދީން ނޫން ދީންތަކުގެ ވާހަަކަ އިދިކޮޅުން ދައްކަމުން ދިޔަނަމަވެސް އެއްވެސް ދިވެއްސަކު އެއިން ދީނެއް ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ.

ކުށެއްގެ ތުހުމަތުގައި ހުންނަ މީހަކާ ދެކޮޅަށް ފެންނަން ހުރި ހެކިތަކާ ގަރީނާތަކުން އެ މީހަކު ދޫކޮށްލާފައި ބެހެއްޓުމުން މުޖުތަމައަށް ނުރައްކާ ވެދާނެ ކަމަށް ފަނޑިޔާރަށް ފެންނަ މީހުން ޝަރީއަތް ނިމެންދެން ބަންދުގައި ބޭތިއްބުމަށް ކޯޓުން އަމުރު ކުރެއެވެ. ހެކި ނައްތާލުމާއި ހެއްކަށް ނުފޫޒު ފޯރުވާފާނެ ކަމަށް ފަނޑިޔާރަށް ފެންނަ މީހުން ވެސް ޝަރީއަތް ނިމެންދެން ބަންދުގައި ބައިތިއްބައެވެ. ޝަރީއަތަށް ފިލާފާނެކަމަށް ބެލެވޭ މީހުންވެސް ޝަރީއަތް ނިމެންދެން ބަންދުގައި ބަހައްޓާ އުޅެއެވެ. މިފަދަ ކޮންމެ ބަންދު ކުރުމަކާ ގުޅިފައި ވަނީ އާއްމު މަސްލަހަތެވެ. ބަންދުކުރެވޭ މީހެއްގެ އަމިއްލަ މަސްލަހަތާއި ހައްގަށްވުރެ ބޮޑީ މުޖުތަމައުގެ ރައްކާތެރިކަމެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގެ ދުވަސް ވަރުހެން ހައްގަކާ ނުލާ މީހުން ހިފާ ހައްއޔަރުކޮށްފައި ބޭތިއްބުމަކީ މި ސަރުކާރުން ތަރުހީބު ދޭކަމެއް ނޫނެވެ. ކޯޓު އަމުރެއްގެ ދަށުން ނޫން ގޮތަކަށް މި ސަރުކާރުން މީހަކު ބަންދެއް ނުކުރެއެވެ. ނުވެސް ކުރާނެއެވެ. ހުކުމެއްގެ ދަށުން ބަންދު ކުރެވިފައި ހުންނަ މީހާއަށް ވެސް ގާނޫން ލިބިދޭ އެންމެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި އިސްލާހު ވުމުގެ ފުރުސަތުދީ އަދަބު ލުއިކޮށްދީ މާފު ދިނުމަކީ ރައީސް ސޯލިހު ގެންގުޅުއްވާ ހެޔޮވެރިކަމުގެ އެއް ސިޔާސަތެވެ. 

ވާނުވާ ޖަހާފައި ބަންދުގާ ބައިތިއްބަންޖެހޭ މީހުން ވީހާވެސް މަދުކުރުމަށްޓަކާ ސަރުކާރުން ވެދެވެން އޮތް ހުރިހާ އެހީތެރިކަމެއް ކޯޓުތަކަށާއި ޖިނާއީ އަދުލުގެ ނިޒާމްގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ ހުރިހާ ފަރާތް ތަކަށް މި ސަރުކާރުން ދަނީ ދެމުންނެވެ. އަދިވެސް ކުރަންޖެހޭ ގިނަކަންކަން އެބަހުއްޓެވެ. ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތަކާ ގުޅިގެން ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ ތެރެއިން ޝަރީއަތް ނިމެންދެން މީހުން ބަންދުގައި ބައިތިއްބާ މުއްދަތު ކުޑަކުރަން ކުރެވެން ހުރި ހުރިހާ ކަމެއް މި ސަރުކާރުން ހުއްޓުމެއްނެތި ދަނީ ކުރަމުންނެވެ. އަންހެން ކުއްޖެއްގެ ކަރުބުރިކޮށް އަތްފައި ކޮށާލި މުޖުރިމު ފަދަ ނުރައްކާތެރި މުޖުރިމުން ބަންދުން ދޫކޮށްލާކަށް މި ސަރުކާރު މަސައްކަތެއް ނުކުރާނެއެވެ.

ދެން ޕީޕީއެމްއަށް ވެރިކަން ލިބިއްޖެނަމަ ޝަރީޢަތް ނިމެންދެން ބަންދުކޮށްފައި ތިބި އެންމެން ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ 10 ދުވަސްތެރޭ ދޫކޮށްލާނެ ކަމަށް މިދިޔަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅު ޖަލްސާއެއްގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ރައީސް ޔާމީން ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. ހަމަ އެ ވާހަކަ އެހެން ރާގެއްގައި ޕީއެންސީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ޑރ. މުއިއްޒު ވެސް ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ. ވެރިކަން ލިބުނަސް އެ ވިދާޅުވާހެން އުސޫލުގެ ތެރެއިން މުއިއްޒަށް އެކަން ކުރެއްވޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް އަދި ނުއޮންނާނެއެވެ. 

ފަނޑިޔާރުންގެ މަސައްކަތަށް އަތް ނުބާނުއްވާ އެކަން މުއިއްޒަށް ކުރެއްވޭނީ ފުލުހުންގެ މުއައްސަސާއަށް ނުފޫޒު ފޯރުވައިގެންނެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑު މުޖުރިމަކަސް ބަންދުގައި ބެހެއްޓުމުގެ އަމުރަކަށް ކޯޓުގާ ނޭދެން ފުލުހުންނަށް އަންގާ އިންޒާރުކޮށްގެން އެކަން ކުރެއްވިދާނެއެވެ. އޭރަކުން ފުލުހުންނަށް ގާނޫނުން ލިބިދީފައިވާ މިނިވަން ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. މުއިއްޒުގެ ނުފޫޒު ދަށުވެ މުޅި ޕޮލިހުންގެ މުއައްސަސާ އޮންނާނީ އޭރުން ވާގި ދުއްވާލާފައެވެވެ. މުއިއްޒު އެވިދާޅުވަނީ ބޮލާ އަތްފައިބުރި ކުއްޖާގެ ގާތިލް ވެސް ދޫކޮށްލާނެ ވާހަކައެވެ.

މީހުން މަރާ މިހުންނާއި ޑްރަގް ލޯޑަރުންނާއި ޓެރެރިސްޓުންނާއި ވަގުންނާއި އެނޫންވެސް ބޮޑެތިކުށްވެރިން ތިބޭނީ މަގުމަތީގައެވެ. ގޭންގްތަކާއި ވަގުންނާއި ހައްދުފަހަނަ އެޅި ޓެރެރިސްޓުންގެ ބާރު ހިނގާ ވެރިކަމެއް ކުރެވޭނީވެސް އެހެންތާއެވެ.   

އަދުރޭ އެހެދި އެއްޗެއް ހެދިގޮތުން ލޮންދައިގެން ދިޔަ އިދިކޮޅު ޓިކެޓް އެ އޮތީ މުއިއްޒު ފައިކޭޓުގައެވެ. ވީމާ އަދުރޭއަށް ވެސް އޭގެ ބަދަލު އޮންނަން ވާނެއެވެ. މުއިއްޒު ބޭނުންވާ ގޮތަށް ކައުންސިލް ތަކުގެ ބާރު ކަނޑުވާލުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ކޮށްދޭން އަދުރޭ އެހުރީ މުއިއްޒަށް ނިކަން ރަނގަޅަށް ބައިއަތު ހިފައިގެންނެވެ. 

އޮނަރަބްލް ޢަބްދުއްރަހީމަކީ އެޓޯލްސް މިނިސްޓަރގެ އާރާ ބާރާ ޖާހުގައި ތެޔޮލައި ދޭން އެއް ޒަމާނެއްގައި އުޅުއްވި ހައްދުންމަތީ އަތޮޅު އޮފީހުގެ އިސް މުވައްޒަފެކެވެ. ކަތީބު ސިސްޓަމު ގިރައިގެން ބޮއެގެން ހުރި މީހެކެވެ. އެ ބުނާ މަގުފުޅާ 12 ގަނޑު ޓިނަކާ މަތިވީ ވެސް އެ ޒަމާނުގައެވެ.

ނޯދަން ރީޖަނަލް އޮފީހާ ސަދަން ރީޖަނަލް އޮފީހަކީ ރާއްޖޭގެ އުތުރާ ދެކުނުގެ ހުރިހާ ރަށު އޮފީހަކާ އަތޮޅު އޮފީހެއްގައި އޮބި އަޅައިގެން 30 އަހަރު ރައްޔިތުން ފިއްތި މާސިންގާ ދެ އަނދަގޮނޑިއަށް ކިޔައިގެން އުޅުނު އިނގިރޭސި ދެނަމެވެ. 

މުއިއްޒު ހަދަންއުޅޭ މިނިސްޓްރީ ގެ ފުލްޓައިމް މިނިސްޓަރަކަށް އަދުރޭ ވަރަށް ފައްކާ ވާނެއެވެ. ކައުންސިލަކުން ކަމެއް ކުރަން ބޭނުންވާ އިރަށް ދުއްވައި ގަންނަން ޖެހޭނީ އަދުރޭ ފައިބުޑަށެވެ. ހައްޖުން އަންނަ މީހަކަށް ރަށު މިސްކިތަށް މުސައްލަ ގަނޑެއް ހަދިޔާ ކުރެވޭނީ ވެސް އަދުރޭ ހުއްދަ ދިނިއްޔާއެވެ. ކައުންސިލު އިދާރާއަށް ބޮތްކެއް ގަނެލެވެނީވެސް އަދުރޭ އޯކޭ ޖެހީމައެވެ. އޭރުން އަދުރޭމެންގޭ ވަލުދޮރާށީ ކިޔުގާ ޖެހެން ނުދާ ކައުންސިލަރަކު ހުންނާނީ އަނދާފައެވެ. 

ހަމަތެދެކެވެ. ހދ މާވައިދޫ މީހެއްގެ ހުރި މާދޮން ސަމަންތަރު ހެޔޮ ފަރުނީޗަރ ހަމަ ބަނިޔާދަން އަންބަކާ ވައިހުރި ކަތީބަކު އަޅައިގަތީމާ ވީހެން އޭނާގެ ފިރިމީހާ ރައްޔިތުން ގާތު ސަރުކާރާ ދެކޮޅު ވާހަކަ ދައްކަނީ ކަމަށް އަތޮޅު އޮފީސް މެދުވެރިކޮށް ނޯދަން ރީޖަނަލް އަނދަގޮނޑިއަށް އަންގާލީމާ އެ ނިމުނީއެވެ. ރަށަށް ސިފައިން އަރާ އެ މީހާ ގެންދާ ގޮތަށް ދޫނިދޫގައި އެކޮޅުކޮޅުން އެލުވައިގެން ތަޅާ ރޯނާ ގަންނަވާފައި ހޭނެތުނީމާ ހުއްޓާލަ ފާނެއެވެ. ދެން ހޭއެރީމާ ދިއްކޮށްލާ ބަޔާނުގައި އޮތީ ކޯއްޗެއްތޯ ނުބަލާ ސޮއިކުރީމާ އަނިޔާ ކުރުން ނިމުނީއެވެ.

ކޯޓަށް ގެންގޮސް އިއްވާ ބަޔާން އަޑުއަހާލާ އިރު އެއީ ދައުލަތާ އިދިކޮޅަށް ބަޣާވާތްކޮށް މީހުން މަރަން ރާވާ މާ އިހު އެވާލާ ޒަމާނުގައި މާލޭގައި ޖެހި ބޮޑު ހުޅުގައި ވެސް ބައިވެރިވި މީހެއް ކަމަށް ވެސް އޮންނަނީ  ސޮއިކޮށްފައެވެ. ދެން އަންނަނީ މަރު ނުވަތަ އުމުރު ދުވަހުގެ ހުކުމެކެވެ. 

މިނިސްޓަރު ގަޔާނުވާ ވެރިން ބޮލުގައި ވަގު ބާދުނާމު އަޅުވާ އެކަހެރިކޮށް އުމުރަށް އެމީހެއްގެ އަބުރު ކަތިލާލައެވެ. ޖަލަށް ނުލާ ބާކީކޮށް އެކަހެރިކޮށް ދިރިއުޅުން ދަތިކޮށްލައެވެ. މިނިސްޓަރު ނުރުހޭ ހުރިހާ ވެރިން ތިބޭނީ ބޭނުންވީމާ ގޮޅިއަކަށް މަހާ ލެވޭހެން ބަޔާންތައް ނަގާ ވަރަ ކޮށާލާފައެވެ. 

މުއިއްޒު އަދުރޭއަށް ހަދާދޭން އެ އުޅެނީ އެ މިނިސްޓްރީއެވެ. ރަށު ކައުންސިލުން އަތޮޅުކައުންސިލުން ރީޖަނަލް އޮފީހުން މިނިސްޓަރަށް ނުދަންނަވާ އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވޭހެން ކައުންސިލްތަކުގެ އަތް ބަންނަން މުއިއްޒު އެ ރެޑީ ވަނީއެވެ. ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށް ރަށްރަށުގެ ބިންތަކާއި ރައްޔިތުންގެ މުދަލަށް ހިތުހުރި ގޮތެއް ހެދުމުގެ ބާރު މިނިސްޓަރކަށް ދިނުމަށް ތައްޔާރު ވަނީއެވެ. 

ބިދޭސިންނަށް ބިން ވިއްކަން ގާނޫނު ފާސްކުރި ޣައްދާރުން ރާއްޖޭގެ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު ފުޑާލަން އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ޕީއެންސީގެ ވެރިކަމުގައި އެ ދުވަސް ގެނެސް އެޓޯލްސް މިނިސްޓްރީ ހަދައިގެން އަދުރޭ ލައްވާ އަނިޔާވެރިކަން ހިންގަން އުޅޭ އުޅުން ހުއްޓުވަން ޖެހެއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި މުއިއްޒު ފޭލިކޮށްލަން ޖެހެނީ އެހެން ވެގެންނެވެ.

ރައީސް ސޯލިހަށް މާލޭ މީހުން ވޯޓު ނުދީގެން މީހަކު ނޫޅެއެވެ. މާލޭ މީހުނަށް ރައީސް ސޯލިހު ގޯތިދެއްވީ މާލެ ސަރަހައްދުގެ ބިންތައް ހިއްކައިގެން ސަރުކާރުތަކުން ކުރަމުން އައި ވިޔާފާރި ހުއްޓުވާ ބޯހިޔާވަހިކަން ނެތިފައި ތިބި މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް ބޯހިޔާވަހިކަން ހޯއްދަވާ ދެއްވާށެވެ. ޑރ. މުއިއްޒު މާލޭގެ މަގުމަތީގައި އޮތިއްޔާ އޮތް ތަނެއް ޕަކިންގ ސްލޮޓްގެ ގޮތުގައި އެޑްވާންސްކޮށް ބޮޑު އަގު ނަގައިގެން ވިއްކާ ޖީބު ފުރާލިޔަސް ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ބޮޑު ހޭދަކުރައްވައިގެން ހިއްކެވުމަށްފަހު މާލޭ މީހާއަށް ބިން އެދެއްވީ ހިލެއެވެ. 

ބަނީ އިސްރާއީލު ބާގާ މީހުނަށްވުރެ ތޮލާލުމެންގެ ކަންތައް ބޮޑެވެ. މާލޭ މީހުނަށް ގޯތި ދިނީމާ ތޮލާލުމެންނަށް ގޯތި ފެންނަނީ ކަނޑު އަޑިންނެވެ. ބިން ހިއްކާފަ ދެއްކީމާ މިކިޔަނީ އިމަރާތް ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ހަދާ ނުދޭވާހަކައެވެ. ރަށްރަށުގައި ފެނާ ނަރުދަމާ އަޅަން ނުފަށާއިރު ބުނަނީ ނަރުދަމައާއި ފެނާ ނެތްވާހަކައެވެ. ނަރުދަމާއާއި ފެނުގެ މަސައްކަތް ހިނގަ ހިނގާ ހުއްޓާ ރަށްރަށަށް އަރާފައި މުއިއްޒު މިބުނަނީ މަގުތައްކޮނެ ފަސްބާޑި ޖަހަފައި އޮތް ވާހަކައެވެ. ނުބައި ނުލަފާކަން ހުރި ވަރު ނިކަން ދެކޭށެވެ. ދަރިފުޅު ބަނޑުގާ ގަރުބަ ގަންނަ ވަގުތު ވިހާ ބޮޑުވެ ލާފުރާ ފުރިހަމަ ވޭހެއްޔެވެ.

ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތި ކަމުގައި ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ. ބޮޑާ ކަމާ ކިބުރުވެރިކަން ތިޔަ ހުރީ އިންތިހާގައެވެ. އަދިވެރިކަން ލިބުނީ އެއްވެސް ނޫނެވެ. މިހާ އަވަހަށް ގަދަބަސް ބުނަން ފެށީއެވެ. ރައީސް ސޯލިހަށް މާލޭ މީހުން ވޯޓު ނުދީގެން ފްރަސްޓްރޭޓް ވެގެން އުޅުއްވާ ވަރަށް ވުރެ ރައީސްއަކީ ކެތްތެރި ހިތްތިރި ބޭފުޅެކެވެ. ރައީސް ސޯލިހަށް މާލޭ. މީހުން ވޯޓު ދިނެވެ. ރައީސް ސޯލިހު މަލޭ މީހުނަށްޓަކާ ފަހުރުވެރިވެ ވަޑައިގެން ޝުކުރުވެރިވެ ވަޑައިގަންނަވައެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހަކީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. 2023 ނޮވެންބަރ 17 އަށް ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވާނީ އެމަނިކުފާނެވެ. ޑރ. މުއިއްޒަށް ރައީސް ކަން އައުވެގެން އުޅުނަސް ރައީސް ސޯލިހަށް ރައީސް ކަމަކީ އައުކަމެއް ނޫނެވެ. އެމަނިކުފާނު ދެވަނަ ދައުރަށް ނިކުންނެވީ ރައްޔިތުންނަށްޓަކާ ފައްޓަވާފައިވަ ކަންކަން ނިންމާ ފުރިހަމަކޮށް ދެއްވާށެވެ. އެކަންކަން ހުއްޓި ލަސްވެ ފަސްވާން ބޭނުން ނުވާނަމަ އެފުރުސަތު ރައްޔިތުން ރައީސަށް ދެއްވާނެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނުގެ ނަންފުޅު ބޭނުން ކޮށްގެން ޑރ. މުއިއްޒު ކުރާ ކެންޕެއިންނަކީ ބޮޑު އޮޅުވާލުމެއް ކަމަށާއި ރައިސް ޔާމީނަށް ހެޔޮއެދޭ އެއްވެސް މީހަކު މުއިއްޒަށް ވޯޓު ނުދޭނެ ކަމަށް އެ މީހުން ބުނެއެވެ. އެގޮތުން ރައީސް ޔާމީނުގެ ވަފާތެރިން މުއިއްޒުގެ ކެމްޕޭނުން އެއްފަރާތްވެ އެކަހެރިވެ މުއިއްޒަށް ކުރަމުން އައި ތާއީދު ހުއްޓާލަން ދަނީ ނިންމަމުންނެވެ. އޭގެތެރޭގައި ބައެއް ސެނެޓަރުންނާއި މަޖިލިސް މެންބަރުން ހިމެނޭ ކަމަށް މައުލޫމާތު ލިބެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނަށް ވަފާތެރި އެތައް ސެނިޓަރުންނާއި މެންބަރުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ރައީސް ޔާމީނު ވަނީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޕީޕީއެމުން އަމަލު ކުރަންވީ ގޮތުގެ އިރުޝާދު ދެއްވާފައެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ އިރުޝާދަކީ ޕީޕީއެމުން ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޮއިކޮޓް ކުރުމެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ އިރުޝާދާ ދެކޮޅަށް ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ ކައުންސިލުން މުއިއްޒަށް ތާއީދުކޮށް މަސައްކަތް ކުރަން ނިންމީ ހީލަތްތެރި ރޭވުމެއްގެ ތެރެއިން ރިޝްވަތު ދީގެން ކަމަށް އެ ބޭފުޅުން ތުހުމަތު ކުރައްވައެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނުގެ ބައެއް ވަފާތެރިން ފާޅުގައި ޓްވިޓަރގައިވެސް އަލީ ޒައިދަށް މަރުހަބާ ނުކިޔާކަން އަންނަނީ ބުނަމުންނެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅާ ޕީޕީއެމްގެ ކުލަ ބޭނުންކޮށްގެން މުއިއްޒު ކެމްޕޭން ކުރައްވަމުން އަންނަނީ ޕީޕީއެމްގެ ވެރިކަމެއް ގާއިމު ކުރަން ނޫންކަމަށް އެ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމެއްގައި ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ކުރައްވައިގެން ވެރިކަން ހިންގުމުގައި ރައީސް ޔާމީނު ބައިވެރި ނުކުރައްވާނެކަން ކަށަވަރުވާ ކަމަށް އެ ބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ. 

މުއިއްޒުގެ ރިޔާސީ ކެންޕެއިން ދިމްޔާތުގައި އިސްކޮށް ހިންގަނީ ޗާގޯސް މައްސަލައިގައި އިދިކޮޅުން ލީޑްކުރި މުއިއްޒުގެ ޅިޔަނު އިބްރާހީމް ބުން މުހައްމަދު ކަމަށް އެބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ. ޕީޕީއެމްއާ މުއިއްޒާ ގުޅުމެއް ނެތްކަމަށާއި ޕީޕީއެމް މައިޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައި އޮއްވާ ޕީއެންސީ ކަހަލަ ކުޑަކުޑަ ޕާޓީއަކުން އުފައްދާ ސަރުކާރަކީ ޕީޕީއެމް ސަރުކާރަކަށް ނުވާނެކަމަށް އެބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނަށް ވަފާތެރި ޕީޕީއެމް މެންބަރުންނަށް އެ ބޭފުޅުން ގޮވާލައްވަނީ ރައީސް ޔާމީނު އެދިވަޑައިގެން ގޮތަށް މާދަމާ އޮންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޮއިކޮޓް ކުރުމަށެވެ. 

މެޑަމް ފާތުން ނިކުންނެވުމަކީ މުއިއްޒަށް ގެއްލެމުންދާ ތާއީދު އިތުރުވާނެ ކަމެއް ކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު ދެކެއެވެ. ސަންގު ބަހުސަށް ފަހު ރައީސް ޔާމީނުގެ ތާއީދު އޮތީ ފާރިސް މައުމޫނަށް ކަމުގެ އަޑުފެތުރި ޕީޕީއެމްގެ ގިބަޔަކު ފާރިސް މައުމޫނަށް ތާއީދު ކުރަން ފެށުމުން އެކަމަކީ މެޑަމް ފަތުންއަށް ހަޖަމް ކުރެއްވުނު ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ރައީސް މައުމޫނާއި ރައީސް ޔާމީނާ ދެމެދު ނުތަނަވަސްކަން ފެށިގެން އައީވެސް މެޑަމް ފާތުންގެ ސަބަބުންނެވެ. 2013 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި މެދަން ފާތުން އޮޕަރޭޓް ކުރެއްވި ޖަގަހަ ވެގެން ގޮސްފައިވަނީ ރައީސް މައުމޫނު ލީޑްކުރެއްވި ޕީޕީއެމް އޮފީހަށްވުރެ ޕީޕީއެމްގައި ބަރުގަދަ ތަނަކަށެވެ. 

މެޑަމް ފާތުން ރޭގައި ޑރ. މުއިއްޒުގެ ޖަގަހައަށް ވަޑައިގެން ދެއްވި މެސެޖަކީ ފާރިސް މައުމޫނަކީ ރައީސް ޔާމީނު ތާއީދު ކުރައްވާ ކެންޑިޑޭޓެއް ނޫންކަމެވެ. މެޑަމް ލޯފުޅުން ފާއްދާލި ކަރުނައަކީ ރައީސް ޔާމީނަށް ޕީޕީއެމްގައި އޮތް ތާއީދު ޑރ. މުއިއްޒު އަތުލައްވަމުން ގެންދަވާތީ އެކަމުގެ ހިތާމައިގެ ކަރުނައެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ސަޕޯޓަރުންތައް ފެނި ހިތްޕުޅު ދަތިވުމުގެ ކަރުނައެވެ.

މެދަމް ފާތުންގެ ފާޅުވުމުން ޑރ. މުއިއްޒަށް ބޮޑު ހިތްހަމަ ޖެހުމެއް ލިބި ވަޑައި ގަންނަވާނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު މެޑަމް ފާތުން މުއިއްޒަށް ކެންޕޭން ކުރެއްވުމުގެ ބަދަލުގައި ރައީސް ނަޝީދާއެކު ގޮވާލެއްވީ ރައީސް ޔާމީނު ދޫކޮށްލުމަށެވެ. ޑރ. މުއިއްޒަކަށް ތާއީދު ކުރުމަކަށް ނޫނެވެ. 

މެޑަމް ފާތުން ކިތަންމެ ބާރަށް ނިކުންނަވާ ކޮންމެ ސަކަރާތެއް ޖެއްސެވިއަސް ރައީސް ސޯލިހަށް އޮތް ތާއީދަށް ކުޑަވެސް އަސަރެއް ނުކުރާނެއެވެ. ބައިވެ ރޫޅެ ވެރޭނީ ރައީސް ސޯލިހުގެ ވާދަވެރިންގެ މެދުގައި ކޮޅުކޮޅަށް ދުވާ ވޯޓުތަކެވެ. މެޑަމް ފާތުން ނިކުންނެވުމުން ބޯޑުވެގެން ވާނެހާވެސް ކަމަކީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ތާއީދު މުއިއްޒަށް އޮތްކަން ދޭހަވުމެވެ. އެކަމުން ރައީސް ސޯލިހު ފިޔަވާ މިފަހަރު ވާދަކުރާ އެހެން ކެންޑިޑޭޓުންގެ ތާއީދަށް ބަދަލުތަކެއް އަތުވެދާނެއެވެ. ހާއްސަކޮށް ފާރިސް މައުމޫނަށް އެކަމުން ފަހަރުގައި ބޮޑު އަސަރެއްކޮށް ފާނެއެވެ. މެޑަމް ފާތުން ނިކުންނެވީ ފާރިސް މައުމޫނަށް ޗެލެންޖަކަށެވެ.  

ފުކެއް ބޮޑުވަރެވެ. ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ހުރިހާ ރަށެއްގައިހެން ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ބަނދަރު ހަދާ ނަރުދަމައަޅާ ސާފުފެން ފޯރުކޮށްދީ ނިމެމުންދާތަން މުއިއްޒަކަށް ފެނިވަޑައެއް ނުގަތެވެ. އެތައް ސަތޭކަ ކްލާސް ރޫމާއި މަލްޓިޕާޕަސް ހޯލުތައް އަޅާ ނިމިފައިވާތަނެއް މުއިއްޒަކަށް ފެނިވަޑައެއް ނުގަނެއެވެ. ކެންޕެއިންގައި ރަށްރަށަށް ވަޑައިގަތުމުން އެ ތަންތަނާ ހަމަޔަށް އެއްވެސް ރަށަކުން ވަޑައި ނުގެންނެވެނީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ރަށްރަށުގައި އަލަށް ބިނާކުރި ޒަމާނީ އިންޖީނުގެ ތަކާއި ކަރަންޓްގެ ވިއުގަ ދެކިވަޑައި ނުގަންނަވަނީ ކަންގައިމެވެ.

ނަރުދަމާއާއި އާއި ފެނާ ކަރަންޓް ވިއުގައަކީ ބިމުއަޑީގައި އޮންނަ ވިއުގައަކަށް ވާތީ ނެތް އެއްޗެއްކަމަށް ބެއްލެވީވެސް ކަންނޭގެއެވެ. ގައިމު ރަށްރަށަށް ފައިބާ ވަޑައިގެން ބަނދަރުތައް ކަނު ނޫނީ ވިއްޔާ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ފެންނާނެއެވެ. ބަނދަރު ނުހެދުމާ ސާފުފެން ނުލިބުމުގެ ކަންބޮޑުވުން ހުރެގެން އުޅޭ ރަށެއް ހާލަކުން ވެސް މިހާރަކު ރާއްޖެއަކު ނެތެވެ. އެކަމަކު އެކަމެއް މުއިއްޒަކަށް އެނގިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ.

ރައީސް ކަން ހޯއްދަވަން ނިކުންނަވާ ކެންޕެއިން ކުރައްވާއިރު ހުރިކަމެއް ނެތްކަމަކަށް ހައްދަވައިގެން ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވިޔަސް ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް އެކަންކަމެއް ނުއޮޅޭނެއެވެ. ގިނަ ރަށްރަށުގައި ޕީޕީއެމްގެ ވަސް ފިލާ ނެތިދާތީ ތިބި މަދު މީސްކޮޅު ބޮނދަ ބޮނދައިގެން ގެންގޮސް ޖަގަހައަށް ވެއްދީމާ ގިނަ ރަށްރަށުގެ ހާލަތެއް މުއިއްޒަށް އެނގި ވަޑައި ނުގަންނަވަނީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ހަމަ އެކަނި މުއިއްޒަށް އިވި ވަޑައިގަންނަވާނީ ސަރުކާރުދެކެ ރުޅިއަރާފައިހުރި އެރަށެއްގައި ހުންނަ ޕީޕީއެމްގެ އެކްޓިވިސްޓުން ބުނާ އެއްޗެކެވެ. ރަށްރަށުގެ އައްމު ހާލަތެއް ފެނިވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ. 

ލޯހުޅުއްވައިގެން ރަށްރަށުގެ ހަގީގީ ހާލަތަށް ބެއްލެވިނަމަ ބަނދަރާ ނަރުދަމާއާއި ފެނާ ކަރަންޓްގެ ވާހަކައެއް ނުދައްކަވާނެއެވެ. މަގާއި ވޮލީކޯޓައި ބޯޅަދަނޑާ ފުޓްސަލް ދަނޑުގެ ވާހަކައެއް ސިއްހީ ހިދުމަތާ ސްކޫލުގެ ވާހަކައެއް އެ މޭރުމަކުން ނުދައްކަވާނެއެވެ. ކުޑަރަށެއް ބޮޑުރަށެއް ނުބައްލަވާ ރައީސް ސޯލިހު ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި ހިންގަވާ މަޝްރޫއުތައް ފެނިވަޑައިގެން ދެމިޔަކަނުން ސޮނިވެއްޓި އާސޯހުވެ ވަޑައިގެން ދެއްކެވޭ ނުދެއްކެވޭ ވާހަކަ މުއިއްޒަށް އެނގިވަޑައި ނުގަންނަވަނީވެސް ތޯއްޗެކެވެ. 

ދަންނަވަންތޯއެވެ. ރަށްރަށުގެ ތަރައްގީގެ ވާހަކަ މުއިއްޒު ނުދައްކަވާ ތިޔަ ކުރައްވާ ކެންޕޭނުގައި ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމަށް ކުރެއްވޭނެ ކަމެއްގެ ވާހަކަ ދައްކަވާށެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ދޫކޮށްލެއްވުމަށް ފަހު އެ މަނިކުފާނަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހަވާލުކުރެއްވުމަށް ގެންގުޅުއްވާ ޕްލޭންގެ ވާހަކަ ދައްކަވާށެވެ. ރައިސް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުންގެ ވޯޓު ގަނޑުކޮށް ލިބި ވަޑައިގަންނަވާނީ އޭރުންނެވެ. ކޮންމެ ޖަލްސާއެއްގައި ރައީސް ޔާމީނަށް ހުސް ގޮނޑިއެއް ބަހައްޓާ ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅެއް ކެންޕެއިން ޕޯސްޓަރުގައި ޖެއްސަކަސް އަދި ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުންގެ ވޯޓެއް ނުލިބެއެވެ.

ޕީޕީއެމްގެ އާއްމު މެންބަރުންގެ ތާއީދު ހޯއްދެވުމަށް ކިތަންމެ ބޮޑުކޮށް ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅު ބޭނުން ކުރެއްވިޔަސް ޑރ. މުއިއްޒުގެ ކެންޕޭނާ ރައީސް ޔާމީނާ އެއްވެސް ގުޅުމެއްނެތް ކަމަށް ރައީސް ޔާމީނު އެންމެ އިތުބާރު ކުރައްވާ އިސް ބޭފުޅަކު ހީރަސްނިއުސް އަށް ކަށަވަރު ކޮއްދެއްވައިފިއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި އެންމެ އަރިސް އެންމެ އިތުބާރުކުރައްވާ ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނި ވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅަކު ނަން ހާމަ ނުކުރުން ޝަރުތުކޮށް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ޑރ. މުއިއްޒަށް ވެރިކަން ލިބި ވަޑައިގަތަސް ރައީސް ޔާމީނު ދޫކޮށްލައްވާ ރައީސް ޔާމީނަށް ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރު ނުދެއްވާނެކަން މީޑިއާގައި ސާފުކޮށް މުއިއްޒު ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ. ފަސްއަހަރުގެ ދައުރެއް މުއިއްޒު ފުރިހަމަ ކުރައްވާނެ ކަމަށާއި މިޑްޓާރމް އިލެކްޝަނަކަށް ފުރުސަތު ނެތްކަމަށް ޑރ. މުއިއްޒު ވިދާޅުވީ ސަމާސާއަކަށް ނޫންކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. ޑރ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމެއްގައި ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންވެ ވަޑައިގަތަސް ކުޑަމިނުން ނައިބު ރައީސް އިސްތިއުފާ ދެއްވާ ނައިބު ރައީސްކަން ރައީސް ޔާމީނަށް ދެއްވައިގެން ވެރިކަން ހިންގުމުގައި ރައީސް ޔާމީނު ބައިވެރި ނުކުރައްވާނެކަން ކަށަވަރުކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. 

ޑރ. މުއިއްޒު ރައީސް ކަމުގެ ހުވާ ކުރައްވާނީ ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންކޮށް އެ މަނިކުފާނުގެ އަތްޕުޅުގައި ހިއްޕަވައިގެން ކަމަށް ވިދާޅުވެ ޑރ. ޖަމީލު ވެސް ކުރެއްވީ ޑރ. މުއިއްޒަށް މަލާމާތެއް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އެ ބޭފުޅާ ވިދާޅުވީ ޑރ. މުއިއްޒު މިހާރު ރައީސް ޔާމީނުގެ ވާހަކަ ނުދައްކަވާ ކަމަށެވެ. ޑރ. މުއިއްޒަށް ރައީސް ޔާމީނާ ނުލާ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވޭ މަންޒަރު މިހާރު ސިފަވެ ވަޑައި ގަންނަވާ ކަމަށާއި އެއީ ބިލާހެއް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ މެންބަރ ޝުޖާއުމެން ރައީސް ޔާމީނުގެ ނަންފުޅު ކިތަންމެ ބޮޑަށް ބޭނުން ކުރައްވައިގެން ކެންޕެއިން ކުރެއްވިޔަސް ޝުޖާއުމެން އެ ކުރައްވާ ކަމަކީ ރެޑްވޭވް ސަލީމު ބާރުވެރި ކުރުން ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. ޝުޖާއަކީ ސަލީމުގެ ޕަޕެޓެއް ކަމަށް ވިދާޅުވަމުން އޭނާ ވިދާޅުވީ ރައިސް ޔާމީނަކީ އެއްވެސް ވަރަކަށް ރެޑްވޭވް ސަލީމު ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ކަންތައް ކުރެއްވި ބޭފުޅެއް ނޫންކަމަށެވެ. ރޭޑްވޭވް ސަލީމަކީ އެއްވެސް އިރަކު ރައީސް ޔާމީނަށް ވަފާތެރި ބޭފުޅެއް ނޫންކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އެހެންކަމުން ޑރ. މުއިއްޒުގެ ކޮންޓްރޯލު ރެޑްވޭވް ސަލީމު ނަންގަވަން ކުރައްވާ މަސައްކަތުގައި ޕީއެންސީގެ ނައިބު ރައީސް އިބްރާހިމް ޝުޖާއުމެން ބޭނުން ކުރައްވަނީ ރެޑްވޭވް ސަލީމުކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ޕީޕީއެމް މެންބަރުން ކިބައިން އެދިވަޑައިގަތީ އިންތިހާބު ބޮއިކޮޓް ކުރުމަށެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ އެދިވަޑައިގަތުމާ ދެކޮޅަށް ޑރ. މުއިއްޒު ނުފޫޒު ފޯރުވައިގެން ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީ ސެނެޓުން ޑރ. މުއިއްޒަށް ތާއީދު ކުރުމަށް ނިންމައިގެން ކުރެވޭ މަސައްކަތަކީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ތާއިދު އޮތްގޮތް ނޫންކަން ސާފުވާ ސަބަބުތައް އެބަހުރި ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވެއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަން ބަދަލު ކުރުމަކީ ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް ބޭނުން ކަމުން ރައީސް ޔާމީނާއި އެ މަނިކުފާނުގެ ވަފާތެރިން ހަނު ތިބި ތިބުމަކީ ރައީސް ޔާމީނު މުއިއްޒަށް ތާއީދު ކުރެއްވުން ނޫންކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ އާއިލީ ބޭބެފުޅުންނާއި އެންމެ އަރިސްކޮށް އުޅުއްވި ގިނަ ބޭފުޅުން ތަކެއް ޑރ. މުއިއްޒުގެ ކެންޕޭނުގައި ހަރަކާތްތެރި ވާތަން ނުފެނުމަކީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ތާއިދު ޑރ. މުއިއްޒަށް ނެތްކަމުގެ ހެއްކެއް ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވެއެވެ. 

ދެން ހަމަ ވޯޓްލާން ހަފްތާ އަކަށްވާ އިރަށް ސަރުކާރުން ފާދިރީން ގެންނާނެ ހެއްޔެވެ؟ ސަރުކާރުން ތިޔަކަހަލަ ސަކަރާތެއް ޖެހިއްޔާ ޖަހާނީ ދޮންކަޅު ވެސް މީހަކަށް އަންގާ ނުލައެވެ. އެހެނެއް ނޫނެވެ. ހަމަ ބުއްދިން ވިސްނީމާ ވާގޮތް އެބަ އެނގެއެވެ. 

ވޯޓާ ވީހާ ކައިރިކޮށްފައި ފާދިރީންނޭ، ފައްޅިތަކޭ ކިޔައިގެން އަރުވާނެ "ގޭސްގަނޑެއް " ރޭވުން އިދިކޮޅަށް ވަރަށް މުހިންމެވެ.  

ޓިކެޓާ ކުޑަ ޑޮލަރު ކޮޅެއް ދިނީމާ ނިތްކުރީގައި ގެރިގުޔާ ހިންދޫރަ އުނގުޅައިގެން އައިސް އިދިކޮޅަށް ޑްރާމާ ޖައްސަދޭނެ ކިތަންމެ ބޮޑުކައްކާ އިންނަކާ އޮޓޯ ޑްރައިވަރުންނެއް އިންޑިއާއިން އިދިކޮޅަށް ލިބޭނެއެވެ.  

ރަނގަޅު ވަގުތުގައި އެޑްރާމާ ކުޅެ އަމިއްލަ މީޑިއާ ތަކުން އެ ފިތުނަ ފެތުރީމާ އެމްޑީޕީއަށް ލިބޭ ވޯޓް މަދު ވާނެއެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ވޯޓް މަދުވީމާ މުއިއްޒު ހޮވެން ފުރްޞަތު ބޮޑުވާނެއެވެ.  

ތިޔަ ބުނާ ފާދިރީ ބަޔަކު މިވަގުތު އައިސްގެން އުޅެންޏާ ތިޔަ އުޅެނީ މުއިއްޒު ހޮވޭތޯ އޭނާއަށް ވޯޓް ގިނަ ކޮށްދޭށެވެ. ތިޔައީ ހުސް ހޮޅިއެވެ. ހޮޅި ހޮއްލުން ނޫންކަމެއް ހޮޅި މުއިއްޒަކަށް ނުކުރެވޭނެއެވެ. 

މީޑިއާގައި މުއިއްޒު ވިދާޅުވީ އޭނާގެ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ފައިސާ ޖަމާ ނުކުރާ ވާހަކައެވެ. އެހެން ވިއްޔާ އެގޮތަށް އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ފައިސާ ޖަމާކުރީ ކާކުތޯ ބަލާލިއިރު އަސްތާ ކަމަކުދާކަށް ނެތެވެ. ފުރައްސާރައިގެ މިހަމަލާ މުއިއްޒު ފޮނުވާލާފައި ވަނީ ރައީސް ޔާމީނަށް އަމާޒު ކޮށެވެ. ވާދަވެރި އެމްޑީޕީން ރައީސް ޔާމީނާ އަމާޒު ކުރާ އެންމެ ވަރުގަދަ ހަމަލާއަކީ އެކައުންޓަށް ފައިސާ ޖަމާ ކުރެއްވި ވާހަކައެވެ. އެންމެ ފަހުން ޑރ. މުއިއްޒު ވެސް އެ މަލާމާތް ރައީސް ޔާމީނަށް ރައްދުކުރީއެވެ. 

ހިންގާ ކެމްޕޭނުގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ ކުލައެއް ވަހެއް ނެތެވެ. ޖަލުގަ އޮންނަވައިގެން ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވިއޭ ކިޔައިގެން ހަދަނީ ދޮގުކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭހާ ވަރުވެއްޖެއެވެ. ޕީޕީއެމްގައި ތިބި ރައީސް ޔާމީނުގެ ވަފާތެރިންގެ ހިތް އަތުލަން ބޮޑެތި ބިލްބޯޑު ތަކުގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ ފޮޓޯފުޅު ބޭނުންކުރުން ނޫނީ ރައީސް ޔާމީންގެ ވަސްވެސް ކެންޕެއިނުގައި ނެތެވެ.

ކެމްޕޭން ހަރަކާތް ތަކުގައި ޕީޕީއެމް އޮފީސް ހުރީ ހަރަކާތެއް ނެތިފައެވެ. އާބަޔަކު ލައިގެން އުޑި އަނބުރަނީ ބޭހަށް ފައިބާ މީހުން މީހުން އަތުން ބޮޑު އަގު ނެގ  ދިމްޔާތުގައެވެ. 

ރައީސް ޔާމީންގެ ދަރިކަލުން ހުންނެވީ ހަނެވެ. މުއިއްޒަށްވުރެ ރައީސް ޔާމީނަށް ދެންވެސް ހެޔޮގޮތެއް ވާނީ ރައީސް އިބޫ ހޮވިގެންކަން ކަމަނާ ގަބޫލު ކުރައްވަނީ ކަމަށް ފެނެއެވެ.

މެޑަމް ފާތުންގެ މޫނުފުޅު ނުފެންނަ ކެމްޕޭނަކީ ކިތަންމެ ވަރަކަށް ޕީޕީއެމްގެ ކުލަ އެރުވިޔަސް ރައީސް ޔާމީނާ ބެހޭ ކަމެއް ނޫންކަން ވިސްނާލީމާ އެނގެއެވެ.

ޑރ. ޝަހީމެކޭ ޖާހިލިއްޔަ ޒަމާނުގެ ކިބުރުވެރި ބޮޑާ އަބޫޖަހުލުމެން ފަދަ ޖައްބާރެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ނަބީކަމައިގެން ވަޑައި ގަތުމުން އަބޫޖަހުލުމެން ރަސޫލާއަށް ނިސްބަތްކުރި ފަދަ ބޮޑާ ކަމުގެ ބަހެއް ޑރ. ޝަހީމް ދިވެހި މުސްލިމު ރައްޔިތުންގެ ބަޔަކަށް ރައްދު ކުރުމަކީ މާފުކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަބޫޖަހުލުމެން އެ ދުވަހު ކީރިތި ރަސޫލާއަށް ކުޑައިމީސްކޮށްް ނިކަމެތި ކޮށްލުމުގެ ގޮތުން ބަކަރި ހުއިހައްޕާ މީހާގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރިއެވެ. 

އަބޫޖަހުލުމެން ކަހަލަ ނަސަބުން މޮޅު މާތް މީހުން ތިއްބާ ނަބީކަން ދެއްވަން ބަކަރި ހުއިހައްޕާ ޔަތީމަކު ނޫނީ ނުފެނުނީހޭ ބުނެ ކީރިތި ރަސޫލާއަށް ފުރައްސާރަކޮށް ނިކަމެތި ކުރި މުރައްކަބު ޖާހިލު އަރަތްބެކޭ ޑރ. ޝަހީމެކޭ އޮތީ ކޮންތަފާތެއް ހެއްޔެވެ. ޖާހިލިއްޔަ ޒަމާނުގައި އަރަބިންގެ ތެރޭގައި ބަކަރި ހުއިހައްޕަނީ އެންމެ ދެރަވަރު އެންމެ ނިކަމެތި މީހާކަމަށް ދެކޭ ދުށުން މާތްވެގެންވާ އިސްލަމްދީނާއެކު ވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. ބަކަރި ހުއިހައްޕަވަން ނޫޅުއްވާ އެއްވެސް ނަބީއަކު ނޫޅުއްވާ ކަމަށް ތާރީހު ހެކިދެއެވެ. ނިކަމެތި ކޮށްލުމުގެ ގޮތުން މުސްލިމުންގެ ބަޔަކަށް ބަކަރި ހުއިހައްޕާ މީހުނޭ ބުނެ އިންސާނީ ކަރާމާތް ނަގާލާ އިލްމުވެރިއެއްގެ އިލްމުވެރިކަމެއް ނެތެވެ. 

ޑރ. މުއިއްޒާއެކު މާބޮޑެތި އިލްމުވެރިންތަކެއް ތިބެގެން ގައުމު ހިންގާ ވާހަކަ ދައްކާއިރު ތިމާގެ ބޮޑާކަމާ ކިބުރުވެރިކަމާ މަވެތިކަން ނޫން ކަމެއް ޑރ. ޝަހީމުމެންގެ ކިބަޔަކުން ފާޅެއް ނުވެއެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުން ތިބީ ޑރ. ޝަހީމުމެން ކަހަލަ އިންސާނީ ކަރާމާތް ނުދަންނަ ޖާހިލުންނަށް ގައުމު ހިންގަން ހަވާލުކުރާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ޑރ. ޝަހީމަށް އަދި ތިޔަ ހުރެވެނީ ޖާހިލިއްޔަ ޒަމާނުގައި އަރަބި ކިބުރުވެރި ގަބީލީ ވިސްނުމުގައެވެ. ބޮޑާކަމާ މަވެތިކަމުގައެވެ. 

ބަލަން ހުންނާށެވެ. ތިޔަ ބުނާ އިލްމުވެރިން ބޮޑާކަންމަތީ ގަދަ ބަސް ބުނެ ބުނެ ތިއްބާ މާތް އަމުރާ އިރާދަ ފުޅާއެކު ގައުމު ހިންގުމާ ހަވާލުވާނީ ބަކަރިހުއި ހައްޕާ މީހުންނެވެ. ބޮޑާކަމުގެ އަހުލުވެރިންނަށް ތިމާމެންގެ ސައިޒް ނޭގެނީއެވެ. 

ޑރ. ޖަމީލާއި ޑރ. ޝަހީމާއި ޑރ. މުނައްވަރު ކަހަލަ ދެބައިން ބާވެ ރައްޔިތުން ބަލައިނުގެންފައި ތިބި ބަޔަކު ޑރ. މުއިއްޒު ފަހަތަށް އަރާތިބެ މިވަރެއް ނެތޭ ގޮތްވަކަސް ދިވެހި ރައްޔިތުން ތިޔަ ބައިގަނޑަކަށް އިތުބާރެއް ނުކުރެއެވެ. މާބޮޑެތި އިލްމުވެރިންނަށް ހެދިގަނެގެން މަވެތި ވެގެން އުޅުނަސް ތިޔަ ބައިގަނޑަކީ ފުރުސަތުލިބި އެއްކަމެއްނުވެ ފޭލިވެފާތިބި ބައެކެވެ. 

ނޭނގެންޏާ ކޯތަޅުވަން ނުހަދާށެވެ. މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް ގެނައީ ރައީސް ޔާމީނުގެ އަނިޔާވެރިކަމާ ދެކޮޅަށެވެ. ޖަލުގައާއި އަރުވާލެވިގެން ތިބި ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ހުރިހާ ވާދަވެރިން މިނިވަން ކުރުމަށެވެ. 

ލޮލަށް މިރުސްފެން އެޅިފައި ނެތިއްޔާ ވާނުވާ ފެންނާނެއެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރ ގާސިމު އޮތީ ހުކުމަށް ފިލަން ޖަރުމަނުގައެވެ. ވިލާގްރޫޕްގެ ސިޔާދު ގާސިމް އޮތީ ރިޝްވަތު ދިނުމުގެ ތުހުމަތުގައި ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތުގައެވެ. މި ސަރުކާރު ގެންނަން ކަނޑިކިން ދެދަރު ބަނދެގެން ގާސިމްގެ އަނބި ނަހުލާ ނިކުތީ ގާސިމާއި ސިޔާދު މިންޖު ކުރާށެވެ. ރާއްޖޭގައި ހުރި މައްސަލަތަކަށް ހައްލު ހޯދާކަށް ނޫނެވެ. ޖުމްހޫރީން މިސަރުކާރުގެންނަން ނިކުތީ ރާއްޖޭގައި ހުރި މައްސަލަތައް ހައްލުކުރާށޭ މިއަދު ބުނީމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ. 

އަމީނުގެ އިބުރާހީމްގެ ލަދު ހަޔާތް ނުގަންނަކަމެވެ. މިސަރުކާރު މުޅި ރާއްޖެއަށް ގެނެސްދީފައި އޮތް ކުރިއެރުން އަމީނު އިބުރާހީމަށް ފެންނަ ވަރަށްވުރެ ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަން މާބޮޑެވެ. ރާއްޖޭގައި މުޅިން އަލަށް އެތައް ކްލާސް ރޫމާއި މަލްޓިޕަޕަސް ހޯލުތަކާއި ޖޫނިއަރ ކޮލެޖުތަކާ ސެޓެލައިޓް ސްކޫލުތައް ބިނާކޮށް އެތައް ހާސް ދަރިވަރުންނަށް ހިލޭ ޑިގްރީއަށް ކިޔަވާދީ ތައުލީމީ ފެންވަރު މަތިކޮށްފައި އޮތްތަނެއް އަމީނު އިބުރާހީމަކަށް ނުފެންނާނެއެވެ. ސިއްހީ ފެންވަރާއި އާންމު ދިރިއުޅުމުގެ ފެންވަރު މަތިވެ ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށެއްގައި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް މި ސަރުކާރުން ގާއިމުކުރަމުން ދާކަން އަމީނަކަށް ނޭނގެއެވެ. 

މަސްވެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތް ވެސް އެއްކޮށް ފުނޑިފައިވާ ކަމަށް ބުނެ އަމީނު އިބްރާހީމް އަމިއްލަ ނަފްސަށް މަލަމާތް ކުރެވޭ އިރު ނޭގެއެވެ. ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަމާ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ވުޒާރާ ހިންގަނީ ޖޭޕީން ކަންވެސް ބުރާންތި ކަމުން ނޭނގެއެވެ. ދަތުރު ފަތުރާ ބެހޭ ވަޒީރުކަންވެސް ކުރަނީ ޖޭޕީން ކަމެއް އަމީނަކަށް ނޭނގެއެވެ. އަމީނުމެން ފަތުރަން ބޭނުންވާހާ ފިތުނަ ފަސާދައިގެ ވާހަކަތައް ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް ފަތުރާ ނުދޭތީ މީޑިއާތަކަށް ތުހުމަތުތައްކޮށް ކޯތަޅުވަން ނޫޅޭށެވެ. 

މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ވެގެން އުޅުމުން ޖުމްހޫރީންނަށް ނުލިބެނީ ކޮން އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ. ގާސިމުގެ ތަންމައްޗަށް ވެސް ވަޒީރުކަމެއް އެބައޮތެވެ. ޓޫރިޒަމާ ފިޝަރީޒާއި ނަން ހުސްކޮށް ވަޒީރުކަމާ މަތިފަޑީން ޖޫމްހޫރިއަށް ޖާގަ ދިނެވެ. އަދުލުވެރި ބަދަލުގެ ނަމުގައި ބިލިޔަނުން ފައިސާ ހޯދިއެވެ. ކޮވިޑް ރިކަވަރީ ފަންޑުން ބޮޑުބައެއް ދަމައިގަތެވެ. ރާއްޖޭގެ ރިސޯޓުތައް ހުއްޓި ބޯޑަރު ތަޅުލެވިފައި އޮތް އިރު ކޮވިޑް ފެސެލިޓީ ގެނަމުގައި ގާސިމް އިބުރާހީމްގެ ރިސޯޓުތަކަށް މިލިޔަނުން ފައިސާ ހޯދިއެވެ. ޖުމްހޫރީންނަށް އެއްޗެއް ލިބުނު ކަމަށްވާނީ މުޅި ދައުލަތް ގާސިމުގެ ފައިކޭޓަށް މަހާލެވުނީމައެވެެ. 

ސަމާލުކަން ހޯދުމަށް އަތްގުޅި ނުކާވަރުގެ ސުރުހީ ހަދަން ޓްވީޓް ކުރިއަކަސް ދާއިރާ މީހުންނަށް ތިމާއަކީ ކާކުކަމެއް ނޯޅޭނެއެވެ. ނަސީބު ރަނގަޅު ކަމުން އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓެއްގައި މަޖިލީހަށް ހޮވިފައި ހުއްޓަސްް މީހާގެ އުޅުމާ ގުޅުންތައް ހުންނަ ގޮތުން ދާއިރާގެ ގިނަ ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ސިރާޖަށް ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. އަމްދުން މުޅި އެމްޑީޕީގެ ލީޑަރޝިޕްގެ ރޫހާ ދެކޮޅަށް އިދިކީލި ވެގެން އުޅުއްވުމުގެ ނަތީޖާއަކީ ބާކީވުމެވެ.    

ދާއިރާއާއި ޕާޓީ މޫސާ ސިރާޖުގެ މުށުތެރޭގައި އޮންނާނީ މެންބަރުންގެ ވިންދާ އެއްގޮތަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވުނު ނަމަ ތާއެވެ. ލ. އަތޮޅުގައި އެމްޑީޕީ ފެތުރި ފުޅާވަމުން ދަނީ ފަތުއަޑުކިޔާފައެވެ. ސިރާޖު އެމްޑީޕީން ވަކިވުމުން ގެއްލުން ވާނީ އެމްޑީޕީއަށްވުރެ ސިރާޖަށެވެ. ސިރާޖުގެ އަވައިގައި ޖެހިގެން އެމްޑީޕީ ދޫކުރާ މީހުންނަށެވެ. ސިރާޖު އެމްޑީޕީން ވަކިވެގެން ވިއްޔާ އެމްޑީޕީއަށް ވާނީ ރަނގަޅެކެވެ. ސިރާޖަށް މޮޅު ގޮތަކަށް ސިރާޖު އުޅޭކަށް ސިރާޖަކަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ސިރާޖުގެ ހިޔަނީގައި ތިބި ބަޔަކު ސިރާޖާއެކު ސިރާޖުގެ ފިޔަވަޅު މަތިން ނުހިނގާނެ ކަމަށް އެކަކުވެސް ނުދެކޭނެއެވެ. އެކަމަކު އެނިސްބަތް ފަންސާހަށް ވުރެ މިހާރަކު މައްޗެއް ނޫނެވެ،

ލ. ފޮނަދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު މޫސާ ސިރާޖްގެ މަގުބޫލުކަން ގެއްލި ބާކީ ވެފައިވާކަން ދަލީލުކުރާ އެތައް ސަބަބެއް އެބަހުއްޓެވެ. ފަހަކަށް އައިސް ބޭއްވުނު އެއްވެސް އިންތިހާބެއް ސިރާޖު ތާއީދުކުރި ކެންޑިޑޭޓަކަށް ކާމިޔާބުކޮށް ދެވިފައެއް ނެތެވެ. އެމްޑީޕީ ދާއިރާ އިންތިހާބާއި ޗެއަރޕަރސަން އިންތިހާބަށް ދާންދެން ކާމިޔާބު ކުރީ ސިރާޖު ތާއީދުކޮށް މަސަައްކަތް ކުރި ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ނުވުމަކީ ދާއިރާގައި ސިރާޖުގެ މަގުބޫލުކަން ގެއްލިފައިވާ ވަރު ސާފުވާކަމެކެވެ. 

ފިސާރި މީހެއް ކަމަށް ދެއްކެން ދުރުތިބީންގެ ސަމާލުކަން ހޯދަން ޓުވީޓްކޮށްގެން ކަންކަން އޮޅުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. އެމްޑީޕީ ދޫކޮށް ޑރ. މުއިއްޒަށް ތާއީދު ކުރަން ސިރާޖު ނިންމުމަކީ ތިމާގެ ކިބައިގާ ސާބިތު ކަމެއް އިތުބާރެއް ނެތްކަން ދަލީލުކުރާ ކަމެކެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ ހިފަހައްޓަމުން އައިކަމަށް ބުނާ ހަމަތަކާ އުސޫލުތަކަކީ ބިލާހީ ހީލަތްތެރި އޮޅުވާލުމެއްކަން ވަރަށް ވެސް ސާފެވެ. 

ދުވަސްކޮޅަކު ސަރުކާރާ ފެއަށް ޖެހިގެން ޑިމޮކްރެޓްސްގައި ތިބުމަށް ފަހު ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހްގެ ދެވަނަ ދައުރަކަށް ތާއީދު ކުރަން ނިންމުމަކީ ޑީލަކަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ވެއްޖެއެވެ. އަމިއްލަ އެދުމުގައި އަމިއްލަ ޖީބަށް އެބޭފުޅުން ލިބި ވަޑައިގެން ހައްގުނޫން ވިޔަފާރިއަކަށް އެކަން ވެއްޖެއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުގެ ތުހުމަތަށް މޭޔަރު މުހައްމަދު އާތިފް ރައްދު ދެއްވީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ބަހުރުވައިންނެވެ. އާތިފު ވިދާޅުވަނީ ދަ ޑިމޮކްރެޓިކް ދޫކުރައްވާ އެބޭފުޅުން އަލުން އެމްޑީޕީއާ ގުޅިވަޑައިގެން ގުޅިވަޑައި ގަތުމަކީ ޑިލަކަށް ވާ ނަމަ، އެއީ ކުޅުދުއްފުށީގައި އެއް ބިލިއަން ރުފިޔާގެ މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމުގެ ޑީލެއް ކަމަށެވެ.  

މެމްބަރު ޔާސިރު އަބްދުއްލަތީފާއި ކައުންސިލްގެ ގިނަ މެންބަރުން އަލުން ސަރުކާރާ އެކު މަސައްކަތް ކުރަން ނިންމުމުގައި އަމިއްލަ މަންފާއަށްޓަކައި ކުރި އެއްވެސް ކަމެއް ނޯންނާނެ ކަމަށް މޭޔަރ އާތިފު ވިދާޅުވިއެވެ. ކައުންސިލުން ގޮތް ނިންމީ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

"ދަ ޑިމޮކްރެޓްސް"ގެ ލީޑަރ އަދި މަޖިލީހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ވަނީ އެބޭފުޅުން އެމްޑީޕީއާ ގުޅުން އެއީ ވިޔަފާރި ޑީލެއް ކަމަށް ސިފަކުރައްވައިފައެވެ. އެ ތުހުމަތުތަކަށް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ރައްދު ދެއްވަމުން އާތިފް ވިދާޅުވީ ސަރުކާރާ އެކު ޑީލެއް ހެދީ ކުޅުދުއްފުށީ ރައްޔިތުންގެ ނަމުގައި ކަމަށާއި އެއް ބިލިއަން ރުފިޔާގެ މަޝްރޫއުތަކުގެ ޔަގީންކަން ލިބިފައިވާ ކަމަށެވެ. ރައީސް އިބޫއާ އެކު ޑީލެއް ހެދިކަމަށައި އެއީ ކުޅުދުއްފުށީ ރައްޔިތުންގެ ނަމުގައި ހެދި ޑީލެއް ކަމަށެވެ. ހެދި ޑީލަކީ އެ ކިޔާ 30 މިލިއަނަށް ވުރެ މާބޮޑު ޑީލެއް ކަމަށާއި ހެދި ޑީލްގެ އަގު އެއް ބިލިއަނަށްވުރެ މަތިވާނެ ކަމަށް މޭޔަރ އާތިފު ވިދާޅުވިއެވެ. އެބޭފުޅުން އެމްޑީޕީއަށް މިފަހަރު ބަދަލުވެ ވަޑައިގެން ވަޑައި ގަތުމުގެ ސަބަބުން ކުޅުދުއްފުއްޓަށް ލިބޭ މިންވަރު އެއް ބިލިއަނަށްވުރެ މަތިވާނެ ކަމަށް އާތިފް ވިދާޅުވިއެވެ. "އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެ ޑީލަށް ނޫނެކޭ ނުބުނެވުން. އެ ޑީލަށް އަޅުގަނޑުމެން ނޫނެކޭ ބުނެފިއްޔާ އެ ވެވެނީ ކުޅުދުއްފުއްޓަށް ބޭވަފާތެރި،" އާތިފް ވިދާޅުވިއެވެ.

ވޯޓު ދީގެން ވެރިކަމަށް ރައްޔިތުން މީހުން ގެންނަނީ ކޮންމެ  ރައްޔިތަކަށް ލިބެވޭނެ އެންމެ ބޮޑު މަންފާއެއް ހޯދުމަށެވެ. ވެރިކަމަށް ގެންނާނެ މީހުން ނިންމާނީ ރައްޔިތުންނެވެ.

ޝޭހު ކަމުގެ ފަގުޑި އަޅައިގެން  ދަށްބަނޑާ  ހަމަޔަށް ތުނބުޅި ދިގުކޮށް ސުވަރުގެއާއި ނަރަކައިގެ ތަޅު ދަނޑި އުނގުގައި އަޅައިގެން އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް ބިރުދައްކަން އެކަކުވެސް އުޅޭނެ ކަމެޢް ނެތެވެ. ވަކި މީހަކަށް ވޯޓުނުދީފިއްޔާ މީހުން ކާފަރުކޮށް ދީނުން ބޭރުކޮށް ނަރަކައާއި ސުވަރުގޭގެ ޓިކެޓް ބަހާކަށް އެއްވެސް އާދަމު ދަރިއަކަށް ކުޅަދުން ވަންތަ އިލާހު ނުޖަައްސަވައެވެ. ކްރިސްޓިއަނުންގެ ޕޯޕުންނަށް ފުއްސެވުމާ ރުއްސެވުމުގެ ބާރު އޮންނަކަމަށް އީސާއީންގެ ތެރޭގައި އޮންފަދަ ގަބޫލު ކުރުމެއް ދިވެހި އިސްލާމީ މުޖުތަމައުގާ ފަށަން ލަތީފު ޝޭހެއް ކަމަކު އުޅޭނޭ ކަމެއް ނެތެވެ.

ވައްކަމާ ހިޔާނާތާ ރިޝްވަތު ނަގާ، ދީ ހެދި ކަން ކަށަވަރުވެ ސާބިތުވެފައިވާ ބަޔަކަށް ބާރު ހޯދާދޭން ޝޭހުން ނިކުމެ އުޅެން އިސްލާމް ދީނުގައި އޮތީ ކޮންތާކު ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންގެ ޒަރޫރީ މުހުތާދު ފުއްދަށް އެހީތެރިކަމެއް ދިއްކޮށްލީމާ  އެކަން ރިޝްވަތަށްވެ އެކަމުގައި ނަރަކަ ނޫން ތަނެއް އޮތް ކަމަށް ލަތީފަށް ނުވަނީތާއެވެ.

ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި މުޅި ދައުލަތް 7 އަހަރު  ދަވާލައިގެން ރިޝްވަތުދީ ރިޝްވަތުނަގާ ގައުމުގެ މުސްތަގްބަލް ފޭރިގަނެގެން އުޅުނު ބަޔަކު އަނބުރާ ވެރިކަމަށް ގެންނަންކ އިސްލާމުންގެ އިމާމުލްއަކުބަރަށް ވެގަނެގެން އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާއަށް ފަހު ނަބީކަމާ ރަސޫލުކަން ވަނީ ހަތިމްވެފައެވެ. މިހާރަކު ވަހީއެއް ނާންނާނެ އެވެ. 

ނިކަން ރަގަޅަށް ލޯހުޅުވައިގެން ބަލާ ބަލާށެވެ. ތިޔަ ޕްރަމޯޓްކުރާ ބައިގަނޑުގެ އިސް ސަފުގާ ތިބީ ބޮޑެތި ފާސިގުންކަން ރަނގަޅަށް އެނގޭނެއެވެ. ބަރަހަނާ ހާލުގާ ތިބި މީހުން އެމީހުންގެ ބަހުން ނިހާޔަތަށް ހިމެނޭކަން ހަމަލޮލުން ބެލުމުން އެނގޭނެއެވެ. ދުވަހު ކުއްޔަށް ކޮޓަރި ދިނުމުގައި ދަނގަޑު ތޭރީގެ ހުރަހެއްގެ ފަހަތުގައި މުއިއްޒު ކުރީ ކަސްބީ ވިޔަފާރިކަން މުޅިރާއްޖެ ދަނެއެވެ. މިހަގީގަތްތައް މިހެން ހުއްޓާ ޝޭހު ލަތީފް މަސައްކަތް އެކުރަނީ ދީނަށްޓަކައެއް ނޫނެވެ. މުއިއްޒަށްޓަކައެވެ. ސަލަފީން ބާރުވެރިކުރުމަށް ޓަކައެވެ.

ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ ތަރައްގީގެ އެއްވެސް މަޝްރޫއުއެއް ހުއްޓައިނުލައްވާނެކަމަށް ޑރ. މުއިއްޒު ވިދާޅުވުމުން ރައީސް ސޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރު ދިނުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރާން ޖެހިފައި އޮތް ކަމެއްކަން ކަށަވަރު ވެއްޖެއެވެ.  މި ސަރުކާރުން ފަށަފައިވާ ތަރައްގީގެ ކަންކަން ހުއްޓުމަކީ ތަރައްގީގެ ފިކުރުގެ ބަޔަކު ކުރާނެކަމެއް ނޫންކަމަށް ޕީޕީއެމް ޕީއެންސީ ކޯލިޝަނުގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ޑރ. މުޙައްމަދު މުއިއްޒު ވިދާޅުވުމަކީ ވެރިކަމަށް މުއިއްޒު އަދި ގެންނަން ނުޖެހޭކަމަށް ވިދާޅުވި ވިދާޅުވުމެކެވެ. 

ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ ނަން އޮތުމާ މެދު ޝައްކު ނުކުރާން ބުނެ އަޑު އުފުލީ ގާނޫނީ ހަމަތަކުން އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަށް ނެތްކަން އެނގި ތިބެއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ 109 މާއްދާގައި ބުނާ ޝަރުތުތައް ރައީސް ޔާމީނުގެ ކިބައިގައި ފުރިހަމަ ނުވާކަން އެނގިތިބެއެވެ. ގިނަ މީހުންނަކީ ގާނޫނީ ހަމަތަކަށް ފަރިތަ ބައެއް ނޫންކަމުން އެ މީހުން ގަބޫލު ކުރަނީ އެ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ސިޔާސީ ލީޑަރުން ދައްކާ ވާހަކައެވެ. ވަގުތުގެ ޖަޒްބާތުގައި މީހުން ޖައްސައިގެން މީހުން ވާވެއްދުމަކީ ސިޔާސީ ގިނަ ބަޔަކު ގަސްދުގައި ކުރާ ކަމެކެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނަށް އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ޝަރުތު ހަމަ ނުވާކަމަށް ކަނޑަ އަޅަން ދެން ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝިޕަށް ސްޕްރީމް ކޯޓު ވަރެއް ނެތެވެ. ވޮޑުމުލާ މައްސަލައިގައި ދެ އަކުރުގެ ފަރަގަކުން ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަން ވުމުން ސްޕްރީމް ކޯޓުން އިންސާފު ލިބެވޭ ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް އެ ކޯޓަށް ތައުރީފް ކުރިއެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓަކީ ސަރުކާރުގެ ނުފޫޒެއް ނުފޯރާ މުސްތަގިއްލު ތަނެއް ކަމަށް އެ މީހުން އޭރު ބުންޏެވެ. މިއަދު އެލަވަ ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ.

ރުހުމުގެ ލޮލަށް އައިބު ފެންނަ ކަމަށް ނުހެދިޔަސް ހަގީގަތަކީ ރައީސް ޔާމީނަކީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ޝަރުތު ހަމަވާ މީހެއް ނޫންކަމެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުން ކޮށްދިން ކަމަކީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ނަން ވޯޓުކަރުދާސް ކޮޅުގައި ޖެހެން ނެތްކަން ކަށަވަރުކޮށް ދިނުމެވެ. 

ވޯޓުކަރުދާސް ކޮޅުގައި ނަން އޮންނާނެ ކަމަށް ޝައްކު ނުކުރާން ބުނަމުން އައި އަނެއް ނަމަކީ ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދެވެ. 2018 ގެ ވޯޓު ކަރުދާސް ކޮޅުގައި ވެސް ރައީސް ނަޝީދުގެ ނަމެއް ނެތެވެ. އޭރު ނަޝީދު އޮތީ ގާޒީއަކު ރަހީނު ކުރުމުގެ ކުށުގައި ޖަލު ހުކުމުގައެވެ. މިހާރު ރައީސް ޔާމީނަށް ހިގާފަދަ ހުކުމެއް އެ ދުވަހު ނަޝީދުގެ މައްޗަށް ހިނގީއެވެ. 

ސެޕްޓެމްބަރ ނުވަނަ ދުވަހު އޮންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ވޯޓު ކަރުދާސް ކޮޅުގައި ރައީސް ނަޝީދުގެ ނަން އޮންނާނެ ކަމަށް ވަރަށް ބާރަށް ގޮވިއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީން ބަލި ވީއްސުރެ ސަޕޯޓަރުން ހިތްރުއްސާ ތާއީދު ހިފެހެޢްޓުމަށް ދެމުން އައި ޔަގީން ކަމަކީ ވޯޓު ކަރުދާސް ކޮޅުގައި ނަން އޮންނާނެ ކަމުގެ ޔަގީން ކަމެވެ. ރައީސް ކަމަށް ކުރިމަތިލުމަކަށް ނަޝީދަކަށް ގާނޫނީ ހުރަހެއް މިފަހަރު ނެތެވެ. ނަޝީދަށް ނެތީ ތާއީދުކޮށް ވެރިކަމަށް ގެނެސްދޭން މަސައްކަތް ކުރާނެ ބައެކެވެ. 

ހަމަތެދެކެވެ. ކުރީގެ ރައީސުންނަކީ މާޒީއެވެ. އެ މީހުންގެ ނަމެއް ދެނެއް މި ގައުމަކު ނުވިކޭނެއެވެ. 2013ގައި ދެވަނަ ފުރުސަތު ރައީސް ނަޝީދަށް ދިނެވެ. އޭގެން ނަޝީދުވީ ފޭއްޔެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް 2018ގައި ދިން ދެވަނަ ފުރުސަތުން ޔާމީނު ވެސް ވީ ފޭއްޔެވެ. މި ފަހަރު ދެވަނަ ފުރުސަތު ރައީސް ސޯލިހަށް އެ އޮތީ ދީފައެވެ. މި ފުރުސަތު ގެއްލިއްޖެނަމަ ރައީސް ސޯލިހަށް ވެސް ވަނީ ހަމަ އެހެނެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދާ ރައީސް ޔާމީނަކީ ޓެސްޓްކޮށް ބޮޑު ތަނުން ފޭލިވެފާ ތިބި ދެމީހުންނެވެ. ދެ މީހުންމެ ދެން ރަނގަޅުވާނީ ރަށުތެރޭން ކޮންމެވެސް އެހެން ކަމަކާ އުޅުނިއްޔާއެވެ. 

އޭގެ ފަހުން މައުމޫނު އެރީ މައްޗަށްތޯ ނޫނީ ދަށަށް ގޮސް އޮއްސުނީތޯ ކިޔާ މީހާ ވިސްނާށެވެ. އެމްއާރުއެމް ކިޔާ ކަނދުފައްޗެއް ބަނދެގެން ލައްކަ ފަލި ޖަހައިފިއެވެ. ހައްތާ ދިޔައީ ފަހަތަށެވެ. 

އެމްޑީޕީން އަންނި ނޫން ވެރިޔަކު ދެއްކިފަހުން އެޕާޓީގެ އެތެރޭގައި ބޭއްވި ކޮންމެ އިންތިޚާބަކުން އަންނި ދިޔައީ ބަލިވަމުންނެވެ. އޮފު ކެނޑި އޮއްސެމުންނެވެ. ޑިމޮކްރެޓްސް ކިޔާ ފައްތިޔަލެއްގައި އަންނި  ވެސް މައުމޫނު ޖެހި ފަލި އެދަނީ ޖަހަމުންނެވެ. ވާމޮޅެއް ލިބޭ ކުރިއެރުމެއް ނެތެވެ. މިއީ ކޮންމެހެން މައުމޫނާ އަންނި ވީމާ ވާގޮތެއް ނޫނެވެ. އެއީ ކަން ހިނގާ މަގެވެ. 

ޕީއެންސީގެ ކެންޑިޑޭޓޭ ކިޔާފައި ދެއްކި މުއިއްޒު ވެސް ވާނީ ޔާމީންގެ ސިޔާސީ ސަންދޯކުގައި އެޅި ދޮނަމަތި ފޮތިގަނޑަށެވެ. އެއީ ވެސް މުއިއްޒާ ޔާމީން ވެގެން ހިނގާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ދުނިޔެ ހިނގާ ގޮތެވެ.

މައުމޫނާ ޔާމީންގެ ނެތް ތިމާގެ ކަމެއް މުއިއްޒާ ޔާމީނުގެ ކިބަޔަކު ނެތެވެ. އަންނިއާ ޞޯލިހާ ނެތް ގާތް ގުޅުމެއް ޔާމީނާ މުއިއްޒުގެ ކިބަޔަކު ނެތެވެ. ފުރްޞަތު ލިބުނީމާ މުއިއްޒަށް އޮތީ ވަކިކޮން ޔާމީނެއް ހެއްޔެވެ؟ ބަލަން ތިބޭށެވެ. 

ސިޔާސީ ކަންކަމުގައި ގާތްތިމާގެ ލޭގެ ގުޅުމަށް ނުބަލާ އިރު، އެފަދަ ގުޅުމެއް ކިރިޔާ ވެސް ނެތް ޔާމީނަށް ބަލަންޖެހޭ އެއްވެސް ސަބަބެއް މުއިއްޒުގެ ކިބަޔަކު ވަކި ނޯންނާނެއެވެ.

އަދާލަތުން ޖުމްޙޫރީން އެމްޑީއޭ އިން ޕީޕީއެމަށް ބަދަލުވީ މުއިއްޒު ހިނގަންވާ މަގު މުއިއްޒަށް ފެންނާތީއެވެ. ވަޒީރުކަން 7 އަހަރު ކޮށް އިދިކޮޅުގައި އޮވެ މާލޭގެ މޭޔަރުކަން ހޯދީ މުއިއްޒުގެ މޮޅު ރޭވުމުންނެވެ. 

ޕީއެންސީ މެމްބަރަކަށް މުއިއްޒުވިތާ 6 ގަޑިއިރު ތެރޭ އިދިކޮޅު ރިޔާސީ ޓިކެޓް އެއޮތީ މުއިއްޒު އަތުގައެފެ. 

ގަބޫލު ކުރާށެވެ. ސިޔާސީ ލީޑަރެއްގެ ގޮތުގައި ޔާމީންގެ ނަންކިއުނު ދުވަސް މާޒީ ކަމުގައި ހަދާނީ އެހެން ދެވަނަ މީހެއް ނޫނެވެ. އެމީހަކީ މުއިއްޒެވެ. މޮޅުވާހަކަ ތަކާ ދައްކާ ޗަރުކޭހުން މުޅި އިދިކޮޅު އެކުގައި މުއިއްޒު ކޮޅަށް ކަހާ ހުސްކުރަމުންދާ ތަން ކޮންމެ ދުވަހަކު ދެކެން ތިބޭށެވެ. މާލޭގެ މޭޔަރުކަން ޕީޕީއެމުން ޕީއެންސީ އަށް ބަދަލު ކޮށްލި ގޮތަށެވެ.

ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ވާދަ ނުކުރެއްވޭ ހާލަތެއް އަތުވެއްޖެ ނަމަ އެ ދެ ޕާޓީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވެފައިވަނީ ޕީއެމް/ޕީއެންސީން ބޭނުންވާ ކެންޑިޑޭޓާއި ރަނިންމޭޓްގެ ކަންތައް ދެ ޕާޓީގެ ލީޑަޝިޕުން އަމިއްލަ އަށް ކަނޑައެޅުމަށެވެ. އެކަމަކު ދެ ޕާޓީންވެސް ނިންމީ ކެންޑިޑޭޓާއި ރަނިންމޭޓް ކަނޑައެޅުން ޔާމީނަށް ދޫކޮށްލާށެވެ. ސެނެޓްގެ އެ ނިންމުން ރައީސް ޔާމީނު ކުރިން ގަބޫލުފުޅެއް ނުކުރެއްވިއެވެ.

ޕީޕީއެމް ކެންޑިޑޭޓަށް ވާދަ ނުކުރެއްވެންޏާ ރައީސް ޔާމީން ފަހުން އެދިވަޑައިގަތީ ޕީއެންސީގެ ސެނެޓުން އެ މީހުންގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކާއި މެދު ގޮތެއް ނިންމައިގެން ކުރިއަށް ދިޔުމަށެވެ. އެގޮތެއްވެސް އެ މީހުންނަކަށް ކަމަކު ނުދިޔައެވެ. އެއްގަލަކަށް ނޭރުނެވެ. ރިޔާސީ ޓިކެޓް ބޭނުންވާ މީހުން ގިނައީއެވެ. އެންމެ ފަހުން އެކަން ނިންމަންވެސް އެ ޖެއްސީ ޖަލުގައި އޮންނެވި ލީޑަރަށެވެ. 

ދެ ޕާޓީގެ ރައީސުންނާއި ނައިބު ރައީސުންގެ އިތުރުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ތިއްބަވާ އެ ކޯލިޝަންގެ 8 މެމްބަރުން ހިމެނޭ ލީޑަޝިޕުގައި އަމިއްލަ ބާރެއް ނެތެވެ. ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީއިން ވާދަ ކުރާނެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކާއި ރަނިންގ މޭޓަކު އައްޔަނު ކުރުމަކީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ކަމަކަށް ހެދީއެވެ. ކެންޑިޑޭޓާއި ރަނިންމޭޓާ މެދު ޖޮއިންޓް ސެނެޓުން ގޮތެއް ނިންމަން ޔާމީނަށް ހުށަހަޅަން ލީޑަޝިޕުން ފާސްކުރިއިރު ޕީއެންސީން ބޭނުންވާ ގޮތެއް އެ ޕާޓީން އަމިއްލައަށް ނިންމަން ދެ ފަހަރަށް ޔާމީނު ފުރުސަތު ދެއްވިއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު އެގޮތަށް ކަންތައް ކުރެއްވިޔަސް އެނޫން ގޮތެއް ނުވާނެކަން ޔާމީނަށް ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަނެއެވެ. ޔާމީނަށް އެ ފުރުސަތު ދޫކޮށްލަން ސެނެޓުން ނިންމަނީ އެކަމަށް ބޭނުންވާ ބަޔަކު ނެތިގެނެއް ނޫނެވެ. އެނޫން ގޮތަކަށް އެކަން ހިނގައްޖެއްޔާ ވާނެ ވަރާ ކޮށްލާނެ ވަރު ހިތައް އަރާ އެހެން ގޮތެއް ހަދަން ނުކެރެނީއެވެ.

ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީގެ އުންމީދުވާރު ކަމާމެދު ގޮތެއް ނިންމުމުގެ ހައްސާސްކަން ބޮޑު މިދަނޑިވަޅުގައި ޕީޕީއެމްގެ ސެނެޓްގައި ކެންޑިޑެންސީ އާއމެދު މަޝްވަރާ ނުކުރާތީ ސެނެޓްގެ މެމްބަރުންގެ ތެރޭގައި ނުތަނަވަސްކަން ބޮޑުވެ ޒުވާބުން ހޫނުވެ ކިތަންމެ ދޮންވިޔަސް ޕީޕީއެމް- ޕީއެންސީ ސެނެޓް މެމްބަރުންނަށް ކުރެވޭނެ އެއްކަމެއްވެސް ނެތެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިނުގަންނަވާ ގޮތަކަށް އެކަކަށް އެއްކަމެއް ނުކުރެވޭ ވަރަށް ސެނެޓްގެ މެންބަރުން ތިބީފިތިފައެވެ. މީހެއްގެ މުށުތެރޭގައި ބަޔަކު ފިތިފައި އޮތްވަރު ނިކަން ދެކިބަލާށެވެ. ދެ ޕާޓީގެ ގާނޫނަކީ ވެސް ގަވައިދަކީވެސް އުސޫލަކީވެސް ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅު ބަސްފުޅެވެ.

(ހ) ދިވެހި މަންމައަކާއި ދިވެހި ބައްޕައަކަށް އުފަން ދިވެހި ރައްޔިތަކު ކަމުގައިވުން އަދި ބޭރު ޤައުމެއްގެ ރައްޔިތަކު ކަމުގައި ނުވުން.

(ށ) މުސްލިމަކުކަމުގައި ވުމާއި ، ސުންނަތް ޖަމާޢަތުގެ މީހަކު ކަމުގައިވުން.

(ނ) އުމުރުން ތިރީސް ފަސް އަހަރު ވެފައިވާ މީހަކު ކަމުގައި ވުން.

(ރ) ބުއްދި ހަމައަށް ހުރި މީހަކު ކަމުގައި ވުނ.ް.

(ބ) އަދާކުރާންޖެހޭ ސާބިތު ދަރަންޏެއް އޮތް މީހަކު ނަމަ، އެ ދަރަނި ޚަލާޞް ނުކޮށް ހުރި މީހަކު ކަމުގައި ނުވުން.

(ޅ) ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރި ކަން ސާބިތުވެގެން ބާރަ މަސް ދުވަހަށްވުރެ ދިގު މްއްދަތެއްގެ ޙުކުމެއް ކުރެވިފައިވާ މީހަކު ނަމ،ަ އެ ޙުކުމް ތަންފީޛުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ޙުކުމުން ކަނޑައެޅުނު އަދަބު މަޢާފް ކުރެވުނުތާ ތިން އަހަރު ވެފައިވާ މީހަކު ކަމުގައި ވުން.

(ކ) މި މާއްދާގެ (ޅ) ގައި އެހެން އޮތްކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް އެ މީހަކީ އިސްލާމް ދީނުގައި ޙައްދު ކަނޑައެޅިފައިވާ ކުށެއް ނުވަތަ މަކަރާ ޙީލަތް، ޓެކުން، ޚިޔާނާތުގެ ކުށެއް ކުރި ކަން ޝަރީޢަތަށް ސާބިތުވެފައިވާ މީހެއް ކަމުގައި ނުވުން.

ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަކީ ގާނޫނު އަސާސީގެ 109 ވަނަ މާއްދާގެ (ޅ)ގައި އެ ބުނާ ގޮތަށް "ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރިކަން ސާބިތުވެގެން ބާރަ މަސް ދުވަހަށްވުރެ ދިގު މްއްދަތުގެ ޙުކުމެއް ކުރެވިފައިވާ" މީހެކެވެ. އެ ޙުކުމް ތަންފީޛު ކޮށެއް ނުނިމެއެވެ. ހުކުމް ދަނީ ތަންފީޒު ކުރެވެމުންނެވެ. ޔާމީނަށް ސާބިތު ވެފައިވާ ޖިނާއީ ކުށުގެ އަދަބު އަދި މައާފު ކޮށްދީފައި ވެސް ނުވެއެވެ. އެހެން ކަމުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަޤާމަށް އިންތިޚާބު ކުރެވޭ މީހެއްގައި ހުންނަން ޖެހޭ ކަމަށް ގާނޫނު އަސާސީގެ 109 މާއްދާ ބުނާ ޝަރުޠުތައް ފުރިހަމަވާ މީހަކަށް ޔާމީނު ނުވެއެވެ.

އިލެކްޝަނުން ޔާމީނުގެ ފޯމް ބަލައިގަތަސް މި އަހަރު އޮންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރާ މީހުންގެ ލިސްޓްގައި ޔާމީނުގެ ނަން އޮންނާކަށް ފުރުސަތެއް އަދި ނެތެވެ. ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ޖިނާއީ ހުކުމެއް ތަންފީޒު ކުރަމުން ދަނިކޮށް ސްޕްރީމް ކޯޓަކަށް ވެސް ޔާމީނުގެ ނަން ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ އުންމީދުވާރަކަށް ނުހެދޭނެއެވެ. 

ޔާމީނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި މި ދަނޑިވަޅު ވާދަ ކުރެވޭނެ އޮތީ އެންމެ ގޮތެކެވެ. ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތުވެ ހުކުމްކޮށްފައި ޖިނާއީ ދެ ކުށަކީ ޔާމީނު މައްޗަށް ކުށް ސާބިތު ނުވާ ދެހުކުމް ކަމަށް ސްޕްރީމް ކޯޓުން ކަނޑައެޅުމެވެ. އިސްތިއުނާފް މަރުހަލާގައި އޮތް އެ ދެ މައްސަލާގައި ހައިކޯޓުން ހުކުމެއް ނުއިއްވާ އޮއްވާ ސްޕްރީމް ކޯޓުން އިސްނަގައިގެން އެ މައްސަލައިގެ ހުކުމް ބާތިލު ކުރުމަކީ ވުމަށްވުރެ ނުވުން ކައިރި ކަމެކެވެ.

އަސްލު މައްސަލައަށް އިންސާފު ހޯދާނުދީ ވަކި މީހަކަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރަން ފުރުސަތު ހޯދާދިނުމަށް ބޮޑު ޖިނާއީ ކުށްވެރިއަކީ ކުށްވެރިއެއް ނޫންކަމަށް ކަނޑައެޅުމަކީ ސްޕްރީމް ކޯޓުން ކުރާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނީ ހުކޫމަތު ހިނގާ ތަނެއްގައި އެއްޔަކީ ކޮށްއުޅޭ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއް މިހެން އޮތަސް ޔާމީނަށް ކެންޑީޑެންސީ ދިނުމަށް ސްޕްރީމް ކޯޓުން އަމުރު ކޮށްފާނެ ހެއްޔެވެ.    

ހިޔާނާތާ ފަސާދައިގެ ސަބަބުން ޔާމީނަށް އިންތިހާބުގައި ވާދަ ނުކުރެވޭނެކަށް ކުރިން ވެސް އެނގެއެވެ. ޔާމީނަށް ވާދަ ކުރެއްވޭ ގޮތަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝިޕުން ނުކުރެއެވެ. ވަގުތު ދުއްވާލީ ބޭކާރު ކަންކަމުގައި ޝޯ ކުރުމުގައެވެ. ބައިބޯ ޕީޕީއެމަށް ހެޔޮވަރުގެ މުޒާހަރާއެއް ޖައްސާލާ ސަރުކާރަށް ޕްރެޝަރކޮށް ނުލެވުނެވެ. އިންޑިއާ އައުޓަކާ ޗާގޯހެއްގައި ދުވަސްތައް ދުއްވާލީއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ނެރޭކަށް ލީޑަރޝިޕުން ކަމެއް ނުކުރެއެވެ. ކޮންމެ މީހަކު އުޅުނީ އެ މީހަކު މަޝްހޫރުވާށެވެ. ނަމުގައި ޔާމީނެވެ. 

ހަރާން ހުކުން މުޒާހަރާ ވެސް އެއްޗަކަށް ވާހެން ޖައްސައެއް ނުލައެވެ. ކަސްރަތު ކުލާހަކަށް ނުއުމުރުގެ ކަނބަލުން ކޮޅެއް ގޮސްގެން އުޅޭހެން ކޮންމެ ރެއަކު ގަޑިއެއް ހާއިރު އުޅެލާ އުޅުންފިޔަވާ ކުރިކަމެއް ނެތެވެ. އާއްމު މެންބަރުންގެ ލޮލުގައި އަޅުވާ އަދުނެއްގެ ގޮތުގައި ޔާމީން ޔާމީން ދުލު ކުރިން ކިޔާލަ ކިޔާލާ ތިބެ ލީޑަރޝިޕުން ކުރަމުން ދިޔައީ އެހެން ކަމެކެވެ. ޑރ. މުއިއްޒު ރައީސް ކަމަށް ފައްކާ ކުރުމެވެ.

ވަކި ސަރިކާރެއްހެން މާލެ ސިޓި ކައުންސިލް މުއިއްޒު ހިންގަމުން އައީ ސަމާސާއަކަށް ނޫނެވެ. ތަފާތު ދައްކަމުން ބޮޑު އީދު ގިޑިގެ ތަކުން މާލެ ދިއްލާލީ އޮޅުމަކުން ނޫނެވެ. މާލޭ މޭޔަރުކަމުގެ އެޑްވާންޓޭޖް ނަގައިގެން މުއިއްޒު އައީ ބަރާބަރަށް ޖާގަ ހަދަމުން ފައްކާ ވަމުންނެވެ. ރިޔާސީ ރޭހަށް މުއިއްޒު ނިކުތުމަށް އޮތް ހުރަހަކީ އަބަދުވެސް ޔާމީނެވެ. ޔާމީނާ ހެދި މުއިއްޒަށް މަގު އޮތީ ބަންދު ވެފައެވެ.

އެންމެ ފަހުން މުއިއްޒު ހުރީ ޔާމީނުގެ ފަހަތުގައި ކަމަށާއި ޔާމީނަށް ވަފާތެރި ވާނޭ ކަމަށް ބުނީ އޮޅުމަކުން ނޫނެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ސިޔާސަ ކުދިންނަށް އޮޅުވާލުމަށެވެ. ވަރަށް ފުރިހަމަޔަށް މުއިއްޒު ތައްޔާރުވެ ފަހު ވަގުތު މުއިއްޒު ގޯލްޑަން ގޯލް އެ ޖަހާލަނީ ކީޕަރު ގައިގާ ޖައްސާ ގޯލު ކަނަށެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ވާދަ ނުކުރެވިއްޖެ ހާލަތެއްގައި އޮތް އޮޕްޝަނުގެ ގޮތުގައެވެ. ޕީއެންސީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ގޮތުގައެވެ.

ގާނޫނީ ގޮތުން ޔާމީނަށް ރިޔާސީ ރޭހަށް ނުނިކުމެވި ފޯމް ބާތިލުކޮށްލާއިރު ޕީއެންސީ ކެންޑީޑޭޓް މުއިއްޒުގެ ކެންޑީޑެންސީ ބަލައިގަނެވޭނެއެވެ. މުއިއްޒު ބަލައިގަތުމަށް ގާނޫނީ ހުރަހެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. މުއިއްޒު ނިކުންނަނީ ރައީސް ޔާމިންގެ ލަފާފުޅާއެކުގައި ކަމަށް ބުނީމާ ނިމުނީތާއެވެ. އެ ވާހަކަ ތެދުކޮށް ދޮގު ކުރެވޭނެ ގޮތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ޔާމީނު ދޫވެ ހަގީގަތް ސާފު ވާއިރު އޮންނާނީ ވަގުތު ފާއިތުވެފައެވެ. 

އިދިކޮޅު ކޯލިޝަންގެ ވިސްނުން މިވަގުތު ހުރީ ޔާމީންގެ ކެންޑިޑެސީ ފޯމުގެ އިތުރަށް ޕީއެންސީން ކެންޑިޑޭޓަކާއި ރަނިން މޭޓު ކަނޑައަޅައި އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނަށް ފޯމު ހުށަހެޅުމަށެވެ. ރައީސް ޔާމީންގެ ކެންޑިޑެސީ ފޯމު ކިމިޝަނުން ބަލައި ނުގެންފިނަމަ ޕީއެންސީ ކެންޑިޑޭޓް ޑރ. މުއިއްޒު ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނުކުތުމުން ޔާމީނު ގުރުބާންކޮށް މުއިއްޒަށް ޕީޕީއެމާއި ޕީއެންސީ މިލްކުވީއެވެ. ކިހާރީތި ހެއްޔެވެ.

ފިސާރި ވިސްނުންތެރި ކަމާއެކު ދުރާލާ ޑރ. މުއިއްޒު އެތެރޭގައި ހުރެ މުޅި ޕީޕީއެމް އަތްދަށު ލީއެވެ. ޖުމްހޫރީން ބޮޑުފަޅިވަރެއް އިގްބާލާއި އަލީ އާރިފް ގެންނާނެއެވެ. މުއިއްޒުގެ ޅިޔަނު ޝައިހު ޖަނާބުގެ ދެދަރިން ކަމަށްވާ އަބްދުއްލާއާއި އިބްރާހީމް މުއިއްޒުގެ ފަހަތަށް ސަލަފް ޖަމްއިއްޔާ ގެނެސް ދޭނެއެވެ. ޕީއެންސީގެ ރަނިންގ މޭޓަކަށް ނިކުންނާނީ އަލީ ރަމީޒު ނޫންކަމެއް ނޭގެއެވެ.  

ޑރ. މުނައްވަރާއި ޑރ ޑީޑީ އާއި އަލްހާނު ފަހުމީއާއި އައްޑޫ އަސްލަމަކީ އެމްޑީޕީގައި ގަދަކޮށް ތިބި އެމްޑީޕީ މީހުންނެވެ. ފަހަރަކު ވަކެއް ވައްޓަމުން ގޮސް އެމްޑީޕީގައި ހުރި އައްޑޫގެ އެންމެ ފަހު ފުލުވައް ކަމަށްވާ މެމްބަރު އަސްލަމް ވައްޓާލީ އަންނިއެވެ. ފުލުވައް ވެއްޓުނީމާ ރޫޅޭ ގޮތަށް އައްޑޫއިން އަންނި ރޫޅި ފުނޑުވީ އެސަބަބާ ހެދިއެވެ.  

މޮޅުވާހަކަ ތަކުން ބަޔަކު ހެއްލޭނީ ވަކި ވަރަކަށެވެ. އަބަދަކު އެންމެނަކު މޮޔަ ހައްދައިގެން އެކަކަށް ވެސް ނޫޅެވޭނެއެވެ. އަންނި ބުނިއްޔާ ބުނިހާ ކަމެއްކޮށް ކަނާތުން ޖަހާ ވާތް ބުރިކޮށްގެން ވެސް އައްޑޫ މީހުން ތިއްބެވެ. މެގަޗިޕް މީހެއްގެ އަތުގައި ހިފައިގެން އައްޑޫއަށް ގޮސް މިއީ އައްޑޫ މީހެކޭ ބުނެ އައްޑޫ އިން އިބޫއަށް ލިބޭ ވޯޓް މަދުކުރަން އަންނި އަރާ އެ އުޅެނީ  އައްޑޫގައެވެ. 

ދިވެހިން ކިޔާ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގައި ތިބި އެންމެ ތަންދޮރު ދަންނަ ހޭޖެހޭ ތަހުޒީބު މީހުން ގިނައީ އައްޑޫ ގައެވެ. މުނައްވަރާއި ޑީޑީއާއި އަލްހާނާއި އަސްލަމްގެ ކަންތަކާ މެދު ނުވިސްނާ ، މިފަހަރު އަންނިގެ މެގަޗިޕް ގައި އައްޑޫ މީހުން ޖެއްސިއްޖެ ނަމަ ، އައްޑޫ މޮޔަ ހެއްދުމުން މިފަހަރު އަންނިއަށް ތަށި މިލްކު ވާނެއެވެ.

އައްޑޫމީހުންނާ މެދު އަންނިގެ ހިތުގައި ކުޑަ ނަމަވެސް އަގަލެއް އޮތްނަމަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނު ހަދާ ބާރުގެ ވެރިޔަކަށް މިއަދުވެސް ހުރީހީ އައްޑޫ މީހެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ 54 މެމްބަރުންނަށްވުރެ ގިނަ މެމްބަރުން ސޮއިކޮށް އަންނިގެ އިތުބާރު ނެތްކަމަށް ނިންމީމާ ގަދަބާރުން ރިޔާސަތު ދޫނުކޮށް އަންނި އެހުރީ އައްޑޫ އަސްލަމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ 3 ބާރުން އެއްބާރުގެ ވެރިކަން ލިބުނަ ނުދޭށެވެ. އަންނި އެކަން ނުކުރާން ހުރި އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކީ އަސްލަމަކީ އައްޑޫ މީހަކަށް ވާތީއެވެ.  

އެކަން އެހެން ކޮށްފާމެ އިބޫއަށް އައްޑޫން ލިބޭ ވޯޓް މަދު ކުރާނަމޭ ހިތާ ކުޑަކާފު ބޮޑުކާފުން 3 ހާސް ހަމަނުވާ މެގަޗިޕް މީހަކު ދައްކައިގެން އައްޑޫ މީހުންގެ ބޮލަށް ޗިޕް ޖަހާ ، އައްޑޫ މޮޔަ ހެއްދުމުން ތަށި މިލްކް ކުރަން އަންނިއަށް އައްޑޫއަށް އަރަން ކެރުނު ކަމެވެ. ޑރ މުނައްވަރު ކުރިމަތި ލައްވައިގެން ވެސް އަންނި ކުރަން ބޭނުން ކަމަކީ އައްޑޫއިން ރައީސް އިބޫއަށް ލިބޭ ވޯޓް މަދު ކުރުމެވެ.

ތަންކޮޅެއް ފުންކޮށް އައްޑޫ މީހުން ވިސްނަން ވެެއްޖެއެވެ. އަންނިއަކީ ފިސާރި މާލޭ މީހެކެވެ. އަންނިއަށް ވެގެން މާލެ ނޫން ހިންނަވަރު މީހެއް ނުވަތަ އައްޑޫ މީހަކަށް ބާރެެއް ލިބުނަކަ ނުދޭނެއެވެ. 

އަންނިގެ މަޅީގައި އިތުރަށް އައްޑޫ މީހުން ޖެހިއްޖެ ނަމަ އައްޑޫ ވާނީ ރާއްޖޭގައި އެންމެ ގިނަ ކޮހުން އުޅޭ ސިޓީ އަށެވެ. މޮޅު ވާހަކަ ދައްކައިގެން މާޒީގައި އަންނި ވަނީ އައްޑޫއަށް ލައްކަ ފަހަރު ލަގާ ދީފައެވެ. މިއީ އައްޑޫ މީހުން މޮޔަހެެއްދުމުން އަންނި ތަށި މިލްކު ކުރާނަމޭ ހިތާ އުޅޭ ފަހަރެވެ. ބަލަން ތިބެމާ ބަހީއެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓު އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހް އެމްއާރުއެމަށް ކޯލިޝަން ހެދުމަށް ދައުވަތު ދެއްވީ ސަރުކާރު ހިންގާ ކޯލިޝަނުގައި އެމްއާރުއެމް އޮތީމައެވެ. އެނޫން ސަބަބެއް އެމްއަރުއެމަށް ދައުވަތު ދޭން ޖެހޭ އޮތީއެއް ނޫނެވެ. 2018 ގައި ކޯލީޝަން ހަދަން އައީ އެންމެ ތިން އަކުރު ހިފައިގެން ހުސް އަތާއެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ހައިސިއްޔަތުވެސް ނެތީހެވެ. އެކަމަކު ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރަކަށް ވެގެން 15 ޕަސެންޓް ސަރުކާރުން ހޯދައިގެން ނެތް މޮޅުގައި ފަސް އަހަރު ހޭދަކޮށްފައި ތާއީދެއް ނުކުރަމޭ ބުނީމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އެންމެ ގޮނޑިއެއް ލިބިފައި ނެތަސް ހެޔޮތާއެވެ. ސިޓީކައުންސިލަކުން އަތޮޅު ކައުންސިލަކުން ރަށު ކައުންސިލަކުން އެންމެ ގޮނޑިއެއްހާ ހިސާބުވެސް އެމްއާރު އެމަށް ލިބިފައި އޮތީއެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގައި ތިބެންޖެހޭ ގާނޫނީ އަދަދު ކަމަށްވާ 3000 މެންބަރުން ހަމަ ވަނީ އެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ތާއީދު ނެތަސް 30 އަހަރު ވެރިކަން ކުރި ރައިސް މައުމޫނަށް ކުރާ އިހުތިރާމެއް ފިޔަވާ އެހެން އެއްޗެއް އޮތް ބައެއް ނޫނެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސަތުތަކަށް ތާއީދުނުކޮށް އެމްއެމްއާރު ކޯލިޝަނުން ވަކިވިޔަސް އެއީ ރައީސް ސޯލިހުއަށް އަދި އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރުމަށް އޮތް ގޮންޖެހުމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސަތު ތަކަކީ ރައްޔިތުން ގާތުން އަހައި އޮޅުންފިލުވައިގެން ތަންފީޒުކުރާ ސިޔާސަތުތަކެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސަތަކީ ފާރިސް މައުމޫނަށް ރަނިންގ މޭޓްކަން ދީގެން ރައީސް މައުމޫނުގެ ލެގަސީ ނަގަހައްޓާ ދެމެހެއްޓުމެއް ނޫނެވެ. 

• އަންނި  ޒުވާން   
• އިބޫ  މުސްކުޅި  

އިބޫ އަށް ލިބޭ ވޯޓް މަދު ކުރާނަމޭ ހިތާ އައްޑޫ މީހުންނަށް މެގަޗިޕް މީހަކު ދައްކަން އަންނި ބޭއްވި ޖަލްސާގައި ރައީސް އިބޫއަށް އަންނި ގޮވި ކުނި ހުތުރުން މިއީ ކުޑަވަރެކެވެ. 

މީހެއްގައި އަޚްލާގެއް ގޮތެއް  ފޮތެއް ނެތޭނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ. މީހަކު ލަދު  ހަޔާތް  ކުޑަވާނީ މި މިންވަރަށެވެ. އެކަމު ތިމާމީ ޑިމޮކްރަސީގެ އައްޕައާއި އިންސާނީ ހައްގުގެ އަމަޔޯލައެވެ. އެއަށް ނުވިޔަސް އެންމެން ދަންނަ ކަމެއް އެބައޮތެވެ. އެއީ އަލަމްގިރި އަކީ އޭނާގެ ފަހަރި ކަމެވެ. 

ދިވެހިންގެ މައިކަށި ހިމުން ކޮށްގެން ވެރިކަން ހަވާލު ކުރީމާ ހެޔޮމަގުން އެކަން ކުރާކަށް ނޭނގުނެެވެ. އުޅެގަތް ގޮތުންނާ ތެޅެގަތް ވައްތަރުން އޮބި ނޯވެގެން 3 އަހަރުން މަގުމަތިވީ އެވެ. 

މީނާގައި ގާބިލްކަމެއް ހިކުމަތެއް ކެތްތެރި ކަމެއް ނެތުނީމާ އަނެއް 7 އަހަރު އެމްޑީޕީ މީހުންނަށް ޖެހުނު ހާލު މާތްކަލާނގެއާ ވަކީލެވެ. އެމްޑީޕީ މެމްބަރުންނަށް އަންނި ދަސްވެ އޭނާ ދޫކޮށްލީ އެހެންވެއެވެ. 

މިހާރު އެއުޅޭ ގޮތެކެވެ. ގޭގައި އުޅުނު ހިންނަވަރު ކުއްޖަކު ވެރިކަމުގައި ހުއްޓަތީވެ އެހުރީ ހަސަދައިން ފޯވެފައެވެ, އެހެންޏާ! މިއީ މާ މާލެ ވަންތަ ރަސްމަތިފުށު  ދަނޑިކޮށީ ދަރިކޮޅުގެ ބޭފުޅެކޯލައެވެ. ތިޔަ ބުނާ ދަނޑި ދިވެހިން ދުށީ އަލަމްގިރި ފިލްމުންނެވެ. އޭގެ ފަހުން ދަނޑިމޮޓްރެކްސްގެ ފަރާތުންނެވެ.

އުމުރުން 70 އަހަރުން މަތިވެފައި ހުރި ސޭޓަކު ވެރިކަމަށް ގެނެވޭތޯ ދުވުނީ އޭނާ ޒުވާން ކަމުން ހެއްޔެވެ؟ އަންނަ މޭ މަހު 65 އަހަރުގެ 5 ހާސް ޔާމީނު ވެސް ނަގާނެއެވެ. އެކަމު ޔާމީނަށް ކުރި ފްލާރޓަކާ ޕީޕީއެމް އަކުން ވެސް އަޅައެއް ނުލިއެވެ. ހިތުގައި އޮތް ހަސަދައިން އިބޫ ނޫން އެންމެން އަންނިއަށް ޒުވާނެވެ.

އަންނިގެ ހަސަދައާއި ނަފްރަތާއި އަދާވާތްތެރި ކަމުގައި ރާއްޖެ އަންދާ އަޅިއަށް ހެދުމުގެ ކުރިން އޭނާއާއި ފެއަށް ޖެހުމަކީ ދިވެހިން ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެެކެވެ. އިނދެގެން އުޅުނު އަނބިމީހާ ބެޗީމާ އެމީހާ އެހުރީ ޑިލޭ ސްޕްރޭ އިން ވެސް ނުޗަލާ ވަރުވެފައެވެ.

ރައީސް ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ޕީޕީއެމްގައި ހިންގާ އެއް އޮއެވަރުގައި އިސްކޮށް ހުންނަވަނީ މާލޭ ސިޓީ މޭޔަރ ޑރ. މުއިއްޒުކަމަށް ސެނެޓަރ ތުހުމަތު ކުރައްވައެވެ. ޑރ. މުއިއްޒު އިސްވެ ހުންނަވާ ހިންގާ ހަރަކާތުގެ އަމާޒަކީ ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް މުއިއްޒުއަށް ހޯއްދެވުން ކަމަށް ވެއެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓް ނުލިބިއްޖެ ނަމަ ރައީސް ސޯލިހުގެ ރަނިންގ މޭޓަކަށް ވެވަޑައިގަންނަވަން ވެސް މުއިއްޒު ހުންނެވީ ތައްޔާރަށެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ޕީޕީއެމްގައި ހިނގާ އަނެއް އޮއިވަރަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ އިރުޝާދުގެ ދަށުން ހިންގާ އޮއިވަރެއް ކަމަށް މައުލޫމާތު ދެއްވި ސެނެޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ. ރައިސް ނަޝީދުގެ އިރުޝާދަށް އިސްކޮށް މަސައްކަތް ކުރަނީ ޕީޕީއެމް ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ބައެއް މެންބަރުން ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވެއެވެ. ނައިފަރު ދާއިރާގެ މެންބަރ އަހުމަދު ޝިޔާމާއި މަހިބަދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރ ޠާރިގް (ޓޮމް)އާއި މަސައްކަތް ކުރައްވަނީ ސީދާ ރައީސް ނަޝީދުގެ އިރުޝާދަށް ކަމަށް ސެނެޓަރ ވިދާޅުވެއެވެ.

އޭނާ ތުހުމަތު ކުރައްވާ ގޮތުގައި "ކުރިޔަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް އަމާޒުކޮށް ޝިޔާމް މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދަވަނީ ނަޝީދުގެ އިރުޝާދާއެކު ވަކި އެޖެންޑާއެއް އޮވެގެން" އެވެ. ޝިޔާމްއާއި އިންޑިއާ އެމްބަސީއާވެސް ގާތް ގުޅުމެއް އޮންނަކަމަށް އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްގެ އިސް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ތުހުމަތު ކުރައްވާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވެއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުގެ އިރުޝާދަށް މަސައްކަތްކުރާ ޕީޕީއެމް ހަރަކާތުގައި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރ ގާސިމް އިބްރާހީމްއާއި އިންޑިއާ އެންބަސީގެ ދައުރެއް އޮންނަ ކަމަށް ވެސް ނަން ހާމަކުރަން ނޭދޭ ސެނެޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ. ޕީއެންސީގެ ރައީސް އަދުރޭއާއި މާވަށު ދާއިރާގެ މެންބަރ މުހައްމަދު ސައީދުގެ ކޮންޓްރޯލު އޮންނަނީ ގާސިމް އަތްޕުޅުގައި ކަމަށް ވެސް އޭނާ ތުހުމަތު ކުރައްވައެވެ.

ޕީއެންސީގެ ނާއިބު ރައީސް އަދި މާވަށު ދާއިރާގެ މެމްބަރު މުހައްމަދު ސައީދުއާއި، ޕީޕީއެމްގެ ނާއިބު ރައީސް އަދި ނައިފަރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަހުމަދު ޝިޔާމް އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީގެ ފަންޑު ރައިސިން ކޮމިޓީން ދުރުކޮށް ދަ ޑިމޮކްރެޓްސް އާއެކު ޕީޕީއެމުން ކުރިޔަށް ގެންދާ ސިޔާސީ މަޝްވަރާ ތަކުން އެއްފަރާތް ކުރުމަށް ރައީސް ޔާމީނު އެންގެވީ އެހެން ވެގެން ކަމަށްވެއެވެ. އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްގެ ފަންޑް ރައިސިން ކޮމިޓީއާއި އަދި ސިޔާސީ މަޝްވަރާތަކާ ބެހޭ ކޮމިޓީގެ ކޮމްޕޮޒިޝަނަށް ބަދަލު ގެނެސްފައިވަނީ ރައީސް ޔާމިން ޖަލުން ފޮނުއްވާފައިވާ ނޯޓަކާއި ގުޅިގެން ކަމަށްވެއެވެ.

ޕީޕީއެމް - ޕީއެންސީ ކޯލިޝަންގެ ނަމުގައި ސިޔާސީ މަޝްވާރަތައް ކުރިޔަށް ގެންދިއުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ފަރެސްމާތޮޑާ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ހުސެއިން މުހައްމަދު ލަތީފްއާއި، ނައިފަރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަހުމަދު ޝިޔާމްއައި، މަހިބަދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަހުމަދު ތާރިގް (ޓޮމް)ގެ އިތުރުން މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ މެމްބަރު އިބުރާހިމް ޝުޖާ ހިމެނޭ ކޮމެޓީއަކީ ޗާގޯސް މައްސަލައާއި ގުޅިގެން އުފެދުނު ކޮމެޓީއެކެވެ. އެ ކޮމެޓީން އިދިކޮޅު ސިޔާސީ މީހުންނާއެކު ސިޔާސީ މަސައްކަތް ކުރަމުން ދަނީ ޕީޕީއެމް ސެނެޓުން އެއްވެސް ފެންވަރެއްގައި ނިންމުމެއް ނިންމާ ރުހުން ދީގެން ނޫން ކަމަށް ސެނެޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ސޮއި ކުރައްވާ ލިޔުމަކުން ނާންގަވާހާ ހިނދަކު ރައީސް ޔާމީނު ނޫން ފަރާތަކަށް ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދިނުމަށާއި އެހެން އެއްވެސް ސިޔާސީ ބައެއްގެ ފަހަތަށް ޕީޕީއެމް އެރުމަށް ޕީޕީއެމްގެ މެޖޯރިޓީ ދެކޮޅު ކަމަށް މައުލޫމާތު ދެއްވި ސެނެޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ.  

ޕީޕީއެމްގެ 3 މެމްބަރަކު ބުރާސްފަތި ދުވަހު ޖުމުހޫރީ މައިދާނުގައި ހިންގި ކަމަކީވެސް ޕީޕީއެމްގެ ލީޑަރޝިޕްގެ މަޝްވަރާއެއް އަދި ސެނެޓްގެ ނިންމުމެއް ނެތި ނަޝީދުގެ އިރުޝާދަށް ޝިޔާމް އިސްވެ ހުންނަވާ ހިންގެވި ކަމެއް ކަމަށް ޕީޕީއެމްގެ ސެނެޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ.

ބޮޑުވަޒީރުކަން ކުރަން ވާނީވެސް ނަޝީދެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ވެސް ތާއަބަދަށް އޮންނަންވާނީ ނަޝީދަށެވެ. ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދުމަކީ ނަޝީދު ނޫން އެއްވެސް ބޭފުޅެއްގެ އަމާޒަކަށް ހަދައިގެން ނުވާނެއެވެ. އެނޫން މީހެއްގެ އަމާޒަކީ ވެރިކަން ހޯދުން ކަމަށްވާނަމަ އެއީ ކަންބޮޑުވުން ނަޝީދަށް އޮތް ކަމެކެވެ.

އެހެން ޕާޓީއަކުން ނުވަތަ އެހެން މީހަކު ވެރިކަން ހޯދަން ކުރާކަމެއްގައި ނަޝީދު ބައިވެރި ނުވާނެކަން ގިނަ ބަޔަކަށް ކުރިންވެސް އެނގެއެވެ. އެހެން ފަރާތަކަށް ވެރިކަން ހޯދާދިނުމުގައި ނަޝީދު ބައިވެރި ނުވާނެއެވެ. ނިސްބަތުން ނަޝީދުގެ ސަޕޯޓް ބޭސް އެންމެ ބޮޑު ރަށްކަމުގައިވާ ބ. ތުޅާދޫގައި އެ ވާހަކަ އެންމެ ފަހުން ސާފުކޮށް އެ ބުނީއެވެ.

# އަންނިއާއި އެކު ދަ ޑިމޮކްރެޓްސް އަށް - ޖަލްސާގައި ނަޝީދު ހީކުރި ވަރާ ގާތަށް ވެސް ނަޝީދާއެކު ދަ ޑިމޮކްރެޓްސް އަށް މީހަކު ސޮއެއް ނުކުރިއެވެ. އަރައިގެން ރުޅީގައި ވަރުބޭލީ އެމްޑީޕީއަށެވެ. ވަޒީފާގެ ބޭނުމުގައި ސަރުކާރުގެ މަގާމު ތަކުގައި ތިބި ނަޝީދުގެ އައުވާނުން މަގާމް ދޫކޮށް މުކޮހުންގެ ތެރެއަށް އައިސް ވަނުމަށް ނަޝީދު ގޮވާލީމާ ދެތިން ކެނަޔަކު އަޔަސް ރަނގަޅު ސިޔާސީ މީހަކު އަމިއްލައަށް ހަލާކުގެ ތެރެއަށް ވެއްޓި ނުގަންނާނެކަން ނަޝީދަކަށް ނޭނގުނެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކެންދޫ ދައިރާގެ މެންބަރު އަލީ ހުސައިނަށް އެމްޑީޕީގެ ފުލުވަކަކީ ނަޝީދޭ ހީވެ ކަންބޮޑުވެގެން ޓްވީޓެއް ކުރިޔަސް އެމްޑީޕީގެ ފުލުވަކަކީ ނަޝީދުކަމަށް ވެގެނެއް އެމްޑީޕީއަކުން ނޫޅެއެވެ. ގާސިމު ނެތިއްޔާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ވުޖޫދުގައި ނެތި ރޫޅިގެން ދާނެކަން ކަށަވަރުވާ ޖުމްހޫރީންނަށް ކަށިކެޔޮގަޑެއް ގޮތުގައި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ސިފަވުމަކީ އެމްޑީޕީއަކީ ކަށިކެޔޮ ގަނޑެއްގޮތުގައި އަލީމެނަށް ސިފަވެދާނެ ކަމެކެވެ. ކައްޓަފުޅިއަށް ފެންނާނީ އޭތި އޮންނަވަޅުގެ އެތެރެ އެކަންޏެވެ. 

އަލީ ހުސައިނުގެ ޓްވީޓް ފެނި ފުލުވަކަށް ހެދި ގަނެގެން އެމްޑީޕީ ރޫޅާލަން ގޮވިޔަސް ނަޝީދަކަށް އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ. އިރެއްގައި މުޅި ޕާޓީ އަންބޮނޑިއަށް ލައިގެން ކީހާލަވައަކަށް ނެށި ޒަމާން ފަސްދީ ހިނގައްޖެއެވެ. އެމްޑީޕީއަކީ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީއެވެ. އެ ޕާޓީއަކީ ތަފާތު ހިޔާލަށް ޖާގައޮވެ ހިޔާލު ތަފާތު ވުމުން ހައްލު ހޯދައިގެން ކުރިއަށްދާން ދަންނަ ތަސައްރަފު ފުދިފައިވާ ޕާޓީއެކެވެ. ވަކި މީހަކު ބާރުވެރިކޮށް ވަކިމީހަކު ސައިޒްކުރާ ޕާޓީއެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ މީހަކަށްމެ އެންމެ މައްޗަށް އެރުމުގެ ދޮރު ހުޅުވިފައިވާ މިނިވަން ހިޔާލުގެ ޕާޓީއެކެވެ. ވަކި މީހަކަށްޓަކައި ހުއްޓި ތަޅުލެވިފައިވާ ޕާޓީއެއް ނޫނެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ދަފްތަރުގައި ނުޖައްސާ މެންބަރުންނަށް ހަދައިގެން ގެންގުޅުނު 39ހާސް މީހުން މަގުމަތިކޮށްލި ހަސަން ލަތީފު ބުނާ އިރަށް އަނެއް ބޮނޑިބޯން މީހަކު ހަސަނުމެންނަކާ ނުގުޅޭނެ ނޫން ހެއްޔެވެ. އެ ބުނާ 39 ހާސް މެންބަރުން އެމްޑީޕީން ވަކިވީ ހަސަން ލަތީފުމެން އެ މީހުންގެ ވާޖިބު އަދާނުކޮށް އޮވެގެންކަން އެ އެންމެން ދަނެއެވެ. 

ޕްރައިމަރީގައި ބަލިވާ ކެންޑިޑޭޓަށް ތާއިދުކޮށް ވޯޓުދޭ އެންމެން ޕާޓީ ދޫކޮށް ވޯޓުދިން ކެންޑިޑޭޓް ޖަހާހާ ބެރަކަށް ނެށުމަކީ ޑިމޮކްރަސީގައި އޮންނަ ކަމެއް ނޫންކަން އެނގޭ ވަރަށް އެމްޑީޕީ މެންބަރުން ތިބީ ތަސައްރަފް ފުދިފައެވެ. ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ނަޝީދަށް ވޯޓު ދިނީކީ ނަޝީދުގެ އަޅުންނަށް ވެގެނެއް ނޫނެވެ. ނަޝީދު ޕްރައިމަރީގައި ފޭލިވުމުން ކާމިޔާބުކުރި ކެންޑިޑޭޓްގެ ފަހަތުގައި އެ އެންމެން އެ ތިބީ ނިކަން ގަދަކޮށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ދެވަނަ ދައުރަކަށް ހޮވަން އެއްރޮއްޖަށް ފޫގަޅައިގެންނެވެ.   

ފެން ހިފާ އެއްކަމެއް ނުކުރެއެވެ. މުޒާހަރާ ކުރާނަމުގައި ކޮންމެ ރެއަކު ދޮޅަހަކަށް މީހުން ނެރެގެން ދެއްކޭ ނުދެއްކޭ ނޭނގެއެވެ. އެކި ފަހަރު އެކި ނަމުގައި އިންޑިއާ އައުޓު ޖައްސަން އުޅެއުޅެ ވަޔަކު ނުހިފިއެވެ. ހަރާން ހުކުން ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ނުހެދިގެން އުޅުނު ޗަގޯސް ވެސް ހަދާ ނިމިއްޖެއެވެ. ކަނޑުވިއްކި ޕެޓިޝަން ދިޔައީ ތޮޅިއަށެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. ސިޔާސީ ހަރަކާތުގައި ޕީޕީއެމެކޭ ހުންގާނުނެތް ދޯންޏެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. 

ޕީޕީއެމްގެ ލީޑަރޝިޕްގެ އެކި މީހުން އުޅެނީ އެކި ޓްރެކްގައެވެ. ޑރ. ޖަމީލު ބުނެފައި އޮތީ ޖަލު ނޯޓް ދެންނާނެ ކަމަށާއި ރައީސް ޔާމީނުގެ ވިދާޅުބަސްފުޅު އިއްވާނީ ޖަމީލު ކަމަށެވެ. މަޖިލީހުގެ ތެރެއިން އަންނި އިސްވެ ހުރެ އިދިކޮޅު ގަޑުކޮށް ޔާމީނު ނޫން މީހަކަށް އިދިކޮޅުގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްކަން ހޯދަ ދޭން ކުރާ މަސައްކަތުގައި ނައިފަރު ޝިޔާމާއި ތޯރިގުމެން ތިބީ ރަނގަޅަށް ބަނދެވިފައެވެ. މަޖިލީހުގައި އަންނި ކައްކާ ގޭހުގައި ޕާޓީގެ ރަސްމީ ނިންމުމެއް ނެތި އެމްއެންޕީން އުޝާމާއި ޖޭޕީން އަލީ ހުސައިން ޖެހިފައި ތިިބިހެން ނައިފަރު ޝިޔާމްމެން ޖެހި ރައީސް ޔާމީނުގެ ނަމުގައި ނޭނގި ތިބެ އަންނިއަށް އިދިކޮޅުގެ ބާރުތައް ދަނީ ޖަމާކޮށް ދެމުންނެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނުގެ ނަމުގައި އަދުރޭ އިސްވެ ހުރެ މަގުކޮށާ ދެނީ ގާސިމަށް ރައީސްކަން ހޯދާ ދޭށެވެ. އެއްބަޔަކު ސިޔާސީ މީޓިންތައް އަންނިއާއެކު ހަދަމުން ދާއިރު އަދުރޭގެ މަސައްކަތަކީ ގާސިމް ކޮޅަށް ޕީޕީއެމްގެ ހުންގާނު އަނބުރާލުމެވެ. އަނެއްކޮޅުން މާލެސިޓީ ކައުންސިލްގެ ތެރެއިން ލިބެން އޮތް ހުރިހާ ބާރެއް ނަގައިގެން ޕީޕީއެމް މެޔަރ މުއިއްޒުގެ ކޮންޓްރޯލަށް ގެންނަސް ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓްގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނިކުންނަން މުއިއްޒު ހޭނުބަހައްޓާ މަސައްކަތް އެބަކުރެއެވެ. މުއިއްޒު ފަހަތުގައި އޮތީ ސަލަފް ޖަމިއްޔާއެވެ. ގައްސާނު މައުމޫނު ގެންގުޅެނީ މުޅިން އެހެން އެޖެންޑާއެކެވެ. 

ލީޑަރޝިޕްގެ އެކި މީހުން އެކި ޓްރެކްގައި ތިބެގެން އެ މީހުންގެ މަގަށް ތާއީދު ހޯދަން ދައްކަނީ ރައީސް ޔާމީނެވެ. އަޑަށް ބާރުލާފައި އެހެން ޕާޓީއެއްގެ ފަހަތަށް ޕީޕީއެމް ނާރާނެ ކަމަށް ބުނަމުން ޕީޕިއެމް ލީޑަރޝިޕްގެ ގިނަ މީހުން ތިބީ އެކި ސިޔާސީ މީހުންގެ އުނގުތެރެއަށް ވެއްޓިގަނެގެންނެވެ. ކޮންމެ މީހަކުވެސް ކުރާ މަސައްކަތަކީ އެ މީހަކު ތާއީދުކުރާ މީހެއްގެ ފަހަތަށް ޕީޕީއެމްެ ބޮޑު ބައެއް ކަހަލަ ދިނުމުގެ މަސައްކަތެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންކޮށްގެން ރައީސް ޔާމީނަށް އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރެވޭނެ ގޮތް ހަދަދޭން މަސައްކަތްކުރާ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. ޖަމީލު ބޭނުންވަނީ ޖަމީލަށް ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓް ލިބޭށެވެ. މުއިއްޒު މަސައްކަތް ކުރަނީ މުއިއްޒަށް ޓިކެޓް ހޯދާށެވެ. އަދުރޭމެން އުޅެނީ ރައީސް ޔާމީނު ނޫން މީހަކު ނެތޭ ކިޔައިގެން މީހަކު ނުނެރި ފަހު ވަގުތު ގާސިމަށް ޕީޕީއެމް ވެދުން ކުރާށެވެ. ނައިފަރު ޝިޔާމްމެން ބޭނުންކޮށްގެން ޕީޕީއެމްގެ ބޮޑުބައެއް އަންނި ހޯދުމަކީ ވެސް ހިފިފާ ހުރި އަމާޒެކެވެ. 

ނަމުގައި ޕީޕީއެމް އުޅެނީ ރައީސް ޔާމީނަށް ވެރިކަން ހޯދަދޭށެވެ. އާއްމު މެންބަރުންގެ ލޮލުގައި އަނދުން އަޅުވައިގެން ރައީސް ޔާމީނުގެ ނަން ބޭނުންކޮށްގެން ސިޔާސީ ހަރަކާތްތައް ފެށުމެކޭ ނުވިހާ ދަރިއެއްގެ ފޫޅުކަނޑަން އުޅުމެކޭ ތަފާތެއް ނެތްކަން ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝިޕަށް ރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ. އާއްމު މެންބަރުންނަށް އެކަން ރޭކާލާއިރު ޕީޕީއެމް އޮންނާނީ ގާސިމު ނޫނީ އަންނިގެ ޕަޕެޓެއްގެ ގޮތުގައެވެ.      

ފަހަކަށް އައިސް ނަޝީދު ބޭނުންވި ގޮތަށް އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި ވީކަމަކީ ފުރަހަނި ޝުޢައިބު ކަނޑާލުމާއި ޝިފާ މާލޭ ދާއިރާގެ ރައީސް ކަމަށް ހޮވުމެވެ. ޝިފާ މާލޭ ދާއިރާގެ ރައީސް ކަމަށް ހޮވުނީ ވެސް ބޮމުގެ ހަމަލައިގެ ސިމްޕަތީންނެވެ.

އަމިއްލަ ހޮދުމުހުތާރުކަން ބޮޑުވެ ހިފިނުހުރުމުން ކުރިން އިތުބާރުކޮށްގެން އެކީއުޅުނު އެތައް ބަޔަކު ނަޝީދު ދޫކޮށްލިއެވެ. ނަޝީދު ގެ މުށުތެރެއިން އެމްޑީޕީ މިނިވަން ކުރުމުގެ ފުޅާ ރޫހެއް ފެށިގެން ފެތުރިގެން ދިޔައީ ފަތުއަޑު ކިޔާފައެވެ.

މެންބަރުން އެއްވާނަކަށް ކުރި މަސައްކަތާ ދިން ވޯޓުން ގައުމީ މަޖިލިސް މިނިވަން ކުރިއެވެ. ޗެއާޕާސަން ކަމަށް ފައްޔާޒު އިސްމާއީލު ހޮވާ ހިންގާލަން ހަވާލުކުރި އެވެ.

އަމިއްލަ ބާރުވެރިކަން ހޯދަން ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ނިޒާމު ބަދަލުކުރަން ކުރިހާ މަސައްކަތް ދިޔައީ ފަނުފުލުންނެވެ. ބޮޑުވަޒީރުކަން ކުރުމުގެ ހުވަފެން ބިލާހަކަށްވެ އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅު ވެގެން އުޅެއުޅެ ފޭބީ ހުޅުނބެވެ.

މަޖިލީހުގައި އެމްޑީޕީއަށް އޮތް ސްޕާރމެޖޯރިޓީން ހޯދާދިން މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރީ ބާރުވެރިކަން ހޯދުމަށާ ސަރުކާރު ހިންގަން ދަތިކުރާށެވެ. ސަރުކާރުގެ މަގުބޫލުކަން ކަނޑުވަން އިދިކޮޅަށް މަދަދު ދޭށެވެ.

އެންމެ ފަހުން ހާމަކޮށްދޭން ނޭގޭ ފިކުރެއް ފޮރުވަމުން އަމިއްލައަށް ބަރަހަނާ ވަމުން ޖެހުނީ އެމްޑީޕީއަށް އަލްވަދާއު ކިޔާށެވެ. އެމްޑީޕީ ހޯދަން އުޅެ އުޅެ އެކަމެއް ނުވިއެވެ. ރޫޅަން އުޅެއުޅެ އެކަމެއްވެސް ނުވިއެވެ. އެންމެފަހުން މަހާނަ މައްޗަށް މަޑިއަށް ޖެހެން ފެށީއެވެ.

ބަލަ ދިޔާނާއެވެ. ޖަލު ހުކުމެއްގައި ހުރި މީހަކު ބޭސްފަރުވާއަށް ރާއްޖޭން ބޭރަށް ދިޔައީ އަދިކިރިޔާ ހެއްޔެވެ. ކުރެވޭ ބޮޑެތި ތުހުމަތުތައް ސާބިތުނުވެ މީހަކު ވީއްލުނީ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ހެއްޔެވެ. މައްސަލައެއް ބަލާ ފަނޑިޔާރުން ޗުއްޓީ ނަގަނީ އަލަށް ހެއްޔެވެ.

މާތްކަލާނގެ ޒާތުފުޅަށް ހާއްސަ ވެގެންވާ ކަމެއް ވުމުގެ ވަގުތު ޖެހިފައިވާ ކަމަށް ބުނަން ދިޔާނާއަކީ ކާކުހެއްޔެވެ. ނަބީކަން ހަތިމް ވެފައިވާކަން އެނގި ހުރެ މަޒާޖީ ގޮތުން ވެސް ނުބުނެވޭނެ ވާހަކައެއް ބުނެ މަސްހޫރުކަން ހޯދަން އުޅުމުން ވެއްޓެނީ ތިމާގެ އަގެވެ. ފާޅުވަނީ ހިތުގައި ރޯވެ އަނދާ ނަފުރަތުގެ ހުޅެވެ. 

ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުކަން ހޯދަން މުޑިނަގައިގެން އިންދާ އެކަން ނުވީމާ ކެކިއެރިޔަސް ހިރުވާ ތަން ކަހާލާ މީހަކު ނޫޅޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. ސްޕްރީމް ފަނޑިޔާރަކަށް ނުވިކަން ނަސީބުތާއެވެ. ޒާތީ ތައައްސަބުން ފޯވެ ނަފްސް ކޮރަޕްޓްވެފައި އިން ވަރު އެބަ ފެނެއެވެ. 

ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް އަދީބު ބޭސް ފަރުވާއަށް ރާއްޖޭން ބޭރަށް ދާންޖެހޭ ކަމަށް ކަނޑައެޅީ ސަރުކާރަކުން ނޫނެވެ. ސިއްހީ މާހިރުންނެވެ. ސިއްހީ މާހިރުންގެ ލަފަޔާ ދެކޮޅަށް އަދީބަށް އެ ފުރުސަތު ނުދީގެން އަދީބުގެ ފުރާނައަށް ގެއްލުމެއް ލިބިއްޖެ ނަމަ އެ ކަމުގެ ޒިންމާ އުފުލާނީ ދިޔާނާ ހެއްޔެވެ. 

ކުރީގެ ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރ އަލީ ވަހީދާ ދެކޮޅަށް ޖިންސީ ފުރައްސާރައިގެ ވާހަކަ ދެއްކި އަންހެނުންތައް ހެކިބަސް ނުދީ ބޮނދީމާ އަލީ ވަހީދު ކުށްވެރި ވޭހެއްޔެވެ. ފެމިނިސްޓް ވިސްނުމުގައި ފިރިހެނުންނާ ޖެހިގަނެގެން އުޅޭ ދިޔާނާމެން ކަހަލަ މީހުން ދެކޭހާ ގޮތަކަށް މީހުން ކުށްވެރިކޮށް އަދަބު ދެވޭނީ ފަނޑިޔާރު ކަމުގެ ގޮނޑީގައި ދިޔާނާ އިނދެގެންނެވެ. ހީއާއި ލަފައަކީ ކަންކަން ސާބިތުވާ ކަމެއް ނޫންކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެގެން ވާނީ ވެސް ދިޔާނާއަށެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ނޫނަސް އިސްތިއުނާފަށް މައްސަލަ ލައިގެން އުޅޭ މީހުން ބައިވަރެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްސަލައެއް އިސްތިއުނާފުގައި އޮތުމަކީ ފަނޑިޔާރުން ހައްގުވާ ޗުއްޓީ ނުނަގާ ރޭނިދި ނުނިދާ ކުރަން އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. ދިޔާނާ ކޯޓުގެ ބެންޗެއްގައި އިނދެވޭ ދުވަހަކުން އެހެން ކަން ކުރަން މަޑުކޮށްލާށެވެ. 

އަދީބު ފުރުމާއި އަލީ ވަހީދުގެ އެނބުރި އައުމާއި ޔާމީނު މައްސަލަ ބަލާ ފަނޑިޔާރަކު ޗުއްޓީއަށް ދިޔުމުން ނަބިއްޔުން ފޮނުވަން ޖެހިއްޖެ ކަމަށް ދިޔާނާއަށް ގަބޫލު ކުރެވުނީމާ ދިޔާނާގެ ޖާހިލުކަމާއި ހަސަދައާއި ފިތުނައިން ބުއްދި ފަސްވެފާ އިންވަރު ފާޅުވެއެވެ. 

ގާނޫނު އަސާސީގެ އިންތިގާލީ މަރުހަލަގައި އުޅުނީ ރާއްޖޭގައި ތިބިއްޔަ ތިބި ފަނޑިޔާރެއް ކަނޑުފައްތާށެވެ. ފަނޑިޔާރުގެ އިސްލާހު ކުރުމުގެ ނަމުގައި ސްޕްރީމް ކޯޓުގައި ތަޅު އެޅުވީއެވެ. ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމުގެ ނަމުގައި ފަނޑިޔާރަކު ނެގީ ވަގަށެވެ. 

ތިމާ ވެއްޓެ އޭ ގޮވަމުން ވައިފުޅީގައި ކެބިނެޓް ގޮވައިގެން ދިޔައީ އަޑިއަށެވެ. ނައިބު ރައީސް ވަކިކުރަން ޖެހިމަޅި އަތުގައި ބެދި މުޅި ކެބިނެޓް އެކުގައި އިސްތިއުފާ ދޭން މަޖުބޫރު ކުރުވާ އިސްތިއުފާ ހޯދީއެވެ. އެންމެ ފަހުން ކެތްނުވެގެން ދަތުރު މެދުން ކަޑަށް ފުންމަލާ ގައުމާ ޕާޓީ އޮޔާލާފައި ނިކުމެ ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުގައި ހުޅުޖެހީއެވެ. 

ބަރުލަމާނީ ހުވަފެނުގައި ވަޖިދުވަނީ އެނޫން ގޮތަކަށް ސަރުކާރު ހިންގަން ލިބޭނެ ކުޑަވެސް އުންމީދެއް ނެތިގެންނެވެ. ނިޒާމު ބަދަލުކޮށްގެން ރައްޔިތުންނަށް މޮޅެއް ހޯދާދޭކަށް ނޫންކަން ނޭނގެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ. ބަރުލަމާނީއަކަށް ވެރިކަން ބަދަލު ކުރިޔަސް ބޮޑު ވަޒީރު ކަމުގެ ހުވަފެން ބަލާނެ ކަމެއްނެތެވެ. ނަޝީދުގެ ތަރި މިގައުމުގާ އޮއްސިއްޖެއެވެ.

ރަނގަޅު މީހަކު ނުފެނުނޭ ބަދަލު ކުރަންވީ ނިޒާމޭ ކިޔައިގެން ރައްޔިތުން ޅޮސް އުނދޯއްޔަށް އަރުވަން ނޫޅޭށެވެ. މައުމޫނު ވެރިކަމުގައިވެސް ނިޒާމް ބަދަލު ކުރަން އުޅުނީ ރައްޔިތުންގެ ވޯޓުން ވެރިކަން ހޯދޭނެ ކަމަށް ގަބޫލު ނުކުރެވުނު ވެރިކަމާއިގެން ބޫތު ކައިފާ ތިބި ދެމީހުންނެވެ. ނަޝީދާއި ޔާމީނެވެ. ދެ މީހުނަށްމެ ވެރިކަމަށް އާދެވުނީމާ އެކަކުވެސް ނިޒާމު ބަދަލުކުރާކަށް ނޫޅުނެވެ. އެހެން ކަމުން މައްސަލައަކީ ނިޒާމު ނޫންކަން ވަރަށް ސާފެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ގޮނޑީގެ އަދަދު ލިމިޓް ކުރުމަށް ނިޒާމް ބަދަލު ކުރާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ނަޝީދު އިސްވެ ހުރި ޕާޓީއަށް ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ ސްޕަރމެޖޯރިޓީ ދިނީމާ މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމުގައި އިދެގެން ގާނޫނީ އޮނިގަނޑު ރަގަނޅު ކުރަން އުޅުމުގެ ބަދަލުގައި ދިމާކުރީ އަމިއްލަ ޕާޓީ އިސްވެއޮތް ސަރުކާރު ފުޑާލާށެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ ރިވެތި ގޮތުގައި އިސްލާހުކޮށް ގައުމު ހަމަ މަގަށް އަޅުވަން ލިބުނު ފަހި ފުރުސަތު ގެއްލުވާލީ ސީދާ ނަޝީދެވެ. ވެރިކަން ނޫން ކަމެއް ބޭނުން ނުވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ނަޝީދުގެ އިހުލާސްތެރި ނިޔަތް ނެތުމުންނެވެ.

މަޖިލީހުގައި ދާއިރާތައް ތަމްސީލުކުރާ މެންބަރު ބަދަލު ކުރަން ރައްޔިތުން ބޭނުން ވުމުން ބަދަލު ކުރެވޭ ގޮތަށް ރިކޯލް ވޯޓް އުސޫލު ތައާރަފްނުކޮށް މި ހުރިހާ ދުވަހު ހުރީ ކޮންއެއްޗެއް ބޮވިގެން ހެއްޔެވެ. އަންހެނުންނަށް މަޖިލީހުން ގޮނޑިތަކެއް ހާއްސަ ކުރަން ނޫޅެ ހުރީ ގަމާރު ކަމުން ހެއްޔެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ހާއްސައެހީއަށް ބޭނުންްވާ ފަރާތްތަކަށް މަޖިލީހުން ގޮނޑި ހާއްސަ ކުރަން ނިޒާމު ބަދަލުކުރަން ޖެހޭ ހެއްޔެވެ. ނުޖެހެއެވެ.

މުޅި ރާއްޖެ ކަންބޮޑުވާ ކަންތައްތަކާ މަޖިލީހުގައި ބަހުސްނުކޮށް އަމިއްލަ އެޖެންޑާ ކުރިއަށް ނެރެގެން މަޖިލީހުގައި މަރުތަޅު އަޅުވައިގެން އުޅެނީ ދައިރާތަކުގެ ތަރައްގީއަށް މެންބަރުން މަސައްކަތް ކުރާތީ ހެއްޔެވެ. މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމުގައި ފަސް އަހަރުގެ ދައުރެއް ނިމެންދާއިރު އަމިއްލަ ާރުވެރިކަން ހޯދުމާ ލަދީނީ އެޖެންޑާތައް ހިންގުމާއި ސަރުކަރު ހިންގަން ހުރަސް އެޅުން ނޫން ކަމެއް ނަޝީދު ނުކުރެއެވެ.

ނަޝީދުގެ އަބަދުގެ ކަމަކީ ތިމާ ބޭނުންވާ ގޮތް ނޫން ގޮތަށް ވިސްނާ މީހާގެ އިއްޒަތުއްނަފްސް ކަތިލާ ފައިސާގެ ނުފޫޒުގައި އެ މީހަކު ޖެހިފާ ހުރިކަމަށް ދެއްކުމެވެ. ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާތަކުގެ އިތުބާރު ގެއްލުވާލުމެވެ. ނަޝީދުގެ ހަމާގައި ރިޝްވަތު ނުނަގާ ފަނޑިޔާރެއްނެތެވެ. ނަޝީދަށް ބައިއަތު ނުހިފާ ކޮންމެ މަޖިލިސް މެންބަރަކީ ފައިސާގެ އަޅުންނެވެ. ނަޝީދަށް ބައިއަތު ހިފައިފިނަމަ ޝައިތާނާއަކީވެސް ސާފު ބޯކިރު ފޮދެކެވެ.

މަޖިލީހުގައި ދާއިރާތައް ތަމްސީލުކުރާ މެންބަރު ބަދަލު ކުރަން ރައްޔިތުން ބޭނުން ވުމުން ބަދަލު ކުރެވޭ ގޮތަށް ރިކޯލް ވޯޓް އުސޫލު ތައާރަފްނުކޮށް މި ހުރިހާ ދުވަހު ހުރީ ކޮންއެއްޗެއް ބޮވިގެން ހެއްޔެވެ. އަންހެނުންނަށް މަޖިލީހުން ގޮނޑިތަކެއް ހާއްސަ ކުރަން ނޫޅެ ހުރީ ގަމާރު ކަމުން ހެއްޔެވެ. ހާއްސައެހީއަށް ބޭނުންްވާ ފަރާތްތަކަށް މަޖިލީހުން ގޮނޑި ހާއްސަ ކުރަން ނިޒާމު ބަދަލުކުރަން ޖެހޭ ހެއްޔެވެ. ނުޖެހެއެވެ. މުޅި ރާއްޖެ ކަންބޮޑުވާ ކަންތައްތަކާ މަޖިލީހުގައި ބަހުސްނުކޮށް އަމިއްލަ އެޖެންޑާ ކުރިއަށް ނެރެގެން މަޖިލީހުގައި މަރުތަޅު އަޅުވައިގެން އުޅެނީ ދައިރާތަކުގެ ތަރައްގީއަށް މެންބަރުން މަސައްކަތް ކުރާތީ ހެއްޔެވެ.

ރާއްޖެއިން ފުހެލަން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔަ ވައްކަމާއި ކޮރަޕްޝަނާ ދެކޮޅު ވާހަކަ ދައްކަމުން ރެޓުންގެ މުއައްސިސު ހަސަން ލަތީފް ލޭބަރ މިނިސްޓަރު ކަމުގައި ހުރެ އެތައް މިލިޔަނަކުން ދިވެހި ދައުލަތަށް ހިޔާނަތްތެރިވީއެވެ. މޭޑޭ މުޒާހަރާ އިންތިޒާމު ކުރުމުގެ ނަމުގައި އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުގެ ފައިސާއިން ލައްކަލައްކައިން ފައިސާކަށްވަލީ އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕަރސަންގެ މަގާމުގެ ނަން ބޭނުންކޮށްގެންނެވެ. ފްލޯޓިންގ ސިޓީ ޕްރޮޖެކްޓުން ބައި އަޅައިގެން ހަސަން ލަތީފް ހޯދި ފައިސާ ގަނޑުގެ ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނެތީމެވެ. ތަންތަނަށް ނިކުމެ އަނގަ ޗޭކުރަން ހަސަން ލަތީފް ލަދު ނުގަންނަކަމެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ދަފްތަރުން 3900 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ވަކިކުރިއްޔޭ ކިޔައިގެން އަނގަ ނުހުޅުވާށެވެ. ޗެއަރޕަރސަން ކަމުގައި ހުރެ މެންބަރޝިޕް ފޯމްތައް އިލެކްޝަނަށް ނުފޮނުވާ މެންބަރުންގެ ދަފްތަރު ސައްހަނުކޮށް ކޮންމެ އެތެރޭގެ އިންތިހާބަކާ ދިމާކޮށް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި އިންތިހާބުތައް އޮޅާލަމުން ގެންދިޔައީ ހަސަން ލަތީފެވެ. ރެޓުންގެ ބާރު ކެނޑި އާއްމު މެންބަރުންގެ ބާރު އެމްޑީޕީގައި ހިނގަން ފެށީމާ ދެން ނިކުމެ ދުފާއެއްޗިއްސޭ ނުކިޔާށެވެ. 

ޕައިޑްޕައިޕަރއާއި ރެޓުންނަކީ ކޮންބައެއްކަން ރައްޔިތުން ދަސްކޮށްފިއެވެ. ރާއްޖޭގައި ބިރަކާ ނުލާ މަޖާކުރަން ނަގޫނަގައިގެން ވިއްސާރަދުނި ޖަހަން އުޅުނަސް އެކަން ކުރާކަށް ރައްޔިތުން ތިބީ ޖާގަ ދީގެނެއްނޫނެވެ. ދެބެންގެ އޮނުފުމުގައި ޖެހިގެން ލަކިޖެހިޖެހި ތިބޭނީ ރެޓުންނެވެ. 

މަޝްވަރާ ކުރުމާއި ކަންކަމުގައި ދެފުށްފެންނަ ގޮތަށް އެއްކަމެއްވެސް 17 އަހަރު ވަންދެން ނުކޮށް ނަޝީދުގެ އަނގައިން ނިކުންނަ ކޮންމެ ބަހަކީ އެމްޑީޕީގެ އުސޫލަށް ހަދައިގެން އުޅުނުގޮތް އެންމެނަށްމެ ފެނުނެވެ. ރެޓުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް އެއްވެސް ވެލިއުސް ނުހުންނަކަން ނުދަންނަ ދިވެއްސަކު ނޫޅެއެވެ. ހޮދު މުހުތާރުކަމާ އާދެ މަސާހިބުކަން ނޫންކަމެއް ރެޓުންގައިން ފާޅުވެފައެއް ނެތެވެ. 

ހަސަނާ ދެލޯފުޅާއެވެ. ދަ ޑިމޮކްރެޓްސް ހިންގާނީ އެންމެންގެ ބައިވެރިވުމާއި ކަންކަން ނިންމުމުގާ މަޝްވަރާކޮށްގެން ކަމަށް އަނގަފުރާ ބުނެވިދާނެއެވެ. ތިޔައިގެ ތެރެއަކު ހުދުމުހުތާރު ކަމާއި މަވެތިކަން ނޫން ދެވަނަ ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ރެޓުން ނިންމާ ކަންކަމުގެ ދެފުށް ފެންނާނީ ނިކަން ރަނގަޅަށް ކާލި އަޅާލަ އަޅާލަ ހުންނަ  މީހަކަށް އެކަންޏެވެ. 

ރެޓުންގެ މަސައްކަތަކީ ކެނެރީގޭ ނަޝީދު ނޫން މީހަކަށް ވެރިކަން ލިބުނަ ނުދިނުމެވެ. ރެޓުންގެ އަސާސަކީ ކެނެރީގޭ ނަޝީދެވެ. ރެޓުންގެ އުސޫލަކީ ނަޝީދުގެ މަވެތި ހުދު މުހުތާރުކަމެވެ.  އެންމެނަށް ތަންމިނަށް އަތް ހުޅުވާލައިގެން ހަސަން ލަތީފް އޮތަސް މައުމޫނަށް ވީވަރުވެސް ވެދާނެއެކޭ ހަމަ ހީއެއް ނުވެއެވެ.

ބޭސްކޮށް ދިނުމުގެ ނަމުގައި ޓްރިވެންޑްރަމުގައި ބަޑަހަޖަހައިގެން މައުމޫނު ވެރިކަމުގައި ބޭސް ކުރަން ބޭރަށް ދިޔަހާ މީހަކަށްދިން 200 ޑޮލަރު ދަމައިގަނެގެން ވެސް ކުރީ އަމިއްލަ ވިޔާފާރިއެވެ. ކޮވިޑްގައި ފިލާ އޮވެ އަމިއްލަ ރިސޯޓުތައް ފެސިލިޓީ ތަކަށް ހަދައިގެން ދައުލަތަށް ލިބުނުހާ އެހީގެ ފައިސާއެއް ކަޅާކުރިއެވެ. ކޮވިޑް ރިކަވަރީގެ ނަމުގައިވެސް ދަމާ ވީދީއެވެ. 

ހުރިހާ ސަރުކާރެއްގެ ތެރޭގައި އެޖެންޓުން ބައިތިއްބައިގެން މަކަރާ ހީލަތުން ކޯޓުތައް މެދުވެރިކޮށް ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ނަމުގައި ބިލިއަނުން ދައުލަތް ދަވާލަނީއެވެ. މާލޭގެ ބިމުން ބިންތައް ހިސޯރުކޮށް އެކަށީގެންވާ އެއްޗެއް ދައުލަތަށް ނުދީ ހުރެ ކުރަނީ ވިޔަފާރިއެވެ. ކަންމަތީ ފިހާރަ ހިންގުން ފަދަ އާއްމު ކުދިކުދި ވިޔަފާރީގެ ތެރެއަށް ވަދެ ދެރަވަރު މީހާއަށް ވިޔާފަރި ނުކުރެވޭ ވަރު ކުރަނީއެވެ. މަތިންދާ ބޯޓު ދުއްވުމުން ފެށިގެން ކިއްލި ވިއްކުމާ ހަމަޔަށް ބައްކުރުމުގައި ހޭބޯ ނާރައެވެ. 

ރިޕަބްލިކް އޮފް މޯލްޑިވްސް ވިލާ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް އަށް ހެދުމަށް ރައްޔިތުން ތިބީ ކެތް މަދުވެފައި ވިއްޔާއެވެ. އެހެން ވީމާ ރ. އަތޮޅާއި ބ. އަތޮޅުގެ ރައްޔިތުން ގާސިމު ވެރިކަމަށް ނުގެނެވިގެން ތެޅެ ފޮޅޭނެ ތާއެވެ. ވިލާ ރިސޯޓުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ދިވެހިންނަށް މުސާރަ ނުދީ ކަނޑާ ފޮނުވާލިކަން އެ މީހުނާއި އެ އާއިލަތައް ހަދާން އެބަހުއްޓެވެ. ކޮވިޑްގެ ދަތި ހާލަތުގައި މުއައްޒަފުން މަގުމަތި ކޮށްލުމުން ކުރި އަސަރާ އުފުލި ތަކުލީފާ ވޭން އެ މީހުން ހަދާން އެބަހުއްޓެވެ. ކަނޑާނުލާ ތިބި މަދު މުއައްޒަފުންނަށް 1000 ރުފިޔާގެ މުސާރަ ދީގެން ތެޅުވި ހިތްދަތި ހަނދާން ފިލާ ނުދެއެވެ. 

ހޯލި މުގުރަން އިގިރޭސި ވިލާތުގައި ބަހައްޓާފައި ހުރި މީހަކަށް ފަހަރުގައި އެކަން އިހުސާސް ނުވެދާނެއެވެ. ގިނަ ބަޔަކަށް ރަށުގައި އާއިލާއާއިއެކު ތިބެގެން މުސާރަ ލިބި އުފަލުގައި އުޅެވޭ ގޮތް ވެފައިވާތީ މޭކަރާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ކޮވިޑް ފަދަ އާލަމީ ވަބާ ތަކުގައި މުއައްޒަފުން ކަނޑާ އުކާ މަގުމަތި ކުރާ މީހަކަށް ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރެއް ނެތެވެ. ކޮވިޑްގައި ހަމަ މުސާރައާއި އެކު ގޭގައި ބައިތިއްބައިގެން ގައުމު ހަމަ މަގަށް އެޅުވި ރައީސް ބާލާފައި ފެމުނު މިޔަރަކާ ގައުމު ހަވާލު ކުރާކަށް ރައްޔިތުން ނޫޅެއެވެ.   

ރަންކޮޅާ ގާސިމާއެވެ. އިރެއްގައި ކިންގމޭކަރ ހެދިގެން ފަނޑިޔާރުގެއަށް ތޮރުފި އުނދުޅި ހެދިގެން ވަދެވުނަސް އެ ދުވަސް މާޒީ ވެއްޖެއެވެ. ކޮންމެ ވެރިއެއްގެ ބޮލުގައި ތެތްގޯނި އަޅުވައިގެން ގާސިމު ދައުލަތް ވީދާ ކާން ދީގެން އުޅުނު ޒަމާން މަޒީވެއްޖެއެވެ. ދެ ލޯ ވަށްކޮށް އަޑަށް ބާރުލާފައި މޮޔަފުޅުވީހޭ ބުނާއިރަށް ހަތިޔާރު ބަހައްޓާ އަމާންދީ ރުއްސަން ބޮލިރަވަ ހަލުވާން އަބަދު އެންމެން ތިބޭނެ ކަމަށް ހީވަނީ ހެއްޔެވެ. 

ކަކުނި ފިއްޔަށް ކޮރަކަލި ބަކަ އަޅާހެން އެންމެންނަކު އަބަދަކު ބަކަ އަޅާކަށް ނުތިބޭނެއެވެ. ދޮޅިކެނޑިގެން ބިމަށް ވެއްޓޭ ތާވަޅަ ތުނބުލައިގެން ދާނޭ ކަޅުކާޅެއް ވެސް މިހާރަކު ނެތެވެ. ކަފުޖެހި ސަފު ހަދައިގެން ތުބުން ވެއްޓޭ ބަތް ފުކަށް ބަލަހައްޓައިގެން މުގޯލި އެޅި އެންމެން ތިބާ ދޫކޮށް ހިނގައްޖެއެވެ. 

އުމުރު ހުސް ވަންދެން މުދާ ބައްކުރިޔަސް ޝެހެންޝާހަކަށް ނުވެވުނު ނޫން ހެއްޔެވެ. އެކީ ލާހިފާ އެކަކު ނެތެވެ. އިސްވެ އޮވެ ހަދަން އުޅޭ ކޯލިޝަން ވެސް ހަދާނެ މީހަކު ނުވިނޫން ހެއްޔެވެ. ނަޝީދެއް އަދީބެއް ވެސް ތިޔަ އަޅަން އުޅޭ ބޯކިބާ އަޅާކަށް ގާތެއް ނުވި ނޫން ހެއްޔެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ނާޅާ އެއްވެސް ޅައެއްޗެއް ނެތެވެ. ނުހަދާ ގޯހެއް ނެތެވެ. އެންމެ ފަހުން އަސްލު ސޫރަ ރައްޔިތުންނަށް ތިޔަ ދައްކާލީއެވެ.

ދައުލަތުގެ މިލްކިއްޔާތަކީ އަމިއްލަ ޖީބު ބޮޑުކުރަން ބޭނުން ކުރާ އެއްޗެއްކަން އެންމެނަށް ތިޔަ ހާމަ ކޮށްލީއެވެ. އަދުލުވެރި ބަދަލުގެ ނަމުގައިވެސް ދައުލަތް ލޫޓުވާލީކަން އަމިއްލައަށް ހާމަ ކޮށް ދިނީއެވެ. ވެރިކަމަށް އަންނަން ވެސް ތިޔަ އުޅެނީ މުޅި ދައުލަތްކަޅާ ކޮށްލަންކަން ސާބިތުކޮށް ދެނީއެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. ތިޔަ އޮވެވުނީ ވާވެއްދިފަޅަށް ވަދެ ނިކުންނާން ނޭގިފައެވެ. ލައްކަ ދުވަހު ދައުލަތުގެ މުދަލާ ސަކަރާތް ޖަހާފީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ލައްކަ ލައްކައިން ރައްޔިތުންނަށް ކެހިދީފީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ދެން އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ. 

ދައުލަތުގެ މުދަލަކީ ގާސިމް ހިތުހުރި ގޮތެއް ހަދަން އޮތް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ކޮރަޕްޝަނާ ފަސާދައިގެ ތެރެއިން ގާސިމް ހިތުހުރި އެއްޗެއް އަބަދަކު ނުހެދޭނެއެވެ. އެކަން މިހާރު ތިޔަ ފެންނަން ފެށީއެވެ. ކެބިނެޓްގައި ތިމާގެ އަނބިމީހާ ހިމެނޭ ސަރުކާރަކަށް ވަށިވަށިން ދޭކަށް ލަދެއް ހަޔާތެއްވެސް ނެތް ކަހަލައެވެ. މި ސަރުކާރުން ޅައެއްޗެއް އެޅިއްޔާ އެ ޅައެއް އެޅުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ބައިވެރިޔަކީ ގާސިމެވެ. އެކަން އިހުސާސް ނުވަނީ އަނބިމީހާގެ ޖަޒްބާތަށް ވުރެ ވާވެއްދިފަޅުގެ ޖަޒްބާތު މާ ބޮޑީތާއެވެ.

ހީކުރާ ގޮތް ހެއްޔެވެ. ގާސިމް ފުއްޕާލީމާ ބިރުން ތުރުތުރު އަޅައިގެން އިރެއްގައި ބަޔަކު އުޅުނަސް މިހާރަކު ސިހޭ މީހަކުނެތެވެ. ހޮދު އަނބިމީހާވެސް ސިއްސައިގެން ގޮސް މިހާރަކު ގެއަކަށް ކަނޑައެއް ނުލާނެއެވެ.

ރަނެއް މަލަކަށް ހަދައިގެން އުޅުނު އެންމެންގެ އަޑު ނާހާ ހުދުކޮތަރު ކޯލީޝަނެއް ހަދަން މުޑިނެގިއެވެ، ހުދުކޮތަރު ކޯލިޝަން ހެދުމުގެ ފަހަތުގައި ވެސް އޮތީ ބޮޑުވަޒީރުކަމުގެ ހީލަތްތެރި ރޭވުމެވެ. ހުދުކޮތަރު ކޯލީޝަނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ވުމުން ހުވާކުރުމުގެ ކުރީން ޖުމްހޫރީން ކޮށްދޭން ޖެހޭ ކަމަކީ  ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކުރުމެވެ. ކޮތަރު ކޯލީޝަނުގެ ފިކުރެއްގެ ދިރުމަށް ޖުމްހޫރީ ލީޑަރު މެންބަރުން ގަނެ ދިނުމެވެ. ބަރުލަމާނީ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަށް ޖުމްހޫރުން ހަރަދު ކޮށްދީގެން ބަރުލަމާނީ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓު ނަގުވާ ނިޒާމް ބަދަލުކުރުމެވެ.

އެވަރަކުން ނުނިމެއެވެ. ޖުމްހޫރީ ލީޑަރު ހުވާކުރުމުގެ ކުރީން ބޮޑުވަޒީރަށް ސަރުކާރު އެކުލަވާލަން ފުރުސަތުދީ ސަރުކާރު ހިންގުން ބޮޑު ވަޒީރާ ހަވާލުކުރުމެވެ. ހުރިހާ މަސައްކަތަކާއި ހޭދައެއްކޮށް ސަރުކާރެއް އުފައްދާދީ ހެދުމަށް ފަހު ޖުމްހޫރީ ލީޑަރު ރައީސް ކަމަށް ހުވާކޮށްގެން ޖުމްހޫރީ ލީޑަރު ވާންޖެހެނީ ރިޔާސީ ގަނޑުވަރުގައި އެލުވާފައި ހުންނަ ޗަނދަލިޔާ އަކަށެވެ. ރައީސަށް ދައުލަތުގެ އެއްވެސް ކަމަކާ ބެހެވިގެން ނުވެއެވެ.

ބޮޑުވަޒީރުގެ ބަރުލަމާނީ ނަނާ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ހަދަން ކޮތަރު ކޯލިޝަން ވައިގާ ހިއްޕާކަށް ޖުމްހޫރީ ލީޑަރު އާނބަހެއް ނުބުންޏެވެ. ބަރުލަމާނީ ވެރިކަމެއް އަތުވެއްޖެނަމަ އެންމެ ފަސޭހައިން ބޮޑު ވަޒީރަކަށް ވެވޭނެ އެކަކީ ޖޫމްހޫރީ ލީޑަރެވެ. އެހެނަސް ބަރުލަމާނީ ވެރިކަމެއްގައި ދައުލަތް ހުއްޓި މަރުތަޅު އެޅޭ ޒާތުގެ އެތައް ކަމެއް ކުރިމަތިވާނެކަން ޖުމްހޫރީ ލީޑަރަށް އެނގެއެވެ. 

ބަރުލަމާނީ ވެރިކަމެއްގައި އަމިއްލަ ޕާޓީތެރޭގައިވެސް ފެކްސަނީ ވާދަ ބޮޑުވެ އަމިއްލަ ޕާޓީގެ ބޮޑުވަޒީރު ވައްޓާލާ ސަރުކާރު މަރުތަޅު އަޅުވާލާ ދައުލަތް ހުއްޓާލަން ލަހެއް ފަހެއް ނުވާނެކަން ޖުމްހޫރީ ލީޑަރަށް އެގެނީތާއެވެ. ކޮތަރު ކޯލިޝަންގެ މަޅީގައި ނުޖެހި ސަލާމަތްވީ އެހެންވެ ތާއެވެ. 

ކަންކަން ހިނގާ މަގު ނިކަން ދެކޭށެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބެއް ކާމިޔާބުކޮށްގެން ރައީސްކަން ނުލިބޭނެކަން ޔަގީންވުމުން ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ދައުލަތް ހިންގުން ބަދަލުކުރަން މީހަކު މާ ބާރަކަށް އުޅުނެވެ. ފަސޭހަ ކަމާއެކު މަޖިލީހުގެ ކޮންޓްރޯލް ހޯދައިގެން ބޮޑުވަޒީރަކަށް ވެވިދާނެ ކަމުގެ ކުލަ ހުވެފެނުގައި ނިޒާމު ބަދަލު ކުރަން އުޅުނު މީހާއަށް ނިޒާމް ބަދަލުކޮށް ބޮޑުވަޒީރަކަށް ނުވެވި އުޅެނިކޮށް ބަރުލަމާނުން ކެހިދީފިއެވެ. 

ސްޕަރ މެޖޯރިޓީ އޮވެގެން މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތަކީ ބޭބެއާއި ކޮއްކޮ ހެއްލާން ގޯތީގައި އެލުވާދިން އުނދޯއްޔަކަށް ހަދާ ދިނީމާ އޮޅި އަބަދު އެގޮތަށް އެކަން އޮންނާނެ ކަމަށް ހީކޮށް ރިޔާސަތަށް ސަވާރުވެ ތިއްބާ ކަމަކު ދާކަށް ނެތެވެ. އަމިއްލަ ޕާޓީން ވައިވެ ހުވަފެނީ ބޮޑު ވަޒީރަށް ކުޑަ މިސުރު ދައްކާލައިފިއެވެ. ބަރުލަމާނީ ނިޒާމު ލޮލަށް ނުފެންނަނީސް ބަރުލަމާނުންގެ ބާރު ހުވަފެނީ ބޮޑުވަޒީރަށް ދައްކަލައިފިއެވެ. ހަމަ ހޭ ހުރެ ބަރުލަމާނުނަށް އިތުބާރުކޮށްގެން ބަރުލަމާނީ ވެރިކަމެއް ގެންނަން މަސައްކަތެއް ދެން ނުކުރާނެއެވެ. 

ރަންކޮޅާ އާދަނާއެވެ. އަންހެނުންގެ ތަރައްގީއަށް މަސައްކަތްކުރާ ކޮމިޓީ ތަކަކީ ރަށްރަށުގެ ވަކިވަކި އާއިލީ މަސްލަހަތާ ގުޅިފައި އޮންނަ އިންތިހާބެއް ކަމެއް އާދަނުމެނަކަށް ނޭނގޭދޯއެވެ. ތިޔަ ބުނާ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރަން އެމްޑީޕީ ވަގުތާ ހަކަތަ ދުއްވާލުމުގެ ޝައުގުވެރި ކަމެއް މި ވަގުތު އެމްޑީޕީގައި އޮތްނަމަ ތިޔަ ގޮތަށް ދަތް ދިލުވައިގެން އާދަނުމެން ތިބޭކަށް އެމްޑީޕީން ފުރުސަތެއް ނުދިނީހެވެ. އެންމެ ފަހުން އޮތް މަޖިލިސް ގެ ބައި-އިލެކްޝަން ތަކުން އާދަނަށް އެކަމެއް ނޭގުނުދޯއެވެ.

ރައީސް ސޯލިހުގެ ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައީ ބަޅު ރުކު ވޯޓު ލިބިގެނެއް ނޫނެވެ. އާދަނުމެން ތިޔަ ފާޑަށް ހިސާބު ޖަހަޖަހާ ތިއްބައެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައިއްސުރެ އާދަނުމެން ތެޅިފޮޅުނީ ސަރުކާރު ބަދަލު ކުރުމަށެވެ. ވީކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. އަމާން ކަމާއި ފަސޭހަ ކަމާއެކު ފަސް އަހަރުގެ ދައުރެއް ނިންމާ ދެވަނަ ދައުރަށް ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރު އެ އޮތީ ފައްކާވެފައެވެ. 

އެމްޑީޕީން މިހާރު ކުރާ މަސައްކަތަކީ އެއްބުރުން ރައީސް ސޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރު ހޯދާދިނުމުގެ މަސައްކަތެވެ. ވާދަވެރިންހެން އެމްޑީޕީ ފޯކަސް ގެއްލިގެން ނޫޅެއެވެ. އެމްޑީޕީ މި ދަނޑިވަޅު އަމާޒު ހިފާފައި އޮތީ ދެވަނަ ދައުރު ކާމިޔާބު ކުރުމަށެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބު މިހާރު މިއޮތީ ނަގާ ބޯމަތިވެފައެވެ. އާދަނުމެން އަޑަށް ބާރުލާފައި ތިޔަ ދައްކަނީ ރައީސް ޔާމީނު އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރާނެ ވާހަކައެވެ. ތިޔަހެން ހިޔާލީ ފޮލާ ކައްކާލަ ކައްކާލަ ތިއްބާ ރައީސް ސޯލިހު އެއްބުރުން ކާމިޔާބު ކުރާތަން ދެކެން ތިބޭށެވެ. ރައީސް ސޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ދިނުމަށް ވުރެ ރަނގަޅު އެހެން ގޮތެއް ނެތްކަން ދިވެހި ގިނަ ރައްޔިތުން ދަނެއެވެ. ފެށިފައި ހުރި ކަންކަން ހުއްޓާލާ އަނެއްކާ ފެށި ހިސާބަށް އެނބުރި ދާކަށް ރައްޔިތުން ނޭދެއެވެ. 

އުމަރު ނަސީރާއި ގާސިމް ފަދަ ރައްޔިތުން ބަލައި ނުގެންފައި ތިބި ބަޔަކު ދެންވެސް ބަލައިގަންނާކަށް ގިނަ މީހުނަށް ފަސޭހައެއް ނޫނެވެ. ޔާމީނާއި ނަޝީދު ފަދަ ޓެސްޓެޑް ފޭލިޔަރުންނަކަށް ވެސް އޯކޭއެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުން 2013 ގައި ނަޝީދު ވަނީ ފޭލިކޮށްލަފައެވެ. ޔާމީނު ވެސް 2018 ގައި އެއޮތީ ފޭލި ކޮށްފައެވެ. ފޭލިޔަރުންނަށް ޖާގަ ނުދީ ރައީސް ސޯލިހުގެ ސުލްހަވެރި އަމާން އޮމާން ތަފާތު ނުކުރާ ވެރިކަމަށް ދެވަނަ ދައުރު ދީގެން ގައުމުގެ ހަލަބޮލިކަން ފިލުވާލުމަށް ރައްޔިތުން ތިބީ ކެތް މަދުވެފައެވެ.   

މަލީހު މިއަދު ޖުމްހޫރީއާއި ދުރުގައި ހުންނެވި ނަމަވެސް މަލީހަށް ވެސް ގާސިމު ގެންގުޅުއްވާ ސިޔާސީ ވިނިންގ ފޯމިއުލާ ވަރަށް ރަނގަޅަށް ސާފުވެ ވަޑައި ގަންނަވާނެއެވެ. ޖޭޕީގެ މިހާރުގެ ސެކެރެޓަރީ ޖެނެރަލް އަލީ އާރިފަށް ރައީސް ޔާމީނުގެ ކަންކަން ހުންނަގޮތް އެނގި ވަޑައިގަންނަވާ ބީދައިންނެވެ. ކުލަ ބަދަލު ކުރިޔަސް އަލީ އާރިފްގައި ހުންނަނީ ޔާމީނުގެ ލެޔެވެ. މަލީހުގެ ހުންނާނީ ގާސިމުގެ ލެޔެވެ. މި ވަގުތު އަރާ ތިއްބެވި ޕްލެޓް ފޯމް ތަފާތީއެވެ. 

އެހެން ކަމުން ޖޭޕީ ލީޑަރަށް ހަމަ އެންމެ ބުއްދިވެރި ގޮތް މަލީހު އެ ވިދާޅުވީއެވެ. މަލީހު ވިދާޅުވިޔަސް އެ ވިދާޅު ވަނީ ވަރަށް ބޮޑު ތެދެކެވެ. ޖޭޕީ ލީޑަރަށް ހަމަ އެންމެ ބުއްދިވެރި ވާނީ ތިޖޫރީގައި އިތުރު ތަޅެއް އަޅުއްވައި އިންތިހާބު ނިމެންދެން ބެހެއްޓެވުމެވެ.

ކޮންމެ ރިޔާސީ އިންތިހާބަކަށް ތިލަވާ މޫސުމީ ކަނދު ފައްޗެއް ކަމަށް މީހުން ގަބޫލުކުރާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ޒާތް މަލިޙު އެވިދާޅުވެ ދެއްވީ ހެޔޮކޮށެވެ. އައްޓަ މަހުން ފެށިގެން ފެމުނު މިޔަރަށް ދާންދެން ކަނދުފަތީގެ ވަށައިގެން ކުރުކާލި އެބަ ކަނޑައެވެ. ކަނާއަތާއި ވާތް ފަރާތުގައި ވެސް ބިޔަ ފެމުނު މިޔަރު އެބަ ހޭރިޔާ ކުރާ ކަމަށް މަލީހު އެ ވިދާޅުވާ ވިދާޅުވުން އައު ކޮށްލަމެވެ. ތެދެކެވެ. ވަށައިގެން އެނބުރޭ ބަގަ ތިޖޫރީ ނުހުޅުވައިގެން އެ ވާހަކަ ކަން ބޮޑުވެ ބޮޑުވެފާ އެބަ ދައްކައެވެ. 

ކޮޅުން ފޯދި ސިޔާސީ ގޮތުން ބާކީވެ މިލާ މޯޅިވެފައި ތިބި ބަޔަކު ޖުމްހޫރީ ލީޑަރު ވަށާކުރާ ތޮވާފުން ތިޖޫރީ ހުސްވުން ނޫން ކަމެއް ގާސިމަކަށް ވެފައެއް ނެތެވެ. ވާކަށް ވެސް ނެތެވެ. ކުރިން ވަޒީރުކަން ކޮށް ފޭލިވެފައިތިބި މީހުންނާއި، ކުރިން މެންބަރުކަންކޮށް ރައްޔިތުން ބަލައި ނުގަނެ ޑަސްބިނަށް ލީ މެންބަރުން ތަކަކާއި، އިންތިހާބު ތަކުގައި ވާދަކޮށް ގޮނޑި ކާމިޔާބު ނުކުރެވުނުހާ ފޭލިޔަރުން އިސް ސަފުގައި އަތުރައިގެން ރައްޔިތުންނަށް ވިއްކާނެ އެއްޗެއް ތިޖޫރީ ނޫނީ ގާސިމުގެ ނެތެވެ. ފެމުނު މިޔަރު ތަކުގެ ގޮހޮރު ފުލުގައި ނުޖެހި ރައްޔިތަކަށް ހަތަރު އަނާއެއް ވެސް މީގެ ކުރިއަކުން ލިބިފައެއް ނެތެވެ. ދެން ވެސް ނުލިބޭނެއެވެ.

ޚަރަދު ނުކުރައްވާ ވޯޓު ހޯއްދަވާ ފަހަރަކަށް ހެއްދެވުމަށް މަލީހު ގާސިމަށް ނަސޭހަތްތެރިވެ ވަޑައިގަތީ ކަމެއް ވެގެނެވެ. ގާސިމު ވޯޓު ގަތުމަށް ހޭދަ ކުރައްވާ ވަރާ ލިބި ވަޑައިގަންނަވާ ނަތީޖާ ދެނެވަޑައިގެން  ހުންނަވައެވެ. މިފަހަރު އުފެދޭ ސަރުކާރަކުން ހީކުރައްވަ ވަރުގެ ބޮޑު ފޮއްޗެއް ޖުމްހޫރީއަށް ލިބުމަށް ވުރެ ނުލިބުން ގާތްކަމުންނެވެ.

މަލީހު އެ މޭރުމުން ޓްވީޓް ކުރެއްވުމުން ކަނދުފަތީގައި މުގޯލިއަޅާ ފެމުނު މިޔަރު ތަކަށް ކެތެއް ނުވިއެވެ. ހާސް ކަނޑާލާށޭ ހަމަ ޖެހޭނެޔޭ ގޮވަމުން ފަޔަށް ހިނި އަރައިގެން ތެޅިފޮޅިގެންފިއެވެ. ގާސިމަށް ބޮޑު މަންޒަރު ދައްކަން މި ފަހަރަކީ ގާސިމްގެ ފަހަރޭ ކިޔައިގެން ދަތް ދަގަނޑާ ބޮޑު މަރުތެޔޮ ހިފައިގެން އެވެރިން ލެފެނީ ތިޖޫރީ ކައިރިއަށެވެ. 

ޑރ. އިޔާޒަކީ ދީނީ އިލްމުވެރިއެއްގެ ލޭބަލް ޖައްސަވައިގެން އުޅުއްވާ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. މުޅި އިސްލާމީ ދުނިޔެ ގަބޫލު ކުރާ ދީނީ އިލްމްވެރިއެކެވެ. ކަންދަހާރުގެ ޖުއްބާ ލައިގެން ބޮލުގައި ފަގުޑި ބަނދެގެން އުޅުނަސް އަލީ ރަމީޒަކީ ދީނީ ވާހަކަ ދައްކާ މީހުންގެ އިސްލާމްކަން ގިންތިކުރަން ކާކުހެއްޔެވެ.

އިސްލާމް ދީނުގެ ހުރުމަތް ކެނޑޭ ގޮތަށް ޑރ. އިޔާޒް ކުރެއްވި އެންމެ ޓްވީޓެއް ވެސް އަލީ ރަމީޒު ނިކަން ދައްކަބަލާށެވެ. އަލީ ރަމީޒަކީ އިސްލާމް ދީން ކަމަށް ހެދިގަނެގެން އަލީ ރަމީޒު އުޅޭހާ ގޮތަކީ މުސްލިމުންގެ ގޮތްކަމަށް ދެއްކި ގަނެގެން ރޯނު އެދުރު ހެދިގެން އުޅޭ އުޅުން ދިވެހިން ދަނެއެވެ. 24 ގަޑިއިރު ޑރ. އިޔާޒު ކުރައްވަންވީ ކަމަކާއި އުޅުއްވަންވީ ގޮތެއް އެގޭނީ އަލީ ރަމީޒަށް ހެއްޔެވެ. ވަކަރުގޭ ކުދިން ގޮތަށް ދުލަށް އައިހާ އެއްޗެއް ގޮވާ ޓުވީޓް ކުރުމުގައި އަލީ ރަމީޒަށް ވުރެ ވަކީން އަރާހުރި މީހަކު ނެތެވެ.

މުސްލިމު ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ވަކި ބަޔަކު " ލާދީނީ ބައިގަނޑު" ގެ ގޮތުގައި ލޭބަލު ކުރަން އަލީ ރަމީޒަށް އިސްލާމު ދީން އެންގީ ކޮން އިރަކު ހެއްޔެވެ. އަލީ ރަމީޒާއި އަލީ ރަމީޒު ގަބޫލު ނުކުރާހާ ބަޔަކީ މުސްލިމުން ނޫން ކަމަށް ކަނޑައަޅަށް ބާރު ލިބުނީ ކޮން އިރަކު ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ.

އިސްލާމީ އިލްމާއި އަހުލާގާއި ސަގާފަތާއި ޑރ. އިޔާޒުގެ ކިބައިގާ ހުރިވަރާ ގަތަށް ވެސް އަލި ރަމީޒުގެ ކިބައިގައި ނުހުންނާނެކަން ޔަގީނެވެ. އަލީ ރަމީޒު ތާއީދު ކުރާ ސިޔާސީ ފިކުރުގެ އަންހެނުންތަކެއް ޑރ. އިޔާޒްގެ ފަހަތްޕުޅުން ދުވެ އާޑަ ފުރައްސާރަކޮށް އިބިލީހަށް ގޮވިގޮވުމަކީ ރަނގަޅު ދީނީ ކަމެއް ކަމަށް ދައްކަން އަލީ ރަމީޒު މަސައްކަތް ކުރުމުން ތިމާގައި އިސްލާމީ އަހުލާގުގެ ކަންފުޅެއް ވެސް ނެތްކަން ޔަގީން ވެއްޖެއެވެ. 

ޑރ. އިޔާޒް ކުރައްވާ ޓްވީޓެއް ނުވަތަ ދެއްވާ ފަތުވާއެއްގައި މާތް ރަސްކަލާންގެ ހައްގު ދީނާ ފުށުއަރާ ގޮތަށް ދެއްކެވި އެންމެ ވާހަކަފުޅެއް ވެސް އަލީ ރަމީޒަކަށް ނުދެއްކޭނެއެވެ. އެވަރުގެ އިލްމީ ގާބިލުކަމެއް އަލީ ރަމީޒުގެ ނެތެވެ. ޑރ. އިޔާޒު ވިދާޅު ވަނީ ބުހުތާން ދޮގުކަމަށް ބުނާނީ އަލީ ރަމީޒުގެ ޖާހިލު ކަމުންނެވެ.

އަޖައިބެކެވެ. އަލީ ރަމީޒަކީ ﷲގެ ހަޒްރަތަށް ހުއްޓެން ނުޖޭހޭނެ މީހަކީ ހެއްޔެވެ. ގިޔާމަތް ދުވަހުން އަޅުތަކުންގެ ފަތް ހިސާބުކޮށް ސުވަރުގެ ވަންތަ ވެރީންނާއި ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރިން ކަނޑައަޅަން ހުންނާނީ އަލީ ރަމީޒެއް ނޫނެވެ. ޑރ. މުއިއްޒެއް ސަލަފް ޖަމް އިއްޔާއެއްވެސް ނޫނެވެ. 

އިދިކޮޅު ކޯލިޝަނުން އެޗްއާރުސީއެމްގެ މެމްބަރުންނާ ބައްދަލުކުރަން ސިޓީއަކުން އިއްޔެ އެދިފައިވާތީ ކޮމިޝަންގެ މެންބަރުންގެ ވަގުތުތައް ހުރިގޮތަށް ބަލައި މިއަދު ހެނދުނު 11:15 އަށް އެޕޮއިޓްމަންޓް ހަމަޖައްސައިދިނެވެ. އިދިކޮޅު ކޯލިޝަނުން އެ ބައްދަލުވުމުގެ ނަމުގައި ހިއުމަންރައިޓްސް ކޮމިޝަނަށް ވަދެފައިވަނީ އޭގެ ދޮޅުގަޑިއިރު ފަހުންނެވެ.

ރަހީނުގެ އެ އަމަލު ޕީޕީއެމް / ޕީއެންސީ ކޯލިޝަނުން ހިންގާފައި ވަނީ މިއަދުގެ ބައްދަލުވުމަށް ގަޑިޖެހިގެން އެތައް އިރެއް ވީއިރު ވެސް އެމީހުން އައިސްފައި ނުވާތީ އެ ވާހަކަ އެޗްއާރުސީއެމް އިން  އެ ފަރާތަށް އެންގުމަށް ފަހު ޖޫން 15، 2023 ވަނަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު 9:00 އަށް ބައްދަލުވުން ހަމަޖައްސައި އެކަން އެ ކޯލިޝަނަށް ސިޓީއަކުން އަންގާފައި ވަނިކޮށެވެ.

އިދިކޮޅު ކޯލިޝަނުން އެޗްއާރުސީއެމްގެ އޮފީހުގެ ތެރޭގައި އަޑުގަދަކޮށް މުވައްޒަފުންގެ ހިތްތަކުގައި ބިރުވެރިކަން އުފެދޭ ގޮތަށް ވަނީ އަމަލު ކޮށްފައެވެ. އެޕޮއިންޓްމެންޓެއް ހޯދައިގެން އެޗްއާރުސީއެމްގެ މެންބަރުންނާ ބައްދަލު ކުރުމުގެ ނަމުގައި ދިޔަ މީހުން ރަސްމީ ގަނޑި ނިމުނު އިރުވެސް އެތަނުން ބޭރަށް ނުނިކުމެ އެތައް ހިސޯރު ކޮށްގެން ތިބުމުން ހިއުމަންރައިޓްސް ކަމިޝަންގެ އޮފީސް ބަންދު ނުކުރެވި މުވައްޒަފުންނަށް ގެއަށް ނުދެވިފައި އެތައް އިރަކު ތިބެން ޖެހުނެވެ. 

ރަހީނު ކުރުމުގެ މި އަމަލު ޕީޕީއެމް / ޕީއެންސީ ކޯލިޝަނުން ހިންގީ އެޕޮއިންޓްމެންޓްގެ ގަނޑިއަށް މިއަދު އެ މީހުނަށް ހާޒިރު ނުވެވުމުން  ޖޫން 15 ވަނަ ދުވަހުގެ ހެދުނު 9.00 އަށް ސިޓީއަކުން އަންގާ އެޕޮއިންޓްމެންޓް ދީފައިވަނިކޮށެވެ. 

ޕީޕީއެމް/ޕީއެންސީ ކޯލިޝަނުން މިއަދު ޢަމަލުކޮށްފައިވާ ގޮތް ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަނުން ވަރަށް ބޮޑަށް ކުށްވެރި ކުރެއެވެ. އެކަން ހިނގާދިޔަ ގޮތް އެ ކޮމިޝަނުން ބަޔާނެއް ނެރެ ވަނީ ހާމަ ކޮށްދީފައެވެ. 

ދެ ފަހަރު ވެސް ޖޭޕީން އެމްޑީޕީގެ ކެންޑިޑޭޓަށް ބައިއަތު ހިފައި ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ގެނައުމަށް ތާއީދު ކުރީ ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި ގައުމަށް ހެވެއް އެދިގެނެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދޭ މިނިވަންކަމޭ ދީނޭ ރާއްޖޭގެ ސްޓްރަޓެޖިކް އެސެޓޭ އިގްތިސާދުގެ ހިމާޔަތޭ ގާސިމު އިބްރާހީމް ކީމާ ކޮޅަށް ޖެހެނީ އަތުހުރި ލޯލިތަކެވެ. ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އިންސާފު ގާއިމްކުރުމޭ އިޖުތިމާއީ ހަމަޖެހުމޭ ތަރައްގީ އާއި ކުރިއެރުމާ އުފާވެރި ދިރިއުޅުން ރައްޔިތުންނަށް ކަށަވަރު ކޮށްދިނުމޭ ގާސިމް ބުނީ މާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ. 

ފުދުންތެރި ކަމޭ ހަމަޖެހޭ ދިރިއުޅުމޭ ގާސިމް ބުނާއިރު ކުޑަމިނުން ކޮވިޑަށް ފިލައިގެން އޮތްއިރު ކޮވިޑް މެނޭޖުކޮށް ރައްޔިތުން ބަނޑަށް ނުޖައްސާ މެނޭޖު ކުރި ގޮތެއް ނޭގޭނެއެވެ. ކޮވިޑްގެ ވަބާގެ ތެރޭގައި ބޮނދާ އޮވެ މުއައްޒަފުން ކަނޑާ ތިބި މަދު މީސްކޮޅަށް އެއްހާސް ރުފިޔާ މުސާރައިގެ ގޮތުގައި ދީގެން ކޮވިޑް ފެސިލިޓީ ހަދައިގެން ދައުލަތުން ފައިސާ ދަމާވީދި މީހަކީ ކާކުތޯ ބުނެފިއްޔާ ކޮންމެ މީހަކުވެސް ބުނަނީ އެއީ ގާސިމު އިބްރާހީމް ކަމަށެވެ. އެ ދުވަސްވަރު މަޖިލީހަށް ނުގޮސް މަޖިލީހުން މުސާރަ ނަގާ، މީހުން ނިކަމެތިވެ ގޮތް ހުސްވެ ދުނިޔެއާއި ދައުލަތަށް އާމްދަނީ ލިބުން ހުއްޓިފައިވާ ދަނޑިވަޅުގައި ނިކަމެތިންގެ ނިކަމެތި ކަމުގެ ފައިދާ ނަގައިގެން މާލޭން ބޮޑު ބިމެއްގަތީ ކާކުތޯ އަހައިފިނަމަ މީހުން ބުނަނީ ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ ވާހަކައެވެ. 

ދައުލަތުގެ ސްޓްރަޓެޖިކް އެސެޓްގެ ވާހަކަ ގާސިމް ދައްކާއިރު އެތައް ބިމެއް ނުއަގުގައި ނަގާ ހިސޯރުކޮށްގެން ފެށުނީއްސުރެ ދައުލަތުން ނަހަމަ ގޮތުގައި މަކަރާ ހީލަތުން އެންމެ ބޮޑު ނާޖާއިޒު ފައިދާއެއް ނަގަނީ ކާކުތޯ އަހައިފިނަމަ އެމީހަކީ ގާސިމް އިބްރަހީމޭ މީހުން ބުނެއެވެ. އެއްބަސްވުންތައް ދެފުށު މިޔަ އެޅޭ ޒާތަށް ހައްދާ އެއްބަސްވުމާއި އެއްގޮތަށް ބިންތަކާ ރަށްތައް ތަރައްގީ ނުކޮށް ނައިބުގެ ކޮންޓްރޯލްކޮށް ސަރުކާރުގެ ޒިންމާ އަދާނުކުރާ ކަމަށް ހަދައިގެން ކައިރިއަށް ބޮޑުވާހެން ނިޒާމުގެތެރެއިން ދައުލަތް ދަވާލަނީ ކާކުތޯ އަހައިފިނަމަ އެންމެ ފުރަތަމަވެސް ބުނާނީ ގާސިމްގެ ނަމެވެ.  މިވެރިކަމުގައިވެސް އަދުލުވެރި ބަދަލުގެ ނަމުގައި އެންމެ ގިނަ ފައިސާ ހޯދަން ދައުވާކޮށް އެކި ފަހަރު މަތީން އެތައް ބިލިޔަނެއް ދަމައިގަތީ ކާކުތޯ ބުނެފިނަމަ ބުނާނީ ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ ވާހަކައެވެ. 

އަނބި މިހާ އާއި އެތައް އިނާޔަތެއްދޭ އަޅުކުދިން ކޮޅެއް މަސްލަހަތު ހުރި މިނިސްޓްރީތަކުގައި ބައިތިއްބައިގެން ބޮނޑި ބޮޑުކޮށް އަތްގުޅި ނުކާ ވަރަށް ފުފިއްޖެއެވެ. ވަރުގެކޮޅަށް ފުފުނީމާ ނިކުމެ މި ސަރުކާރުން ކަންކުރި ގޮތުން ބައިއަތު ހިފޭކަށް ނެތޭ ނިކުންނާނީ އަމިއްލަޔަށޭ ކީމާ ބަޔަކަށް ދެކަމު ހާޖަތަށް ދެވޭނެޔޭ ހީވަނީ ހެއްޔެވެ. ދެވަނަ ބުރެއްގައި ގަދަ ދޭކަށް ދެވިދާނެ ކަމަށް ހީވާވަރުން ތިޔަ ގޮތަށް ފުމޭނެއެވެ. އުކާ އެންކައިގެން އައިން އޮބާލީމާ ދޮޅިކެނޑިގެން އައިސް ފައިބުޑަށް ވެއްޓޭތަން މިތިބީ ބަލާށެވެ. 

ބަންޑާރަ ނައިބާއި ހާރިޖީ ވަޒީރުގެ އިތުބާރުނެތް ކަމަށް ވޯޓަށް އަހަން ނުކެރިގެން ތިޔަ އުޅެނީ ބަރަހަނާ ވާތަން ފެންނާތީއެވެ. ލަސްކޮށް ފަސްކުރަނީ ބަންޑާރަނައިބު ރިފްއަތާއި ހާރިޖީ ވަޒީރު ޝާހިދުގެ ފުރިހަމަ އިތުބާރު އޮތްކަން އެނގޭތީ އެކަމާ މޭކަރައިގެންނެވެ. އޭގެ ފަހަތުގައި އޮތީ އީވާ ގިއްގެޅޭ ވޯޓުކަން އެނގޭނެތާއެވެ. އެހާ އަވަހަށް އީވާ ގިއްގަޅުވާލުމަކީ ފިސާރި ދަރަހިލޭނެ ކަމެކެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސަތު ހިސޯރުކޮށްގެން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރިޔާސަތު ހިސޯރުކޮށްގެން ސައްކެޔޮ ގަހަށް މަކުނު އަރާ އިންނަހެން އިނުމުގެ ދުވަސް ހަމަވަމުން ދާތަން ފެންނަންޏާ ކަންކަން އެޖެންޑާއެއް ވެސް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ކޮމެޓީތައް އެކުލަވާ ލެވޭ ކަމަކަށް ވެސް ނުވާނެއެވެ. ތިމާގެ ގޮތް ފޮތް ނެތްކަން ކަނު ބީރު މީހާއަށް ވެސް އިހުސާސް ވަންދެން އަމިއްލައަށް ހަސީލަތް ހާމަ ކުރަމުން ތިޔަ ދަނީ ލައިގެން އޮތް ދުލި ދަމައިގަނެވެން ދެނެވެ. ބާކުލިވެސް ފޫޅުގަނޑު ބޭރަށް ނިކުތަ ނުދޭން އުނބު ގަނޑަކަށް ނަމަވެސް ވަދެއޮވެއެވެ. ނަޝީދަށް އެވަރުވެސް ނުވެ އަމިލައަށް ތިމާގެ އަސްލު ސޫރަ އެހުރެގެން ދަނީ ހާމަކޮށް ދެމުންނެވެ.

ބާނަ ބާނާ ތިއްބާ ވިއްކާލީ ކަމަށް ތިޔަ ވިދާޅުވަނީ ކަނޑެއް ކަމެއް އެހެން އެއްޗެއް ކަމެއް އޮޅުމެއް ނުފިލައެވެ. އެކަން ރައްޔިތުންނަށް އެންމެ ބޮޑަށް އޮޅެނީ ޑރ. މުނައްވަރުގެ ބަންޑާރަ ނައިބު ކަމުގައި އެކުލަވާލި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކާ ބެހޭ ގާނޫނުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެ ގާނޫނުގައި ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަކީ ކޮބައިކަން ބުނެފައި އެބައޮތެވެ. ރާއްޖޭގެ އާޗިޕިލަޖިކް ބޭސްލައިން ކުރަހާ އެބޭސް ލައިނުން ފެށިގެން ބޭރަށް 12 ނޯޓިކަލް މޭލްގައި ހިމެނޭ ސަރަހައްދަކީ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުކަމަށް ލިޔުނީ ޑރ. މުނައްވަރެވެ. ބޭސްލައިން އިހަވަންދިއްޕޮޅުން އައްޑޫގެ ނިޔަލަށް ކުރަހާ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގެ ގާނޫނީ އިން ކަނޑައެޅީ ވެސް މުނައްވަރު ކަމަށް އަމިއްލަ ފުޅަށް ވިދާޅުވެއެވެ. 

ރާއްޖެއަށް ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދަކީ ބޭސްލައިނުން ފެށިގެން 200 ނޯޓިކަލް މޭލް ކަމަށް ގާނޫނުގައި ލިޔުނީ ވެސް މުނައްވަރެވެ. ރާއްޖޭގެ ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު އެހެން ބަޔަކާ ފުށުއަރާނަމަ އެ ބަޔަކާ އެއްބަސްވާ ގޮތެއްގެ މަތިން ފުށުއަރާ ސަރަހައްދު ބައިކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ލިޔުނީވެސް ޑރ. މުނައްވަރެވެ. ރާއްޖޭގެ އުތުރުން އިންޑިއާ އާއި ލަންކާ އާއި އެކު އެއްބަސްވުމެއްގައި ވާގޮތަށް އުތުރުން 200 ނޯޓިކަލް މޭލު ނުލިބޭހެން ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު ކަނޑައަޅާ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ތަކާ ބެހޭ ގާނޫނުގައި ލިޔެ އެކަން ހަލާލު ކުރުމުގައި އިސްވެ ހުންނެވީ ވެސް ޑރ. މުނައްވަރެވެ. އޭރަކު ކަނޑު ވިއްކާލި ކަމަކަށް ޑރ. މުނައްވަރަކަށް ނުވިއެވެ.

މިއަދު އިންޓަނޭޝަނަލް ޓްރައިބުނަލަކުން ރާއްޖޭގެ ދެކުނުން އޮންނަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ މައްސަލަ ހައްލު ކުރީމާ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހް ކަނޑު ވިއްކާލި ކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. އަމިއްލަ އަތުން ފިއްޔާއި އަކުރާ ލިޔެ ފާސް ކޮށްފައިވާ ގާނޫނަކާ އެއް ގޮތަށް ގާނޫނީ ހަމައިން މޮރިޝަސްގެ ދައުވާ އަކަށް ދިވެހި ސަރުކާރުން އިޓްލޮސްގައި ޖަވާބު ދާރީވެ ފުށުއަރާ ސަރަހައްދުން ބޮޑުބައި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު ކަމުގައި ކަނޑައެޅިގެން ދިޔުމުން ރައީސް އަޒްލް ކުރަން ޖެހެނީ މުނައްވަރު ލިޔެ ތަސްދީގް ކޮށްފައިވާ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ތަކާ ބެހޭ ގާނޫނާއި އެއްގޮތަށް ސަރުކާރުން އަމަލު ކުރީމާ ހެއްޔެވެ. 

ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ކަމެއް ކޮށްގެން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަޒްލް ކުރަން ގޮވާ ގާނޫނީ މާހިރުންގެ އިހުލާސް ތެރިކަމެއް ނެތްކަން ކިހާ ސާފުހެއްޔެވެ. ބާނަ ބާނާ ތިއްބާ ކަނޑު ވިއްކީއޭ ކިޔައިގެން ރައްޔިތުން ލޭކައްކުވަން އޮޅުވާލުންތައް އޮޅުވާލާނީ ކިހާ ގައުމިއްޔަތު ބޮޑުކަމުން ހެއްޔެވެ. ބުނަނީ ސިޔާސީ ކަމެއް ނޫން ކަމަށެވެ. ކުޅެނީ ސިޔާސީ ގޭމެވެ. ބާނަ ބާނާ ތިޔަ ތިބީ ކޮންމެވެސް އެހެން ތާކަށް ކޮންމެވެސް އެހެން އެއްޗެކެވެ. އެހެން ނޫނީ ވާނުވާ ނޭނގި ބާނަ ބާނާ ތިޔަ ތިބީ އަނގައެވެ.  

ބާނަ ބާނަ ތިއްބައޭ ބުނާއިރު ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިން 75 މޭލު ބޭރަށް މަސްވެރިކަން ކުރާން ނިކުމެ އުޅުމަކީ ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަމާ ބެހޭ ގާނޫނުން ޒަމާނުއްސުރެ މަނާ ކަމެކެވެ. 75 މޭލު ބޭރުން ހުއްދަ ދެނީ ލޯންގ ލައިން މަސްވެރިކަން ކުރުމަށް އެކަންޏެވެ. އެއީ އާއްމު މަސްވެރިންނަށް ދޭ ހުއްދައެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި އެ ސަރަހައްދުން މަސްވެރިކަން ކުރުމަށް ބޭރު ބޯޓް ފަހަރަށް ދިނެވެ. އެކަން އެ މީހުން ކުރީ އޭނައަށް ބައިއަޅައިގެންނެވެ. އެ ހުއްދަތައް މިވެރިކަން ފެށުމާއެކު ވަނީ ބާތިލު ކުރެވިފައެވެ. ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިންނަށް އެކަން ރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ. 

ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ވުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކުރައްވައިގެން ހުންނަވާ ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ހޯއްދަވަން ތިޔަ އުޅުއްވޭ ގޮތުން އެއްވެސް އިހުލާސްތެރި ކަމެއް ނެތްކަން ވަރަށް ސާފެވެ. ގެއަށް ކަނޑާލަން ޖެހޭނީ ކޮންބައެއް ކީއްވެކަން ވަރަށް އަވަހަށް ސާފު ވާނެއެވެ. އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރުކަން ލިބިވަޑައި ނުގަތީ ނަޝީދާ ގާސިމާ މައުމޫނު ބޭނުން ނުވެގެންކަން ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގެން ހުންނަވާ ރައީސް ސޯލީހަށް ހަސަދަ ފިލުއްވުމުގެ ބޭނުމެއް ނެތެވެ. 

މާލޭސިޓީ ކައުންސިލްގެ މެންބަރު ކަމުގައި ސައިފު ފާތިހު ހުރެގެން މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް ކޮށްދޭ ކަންކަން ގިނަކަމުން މާލޭ ރައްޔިތުން އެ ތިބީ ހޯހޯ ގޮވާލަ ގޮވާލައެވެ. ހާއްސަކޮށް ގަލޮޅު އުތުރު ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ ހުރިހާ ކަމެއް ސައިފު ފާތިހު ވަނީ ފުރިހަމަކޮށް ދީފައެވެ. އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި ހޯދައިގެން ލިބުނު މަގާމެއްގައި ހުރެގެން އެމްޑީޕީއަށް ފުރައްސާރަ ކުރާއިރު އުފަންކުޅަ މައިމީހާ ވެސް ހަނދާން ހުންނަހެނެއް ހިޔެއް ނުވެއެވެ. 

ތުރާކުނު ސައީދަށް ހިއުމަން ރައީޓްސް ފެންނަނީ ޔާމީނުގެ ކަމަކާ ލައިގަތީމައެވެ. ޔާމީނު ނޫން މީހުންގެ ދަރިންނެއް ޖީސީއީ އޯލެވެލް ހަދާ ކަމަކަށް ސައީދަކަށް ނުވެއެވެ. ޖީސީއީ އޯ ލެވެލް ހަދާ ދަރިއެއްގެ ބަފަޔަކު ޖަލު ހުކުމެއްގައި ޖަލުގައި ހުރިއްޔާ އެ ދަރީގެ ޖީސީއީ އިމްތިހާނުގެ ދުވަސްވަރު ޖަލު ހުކުމުގައި ހުރި ބަފާމީހާ ގެއަށް ބަދަލު ކުރީ ކޮން ޒަމާނެއްގައި ކޮންތާކު ހެއްޔެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ދަރިއަކު ޖީސީއީ އިމްތިހާނު ހަނދަންޏާ ޖަލުގައި ހުރި ރައީސް ޔާމީނު ގެއަށް ބަދަލު ނުކޮށްގެން ހިއުމަން ރައިޓްސް ގެއްލިގެން ސައީދު ކުކުރާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ގެއަށް ބަދަލު ނުކުރިއްޔާ ތުރާކުނު ސައީދަށް މާ ރަނގަޅު ވާނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ އޯލެވެލް ހަދާ ދަރިއަށް ޓިއުޝަންދޭން ރައީސް ޔާމީނަށް ވުރެ ސައީދު މާ މޮޅުވާނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ދަރިއަކާ އަޅުވައިގެން ޔާމީނު ގެއަށް ބަދަލުކުރުމުގެ ވާހަކަ ސައީދު ތިޔަ ދައްކަނީ ޔާމީނު ގެއަށް ބަދަލު ނުކުރުމުގެ ބޭނުން ސައީދުގެ އޮތްލެއް ބޮޑު ކަމުންނެވެ.

ކޮވިޑުގެ ހާލަތުގައި ރާއްޖޭގައި މަރުގެ ހާދިސާތަކުގައި ސަރުކާރުގެ އިހުމާލު އޮތް ކަމަށް ސައީދު ބުނެ މަޖިލީހުގައި އަނގަ ދިޔާ ކުރާއިރު ކޮވިޑް މެނޭޖު ކުރުމުގައި ދުނިޔޭން އެންމެ ކުރީގައި އޮތް އެއް ގައުމުގެ ގޮތުގައި ރާއްޖެ ފާހަގަ ވެގެން ދިޔަކަން ލޮލަށް މިރުސް އެޅިފައި ހުރިވަރުން ސައީދަކަށް ނޭގުނެވެ. ނުފެނުނެވެ.

މާ މޮޅު އެކޮނޮ މިސްޓަކަށް ވެގެން ދަތް ދިލުވާއިރު ކޮންމެ މަސައްތެއް ވެސް ބަޔަކާ ހަވާލު ކުރަނީ ވަކި މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި އެކަމެއްކޮށް ނިންމުމަށެވެ. މަސައްކަތް ހަވާލު ވެގެން އުޅޭ ބަޔަކު މަސައްކަތް ކުރާނެ ގޮތް އެނގެން ޖެހެނީ މަސައްކަތް ކުރާ ބަޔަކާއި މަސައްކަތް ކުރުވާ ސަރުކަރާއި މަސައްކަތުގެ ފެންވަރު ބަލަަހައްޓަން ހަވާލު ކުރާ ބަޔަކަށް ވުރެ ބޮޑަށް ތުރާކުނު ރޯނު އެދުރަށެވެ. ވިލިމާލެ ބްރިޖުގެ މަސައްކަތް ކުރަން ވެސް ޖެހެނީ ސައީދާއި ބަޅުރުކުން ބުނާ ގޮތަށެވެ. ހޭ ކުޑަ ވުމުގައި ވެސް ބޮޑުވަރެވެ.

ރާއްޖޭގައި އޮތީއްޔާ އޮތް ތަނެއް ވިއްކާލައިގެން ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ނިކުމެ ތިބެ ދަރަންޏޭ ކިޔާ އެބަ ކޯތަޅުވައެވެ. މަތިހަށި ނަގާ ތިޔަ ދައްކާ މެގަ ޕްރޮޖެކްޓް ތަކަކީ ހުސް ދަރަންޏެވެ. ބިލާދަރު ލޯނެވެ. ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލަކީ ދެޓަވަރުން އެއްޓަވަރު ފެންފޮދަކާ ނުލާ ދިރުވާލި ބޮޑު ލޯނެކެވެ. ހުޅުމާލެ ބުރިޖަކީ ހަ ލޭނުން ދެލޭނު ދިރުވާލި ބިލާދަރު ދަރަންޏެކެވެ. ދައުރު ނިންމުން އިރުވެސް ތަރައްގީ ކޮށް ނުނިންމުނު ހުޅުމާލޭ ފޭސް ދޭއްގެ އަލިފާންފޮށި ޓަވަރު ތަކަކީވެސް އަތް ގުޅިނުކާ ބޮޑު ލޯނެކެވެ. ފޭސް ދޭކަކީ މަގެއް މިސްކިތެއް ފިހާރައެއް ސްކޫލެއް ބަހުގެ ހިދުމަތެއް ގާއިމުކޮށް ނުދީ ހާވާލާފައި އޮތް ހަޑިއެކެވެ. ޓަވަރު ތަކުގައި ރައްކާތެރި ކަމެއްނެތެވެ. ކޮންމެ ޓަވަރަކަށް އަރާފައިބާން ހުރީ ކުދިކުދި ފަސް ވަރަކަށް ލިފްޓެވެ. އަލިފާނުގެ ހާދިސާއެއް ފަދަކަމެއް ހިނގައިފިނަމަ އެތާ ދިރިއުޅޭ މީހުންނަށް އަނދާ ހުލިވުންނޫން އެހެންގޮތެއް ނެތް 25 ބުރީގެ ޓަވަރު ތަކެއް ހަދާފައި ދައުރު ނިމުންއިރު ވެސް ބަޔަކަށް ހިޔާވަހިކަން ނުދެވުނެވެ. 

ގެއްލުނު ވެރިކަމުގެ މަސްތުގައި ޑޮލަރޭ ދަރަންޏޭ ސާއީދު މެނަށް ކިޔޭލެއް މަދެވެ. މީސްމީހުންގެ ކަންފަތް މަތީގައި ޑޮލަރު ބޮނޑިތަކުން ތަޅާ ދޮޅި ކެނޑިފާ ތިބި ތާވަޅަ ތަކަކަށް މަޖިލިސް މެންބަރުން ހަދައިގެން އުޅުނު ހަނދާން ވީމާ ކުކުރޭނެއެވެ. އަސަރު ކުރާނެއެވެ. ސައީދޫ މަނިއްގަނޑާއެވެ. އެދުވަސް ހިނގައްޖެއެވެ.

މިހެން ތިއްބާ އެއަނިޔާއަށް ކެތް ނުވެގެން ނިކުތް ބަޔަކު އެމްޑީޕީ ކިޔާފައި ނިކުމެ ގަނޑުވަރު ހުއްޓާ މައުމޫނު ދުއްވާލާ ބޭނުން ބަޔަކު ޕާޓީ ހަދައިގެން ވެރިކަން ކުރެވޭ ގޮތް ހަދައިފިއެވެ. ހީކުރީ ދެންވެސް ވެރިކަން ކުރެވޭނީ މައުމޫނު ކުރި ގޮތަށް ކަމަށެވެ.

30 އަހަރު ބަލި ކުރަން މައުމޫނާ ދިމާއަށް އެމްޑީޕީ ގޮވީ ހިތަށް އެރި އެއްޗެކެވެ. އެގޮތަށް އެކަން ވީމާ މިއުޅޭ މީހުންނަށް ވެސް ހީވަނީ ވެރިޔަކަށް ހުންނަ މީހާއާއި ދިމާއަށް ހިތުހުރި އެއްޗެއް ގޮވީމާ އެއީ ތިމާމެންނަށް ވެރިކަން ލިބޭ ފޮމިއުލާ ކަމަށެވެ. އަދި ގައުމީ ހަމަ ކަމަށެވެ. ބަލަ އޭރު އެކަން އެހެން ކުރީ އެކަކު 35 އަހަރު ވެރިކަމުގައި ހުންނަން ނަގޫ ނެގީތީއެވެ. މިހާރު އެކަކަށް ގިނަވެގެން ހުރެވެނީ 2 ދައުރަށެވެ. ދިހަ އަހަރުއެވެ.

ކުޑައެއް ބޮޑެއް ތަފާތު ނުކޮށް ހުރިހާ ރަށެއްގައި މިހާރު ހިނގާ ކަންކަން އެކުގައި ނިންމާލުމަށް ރަށްފުށު މީހުން މިއަންނަ ސެޕްޓެމްބަރ 9ގައި އިބޫއަށް ބޯކޮށް ވޯޓް އަޅާ ހޮވާފާނެއެވެ. އެ ހިސާބުން އިބޫ ބޭނުން ވިޔަސް އަދި ހުރިހާ ރައްޔިތުން ރޮއެ ހޭރުނަސް އިބޫއަކަށް އިތުރު ދައުރަކަށް ދެން ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަކަށް ފުރްޞަތެއް ނުލިބޭނެއެވެ. 2028ގެ ފަހުން އިބޫ އަކީ ވެސް ކުރީގެ ރައީސް އެކެވެ. 

ޖެހިފައި މިތިބަ ބައްޔަކީ އެއްޗެހި ގޮވި ގޮވީނުން މައުމޫންގެ 30 އަހަރު ނިންމާލި ތަން ފެނުނީމާ ކޮންމެ ގޮލަޔަކަށް ވެސް ހީވަނީ ބޮޑުހާ ދޮގުތަކާ މޮޅުހާ ވާހަކަ ދެއްކީމާ ތިމައުރެން ދައްކާ ވާހަކަ ރައްޔިތުން ގަބޫލުކޮށް ވެރިކަން ދޭނެ ކަމަށެވެ.

އެއް އިރެއްގައި ވެސް ޗާގޯހަކީ ރާއްޖޭގެ އަތޮޅެއް ނޫން ކަމާއި އިންޑިއާ ސިފައިންގެ މީހަކު ރާއްޖޭގައި ނެތްކަން ދިވެހިން ދަނެއެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ކަސްރަތު ކްލާހަކަށް ބަދަލުވެ ލީޑަރު ފުއްގިރަން މާފުށީގައި އެއޮތީ ހަމަ އެކައުންޓް ފުރާ އެޅި ހަރާން ފައިސާ ގިނަ ކަމުން ކަން ދިވެހިން ދަނެއެވެ. 

ނާޒިމް ރަތްފުށް ޖަހައިގެން އައްޑަނައަށް އަތް ފޯރުވިޔަސް ގަނެފައި ހުރި އަނިޔާވެރި ގަނޑު އޮޅޭ ވަރަށް ދިވެހިން އަދި ގަމާރެއް ނުވެއެވެ.

ކޮންމެ އިންތިޚާބަކަށް ގައުމައިގެން ފުމެ އަރާ ގާސިމް ކޮވިޑް އައުމާ އެކު ފިލާ ރައްކާވިކަން ނޭނގޭ މީހަކުވެސް ނެތެވެ. 

މައުމޫނު ކައިރީގައި އުޅެ އެކަހަލަ ޖަރީ ކުރި ވެރިކަން ކުރެވޭތޯ އޭގެ އަވާގައި ނުކުމެ ތިޔަ ޖައްސާ ވަންނިތައް ދިވެހިންނަށް ސާފެވެ. މިހާރު ދެރަ ކަލޯ ދަރިވެސް ފުރަތަމަ ޑިގްރީ ހިލޭ ހެދޭގޮތް އިބޫ ހަދާ ނިންމާ ކުދިންތައް މޮޅު މުޅީން މޮޅުވެއްޖެއެވެ. ތިޔަ ޅޮސް އުނދޯލީގައި އަމިއްލައަށް ހެއްލިގެން ސެޕްޓެމްބަރ ނުވައެއްގައި ވާތާވާން ތައްޔާރުވާށެވެ.

ޑީލަކުން ޖަލުން ނިކުމެ ވަޑައިގެން ބޭހަށް ވަޑައިގެން އަމިއްލަފުޅަށް އަރުވާލެއްވިގެން ހުންނެވި ރައީސް ނަޝީދަށް އެނބުރި ރާއްޖެ ވަޑައިގެންނެވުމުގެ ސަބަބަކަށްވީ އެމްޑީޕީ އިސްވެ ހިންގާ ވެރިކަމެއް ރާއްޖެއަށް އައުމެވެ. ރައީސް ނަސީދު ކުރެއްވި ބޮޑުކުށަށް ވީގޮތެެއްވެ އެކަން ރައްޔިތުންގެ ހަނދާނުން ފުހެވުނެވެ. އަރުވާލެއްވިގެން ހުންނެވި ރައީސް ނަސީދުގެ އަސްލު ސިޔާސީ ސޫރައިގައި މަގުމައްޗައް ރައީސް ސޯލިހު ނެރެދެއްވިއެވެ. އެވަރުން ވެސް ނުފުދުނެވެ.

ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގެން ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވި ކޮންމެ މީހަކަށް ސިޔާސީ މަގަމު ދެއްވިއެވެ. ގިނަ ޕްރޮޖެކްތަކެއް ސީދާ އެ ބޭފުޅާ ބޭނުންވެ ވަޑައިގެން ގޮތަކަށް އޮޕަރޭޓް ކުރެއްވުމަށް ފުރުސަތު ދެއްވިއެވެ. ފުލޯޓިން ސިޓީ ހެދުން ފަދަ ބޮޑެތި އެތައް ޕްރޮޖެކްތަކެއް އެ ބޭފުޅާގެ އިހުތިޔާރަށް ދޫކޮށް ދެއްވިއެވެ. މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަމަށް ހޮވައިދީ، ދައުލަތު އެއްބާރު އެ ބޭފުޅާއާއި ހަވާލު ކުރެއްވިއެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި މުޅިން އަލަށް މަޖިލީހުގެ ރައީސަކަށް ހާއްސަ ގެކޮޅެއް ތައްޔާރުކޮށް ދެއްވިއެވެ. އަދި ރައީސަކަށް ނުލިބޭވަރުގެ ހައި ސެކިއުރިޓީ ދެއްވިއެވެ. އެމްޑީޕީ އިސްކޮށް އޮތް އިބުގެ ސަރުކާރުން ރައީސް ނަޝީދަށް ކޮށްނުދެނީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ. ކުރުކޮށް ބުނާނަމަ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަން ނުކުރަށްވާ ކަމެވެ. 

މަންޒަރު ބަދަލުވީ ވެރިކަމުގެ ބައިވެރިންނާ ދެކޮޅުވެރިވެ ވަޑައިގެން ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ބޭރުކޮށްލެއްވުމަށް ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގެން ހިސާބުންނެވެ. ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ ބާރު ރައީސް ނަޝީދުގެ އަތްޕުޅު މައްޗަށް ފޮރޮޅާލެއްވުމަށް ފިޔަވަޅު ނެންގެވުމުން ރައީސް ސޯލިހުގެ އެއްބާރު ލެއްވުން ލިބި ވަޑައިނުގެން ހިސާބުންނެވެ. ބޮޑުވަޒީރުކަން ހޯއްދަވާ ދެއްވާ ރައީސް ސޯލިހު އެކަހެރިވެ ވަޑައިގަތުމަށް ދެންނެވުމުން އެކަމަށް އެއްބާރުލުން ނުދެއްވި ހިސާބުންނެވެ. ޕާޓީގެ ގުނަންތަކުން އެބޭފުޅާގެ މެޖޯރިތީ ގެއްލި އެ ބޭފުޅާއާއި އެ ބޭފުޅާގެ ޓީމް އިންތިހާބުތަކުން ބަލިވާން ފެށުމުންނެވެ.

ޑިމޮކްރަސީގެ ބައްޕައަށް ޕްރައިމަރީތައް ކަމަކު ނުދިއައެވެ. ވޯޓް ލެވުނު ގޮތާއި އިންތިހާބުތައް ބޭއްވުނު ގޮތްވެސް އެ ބޭފުޅާއަށް ކަމަކު ނުދިޔައެވެ. އެމްޑީޕީ އަކީ ގޯނި ގޯންޏަށާއި، ސިމެންތިގަށާ މެސިން ތަކަށްވެސް ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓްލީ ފިސާރި މެންބަރުން ތަކެއް ތިބި ޕާރޓީއެކެވެ. އެމްޑީޕީ ޗެއަރޕާރސަން އިންތިހާބުގައިވެސް ބަލިވީ އެ ބޭފުޅާގެ ޓީމެވެ. އެހިސާބުން މުޅި މަސްރަހު ބަދަލުވިއެވެ.

"ތިމަންނަގެ ބާރު ނުހިނގާނަމަ ، ތިމަންނައަށް ވެރިކަމަށް ނާދެވޭނަމަ" އެމްޑީޕީގައި ވެރިކަން ބާއްވަން ވެސް ބޭނުންފުޅެއް ނުވިއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި އެމްޑީޕީގެ ފަރާތުން ވާދަކުރާނެ ކެނޑިޑޭޓަކު ހޮވުމަށް ބޭއްވުނު ތާރީހީ ޕްރައިމަރީ މިހާރުގެ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހް ކާމިޔާބު ކުރެއްވި ހިސާބުން މުޅި ސިޔާސީ މަސްރަހަށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ހަގީގީ ސޫރަ ސާފުވިއެވެ. ރައީސް ނަސީދާ އެ ބޭފުޅާގެ ޓީމަށް ވެރިކަން ނޫން އެއްޗެއް ބޭނުމެއް ނޫނެވެ.

ކުރީގެ އެތައް ރައީސުންނަށް ތިރީސް އަހަރޭ ، މުގަބޭއޭ، ވިދާޅުވެ ޑިމޮކްރަސީގެ ނިވަލުގައި ހުންނެވި ރައީސް ނަޝީދަކީ ރައީސް ނަސިރާއި ރައީސް މައުމޫނާއި ރައީސް ޔާމީނަށްވުރެ ވެސް މުގާބޭކަން ބޮޑު ބޭފުޅެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދާ އަޅާ ކިޔާލާނަމަ އެބޭފުޅުންގެ މުގާބޭކަމުގެ ބުރަދަން ރައީސް ނަޝީދާ އަޅާ ބަލައިފިނަމަ ހުވަނދަކަށްވެސް ނުވާނެއެވެ. އެހާވެސް މުގާބޭއެވެ. ވޯޓަކީ ދެނެވަޑައި ގަންނަވާ އެއްޗެއްވެސް ނޫނެވެ. ޕްރައިމަރީ އާއި އިންތިހާބުގައި ބަލިވުމަކީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫން އެހެން އެންމެނަށް އޮންނަ ކަމެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ނޫން މީހަކު ވެރިކަން ކުރުމަކީ ޑިމޮކްރަސީއެއް ނޫނެވެ. ޕްރައިމަރީއަކާ ނުލާ ވެރިކަމަށް ކުފޫ ހަމަ އެހެން މީހަކު ރައީސް ނަޝީދު ނޫނީ ނެތެވެ.

ރައްޔިތުން ބާރުވެރި ކުރަން ނުކުތް މީހާއަށް މިވީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ. މަންޑެލާ ހެދިގެން ޑިމޮކްރަސީގެ ބަޕައަވެގެން މިއުޅުނީ ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަމުގައިތާއެވެ. މުގާބޭވެސް ފަހުވަގުތު ފަހަތަށް ޖެހުނެވެ. އެކަމަކު އެންމެ ބޮޑު ޑިމޮކްރޭޓް މިވީ ވެރިކަމުގެ ބަގުޑި ނައްޓާލަން ބޭނުންނުވާ ޑިކްޓޭޓަރަކަށެވެ، 

ރާއްޖޭގެ ކަނޑުން ބައެއް ގެއްލުވާލުމުގެ ނަމުގައި ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހު މަގާމުން އަޒަލް ކުރައްވަން ތިޔަ ކުރައްވަން އުޅުއްވާ ކަމަކުން ރައީސް ސޯލިހުގެ އިތުބާރު އޮތްކަން ނޫން ކަމެއް ސާބިތެއް ނުވާނެއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ކުޑަތަން ވެފައި އޮތުމުން މަޖިލިސް ތެޅުން ބޭނުންކުރައްވައިގެން ކެންޕޭން ކުރައްވަން އިދިކޮޅާ ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެން ކެނޑޭނީ މިފަހަރުވެސް މަނިކުފާނުގެ އޮފެވެ. އަދި 2028 އޮތީ ކުރިއަށެވެ. އެހެންނުނަސް ވާދަވެރި ކަމުގެ ނަމުގައި މީހުންގެ މަގުބޫލުކަން ހޯއްދަވާނީ ފިތުނަ އުފައްދަވައިގެނެއް ނޫނެވެ. ތިޔައިގެ ތެޜގައި ވެރިކަމައިގެން ނޫޅޭ އެކަކުވެސް އުޅެނީއެއް ނޫނެވެ. ތިޔަ އުޅުއްވަނީ ގައުމިއްޔަތާއި ވަތަނިއްޔަތުގެ ހައްގަކު ނޫނެވެ.

ހައްގުތެދެކެވެ. ބަޔަކު މީހުން ސިޔާސީ މަންފާ ހޯދުމަށް ރައީސް ސޯލިހުގެ އިސްތަށިފުޅުގައި އަޅުވަން އުޅޭ ހުތުރު ނަމުން އެ މަނިކުފާނު ރެކިވަޑައި ގަންނަވާނީ ވަރަށް ރީތިކޮށްކަން ކާނަލް ނާޒިމަށްވެސް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ. އިދިކޮޅު އެއްވެގެން ތަޅަން އުޅޭ ނަކަހަކުން ރައީސް ސޯލިހުގެ މަގުބޫލުކަމެއް ގެއްލުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ހުޅުނބުފައިބާ ވަގިނެތޭނީ އިދިކޮޅުގެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން ބައެއް ގެއްލުނު ކަމަކަށް ގިނަ ދިވެހި ރައްޔިތުން ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. އާއްމު ގިނަ މަސްވެރިންނަށް ނުކުރާބާރެއް ސިޔާސީންނަށް ކޮށްގެން އުޅެނީ ހިތުން މަސްވެރިން ސަރުކާރުދެކެ ވަރަށް ރުޅިއަރުވާ ލެވޭނެ ކަމަށް ހިތައެވެ. ގިނަ މަސްވެރިންނަށް ވާނުވާ އެނގެއެވެ. ދިވެހި މަސްވެރިން 75 މޭލު ބޭރުން މަސްވެރިކަން ކުރުމަކީ އަބަދުވެސް ގާނޫނު މަނާކުރާ ކަމެކެވެ. 75 މޭލު ބޭރުން މަސްވެރިކަން ކުރެވޭނީ ހާއްސަ ހުއްދައެއްގެ ދަށުންނެވެ. އެކަމަށް ހުއްދަދިނީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ބޭރުގެ ކަނޑުކަހާ މަސްވެރި އުޅަދު ތަކަކަށް އެކަންޏެވެ. މިހާރަކުވެސް އޭގެ ކުރިއަކުން ވެސް އެނޫން ބަޔަކަށް އިގުތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ 75 މޭލު ބޭރުން މަސްވެރިކަން ކުރުމަކަށް ދިވެހި މަސްވެރިންނަކަށް ހުއްދައެއް ނޯވެއެވެ. ދިވެހި މަސްވެރިންނަށް 75 މޭލުގެ ބޭރަކީ އަތުގާ އޮތް ރަންގަޑެކޭ ހިލަގަނޑެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. އިދިކޮޅުން ފަޔަށް ހިނިއަަރައިގެން އުޅޭ އުޅުމުގައި އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތްކަން ހަމަ އެކަނި މިކަމުންވެސް އެމީހުނަށް އެނގެއެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ރައީސް ސޯލިހު އަޒަލްކުރަން އުޅޭ އުޅުމުގައި ގާނޫނީ ހުއްޖަތެއް ވެސް ނެތެވެ. މި ސަރުކާރުން ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން އަކަ އިންޗިއެއް ވެސް ދޫނުކުރާކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގެން އެބަ އޮތެވެ. ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީގައި ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދު ވަރަށް ރަނގަޅަށް ބަޔާން ކޮށްފައި އެބައޮތެވެ. ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަކީ ކޮބައިކަން ގާނޫނުއަސާސީގައި ބުނާ ގޮތް މިއޮތީއެވެ. " ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަކީ ޤާނޫނުގައިވާ ގޮތުގެމަތީން ދަމައިލެވޭ، ރާއްޖޭގެ އާކިޕެލަޖިކް ބޭސްލައިންތަކުގެ ތެރޭގައިވާ ބިމާއި، ޖައްވާއި، ކަނޑާއި، ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި، މިބުނެވިދިޔަ ބޭސްލައިންތަކުން ފެށިގެން ބޭރުގައިވާ ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދީ ކަނޑާއި، އެ ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި، އެ ކަނޑާ ގުޅިފައިވާ ޖައްވެވެ." 

ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދީ ކަނޑަކީ ކޮބައިކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކާ ބެހޭ ގާނޫނުގައި ބުނާ ގޮތަކީ ގާނޫނު އަސާސީގައި ބުނާ " އާކިޕެލެޖިކަލް ބޭސްލައިން" ގެ އެތެރެއާއި ބޭސްލައިންގެ ބޭރުން 12 ނޯޓިކަލް މޭލުގައި ހިމެނޭ ޓެރެޓަރީއެވެ. އާޕިލަޖިކަލް ބޭސް ލައިނުން ފެށިގެން 200 ނޯޓިކަލް މެލެކޭ އެ ގާނޫނު ނުބުނެއެވެ. އެހެން ވީއިރު ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން ބައެއް ނަގާލައިފިކަމަށް ކުރެވޭ ދައުވައަކި ބާތިލު ދައުވާއެކެވެ. ފަހަރެއްގައި ވެސް ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދަކީ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގެ ބައެއް ނޫނެވެ. 200 މޭލުގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދަކީ ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ބޭނުމަށް ބައިނަލް އަގުވަމީ ކަނޑުން ހާއްސަ ކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދެކެވެ. އެހެން ނޫނަސް އެއްވެސް ދިމާއަކުން ފުރިހަމަ 200 ނޯޓިކަމް މޭލު ރާއްޖެއަށް އޮންނާނީ އެހެން ގައުމެއްގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދާ ފުށު ނާރާ ނަމައެވެ. 

ގައުމެއްގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދާއި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ ފުށުއެރުމެއް އޮތްނަމަ ހަދަން ޖެހޭ ގޮތްވެސް ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކާ ބެހޭ ގާނޫނުގައި އެބައޮތެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބޭސްލައިނުން ފެށިގެން 200 ނޯޓިކަލް މޭލާ ހަމައަށް އޮންނަ ޚާއްޞަ އިޤްތިޞާދީ ސަރަޙައްދު ކަނޑައެޅުމުގައި އެހެން ޤައުމެއްގެ ޚާއްޞަ އިޤްތިޞާދީ ސަރަޙައްދާ ފުށުއަރާނަމަ، ފުށުއަރާ ދިމާއަކާ ބެހޭ ގޮތުން އެ ޤައުމަކާއި ދިވެހި ސަރުކާރާ ދެމެދު އެއްބަސްވެ ސޮއިކުރެވޭ އެގްރީމަންޓެއްގެ ދަށުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޚާއްޞަ އިޤްތިޞާދީ ސަރަޙައްދުގެ ބޭރުކައިރި ފުށުއަރާ ހިސާބެއްގައި ކަނޑައެޅުމަށް އެ ޤާނޫނު ހުރަސް ނާޅާކަމަށް އެ ގާނޫނުގައިވެއެވެ. އެ ބީދައިން ރާއްޖޭގެ އުތުރުން އިންޑިއާ އާއި ސްރީލަންކާއާއި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު ފުށުއަރާތީ އެސަރަހައްދުގެ ފުށުއެރުން އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ހައްލުކޮށްގެން ތިބޭތާ 46 އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ވެއްޖެއެވެ. އޭރުއްސުރެ އެކަމާ ނުވާ ކަންބޮޑުވުމެއް މިއަދު މާބޮޑު ކަންބޮޑުވުމަކަށް ވެގެން އިދިކޮޅުން އުޅެނީ ކަނޑައެޅިގެން ފިތުނަ އުފައްދާށެވެ.

ރާއްޖެއާއި މޮރިސަސްގެ ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ ފުށުއެރުން ހަމަޖެއްސުން ގާނޫނާ ހިލާފުކަމަށް ބުނާ އެއް ސަބަބެއް ގޮތުގައި ފާހަގަކުރާ އެއްކަމަކީ އެ ނިންމުމަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ގާނޫނަކުން ނޫނީ ނުކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމަށް ބުނާ ބުނުމެވެ. ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުތަކާބެހޭ ޤާނޫނުގެ 7 ވަނަ މާއްދާގެ (ށ) އެބުނެދޭ އެތި ވަރަށް ސާފެވެ. އެ ގާނޫނުގައި ބުނަނީ ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދަށް ގެންނަ ބަދަލަކުން ގާނޫނު އަސާސީގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި އެބުނާ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ( ރާއްޖޭގެ އާކިޕެލަޖިކް ބޭސްލައިންތަކުގެ ތެރޭގައިވާ ބިމާއި، ޖައްވާއި، ކަނޑާއި، ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި، މިބުނެވިދިޔަ ބޭސްލައިންތަކުން ފެށިގެން ބޭރުގައިވާ ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދީ ކަނޑާއި، އެ ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި، އެ ކަނޑާ ގުޅިފައިވާ ޖައްވު) އެއްވެސް ބަދަލެއް ގެނެވޭނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ މަދުވެގެން ތިންބައިކުޅަ ދެބައިގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ފާސްވާ ގާނޫނަކުން ކަމަށެވެ. ރާއްޖޭގެ ސަރަޙައްދީ ކަނޑަކީ ބޭސްލައިންތަކުން ފެށިގެން ބޭރަށް 12 މޭލުގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުކަމަށް އެ ގާނޫނު ބުނެއެވެ. ބައިނަލް އަގުވާމީ ކަނޑުން ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދީ ބޭނުމަށް ހާއްސަކުރެވިފައިވާ ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދަކީ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުގެ ބައެއް ނޫންކަން އެ ގާނޫނު ވެސް އެބަބުނެދެއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ޖުމްލަ މެންބަރުންގެ މަދުވެގެން ތިންބައިކުޅަ ދެބައިގެ އަޣުލަބިއްޔަތުން ގާނޫނެއް ފާސްކޮށް ބަދަލެއް ގެންނަން ޖެހޭނީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުތަކުގެ ސަރަހައްހަދާއި ބެހޭ ގާނޫނު ބުނާ ފަދަ ފުށުއެރުމުގެ ހާލަތެއް ނަމައެވެ. އެ ގާނޫނުގައި ބުނާ ގޮތުން އެ ހާލަތަކީ ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދަށް ގެންނަ ބަދަލަކުން ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަށް ބަދަލެއް އަންނަ ހާލަތެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ 3 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދަކީ އާކިޕެލަޖިކް ބޭސްލައިންތަކުގެ ތެރޭގައިވާ ބިމާއި، ޖައްވާއި، ކަނޑާއި، ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި، ބޭސްލައިންތަކުން ފެށިގެން 12 މޭލު ބޭރު ކަނޑާއި، އެ ކަނޑުގެ އަޑީގައިވާ ބިމާއި، އެ ކަނޑާ ގުޅިފައިވާ ޖައްވެވެ. އެ ސަރަހައްދަށް ބަދަލެއް ނާންނަހާ ހިނދަކު މަޖިލީގެ 3/2 އަޣްލަބިއްޔަތު އެކަމަށް ހޯދާން ނުޖެހެނީ ގާނޫނު އަސާސީއާއި ރާއްޖޭގެ ގާނޫނތަކުގެ އެއްވެސް ތަނެއްގައި ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދަކީ ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުކަމަށް ބުނެފައި ނެތުމުންނެވެ.

މޮރިސަސްއާއި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދު ފުށުއެރުން ހައްލު ކުރިކުރުމުގައި ރާއްޖޭގެ ސަރަހައްދުން އަކަ އިންޗިއެއް ވެސް ނުގެއްލޭއިރު ރައްޔިތުން މަޖިލީހުން ގޮތެއް ކަނޑައަޅާ ގާނޫނެއް ފާސްކުރަން ޖެހޭ ގާނޫނީ ހަމައެއް ނެތެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއް ރަނގަޅަށް އެނގިތިބެ ރައީސް އަޒުލްކުރަން އިދިކޮޅުން ނިކުމެ ރައީސްގެ އިތުބާރުބާރު އޮތްކަމަށް ސާބިތުކޮށްދޭން ތިކުރާ މަސައްކަތަށް ސާބަހެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ލިބިގެން ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަމަށް ނަޝީދު ހޮވިވަޑައިގަތުމުން ހިތްޕުޅަށް އަރާވަޑައިގެންހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރެއްވުމުގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ ދައުރު ހަމަ ނުކުރައްވާ ވެރިކަން ދޫކޮށްލެއްވުމަށް މަޖުބޫރު ވުމެވެ. ޖެހިގެންއައި ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ އެމްޑީޕީ ރިޔާސީ ޓިކެޓް 2013 ވަނަ އަހަރު އެރުވީ ރައީސް ނަޝީދަށެވެ. ވާދަކުރުމެއް ނެތިއެވެ. އެ އަހަރަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ތަރި އެންމެ އުހުގައި ވިދި އަހަރެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ނިމިގެން ދިޔަގޮތުން މުޅި ޕާޓީއާއި ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބައެއްގެ ހަމްދަރުދީއާއި ތާއީދު އެމަނިކުފާނަށް ލިބިވަޑައިގެން އަހަރަކީ 2013 އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ މަނިކުފާނަށް އެ އިންތިހާބު ކާމިޔާބެއް ނުކުރެއްވުނެވެ. ވެވަޑައިގަތީ ފޭއްޔެވެ. 

2013 ގެ ހިތި ނަތީޖާއާއިއެކުވެސް ޕްރައިމަރީއަކާނުލާ ބާލިދިޔާއި ސިމެންތިގަށާ މެޝިނަށް ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓުއަޅައިގެން އެހެން މީހަކާ ވާދަކުރުމަކާ ނުލާ 2018ގެ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް އެރުވީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށެވެ. އޭރު އެ މަނިކުފާނު ހުންނެވީ ރަހީނު ކުރުމުގެ ކުށުގައި ޖަލު ހުކުމެއްގައެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ވަގުތު ކުޑަތަންވެ އެ މަނިކުފާނަށް ވާދަ ކުރެއްވޭނެ ފުރުސަތު ގާނޫނީ ގޮތުން ބަންދުވުމުން އެމްޑީޕީއަށް މަޖުބޫރުވީ އެހެން ބޭފުޅަކަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ފުރޮޅާލާށެވެ. އުކުޅަހު ކޮންގްރެހުން އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ފުރޮޅުނީ ރައީސް ސޯލިހުގެ އަތްޕުޅު މައްޗަށެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ވެވަޑައިގަތީ ރާއްޖޭގެ މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީގެ ހަޔާތުގައި  ދެވަނަ ބުރަކަށް ވަޑައި ނުގެން ފުރަތަމަ ބުރުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަން ހޯއްދެވި ފުރަތަމަ ބޭފުޅާއަށެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހު ހިންގަވަން ފެއްޓެވީ އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ ހިންގާ ކޯލިޝަން ވެރިކަމެކެވެ. ވެރިކަމުގެ އިސް ޕާޓީއަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސްއަކީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ކެބިނެޓްގެ އެންމެ ބާރުގަދަ މަގާމުތަކުގައި ތިއްބެވީ ރަޢީސް ނަޝީދުގެ ފުރިހަމަ ތާއީދާއެކު އައްޔަނު ކުރައްވާފައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންނެވެ. އެކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރ ފައްޔާޒް އިސްމާއީލް އާއި ފޮރިން މިނިސްޓަރ އަބްދުﷲ ޝާހިދާއި އެޓަރނީޖެނެރަލް އިބްރާހީމް ރިފްއަތާއި ދިފާއީ ވަޒީރު މާރިޔާ ދީދީއާއި މާލީ ވަޒީރު އިބްރާހީމް އަމީރާއި ހައުސިންގ އެންޑް އިންފްރާންސްޓްރަކްޗަރ މިނިސްޓަރ މުހައްމަދު އަސްލަމާއި އެޑިއުކޭޝަން މިނިސްޓަރ އައިޝަތު އަލީ ފަދަ ބޭފުޅުންނެވެ. ފަހުން ހެލްތު މިނިސްޓަރ އަހުމަދު ނަސީމް ވެސް ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވަނީ އެމްޑީޕީ އަށެވެ. ސިޔާސީ އެހެނިހެން ގިނަ މަގާމްތަކާއި ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުގެ ގިނަ އެމްޑީންނަކީ ވެސް އެމްޑީޕީ ބޭފުޅުންނެވެ. މިހުރިހާ ބޭފުޅުންނަކީވެސް ސިދާ ރައީސް ނަޝީދުގެ ރުހުން ލިބިވަޑައިގެން މަގާމުތަކުގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންނެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީސްގެ ރައީސްއަކީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ނައިބުރައީސްއަކީ އެމްޑީޕީގެ އިސް މެންބަރެއް ކަމުގައިވާ އީވާ އަބްދުﷲއެވެ. މަޖިލީހުގެ 65 މެންބަރުނަކީ އެމްޑީޕީ މެންބަރުންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ބަސްވިކޭ ވެރިކަމެއް އޮންނާނި މިހާކަށް ވަރަށެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫންކަމުން އެކަން ހަޖަމް ކުރައްވަން ރައީސް ނަޝީދަށް ފަސޭހަފުޅެއް ނުވިއެވެ. ކާމިޔާބު ފަސްއަހަރުގެ ދައުރެއް ރައީސް ސޯލިހު ފުރިހަމަ ކުރައްވައިފިއްޔާ ރައީސް ސޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ލިބިވަޑައިގެންފާނެތީ އެކަން ރައީސް ސޯލިހަށް ވިޔަ ނުދެއްވަން ކުރެއްވެން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއް ރައީސް ނަޝީދު ފެއްޓެވިއެވެ. ވެރިކަމުގެ ނިޒާމް ބަދަލު ކުރައްވައިގެން ނަމަވެސް ހިންގުމުގެ ބާރު ރައީސް ނަޝީދުގެ އަތްޕުޅުގެ މައްޗަށް ގެންނަވަން މަސައްކަތްޕުޅު ފެއްޓެވިއެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވި ގޮތަށް ނިޒާމް ބަދަލުކޮށް ދެއްވުމަށް ރައީސް ސޯލިހުގެ އެއްބާރު ލެއްވުން ލިބިވަޑައި ނުގަތުމުން ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި ތިއްބެވި ރައީސް ނަޝީދުގެ ވަފާތެރިން މެދުވެރި ކުރައްވައިގެން ސަރުކާރު ބަދުނާމް ވާނެހާ ކަންކަން ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ. ޕާޓީގެ އެތެރޭގައި އުފެދުނު ފިތުނަވެރި ވާދައިގެ ހުޅުގަނޑު ފަޅައިގެން ދިޔައީ ޕާލަމެންޓާއި ގައުމީ މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓ ތާއީދު ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލި ޗެއަރޕާރސަން އިންތިހާބުން ރައީސް ނަޝީދުގެ ކޮޅުބަލިވުމުންނެވެ. 

2023ގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއާއި ހަމައަށް އައިރު ވާދަވެރިކަން ބޮޑުވެ ފިތުނައިގެ ހުޅުގަނޑުވަނީ ފަޅައިގެން ގޮސް ބޭރުވެފައެވެ. ހުތުރު ބައްޔަކުން ރަޢީސް ނަޝީދު ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީން ބަލިވެ ވަޑައިގަތުމުން ޑިމކްރަސީގެ ހަމަތަކުގައި ޖެއްސެވީ ކޮޅުފައިންނެވެ. ބަލި ގަބޫލެއް ނުކުރެއްވުނެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅު ބަޔަކަށްވެ އެމްޑީޕީއާއި ޑިމޮކްރަސީގެ ހުރިހާ އަސާސްތަކެއް މުގުރާލެއްވީއެވެ. އެންމެފަހުން ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ މެންބަރުން ކޮޅު އެމްޑީޕީ ވަކިވެސް ކުރުވީއެވެ. މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ގެއްލި ތިރި ގޮނޑިއަށް ފައިބާ ވަޑައިގަންނަވާނެ ހިތްވަރުފުޅު ނެތި ރައީސް ނަޝީދު އެމްޑީޕީގައި މަޑުކުރެއްވީއެވެ. 

ފުއްޕި ހަކުރުބޯން ނަށާ ގުނބޯތަކެއްގެ މިސާލަށް ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ނަމުގައި ބަޔަކު އެއްވެ ރައީސް ނަޝީދުގެ ގައިކޮޅަށް ހެޔޮވަރަށް ކޯޓެއް ފަހާދެނީއެވެ. ނުލިބުނު ޓިކެޓްގެ މަސްތުގައި ވާދަކުރާނޭ ޓިކެޓެއް ހޯދާދެނީއެވެ. ފިކުރުގެ ޓިކެޓްގައި ވާދަކުރައްވައިގެން ވެރިކަމަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ވަޑައިނުގެނެވިއްޖެ ނަމަ ފިކުރެއްގެ ދިރުން ވެގެން ދާނީ އަޑުގަދަ ވަހެއްނެތް ޖަމަލު ފޮޑިއަކަށެވެ.

އެހެންނަމަވެސް އެމްޑީޕީގެ 12 މެންބަރަކު އެ ޕާޓީން ވަކިވެ ވަޑައިގަތް ކަމެއް މަޖިލިސްގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. މަޖިލިސް ޖަލްސާގެ ބަހުސުގެ ވަގުތުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޕީއަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ ވަގުތުގެ ބޮޑުބައެއް ރައީސް ނަޝީދު ދެއްވީ އެ ޕާޓީން ވަކިވެވަޑައިގެންފައިވާ މެންބަރުންނަށެވެ. މަޖިލީހުގެ ގަވައިދާ ހިލާފަށެވެ. ރިޔާސަތުން ރައީސް ނަޝީދު ދެއްކެވި ހުއްޖަތަކީ އެމްޑީޕީ ވަކިވެ ވަޑައިގެން މެންބަރުން އަމިއްލަފުޅަށް އެކަން މަޖިލީހަށް ނާންގަވާހާ ހިނދަކު އެމްޑީޕީގެ ވަގުތުން ބައެއް އެ ބޭފުޅުންނަށް ދެއްވާނެ ކަމަށެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވައިގެން ޕާޓީގެ ހައްގަށް އަރާވަޑައި ގެންނެވޭނީ އެހާކަށް ވަރަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެންބަރެއްގެ ކިބައިގައި ހުންނަން ނުޖެހޭނެ ކަމަށް އަސާސީ ގަވައިދު ބުނާ ހުރިހާ ސިފައެއް ރައީސް ނަޝީދުގެ ކިބައިގައި ވެއެވެ. އަމްދުން ޕާޓީގެ ރައީސްގެ މަގާމުގައި ހުންނަވައިގެން ކުރައްވައިގެން ނުވާނެ ހުރިހާ ކަމެއް ރައީސް ނަޝީދު ގެންދަވަނީ ކުރައްވަމުންނެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސްގެ ގާނޫނީ ތަރަހަ ފަހަނަ އަޅާ ރައީސް ނަޝީދު ހައްދުން ބޭރުވެ ވަޑައިގެންފިއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމަކަށް ވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމަކަށް ވެސް މިހާރަކު ރައީސް ނަޝީދު ކުފޫ ހަމައެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސްކަމުން ރައިސް ނަޝީދު އިސްތިއުފާ ދެއްވުމަށް ވުރެ ރީތި އެއްވެސް ގޮތެއް މިހާރަކު ނެތެވެ. އިތުބާރު ނެތްކަމަށް މަޖިލީހުން ނިންމާ ރިޔާސަތުން ތިރިގޮނޑިއަށް ވައްޓާލައްވަންދެން ހުންނެވުމަކީ ހުތުރު ކަމެކެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވައިގެން އެ ޕާޓއަށް އެ މަނިކުފާނު ނުދެއްވާ ގެއްލުމެއް ނެތެވެ. ޕާޓީ ބައިބައި ކުރައްވާ ފިކުރެއްގެ ދިރުން އުފައްދަވާ ޕާޓިން މެންބަރުންތަކެއް ޕާޓިން ވަކިކުރެއްވުމުގެ ރޫހު އުފެއްދެވިއެވެ. ޕާޓީގެ މެޖޯރިޓީއަށް އިހުތިރާމް ކުރެއްވުމެއްނެތި ޕާޓީގެ ގައުމީ މަޖިލީހާއި ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕާއި ކޮންގްރެސްގެ ނިންމުންތައް ގަބޫލު ނުކުރައްވާ ބޮލާލާ ޖެއްސެވިއެެވެ. ބަލި ގަބޫލު ނުކުރައްވާ އާއްމު މެންބަރުން އިންތިހާބުކުރި ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ބަލައެއް ނުގެންނެވިއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބު އެމްޑީޕީއަށް ކާމިޔާބު ވިޔަ ނުދޭން ކުރެއްވެން އޮތް ހުރިހާކަމެއް ގެންދަވަނީ ފާޅުގައި ކުރައްވަމުންނެވެ. މިވަރު ވީމާވެސް އެ މަނިކުފާނަކީ ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމަށް ބަލައިގެން މެންބަރުން ތިބެން ވީހެއްޔެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ލޯތްބާއި އިހުތިރާމް ލިބިވަޑައިގެން ހުންނަވާ ބޭފުޅެއްގެ އަމަލުފުޅު މިހާވަރަށް ހުތުރުވެ ގޮތްފޮތް ނެތުނީމާ ޖެހިވަޑައި ގަންނަވާނީ އަމިއްލަފުޅަށް އިސްތިއުފާ ދެއްވާށެވެ. އިސްތިއުދެއްވާފައި ގެއަށް ވަޑައިގަންނަވާށެވެ. ހުތުރު ގޮތަކަށް ބޭރުކޮށްލުމުގެ ކުރިންނެވެ.

ހިތްތަކުގެ ރަސްގެފާނަށް ވެގެން އުޅޭ ނަޝީދަށް ވެސް މިޖެހެނީ އެހާލެވެ. ޑިމޮކްރަސީގެ ބައްޕަ ހެދިގެން ވެރިކަން ނޫންކަމެއް ބޭނުންނުވެ އެންމެ ފަހުން މަގުމަތި ވަނީއެވެ. މާ ހައިބަވެތިކަމެއް ހުރިކަމެއް ދެކެވިގެން އުސޫލެއް ހަމައެއްނެތި އުޅެގަތްގަތީނުން އެމްޑީޕީގައި ލިބިއޮތް ބާރުތައް ލޮދި ހިކައެއްހެން އަތުތެރޭން ދެމިގަތީ ބަލަބަލާ ތިއްބައެވެ. ތިމާ ނޫން އެންމެން ވަގުންނަށް ހަދާ ފުރައްސާރަ ނުކުރާ ވަކިމީހަކު ނެތި އުޅެ އުޅެހުއްޓާ ކައިރީގައި ތިބި ގިނަ ބަޔަކު ފެއަށްޖެހި މަދު ބަޔަކާއެކު ބާކީވީއެވެ. ގަދަކަން ލިބޭނެކަމަށް މެޖޯރިޓީގެ ނިންމުން ގަބޫލުނުކޮށް ފުރަތަމަ ހެދީ ފެކްޝަނެވެ. ހިފަހައްޓައެއް ނުލެވުނެވެ. ފައިކައްސާލައިގެން ގޮސް ޖެހުނީ ގާސިމު އުގަށެވެ. 

ގާސިމް ހަރަދުކޮށްގެން ބަރުލަމާނީ ގެނެސްދީ ބޮޑުވަޒީރުކަން ހޯދާ ނުދޭނެހެން ހީވުމުން ލައްގަނެވޭތޯ ބެލީ ޔާމީނު ގައިގައެވެ. ވަގުތުގެ ޖަޒްބާތުގައި ޕީޕީއެމް ކުދިން ހީލާ ވާހަކަ ދެއްކިޔަސް ނަޝީދު ވެރިކަމަށް އަޔަނުދޭނެކަން ރަނގަޅަށް އެގޭނެއެވެ. ޔާމީނު ނެތްތާކު ނަޝީދު ބައިވެރިވެގެން އުފައްދަން އުޅޭ ސަރުކާރަކަށް ވެސް ޕީޕީއެމް މީހަކު ވޯޓެއް ނުދޭނެކަން މެންދުރުގެ އިރުހެން ސާފުކޮށް އެންމެނަށް އެނގެއެވެ. އެންމެ ފަހުން އަރާނެ ގެ ހުސްވީއެވެ. ޒަމާންވީ މިތުރުގެ ފަހަތަށް އަރައިގެން ހުންނާނެ ހިތްވަރެއް ނެތެވެ. އެއަށްވުރެ ބޮޑަލެވެ. މަވެއްޗެވެ. 

ޖަހާހާ ކުޅިއެއް ބަލަން ނުތިބެ ފިޔަވަޅު އަޅާ ބޭރުކޮށްފާނެ ކަމުގެ ބިރުގައި ފަހަތުގައި އެނބުރޭ މަވެތި ބައިގަނޑު އެމްޑީޕީ ދޫކޮށް ލީއެވެ. ހިތުން މޮޅުތަކެއް ވާނޭކަމަށް ހިތައެވެ. ލައްކައެކޭ ހީވާކަހަލައެވެ. މުށުން ދޫވި ގުމްރީއަށް އެމްޑީޕީވީއެވެ.

ޓިކެޓް ދޭނެ ބަޔަކު ނުވެގެން އެންމެފަހުން އަމިއްލަ ޕާޓީއެއް ހަދައިގެން ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނިކުންނަށް ނިންމީއެވެ. ތިމާނޫން މީހަކު ވެރިކަން ކުރަން ނޭދެންޏާ ވީބަޔަކާއެކު ޕާޓީއެއް ހަދައިގެން ވާދަކުރުމަށް ވުރެ ރަނގަޅު އެއްވެސް ގޮތެއް ނަޝީދަކަށް ނެތެވެ. ރަނގަޅަށް ތިމާގެ ސައިޒު އެނގޭނީ އޭރުންނެވެ. މައުމޫނަށް ވީވަރު ވެއްޖެއްޔާވެސް ރަނގަޅެވެ. މައުމޫނުވެސް އުފެދޭ ސަރުކާރު ތަކުން ބައިހޯދައެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ އާއްމު މެންބަރުން އިންތިހާބު ކޮށްފައިވާ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކާ ދެކޮޅަށް ޕާޓީގެ ރައީސް އަމަލު ކުރެއްވުމަކީ ވެސް ގާނޫނާ ހިލާފު ކަމެކެވެ. ޕާޓީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކު ކަނޑައެޅުމަށް ފަހު ޕާޓީގެ ސިޔާސީގެ ނަމުގައި ސިޔާސީ އެއްވެސް ނިންމުމެއް ނިންމޭނީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ކަމަށް އަސާސީގަވައިދުގައި ބުނެއެވެ. ޕާޓީގެ ރައީސަށް ވެސް ޕާޓީގެ ނަމުގައި ސިޔާސީ އެއްވެސް ކަމެއް ކުރެއްވޭނީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް އަންގަވާ ގޮތަކަށެވެ. ކުރެއްވޭނީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް އަންގަވި ކަމެކެވެ. 

ކުރިއަށް ދައުރަށް އެމްޑީޕީން ކަނޑައަޅާފައިވާ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކީ ރައީސް ސޯލިހެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ރިޔާސީ ނިންމުން ތަކަށް ހުރަސްއަޅާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތް ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސްގެ ހައިސިއްޔަތުން ރައީސް ނަޝީދަށް ލިބިވަޑައިގަންނަވާ ބާރެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ސޯލިހަށް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް އެރުވީ އާއްމު މެންބަރުންނެވެ. ގައުމީ މަޖިލީހާއި ޕީޖީ ގްރޫޕާއި ކޮންގްރެސްގެ ފުރިހަމަ ތާއިދާއި އެއްބާރުލުން އޮތީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށެވެ. ޕާޓީގެ ކޮމެޓީ ތަކުގެ މެޖޯރިޓީ ތާއީދު އޮތީވެސް ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓާއި އެކުގައެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީ ނިންމުންތަކާ ދެކޮޅަށް އާއްމުކޮށް ބަސް ވިދާޅުވެ އަމަލު ކުރެއްވުމަކަށް އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދު ތަނެއް ނުދެއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުގެ މަސްލަހަތުގައި އެމްޑީޕީގެ ނައިބުރައީސް މުހައްމަދު ޝިފާޒް އެމްޑީޕީގެ ފިޔަވަޅު އަޅާ ކޮމެޓީ ވާގިނައްތާ ލެއްވޭނެ ކަމަށް ހީފުޅު ކުރައްވަންޏާ އެއީ ވަރަށް ބޮޑު ކުށްހީ ފުޅެކެވެ. ފިޔަވަޅު އަޅާ ކޮމެޓީގެ ޖަލްސާ ބޭއްވޭނީ މުގައްރިރަށް އެކަނި ނޫންކަން ގަވައިދުން ސާފެވެ. ފިޔަވަޅުއަޅާ ކޮމެޓީގެ ބައްދަލުވުން ތަކަށް ދަންނަވަން އެދުމުން ކޮމެޓީއަށް ނުދަންނަވައިގެން ބޮޑު ޕާޓީއެއްގެ މަސްލަހަތު އެންމެ މެންބަރެއްގެ ފައިދަށު ލައިގެން ހުންނެވޭ ގޮތަށް ޕާޓީގެ ކަންކަން އިންތިޒާމުވެފައި ނޯންނާނެކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށެވެ. 

ފިޔަވަޅު އަޅާ ކޮމެޓީގެ ޖަލްސާއަކަށް ގޮވާލުމުން މުގައްރިރު ހާޒިނުވިޔަސް ކޮމެޓީގެ މެޖޯރިޓީ މެންބަރުންނާއެކު ނައިބު މުގައްރިރަށް ޖަލްސާ ކުރިއަށް ގެންގޮސް ކަންކަން ނުނިންމޭ ގޮތަށް އެއްވެސް ކަމެއް އެމްޑީޕީގައި ހަމަޖެހިފައެއް ނުވެއެވެ. ކޮމެޓީތަކުގެ ޖަލްސާތަކަށް މެންބަރުންނަށް ނުދަންނަވާ އެއްވެސް އެއްވެސް ކޮމެޓީއެއްގެ އެއްވެސް ޖަލްސައެއް އެމްޑީޕީއަކުން ނުބާއްވައެވެ. ފިކުރުގެ ދިރުމުގެ އިދިކޮޅު ހަރަކާތަށް ފިޔަވަޅު އަޅަން ވިޔަސް ފިޔަވަޅުއަޅާ ކޮމެޓީން މިހާރު ފިޔަވަޅު އަޅާނީ ވަގަށް ސިއްރަކުން ނޫނެވެ. ހަމަޔާ އުސޫލުންނެވެ. ޝަރީއަތުން ވެސް ނިންމުން ބަދަލު ނުކުރެވޭހާ ހަރުދަނާ ކޮށެވެ. އަބަދު އެންމެން ގުނބޯ ހައްދަވައިގެން އަސާސީ ގަވައިދަކީ ނަޝީދުކަމަށް ހީފުޅުކުރައްވައިގެން ބޭނުންފުޅު ކަމެއް ބޭނުންފުޅު ކަމެއް އެމްޑީޕީގެ ނަމުގައި ނަޝީދަށް ކުރެއްވުނު ދުވަސް މާޒީވެއްޖެއެވެ.   

ރައްޔިތުންގެ ސަމާލުކަން ހޯދުމަށް ދައްކާނެ ވާހަކަ ހުސްވެ ޔޯލަޔޯލަ ވާހަކަ ދައްކާ ދައްކާ އޮތް އިތުބާރުވެސް އިދިކޮޅަށް ގެއްލި ހުސްވަނީއެވެ. ޗާގޯސްގެ ވާހަކަ ގޯހަކަށްވެ މުޅި ވާހަކަ ބަދަލު ކޮށްފިއެވެ. ރާއްޖެއިން ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުން ބައެއް އިންޑިއާއަށް ވިއްކާލިކަމަށް ކަމަށް ބުނެ ބުހުތާން ދޮގު ވާހަކައެއް އަނެއްކާ ފަޅާލައިފިއެވެ. އިރަކު ގޮތަކަށް ދެއްކޭ ނުދެއްކޭ ވާހަކަ އެނގެނީއެއް ނޫނެވެ. 

ޗާގޮސްއާއި ރާއްޖޭގެ އިޤުތިޞާދީ ޚާއްޞަ ސަރަހައްދުން ބައެއް ފުށުއަރާ ކަމަށް އިދިކޮޅުން އެއްބަސް ވެސް އެބަވެއެވެ. ޗާގޯސްއަކީ ރާއްޖޭގެ ތަނެއް ނޫން ކަމަށް ވެސް އިދިކޮޅުން އެބަބުނެއެވެ. ހާއްސަ އިގުތިސާދީ ސަރަހައްދު ފުށުއަރައިފިނަމަ ދެފަރާތް އެއްބަސްވާ ގޮތަކަށް ފުށުއަރާތަން ބައިކުރުމަށް ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ތަކާބެހޭ ގާނޫނު ބުނެއެވެ. ރާއްޖެއާއި މޮރިޝަސްއާއި ދެ ގައުމުގެ ސަރުކާރުން އެއްބަސްވާ ގޮތަކަށް ބަހާލަން ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. ފައިސާ ނަގައިގެން ކަޑުވިއްކާލާނެ ނަމަ އެއްބަސް ވުމެއްގެ ދަށުން ކަނޑު ވިއްކާ ލެވުނީހެވެ. މާ ލުއިކޮށް ދޮންކަޅު އަންގާނުލާ އެއްބަސް ވުމަކުން ކޮށްލެވެން އޮއްވާ ދުނިޔޭގެ ކޯޓަކަށް ގޮސްގެން ދެގައުމުން ބޮޑެތި ހަރަދާއި ވަގުތު ބޭކާރު ކޮށްގެން ކަނޑު ވިއްކަންވީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. އެގޮތަށް އެކަން ނުކޮށް ދިވެހި ސަރުކާރުން ހިފެހެއްޓީ ކަނޑުން އިންޗިއެއްވެސް ދޫކޮށްލަން ދިވެހި ސަރުކާރު ބޭނުން ނުވާތީއެވެ. މޮރިޝަސްއާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު އިގުތިސާދީ ސަރަހައްދީ އިމުގެ މައްސަލައެއް ނެތްކަމަށް ބުނެ އެގޮތުގައި ހިފެހެއްޓީ އެހެންވެއެވެ. ރާއްޖޭން އެކަމުގައި ފުކެއްވެސް ދުލެއް ނުކުރެއެވެ.

ރާއްޖެން ދޫ ނުދިނުމުން އެންމެ ފަހުން ފުށުއެރުން ހައްލުކުރުމަށް މޮރިޝަސްއިން ދިޔައީ އދ ގެ ކަމާ ބެހޭ ޓްރައިބިއުނަލް އިޓްލޮސްއަށްކަން ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. އިޓްލޮސްގައިވެސް ރާއްޖޭން ފުރަތަމަ ދެމެހެއްޓީ އެސްޓޭންޑެވެ. ރާއްޖޭން އެ ގޮތްދޫކުރަން ޖެހުނީ ދުނިޔޭގެ ކޯޓުގެ ލަފަޔަކަށް އދ މަޖިލީހުގެ އާއްމު ޖަލްސާއަކުން ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު މޮރިޝަސްއަށް ލިބިގެން ވާކަމަށް ފާސްކުރި ކުރުމަކާ ގުޅިގެން ކަޑުގެ ސަރަހައްދުތަކުގެ އިމާ ބެހޭ އދ ގެ ޓްރައި ބިއުނަލް (އިޓްލޮސް)އިން ޗާގޯގަކީ މޮރިސަސްއަށް ޗާގޯސްގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ލިބިގެންވާ ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް ބަލައިގަތުމުންނެވެ. ރާއްޖެއާއި މޮރިޝަސްގެ ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ ފުށުއެރުމެއް އޮތްކަމަށް ބަލާ ޝަރީއަތް ހިންގަން ފެއްޓުމުން ރާއްޖޭން ޖަވާބުދާރީ ވާންޖެހި ދުނިޔޭގެ ގާނޫނުތަކަށް ބޯލަނބަން ޖެހުމުންނެވެ. އެހިސާބުން ވެސް ދުލެއްނުދީ ދިވެހިސަރުކާރުން ހިފެހެއްޓީ ލިބެން އޮތް އެންމެ ބޮޑުސަރަހައްދެއް ހޯދޭނެ ގޮތަކަށް ހޯދުމަށެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ދިވެހި ސަރުކާރުން ވަކާލަތު ކުރިގޮތަށް ފުށުއަރާ ސަރަހައްދުން ބޮޑުބައި ލިބޭ ގޮތަށް އިޓްލޮސްއިން ހުކުމް ކުރުމެވެ. ފުށުއަރާ ސަރަހައްދު ބައިކުރުމުގައި ދިވެހި ސަރުކާރުގެ ސްޓޭންޑް ސާފުވެފައި ރާއްޖެއަށް ފައިދާ ބޮޑެވެ.

ކަނޑު ވިއްކާލިކަމަށް ހަދައިގެން ބަޔަކު މީހުން ނިކުމެ ޗަރުކޭސް ކުޅެނީ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޯމަތިވެފައި އޮތުމުން ކަން ނޭނގޭ ކުޑަކުއްޖެއް ވެސް ނެތެވެ. މޮރިޝަސްއާއި ރާއްޖެއާ ދެމެދުން ފުށުއަރާ ހާއްސަ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ އިން އދ ގެ ކަމާ ބެހޭ ޓްރައިބިއުނަލް އިޓްލޮސްގެ ފަނޑިޔާރުން ވަކިކޮށްދިން ވަކިކުރުމަކީ ރާއްޖޭގެ ދެކުނުގެ އިޤުތިޞާދީ ޚާއްޞަ ސަރަހައްދުން ބައެއް ވިއްކާލުން ކަމަށް ސިފަކުރާ ބަޔަކީ އދގެ ހުކުމްތައް ވެސް ގަބޫލު ނުކުރާ ބަޔަކީތާއެވެ. ކަނޑުން ބައެއް ވިއްކުމާ ދެކޮޅު އިއްތިހާދޭ ކިޔައިގެން ސައިބޯނި ބޮކި އެރުވިސް އިސާހިތަކު ތިކަންވެސް ނިމިދާނެއެވެ. ޗާގޯސް ވާހަކައާއި އިންޑިއާ އައުޓްވެސް ނިމުނު ގޮތަށެވެ. ހަރާން ހުކުން މުޒާހަރާ ތަކާ އެއްގޮތަށެވެ. 

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. އިއްތިހާދު ހަދައިގެން އަޅި ބުރުވަ ބުރުވާފައި ލަހެއްނުވެ ފެންނާނީ އެކަކު އަނެކަކަށް ވައިނޮޅީގައި ހިފާތަނެވެ. ދޮންޖޭމު އުމަރާއި މުނައްވަރަށް ވެސް ރިޔާސީ ކެންޕޭން ކުރެވޭނީ ތިޔަ ކަހަލަ ގޮތަކަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ގިބަޔަކު ތިބީކީ ތިޔަބޭފުޅުންނާ ކޯލިޝަން ހަދާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. 

ފޯޅަވައްސާއި މަލިކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތުގެ ތެރެއަށް ގެނައުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށް ރާއްޖޭގެ މަތީ މަރުހަލާ ކޯޓެއްގެ ފަނޑިޔާރަކު ގޮވާލާކަމަށް ހަވާލާދީ ރާއްޖޭގެ ނޫހަކުން ރިޕޯޓްކުރުމުން އަންތަރީސް ވެއްޖެއެވެ. ފަނޑިޔާރަކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދީނީ އިލްމުވެރިންނަށް އިލްތިމާސްކުރެއްވި ކަމަށް ބުނެ ރިޕޯޓްކުރާއިރު ކަމުގެ ނުރައްކާތެރި ކަމާމެދު ކުޑައިކޮށްވެސް ވިސްނާނުލައެވެ. 

ނޫހުން ހަވާލާދެނީ އާދައިގެ މީހަކާ ނޫނެވެ. މަތީ ކޯޓެއްގެ ފަނޑިޔާރަކާއެވެ. އެވަރު ވާހަކައެއް ފަނޑިޔާރަކު ދައްކަވައިފިނަމަ އެއީ ދުނިޔޭގެ ގާނޫނުތަކާއި ޒަމާނުއްސުރެ ރާއްޖެއިން ގަބޫލުކޮށްގެން ތިބި ހަމަތަކާ ހިލާފަށް ހަނގުރާމަ އިއުލާނުކުރުން ފަދަ ކަމެކެވެ. ހީއަކަށްވެސް ސަމަސާއަކަށްވެސް ދައްކަންވާނީ ދައްކަންވާ ވަރުގެ ވާހަކައެވެ. 

އަޖައިބެއް ނުވާނެހެއްޔެވެ. މައްކާއާއި މަދީނާ އަދި މަސްޖިދުލް ޢަޤުޞާއާއި އެތަންތަނުގެ ވަށައިގެންވާ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތް ކުރުމަކީ މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބެއް ކަން ނޭނގިގެން އުޅެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ. ރާއްޖެއަކީ މައްކާއެއް މަދީނާއެއް ނޫނެވެ. ކަނޑުންވެސް ބިމުންވެސް ރާއްޖެއާއި މައްކާ މަދީނާ ގުޅިފައެއް ނެތެވެ. އިސްލާމުންގެ ބިންތައް ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރި ކުރަން އިސްލާމް ދީނުގައި އަންގަވާފައި އޮތް ގޮތަކީ ސިޔާސީ ހަސަދައިން ފޯވެގެން ތިބި ބަޔަކު ސިޔާސީ ބޭނުމަށް ދައްކާ ޒާތުގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. މިއަދު އިސްލާމީ އުންމަތަކީ ވަކިވަކި ސިޔާދަތުތަކެއްގެ ގޮތުގައިވާ ވަކި ވަކި ގައުމުތަކަކާއި ޖަމާއަތްތަކެވެ. 

މިއަދަކީ ބާބޭރިއަނުންގެ ޒަމާނެއް ނޫނެވެ. ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ހިތުހުރި ކަމެއް ކުރެވޭ ޒަމާނެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ ގައުމެއްގައިވެސް އެގައުމެއްގެ ސިޔާދަތާއި ސަރަހައްދާ މިނިވަންކަމާ ދިފާއުކުރަން މަސައްކަތް ކުރާނެ ހަމަތަކަކާއި އުސޫލުތަކެއް އޮވެއެވެ. ރައްޔިތުން އެކަމާ މަތިކޮށްފައި ބަޔަކު ތިބެއެވެ. ބަޔަކު ހިތައް އެރީމާ ހިތައް އެރިކަމެއް ހިތައް އެރިގޮތަކަށް ކުރާކަށް އަދުގެ ދުނިޔެއަކު ފުރުސަތެއް ނެތެވެ. ބާރާއާރު ހުރެގެން ކަންކަން ވާނަމަ މިއަދު ފަލަސްތީނެއް ނުއޮތީހެވެ. ޔޫކްރެއިނެއްވެސް ނުއޮތީހެވެ. ކަޝްމީރެއްވެސް ނުއޮތީހެވެ. އަދުގެ ދުނިޔެއަކީ ގުޅި ލާ މެހިފައި އޮތްތަނެކެވެ. 

އިރެއްގައި މަލިކަކީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ބަޔަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެކަމަކު މިއަދު މަލިކަކީ ރާއްޖޭގެ ތަނެއް ނޫނެވެ. މަލިކަކީ ރާއްޖޭގެ ތަނެއް ނޫންކަމަށް ރާއްޖެއިން ގަބޫލުކުރާތާ އެތައް ސަތޭކަ އަހަރު ވެއްޖެއެވެ. އަމްދުން މަލިކު ރަށްވެހިން މަލިކަކީ ރާއްޖޭގެ ބައެއްކަމަށް ނުދެކޭއިރު ރާއްޖެއަށް މަލިކުގެ ސިޔާދަތާ މެދު ގޮތް ނިންމަން އޮތީ ކޮން ހައްގެއް ހެއްޔެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ޗާގޯހަކީ ރާއްޖޭގެ ބައެއްކަން އެނގޭ އިތުބާރު ހުރި އެއްވެސް ހެއްކެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގެ ރަސްކަން ކުރެއްވި ރަސްކަލެއްގެ ފަތްކޮޅެއް ކަމަށް ބެލެވޭ އެއްޗަކާއި އިހުގެ ދެތިން ނޫހެއްގައި ލިޔެފައިއޮތް ޖުމްލައަކުން ޗާގޯހަކީ ރާއްޖޭގެ ބަޔަކަށް ވަންޏާ ދުވަސް ކޮޅަކުން އިންޑިއާގެ ތިރިވަނަންތަޕޫރަމަކީވެސް ރާއްޖޭގެ ބައެއްކަމަށް ވެދާނެއެވެ. އެތަނަށް ދިވެހިން އައިސްގޮސް ދިރިއުޅޭތާ އެތައް ދުވަހެކެވެ. އެތާނގައި ދިވެހިންގެ ގޮތްގަނޑު މާބޮޑަށް އެބަހުއްޓެވެ. 

އަމްދުން މުސްލިމުންގެ ބިމަކަށް ވެގެން ޗާގޯސް ހޯދަން ގޮވާލެވޭއިރު އެތާނގެ ރަށްވެހިންގެ ގޮތުގައި ތިއްބާ ބޭލި ޗާގޯސިއަނުންގެ ތެރޭގައި އެންމެ މުސްލިމަކު ނެތް އިރު ޗާގޯސްއަކީ މުސްލިމުންގެ ބިމެކޭ ބުނެވެންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ޗާގޯސިއަނުންނަށް ރާއްޖެއަކީ އޮންނަ ތަނެއްކަންވެސް އެނގުނީ ގޫގުލުންނެވެ. ރާއްޖެއާއި އެއް ސީބެޑެއް ހިއްސާ ކުރާހާ ތަނަކީ ރާއްޖެ ކަމަށް ވަންޏާ ޕާކިސްތާނާއި ނޭޕާލާއި ބަނގަލާދޭސް ވެސް ވާނީ އިންޑިއާއަށް ތާއެވެ. އެމީހުން ހިއްސާ ކުރަނީ އެއް ބައްރެކެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ކުއްލިޔަކަށް ޗާގޯސް ދިވެހި ބިމަށްވެ މަލިކު ހިފަން ހަނގުރާމަ އިއުލާނުކުރާ ހިސާބަށް ދިވެހިން ބޮލު ރޮދި ކެނޑުނީ ކޮން އިރަކު ހެއްޔެވެ. މައްކާ މަދީނާއާއި އެއްވަރަށް ޗާގޯސް މުގައްދަސްވެ ދީނީ ވާޖިބަކަށް އެތަން ހިފުން ދިވެހިންނަށް ވެއްޖެކަހަލައެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަމަލަމައިން ނެއްޓި އަމިއްލަ އެދުމަށް ކަމެއް ކުރެވޭވަރުގެ އާރެއް ބާރެއް ނެތި ސަރަހައްދީ ހަޖެހުން ނަގާލަން ގޮވާލުމަކީ އަމިއްލައަށް ނުރައްކަލުގެ ތެރެއަށް ވެއްޓި ގަތުމެވެ. ފަހަރެއްގައިވެސް އެއީ ގައުމުގެ ސިޔާދަތާއި މިނިވަންކަން ހިމާޔަތް ކުރުމެއް ނޫނެވެ. ސުލްހަ މަސަލަސް ކަމާ ދެކޮޅަށް އަޑުއުފުލުމަކީ މުސްލިމުންގެ ގޮތެއް ވެސް ނޫނެވެ. 

ޔާމީނު ނެތްތާކު މުއިއްޒަކީވެސް ޕީޕީއެމަކަށް މީހަކަށް ނުވިއެވެ. ގައްސާނު އިސްވެ ހުރެ އެންދެރިމާގެއާއި ކައިރިއަށް ވެރިކަން ފުރޮޅާލަން ކުރިހާ މަސައްކަތް ގޮސްޖެހުނީ ގާސިމުގެ ފައިބުޑަށެވެ. ގާސިމުގައިގާ ހަކިހިއްޕާލައިގެން އޮތީ ނަޝީދެވެ. ދުވަހަކު ނަޝީދާ އެއްގަލަށް ނާރަން ހިތްވަރުކުރި ޕީޕީއެމްގެ ކުދިން ބާކީކޮށް ނަޝީދު އުނގަށް ޕީޕީއެމް ވައްޓާލައިފިއެވެ.

ޔާމީނު ޖަލުގައި ބާއްވައިގެން ޕީޕީއެމް ނަޝީދަށް ވެދުން ކުރުމުގައި އަދުރޭއާއި ޝިޔާމާއި ޓޮމް ހޭބޯނާރައެވެ. މިވެރިންނަށް މިހާރު އަދީބުވެސް އޯކޭވެ އެމްއެމްޕީއާރުސިއާއި ޔާމީނު ހަނދާން ނެތިއްޖެއެވެ. މިއަދަކު ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީއަށް ޔާމިނެއް މުހިންމެއް ނޫނެވެ. އެމީހުނަށް މުހިންމުވީ އަދީބާއި ނަޝީދާއި ގާސިމެވެ.

މުއިއްޒު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ފޫގަޅާފައިތިބި ސަލަފްމީހުނަށް ގޮތްހުސްވެ ނަޝީދު ވަރުގެ އިމާމަކު ނެތިއްޖެއެވެ. ކްރިސްޓިއަން ދީނަށް ނިސްބަތްވާ ޗާގޯސް މީހުންކޮޅު ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ނުހެދިގެންނެވެ. ރާއްޖޭގައި އޮތް ސައްތައިންސައްތަ އިސްލާމްކަން ކަނޑާ ނުލެވިގެން ސަލަފުވެސް ނަޝީދުގެ ފަހަތަށް އަރާ އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ކުޅިގަނޑުގައި ރަނގަޅަށް މެހިގެންފިއެވެ. ނަޝީދުގެ ކެހިވެރި ހީލަތުން ރާވާ ފަތުރާލި ގާސިމްގެ ފަލީތާގައި ނިކަން ރަގަޅަށް އިދިކޮޅު އެންމެން ބަދެވިއްޖެއެވެ. 

2018ގައި އިދިކޮޅު ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް އެއްވީ ލީޑަރުން ވާދަކުރާނެ ފުރުސަތު ނެތިގެންނެވެ. މިއަދު އެހެނެއް ނޫނެވެ. ކިރިޔާވެސް އުދަގުލެއް އޮތީ ޔާމީނަށެވެ. މުއިއްޒަކަށް ގައްސާނަކަށް އަދުރޭއަކަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ގާސިމް އެހުރީ ފިސާރި ފުފެފައެވެ. ކާނަލް ނާޒިމް ވާދަކުރަނީ ހުރި މީހެއްކަން އަންގަންތާއެވެ. ނާޒިމުގެ ހަގީގީ އަހަރަކީ 2028 އެވެ. ދެން ތިބީ އުމަރާ މުނައްވަރެވެ. ބެނދެވުމެއް ނެތެވެ. ވާނުވާގައި ނޭގިތިބެ ހުރިހާ ވާދަވެރިން ބަނދެވިގެން ވެރިކަމަށް އަންނަން މިއުޅެނީ ކާކުހެއްޔެވެ. 

ޗާގޯހުގެ ފުޅޮއިގާ ޖެހި ނުނެއްޓެވިގެން ޗާގޯސްވަށާ އެނބުރި އެނބުރި ތިބީ ހާދަ ގަމާރުވީމައެވެ. 75 ފަސްމޭލަށް ވުރެ ބޭރުން މަސްވެރިކަން ކުރުން މަނާ ދިވެހި މަސްވެރިންނަށް ރަންގަޑެކޭ ހިލަގަނޑެކޭ ތަފާތެއްނެތް ކަމެއްގައި ކޮށިއަރައިގެން އުޅުމުގެ ސިއްރެއް އޮންނާނެއެވެ. އިދިކޮޅު އެއްކޮށް ދޮންކޮށްގެން މުޅި މަންޒަރު ބަދަލުވެގެން ދާދިމާ ވަރަށް ސާފެވެ. 

ޔާމީނާއި ގާސިމާއި ނާޒިމާއި މުއިއްޒާއި ގައްސާނާއި އުމަރު އޮޅާލާ މިއެންމެންނަށް އޮތް ތާއީދު ވަކި ދިމާލަކަށް ބާރު ދުވެލީގައި ފުރޮޅެމުން ދާތަން އެބަ ފެނެއެވެ. ކަނޑު ރަސްގެފާނު ފާޅުވެ ކަނޑުރަސްގެފާނުގެ ރަސްކަމަށް އިދިކޮޅުގެ ތާއީދު ލޫދިގެން އެހުރެދަނީ ލޮނދި ހިކައެއް އަތުން ދާހެންނެވެ. ޔާމީނާއި ގާސިމާއި މަންޒަރުން ގެއްލި ބާކީވެ ނިދިން ހޭލެވޭއިރު ޑރ. މުނައްވަރު ހުންނަވާނީ އިދިކޮޅު ލީޑަރުގެ ގޮތުގައި ނަޝީދާއެކުގައެވެ.  

ވާ ވަރުވެއްޖޭ ކިޔާ ގޭ އުނދޯލީގައި އޮންނަން ބުންޏަސް އޮވެވޭނީ ކިހނަކުން ހެއްޔެވެ. ދައުލަތް އެއްކޮށް ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް ދިނަސް ވެސް ވެރިކަމަށް ފޫ ނުހާކާ ވަރެއް ނުވާނެއެވެ. ގައުމަށް ހެޔޮއެދިގެން އުޅޭ ބައެއް ކަމަށް ގަބޫލުކޮށްދޭން މަސަތްކަތް ކުރާއިރު ހިމާރާއި ކަންބަޅިތަކެއް އެއްކޮށްޓަކަށްލައިގެން ގޭގައި ގެންގުޅުންވެސް މާ ހެޔޮވާނެއެވެ.  މިމީހުން ވެރިކަމަށް ގެނަން އުޅުމަށްވުރެ އެފާޑުކޮޢްޓެއް ބެލެހެއްޓުންވެސް ހައްޓައް ލުއިވެފައި ސިކުނޑިއަށް ބުރަކުޑަ ވާނެއެވެ.

މިހާ ހިސާބުން އިންވަކިކޮށްލާ ހިސާބު ކަނޑައަޅާލަމާހިނގާށެވެ. އެއްއުރައެއްގައި ފިތި ބާރުވެ އެތިބީ ހުސްވެސް ކެނޑިޑޭޓުންނެވެ. އެ އުރަތެރޭން ފަޅައިގެން ނުކުންނާނެ އިރެއް ބަލަން މިތިބީ ކެތްމަދުވެފައެވެ. މާދަމާ އެބޭފުޅުން އެބޭފުޅުންނަށް އިން ވަކިކޮށް އެކަކު އަނެކަކަށް ހަޔާތައްގޮވާ، ކޭ އެއްޗެއްސާ ނުކާ އެއްޗެއްސަށްގޮވާ، ބުއި ހުރިހާ ސަރުބަތެއްގެ ވާހަކަ ގޮވާ ، ކައްވާލި ހުރިހާ ރަށަކާއި  ރައްތައް ވިއްކައިގެން ދިރުނު ޑޮލަރުތަކުގެ ވާހަކައާއި، ބާގީ އާއި ލާދީނީއަށް ގޮވާދުވަސް މިއޮތީ ކައިރީގައެވެ. މިލިޔުން ކިޔާލުމަށްފަހު ހަނދާނަކަށް ވިޔަސް ބައިންދާލާށެވެ. އޭރުން މިބުނި އެއްޗެއް ކުޑަދުވަސްކޮޅެއް ފަހުން ފަހުމްވެގެން ދާނެއެވެ. 

ވިއްކަން އުޅުނު ކޮތަޅުގަނޑުފެޅި ޖެހުނު ދިމާލަކުން ހަވަޔައް އަރައިގެން ދަނީއެވެ. ކަޑުގެ ވާހަކަ ނިމޭނީ އެ އެންމެން ކަނޑުވެ އޮޔާގޮސް ގެންނެވެ. ސުލޯ އޭކިޔަކިޔައި ތިއްބާ މުސަޅަށް ޖެހުނު ހާލުޖެހި މިހާރުވެސް އަތުނުވާހިސާބައް ގޮސް ސޯލިހު އޮބައިފިއެވެ. ވައި ހިނދި ފާނޯ ވާއިރު ބެހިގެންދާ މީހުންގެ ހޭ ހުންނާނެ ކަމެއް ނުހުންނާނެ ކަމެއް ނޭގެއެވެ. 

މިފަހަރު އިންކަނޑަ އަޅާލާ ގޮތުން ޖާޑިތައް ފަޅާގެންދާތަން ބަލަން އެބަތިބީމެވެ. ކަނޑަ އަޅާ އިމެއް ތިބޭފުޅުންގެ މެދުގައި ކަނޑަ އަޅާށެވެ. އެކަމަކު އިބޫ އަތުވާ ވަރަށްވުރެ އަދި ތިޔަތާ ތިބި މީހުން ބަރުހެލިވެފައި ބުރަހެލިވެސް މެއެވެ. ތިޔަ މަރުފަލި ނުޖަހާ ގައުމު ގައުމާގެން މި ހަމަޖެހުމާގެން ކުރިއަށް ދިޔަދޭށެވެ.

ހިތައް ކުޅަދާނަ ނުވާ މިންވަރަށް މި ވާހަކަތައް އިވެމުން ދިއުމުން ގާސިމް ވަނީ އަދީބުގެ ޕާޓީއާއި ބައްދަލްކޮށް މަސްވަރާކޮށްފައެވެ. އަދި މި މަސްވަރާތަކުގައި އެ ޕާޓީއާއި ގުޅިގެން ކުރިއައްދިއުމަށް ވެސް ތައްޔާރަށް ހުރި ވާހަކަ ދެންނެވިއެވެ. މިއަދު މިއޮތީ ތެލާ ފެނާވެސް އެކުވެފައެވެ. ނުވިތާކަށް ދެޖާޑި އެއްކޮށް މަތިހުޅުވާލާން ވެސް މިއޮތީ ޖެހިފައެވެ. މި ދައްކަނީ އާދައިގެ މީހެއްގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ގައުމުގެ މާލިއްޔަތާއި، ލިބިފައި އޮތް އެއްޗަކާއި، ލިބެންއޮތް އެއްޗެއް ކާލައިގެން ޓަގުބޯޓެއްގައި ބަޗަން އުޅުނު މީހެއްގެ ވާހަކައެވެ. މިފަދަ ބޮޑު މުޖުރިމެއްގެ ފަހަތައް އަރަން ގާސިމް އިބްރާމިން ނިންމެވި ނިންމެވުމަކީ މާއްލިޔަތައް ހުރި ދަހިވެތިކަމާއި ހިތްނިޔަތް ނުބައި ކަމުގެ ލާމަސީލު މިސާލެކެވެ. އެނޫން ގޮތެއް ވެސް ނެތަތީ ގާސިމްގެ މިއަދުގެ ހާލަތު ކަމަށް ވުމަކީވެސް އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. މިއަދު މިއޮތީ ބޭސް ހުސްވޭތޯ ބަލަން ސެކިއުރެޓީ ބަހައްޓަން ޖެހޭ ހަމަޔައް ގޮސްފައެވެ.

އަޅެފަހެ މީހަކު މޮއެއް ނުވާނެހެއްޔެވެ. މިއަދު އަދީބު ހުދު ކާފޫރަށް ވެގެން ދިޔައުމާއި ، ކޮވިޑުތެރޭ މުވައްޒަފުން މަގުމަތިކޮށްލާ މަހުމުސާރައަށް އެންމެ އެއްހާސްރުފިޔާ ދިންވާހަކަ ގުޅުވާލީމަ ބޮޑު މަންޒަރު ސިފަވެގެން ދާނެއެވެ. ގާސިމް އިބްރާހިމް މިއަދު ރައްޔިތުންގެ ހާދިމަކަށް ވުމަށް އެދޭއިރު އެދުވަހު ރައްތުންނައް ޖެއްސި ނިކަމެތިހާލު އަދިވެސް ރައްޔިތުން ހަނދާން ހުންނާނެއެވެ. ރައްޔިތުން ހޭލާތިބީ މަހުޖަނަށް ރުފިޔާ ޖާޑިއެއްހެން ދައުލަތުގެ މާއްލިޔަތު ހަވާލު ވިޔަ ނުދިއުމަށް ފޫގަޅައިގެނެވެ.  މިއަދު ގާސިމު ހުދުކާފުރަށް ވެގެން ބަޔަކު އުޅުނަސް މިހާރު މަޖިލީހުގެ މެންބަރުކަން ނުކޮށްލެވިގެން އުޅޭމީހަކަށް ދައުލަތެއްގެ ވެރިކަން ކުރެއްވޭނީ ކިހިނަކުނެހެއްޔެވެ.

ރައްޔިތުން ވިސްނާނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާތަކަށް އެންމެ މަދުން ހާޒުރިވީ ގާސިމެވެ. ކޮވިޑުތެރޭގައި ފިއްލަވާ ހުންނެވީ ރިސޯޓުގައެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު މުސާރައިން އެންމެ ރުފިޔާއެއްވެސް އުނި ވުމަކަމަށް މަހުޖަނު ނޭދެއެވެ. މިވަރުގެ ބޭފުޅުކަށް ދައުލަތް ހަވާލު ކުރަން ދިވެހިރައްޔިތުން ބޭނުންވާނެތޯއެވެ. ގޯންޏައް ލާނެ ކާއްޓެއްނެތީމަ ، އޮއެ ކާއްޓަކަސް، ފެންނެތް ކާއްޓަކަސް ، ކުރޮޅިއަކަސް މިޖެހެނީ ކާށީގެ ނަމުގައި ކާށިބަސްތާއަށް ލާށެވެ.

މުޅި ރާއްޖެ އަމިއްލަ މުއްޕަތަށް ލާން ބޭނުންވެފައި ހުރި ވަރު އެބަ އެނގެއެވެ. ގައުމަށް ހިޔާނާތްތެރިވުމުގެ ބޮޑެތި ބޮޑެތި ކުށްސާބިތުވެ ހުކުމުގައި ތިބި މީހުންނާ ކޯލިޝަން ހަދަން އުޅެގަތީމާ ތިމާމެންގެ ނުބައި ނުލަފާކަން މެންދުރުގެ އިރެކޭ އެއްގޮތަށް އެހެރަގެން ފާޅުވަނީއެވެ. ގައުމޭ ރައްޔިތުންގެ ހައްގޭ ކިޔައިގެން ވެރިކަން ހޯދަން އުޅެނީ ގައުމު ދަވާލަންކަން އެބަ އެގޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. 

ނިކަން ދެކެ ބަލާށެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީން ދަވާލި ފައިސާތައް ލިބުނު މީހުން މިތިބަގެން ހާމަ ވަނީއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަނަކަށް ހަސަން ލަތީފު ހުރެ އެމްޑީޕީގެ ނަމުގައި އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ ފައިސާ ލައްކަ ލައްކައިން ހަސަންލަތީފު ނަގާފައި އޮތްކަމީ އެންމެން ދަންނަ ހަގީގަތެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ނައިބު ރައީސްކަމުގައި ހުރެ މުޒާހަރާއެއް އިންތިޒާމުކުރުމަށޭ ކިޔައިގެން ސިއްޕެ އެކައުންޓަށް ލައްކަލައްކައިން އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ފައިސާ ކައްވަލާފައި އޮތްކަންވެސް އެގެން އެބައޮތެވެ. ކާރުގެ ޑިކީއަށް އަޅައިގެން އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ދިޔާ ފައިސާ އަލީ ޢާޒިމް އުފުލިކަމަކީ ވެސް ފޮރުވެން ނެތް ހަގީގަތެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުރެ ޔާމީނު ބޭނުންވި ގޮތަށް ގާނޫނު އަސާސީ ބަދަލުކުރާށައި ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗު ކުޑަކުރަން ޔާމީނު އަތުން ރިޝްވަތު ނަގައިގެން އެކަންކަން ކޮށް ނިމާދިނީ ރައީސް ނަޝީދުކަން އޮޅުމެއް ނެތި އެނގެއެވެ. ފިކުރު ދިރިދިރި އެތިބީ ހިޔާނާތު ފައިސާގެ ތެރޭގައެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ ފައިސާއިން ބައިލިބުނު އެންމެން އެތިބީ ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގައި ނަގޫ ގޮއްޖަހައިގެނެވެ.

ޕީޕީއެމްގެތެރެއިންނާއި ބޭރުން ހިޔާނަތުގެ ފައިސާ ނެގި އެންމެންހެން އެތިބީ ގާސިމުގެ މެދުހަށީގައި ބައްދައިގެނެވެ. ނިހާނާއި އަލީ އާރިފާ ރިޔާޒް ރަޝީދެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތްތާއެވެ. ޑޮލަރު ގަތުމުގެ ނަމުގައި އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ ފައިސާއިން އެސްއޯއެފުން ވިލާއަށް މިލިޔަން މިލިއަނުން ޑޮލަރު ވަދެފައި ހުރިކަން ފޮރުވޭކަށް ނެތެވެ. 

މިއަދު އެމަންޒަރު މިހިރަ ދަނީ މާބޮޑަށް ސާފުވަމުންނެވެ. އިބޫ ނޫން ގޮތެއް ހޯދަން ނަޝީދާއި ގާސިމް އުޅެގަތް ގޮތް ނިކަން ދެކިބަލާށެވެ. ގާސިމު އެއޮތީ އަދީބުގެ އުނގަށް ވެއްޓިގަނެގެނެވެ. ނަޝީދު އެއޮތީ ޔާމީނުގެ ފަސްބައިގައި އެލިގަނެގެނެވެ. އެންމެ ފަހުން ނަޝީދާ ގާސިމާ އެއްލަވައެއް ކިޔާ ދެފަރާތަށް ދެފަލި ބޭލީއެވެ. ގާސިމް އަދީބު ގާތަށެވެ. ނަޝީދު ޔާމީނު ގާތަށެވެ.

ދެފަރާތުން ދެ ދޭފަތުން ހިލާން މިއުޅެނީ އެއްފުށްގަޑެވެ. ފުށްގަޑު ހިލާ ނިމޭއިރު ޔާމީނެއް އަދީބެއް ވެރިކަމުގެ ލޮލުކޮޅަށް ވެސް ނުފެންނާނެއެވެ. ސަމަންތަރު ހެޔޮ ބޮޑަތި ގުޅަ ޖަހާލައިގެން ދައުލަތް ދަވާލަން ތައްޔާރު ވަމުން އެދަނީ ނާޝީދާ ގާސިމެވެ. 

ވަގުގަ ވަގު ހިފާ ވާހަކަ ކިޔާތީ އަހަމެވެ. ރައިސްސަކާ ކުފޫ ހަމަވާނީ ރައީސެއްތާއެވެ. ލަނޑަޔާ ވަނީ ލަނޑަޔާއެވެ. ރައީސް ޔާމީނާއި ރައީސް ނަޝީދެވެ. އަދީބާއި ގާސިމެވެ. ހުރިހާ އޮޑިއަކަށް ފައިލައިގެން ނަޝީދާ ގާސިމު ގެންނަން މިއުޅޭ އެމްއެމްޕީއާރުސީ ރަސްކަމުގެ ހީލަތުގެ ބޮޑު ކަމާއެވެ. ކުޅެން މިއުޅޭ ކުޅިން ހުޅުފަޅައިގެން ގޮސް އެމްއެމްޕީއާރުސީ ރަސްކަމަށް ތަހުތުނުފެނި ރަސްގެފާނާ ބޮޑުވަޒީރު ފަތީ ފުލަށްގޮސް ދޮޅިކެނޑިގެން ބިމަށް ވެއްޓި އަނބުރާ ނުތެދު ވެވޭތަން ލޮލަށް ފެންނަ ކަހަލައެވެ. ނަޝީދާއި ގާސިމުގެ ތަރި އޮއްސި މިސްކިތު ވަކަރަށްވެ ނިމޭތަން ދެކެން މާގިނަ ދުވަހެއް ދެން ނެތެވެ.    

މައުމޫނު ގޯހޭ ދެން އަންނިއޭ ބުނެ ގާސިމް ނުކުތް ފަހަރު ރައްޔިތުން އަންނި ވެސް ހޮވައިދިން ނޫން ހެއްޔެވެ؟  

ނޫނެކޭ އަންނި ރަނގަޅެއް ނޫނޭ މިފަހަރު ޔާމީނޭ ގާސިމް ބުނި ފަހަރު ރައްޔިތުން ޔާމީނު ވެސް ހޮވައިނުދޭ ހެއްޔެވެ؟ ދެން އަނެއްކާ ނުކުމެ ބުނީ އޭ ރައްޔިތުންނޭވެ! ޔާމީނު ވެސް ގޯހޭ މިފަހަރު އިބޫ އޭ ނޫންހެއްޔެވެ.  

ރަނގަޅޭ، ގޯހޭ ބުނަމުން ބުނަމުން ގޮސް އެންމެ ފަހުން ގާސިމް ބުނީ އިބޫއެވެ. އިބޫ ވެސް އެހުރީ ރައްޔިތުން ހޮވާފައެވެ. 

އިބޫ ސަރުކާރުގެ ބައިވެރި އަކަށް ހުރެ ވޯޓް ލާން ގާތްވީމާ މިހާރު ތިޔަ ކިޔަނީ އިބޫ ސަކަރާތޭ ހުރިހާ ރައްޔިތުން އަޅުގަނޑާ އެކު ނިކުމެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބް ކާމިޔާބު ކޮށްދޭށޭއެވެ.  

ގާސިމާ ބުނަން ހެއްޔެވެ. ގާސިމް ބުނިއްޔާ ބުނި ފަހަރަކު ނުކުމެ ބުނި މީހަކަށް ރިޔާސީ އިންތިޚާބް ކާމިޔާބު ކޮށްދީދީ ރައްޔިތުން މުޅިން އަވަދި ވެއްޖެއެވެ.

ގާސިމް ރަނގަޅޭ ބުނި އެކަކު ވެސް ގާސިމަކަށް ރަނގަޅެއް ނުވިއެވެ. އެހެން ވީމާ ގާސިމަކީ ރައްޔިތުންނަށް ރަނގަޅު ނުބައި ބުނެދޭން އެނގޭ މީހެއް ނޫނެވެ.

އެހެން ނޫނަސް 70 ފަހަނަ އަޅާ އުމުރުން 80 އަށް ފައިނެގީމާ ދެން ރަނގަޅު ވާނީ މިކޮޅާ ދުރުވެ އެކޮޅާ ގާތްވެވޭތޯ ވީހާ ގިނަ އަޅުކަން ކޮށް ގިނަ ވަގުތު ޒިކުރުކޮށް އަސްތަޣްފާރު ކުރުމުގައި ރޭދުވާ ހޭދަ ކުރުމެވެ. 

ބައެއް ދީނީ ޢިލްމުވެރިން ކަމުގައި ނަން ކިޔޭ ބޭފުޅުންނަށް ގާސިމް ވަރެއް ނެތިގެން އެކުގައި މަޖިލިސް ކުރައްވާ، ދީނާ ގައުމަށް ޓަކާ މަޝްވަރާ ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވާ އުޅޭތަން ފެނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ބަނގުރަލާ އޫރު މަހުގެ އެންމެ ބޮޑު ވިޔަފާރި ވެރިޔާ އަކީ މިދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާ ކަމުގައި ހަދަން ނުރުހޭ ދިވެހިން މާގިނައެވެ.

ހޮނު ގުގުރި ޖަހާހެން ހެމުން ހެމުން ގޮސް ކޮށިއެރީމާ ކެބިނެޓްގެ މޭޒު މައްޗަށް ޚާސް ކިޔާފައި ބޮޑު ކުޅުގަނޑެއް ޖަހާފާނެ ކަހަލަ މީހެއް ނޫނަސް ޚުލްގު ހުރި، މަޑުމައިތިރި ކެތްތެރި ވެރިޔަކު ދިވެހިންނަށް ވެސް ލިބިދާނެއެވެ.

ވެރިކަމުގެ ބޭނުން ކިތަންމެ ބޮޑުވިޔަސް ތިޔައީ ބޮޑުވަރެވެ. ޗާގޯސްއާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު ފުށުއަރާ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ އިން ކަނޑައެޅި ބައިނަލް އަގްވާމީ ފަނޑިޔާރުންނަށް ވުރެ ގާސިމު އިބްރަހީމް މާ މޮޅީތާއެވެ. " ޗާގޯސްއާ ދިވެހިރާއްޖެއާ ދެމެދުގައިވާ ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދުގެ މައްސަލައިގައި ( އިޓްލޮސްއިން) އޭޕްރީލް 28 ގައި އިއްވި ޙުކުމަކީ ،އިގްތިޞާދީ ނަފާހޯދުމަށް ދިވެހިންނަށް ލިބެންއޮތް 200 ނޯޓިކަލް މޭލު ލިބޭނެ ބޮޑު ސަރަޙައްދު ހޯދުމަށް އޮތް ރަނުގެ ފުރުޞަތު ގެއްލިގެންދިޔަ ޙުކުމެއް" ކަމުގައި ގާސިމް ދެކިގެން އެ ހުކުމަށް ގެނެވޭނެ ބަދަލެއް ނޯންނާނެއެވެ. ރާއްޖެއަށް ފުރިހަމަ 200 މޭލުގެ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދެއް ޗާގޯސްއާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދަކުން ނުއޮންނާނެއެވެ. 

އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ ފުށުއެރުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ތަފާތު ނަޒަރިއްޔާއިން އެވާހަކަތައް މިނޫހުން ގެނެސް ދިފީމެވެ. ރާއްޖެއަށް 200 މޭލު ހަމަޔަށް ނުލިބުނީކީއްވެ ކަން ރަނގަޅަށް ވިދާޅުވެ ލައްވާށެވެ. އަނެއްކޮޅުން އިންކަޑައެޅުމުގެ މައްސަލައިގައި ރައީސް ސޯލިހުގެ ސްޓޭންޑަކީ ބަޅުރުކު ސްޓޭންޑެއް ނޫން ކަން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ސާފުވާނެއެވެ. ހަމައެހެންމެ ގާނޫނީ ތާކިހަލުގައި ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލުމަކީ ބޮޑު ގޯހެއް ކަންވެސް އޮންނާނީ ބުނެދީފައެވެ. 

އިސްވެ ދިޔަ ހަގީގަތްތައް އެހެން ހުއްޓާ ގާސީމް އިބްރާހީމް ޗާގޯހޭ އިގްތިސާދޭ ސަރަހައްދޭ ކިޔައިގެން ކެކެންފެށިމާ ދުލެއް ނެތް މީހަކު ދުލެއް ގަނެގެންވެސް އެއްޗެއް ބުނާވަރު ވެއްޖެއެވެ.  އެއްޗެއް ނުބެނެ ހުންނަން އުޅުނަސް ހުރެވޭކަށް ނެތެވެ. 

ބުނަން ހެއްޔެވެ. މި ވެރިކަމުގައި ސަރުކާރުން ނިންމި ކޮންމެ ނިންމުމެއްގެ ޒިންމާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއި ގާސިމް އިބްރާހީމް ނަގަން ޖެހޭނެއެވެ. ކެބިނެޓްގައި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ވަޒީރުން ތިބީތީއެވެ. ޗާގޯސް މައްސަލައިގާ ވެސް ރާއްޖޭގެ ސިޔާސަތު ބަދަލު ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް އެކަމެއް ކަނޑައަޅެޅި ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ މަޝްވަރާގެ މަތީން ރައީސްއެވެ. އަމްދުން ސަރުކާރުގެ ސްޓޭންޑާއި އެއްގޮތަށް އިޓްލޮސްގައި ރާއްޖެއަށް ލިބުނު ކާމިޔާބީ އެންމެ ބޮޑަށް ފާހަގަ ކުރައްވާ ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވި އެއް ބޭފުޅަކީ ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރ ޑރ ހުސައިން އެވެ. އެމަނިކުފާނަކީ ޖުމްހޫރީގެ ސްލޮޓްގައި ވަޒީރުކަން ކުރައްވާ ޖުމްހޫރީ ލީޑަރގެ އެޑްވައިޒަރެކެވެ. ދެން އިންނެވީ ޓްރާންސްޕޯޓް މިނިސްޓަރ އައިޝާއެވެ. އެކަމަނާއަކީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރގެ އަނބިކަބަލުންނެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ނައިބު ލީޑަރެވެ. އެހެންކަމުން އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުން ބައެއް ގެއްލުވާލިއްޔާ ގެއްލުވާލީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީވެސް ބޭނުންވެގެންނެވެ. އެކަމާ އަނގަ ހުޅުވަކަށް ގާސިމު ތާހިރެއް ނޫނެވެ.   

މޮރިޝަހުން ޗާގޯހުގެ ސިޔާދަތީ ބާރު ހޯދަން އދ މަޖިލީހުގައި ރަސްމީ މަސައްކަތް ފެށީ 2010ގައެވެ. ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި އޭރު ހުރީ ނަޝީދެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުރެ ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން އެތަން ރާއްޖެއަށް ހޯދަން ކުރިކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. ނުވިތާކަށް މޮރިޝަހަށް ގޮސް ނެގިވަރެއް ނަގައިގެން ޗާގޯސްގެ މިލްކުވެރިކަމާ މެދު މޮރިޝަސްއާއި ދެބަސް ނުވާން މޮރިޝަހުން އެޅުވި ފައްޓަރުބައި ކަރުގައި އަޅައިގެން އައީވެސް ނަޝީދެވެެ. 

އަނެއްކާ ޗާގޯހާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު ފުށުއަރާ އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުގެ މައްސަލަ ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައި ވެސް އޮތެވެ. އޭރު މައްސަލަ އޮތީ މޮރިޝަސްއާއި ރާއްޖެއާއި ދެމެދަކު ނޫނެވެ. އިގިރޭސި ވިލާތާއި ރާއްޖެއާ ދެމެދުގައެވެ. އޭރު އިގިރޭސި އިސްތިއުމާރުގައި ޗާގޯސް އޮތީމައެވެ. 

ނަޝީދު އިގިރޭސި ވިލާތުގެ ބަތާކައިގެން ހުރި ވަރުން އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުން ފުށުއަރާބައި ހަމަޔަށް ދެބަޔަށް ބަހާން ނިންމަން އިގިރޭސީ ވިލާތާއެކު އެގްރިމަންޓް ހެދީ ނަޝީދެވެ. ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައެވެ. އޭރަކު ރާއްޖެއަށް ކަނޑުން ބައެއް ނުގެއްލޭ ހެއްޔެވެ. އޭރަކު ރާއްޖޭގައި މަސްވެރިން މަހަކަށް ނުދޭހެއްޔެވެ. ތައްމިނަށް އަނގަދިޔާ ކުރާއިރު ހީވަނީ މުޅިގައުމަކީ ނަޝީދު ހެންނެވެ. އެހެން އެކަކަށް އެކައްޗެއް ވެސް ނޭނގޭ ހެންނެވެ.

އިގްތިސާދީ ސަރަހައްދުން ފުށުއަރާ 92،563 އަކަކިލޯ މީޓަރުގެ ސަރަހައްދުގެ ތެރެއިން ރާއްޖެއަށް 47،232 ކިލޯމީޓަރު ސަރަހައްދެއް ލިބި މޮރިޝަސްއަށް 45،331 ކިލޯމީޓަރު ސަރަަހައްދެއް ލިބުނީމާ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުން ބައެއް ގެއްލިގެން ދިޔައީއޭ ބުނަން ނަޝީދު ލަދެއް ނުގަނެއެވެ. 

ރާއްޖެއަށް ރަނގަޅު ގޮތަކީ ނަޝިދަށް ރަނގަޅުގޮތެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުރިއިރު ނަޝީދަށް ރަނގަޅުވީ އިގިރޭސި ވިލާތާއެކު ފުށުއެރުމުގެ ދެބައިކުޅައެއް ބައި ރާއްޖެ ހިއްސާކުރާށެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުރި އިރު ނަޝީދަށް ރަނގަޅުވީ ޗާގޯހުގެ ސިޔާދަތީ ބާރާ ބެހޭގޮތުން އެއްޗެއް ނުބުނެ ހަނުހުރެގެން މޮރިޝަސްއަށް ހައްގު ދޫކޮށްލާ ކަރުގައި މޮރިޝަހު ފައްޓަރު އަޅާށެވެ. 

ތިމާ ނޫން މީހަކު ވެރިކަމުގައި ހުރީމާ ކުރިންވީ ރަނގަޅު މިހާރު ގޯހަށް ވެގެން ފިތުނަ އުފައްދާ މީޑިއާ ހެޑްލައިން ހަދަން ފޮނު އެރުވުން ނޫން ކަމެއް ނަޝީދު ނުކުރެއެވެ. ދެރައީ ގައުމީ ބޮޑު ގައްދާރު ތިރި ގޮނޑިން ނަގާ އުސް ގޮނޑީގައި ބައިންދާތީއެވެ. 

އަމްދުން ދިވެހިންގެ މައި ދޮރޯށި ވެލާނާ އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓު ހޯދަން އުޅުއްވި ގޮތަށް ދިވެހިންގެ ކަމަކާ ކަމަނާ ނޫޅުއްވާށެވެ. ކަމަނާ އުޅުއްވި ކަމަކުން ވިއްޔާ ރާއްޖެއަށް ލިބުނީ ލަގާއެވެ. ފޫނުބެއްދޭވަރުގެ ގެއްލުމެވެ. މިހާރު ތިޔަ އުޅުއްވާހެން ޕީޕީއެމާއި އެމްއެންޕީއަށް ބަޔާން ލިޔެދެއްވައިގެން ލިބި ވަޑައިގަންނަވާ ލާރިކޮޅު ފަރިއްކުޅުއްވައިގެން ހަނު ހުންނެވޭތޯ ބައްލަވާށެވެ. 

ގާނޫނީ ގޮތުން ކަމަނާގެ ފުންނާބު އުސްވަނީ އަރުއްވާ ހައި-ހިލެއްގެ ފާޑަށެވެ. ކޮންމެ ފަހަރަކު އެއްކަށި ހައި-ހިލަކަށް އަރުއްވައިގެން އުޅުންވަން ހައްދަވައިގެން ޖެހެނީ ވެއްޓިވަޑައިގަންނަވަން ނޫންތޯއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ޖަލުގައި އެ އޮންނެވީ ވެސް ރައީސް އޮފީހުގައި ކަމަނާ އިންނަވައިގެން މަނީ ލޯންޑާކުރައްވަން ދެއްވި ގާނޫނީ ލަފާތަކާ ހުރެކަން އެންމެން ދަނެއެވެ. ދެއްވި ސަމަންތަރު ހެޔޮ ގާނޫނީ ލަފަޔާހުރެ ފަންޑިޔާރުގޭ ފެންޑާ މައްޗަށް ހާޒިރުކޮށްލާ އިރަށް އަޑުން އަޑުނަންގަވާ ހޭރިވަޑައިގެން ވަރުން ހީވީ މާލެ މަތީން ޖެހި ދިގުލީ ހޮނު ގުގުރި ފައްޗެއްހެންނެވެ. ފަނޑިޔާރުންނަށް ޖެހިވަޑައިގަތީ މައްސަލަ ނުބައްލަވާ ބާލިދީ ހިއްޕަވައިގެން ލޯފުޅުން އޮއްސެވި ކަރުނަ ހިއްކާށެވެ. ކަމަކާ ޖެހުނީމާ ކަމަނާއެކޭ އަގުޅިނެތް ކަންނޭލެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. 

2008 ގެ އައު ގާނޫނު އަސާސީ ފާސް ކުރުމުން ތެޅިގެންފައި ކިނދު ނުފިލުވާ ދަރިއަކު މަގުމައްޗަށް އެއްލައިލާހެން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ނުކޮށް ގާނޫނު އަސާސީ ރަށްމެދުކޮށް ދައުލަތަށް އޮތް ބުރައަކަށް ގާނޫނު އަސާސީ ހެއްދީވެސް ބަންޑާރަ ކަމަނާ ނޫންތޯއެވެ. އަދިވެސް އެ އުޅެނީ އެކަންކަމުން ދައުލަތަށް އަރައި ނުގަނެވިގެންނެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ފުލުސް ނަވާޒާ ބަންޑާރަ އަނިލް ގޮވައިގެން ރާއްޖޭގައި ނެތް ކުއްލިނުރައްކާ ހާލަތެއް މާލެއަށް އުފަން ކުރުވައިގެން ސްޕްރީމް ކޯޓުން ޓިނުނަގާ ފަނޑިޔާރުން ބަނޑުބިންމަތީ ޖައްސާ ހުރަގެއަށް އަޅާލަން ދެއްވި ގާނޫނީ ލަފާ ދެއްވުމުން ވީގޮތް ވެސް ދުށީމެވެ. އަދި އަތުން ލަވާ ކާންދިން މައުމޫނު އަބަހައްދުވީ ދުވަހު ޖަލުގޭ ތޭރިތަކުގެ ބިއްދޮށަށް ފޮނުވާލީ ރަކިސް ބޯދޮންނަ ފާޑަށް ބޯދޮވެވިގެންކަން އެންމެން ދަނެއެވެ.   

"އެވޮއިޑް އެބް އިނީޝިއޯ" އޭ ބުނެ ޖީއެމްއާރާ ވިއްދާލެއްވި އިރު ހައްސައެކޭ ހީވިއެވެ. އުފެދުމުގައިވެސް ބާތިލޭ ބުނެ ބާރު އޮތީމާ ޖީއެމްއާރު ފަހާލާފައި މޮޅު ކޮށްލަން ރާއްޖޭގެ ނަމުގައި އަމިއްލައަށް އާބިޓްރޭޝަނަށް ގޮސް ދިވެހި ދައުލަތުން ޖީއެމްއާރަށް 380 މިލިޔަން ޑޮލަރު ދޭން ޖައްސާފައި ބުރުގާ އެޅިޔަސް އޮރިޔާމެއް ނިވައެއް ނުވެއެވެ.

ކޮށްފައިހުރި ކަންކަމަށް ބަލާއިރު ކުރީޒަމާނުގެ ލާއންސާނީ ނާތަހުޒީބު ހަޟާރަތެއްގެ ވެރި ގައުމަކުން އާޒިމާއަށް އަދަބު ދިންނަމަ އޮންނާނީ އެކޮޅުކޮޅުން އެލުވީމާ ކަނޑިކި ތިރިއަށްް ވެއްޓިފައެވެ. 

ޒިންމާއާއި ވާޖިބާ ނުލާ ހައްގެއް އިމްތިޔާޒެއް ނޯވެއެވެ. ކިތަންމެ ބޭނުން ނޫނަސް އަދި ބޭނުން ވިޔަސް ކުރަން ނުވާނެ ކަންކަން ހުރެއެވެ. ރައީސަކަސް ކުރީގެ ރައީސަކަސް އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރަކަސް މަޖިލިސްގެ ރައީސަކަސް އެކަމުގައި ތަފާތެއް ނެތެވެ. ރައީސް ކަމުގައި ހުރީ ކުރީގެ ރައީސް ކިތަންމެ ގަޔާނުވާ މީހަކަސް އިދިކީލި ވުމުގައި މަގާމުގެ ހުރުމަތަށްޓަކައި ނުކުރެވޭނެ ކަންކަމާ ކުރަން ނުވާނެ ކަންކަން ހުރެއެވެ. ޑިމޮކްރަސީގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު ރާއްޖޭގައި އެކަން އޮތީ އެހެނެއް ނޫނެވެ. ގޮތެއް ފޮތެއް ހަމައެއް ލަމައެއް ނުހުރެއެވެ. 

ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ދައުލަތުގެ ރައްކަތެރިކަމާ އިނާޔަތް ލިބިގެން ހުރެ ކުރަން ބޭނުން ވުމުން ނުކުރާ އެއްކަމެއް ނޯވެއެވެ. ފާޅުގައި ނިކުމެ ވަކިވަކި ފަރުދުންނަށް ހަޖޫ ޖަހައެވެ. ސާބިތު ނުހިފޭ އެތައް ވާހަކައެއް ދައްކާ މުޖުތަމައު ފާލުން ނައްޓުވާލައެވެ. ހީވާ ހީވުމާ ދެކޭ ގޮތުގެ މައްޗަށް ބުރަވެ އެއިރަކު ބޭނުންވާ މީހަކު ނުވަތަ ބަޔަކު ވަގުންނަށް ހަދައެވެ. ޓެރެރިސްޓުންނަށް ހަދައެވެ. މުޖުރިމުންނަށް ހަަދައެވެ.

ސިޔާސީ ގޮތުން ތަފާތު ހިޔާލުގައި ބަސްބުނާ ކޮންމެ މީހަކީ ހަޝިވިއްކާ މީހަކަށް ހަދައެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވިސްނުމަށް ތާއީދު ނުކޮށް ދެކޮޅަށް ބަސްބުނާ ކޮންމެ މީހަކީ ވިކިފައި ހުންނަ މީހަކަށް ހަދައެވެ. އެ މީހެއްގެ ވަންހަ ދިލަކޮޅަށް ދާންދެން ހުރިއްޔާ ހުރި އުނިކަމެއް ހާމަކޮށް ގީބަ ބުނެއެވެ. ވެރިކަމުގެ އާރާ ބާރު ހޯދުމަށްޓަކާ ހަމްދަރުދީ ހޯދުމަށް އަމިއްލައަށް ނުރައްކަލުގެ ތެރެއަށް ހުށަހެޅެއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ތާއީދު ހޯދުމަށްޓަކާ ވާދަވެރިންގެ ތަސައްވަރު ކިލަނބު ކުރުމަށް އެކިފާޑުގެ ޖަރީމާތައް ހިންގުވައެވެ. އެ ވަގުތަކު ސިޔާސީ ގޮތުން އަބުރު ކަތިލަން ފެންނަ ކޮންމެ މީހެއްގެ އަބުރު ކަތިލައެވެ. 

ހަމަ ތެދެކެވެ. އެކުގައި މަސައްކަތްކުރި އެތައް ބައެއްގެ އަބުރުކަތިލާ ޒަމާން ދުއްވާލާފައި ހުރީ މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ. ރައީސް ނަޝީދު އިސްވެ ހުރެ އެންމެ ބޮޑަށް އަބުރު ކަތިލި މީހުންގެ ތެރޭގައި ގާސިމް އިބްރާހީމާއި އިބްރާހީމް އިސްމާއީލާއި ޑރ. މުނައްވަރާ ޑރ. ވަހީދު ހިމެނެއެވެ. މުހައްމަދު ޝިހާބައި ރީކޯ މޫސައާއި އަލްހާނު ފަހުމީއާއި ފުރަހަނި ޝުއައިބްއާއި އަލީ ވަހީދު ހިމެނޭނެއެވެ. އެކި ފަހަރުމަތިން މަވޯޓާ ޝަރީފްއަށް އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ފުރައްސާރަ ކުރިއެވެ. 

އެންމެ ފަހުން އޮތް އެމްޑީޕީ ދާއިރާ ރައީސުން ހޮވުމުގެ އިންތިހާބުގައި މާލެ ދައިރާގެ ރައީސްކަމަށް ކުރިމަތިލީ އަކުރަމް ކަމަލުއްދީނަށް ވެސް ނުކުރާ ވަރެއް ނެތެވެ. މަރިޔާ ދީދީއާއި އަދުން ހުސޭންގެ ބޮލުގައި ޓެރެރިޒަމްގެ ތުހުމަތު އަޅުވާ އެވަރުން ނުވެގެން ރައީސް ސޯލިހުގެ އިސްތަށިފުޅުގައި ނާޅުވާ ކަމެއް ނެތެވެ. ފައްޔާޒު އިސްމާއީލު ސައިޒް ކުރަން ނުޖަހަނި ކޮން ސަކަރާތެއް ހެއްޔެވެ. ރޮޒައިނާ އާދަމް އިއްޒަތުއްނަފްސް ވެއްޔާ މޮޑެލަން ނުކުރަނީ ކީއްހެއްޔެވެ. 

ފާޅުގައި މީހުންގެ ތެރެއަށް ނިކުމެ ކުރާ މުޑުދާރު ކަންކަމާއި ދައްކާ ވާހަކަ ތަކުން ފުއްދާލަނީއެއް ނޫނެވެ. ސޯޝަލް މީޑިއާގެ އޮޅިތަކުގައި އެކިއެކި ވަނަމުގައި ހުއްޓާނުލާ ނަފްރަތު އުފެއްދުމާ ގީބަ ބުނުމާ އަބުރާ ބެހުމުގައި ރައީސް ނަޝީދު އުޅެނީ މަދެއް ސުމާރެއްކޮށް ނޫނެވެ. އަނެއް ދިވެހިރާއްޖެއަކާއި އެލެކްސް އަހުމަދަކާއި ހަސަންކުރުސީއަކާއި ޝާފީއަކަށް ވެގެން ކިތަކަށް މީހުންގެ އަބުރު ކަތިލެވުނުކަން އެނގޭބާއެވެ. 

އެނގެން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ ދައުލަތުން އިނާޔަތާ ރައްކާތެރިކަން ދެނީ މީހުންގެ އަބުރުކަތިލާ ނަފްރަތު އުފައްދަން ނޫންކަމެވެ. ތިމާގެ އަމަލުތައް ބަލާ ފަރަވެރިވާ މީހުން ނުތިބޭނެ ކަމަށް ހީވަނީތާއެވެ. އެކަމަކު އެންމެން އަބަދު މަޑުން ތިބޭނެކަމަށް ހީކުރުމަކީ މޮޔަކަމެކެވެ.  

ހަސަން ކުރުސީއަކީ ރައީސް ނަޝީދު ކަމަށް ރޮޒޭނާ ޓްވީޓަރގައި ވާހަކަ ދައްކަވަން ފެއްޓެވުމުން ރައީސް ނަޝީދު ކުރެއްވި ޓްވީޓަކުން ހަސަން ކުރުސީއަކީ ރައީސް ނަޝީދުކަން ގިނަބަޔަކަށް މޭރުންވިއެވެ. ހަސަންކުރުސީއަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ވަގު ޓްވިޓަރ އެކައުންޓެއްކަން މީހުނަށް އެނގޭވަރު ވިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވީ ކުރުސީއަކީ ފިޒިކަލީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫން ކަމަށެވެ. އެ އެކައުންޓުން ރައީސް ނަޝީދުގެ ކަރެކްޓަރ ފާޅުވުމަކީ ރަސްމީކޮށް އަމިއްލަފުޅަށް އެކަން ގަބޫލުކުރައްވާ ޑިކްލިއަރ ކުރަން ޖެހޭކަމެއް ނޫންކަމަށް ދޭހަވާގޮތަކަށް ރައީސް ނަޝީދުވަނީ ޓްވީޓެއް އޭރު ކުރައްވާފައެވެ. 

ހަސަންކުރުސީއަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ޖިސްމުނެތް ޝާއިތަނީ ޝަހުސެކެވެ. ނަޝީދާ ހިޔާލު ތަފާތު މީހުންނާ ގުޅުވައިގެން ޣީބަ ބުނެ އަބުރުކަތިލަން ގެންގުޅުއްވަން ފެއްޓެވި ނުރަސްމީ ވަގު އެކައުންޓެއް ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ މީހުން ގިނައެވެ. މައެއް ދަރިއެއް ނުބަލާ މީހުން ފަލީހަތް ކުރުމަށް ދޮގު ފަތުރާ ހަސަން ކުރުސީގެ ގޮތެއް ފޮތެއް އުފެދުނީްސުރެ ނެތެވެ. މައިގަނޑު މަސައްކަތަކީ ރައީސް ސޯލިހާ ސަރުކާރަށް ތާއިދުކުރާ މީހުންގެ އޮފުކެނޑުވުމެވެ. 

އެންމެ ފަހުން ޓްވިޓަރގައި އެލެކްސް އަހުމަދު އާއި ކްލަބްހައުސް ޝާފީހެން ހަސަން ކުރުސީވެސް އަތައް ގޮވީއެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް 24/7ގައި ހުރިހާ ވަގުތެއް ކުރުސީއަށް ހުސްކުރެއްވެން ނެތިގެން އިތުރު ބަޔަކަށް ކުރުސީއަށް އެކްސަސް ދެއްވީއެވެ. އިވާއާއި ސާބެއާއި ނާޒިމް ސައްތާރު އަތް އަނބުރާލާފައި ކުރުސީ ހިންގަން އުޅުނަސް ހަސަން ކުރުސީއަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ޝައިތަނީ ޝަހުސް ކަމަށް އެންމެން ވެސް ގަބޫލު ކުރެއެވެ.

ކޮންޓްރޯލު ނަޝީދު އަތްޕުޅުން ދޫވެފައިވާ ހަސްކުރިސީއާއި ހުރެ ބޮޑެތި ޑެމޭޖްތައް ލިބިވަޑައިން ގަންނަވާ ކަމަށް ދައްކަވަން ގައިންނައްޓާލެއް ވުމަށް ޗަރުކޭހެއް އަނެއްކާ ފެއްޓެވީއެވެ. ދަންނަވަންތޯއެވެ. ފުލުހުންލައްވާ ހަސަންކުރުސީގެ ބަފާ ކަށަވަރު ކުރުވަން އުޅުނަސް ހަސަން ކުރުސީއަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ޖިސްމެއްނުވާ ޝައިތާނީ ޝަހުސެއްކަން ގަބޫލު ނުކުރާ މީހަކުނެތެވެ. 

މެންބަރު ކަމަށް ހޮވިވަޑައިގެން މަޖިލިސް މެންބަރުންގެ އިމްތިޔާޒު، މެންބަރުން ޒިންމާދާރުވުމަށް ބަދަލުކުރެއްވި ކުރެއްވީނުން ވެގެން މިއުޅެނީ އެހެން ގޮތެކެވެ. މެންބަރުންގެ އިމްތިޔާޒަކީ ވަންޑެމެނަށް އިމްތިޔާޒު ފަހުމީ ވިދާޅު ބަސްފުޅަށްވުމެވެ.

ޖަޒީރާ ރާއްޖެ މެނިފެސްޓޯއަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ އަޅުންނަށް މީހުން ހެދުމަށް އަޅާލި ފާލަމަކީތާއެވެ. ވައްޑެމެން އެ ވިދާޅުވާ މެނިފެސްޓޯއިން ވައްޑެމެންނަށް ވަޑައިގެންނެވުނީ ބޮޑުވަޒީރުގެ އަނެއް ދިވެހި ރާއްޖެއަށެވެ. އަނެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި އޮންނަނީ ފިކުރެއްގެ ދިރުމެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ ބޮޑު ވަޒީރިު ނަޝީދުގެ އަޅު ކުދިންކޮޅުގެ އަނެއް ނަމެވެ. 

ދާއިރާގެ މެންބަރު ދާއިރާގެ މެންބަރުންނަށް ނުފެންނާތީ އެކަން ބޮޑުވުން ހައްލުކޮށް ދެއްވުމުގައި ވައްޑެ ވަރެއް ހަމަނެތެވެ. މަހަކު އެއްފަހަރު ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. އުނގޫފާރު ދާއިރާގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރު ތަނުއެޅި ކުނާ ވެގެން ދާއިރައިން ނުނިކުންނަވައެވެ. ދާއިރާ މީހުންގެ އަޑު އައްސަވާ އައްސަވާ ވައްޑެގެ ކަންފަތްޕުޅު އެ ހުރީ ރަނގަޅަށް ބައް ވެފައެވެ. އަންނި ވިދާޅުވާ އެއްޗެއް ނޫނީ އިވި ވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ.

މެންބަރުގެ ދާއިރާ އޮފީސް ނެތް ރަށެއް އުނގޫފާރު ދާއިރާގައި ނެތެވެ. ދާއިރާ މެންބަރުގެ އޮފީސްތައް ހުރިތަން ރަށްރަށު މީހުނަށް ފެންނަން ނެތުމަކީ މުޅިން އެހެން ކަމެއް ތާއެވެ. މަޖިލިސްގައި ބަހުސް ކުރުމުގެ ކުރިން ދާއިރާ މީހުންނާ މަޝްވަރާކޮށް އެ މީހުންގެ ހިޔާލު ހޯދައިގެން ގާއިމުކުރި ސަގާފަތަކީ މަޖިލިސްގައި ބަހުސް ކުރެވޭ ކޮންމެ ބަހުސެއްގައި ފިކުރު ދިރުވަން އަޅުގެ އަޅު ހެދިގެން ރެޔާއި ދުވާލު ހުއްޓާނުލާ ފިތުނަވެރި ވާހަކަ ދެއްކެވުމެވެ. ރޭނިދި ނުނިދާ ނަފްރަތާއި ފަސާދައިގެ ޓްވީޓްތައް ކުރުމެވެ. އުގޫފާރު ދާއިރާ ރައްޔިތުންގެ %47 އިން ހޮވިގެން މަޖިލީހުގައި ކުރައްވަން ވައްޑެއާ ރައްޔިތުން ހަވާލުކުރީ އެމަސައްކަތެވެ.

ރައްޔިތުން ތަމްސީލު ކުރައްވަން ހުވާ ކުރައްވައިގެން ހުންނަވާ ރައްޔިތުން ދޫކޮށް ފިކުރެއް ދިރުވާ އަންނިގެ އަޅު ކުއްޖަކަށްވެ، އިއްޒަތްތެރި މެންބަރު ވައްޑެ ހުވަޔާ ހިލާފުވުމުން މެންބަރު ކަމުން ވަކިކުރެވޭ ގޮތެއް އޮތްނަމަ މިހާރު ހުރީހީ ދާއިރާގެ ވޯޓަކުން މެންބަރު ކަމުން ވައްޑެ ވަކިކޮށްފައެވެ. އެންމެންނަކު އަފްރާޝީމަށް އުނގޫފާރު ގޮނޑި ގެއްލުވާލިހެނެއް ގޮނޑި ގެއްލުވައެއް ނުލާނެއެވެ.

އަމްރަށް އޮޅިގެން އުޅުނަސް އެމްޑީޕީއަކީ ވަކި މީހެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގައި ކަން ހިނގަނީ ވަކި މީހަކު ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ފަލްސަފާއަކީ މެޖޯރިޓީގެ ނިންމުމެވެ. އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދުވެސް އޮތީ އެގޮތަށެވެ. ވަކި މީހަކަށް ހައްދެއްނެތް ބާރުތަކެއް އަސާސީ ގަވައިދު ނުދެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ކަންކަން ނިންމަނީ މަޝްވަރާކޮށްގެން މެޖޯރިޓީ ނިންމާ ނިންމުމަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސަތަކީ އެއީއެވެ.

އެމްޑީޕީގައި ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައެޅި ތަންފީޒު ކުރާނެ ގޮތްތައް ހުރީ ހަމަޖެހިފައެވެ. އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދު ބުނާގޮތަށް އެމްޑީޕީގެ މައިގަޑު ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައަޅަނީ ކޮންގްރަސްއެވެ. ކޮންގްރަހުގެ ނިންމުންތަކާ އެއްގޮތަށް ކަންކަން ހިންގަނީ ގައުމީ މަޖިލީހުން ކަނޑައަޅާ ގޮތަކަށެވެ. ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުންތަކާ އެއްގޮތަށް ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކުރަނީ ސެކެރެޓްރިއޭޓުންނެވެ. ވަކިވަކި ހާއްސަ މަސްލަހަތުތަކަށް ހާއްސަ ކޮމެޓީތައް އޮވެއެވެ. ކޮމެޓީތަކުގެ ނިންމުންތައް ވެސް ނިންމަނީ މެޖޯރިޓީއަށެވެ. ޕީޖީ ގްރޫޕާއި ފިޔަވަޅުއަޅާ ކޮމެޓީއާއި އިސްތިއުނާފް މަޖިލީހަށް ދާންދެން އޮވެއެވެ. ހުރިހާ ކަމެއް ހިގަނީވެސް ވަރަށް ސިސްޓަމެޓިކްކޮށް މެޖޯރިޓީ ނިންމާ ގޮތަށެވެ. ގޮތްޕެއްގެ ކަމެއް ދާއިރާއެއްގެ ކަމެއްވިޔަސް ކުރާނީ ލިޔެ ތަރުތީބުވެފައިވާ މެޖޯރިޓީ ނިންމުމަކާ އެއްގޮތަށެވެ. 

އަމްރު ތިޔަ ދައްކަނީ އެމްޑީޕީގެ ކޮންތާކު އޮތް ކޮން ސިޔާސަތެއްގެ ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. ކުރިން އަންނި އާއި އެކުގައި އޮތް އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީ މިއަދު އޮތީ ރައީސް ސޯލިހާ އެކުގައެވެ. ސެކެރެޓްރިއޭޓާއި ޕީޖީ ގްރޫޕާއި ގައުމީ މަޖިލިހާއި ކޮންގްރެސް އޮތް ގޮތް އަމްރަކަށް ނުފެނޭހެއްޔެވެ. އާއްމު މެންބަރުންގެ ނިންމުންތައް ބުރަވެފައި އޮތީ ކޮންކޮޅަކަށްކަން އެންމެފަހުން އޮތް އެތެރޭގެ އިންތިހާބު ތަކުން ސާފެއް ނުވޭހެއްޔެވެ. ދެން އަމްރުމެން ތިޔަ ދައްކަނީ އެމްޑީޕީން ދެކޭ ކޮން ތަސައްވަރެއްގެ ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ތަނަވަސް އުފާވެރި ދިރިއުޅުމެއް ހޯދުމަށް ކުރަމުންދާ މަސައްކަތުގައި ދެމިހުންނާނެ މީހަކު މެޖޯރިޓީގެ ވިސްނުމާ ދެކޮޅަކަށް ނުހުންނާނެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ތަސައްވުރަކީ އަންނި އަށް ވެރިކަން ހޯދާދީގެން އަންނި ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރުން ނޫންކަން ނޭނގޭހާ އަމްރު ވެސް ގަމާރީ ހެއްޔެވެ. 

އިހުލާސްތެރިކަމާ އެކީ ހެޔޮ ނިޔަތުގައި މަސައްކަތް ކުރިނަމަ ކުރިއަރުވާ ތަންފީޒު ކުރީހީ މިއަދު އެމްޑީޕީން ތަންފީޒުކުރާ ސިޔާސަތެވެ. އެގޮތް ކަމު ނުގޮސްގެން އެހެން ގޮތެއް ހިޔާރު ކުރާކަށް އަމްރަކަށް ނުޖެހުނީހެވެ. ތިމާ ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ޑިމޮކްރެޓިކް މުޖުތަމައެއްގައި ކަންކަމެއް ނުނިމޭނެއެވެ. ނުހިނގާނެއެވެ. މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާ ވުމުގެ ވިސްނުން ނެތް ބަޔަކު ސިޔާސަތޭ ޑިމޮކްރަސީއޭ ރައްޔިތުންނޭ ނުކިޔާށެވެ. ދެރައީ މަގާމުން ވަކިކުރަންދެން އިސްތިއުފާ ނުދީ ކަމުނުދާ ސިޔާސަތެއް ހިންގަން ހުރީތީއެވެ.

ރައްޔިތުންނަށް ހައްގު މިންވަރު ހޯދާދޭ ނަމުގައި މުޅި އެމްޑީޕީ ހިސޯރުކޮށްގެން މެންބަރުން ބިކަކޮށްގެން ނަޝީދު ތެޅިބޭލީއެވެ. ޑިމޮކްރެޓިކް ވެލިއުސް ދޫކޮށް ޑިމޮކްރަސީގެ ނަމުގައި ޕާޓީއާއި މެންބަރުން ގަން ހިންގީއެވެ. ތިމާއަށް ނެތްވެރިކަމެއް ޕާޓީގެ އެހެން މީހަކުވެސް ކުރިޔަނުދީ އެމްޑީޕީ އަންބޮނޑިއަށް ލައިގެން ނަޝީދުމެން އުޅުނު އުޅުން ނިމުމަކަށް ގެނައިމާ އަސަރުކުރާނެއެވެ. ދެރަވާނެއެވެ. ރޯނެއެވެ. 

ރައިސް ސޯލިހަކީ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ނުލިބިގެން ހެއްދެވުނު އެއްޗެއް ހައްދަވައިގެން ވެރިކަން ހޯއްދަވަން އުޅުއްވި ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. ފުރަތަމަ ދައުރުވެސް އެ މަނިކުފާނަށް ލިބިވަޑައިގަތީ އެމްޑީޕީއާއި އެހެނިހެން ގިނަ ދިވެހި ރައްޔިތުންތަކެއް ލޯބިން ދައުރެއް ވެދުން ކުރީމައެވެ. ދެވަނަ ދައުރެއް ހޯއްދަވަން ވެސް ނިކުމެވަޑައިގެން އެހުންނެވީ ރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި ފައްޓަވާފައިވާ މަސައްކަތްތައް ނިންމަވާ ރައްޔިތުންނަށް ހަމަޖެހުމާ އަމާންކަން ހޯއްދަވާ ދެއްވާށެވެ.

ފެންމަތިވާ ކޮންމެ ހައްސާސް ކަމަކާ ގުޅުވައިގެން ކަންކަން ސިޔާސީ ކޮށްގެން އީވާމެން ކުޅޭ ޗަރުކޭހަކުން ރައްޔިތުންނަށް މިހާރަކު އޮޅުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. އެއްދުވަހު އެ މީހަކާ ދިމާލަށް ހެއްދެވިހާ ކުނިފުޅައަކުން މުހާތަބުކޮށްފައި އަމިއްލަ ބޮނޑި ބަންނަން ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހު އެ މީހާ ދޮންފުތު ކުރުމަކީ ނަޝީދާއި އީވާމެން ނިކަން ގިނައިން ކުރާކަމެއްކަން ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ.

ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަން ނެތޭ ކިޔާ ރެވިތެޔޮ ބޮއެގެން އީވާމެން ތިޔަ އުޅެނީ އުޅޭ އައްޗިގޮތުން ފިކުރުގެ ދިރުން ހާރުވާ ނޫސްވެރިންނާ ނޫސްތައް އޮތްލެއް ގިނަ ކަމުންނެވެ. ތިމާމެނާ ދެކޮޅަށް ލިޔާ ލިޔުންތެރިންނާއި ނޫސްވެރިންނާއި ނޫސްތަކަކީ ވިކިގެން އުޅޭ ބައެއްކަމަށް ސިފަކޮށް ކޯތަޅުވަނީ ވެސް އެހެންވެގެންނެވެ. 

ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ވާހަކަ ދައްކާ އެ ހައްގު ދިވެހި ނޫސްވެރިންނަށް ހޯދާ ދިނީ އަންނިއެއް އިވާއެއް ނޫނެވެ. ހުކުރާއި ސަންގާއި ސަންދާނާއި ދިވެހި އޮބްޒާވަރ (ޑީއޯ)އާއި އައްޑުވަހާއި އުދަރެސްއާއި ފިޔެސްއާއި ވިލަރެސްއަކީ ނަޝީދާއި އީވާއާއި ބެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ނޫސްވެރިކަމުގެ ބާނީ އަކީ އަލްއުސްތާޒު މުހައްމަދު ނަޝީދު ( ކުއްޓި ނަޝީދ) ނޫނީ ޑީއޯ ސައްޕެއޭ ބުންޏަސް މަތާހިރުވާނެއެވެ. ސަންދާނު ޓީމަށްވެސް އެ ޝަރަފު މާ ހައްގެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެހެއްޔެވެ. ނޫސްވެރިޔަކު އަމިއްލަ ހައިސިއްޔަތުން ކުރި ނޭއްގާނި ކަމަކާ ގުޅިގެން އެކަމެއްގެ މަސްލަހަތު ހުރި މީހަކު އެ ނޫސްވެރިކަން ކުރާ މީހަކާ ގުޅާ ދައްކާ ވާހަކައަކީ ނޫސްވެރިޔަކާ ނޫސްވެރިކަމާ ގުޅުން ހުރިކަމެއް ނޫނެވެ. ދަނޑިވަޅުގެ ފައިދާ ނަގައިގެން ސިޔާސީ ގޮތުން ޕީއާރު ސްޓަންޓް ޖެއްސުމަކީ އީވާމެން އަލަށް ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ކާނަލް ނާޒިމަކީ އުޅޭ މީހެއްކަން ދިވެހިންނަށް އެނގުނީ ބޮޑުސިންގާ ހަމަ ނުޖެހުން ގަނޑެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. 2012 ފެބްރުއަރީ 7 ވަނަ ދުވަހު ބަނޑޭރިގޭ ކުރިމަތީގައި އަނގަމައްޗަށް މައިކެއް ހުރަސްކޮށްގެން ހުރެ އޭރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިސްތިއުފާ ދިނުމަށް ޝަރުތަކާ ނުލައި މަޖްބޫރު ކުރި ކަމަށް ނާޒިމް ބުނުމަކީ ބަޔަކަށް މޮޅު ކަމަކަށް ވިޔަސް ގިނަ ބަޔަކަށް ކަމުދާ ކަމެއް ނޫންކަން ޖެހިގެން އައި ފެބްރުވަރީ 8 ވަނަ ދުވަހު މާލެ ފާލުން ނައްޓައިގެން ދިޔަ ގޮތުން ވަރަށް ސާފެވެ. 

އެ ދުވަހު އެެއްވި އެތައް ހާސް ރައްޔިތުންނަށް ކުރި ލާއިންސާނީ އަނިޔާއާ އޮހޮރުވާލި ލޭ އެއީ ފަސޭހައިން ހަނދާން ނެތޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. 

ވާހަކައެއް ބުނަން ހެއްޔެވެ؟ ކޮންމެ ސަބަބަކާ ލައިގެން ވެސް ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ނިންމަން ފުލުހުންނާއި ސިފައިންގެ ގިނަ ބަޔަކު ނެތް ނަމަ ތިޔައިގެ އެކަކަށް ވެސް އެކަމެއް ނުވީހެވެ. އަދިވެސް ނުވާނެއެވެ. އަދި މީގެ ފަހަކުން ވެސް ނުވާނެއެވެ. 

އެދުވަހުގެ އެތަފާތު ހާލަތު ތަކުރާރު ކުރާކަށް ރާއްޖޭގެ ފުލުހުންނާ ސިފައިން އަބަދު އެދި ތިބޭނެ ކަމަށް ހީކުރުމަކީ މޮޔަކަމެކެވެ. އަދި އެއީ މިހާރު ތިޔަ ޖަހާ ހިސާބުން ދައްކާ ވަރަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ނާޒިމް ގެންނަން ފުލުހުންނާ ސިފައިންގެ ވޯޓު ނާޒިމަށް ދޭނެ ކަމަށް ހީވާނަމަ ތިޔަހުރީ ތިމާއަކީ ލައްކައެއް ކަމަށް ތިމާއަށް ހީވެފައެވެ. 

އެމްޑީޕީ އުފެދުމާއެކު ފުލުުހުން ވަކި ހިދުމަތަކަށް ހަދާ އެ މީހުންނަށް ތަމްރީނު ދިނީ އެމްޑީޕީއަކީ ގައުމުގެ ދުޝްމަނުންގެ ގޮތުގައި ބުނެދީގެންނެވެ. އޭރު އެ ތަނުގައި ބަސް ކިޔަން އުޅުނު އަބްދުﷲ ރިޔާޒާ ނާޒިމް ދިވެހިންނަށް ފެނުނު ބޮޑު މަންޒަރުގައި ތިބީ ވަރަށް ހުތުރު ކޮންނެވެ. އަނިޔާވެރި ޖައްބާރު ބާގީންގެ ގޮތުގައެވެ. 

އެމްޑީޕީއާ ނުރުހޭ ފުލުހުން ތިބޭނެއެވެ. އަންނި ނެތީމާ އެކަން މިހާރު ހިސާބަކަށް ހިހޫ ވާނެތާއެވެ؟ އެމްޑީޕީ ދެކެ އަންނަ ރުޅީގައި މިބުނާ ފުލުހުންނާ ސިފައިން ރައީސް ޞޯލިޙަށް ވޯޓް ނުދީފާނެއެވެ. އެހެން ވިޔަސް ހޮވެން ގާތްވެސް ނުވާ ނާޒިމް ސޯއަށް އެ މީހުން ވޯޓްދޭނެ ކަމަށް ނުބަލާށެވެ.

ފުލުހުންނާ ސިފައިންނނަކީ ސޯގެ މީހުންނެއް ނޫނެވެ. އެއީ މައުމޫނު ފަލްސަފާއިން އުފަންވި ޔާމީންގެ މީހުންނެވެ. ނާޒިމް ސޯއާއި ރިޔާޒް ސޯއަކީ ވެސް މައުމޫނީ އުފެއްދުމެވެ. ނާޒިމް ސޯ ކުރި މާމޮޅު ކަމެއް އޮވެގެން ވޯޓުލާން ތިބިއްޔާ ތިބޭނީ ޖޭޕީގަ އާއި ޕީޕީއެމާއި އެމްއާރްއެމް ގައެވެ. އެ އެންމެންގެ ކެންޑިޑޭޓަކީ ނާޒިމް ނޫންކަން ނާޒިމަށް އެނގޭނޫން ހެއްޔެވެ؟

މާފަންނު މެދު ދާއިރާގެ މެންބަރު އިބުރާހިމް ރަޝީދު (ބޮންޑޭ)ގެ ނަޒަރުގައި ރައްޔިތުންނަކީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތް ކުރުމަކީ ރައީސް ނަޝީދަށް ހިދުމަތް ކުރުމެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ކަންކަން ކޮށްދިނުމަކީ ރައީސް ނަޝިދަށް ކަންކަން ކޮށްދިނުމެވެ.

ބޮންޑޭ ދެކޭގޮތުގައި ގާނޫނީ ސަރުކާރަކީ ނަޝީދާ އަޅާ ބަލާއިރު އެއްވެސް އެއްޗެއްނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ތިބި އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންގެ މައްސޫލިއްޔަތަކީ ވެސް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދަށް ވެރިކަން ހޯދާދިނުމެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވަށައިގެން އަބަދު މުގޯލި އެޅުމެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ނޫނީ އެއްޗެއް އެގޭ އުޑެއްބުޑެއް ދަންނަ މީހަކު ނެތްކަމަށް ދުށުމެވެ. ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަމެއް ރައީސް ނަޝީދު ގަޔަށް ހެޔޮވަރަށް ފަހާ ކޯޓަކަށް ހެދުމެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ރައްޔިތުން ތަމްސީލު ކުރުމަކީ ރައީސް ނަޝީދަށް މޮޅުވާހާ ގޮތްގޮތާ ވެރިކަން ހޯދާދިނުމަށް މަސައްކަތްކުރުމެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމެއް ނޫނީ ވިއްޔާ ސަރުކާރަށް އެއްބާރުލުން ދިނުމަކީ ވަރަށް ބޮޑުކުށެކެވެ. އާނއެކެވެ. ސަރުކާރު ނިސްބަތްވާ ޕާޓީއެއްގެ މެމްބަރަކު މަޖިލީހަށް ހޮވުނޭ ކިޔައިފައި ރައީސް ނަޝީދު ވެރިކަމުގައި ނެތިއްޔާ އެ މެމްބަރަކު ސަރުކާރު ދިފާއުގައި މަސައްކަތް ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމެއް ނޫނީ ވިއްޔާ ސަރުކާރުން ނުކުރާ ގޯސް ކަންކަމަށް ދަންދެން ކުރިކަމަށް ހަދައިގެން ފިތުނަ ފަސާދަ އުފައްދަން ވާނެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމެއް ނޫންނަމަ ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި ސަރުކާރާ މެދު ޝައްކު އުފައްދާ ނަފުރަތު އުފައްދަން ޖެހޭނެއެވެ. ނަޝީދަށް ނެތް ވެރިކަމަކުން ކުރާ އެއްވެސް ރަނގަޅު ކަމެއްގެ ވާހަކަ ދައްކާ އެ ސަރުކާރަށް ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރާ ލޯބި ލިބުނަ ދީގެން ނުވާނެއެވެ.

އެހެން ހުރި މީހަކު ފިރުކެމުން ހޭވެމުން ލޫދެމުން އައިސް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދާނީ އެ ގޮތަށް އެކަން ކުރުމަށް ވެސް މީހާގައި ފިސާރި ކުޅަދާނަ ކަމެއް ހުރެ އެހެން މީހުންނަށްވުރެ އެކަމުގައި ތޫނުފިލި ވީމައެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރި ލިސްޓްގެ 100 ވަނައަކީ ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލް ޤަޢްޔޫމެވެ. ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙް ފައްޓަވާ ކުރިއަށް އެވަޑައިގަންނަވަނީ އާ ފެށުމަކުން 101 އިން ފައްޓަވައިގެންނެވެ.

ތިންބަހުގެ ވަޒަނަށް ނުފެތޭ ދެނަމުން ފުރިހަމަވާ ނަންނަމުގެ ވެރިން ޑިމޮކްރަސީގެ ޙަޔާތުގައި މި ފެނުނީ ފުރިހަމަ ނުވާ ބައި ކުޅަބައި ވެރިންގެ ގޮތުގައެވެ. މުޙަންމަދު ނަޝީދަކާއި މުޙަންމަދު ވަޙީދެކެވެ. ދެން މި އުޅުއްވަނީ އަބަދު އެކަމާ އުޅުއްވާ ދެނަމުގެ ވަޒަނުން ނަން ކިޔޭ ގާސިމް އިބްރާހީމެކެވެ.

ސިޔާސީ ގޮތުން ވިޔަސް ހަމައެއް ލަމައެއްގައި އޮންނަ ދެ ޕާޓީއަކީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ދެ ޕާޓީ ކަމުގައިވާ އެމްޑީޕީ އާއި ޕީޕީއެވެ. އެއީ އަކީ ދުވަހަކު ވެސް އެކުވެ ކޯލިޝަން ހަދާ ބައެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ އުދަރެހުގެ ދެބިތެވެ. އެއީ އެއްވެވޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެއް ވެގެން ރާއްޖެއަށް ރަނގަޅެއް ވެސް ނުވާނެއެވެ.

ސަރުކާރުން ބައި ހޯދަން ކޮންމެ ބަޔަކާ ވެސް ބައިއަތު ހިފާ އުޅޭ މަޝްހޫރު ޕާޓީ އަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ ޖޭޕީއެވެ. ގަބޫލު ކުރާ ވަކި ފަލްސަފާ އެއް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި އެންމެނާ އިނދެ 3 ފަށްވެ ފަށްކެނޑި ވަރުން ވިޔަޔާދާ މީހަކު ގާތް ނުވާ ހިސާބުގައި އޮތް ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއެވެ.

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަކީ ފެށުމުގައި ހަމަ ރަނގަޅު ބަޔަކު ބުރަ މަސައްކަތުން އުފައްދާ ހިންގި ޕާޓީ އެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ މީހުން އެއް ފަރާތްކޮށް އެ ޕާޓީގެ މަތިފަޑިއަށް އަރާ އެތިބީ ކޮން ބައެއްކަން މިއަދު ދެކިބަލާށެވެ. އެއީ ރައީސް ޔާމީނުގެ އަރިސް ބޭފުޅުންނެވެ. 2018 ގެ އިންތިޚާބުން ޕީޕީއެމް ބަލިވިތަނާ އައިސް ކުނޫޒަށް ވަދެގަތް ތާޅަވަޅަ ގަނޑެއް ފަދަ ބައެކެވެ. ރައީސް ޔާމީންގެ ކުޅަދާނަ ވިސްނުމުގެ ވާހަކަ ކުރިން ބުނެފީމެވެ. މިބައި މީހުން އައިސް އެ ތިބީ  ރައީސް ޔާމީންގެ ދުރުވިސްނޭ ޙިކުމަތުގެ ދަށުން ނޫންކަމެއް އެނގެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ؟

ޖުމްހޫރީން ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް މިފަހަރު ނިކުންނަނީ ގައުމު އަޅުވެތިކަމުން ސަލާމަތް ކުރަން ކަމަށް ޖުމްހޫރީގެ ނައިބު ލީޑަރެއް ކަމަށްވާ އިގުބާލު އާދަމު ބުނެފައި އެބައޮތެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ބައިވެރިވެ ބަސްކިޔާ ސަރުކާރަކުން ރާއްޖެ އަޅުވެތި ކުރާކަމަށް ވެގެން ބައިވެރިވާ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އެ ވާހަކަ ޖުމްހޫރީ ލީޑަރޝިޕުން ދައްކާ ރައީސް ޔާމީނަށް އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕެއިން ޖުމްހޫރީން ފަށާ ދިނީމާ ޖުމްހޫރީގެ މަތިފަޑި އޮތްގޮތް އެބަ އެނގޭ ނޫން ހެއްޔެވެ.

ގައިމުވެސް އެ މީިހުންނަކީ ސްޓްރެޗަރަކަށް ފަސްތަން ބަނދެ އައިސީޔޫއަށް ގާސިމް ލާ ދަންވަރު ހުކުމް ކުރިއިރު "ހިނިގަޅަން" ތިބި މީހުންނަށް ނުވެއެއް ނުދާނެއެވެ. ކަމަކާ މިނަށްވުރެ ދަހިވެތިވެ ފޫޓަކަށް ދޫނިކުތީމާ އިވޭނެ އަޑެއް ފެންނާނެ އެހެން ތަނެއް ގާސިމެއް ކަމަކު ނޯވެއެވެ. 

އިއްޔެ އިރު އޮއްސެނިކޮށް ކޯލިޝަން ހަދާށޭ ކިޔާ ތިބިއްޔާ ތިބި ބަޔަކަށް ގާސިމް ދައުވަތު ދިނެވެ. ރަތްވިލާ ނުއޮއްސެނީސް ޕީޕީއެމް ނޯ ޖަހަތްޕެވެ. އިރު ކޮޅަކުން ކާނަލް ނާޒިމާއި އުމަރު ނަޞީރު ވެސް އަތުން ފައިން ހޯހޯ ގޮވައިފިއެވެ. ޕާޓީއެއް ވިޔަސް މީހެއް ވިޔަސް ގޮތެއް ހުންނަން ޖެހޭނެއެވެ. 

ނިންމާލަމުން ދިވެހި ރައްޔިތުން ގާތު ބުނަމެވެ. ރައީސް ޔާމީންގެ ޕީޕީއެމްގެ 5 އަހަރު ދެކި، މިހާރު ތިޔަ ދެކެނީ ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙްގެ އެމްޑީޕީ ވެރިކަމުގެ 5 އަހަރެވެ. ރަނގަޅީ އެގޮތްތޯ މިގޮތްތޯ ވިސްނުމަށް ފަހު ގޮސް ވޯޓުލާން އޮތީ ދެގޮތެވެ. އެހެންޏާ ޕީޕީއެމް ކުލައިގެ ބަޅު ރުކަށެވެ. އެގޮތް ކަމުނުދާ މީހުން އެމްޑީޕީގެ ތިލަފަތަށް ވޯޓުލާށެވެ.

ދުނިޔޭގައި އޮންނަނީ ރަނގަޅާ ނުބައެވެ. އައްޔާ އަނދިރިއެވެ. އާޚިރަތުގައި ސުވަރުގެ ނޫނީ ނަރަކައެވެ. ދެފެންދޭތެރެ އަކީ މުނާފިގުން ފަތާތަނެވެ.

އަދުލާ އިންސާފަކީ އުއްމު ޖަމީލު ފަދަ ޖަމީލަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް ދެކޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ނަމުގެ ކުރިޔަށް ހަތަރު ޑރ ޖެއްސަސް މި ޒަމާނުގައި ހައަނގަ ޖަމިލަށްވުރެ ވަކީން ބޮޑު ދޮގުވެރިއަކު މަދުވާނެއެވެ. އެހެރަ ބޮޑު ނިތަށް ރުލެއްވެސް އަރުވާނުލާ ފަތިފައްޗަށް މަތިމައްޗަށް ދޮގު ހަދާލުމަކީ ޖަމީލަށް ދާދި ފަސޭހަ ކަމެކެވެ. 

ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި އާއްމު ތަންތާނގައި އަޑަށް ބާރުލާ ވަގަށް ގޮވާ މަގުމަތިން ހުކުން ކުރި މުޖުރިމު ޔާމީނު މައުސޫމަކަށް ހަދަން ޖަމީލު ނިކުމެ ހުންނާނީ ގައިމު ދޮގުފަށެއް ހަދައިދީގެންތާއެވެ. ޖަމީލުގެ މައްޗަށް ޔާމީނު ވެސް ހިތްހެޔޮ ނުވާނެކަން ހަތް ހުވާކޮށްފައި ބުނަން ކެރޭހާވެއެވެ.

އެހެން ނުވަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ޖަމީލުގެ ނަޒަރުގައި ޔާމީނަކީ ވަގު ބުޅަލެކެވެ. ފާސިގެކެވެ. ޚާއިނެކެވެ. ގާތިލެކެވެ. ޠާގޫތެކެވެ. ދައްޔޫސެކެވެ. ޖަމީލު ބުނި ގޮތުން ދިގު މުއްދަތަށް ޔަމީނު އޮންނަން ޖެހޭނީ ޖަލުގައެވެ، މިއްޔަކީ މަށަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެކިތަންތާ އެކިފަހަރު ޔާމީނަށް ނިސްބަތްކޮށް ޖަމީލު ދައްކާފައި ހުރި ވާހަކައެވެ.

އަމިއްލަ ޒަމީރު ގަބޫލުނުކުރާ ކަންތައް ތަކެއް ކުރިން ވާހަކަ ދެއްކި ގޮތާއި ހިލާފަށް ކުރުމަށް މީސްތަކުން ކުރިމައްޗަށް ނިކުންނާނީ ލަދެއް ހަޔާތެއް އަމިއްލަ ނަފްސްގެ އަގެއް އަމްދުން ނެތީމައެވެ. ފައިސާ ލިބުނަސް އެ ވަރަށް ޔާމީނަށް ކުނިފުޅަ ގޮވާފާ އެއީ ނުވާ ކަމަކަށް ހަދަން ޖަމީލު އުޅޭނީ ހާދަ ގޮތްކުޑަ ވީމައެވެ. 

ޔާމީނުގެ ދިފާއީ ވަކީލަކަށް ވެގެން ހުރެ ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ޔާމީނު ދިރުވާލި ލާރިގަނޑު ދައުލަތަށް ލިބުނަ ނުދޭން އެއް ރޮއްޖަން ފޫގަޅައިގެން ޖަމީލު ހުރި އިރު އަމިއްލައަށް ބަރަހަނާ ވެވޭކަން ނޭނގޭ ވަރަށް ޒައްގޫމު ކެވޭކަން ވެސް އެފަކީރަށް ނޭނގެއެވެ. ބުންޏަސް އަޑެއް ނީވެއެވެ. ކޯޓުން ކުރާ ހުކުން ހަރާންކޮށްގެން ހަލާލު ހުކުން ހޯދަން ކޯޓަށް ދުވަނީ ޔާމީނު އަތުން ކިހާލާރިއެއް ކައްވާލާނަމޭ ހިތާހެއްޔެވެ.

ނުތާހިރު ނަޖިސް ފެންގަނޑެއްގެ ތެރެއަށް ތޯހިރު ތޯލާއެއްހާ ފެން އެޅުނަސް އެފެންވެސް ވަނީ ނަޖިހެވެ. އެހެނަސް ޔާމީނު ދައުލަތުން ކައްވާލައިގެން ދައުލަތަށް ދައްކަން އަމުރުކޮށްފައިވާ މިލިޔަން ޑޮލަރުގެ ތެރޭގައި ހުއްދަ ގޮތުގައި ހޯދި ފައިސާ ވެސް ހުންނާނެއޭ ބުނަން ޔާމީނަށްވާ އެގިއްޖެއެވެ. ޖަމީލަށް އެވަރު ވެސް ނުވިއެވެ. 

ޖަމިލުގެ މިހާރުގެ ކަމަކީ ދެއިރު ކާ ބޭހެއްހެން ރައީސަށް ވަގަށް ގޮވުމެވެ. މައުމޫނު ރައީސް ކަމުގައި ޖަމީލު ކަމަކީ މައުމޫނަށް ވަގަށް ގޮވުމެވެ. އަންނިއަށް ވެސް ހުއްޓާ ނުލާ ގޮވީ ވަގަށެވެ. ޔާމީނަށް ނިސްބަތްކޮށް ހުތުރުވެގެން ނުދައްކާ އެއް ވާހަކަ ނެތެވެ. ޔާމީނަށް ވަގަށް ނުގޮވާ ރާގެއް ތަނެއް ނެތެވެ. ރައީސްކަމުގައި ތިބޭ މީހުން ދެކެ ޖަމީލު މިއަރަނީ ހާދަ ރުޅިއެކެވެ. ރައީސް ކަމަށް ފެން ބޮވިޔަސް އެއްޔަކީ މީހުން އުޅޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. 

އެންމެ މަޖަކަމަކީ އެހެން މީހުން ދޮގުހަދާ ވާހަކައާއި ސާބިތު ނުހިފޭ ވާހަކަ، ދައްކާ ވާހަކަ ޖަމީލު ހުއްޓާނުލާ ދައްކާ ޓްވީޓް ކުރުމެވެ. އެ ވާހަކަ ދައްކަން ކޮށި އަރައިގެން އުޅެން އެންމެ ތާހީރީ ހައަނގަ ޖަމީލެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ކުރިން ޔާމީނު މިނިވަން ކުރާނަމޭ ކިޔާ މޭފުއްޕިޔަސް ބަޅުރުކު ކުދިންވެސް ޖަމީލު ކިޔާ އެއްޗަކަށް ނުބަލައެވެ. ތިޔަ ޖަމީލަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް އަހައިގެން ބަސް ގަބޫލު ކުރާނޭ އާދަމު ދަރިއަކު އުޑުބަޅުކުރެއްވި ހިސާބުގައި މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ. ހޭޅިވަލު ކަނބިއްޔެއްހެން ގޮވާލަ ގޮވަލާ ހުންނާށެވެ.

ދިޔާނާ މި ދައްކަވަނީ ކޮންކަހަލަ މޮޔަ ވާހަކަފުޅެއް ހެއްޔެވެ. އެއްބަސްވުމަކީ އެއްފަރާތުން އަމަލު ކުރަންޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެއްބަސް ވުމެއް ހަދަނީ ދެ ފަރާތެއް ނުވަތަ އެއަށް ވުރެ ގިނަ ފަރާތް ތަކެއް އޮވެގެން އެންމެންމެ އެއަށް އިހުތިރާމްކޮށް އަމަލުކުރުމަށެވެ. 

ދިޔާނާގެ ދެއުޅި އެއްނުވާ އެވާހަކަފުޅަށް ރައްދު ދެއްވީ ލޯޔަރ މައުރޫފް (މާއްޓޭ)އެވެ. މާއްޓޭ އެ ވިދާޅުވަނީ ތެދުފުޅެކެވެ. އެ ވާހަކަފުޅުގައި އާރުލައެވެ. ފެން ހިފެއެވެ. 

މާއްޓޭ ވިދާޅުވަނީ " އެހެން ކަމަށް ވާނަމަ 5 އަހަރު ހަމަވަންދެން ރައީސާއެކު ތިބެންވެސް ވާނެތާ" އެވެ. އެއްބަސްވި ދައުރު ފުރިހަމަ ނުވަނީސް ރައީސާ ވާދަ ކުރަން ނިކުތުމަކީ ވެސް ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުމާ ހިލާފުވުން ކަމަށް މާއްޓޭ ވިދާޅުވެއެވެ. "ކޯލިޝަން އެގްރިމެންޓް އެއީ ވަންވޭ ގޯޅިއެއްތޯ" މާއްޓޭ ސުވާލު އުފެއްދެވިއެވެ. 

ބުނަން ހެއްޔެވެ. މާބޮޑެތި ގާނޫނީ ވާހަކަ ދައްކަވާ ވަރަށް ވުރެ ދިޔާނާ ސައީދުމެންގެ ތައައްސަބު މާބޮޑެވެ. ދިޔާނާމެންގެ ގާނޫނީ ބުރަދަން އުޅުއްވާލެއް އައްޗިކަމުން އަމިއްލަފުޅަށް ވަނީ ނަގާލާފައެވެ. ދިޔާނާމެން ދައްކަވާ ވާހަކަ ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗެއް ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ދަތްޕުކު ރޮނޑެއްވެސް މިހާރަކު ގަބޫލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ނާހާނެއެވެ. 

2012 ގައި ކުރި ބަގާވާތުގައި ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި ކަނޑިކި ނަގައިގެން އުޅުނު އުޅުން ވެސް ތިޔަހެން މިހާރު ދައްކަވާ ގާނޫނީ ވާހަކަފުޅު ތަކަށްވުރެ ދިޔާނާއާ މާ ބޮޑަށް ގުޅެއެވެ. މާ ރަނގަޅަށް ފެން ހިފައެވެ.  

ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ މަގާމުތައް އުފެއްދުމާއި އެ މަގާމުތަކަށް މީހުން ލުމާއި ވަކި ކުރުމުގެ ބާރު ގާނޫނު އަސާސީގެ 115 ދީފައި އޮންނަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށެވެ. ތުޅާދޫ އަމީނަކަށް ނޫނެވެ. 

ޖުމްހޫރީ ޕާޓިން ސަރުކާރާއެކު ކޯލިޝަން ނުހަދަން ނިންމިޔަސް އެ ޕާޓީގެ ސްލޮޓުގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުން ސިޔާސީ މަގާމުތަކުން އިސްތިއުފާ ދެއްވަން ނުޖެހޭނެ ކަމަށް އަމިނު އިބްރާހީމް ބުނީމާ އަމީނުގެ ގަމާރުކަން ކިތަންމެހާވެސް ބޮޑަކަށް އެގެއެވެ. އަމްދުން  ޖުމްހޫރީ ސްލޮޓްގައި ސިޔާސީ މަގާމެއްގައި ސަރުކާރުގައި ހުންނަ އެއްވެސް މީހަކު ވަކި ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ބުނިއިރު އަމީނު ހަމަތޯ ސުވާލު އުފެދެއެވެ. 

ދައުލަތުގެ މަގާމުތަކާއި ސިވިލްސާރވިސްގެ މަގާމުތަކާއި އައްޔަނުކުރާ ސިޔާސީ މުއައްޒަފުންގެ ތަފާތު އަމީރު އަމީނު ހެދިގެން އުޅޭ އަމީނަކަށް ނޭނގެއެވެ. ސިވިލްސާރވިސް މުއައްޒަފުން އައްޔަނުކޮށް ބަދަލުކޮށް ވަކިކުރަނީ ސިވިލް ސާވިސް ކޮމިޝަނުންނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އެހެނިހެން އިންތިހާބީ މަގާމުތަކާއި ޖުޑިޝަރީއަކީ ރައީސް މީހުން ކަނޑާ އެއްކުރާ ތަންތަނެއް ނޫނެވެ. މަޖީލީހުން ފާސްގެން އައްޔަނުކުރެވޭ މިނިވަން މުއައްސަސާތަކަކީވެސް ސަރުކާރުގެ ބައެއް ނޫނެވެ. ވަޒީރުން އައްޔަނުކޮށް ވަކިކުރުމާއި ގާނޫނު އަސާސީގެ 115 ގެ ދަށުން ސިޔާސީ މަގާމު ދިނުމާ ވަކިކުރުމަކީ ރައީސްއަށް ލިބިފައި އޮންނަ ބާރެކެވެ. ދައުލަތުގެ މިލްކުވެރި ކުންފުނި ތަކުގެ ހިންގާ ބޯޑު އެކުލަވާ ލުމުގައިވެސް ރައީސްއަށް ބޮޑެތި ބާރުތަކެއް އޮވެއެވެ.     

އަނގަފުޅާކޮށްފައި އަމީނުމެން އެއްޗެއް ބުނާއިރު ވަކި ފިކުރަކަށްވީތީ މަގާމުން ވަކި ނުކުރާނަމޭ ރައީސް ވިދާޅުވީ ކޮންބައެއްގެ ވާހަކަ ހެއްޔެވެ. ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. އެނގޭހެއްޔެވެ. ސަރުކާރުގެ ކުންފުނިތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ އާއްމު މުއައްޒަފުންނާއި ސިވިލްސާވިސް މުއައްޒަފުންގެ ވަޒީފާއާއި ޔާމީނު ސަރުކާރުން ކުޅެމުން ގޮސްފައިވަތީ ރައީސް ސޯލިހު ވިދާޅުވީ އެކަން ނުކުރައްވާނެ ވާހަކަ ކަމެއް އެހެން ބުނާ އެއްވެސް ބުރާންޗަކަށް ނޭގެއެވެ. 

ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރަން އިސްކޮށްފައި ތިބޭމީހުން އެކަން ނުކޮށް އެހެން ކަމަކާ އުޅެން ފެށީމާ އެ މިހުން ވަކިކޮށް އެހެން ބަޔަކު އައްޔަނު ނުކުރޭވޭ އެއްވެސް ހަމައެއް ދުނިޔޭގެ ތާކު ނުއޮންނާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ސިޔާސަތު ފަސްއަހަރު ވަންދެން ތަންފީޒްކޮށް ދިނުމަށް ވައުދާ އަހުދުވެގެން އުޅެފައި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ބޮލާލަޖަހާ އެހެން މީހެއްގެ އެޖެންޑާ ޕްރަމޯޓް ކުރަން ފެށުމެކޭ ހަލާލު އަނބި މީހާ ހަށިވިއްކަން ނިކުތުމެކޭ އޮތީ ކޮންތަފާތެއް ހެއްޔެވެ. 

އިއްޔެ މަޖިލީހުގައި ރާއީ ވިދާޅުވީ ޖޭޕީއަށް ނިސްބަތްވާ އިތުރު ވަޒީރުންނާއި ތަންތަނުގެ ވެރިން ޕާޓިން ވަކިވެ ސަރުކާރާ ގުޅެން އުޅޭކަމުގެ މައުލޫމާތު ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ކަމަށެވެ.

ރާއީ ވިދާޅުވީ މަޖިލީހުގައި ގާސިމް ދިފާއުކުރަން ވެސް މަޖިލިހުގައި ތިއްބެވީ ދެތިން ބޭފުޅުން ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން ރީތި ގޮތަކީ ގާސިމް ސަރުކާރާ ގުޅި އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރުން ކަމަށް ރާއީ ވިދާޅުވިއެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީ މީހުންނަކީ ރައީސް ނަޝީދު ސްލޮޓް ދީގެން މަގާމު ދީފައި ތިބި މީހުން އެކަނިހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސްލޮޓްގައި ވަޒީފާ ދިފާއިވާ އެމްޑީޕީ މީހަކު ރައީސަށް ހަރާންކޯރު ވާނަމަ އެމީހަކު ވަކިކޮށް އެމްޑީޕީގެ އެހެން މީހަކަށް ވަޒީފާ ނުދެވެންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ޕާޓީގެ މަސްލަހަތު ކުރިއަށް ނެރުއްވައިގެން ފިޔަވަޅެއް ނާޅުއްވާ އިސްލާހުވާން ރައީސް އެ މީހުނަށް ފުރުސަތު ދެއްވީ ކިހާވަރަކަށް ހެއްޔެވެ. އެކަމަކު ސަރުކާރުގެ އިސްސަފުގައި ތިބެގެން ސަރުކާރުގެ ވާގި ނައްތާލަން ޝިފާޒުމެން އަމްރުމެން ނުކުރަނީ ކީއްހެއްޔެވެ. އެކަހަލަ އެތައް ބަޔަކު އަދިވެސް އެބަތިއްބެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަކީ ހަތަރެސްފައި ބަދެފައި ބަޔަކު ބުނާހާ ގޮތެއް ހަދަން ރައްޔިތުން އިސްކޮށްފައި ހުންނަ މީހެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ނަން ބޭނުންކޮށްގެން ބަޔަކު މީހުން ވަކި މީހަކަށް ވެރިކަން ހޯދާދޭން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ގުރުބާން ކުރަން ފުރުސަތު ދޭނެކަމަށް ހީވަނީ ހެއްޔެވެ. 

އެމްޑީޕީއަށް ހިދުމަތްކުރާ މީހަކު ހިދުމަތްކުރާނީ އެމްޑީޕީއަށެވެ. ޕާޓީގެ މެޖޯރިޓީ މަސްލަހަތަށެވެ. ވަކިމީހަކަށް ނޫނެވެ. މިވަގުތު އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ރައީސް ސާލިހާއެކުގައެވެ. އެންޑީޕީގެ އާއްމު މެންބަރުންނަކީ އެމްޑީޕީގެ މައިބަދައެވެ. އެމްޑީޕީގެ އާއްމު މެންބަރުންގެ މެޖޯރިޓީ މިއަދު އޮތީ ރައީސް ސާލިހަށެވެ. އެންމެ ފަހުން އޮތް ކޮންގްރެސް އިން އެކަން ސާފުވިއެވެ. ދާއިރާތަކުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ރައީސް ސާލިހާ އެކުގައިކަން ގައުމީ މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތްގޮތުން މާބޮޑަށް ސާފެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީގެ މެޖޯރީޓީ މެންބަރުންގެ ތާއީދުވެސް އޮތީ ރައީސް ސާލިހާއެކުގައެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެންމެ ފަހުން އޮތް އެތެރޭގެ އިންތިހާބުތައް ކާމިޔާބުވެފައިވަނީ ރައީސް ސާލިހާ އެއްކޮޅަށެވެ. މިއަދުގެ އެމްޑީޕީގެ ހަގީގަތަކީ މިއެވެ. 

ހަގީގަތް ގަބޫލު ނުކުރެވިގެން އެތެރޭން ކުރަން އުޅުނު ބަގާވާތް ނާކާމިޔާބުވެ ފާޅުގައި ރައީސް ސާލިހާ ދެކޮޅަށް ނިކުމެ އެހެން ޕާޓީއަކަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކޮށްދޭން އެމްޑީޕީގެ ރައީސާއި ނައިބުރައީސް ނިކުތީމާ އެ ނައިބުރައީސް ގޮވައިގެން ރައީސް ސާލިހު ހުންނަވަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތެވެ. އަމްދުން ރައީސް ސާލިހު ދައުލަތް ހިންގެވުމުގައި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތާ އިދިކޮޅު ބަޔަކު ގޮވައިގެން ދައުލަތް ހިންގަން އުޅޭކަށް ނުޖެހެއެވެ. ވަފާތެރިކަމެއް އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތް ބަޔަކު އިސްކޮށްފައި ބައިތިއްބައިގެން އިސްލާހުވޭތޯ ލައްކަ މަސައްކަތް ކުރައްވައިފިއެވެ. 

ހަރާން ކޯރުން ވަކިކޮށް ފައްސާ ނަގާލަން ޖެހެއެވެ. ހަށިގަޑުގެ ގުނަނަކުން ކެންސަރުގެ އަލާމާތް ފެނިއްޖެނަމަ ބޭސްކޮށް ކީމޯދީ ހަދައިގެންވެސް ރަގަޅު ނުވުމުން ގުނަން ބުރިކޮށް ލައިގެންވެސް ކެންސަރުން ސަލާމަތް ވާން ޖެހެއެވެ. އެކަމުގައި އަމުރެއް ސިއްޕެއެއް އީވާއެއް ނަޝީދެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އެންމެ ފަހުން ރައީސް ރިއެކްޓް ކުރައްވަން ފެއްޓެވީމާ އެ ބައިގަބޑަށް ހަޖަމެއް ނުވިއެވެ. 

ދާއިރާގެ މެންބަރަކީ ރައްޔިތުންނައިގެން އުޅޭ މީހެއްނޫންކަން ރައްޔިތުން ދަނެއެވެ. މެންބަރުގެ މަސައްކަތަކީ ދާއިރާއަށް މި ސަރުކާރުން ގެނެސްދޭ ތަރައްގީ ހުއްޓުވުންކަން ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ. މަޑަވެލި - ހޯޑެއްދޫ ކޯޒްވޭއަކުން ގުޅާލުމުގައި ބްރިޖުގެ ފައުންޑޭޝަން ޕައިލް ޖެހުމުގެ މަސައްކަތް އެ ކުރުވަނީ ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުންނެވެ. ފިކުރުގެ ދިރުމަކުން ނޫނެވެ. އާދަމް އާޒިމް އިސްވެ ހުންނަވާ އެމްޓީސީސީ އެ ކުރަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ހަމަހަމަ ސިޔާސަތުގެ ދަށުން ކުރެވޭ މަސައްކަތެވެ. 

އާދަމް އާޒިމް ހޯއްދަވާ ދެއްވަމުން އެގެންދަވަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ހޯއްދަވާ ދެއްވާ ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރާ ލޯތްބެވެ. ފިރުޝާންގެ ސިނކުޑީގައި އަށަގެންފައިވާ ފިތުނަޔާއި ހަސަދަ ވެރިކަމުން ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ފިރުޝާން އައްސަރިބަހާއި ސާބަސް ނުދިނަސް މަޑަވެލި - ހޯޑެއްދޫ ރައްޔިތުން އެތިބީ ޝުކުރުން ފުރިފައެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ހިފެހެއްޓުމެއް ނެތް ތާއިދާ ސާބަސް ރައްދު ކޮށްކޮށެވެ. 

ދާއިރާ ތަރައްގީ ކުރުމަށް މެންބަރުގެ ހައިސިއްޔަތުން ފިރުޝާން ކުރާކަމެއް ނެތްކަން ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާ މަންފާއަށް ލިބެން ހުރި އެތައް ފުރުސަތެއް ފިރުޝާން ހުރަސް އަޅައިގެން ނުލިބި ލަސްވެފައި ވާކަން ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ. ފިކުރު ދިރުވައިގެން ފިރުޝާންމެން ގެންނަން ތިޔަ އުޅޭ ފިކުރެއް ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބަޔަކު ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. 

ކަށީގެ މަދުގައި ހިފައިފާވާ ފިތުނަވެރި ކަމުގެ ސަބަބުންނާއި އަންނި ދެކެ ބިރުން ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ ލާބައަށް ސަރުކާރުން ކޮށްދެމުން ގެންދާ އަގުބޮޑު ހިދުމަތަށް ސަރުކާރަށް ޝުކުރުވެރި ވުމުގެ ބަދަލުގައި ސާބަހާ ޝުކުރު އަދާކުރަން އެނގުނީ މަސައްކަތުގެ ކޮންޓްރެކްޓަރަށެވެ. އާދަމް އާޒިމް ހީވަގި ކަމާއެކު އެ ކުރައްވަނީ ކީއްކަން ފިރުޝާނަށް އޮޅުނަސް ރައްޔިތުންނާއި ސަރުކާރާއި އާދަމް އާޒިމަކަށް އޮޅިގެން ނޫޅެއެވެ.

ނިމިގެން ދިޔަ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ނަޝީދަށް ނާކާމިޔާބު ވުމުން އޭގެ ބަދަލުހިފަން ނަޝީދު ބޭނުން ކުރާ ހަތިޔާރަކީ ފިކުރެއްގެ ދިރުން ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވެއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ގައުމެއްގައި ޕާޓީއެއްގެ ތެރޭގައި ފެކްޝަން ހަދައިގެން އެ ޕާޓީ ހަލާކުކޮށްލަން އުޅޭތަން ފެނޭތޯވެސް ޝަރީފްސުވާލު އުފައްދަވައެވެ. 

ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ އެމްޑީޕީ ވުޖޫދުން ފުހެލަން މަސައްކަތް ކުރާ ބައެއް ކަމަށާއި އެއީ އެމްޑީޕީއަށް ޖެހިފައި އޮތް ކެންސަރެއް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވޭހާވެއެވެ. އިބްރާހީމް ޝަރީފް ވިދާޅުވަނީ އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި އުފެދިގެން އުޅޭ ފިކުރެއްގެ ދިރުން އެއީ ފެކްޝަނެއް ކަމުގައި ބަޔަކު ކިޔަސް އެއީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ޕާޓީތަކުގެ ތެރޭގައި އުފެދޭ ފެކްޝަންތަކާ މުޅިން ހިލާފަށް ހިންގާ ހަރަކާތެއް ކަމަށެވެ. "އެއީ އަސްލު ފެކްޝަނެއް ނޫން. ފިކުރެއްގެ ދިރުން މަސައްކަތް ކުރަނީ ޕާޓީ ބައި ބައިކޮށް ރޫޅާލަން" ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ.

50 ހާސް މީހުން ހަމަވެފައި ވާކަމަށް އަޑު ފަތުރާ ފިކުރެއްގެ ދިރުމުން އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި އެއްބާރުލުން ދެނީ ފަނަރަ ހާސް ހަމަނުވާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް ކަމަށްވެއެވެ. އަމިއްލަ ޕާޓީއަށް ބަގަވާތްކޮށް ޕާޓީން ވެރިކަން ގެއްލުވާލުމަށްޓަކާ ޖުމްހޫރީ ކޯލިޝަންގެ ރަނިން މޭޓަކަށް ފިކުރުގެ ދިރުން ވާން މެނިފެސްޓޯ ހެދުމައިގެން އުޅޭކަމަށް ވެއެވެ. ވެރިކަމައިގެން ހޭކުޑާވެގެން އުޅޭ ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގައި ބައިލައްކަ މީހުން ތިބިނަމަ ފަނަރަހާސް ހަމަނުވާ ޖުމްހޫރީ ގައިދަށުވެގެން އުޅޭވަރަށް ވުރެ މަވެތިކަމާ ކިބުރުވެރިކަމާ ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަން ނަޝީދުގެ މާބޮޑުވާނެއެވެ. 

ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ އަޑެކެވެ. ހަމަ ހެޔޮވަރުގެ ޖަމަލު ފޮޑިއެކެވެ. ކަމަކީ މީޑިއާގައި ސުރުހީ ހެދުމެވެ. އަމަލީ މަސައްކަތުގައި އުޅޭ މީހުނަށްވުރެ ގިނައީ ސޯޝަލް މީޑިއާ ބޮޓުންނެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި އުފެދުނު ކެންސަރެކެވެ. ކެންސަރު ޖެހޭނީ މުލުން ލުހެލާށެވެ. 

ހެނދު ކަރަށް ބާރުކޮށް ޓައީއަޅައިގެން އޮފީހަށް ނިކުމެ ގޮނޑި ހޫނުކޮށްފައި ރަސްމީގަޑި ނިމުމުން ތިމާ ހިމެނޭ ސަރުކާރު ނޫން ގޮތެއް ހޯދަން ނިކުތީމާ ޖެހޭނީ މަގާމުން ވަކި ކުރާށެވެ. ސިޔާސީ މަގާމު ސަރުކާރުން ދީފައި ތިބެނީ ސަރުކަރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރާށެވެ. ސަރުކާރު ބަދުނާމުކޮށް ލަސްކޮށް ފަސްކޮށް ފިކުރު ދިރުވާ އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން އުޅޭކަށް ނޫނެވެ. 

އާނއެކެވެ. ސަރުކާރުގެ މަގާމު ތަކަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޒާތުފުޅުން ދެއްވާ މަގާމުތަކެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީ ނުވަތަ އެނޫން ޕާޓީއަކުން ހުށަހެޅައިގެން މަގަމުދޭން ޖެހޭކަމަށް އޮތީ ކޮންތާކު އޮތް ކޮން ގާނޫނެއްގައި ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީން ހުށަހެޅިޔަސް ޖޭޕީން ހުށަހެޅިޔަސް އެނޫންތަނަކުން ހުށަހެޅިޔަސް ސިޔާސީ މަގާމުތައް ދެނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ސިޔާސަތުތައް ގަބޫލުކުރާ އެ ސިޔާސަތުތައް ނަގަހައްޓާ ދަމަހައްޓާ ތަންފީޒު ކުރަން މަސައްކަތް ކުރާ ބަޔަކަށެވެ. އެހެން ގޮތެއް ހޯދަން އުޅޭ މީހުން އުޅޭނީ ސަރުކާރުން ބޭރުގައެވެ. 

ލަދު ހަޔާތެއް ގަންނަ މީހަކު ތިމާގެ ވިސްނުމާ ހިލާފު ބަޔަކާއެކީ ފަތީލެވިގެން މުސާރައެއް ނުނަގާނެއެވެ. ވަޒީފާ ގެއްލިދާނެތީ ޒަމީރު ގުރުބާން ކުރާނެ ބައެއް ނޫންނަމަ ސަރުކާރުން މުސާރަ ކައިގެން ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ވައްވަކެއް ނުޖަހާނެއެވެ. 

މާބޮޑަށް ނުފުއްޕާށެވެ. ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާ ބޭނުންފުޅު ނަމަ ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގައި ސަރުކާރުގައި ތިބި އިދިކީލި އެންމެން ވަކިކުރުމަކީ ހިނދުކޮޅެއްގެ ކަމެކެވެ. ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގައި ތިބި މީހުން ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމުން ނަޝީދު ވަކިކުރުމަކީ ވެސް އަދި ރައީސަށް ދާދި ފަސޭހަ ކަމެކެވެ. ނުކޮށް އޮތީކީ ކުރެވެން ނެތިގެނެއް ނޫނެވެ.

އިއްޔެއާއި ޖެހެންދެން އަދި މިއަދުވެސް ސަރުކާރު ހިންގާ ކޯލިޝަނުގެ ދެވަނަ ޕާޓީއަކީ ޖޭޕީއެވެ. މި ކުރިއްޔާ ކުރިކަމެއްގައި ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުން އިންތިހައަށް އޮތެވެ. ރަނގަޅަށް ކުރެވުނު ކަމަކަސް ނުބަޔަށް ކުރެވުނުކަމަކަސް ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުން ނެތްކަމެއް މި ސަރުކާރުން ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. ސަރުކާރުގެ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގައި ޖޭޕީގެ ވަޒީރުންގެ ބާރުގަދަ ގަދައެވެ.

ޖޭޕީގެ ލީޑަރުގެ އަނބި ނަހުލާއަކީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑާ ވަޔާ އެއްގަމު ދަތުރު ފަތުރާބެހޭ ބާރުގަދަ ވަޒީރެވެ. އެކަމަނާއަކީ ޖުމްހޫރީގެ ނައިބުލީޑަރެކެވެ. ދަނޑުފަގާއި ކަނޑުފަޅުގެ މުއްސަދިކަމާ ބެހޭ ވަޒީރަކަށް ހުންނެވީ އުފެދުނީއްސުރެ ޖޭޕީގެ ނައިބު ލީޑަރުކަން ކުރެއްވި ޑރ. ހުސައިނެވެ. މިހާރުގެ ވެސް ޓޫރިޒަމް ވަޒީރަކީ ޖުމްހޫރީއަށް ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވާ ޑރ. މައުސޫމެވެ. ސަރުކާރުގެ އެހެނިހެން ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގައި ތިބިހާ ޖުމްހޫރުންގެ ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނެތީމެވެ.

ވެންޓީލޭޓަރ ހިޔާނާތް ފެންމަތި ވަންދެން ހެލްތު މިނިސްޓަރ ކަމުގައި ހުންނެވީ މިފަހަރުގެ ޖުމްހޫރީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ތަރުޖަމާން އަބްދުﷲ އަމީންއެވެ. މުއައްޒަފުންނަށް ޖިންސީ ފުރައްސާރަ ކުރުމުގެ ކަންތައްގަޑެއް ތިލަވެ އިސްތިއުފާ ދެއްވަންދެން ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރކަން ކުރެއްވީ އޭރު ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނެވި އަލީ ވަހީދެވެ. 

ޓެލެކޮމިނިކޭޝަން ވަޒީރަކަށް ހުރީ ޖުމްހޫރީން ސްލޮޓް ލިބިގެން ވަޒީރުކަމުގައި ހުއްޓާ އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ ވޯޓަކުން މަގާމު ގެއްލުމުން މިހާރު ޕީޕީއެމަށް ލައްގައިގެން އެ އުޅޭ މަލީހެވެ. އަމިއްލަ ތަފާލުގައި ދަނޑިން ތެޅުމުގައި ދެވަނައެއް ނެތް މަލީހެވެ. 

ހަމަތެދެކެވެ. މި ސަރުކާރުން ކުރިކަމެއް ކުރީ ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުމާ އެކުއެވެ. މިހާރު ގެއްލޭ އެއްޗެއް ގެއްލިފައި އޮންނާނީ ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުން ވަރަށް ބޮޑަށް އޮވެގެންނެވެ. މިސަރުކާރުން ގޯސްކޮށް ކަމެއް ކޮށްފައި އޮތްނަމަ  އިގްބާލުމެން ޓްވީޓެއް ކޮށްލައިގެން އެ ޒިންމާ އަކުން ޖޭޕީއަކަށް ވަކި ނުރެކެވޭނެއެވެ.

ހަގީގަތަކީ އެއީއެއް ނޫނެވެ. އިސްތިގުލާލު ގެއްލޭތީ ޖޭޕީއަކުން ނޫޅެއެވެ. އެކަމާ އުޅޭނީ ހިނގާ ކަމެއް ނަމަތާއެވެ. އިގުބާލުމެން ދައްކަން ތިޔަ އުޅެނީ ޕީޕީއެމުން ދައްކާ އިންޑިއާ އައުޓުގެ ވާހަކަ ނޫން ހެއްޔެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕޭނަކީ ފެށުނީއްސުރެއް ޖޭޕީން ދެކޮޅު ކެންޕޭނެކެވެ. ޕީޕއެމްގެ ހަރަކާތް ކުއްވެރިކޮށް ޖޭޕީން ވަނީ ބަޔާންވެސް ނެރެފައެވެ.

ރާއްޖެއާއި އިންޑިއާއި އުފެދިފައިވާ ގާތްގުޅުމާ އިތުބާރަށް ހިޔަނި އެޅޭނެ އެއްވެސް ކަމެއް ވުމަކަށް ޖޭޕީ ނޭދޭނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ކުއްލިޔަކަށް އިސްތިގުލާލް ގެއްލޭ ޖޭޕީ ވެރިކަމަށް ނިކުންނަ ކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. މިވަރު ބަޔަކު ކުއްލިޔަކަށް އިސްތިގުލާލު ގެއްލިގެން ތެޅިގަތީމާ ތިޔަ ވަނީ ކީއްކަން އެބަ ސާފުވެއެވެ. ޖޭޕީގެ ނަމުގައި އިގުބާލުމެން ގަދަ ބަސްބުނަން ތިޔަހެންކޮށްލާ ކަމަކުން ފެންނަނީ ފޮރުވިގެން އުޅޭ އަސްލު ސިފައެވެ. 

އޮއިވާލި ކަނދުފަތީގައި މަސް އަޅާހެން ރިޔާސީ އިންތިހާބާ ދިމާކޮށް ޖުމްހޫރީގައި ވަދެ އަތްގަދަކޮށް ހިސޯރުކޮށްގެން ސޭޓުގެ ތިޖޫރީގެ ދޮރުފަތް ނައްޓާލައިގެން ތިބެ ޔާމާލާ ނަގާ ޕީޕީއެމް އެޖެންޓުން ކިބައިން އަސްލު ސިފަފާޅުވާނެއެވެ. ދައްކާނީ ޕީޕީއެމުން ދައްކާ ވާހަކައެވެ. ކުރާނީ ޕީޕީއެމުން ކުރާކަންތަކެވެ. އާހިރުގައި ނަތީޖާ އަކީ ގާސިމް ގުރުބާން ކަންބަޅިއަކަށް ހަދައިގެން ޔާމީނު ބާރުވެރި ކުރުމެވެ. 

މި ބައްދަލު ވުމުގައި އޮނަރަބްލް ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ އިތުރަށް ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ އެކި މަގާމް ތަކުގައި ތިއްބެވި ސިޔާސީ މައިދާނަށް ނިސްބަތްވާ ބޭބޭފުޅުންނެވެ. އެހެން ކަމުން މި ބައްދަލުވުމަކީ ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިޚާބްގައި ގާސިމް އިބްރާހީމް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމަށް ކުރައްވާ މަސައްކަތާ ގުޅޭ މަޝްވަރާތަކެއް ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ. 

ސަލަފް ޖަމިއްޔާގަައި އިސްކޮށް ހަރަކާތް ތެރިވާ ބައެއް ބޭފުޅުން ތާއީދު ކުރައްވަނީ ރިޝްވަތާ މަނީލޯންޑަރިންގެ ކުށް ސާބިތުވެ 11 އަހަރަށް ޖަލަށް ލާފައިވާ ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަށެވެ. އެއީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ދަރިފަސްކޮޅެއް ނިސްބަތްވާ މޭރުމަކުން ވާހަކަ ދައްކަވާ، ފައިސާ ދީފިއްޔާ ހިލޭ އަންހެނުން ނުތިބޭނެ ކަމަށް ފާޅުގައި ވިދާޅުވި ބޭފުޅެކެވެ. 

ލަފާ ކުރެވޭ ގޮތުން މިއީ ސިޔާސީ ކަމެއްގައި ކުރީގެ ރައީސް ނަޝީދާ އެކު ސަލަފް ޖަމިއްޔާއިން އިސްލާމް ދީނަށްޓަކާ އެކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ވެގެން ހިނގައިދާނެއެވެ.

ކަނދުފައްޗެއްގައި މަސްއަޅާހެން ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޯމަތި ވީމާ އަންނަ ނާންނަތަނެއް ނޭނގި ކޮންމެ ފަހަރަކު ޖުމްހޫރީ ޖަގަހަ ފުރާލާނޫން ހެއްޔެވެ. އުކާ އެމަށް ހިލަވަޅުވެ ތިލަވެ ކައިފުރައިގެން ކޮންމެ ފަހަރަކު އައިން ދަނީ އަޑިއަށެވެ. ރޯގިލަކަންފުޅެއް ނުވެއެވެ. 

ރަންކޮޅާއެވެ. އަމްދުން މި ފަހަރު ތިޔަ ޖެހެނީ މާ ވަރުގަދަ ދަންތުރައެއްގައެވެ. އިއްޔެ ގޯސްވެގެން އުޅުނު އެންމެންނަށް ހިތް ހަލާލޭ ގޮވަމުން ވަކި މީހަކު ނެތިއްޔާ ވަކިތަނެއް ނޯންނާނެޔޭ ބުންޏަސް ދުނިޔޭގެ ސުންނަތަކީ އެއީ އެއް ނޫނެވެ. ގާސިމް ނެތިއްޔާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއި ވިލާ ގްރޫޕް ނޯވެދާނެއެވެ. ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ޅިސް ގޮވަންދެން ކައިފުރައިގެން ސަލާމަތް ހޯދަން ބަނޑު ދަށަށް ވަދެތިބި އައްޓަމަސްތައް ކައިފުރައިގެން ނިކުމެ އަނެއްކާވެސް އައިތަނަށް ގޮސް އުނބަށް ޖަހަފާނެއެވެ. 

ނަޝީދު އަތުން އެމްޑީޕީ ޖަހައިގަންނަން އުޅެ އެކަން ގާސިމަށް ނުވި ނުވުމަކީ ނަޝީދާ ނުލާ އެމްޑީޕީ ނޯންނާނެ ކަމަށް ހުކުން ކުރަން އޮތް ހުއްޖަތެއް ނޫނެވެ. މޮޔަފުޅު ނުވާށެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ޖާދޫއަކީ ގާސިމަށް ވޯޓު ހޯދާދެން ހަދާ ޖާދޫއެއް ނޫނެވެ. 

ޑިމާންޑް އުފައްދަން އެކި މީހުން ޖަހަނީ އެކި ސަކަރާތެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ޖާދޫ ނަޝީދު ހަދަނީއެވެ. ވެރިކަމަކީ ގާސިމަށް ހޭލާހުއްޓާ ފެންނަ ހުވަފެނެކެވެ. ފެން ބޮވާފައި ހުއްޓާ ފެންނަ އަވާމެންދުރެކެވެ. 

އަދިވެސް އެއްޗެއް ވިސްނޭކަށް ނުވޭ ހެއްޔެވެ. ވިލާ ފައުންޑޭޝަނުން ސްކޯލަރޝިޕްދީ ބޭސް ފަރުވާކޮށް ދިން ޒަމާނުގައި ގޭނި ހުސްވެގެން ވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގެ ދެވަނަ ބުރުގައި ގަދަ ދޭކަށް އެރިފައެއް ނެތެވެ. އޭރު މީހާ ޅަނބާޅައެވެ. ޅަދޮނޅެވެ. ނިކަމެތިން މާގިނައިންވެސް ކަމުކިޔަން ޖެހުނެވެ. މިއަދަކު މީކީ އެހާލަތެއް ނޫނެވެ. އާސަންދައާއި ހިލޭ ޑިގްރީ ތަންމިނަށް އޮތީ ހުޅުވިފައެވެ. ގާސިމުގެ ތުބުން ވެއްޓޭ ބަތްފުށް ކާން ވިލާ ދޮރުބުޑުގައި ސަފު ހެދި ޒަމާން މާޒީވެއްޖެއެވެ. ލަފާނުފުރިގެން ގާސިމަށް ރައްޔިތުން އަޅުދާސްވެގެން ރަށްރަށުގެ ބަނދަރު ފަސްބާޑިޖެހި ހަނދާން މީހުން ނެތިއްޖެއެވެ. ގައިބާރު ދޫވެ ބޮނޑިމައްޗަށް ބުމަ ވެއްޓުނީމާ މޭފުއްޕިޔަސް އޭރުނުވިކަމެއް މިހާރަކު ނުވާނެއެވެ. 

ކުރީ ދެފަހަރުހެން ފުރަތަމަ ބުރުގައި ވާދަކޮށް ތިންވަނަ ހޯދައިގެން ގަދަފަޅި ބޮޑުކުރަން ކައްޓާ ތުޅު ޖައްސާލަން ވައްޓާލާ މަދޮށްޓަށް ވާން ނޫޅޭށެވެ. އަބަދަކު ތިޔަ ސަކަރާތެއް ނުޖެހޭނެއެވެ. ގިނަރައްޔިތުން އަދަކު ތިބީކީ ދެވަނަ ބުރަކަށް ގެންގޮސްގެން ބޯކިބާ ބަހާދޭ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އެއްބުރުން ނިންމާށެވެ. ދިވެހިން ބޮޑުސޭޓާއި ބޮޑުވަޒީރު ދަސްކޮށްފިއެވެ.

އަފްރާޝީމްގެ ގާތިލު ހުމާމް  ވެސް މި އަހަރު ބާއްވާ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރަން ނިންމައިފިއެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ މައްސަލާގައި ހުކުން ތަންފީޒުކުރާ އަދީބާއި ޒިޔަތުވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރާ ކަމަށްވެއެވެ. ރިޝްވަތުގެ ކުށުގައި ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރާ ޔޫސުފް ނައީމް ވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ބެލެއެވެ. އަދިވެސް ޖަލު ހުކުން ތަންފީޒުކުރާ ކިތަންމެ ބަޔަކު އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައ ވާދަކުރަން ނިންމާފައި އޮތްކަމަށް ވެއެވެ.

ޖަލު ހުކުމެއްގައި ތިބީތީ ބުނެވިދިޔަ ފަދަ އެތައް ބަޔަކަށް އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ބައިވެރި ވުމުގެ ފުރުސަތު އޮތީ ބަންދުވެފައެ. ގިނަބަޔަކު ތާއީދުކުރުމަކީ އެމީހެއްގެ މައްޗަށް އިއްވާފައިވާ ހުކުމެއް ތަންފީޒު ނުކުރެވެންވީ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކުރުމަކީ ނުވަތަ ވަކިބަޔެއްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ގައިދީއަކަށް ދިނުމަކީ އެ ގައިދީއަކު މިނިވަން ކުރަން ޖެހޭ ކަމެއްނޫނެވެ. އިންތިހާބެއްގެ އިންސާފާއި ގުޅުފައި އޮންނަނީ ޖަލުތަކުގެ ގޮޅިތަކަކާއި ނޫނެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބު އިންސާފުވެރި އިންތިހާބަކަށް ވާނީ ޖަލުގައި ހުރި ވަކި މީހަކު ދޫކޮށް ލައިގެނެއް ނޫނެވެ. އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބަކީ އިންސާފުވެރި އިންތިހާބަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ދޫކޮށްލަންވީ ޔާމީނު އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ކާފަ ކިޔާ ކުޑަކުޑަ އަންހެން ދަރިއަށް ޖިންސީ ގޯނާކޮށްގެން 25 އަހަރަށް ޖަލަށްލާފައިހުރި ކަނޑުހުޅުދޫ އިބްރާހީމް ދީދީ (62 އަހަރު) ވެސް ވާނީ ދޫކޮށް ލާށެވެ. ހުމާމާއި ޒިޔަތާއި އަދީބާއި ޝަހުމު ވެސް ބަންދުގައި ތިބެގެން ނުވާނެއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މަޑުއްވަރި ދާއިރާގެ މެމްބަރު އާދަމް ޝަރީފު އުމަރު މަޖިލީހަށް ވައްދާފައި އެހުރީ ޔާމީނު ދޫކޮށްލަން ގޮވާށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ފައިސާއިން މުސާރަ ނަގައިގެން ހުރެ ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ކުށްސާބިތުވެފައިވާ ބޮޑު ވަގެއްގެ ދިފާއުގައި އަނގަފުޅާކުރާއިރު ޖަލުގައި ދެން އެތިބީ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ނުވަނީ ހެއްޔެވެ. ޕީޕީއެމުގެ އިންސާފަކީ ޔަމީނެވެ. ޔާމީނުގެ ހުކުން ހަރާން ވާއިރު ޔޫސުފްނައީމްގެ ހުކުން ހަލާލެވެ. 

ޖަރުމަނުގެ ރައީސަކީ އާރެއް ބާރެއްނެތް ސޮހޮލެއްގެ ގޮތުގައި އާއްމުންނަށް ވިސްނާދޭން އިދިކޮޅުން އެބަ ގައިވީދައެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ދުނިޔޭގެ އުރައްޕަތެއް ހުރި ވެރިއަކާ ބައްދަލު ނުވެވޭކަން ދެއްކުމަށް ފުމެއެރުވި ވަރަކަށް ފައިބަނީ އެބައިގަނޑުގެ ހުޅުބެވެ. ގެއްލެނީ އިތުބާރެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑުތެދެއް އިދިކޮޅުން  ހެދިޔަސް ގާބޫލުކުރާ މީހަކު މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ.

ކުކުޅަށް ވުރެ ބިސްދޮށިވެގެން ޓްވީޓްކުރާ ރޯނުއެދުރު ނޫސްވެރިޔާ ރައީސްގެ ދެކަނބަލުންގެ އިސްތަށިފުޅުގައި ދޮގު ތުހުމަތު އަޅުވާ ބަދުނާމު ކުރަން އުޅެން ހަދައިގެން ބަރަހަނާ ވަނީ ތިމާ މީހާއެވެ. އެންމެ ފަހުން އަނގަ އަށްޕަތަކަން ހަދަން ޖެހުނީ ޖަރުމަން ކައުންސިލް އެންޑްރިޔަސް ޓްވީޓަކުން ތަފާލެއް އެޅީމައެވެ.

ރާއްޖެއާއި ޖަރުމަނުގެ ގުޅުން އިތުރަށް ބަދަހިކުރުމަށް ޖަރުމަނުގެ ރައީސަށް ކުރެއްވޭނެ ކަމެއް އޮތްކަމަކަށް ބްރާންތިކަމުން އިދިކޮޅަށް ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ. ދެގައުމުގެ މަސްލަހަތު ހިމެނޭ ދާއިރާތަކުން ގުޅުން ބަދަހިކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ދެރައީސް ކުރައްވާ މަސްވަރާއަކުން އެއްވެސް ހެޔޮ ނަތީޖާއެއް ފެންނާނެ ކަމަކަށް އިދިކޮޅު މައުތުޕީސްގެ މަވެތި ނޫސްވެރިޔާވެސް ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ މަސް އެކްސްޕޯޓުކުރުމަށް ޓެރިފް ރޭޓް ކަނޑައެޅުމާއި ދިވެހިންނަށް ވިސާގެ ލުއިފަސޭހަކަން ހޯދައިދިނުމަށް ކުރާ މަސައްކަތުގައި ޖަރުމަނުން އަދާކުރާ ދައުރުގައި ޖަރުމަނުގެ ރައީސަށް ކުރެއްވޭނެ އެއްކަމެއްވެސް އޮންނާނެކަމަށް އެ އުނި ސިކުނޑިތަކަކަށް ނުވިސްނެއެވެ. މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއި، އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ފުރުސަތުތަކާއި، ވައިގެ ދަތުރުފަތުރާއި، ދަތުރުފަތުރުގެ ދާއިރާއިން ގުޅުން ފުޅާކުރުމާއިމެދު ދެ ރައީސުން ކުރެއްވި އެއްވެސް މަޝްވަރައަކީ ބުރަދަނެއް ހުރި ކަމަކަށް ނުވެޔޯލައެވެ. ރައީސް ސާލިހާ ބައްދަލު ކުރެއްވުމުން ޖަރުމަނުގެ ރައީސް ރައިސަކަށްވެސް ނުވިއެވެ.

ރައްޔިތުންނަށް ދިމާވެފައިވާ ބޯހިޔާވަހިކަން ފިއްލަވައިދެއްވުމަށް ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހު މަސައްކަތް ކުރައްވާ މަގަށް ސައޫދީން ލެއްގި 400 ލަގްޒަރީ ހައުސިންގ ޔުނިޓް ލެއްގި ވާހަކައެވެ.

ފ. އަތޮޅު ހިމިތީގައި ސައުދީ ވަލީއަހުދު ފަތުރުވެރިކަމުގެ އިންވެސްޓްމަންޓެއް ކުރައްވަން ޝައުގުވެރިވެ ވަޑައިގަތްތަނާ ނޫނެކޭ މަނިއްޕުޅު އެތަން ހިބައިން ގެންދަވާށޭ، މަޖިލިސް ކުދިން ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތައް ކުރުމަށް ޖެޓެއްގައި ޑޮލަރު ކޮޅެެއް ފޮނުއްވާށޭ ބުނި އިރު މިއުޅެނީ ގައުމުން ބައެއް ކަނޑާ ވަކިކޮށްލަން ކަމެއް މުހައްމަދަކަށް އެނގިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. 

ޖެޓްގައި ގެނައި ޑޮލަރު ދަބަސްތައް ގެއްލުނު އިރު ރައްޔިތުން ހޯބޯ ލަވަން ފެށިކަން ޕްރިންސް މުހަންމަދަށް ސާފުވެ ވަޑައިގަތް ހިސާބުން ޕީޕީއެމަކާ ޔާމީނާ  ޔާމީނެެއް ދޫކޮށްލައްވައިފިއެވެ. ފަހުން ކުރިހާ ކޯލާއި، ފޮނުވިހާ ސިޓީއަށް ޖަވާބެއް ނުދިންތާ ތިޔައީ ކޮންތާކުން ހޭރޭ މިވެނި އެއްޗެއްހޭ ވެސް އައްސަވާ ނުލެއްވިއެވެ. އެހެންވީމާ މިބައި މީހުންނަށް ހީވަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ސިޓީ ފުޅަށް ވެސް ވާނީ އެހެން ކަމުގައެވެ.

ސައުދީން ޖަވާބެެއް ނުދިނޭ ގޮވަންފަށާ ކަރު އިރަން ތިއްބާ އެއޮށް އިއުލާން ކުރީ ސައުދީ ސަރުކާރުން ރާއްޖެއަށް ދެއްވާ 400 ހައުންސިންގ ޔުނިޓްގެ ވާހަކައެވެ. 

ރައީސް ސާލިހުގެ އަންނަ ރިޔާސީ ދައުރަށް ސައުދީން ދެން އަންނަން އޮތްބައި ﷲ އިރާދަފުޅުން އަދި އޮތީއެވެ.

އެމްޑީޕީ ނުކުތީ ރާއްޖޭގައި ކުރިން އޮތް ޒަމާންވީ ވެރިކަމުގެ ވައްޓަފާޅި ބަދަލު ކުރާށެވެ. އެކަން ވިޔަ ނުދޭން ފުރަތަމަ އުފެދުނު ސިޔާސީ ޕާޓީއަކީ ރައީސް މައުމޫން އުފެއްދެވި ޑީއާރުޕީ ކިޔާ ސިޔާސީ ޕާޓީއެވެ. އެޕާރޓީގެ 4 ނައިބު ލީޑަރުން ކުރެ އެކަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމެވެ.

ރާއްޖެ ބޭނުންވި އެ ބަދަލަށްޓަކާ ރައްޔިތުން ގޮވައިގެން އެމްޑީޕީ ނުކުމެ ޖަލުތަކާ މަގުތައް މަތީ ހަނާވެ، ފަނާވެ ދިޔައިރު މައުމޫން އަރިހުގައި ޑީއާރުޕީގެ ނައިބު ކަމާ، މައުމޫންގެ މާލީ ވަޒީރު ކަމުގައި ފިނިކޮޓަރީގައި ހިނިފުޅު ވަޑުވާން އިންނެވި ސޭޓަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމެވެ.

(ފޮޓޯ: އަވަސް)

ފަޅުރަށްރަށުން އެންދެރިމާގެއަށް ފުނިޖެހޭ ތަނުން ކުރޮޅިއާއި ކާށި ވަކިކުރަން ބެހެއްޓި މާމިގިލި ސޮރަކީ ގާސިމެވެ. ތެޔޮ ވިއްކަން ފަށައިގެން އުޅުނު އިރު ބޮއްކުރާގެ ވަތް މަތީގައި ހުރި ފީފާތަކަށް ވުރެ ގިނަ ތެޔޮ އަޅަނީ ވަތުގައި ފަތުރާފައި އޮންނަ ސަތަރި ގޮންޏަށެވެ. ކަމާ ކަންފަށާ ހުކުރު ދުވަހު ތެޔޮ ބޮއްކުރާ ނެރެނީ ބަންދު ދުވަހު ގިނަލޯ ބަންދުވެފައި ހުންނާނެކަން އެނގޭތީއެވެ. ލޯތަކަށް ސިއްރުން ކުރާނީ ވައްކަމެވެ.

ބޮޑެތި ބޯޓް ފަހަރުގައި ތެޔޮ އެތެރެ ކުރި ތާނގީ ތަކުގައި ޑަބަލް ފޫ އަޅާފައި އޮތީ އިމްޕޯރޓް ޑިއުޓީއިން ދައުލަތަށް ލިބޭ މިލިއަން ރުފިޔާ ނުދީ ހައްގު ގޮތުގައި މުއްސަނދި ވުމަށެވެ. މުއްސަނދިވާން ގާސިމް ކަންކުރި ގޮތް އެނގިތިބި މީހުން އަދި ދުނިޔޭގައި އެބަތިއްބެވެ.

މީހުންނަކީ އެމީހާ ދައްކާ ކުލައެއްގައި ދެމިތިބޭ މީހުންނެވެ. ހެނދުނު ހުދުކުލައިގައި ހުރެފައި މެންދުރު ފަހު ދިހުން ގަދަ ކަޅުކުލަ ނުދެއްކިޔަަސް ހިނގިކަންކަމާއި އެކަންކަން ހިނގި ގޮތް ދަންނަ އެންމެން އަދި މަރެއް ނުވެއެވެ.

ހަރުފަ ދުލި ބަދަލު ކުރާ ގޮތަށް ނުކުމެ ކުއްލިއަކަށް މާ އިސްލާޙީ މީހަކަށް ވެގެން މައުމޫނަށް ވެސް ދޯކާ ދީފާ ގާސިމް ނުކުތީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ނަމުގައި ސިޔާސީ ގޮތުން ކަނޑުފޭރޭ އުޅަނދެއް ބަނދެގެންނެވެ. ބޭނުމަކީ ސިޔާސީ ގޮތުން ހަށިވިއްކައިގެން އޭނާގެ ވިޔަފާރި ފުޅާ ކުރުމަށްޓަކާ އަންނަ ކޮންމެ ސަރުކާރަކުން ބައިހޯދުމެވެ.

ގަޔަށް ކަޅު ޖެކެޓް މަހާ، އަތަށް އަންގި ލައްވާ މޫނު ނިވާކޮށްގެން، ހެޔޮވަރުގެ ދަތްދަގަނޑެއް ހިފައިގެން ގޮސް އެމްއެމްއޭގެ ތިޖޫރީ ފެޅުމަކީ މިޒަމާނުގައި ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ދައުލަތުގެ ތިޖޫރީ ފަޅާލަން އެންމެ ފަސޭހަ ގޮތަކީ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ނަމުގައި އުޅަނދެއް ބަނުމެވެ. ދެން ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ނުކުމެ އަރިހުރަހަށް ގައުމުގައި ތެޅިބޭލީމާ ލިބޭ ވޯޓް ކޮޅެއް ހިފައިގެން ކޯލިޝަންގެ ތެރެއަށް އެރިގަންނާނީއެވެ.

ސަރުކާރުން ލިބުނު ބައި މަދުވެގެން ގާސިމް ކުސަ ނުދަމާ ފަހަރެއް ދުއް ލޮލެއް މިގަައުމަކު ނެތެވެ. އަޖައިބެކެވެ. ގައުމުން ބައި އަޅަންޖެހޭ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް މި ގައުމުގައި އޮންނަން ޖެހޭ ހެއްޔެވެ. ވަނީ އެހެންނެއް ނޫނެވެ. ކޯލިޝަން ހަދާއިރު ކައްވާލަނީ ބޮޑެތި މަގާމު ތަކެވެ.

އެއްބަސްވުން ތަކުގައި ސޮއިކުރަން ދެފަރާތުގައި ތިބެނީ ވެސް ޖުމްހޫރީ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑްގެ ވަޒީރާ، ވިލާ ޝިޕިންގ އެންޑް ޓްރޭޑިންގެ އޭޖެންޓުންނެވެ. އެއްބަސްވުން ލިޔެފައި އޮންނަނީ ކޮންމެ ގޮތަކަށް ދިޔަޔަސް ދައުލަތުން ވިލާއަށް ބަދަލު ދޭންޖެހޭ ގޮތަށެވެ.

ވާވެއްދި ފަޅާއި، ފެންބޯހުރާއާއި ބަރެސްދޫއާއި ތ. އެލާގެ ކޮންސެޝަން އެގްރީމެންޓްގެ ދަށުން ވިލާ ޝިޕިންގއަށް ލިބުނު ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގައި ދައުލަތުން ވިލާއަށް 30 ނޫނީ 40 މިލިއަން ޑޮލަރު ދައްކަން ހުކުމް ކުރާ އަޑު އަހަމު ނޫން ހެއްޔެވެ؟ މިބުނާ ޒާތުގެ ހުކުމް އަންނަ ވަގުތަކީ ކުރިން ބުނި ގޮތަށް ދަތްދަގަނޑާ މާސްކު ބޭނުން ނުކޮށް ދައުލަތުގެ ޚަޒާނާ ފަޅާލާ ފަހުގެ މޮޅުގޮތެވެ. ގާސިމް އިބްރާހިމް ބޭނުންކުރާ އުކުޅެވެ. އެކަމަށް ބޭނުންކުރާ ޕައިރެޓް ބޯޓަކީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއެވެ. އޭގެ ފަޅުވެރިންނަކީ އެޕާޓީގެ ސްލޮޓް ތަކުން މަގާމު ތަކަށް ސަވާރުކޮށް އެގްރީމެންޓް ތަކުގައި ސޮއިކުރަން އިސްވެ ތިބޭ މީހުންނެވެ. އެއްލޮލުގައި ކަޅުފޮތިގަނޑެއް ބަނދެގެން ހުންނަ ކައްޕިއަކީ ކަނޑުފޭރޭ ޕައިރެޓުންގެ ބޮހެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިޚާބްގައި ވާދަކޮށް ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމަށް އެއްކަލަ މީހާ އިސްވީމާ މުޅިރާއްޖެ ވާނީ ރިޕްބްލިކް އޮފް މޯލްޑިވްސް ވިލާ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށެވެ. މި ގަނޑެއް ގަނެ މި ސަކަރާތެއް ޖަހާތާ މީހެއްގެ މުޅި ހަޔާތް ހޭދަވީމާ އެ މީހާގެ ހަގީގަތް އެންމެންނަށް އެނގުމަކީ ޒަމާން އިންސާނާއަށް ކެހިދޭ ގޮތެވެ. އެ ކެހި ގާސިމަށް ލިބިފައި އޮތްތަން ދެކެން ތިބޭށެވެ. 

ދައުލަތުގެ ވަތްގަނޑާ ސޭޓްގެ ވަތްގަނޑު އެއްވީމާ ވާގޮތް ދިވެހިންނަށް ކިޔައިދިނީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމަށް ބުނާ ނަޝީދެވެ. އެކަމަކު ތިމާއަށް ނުލިބި ހިންނަވަރު ކުއްޖަކަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ލިބުނީމާ ދައުލަތުގެ ވަތްގަނޑާ ސޭޓްގެ ވަތްގަނޑު އެއްކުރަން ވެސް ނަޝީދަށް އޯކޭ ވެއްޖެއެވެ. މިބާވަތުގެ ކަންކަމާ، ބަސްބަހާ ނަޝީދުގެ ޢަމަލު ލޯތަކަށް ދައްކައިދިނީ ވެސް ހަމަ ޒަމާނެވެ. ޒަމާން ދިން ކެހީގައި ނަޝީދު ހުލިވެ ހިމަވެ ދާގޮތް އޮތީ ފެންނާށެވެ. ރަނގަޅަސް ނުބަޔަސް މީހާގެ އަމަލުތައް އޭނާގެ ފަހަތުގައި ދާދި ގާތުގައި ހުރެއެވެ. ކޮންމެ ވެސް ހިސާބަކުން އެ އަމަލުތަށް އޭނާގެ ކޮނޑުގައި ކޮއްޓާލުމުން ޖެހެނީ އެނބުރި ގަންނާށެވެ. އެ ހިސާބުން އެ އޮތީ އޭގެ ނަތީޖާ މި ދުނިޔޭގައި ވެސް ފެންނާށެވެ. ރަނގަޅިއްޔާ ރަނގަޅަށެވެ. އެހެން ނޫނީ އޭގެ އަނެއް ކޮޅެވެ.

ތާއީދާ ލޯތްބާ ސަޕޯރޓްގައި ގާސިމަކީ ނަޝީދާ ގާތް ކުރެވުނު މީހެއްވެސް ނޫނެވެ. ވީއިރު ނަޝީދަށް ޒަމާން ދީފައިވާ ކެހި ނުލިބި ގާސިމް ސަލާމަތްވެފައި ހުރިކަމަށް ދުށުމަކީ ވަރަށް މޮޔަ ކަމެކެވެ.

ވެރިކަމޭ ބުނާ އިރަށް ބައި ލިބެންޏާ އަރާކަށް ވަކިކޮޅެއް ނެތް މީހަކީ ގާސިމްކަން ޒަމާން ދައްކައި ދީފިއެވެ. ކޮންމެ ވެރިކަމެއްގައި ލިބޭބައި މަދުވެގެން ޝަކުވާ ބަނދެ ބޮޑާ ހާކާ ރޮއެހޭރޭ މީހަކީ ގާސިމް ކަން ވެސް ޒަމާން ދައްކައި ދީފިއެވެ. ކޮވިޑް އައުމާ އެކު ގައުމަކާ ގައުމެއް ދޫކޮށް މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަ 1000 ރުފިޔާއަށް ހަދާ ގައުމަށް ފިލި ލީޑަރޝިޕް ނެތް ޑީލަރަކީ ގާސިމް ކަންވެސް ޒަމާން ދައްކައި ދީފިއެވެ. ކޮވިޑަށް މިލާ މޯޅިވި ބުރުމާ ވެރިކަމަށްޓަކާ ފަރިވެ ފޮޅެން ފެށިގޮތް އަނެއްކާ ވެސް ޒަމާން މިއޮތީ ދިވެހިންނަށް ދައްކައި ދީފައެވެ. ވެރިކަން ނުކިޔަމާ ބަހީއެވެ. ގާސިމަކީ ކޯލިޝަން ހަދަންވެސް ހެޔޮނުވާވަރު މީހެއްކަން ހަމަ މިދަންނަވާ ޒަމާން މިވަނީ ތަކުރާރުކޮށް ދިވެހިންނަށް ދައްކައި ދީފައެވެ.

ޒަމާން މިިކިޔަނީ ފާއިތުވެދާ އެތައް އަހަރަކަށެވެ. ދެން އޮތީ އޭނާގެ ހަޔާތުގައި ފަސްފަހަތުން އައިސް އައިސް އެހުރި އޭނާގެ ޢަމަލު އޭނާގެ ކޮނޑުގައި ކޮއްޓާލުމެވެ.

2018 ގެ އިންތިޚާބު ބޯމަތިވިއިރު އެންމެން ތިބީ ހަދާނެ ގޮތާ ހެދޭނެ ގޮތް ހުސްވެފައެވެ. ހުރިހާ އިދިކޮޅު ޕާޓީ ހުރަގޭގައެވެ. ވަރުގަދަ ޖަލުހުކުމް ތަކުން އަވަދިވެފައެވެ.

ސިޔާސީ ކުރިމަގު އޮތްތަނުގައި ބާއްވާފައި ކޯލިޝަން ހެދީ ޖާނު ސަލާމަތް ކުރުމަށެވެ. ފަހު ވަގުތާ ޖެހެންދެން ރައީސް ނަޝީދު ބޭރުގައި ހުރެގެން ވިދާޅުވީ އީޔޫ އާއި ޔޫއެން އާއި  ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައުން ފަހު ވަގުތު ޔާމީން ފިއްތާލާނެ ކަމަށެވެ. ކުއްލި އަކަށް މަތިން ފައިބާ ދަނގަޑު އަތަކުން އެ މަނިކުފާނަށް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދީފާ އިންތިޚާބަށް ނެރޭނެ ކަމަށެވެ. 

ސަލާމަތުން ތިބި މީހުން އެރިސްކް ނަގާކަށް ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ. ޔާމީންގެ ގޮތް އޮތީ އެނގިފައެވެ. ކޮމަންވެލްތުން ޔާމީނަށް ފިޔަވަޅު އަަޅަން ނިންމުމާއެކު ކޮމަންވެލްތުން ރާއްޖެ ވަކިވެ އެ މަޅިން ބޯދަމައިގަތް ގޮތް ރައީސް ނަޝީދަށް ފެނިވަޑައިނުގަތަސް ދެންތިބި މީހުންގެ ހަމަހޭ ހުއްޓެވެ. 

ކޮށްފައިހުރި ކަންކަމާ، އެކައުންޓަށް ވެއްދިހާ ފައިސާ އޭރުވެސް ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. ވެރިކަން ނުލިބިއްޖެ ނަމަ މިއަދު ވަދެ އޮންނަން ޖެހޭނެ ގޮޅި އޭރުވެސް ޔާމީނަށް ފެނެއެވެ. ވީއިރު ޔާމީނަށް ކޮން އިޔޫއެއް ހެއްޔެވެ؟! 

ތަފާތު ގޮތްގޮތުން ބަނދެ ހަފުސްކޮށް ހުކުމް ތަކުން ތާށިކޮށް ޖަލަށްލައި ނޫނީ ރާއްޖޭން ބޭރަށް އަރުވާލެވިގެން ނޫން ގޮތެއްގައި ހުރި ސިޔާސީ ލީޑަރެއް ނެތެވެ.

އައިސީޔޫ އިން އީޔޫއަށް އަދަބު ލުއިވެ، ޖަރުމަނު ފަސްގަނޑުގައި ބޭސްފަރުވާގެ ބަހަނާގައި ފައިޖެހުމާ އެކު ގާސިމްގެ ޞިއްޙަތު ޅަދުވަހަށް ބަދަލުވީއެވެ. ރައީސް  ނަޝީދަށް  އޮތީ  އިނގިރޭސި  ވިލާތުގެ  ރޯޔަލް  ހިމާޔަތެވެ. ދެން ތިބި މީހުން މަގުތައް މަތީ ގަނަތެޅި ހަފުސްވެ ކަރަންޓް މުގުރާލާ އަވަދިވެ، ކަރުނަގޭހުން ފޯވަނީއެވެ. 

ކުރިމަތީގައި އޮތީ ބޮޑު ސުވާލެކެވެ. އެއީ،  ރައީސް ނަޝީދުގެ ހުވަފެނީ ކެންޑިޑެސީގެ އަވާގައި ޖެހިގޮސް ފަހު ވަގުތު އެކަންނުވެ އިތުރު 5 ފަސް އަހަރު އެހާލުގައި ޔާމީންގެ އަތްދަށުވާން ރާއްޖެ ދޫކޮށްލާނީތޯ ނުވަތަ އެއްބަސް ވެވޭ ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރެ އޭރުގެ އަނިޔާވެރި ކަމުން ނެއްޓިގަންނާނީތޯ އޮތް ސުވާލެވެ. 

ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙަށް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް އެރުވީ 2018 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އެމްޑީޕީގެ އާދަޔާ ޚިލާފު ކޮންގްރެހުންނެވެ. އެ ކޮންގްރެހަކީ އުކުޅަހު ބަޣާވާތޭ ކިޔާ ނަންދިން ބަޔަކީ ކޮބައިކަން މިހާރު އެމްޑީޕީ ތެރޭން އެފެންނަނީއެވެ.

މިއުޅެނީ އިތުރު އެއްވެސް ގޮތެއް ވެގެންނެއް ނޫނެވެ. ހުރިހާ އަދާވާތްތެރިކަމާ ހަސަދަ އަދި ފިތުނަވެރި ކަމެއްގެ ފެށުމަކީ ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމް މަށަށް ނުލިބުނު ތަނުގައި އަމުދުން ހިންނަވަރު ކުއްޖަކަށް ލިބުނީއެވެ. އަދި މިހާރު ދެންވާން މިދަނީ މާގޯސް ގޮތެކެވެ. 

ކުޑަރަށެއް ބޮޑުރަށެއް ފަޅު ރަށެއް ނުބަލާ ކުރި ކަންކަމުން އަނެއްކާ އިތުރު ދައުރަކަށް އެހެރަގެން ދޮންވެ ފައްކާވަނީއެވެ. ހިންވަރާ ތަކަން މާރަންދޫ އަދި ފޯއްމުލައް ނޫނީ އައްޑޫ މީހަކު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރަން ބޭނުން ނުވާ ބޭފުޅުން ރާއްޖޭގައި ތިބިކަން ދިވެހިން ދަނެއެވެ. 

އުކުޅަހުން ފެށި ދައުރު ނިމި މި ދަނީ އެމްޑީޕީ ތެރޭން ނުކުތް ބަޔަކު އިދިކޮޅު ޕާޓީއަށް ވުރެ ސަރުކާރަށް ކުރާ ދުއްތުރާ ބޮޑުކޮށްގެން ތިބެއެވެ. ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިބެ ސަރުކާރަށް ގުއިފުރާ ޖެއްސުންކޮށް ވަޒީފާގެ ބިރުދައްކަނީއޭ ގޮވަމުން ބޮޑު މުސާރަ ނަގަނީއެވެ. 

ކުރި ކޮންމެ ވާދައަކުން ބަލިވެ ގޮތްހުސްވެ ނާޗާރުވެ ބޭގަރާރު ވީމާ ތިބެގެން ކުރާ ކަމަކީ މަޖިލިހަށް ޒާތްޒާތުގެ ގަރާރު ހުށައަޅައިގެން ސަރުކާރާ ދިމާ ކުރުމެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ބޮޑު އަޣުލަބިއްޔަތަކުން ކާމިޔާބު ކުރައްވައިގެން ހުންނެވީ ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙެވެ. އެމަނިކުފާނާ ކުރައްވާނޭ  މަޝްވަރާއެއް ނެތް ކަމަށް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހަންމަދު ނަޝީދު ވިދާޅުވީމާ ދެގޮތުން ކުރެ އެއްގޮތެއް ވެއްޖެއެވެ. އެހެންޏާ އެމްޑީޕީ އެއް މިހާރު ނެތެވެ. އެމްޑީޕީ އޮތިއްޔާ އެޕާޓީގެ ރައީސެއް މިހާރަކު ނެތެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމެވެ. އޭރުވެސް ސްޕްރީމްކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ގޮތުގައި ތިއްބެވި ބައެއް ފަނޑިޔާރުންނާ ރައީސް ނަޝީދު ވަރަށް ހިއްޕުޅާ ނުވެއެވެ. ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗުން ބޭރުކުރުމަށް ރައީސް ނަޝީދު އެންމެ ބޮޑަށް އޭރު ބޭނުންވެފައި ހުންނެވީ ފަނޑިޔާރު އަބްދުﷲ ސައީދާއި ފަނޑިޔާރު އަލީ ހަމީދެވެ. އެދޭބެފުޅުން ވަކިކުރެވޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަކޮށްގެން ނޫނީ ރައީސް ނަޝީދަށް ފެނިވަޑައެއް ނުގަތެވެ. އެހެން ކަމުން ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ހަތަކުން ފަހަކަށް ތިރިކުރަން މަސައްކަތްޕުޅު ފެއްޓެވުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ނިންމެވިއެވެ.

އިދިކޮޅު މައިޕާޓީގެ ގޮތުގައި އެމްޑީޕީ އޮވެގެން އެކަން ކުރެއްވުމަކީ އެހާ ފަސޭހަފުޅު ކަމަކަށް ނުވިއަސް އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ގްރޫޕް މެދުވެރިކޮށް އެކަން ކުރެއްވޭތޯ މަސައްކަތްޕުޅު ފެއްޓެވިއެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަކުރާ އިސްލާހު އެމްޑިޕީގެ ޕީޖީ ގްރޫޕް މެންބަރ މަރަދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު އިބްރާހިމް ޝަރީފް (މަވޯޓާ ޝަރީފް ) ލައްވާ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅުވިއެވެ.

އޭރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ކަމެއް ބަދަލުކޮށްވޭވަރުގެ މެޖޯރިޓީއެއް އެމްޑީޕީއަކު ނެތެވެ. އެހެންކަމުން އެ އިސްލާހު ގެންނަން ކުރި މަސައްކަތް ވައިގާ ހިފާ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. އެންމެ ފަހުން އެ އިސްލާހު އަނބުރާ ނެގުމަށް މަވޯޓާ ޝަރީފް ނިންމެވިއެވެ. އެ ވަގުތަކީ ގާނޫނު އަސާސީއަށް ބޮޑެތި ބަދަލު ތަކެއް ގެނައުމަށް ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ބޭނުންފުޅުވެފައި ހުންނެވި ދަނޑިވަޅެކެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ގާނޫނު އަސާސީއަށް ގެންނަން ބޭނުންވެ ވަޑައިގެން ބަދަލުތައް ގެނެވޭ ވަރުގެ އަގުލަބިއްޔަތެއް ރައީސް ޔާމީނަކަށް ވެސް މަޖިލީހުގައި ނެތެވެ. ދަނޑިވަޅު ބައްލަވާ ރައީސް ޔާމީނު ހިޔާރު ކުރެއްވީ ރައިސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ކަންކަން ކޮއްދެއްވައިގެން ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވި ބަދަލުތައް ގާނޫނުއަސާސީއަށް ގެނައުމަށެވެ.

ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ތެރޭގައި ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ބޭނުންފުޅު ނުވާ ބައެއް ފަނޑިޔާރުން ތިއްބެވުމުން ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމަކީ ދެ ރައީސުންނަށް ވެސް އެއްބަސްވެ ވަޑައިގެންނެވޭ ކަމަކަށްވިއެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމަށް އެމްޑީޕީން މަޖިލިހަށް ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްލާހު އަނބުރާ ނެގުން ރައީސް ޔާމީނުގެ އެދިވަޑައިގަތުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ހުއްޓުވިއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ހުންނެވީ އެ މަނިކުފާނު ބޭރު ކުރައްވަން ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގެން ދެ ފަނޑިޔާރަކު ބޭރު ކުރެއްވުމަށް އިންތިހާއަށް ބޭނުން ފުޅުވެފައެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ގާނޫނު އަސާސީއަށް ރައީސް ޔާމީނު ގެންނަވަން ބޭނުންފުޅުވި އިސްލާހުތައް ގެނައުމަށް އެމްޑީޕީގެ ތާއީދު ހޯއްދެވުމަށް ހުޅުވާލެވޭ ދޮރަކަށް ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުން ރައީސް ޔާމީނު ހެއްދެވިއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު އެމްޑީޕީގެ ތާއީދު ބޭނުންފުޅުވި ކަންކަން:

1. އަހުމަދު އަދީބު ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާގެ ނައިބުކަމަށް އައްޔަނު ކުރުމަށް ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާއާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ގެ ނައިބު ކަމުގެ މަގާމުގެ ޝަރުތުގެ އުމުރު 30 އަހަރަށް ދަށްކުރުން
2. އޮނަރަބަލް ގާސިމް އިބްރާހީމަށް ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާގެ މަގާމަށް ކުރިމަތި ނުލެއްވޭނެހެން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމަށް ކުރިމަތިލެވޭ އެންމެ ދޮށީ އުމުރު 65 އަހަރު ކަމުގައި ކަނޑައެޅުން.
3. ފާފު އަތޮޅު ވިއްކުމަށްޓަކާ ބޭރު މީހުނަށް ބިންކޭ ގޮތަށް ގާނޫނު ބަދަލު ކުރުން
4. ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗުން އަލްއުސްތާޒު އަހުމަދު ފާއިޒާއި އަލްއުސްތާޒް މުއުތަސިމް އަދުނާނު ވަކިކުރުން.

ސްޕްރީމް ކޯޓްގެ ފަނޑިޔާރުން ވަކި ކުރުމަކީ މަޖިލީހުގެ ކުޑަ މެޖޯރިޓީ އަކުން ކުރެވޭ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑު ކަމެކެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅު ވިޔަސް އެކަން ކުރެއްވޭ ވަރުގެ މެޖޯރިޓީއެއް ރައީސް ޔާމީނަކަށް މަޖިލީހަކު ނެތެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެކަން ކުރެއްވުމަށްޓަކާ ރައީސް ޔާމީނަށް ފެނިވަޑައިގެން އެންމެ މޮޅުގޮތަކީ ރައީސް ނަޝީދާއެކު ޑީލް ހެއްދެވުމެ. 

ދެ ރައީސުންގެ ޑީލްގެ ދަށުން އެއްބަސް ވެވުނު ކަންކަން:

• ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމަށްދޭ ވޯޓުގެ އަގެއްގެ ގޮތުގައި 88 މިލިޔަން ޑޮލަރ އެމްޑީޕީ މަޖިލިސް މެންބަރުންނަށް ދިނުން
• ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމުގެ އިސްލާހު ހުށަހެޅުއްވި މެންބަރު އިބްރާހީމް ޝަރީފު މެދުވެރިކޮށް މެންބަރުންނަށް ދޭ 88 މިލިޔަން ޑޮލަރު ބެހުން
• އިސްލާހާ ދެކޮޅަށް ތްރީލައިން ވިޕެއް ނުނެރި ވޯޓު ދިނުމުގައި އެމްޑީޕީ ފްރީލައިން ވިޕެއް ނެރުން
• ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ދެ ފަޑިޔާރެއް ބެންޗުން ބޭރު ކުރުމަށް ރައީސް ނަޝީދު އިއުތިރާޒު ނުކުރެއްވުން.
• ކުރިއަށް އޮތްތާ މަޖިލސްގެ ތެރެއިން ނިންމަން ޖެހޭ ކަންކަން ޔާމީނު އެދިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަކަށް ނިންމަން ދަތިވާ މައްސަލަތަކުގައި އެކަމަކަށް އެއްބަސްވެވޭ އަގެއް ދިނުމުން ވޯޓުލުމުގައި އެމްޑީޕީން ތާއީދުކޮށް ފްރީލައިން ވިޕެއް ނެރެ އެ މެންބަރަކަށް ފެންނަ ގޮތަކަށް ވޯޓު ދޭން ފުރުސަތު ދިނުން.
• ރައީސް ނަޝީދަށް އިއްވާފައިވާ 13 އަހަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަން ރާއްޖޭގައި ނުބަހައްޓަވާ ރާއްޖޭން ބޭރަށް ފުރުވާ ލެއްވުމާއި 2018 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ރަޢީސް ޔާމީނަށް ކާމިޔާބު ވެއްޖެނަމަ ރައީސް ނަޝީދު މިނިވަން ކޮށްދެއްވުން.
• 2023 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ކުރިން ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ދައުލަތް ހިންގުން ބަދަލު ކުރުން

ދެރައީސުންގެ ޑީލުގެ ނަތީޖާ:

• ސްޕްރީމް ކޯޓުގައި އޭރު ތިއްބެވި އެންމެ އިތުބާރު ހުރި 2 ފަނޑިޔާރުން ކަމަށް ބެލެވޭ އަހުމަދު ފާއިޒާއި މުއުތަސިމް އަދުނާނު ފަނޑިޔާރު ކަމުން ދުރުކުރުން.
• ރައީސް ކަމާއި ނައިބުރައީސްކަމަށް ކުރިމަތިލެވޭ އެންމެ ހަގު އުމުރާ އެންމެ ދޮށީ އުމުރު ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވި ގޮތަށް ކަނޑައެޅިގެން ދިޔުން.
• އަހުމަދު އަދީބު ނައިބު ރައީސްކަމަށް އައްޔަނު ކުރެވިގެން ދިޔުން
• ގާސިމް އިބްރާހީމަށް ރައީސް ކަމަށް ކުރިމަތި ލެއްވުމުގެ މަގު ބަންދު ކުރުން.
• ފާފު އަތޮޅު ވިއްކާ ލެވޭނެހެން ބިން ވިއްކުމުގެ އިސްލާހު ފާސްވެގެން ދިޔުން
• ޔާމީނުގެ ރިޝްވަތުގެ މަޅީގައި އެމްޑީޕީގެ ލީޑަރޝިޕާއި ޕީޖީ ގްރޫޕް ތަކުރާރުކޮށް ޖެހި އެމްޑީޕީގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ވެލިއުސް ގެއްލި ވައްކަމުގެ އިނގިލި ދިއްކުރުމުގެ ދޮރު ހުޅުވުން.
• ރައީސް ނަޝީދާއި އެމްޑީޕީ އިސް ސަފުގާ ތިއްބެވި އެތައް ބަޔަކަށް އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުން ގިނަ އަދެއްގެ ފައިސާ ލިބުން 
• ރައީސް ނަޝީދު ޖަލުން ވީއްލި ބޭރަށް ފުރާ ވަޑައިގަނެވޭނެ ގޮތް ހަމަޖެހިގެން ދިޔުން.
• އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތުގެ ތަހުގީގުތަކާއި ޝަރީއަަތް ތަކަށް ހިޔަނި އެޅުން.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އޭނާގެ ވާޖިބުތައް އަދާ ކުރުމަށް އިސްކުރާ ސިޔާސީ ވެރިން ވެސް ވާންޖެހެނީ އީވާ ބުނާ ބަޔަކަށެވެ. އެމީހުން ކުރާން ޖެހެނީވެސް އިވާމެން ބުނާ ކަންކަން އީވާމެން ބުނާ ގޮތަކަށެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ވެސް ވާންޖެހެނީ އީވާމެންގެ ގޮނޑިކޮއްކޮ އަކަށެވެ. އީވާމެން ބުނާ ގޮތުން ހީވަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ހޮވާފައި އެހުރީ އީވާމެން އެކަނި ވޯޓު ދީގެންހެނެވެ. ނުފޫޒު ފޯރުވަން އުޅުނަސް ބޮޑުވަރެވެ.

ރައީސް ސާލިހަކީ އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި ރައީސް ކަމަށް އިސްވެ ހުންނެވި ބޭފުޅެކެވެ. އެމްޑީޕީއާއި އެނޫން އެތައް ބަޔަކު ވޯޓު ދީގެންނެވެ. ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުގެ މައި ޕާޓީއަކީ އެމްޑީޕީކަން އެކަކަށްވެސް ނޯޅެއެވެ. ހޮދު ރައީސް ސަރުކާރު ހިންގަވަނީ އެމްޑީޕީގެ މަސްލަހަތުތައް ހިފަހައްޓަވައިގެން އެ ގޮތުގެ މަތީންނެވެ.

ހަމަ ތެދެކެވެ. ސަރުކާރު ހިންގާ މައިޕާޓީ އެމްޑީޕީ ހިންގަނީ އަސާސީ ގަވައިދަކާއި ކޮންގްރަސްއިން ކަނޑައަޅާ ގޮތަކަށް ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުންތަކާއެއް އެއްގޮތަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި އެމްޑީޕީ ތަމްސީލު ކުރަނީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕެވެ. އެ ގްރޫޕްގެ މެޖޯރިޓީ ވެސް އޮތީ ސަރުކާރާ އެކުއެވެ. ސަރުކާރު އެމްޑީޕީ ވާނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރު ހިންގަވަނީ އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ލަފަޔާ އިރުޝާދާއެކު ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުތަކާއި ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ތާއީދާއި އެއްބާރުލުން ލިބިގެންނެވެ. އަމްދުން އެމްޑީޕީގެ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕާއި ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުންތަކާ ހިލާފަށް އެމްޑީޕީގެ ނަމުގައި ސަރުކާރުން އެއްވެސް ކަމެއް ނުހިންގައެވެ. އެނޫން ގޮތަކަށް އެމްޑީޕީގެ އެއްވެސް ކަމެއް އަދި ސަރުކާރުގެ ކަމެއްވެސް މިހާރަކު ނުހިނގައެވެ. ހިންގާކަށް ނުވެސް ޖެހެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ކަންކަން ހިނގަނީ މެޖޯރިޓީ އޮތް ގޮތަކަށެވެ. އަންނިއާއި އީވާއާއި އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން އުޅޭ ބައިގަޑެއް ރުހޭހާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. 

އިވާ ވިޔަސް އަންނި ވިޔަސް އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީއަށް ޖެހޭނީ ތަބަވާށެވެ. ހޮދު މުހުތާރު ނުފޫޒެއް ޑިމޮކްރެޓިކް ވެއްޓެއްގައި އީވާ މެންނަކަށް ވެސް އަބަދަކު ނުހިންގޭނެއެވެ. ނުފޫޒާ ބާރުން ކަންކަން ކުރައްވަނީ ރައީސް ސާލިހެއް ނޫނެވެ. ނުފޫޒާ ބާރުން ކަންކަން ކުރަން ބޭނުންވެ ނުކުރެވިގެން ތިޔަ އުޅެނީ އީވާމެނަށެވެ. އެ ދުވަސް އެމްޑީޕީގައި މާޒީވެ ހިނގައްޖެއެވެ. އީވާމެންގެ ގޮށްމުށުގެ ވަކިތަކުން އެމްޑީޕީ މިހާރު އޮތީ މިނިވަންވެ މެޖޯރިޓީގެ ބާރުވެރިކަމުގެ ދަށަށް ގޮސްފައެވެ.

ފިސާރި ތެދެކެވެ. ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްކޮށް ފަސާދައާއި ކޮރަޕްޝަންގެ ވާހަކަ އީވާމެން ނުދައްކާށެވެ. ސަރުކާރަށް އިނގިލި ދިއްކުރާ ކޮންމެ ފަސާދައަކާއި ކޮރަޕްޝަނެއްގެ ފަހަތުގައި އިވާމެންގެ ބައިވެރިވުން އޮތްވަރު ދާދި އަވަހަށް ފެންނާނެއެވެ. ވަގުހަންލައިގެން އަބަދަކު ނޫޅެވޭނެއެވެ. ފަރިތަ ދުލެއް އޮތުމުން ތިބިއްޔާ ތިބި ބަޔަކު ބަދުނާމުކޮށް ވަގުމަތި އަޅުވާ ހެދުނު ދުވަސް މިދަނީ މާޒީ ވަމުންނެވެ. ތިމަ ތިމާމެން ކުޅަހާ ކަންކަމާއި ހިންގިހާ ޖަރީމާ ރައްޔިތުންނަށް ތިލަވެ ހަގީގަތް ހާމަވުމުން ވެސް ލަދެއް ހަޔާތެއް ނުހުންނާނެކަން އެނގެއެވެ.

ދެހާސް ބާރާގައި އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންގެ އަދަދު އެނގޭ ހެއްޔެވެ. ފަނަރަހާސް ހަމައެއް ނުވެއެވެ. 2008 ގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ނަޝިދަށް ލިބުނީ އަށް ހާހެއްހާ ވޯޓެވެ. އެއީ އޭރުގެ ވޯޓިންްގ ޕޮޕިއުލޭޝަންގެ ފަސްޕަސެންޓް ހަމަ ނުވާ މިންވަރެކެވެ. އެކަމަކު 2008 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. މިހާރުވެސް ދިޔާނާ ތިޔަ ޖެހީ އެ ޒާތުގެ ހިސާބެވެ.

ރައީސް ސާލިހަކީ ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ހަޔާތުގައި އެއްބުރުން 68 އިން ސައްތައިން ރައީސް ކަމަށް އިސްވި ފުރަތަމަ މީހާއެވެ. އެ މަނިކުފާނުގެ ފަހަތްޕުޅުގައި އަދިވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ފުރިހަމަ މެޖޯރިޓީ އެބަ އޮތެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހާއި ކޮންގްރެސްމަނުންގެ ފުޅާ އަގުލަބިއްޔަތު އެބައޮތެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުގައި ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް އިތުރުކޮށްދީ ދުވަހަކު ނުދެކޭ ލުއިފަސޭހަ އެ މަނިކުފާނު ވަނީ ރައްޔިތުންނަށް ހޯއްދަވާ ދެއްވާފައެވެ. މިހުރީކީ ސަމާސާ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. 

މާ ބާރެއްލާފައި އެމްޑީޕީން ބަޔަކު ވަކި ކޮށްގެން ނަޝީދަށް ވޯޓު ތަކެއް ގެއްލުވާލި ވާހަކަ ތިޔަ ދައްކަނީ ކޮން އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ހެއްޔެވެ. 39000 މެންބަރެއް އެމްޑީޕީ ވަކިކޮއްގެން ދިޔާނާމެން އަނގަ ދިޔާކުރާއިރު އެ ހުރިހާ މެންބަރުންނަކީ ވެސް އެހެން ޕާޓީ ތަކުގައި ރަޖިސްޓްރީ ވެފައި ތިބި ބައެކެވެ. އެ ހުރިހާ އެންމެންނަކީ ވަކިނުކޮށް ތިބި ނަމަ ރައީސް ސާލިހަށް ވޯޓު ދޭނެ މީހުން ނޫން ކަމެއް ދިޔާނާމެނަށް އެނގެނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. ނޫނީ އެ އެންމެން ރައީސް ނަޝީދަށް ވޯޓު ދޭނެކަން އެނގޭ ގޮތަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ.

އެންމެ ފަހުން އޮތް ޗެއަރޕާސަން އިންތިހާބުގައި ރައީސް ނަޝީދު ތާއީދު ކުރި އިމްތިޔާޒް ފަހުމީ ފޭލިވީ އެބުނާ ވަކިކުރި 39000 މީހުން އެމްޑީޕީ މެންބަރުން ގެ ގޮތުގައި ތިއްބައެވެ. އިދާރީ ކޮންޓްރޯލް ނަޝީދު އަތުގައި ފުރިހަމައަށް އޮއްވައެވެ. އަނެއް ކޮޅުން އެންމެ ފަހުން އޮތް ދައިރާ ރައީސުން ހޮވުމުގެ އިންތިހާބުން ވެސް ނަޝީދުގެ ހުރިހާ ކެންޑިޑޭޓުންހެން ފޭލިވީ އެ 39000 މީހުން ޕާޓީގެ ދަފުތަރުގައި އޮއްވައެވެ. އެހެން ކަމުން ދިޔާނާމެން ތިޔަ ދައްކަނީ ފުލެއް މެދެއް ބިތެއް ނެތް ވާހަކައެކެވެ.

އެނގޭ ހެއްޔެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން މީހުން މިނާނީ އެ މީހެއްގެ އެކަނި ބުރަދަނަކުން ނޫނެވެ. އެ މީހާގެ ވަށައިގެން ތިބީ ކޮންބައެއްކަމާއި އެ ބައަކާ ގުޅިލާމެހިފައި ތިބީ ކިހާ މީހުނެއް ކިހާވަރަކަށް ކަން ނޭގި ސިޔާސީ ގޮތުން މީހެއްގެ ބުރަދަން ބެލީމާ ވާގޮތް ވެފާ ތިބި ލައްކަ ސިޔާސީ ފޭލިޔަރުން އެބަތިއްބެވެ. ދިޔާނާއަކީ އޭގެ ތެރެއިން އެކެކެވެ.

ސިޔާސީ  ބޭނުމަށް  ސަރުކާރާ  ދެކޮޅަށް  ނެރެން   ގިނަ  ދިވެހިން  ދަހިކޮށްކާނެ  އެންގަޑެކޭ  ހީކޮށް  ޕީޕީއެމުން  އުފެއްދި  ކުލަ  އުފެއްދުމަކީ  އިންޑިއާ  އައުޓް  ކިޔާ  ވަތަނީ  ދެލަފްޒެވެ.  ފުލެއްބިތެއް  ހަގީގަތެއް  ނެތަސް  ލައްކަ  ބޮޑު  ވާހަކައެކެވެ.  އަމިއްލަ  ސިކުނޑިން  ވިސްނަން  ކަންނެތް  މީހުން ،  ސިޔާސީ  މީހުން  ނެރޭ  މިފަދަ  ހީލަތުގައި  ބެދޭލެއް  އަވަސް  ވާނެއެވެ.  އިސްލާމް  ދީނާ  ވަތަނާ  ގައުމާ  ދީނޭ  ކިޔައިގެން  އަތުރާލާ  ބަސްތަކުގެ  އަވާގައި  ޖެހޭ  މީހުން  އުޅެއެވެ. 

މިފަދަ  ވާހަކަ  ތަކާ  ބަސްތައް  ނެރޭ  މީހުންގެ  ކިބައިގައި  ދީނަށް  ހުރުމަތެއް  ގައުމަށް  ލޯތްބެއް  ނެތްކަން  އެނގޭނީ  ވެސް  އެކަންކަމާ  މެދު  ވިސްނާލިއްޔާތާއެވެ.  ނުވިސްނާ  ތިބެ  އިވޭ  ބަސްތަކަކަށް  ވަޖިދުވެގެން  ދުއްވައިގަތީމައި  އަނގަވަތަށް  ވެއްޓި  ލިބޭ  ހުރިހާ  ގެއްލުމެއް  ލިބެނީ  ޚުދު  ތިމާ  އަށާ  ތިމާގެ  އާއިލާ  އަށެވެ.  މީގެ  އެންމެ  ތާޒާ  މިސާލަކީ  ޕީޕީއެމްގެ  ސަމަދު  ބެއަށް  މިފަހުން  ޖެހުނު  ދަތުރެވެ. 

ވެރިކަމުގައި  ހުރެ  އިންޑިއާ  އާ  ހެދި  މޮޔަވެ  ފުރަމާނަ  ދަތުރުކޮށް  ބޮޑު  ވަޒީރު  މޯދީއާ  ކަރާ  ކަރުޖައްސާ  ގުޅުން  ބަދަހި  ކުރީ  ޔާމީން  ކަމެއް  ސަމަދޭބޭ  މެން  ވިސްނާކަށް  ބޭނުމެެއް  ނުވިއެވެ.  ވެރިކަން  ގެއްލުމުން  ސަރުކާރާ  ދެކޮޅަށް  މަގުތަކަށް  މީހުން  ގުޅަޖެއްސޭނެ  މޮޅު  ބަސްތަކެއް  ކަމަށް  ބަލާ  އިންޑިއާ  އައުޓޭ  ކިޔާ  އެއޮށް  ބޮޑު  ގައުމާ  ދެކޮޅަށް  ހަނގުރާމަ  އިއުލާން  ކުރީއެވެ. 

ޑޮކްޓަރުންނާ  ޓީޗަރުންނާ  ނަރުހުންނާ  ދެންވެސް  ރާއްޖޭގައި  ހިދުމަތް  ކުރަން  ތިބި  އިންޑިއާ  ރައްޔިތުން  ހާރުވާ  ލަދުގަންނަވަން  ސަމަދޭބެމެން  ރޭނިދި  ނުނިދައެވެ.  ބޭރު ގައުމެއްގައި  ތިބި  ދިވެހިންނާ  ދެކޮޅަށް  އެ ގައުމުގެ  ބަޔަކު  އެހެން  ނުކުތީމާ  ގަންނާނެ  ބިރާ  ލަދު  ސަމަދޭބެ  މެން  ހިތަކަށް  ނުގެނެވެއެވެ. 

ލަދެއް  ނެތިގެން  ނުކުމެ  އުޅޭ  އިރު  އޭގެ  ސަބަބުން  އިންޑިއާގައި  ދިރި  އުޅޭ  ދިވެހިންނަށް  އަތުވެދާނެ  ނުރައްކަލުގެ  ބޮޑުކަމެއް  ވެސް  ނުވިސްނައެވެ.  ދުނިޔޭގެ  ހުރިހާ  ތަނެއްގައި  ވެސް  ހަރުކަށި  ވަތަނީ  ހައްދު  ފަހަނަ  އެޅި  މީހުން  އުޅެއެވެ.  އިންޑިއާ  އިން  އޭގެ  ބަޔަކު  ލައްވަ  އެތަނުގައި  ދިރިއުޅޭ  ދިވެހިންނަށް  ހިތާމައެއް  ކުރިމަތި  ކުރުވަން  ލައްކަ  މަސައްކަތް  ސަމަދުބޭމެން  ކުރިއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖެ  އައުޓްކޮށް  ދިވެހިންނަށް  އެވަރަށް  ކުޑަމީސް  ކުރާ  އިންޑިއާ  ޕީޕީއެމްގެ  ދާއިރާ  ރައީސަކު  ބޭހަށް  ރާއްޖެ  އައިނަމަތާއެވެ. 

ގައުމޭ  ކިޔާ  ނުކުމެ  އުޅޭ  އިރު  ހުރި  ހިތްވަރެެއް  އަޒުމެއް  ނެތެވެ.  ފިނި  ގަދަ  ކޮޓަރިއެކޭ  ބާރަޖާ  ގަނޑެކޭ  ކިޔާ  ޝަކުވާ  ބަނދެ  ރޮއެ  ހޭރުނީ  އެވެ. 

ގައުމީ  ދިދައެއް  ހިފައިގެން  އެއަރޕޯރޓަށް  ބަލާދާނެ  ޕާޓީގެ  ވެރިޔަކު  ނުވިއެވެ.  އެވަރުން  ވެސް  ބުނީ  ގެއްލުމުގެ  ބަދަލު  އިންޑިއާ  އިން  ދޭންޖެހޭ  ވާހަކައެވެ. 

ސަމަދޭބެ  ރަންކޮޅާއެވެ.  ތިޔަ  ޖެހުނު  ދަތުރުން  ގެެއްލުމުގެ  ބަދަލު  ހޯދަން  ބޭބެއަށް  ތިޔަ ލަގާ  ދިން  ޕީޕީއެމްގެ  ސެނެޓަށް  ދާށެވެ.  އެންމެ  ކައިރިން  ބާރަށު  ސުޖާއެވެ. ނައިފަރު  ސިޔާމާ  ތުރާކުނު  ސައީދާ  މޭޔަރު  މުއިއްޒާ  އަދުރޭ  އަތުން  ބަދަލު  ހޯދާށެވެ.  އެއީ  އެމީހުން  ކަލޭމެންނަށްދޭ  ލަގާއެވެ. 

ޔާމީން  އަތަކުން  އެއްޗެއް  ނުލިބޭނެ  އެވެ.  ހުރިހާ  ރުފިޔާ  އާ  ޑޮލަރު  އުކުޅަށް  ޖަހައިގެން  ދައުލަތަށް  އެނުދީ  އޭނާ  އެއޮތީ  11  މައްޗަށް  11  އަށް  ކޮލިފައި  ވެގެން  މާފުށީ  ޖަލުގައެވެ.  ސަމަދުބެމެން  ގޭނި  ހުސްވާ  އިރު  ހުރިހާ  މޮޅެއް  އެމީހުންނަށެވެ.

ބޮލަށް ބެރި ވެއްޓި ކުޅެން އުޅުނު ކުޅިން ހަރުތާކު ނުޖެހި ބޯޅަދަޑުން ސިޔާސީ ދަނޑަށް ފުންމާލީމާ ވީ ވަކި ކޮން މޮޅެއް ހެއްޔެވެ. ހޯދަން އުޅުނު މޮޅު ނުލިބި މާފުށީ ޖަލު ގިބުލަޔަށް ހަދައިގެން ފުމެ އެރިޔަސް ކުރާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ޓްވިޓަރ އަތްގަނޑުން ދޭތެރެއަކުން ފެން ނުހިފުނަސް ވާހަކައެއް ބުނެލައިގެން މޭ ހެޔޮކޮށް ލެވޭތޯ ބަލާށެވެ. މީހުނަށް ޓޮމަކީވެސް އުޅޭ މީހެއްކަން އެނގޭނެ ތާއެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ޓޮމްމެން ކިޔާ ލަވަޔަކާ ބެރެއް ދިމައެއް ނުވެއެވެ. މިދާކަށް ދުވަހު އެމްޑީޕީ މީހަކަށް ވުރެ އެމްޑީޕީ ވެގެން ކަރުން ނާރު ނަގާފައި އުޅުނީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. އުފަންކުރި މައިމީހާއަށް ވުރެ އަންނި ދެކެ ލޯބިވެގެން ހީވީ ލަވައެއްގެ ހަމަޔަށް ކޮރުލާ ލަނގެރި ފަޓަންނީން ތަކެއް ހެންނެވެ. ކަނިފުށި ކަލޭގެ ޖެހި ކޮކަޑިއަށް ވީވަރުވެސް ނުވެ ޓޮމް ބޮލަށްވެސް އެރީ ތެލެއް ނުން ހެއްޔެވެ.

އަނެއްކާ މިހާރު ތިޔަ ދައްކަނީ ހުރާސާނުގައި ޗޭނު ޖަހާފައި އޮތް ދައްޖާލު ދޫކޮށްލާ ވާހަކަ ކަހަލަ ވާހަކަ އެކެވެ. ގާސިމޭ ނަޝީދޭ ނުކިޔާ ބަޅުރުއް ދަށުން ޓިކެޓް ވެއްޓޭތޯ ގުދަށް އޮވެބަލާށެވެ. ފަހަރެއްގައި ލައްވާލަފާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމުގައި އެ ހުރިއްޔަކީ ވެސް ޓޮމާއި ޓޮމްގެ އައުވާނުންގެ ވޯޓަކުން ނޫނެވެ. މާމިގިލީ މީހަކަށް ގާސިމް ވިޔަކަސް މަހިބަދޫ ތޯރިގަކަށް ގާސިމް އިބުރާހީމްގެ ސިޔާސީ މިސްރާބު ހުރި ގޮތެއް ނޭނގޭނެއެވެ. ނުވެސް އަންގާނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ އުޑި އަނބުރަނީކީ ޓޮމްއާއި ޕީޕީއެމަކުންނޫނެވެ. ޓޮމްމެން މިހާރު ކުރާންވީ ކަމަކީ މާފުށީ ޖަލުވަށާ ވާތާވަންދެން އެނބުރުމެވެ. ރައީސް ސާލިހު ދެވަނަބުރަށް ދޭތޯ ނުދޭތީ ބަލަން އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ. އިބޫ ދެވަނަ ބުރަށް ދިޔުމާއި ނުދިޔުން އޮތީ ޓޮމްގެ ބަނޑުވަލަކު ނޫނެވެ. އަދި އެހެން މީހެއްގެ ބަނޑުވަލަކުވެސް ނޫނެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ވެތުވެ ދިޔަ ހަތަރު އަހަރު ކުރެވިފައި ހުރީ އެއްކަމެއް ދެކަމެއް ނޫނެވެ. އުނގޫފާރު އިންޖީނުގެ ފެނަކަ ކޯޕަރޭޝަނާއި ހަވާލުވީ ދުވަހު ޕޯޑިއަމުގައި އަނގަފުޅާކޮށްފައި ދެއްކި ވާހަކަ ވައްޑެ ހަނދާނެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުގައި ކުރެވިފައި ހުރި ކަންކަމާއި ކުރެވެމުންދާ ކަންކަން ލޮލަށް މިރުސްފެން އެޅިފައި ނެތިއްޔާ ފެންނާނެއެވެ. ފައުޅުކަން ބޮޑުކޮށް ފެންނަން ހުންނަ ކަންކަން ދެކިފެނި އަތުން ހިފީމާ މޭކަރާ ހަސަދަވެރި ވިޔަސް ވީކަމެއް ނުވާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ގައުބިހެއް އެޅިގެން އުޅެނީއޭ ކިޔާ ވާހަކަ ދައްކަނީ ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތީމައެވެ. https://twitter.com/waddey_/status ވައްޑެމެންގެ ފެންވަރަކީ އެއީއެވެ.

ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ އުނގޫފާރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު މުހައްމަދު ވަހީދު (ވައްޑެ) އަށް ވެސް ވެގެން މި އުޅެނީ އެކަހަލަ ގޮތެކެވެ. ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ އިހުސާސަށްވުރެ ވައްޑެއަށް މުހިންމީ އަންނިއެވެ. ވާނީ އެހެންތާއެވެ. އެމްޑީޕީއާއި ދެކޮޅަށް ހަމަރޯޅިގައި ލިޔަން އުޅެނިކޮށް އަންނިއާއި ހަމައިން އެމްޑީޕީ ފެނިއްޖެއެވެ.

އެމްޑީޕީ އުފައްދަން އެތައް ބަޔަކު ކުރަމުން އައި މަސައްކަތްތައް ހަމަރޯޅީގައި ފުރައްސާރަ ކުރަން އުޅުނު މީހަކަށް ނޭނގޭނެއެވެ. ފެންނާނީ ތިމާ ދެކޮޅުގައި ފުށް ޖައްސައިގެން ގެނެސް ގޮނޑިއެއްގައި ވަޑުވައި ދިންކަމަށް ހީކުރާ މީހާއެވެ. އެކަމަކު ވަކި މީހަކަށް ވުރެ އެމްޑީޕީ މާބޮޑެވެ. މީހާގައި ހަސް ނެތުމުން މީހެއްގެ ތޮއްވަރީގައި ހުރެ ނަށާ މާގަނޑަކަށް ހެދުނަކަސް ޑަރުހީވާ މީހަކު މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ.

ވުޖޫދުގައި ނެތްރަށެއް ހިއްކާ ކުޑަގިރި ޕިކްނިކް އައިލެންޑް މިއަދު މި ސަރުކާރުން ނުހުޅުވާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުން ކުޑަގިރި ހިއްކާ ކުޑަ ބަޑޮސް ނެތްތަން މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ފޫބައްދާ ދިނީ ވައްޑެމެން އެގޮތަށް ފުރައްސާރަކޮށް ޕާޓީއަށް ހަރާން ކޯރުވަމުން ދަނިކޮށެވެ. ގައު ނަމަވެސް ބިހެއް އެޅޭނީ އެޅޭނެ ބިހެއް އޮތް ކުކުޅަކަށެވެ.

ގިނަ ކެޔޮޅުން ތަކެއް އުފެއްދި ހިންނަވަރުގެ ދިވެހި މާކެޔޮޅަށް ވައްޑެ ބުނިހެން ދިވެހިރައްޔިތުން އިތުބާރު ކުރެއެވެ. ހިންނަވަރު މާކެޔޮޅު ކަތި މިސްރާބަކަށް ގައުމު ނުގެންދާނެ ކަމަށް ވައްޑެ ބުނިހެން ރައްޔިތުން ޔަގީން ކުރެއެވެ. ވައްޑެމެން ތިޔަހެން އަތަށް އޮޅުވާލައިގެން ކަންވާރުބޮޅު ނުފިލުވެގެން އުޅެނިކޮށް ހިންނަވަރު މާކެޔޮޅު ދެ ފަހަރަށް ރަސްއައިނަށް އަރާ ހައްސަބައިގެން ލަފާތަން ދެކެން ތިބޭށެވެ. ރައީސް ސާލިހު ދެވަނަ ދައުރު ނަގާނީ ވައްޑެމެން ކިހިލި ޖަހައިގެންނެވެ.

ސިޓީކައުންސިލްގެ ރަސްމީ ދަފްތަރުގައި ނުހިމަނާ ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ފަންސަވީހަކަށް މީހުނަށް މުއިއްޒު ހަރަދު ކުރަނީ ކީއްވެކަން ޕީޕީއެމްގެ ސެނެޓަރަކު އިތުބަރާއެކު ހީރަސްއަށް މައުލޫމާތުދިނެވެ. ސެނެޓަރ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި މުއިއްޒު މިކުރައްވާ މަސައްކަތަކީ ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް މުއިއްޒަށް ފޮރޮޅާލުމަށް ކުރެވޭ ހީލަތްތެރި މަސައްކަތެކެވެ. މުއިއްޒު ގެންގުޅުއްވާ ކޮންސަލްޓަންޓުންގެ ތެރޭގައި ޕީޕީއެމްގެ ބައެއްސެނެޓަރުންނާއި ދާއިރާ ރައީސުން ފަދަ ބޭފުޅުން ހިމެނެއެވެ. 

ދައުލަތަށް އޮޅުވަލައިގެން ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ސިޓީކައުންސިލަށް ފަންސަވީހަކަށް ކޮންސަލްޓެންޓުން ބޭނުން ވަނީ ކީއްވެކަން އެލްޖީއޭއާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލަށް އެގެން ޖެހެއެވެ. އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް މަލޭސިޓީ ކައުންސިލްގެ ފުރިހަމަ މާލީ އޮޑިޓަކާއި ޕާފޯމިން އޮޑިޓެއް ހަދަން އެބަޖެހެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަމުގެ ހުވަފެން ދެކި ޕީޕީއެމްގެ ރޫހާވެސް ހިލާފަށް ރައީސް ޔާމީނަށް ސެނެޓުން އަރުވާފައިވާ ރިޔާސީ ޓިކެޓެއް ޖަހައިގަންނަން މުއިއްޒު ކުރާ މަސައްކަތް ހުރީ މެކުހުގައެވެ. ކައުންސިލްތަކާ ގުޅުން އުފެއްދުމުގެ ނަމުގައި ރަށްރަށުގެ ކައުންސިލަރުންނާ ބައްދަލުކޮށް ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ރައީސް ޔާމީނަށް ދީފާ އޮތް އޮތުން ބާތިލުކޮށް ރިޔާސީޓިކެޓް މުއިއްޒަށް އަނބުރާލާފައި ނޫނީ މުއިއްޒު ނޭވާލާނެ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ.

ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ކޮންމެ މީހަކަށް ލިބުނަސް ފަރުވާލެއް ނެތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ކޮންމެ މަހަކު 25 މީހުނަށް ދައުލަތުގެ ފައިސާ ހަރަދުކުރާ ކުރުމަކީ ކުޑަ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އާއްމު ހިދުމަތުން ބޮޑު އަގުނަގާ ނިޒާމުން ބޭރުން ވަކިބަޔަކަށް ދައުލަތުގެ ފައިސާ ހެދަކުރުމަކީ ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ. ދައުލަތުގެ މަލީ ސިޔާތާއި ހިލާފަށް ހިޔާވަހިކަމަށް ދޫކޮށްފައިވާ ފްލެޓް ތަކުން ވަކިބައެއްގެ ޖުރުމަނާ މާފުކޮށްދީ ހެދުމަކީ ގާނޫނީ ކުށެކެވެ. ދައުލަތަށް ލިބެންޖެހޭ އާމްދަނީއެއް މާފުކޮށްދިނުމާއި ކަނޑާލުމަކީ ވަކި ހަމަތަކެއްގެ މަތީން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލިބިދީފައި އޮންނަ ބާރެކެވެ. ދައުލަތުގެ މާލީ މަސްލަހަތެއް އޮތްކަމެއް އަމްދުން ރައްޔިތުންނާ ސީދާގުޅިފައި ހުންނަ މާލީ ކަންކަން ދައުލަތުގެ ސިޔާސަތާ އެއްގޮތަށް ނޫނީ ކުރުމުގެ ހައްގެއް މޭޔަރަކަށްވެސް ނުއޮންނާނެއެވެ.  

ޕީޕީއެމަށް ޔާމީނު މުހިންމުވާ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑަށް ޕީޕީއެމް ވެރިކަމުގައި އޮތުން އެމީހުނަށް މުހިންމެވެ. ދައުލަތް އަނެއްކާވެސް ދަވާލުމާއި ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމަށްޓަކާ ވެސް ޕީޕީއެމް ވެރިކަމުގައި އޮތުން މުހިންމެވެ. އިތުރު ފަސް އަހަރު ވަތަކުތޯ ނުޖެހިފައި މަގުމަތީ ތިބޭކަށް ޕީޕީއެމް ވެސް ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އިންތިހާބާ ބެހޭ ގާނުތައް ހުރި ގޮތުން އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ޔާމީނަށް ލިބުމަށް ވުރެ ނުލިބުން ގާތެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ބުނާ އުންމީދުވާރަކަށް ވުމުގެ ޝަރުތު ގެއްލުމުގެ ކުރިން ޔާމީނުގެ ވަކީލުން އެދޭ ގޮތަށް ހައިކޯޓުން ޔާމީނު ދޫވުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ކުޑައެވެ. އެހެން ކަމުން ޕީޕީއެމް ދެވަނަ ވިސްނުމެއް ނުހޯދައެއް ނުތިބޭނެއެވެ. ޔާމީނު ނޫން އެހެން ގޮތެއް ހޯދާނެ ކަންގައިމެވެ. 

އެގޮތަކީ ޔާމީނަށްވެސް ބަލައިގަނެވޭ ގިނަ މެންބަރުގެ ރުހުން ހޯދޭވަރު އިތުބާރު ހުރި މީހަކު ހޯދާ ނިންމުމެވެ. ޔާމީނު ނެތިއްޔާ ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓަށް ފެންބޮވާފައި ތިބި ގިނަ ބަޔަކު ތިބިކަން ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. އެހާލަތު އަންނަން ދެން ޓިކެޓް ބޮނޑިކޮށްގެން ޔާމީނު އެ ހުންނަނީ ވަގުތު ޖެހެން ދެނެވެ. ވަގުތު ޖެހުމުގެ ކުރިން ޔާމީނު ނޫން އެހެން ގޮތެއް ހޯދަން ކުޑަ ފުރުސަތެއް ދިނަސް އެކަކު އަނެކަކަށް ނޮޅާ ހަފާ ކަށިކާނެ ކަން ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. އެކަމާ ހެދި ޕާޓީ ބައިބައިވެ ވެރިކަން ނުލިބި ޖަލުން މިންޖު ނުވެ އޮންނާކަށް ޔާމީނެއް ނެދޭނެއެވެ. 

ޕިޕީއެމުން ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއެއް ބާއްވައިފި ނަމަ އެކަކު އަނެކަކަށް ބުއިކަލަޔާ ކޭކަލަ ގޮވާ ނޯށުން ރޮއްވީހެވެ. މުއިއްޒާއި ޖަމީލާއި ސައީދާއި ވަހީދު ފަދަ ކިތަންމެ ބަޔަކު ޓިކެޓައިގެން ބުމަރެއްހެން އެނބުރި ގަންނާނެއެވެ. އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ރަސްމީކޮށް ތިލަވެ ހާމަކޮށްފައި ނެތަސް ޕީޕީއެމުން ވާދަކުރާނެ ކެންޑިޑޭޓު ވަނީ ކަނޑައެޅިފައެވެ. 

ސައޫދީ ޕްރިންސް މުހައްމަދު ބިން ސަލްމާންގެ ހުށަހެޅުން ޔާމީނު ވަނީ ލޮލުން ބޮލުން ގަބޫލުކޮށްފައެވެ. 2018ގައި އެމްޑީޕީއަށް ދިމާވި ހާލަތު މި ފަހަރު ޕީޕީއެމަށް ދިމާނުވެ ނުދާނެ ކަމަށް ޔާމީނު ގަބޫލު ކުރެއެވެ. އެހެން ކަމުން ޔާމީނު ނެތް ހާލަތު ޕީޕީއެމަށް ދިމާވެދާނެ ކަމަކުން އަރައިގަތުމަށް ޕްލޭން ބީ ޔާމީނު އަތުގައި އެބައޮތެވެ. 

ޕީޕީއެމަށް ޔާމީނު ނޫންގޮތަކީ ޕްރިންސް މުހައްމަދުގެ ޕެކޭޖެވެ. އެ ޕޭކޭޖުގައި ރިޔާސީ ކެންޑިޑެޓަކީ ޑރ. ވަހީދެވެ. ރަނިން މޭޓަކީ ޑރ. ޝަހީމެވެ. ޕްރިންސް މުހައްމަދުގެ ޕެކޭޖް ޔާމީނަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ސަބަބުތައްވެސް ސާފެވެ. 

• ކެންޕޭނަށް ބޭނުންވާ ފައިސާއާއި ސައުދީ ޕްރިންސް ޖާމިނުވުން 
• ބައިނަލް އަގުވާމީ ގުޅުންތައް ވަރުގަދަވުމާއި އެކު ޔޫރަޕާ އަރަބި ދުނިޔެއާއ ގާތްވެވޭ ވަރުގެ ދެމީހުނަށް ވުން
• އަންނިގެ ވެރިކަން ވައްޓާލާ ޔާމީން އިސްވެ އޮތް ކޯލިޝަން ވެރިކަމެއް ޔާމީނު އެދުނުހާ ގޮތަކަށް ޑރ. ވަހީދު ހިންގާ އިތުބާރު ހޯދާފައިވުން
• އެމްޑީޕީގައި އޮތް ސަންދާނު ވިންގް އެއްކޮށް ޕީޕީއެމަށް ގެނައުން
• ޑރ. ޝަހީމުގެ ދީނީ ކާޑުން ދީނީ އިލްމުވެރިންގެ ގިނަ ބަޔަކު ހިފެހެއްޓުން. 

ޔާމީނު ނޫން ގޮތެއް ހޯދުމަށް ވަހީދާ ޝަހީމްގެ ޖޯޑަށްވުރެ ކާމިޔާބު ޖޯޑެއް ޔާމީނަކަށް ނުފެނެއެވެ. އެކަމަކު މިއްޔަކީ ޕީޕީއެމުން އެވާހަކަ ދައްކަންވީ ވަގުތެއް ނޫނެވެ. އެވާހަކަ ދައްކަނީ ހައިކޯޓުގެ އިސްތުއުނާފް ދާގޮތަކުންނެވެ. 

ހޯޕުން ތިޔަހޯދާ ބުންވަރަކީ ދެސަފު ދޭތެރޭގައި ހަމުށް ބަހައްޓައިގެން ގަޑިއެއް ހާއިރު ވެސް ހިނގާލެވޭ ހާ ހަކަތަނެތް ބުންވަރެކެވެ. ބައިބޯކަން ދައްކަން ސަފުތައް ދުރުކޮށްގެން މަގު ހިނގަން ނިކުތަސް ތިޔަ އެއްޗެއްގެ ސައިޒު އެބަ ފެނޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. ގައިން ގަޔަށް އަރާ ރޯގާއަކުން ސަލާމަތްވާން ކަރަންޓީނުގައި އުޅޭ ބަޔެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ.

މި ދޭތެރެއަކުން ޖަލުގެ ތޭރިތައް ފަޅާލައިގެން ވެސް މީހަކު ޖަލުން ނެރެފިއެވެ. ބާރަށު ކުޅިން މަދިރި ހައްޕައިގެން ފާރުވެފާ ތިބެ ގައިކެހުން ނޫން ކަމެއް ކުރަން ނޭނގޭ މީސްމީހުން ނިކުމެ ޖަލުފަޅާ ވާހަކަ ދެއްކީމާ އައީ ހިންޏެވެ. ލަދެއް ހަޔާތެއްނެތި ރާއްޖޭގެ ޝަރުއީ ނިޒާމަށް ހަމަލާ ދިނުމުގެ ހުތުރު މާޒީއެއް އޮތް ބަޔަކު ހައިކޯޓޭ ސްޕްރީމްކޯޓޭ އެބަކިޔައެވެ. 

ހޯޕުން ބުންވަރު ހޯދައިގެން ރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރުންނަށް ދުއްޕާ ކުރުމަކީ ޕީޕީއެމްއަކަށް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ހައިކޯޓުގައި ޔާމީނުގެ އަޅުކުދިން ކޮޅެއް ތިބި ކަމަށް ދެކިގެން އުޅެން ހިތައްވެސް ނާރުވާށެވެ. ހިތުން ޝަހީދު ވުމަކުން ކުރާ ފައިސަލާ ބަދަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ޓިނު ނަގާ ބަނޑު ބިންމަތީ ޖައްސާ ފަނޑިޔާރުން ގޮޅިއަށް ލައިގެން އަޅުންގެ އަޅުން ހައްދައިގެން މަތިމައްޗަށް ހުކުން ބަދަލު ކުރެވުނު ޒަމާން ނިމި މުލުވަގު އޮތީ ޖަލުގައެވެ. ހޯޕަކުން ބުންވަރު ހޯދާ ދުއްޕާން ކުރަން ނިކުމެ ތިޔަ ތިބީ ފުއްގިރީ ބޮޑުވަގަށެވެ.

ޕާޓީއެއްގެ ސްލޮޓްގައި ސަރުކާރުން މަގާމު ލިބުމަކީ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް އޮޅާލާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މައްޗަށް އެހެން މީހަކު އިސް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ތިމާއަށް ލިބެވޭ ބާރުގެ ތެރެއިން ރައީސްގެ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒު ވިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކައި އެހެން މީހެއްގެ އެޖެންޑާ ހިންގުމަށް މީހުން ލައްވައިގެން ސަރުކާރު ތެރޭގައި ކަތުރު ފަނި އެޅުވުމަކީ ވަޒާރެއްގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް ނޫނެވެ. 

އެހެން ނަމަވެސް ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ މުހައްމަދު ޝިފާޒް ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ ކަމުގައި ހުރެ ކުރި ހުރިހާ ކަމެއް ކުރީ ސަރުކާރު ވާގިނައްތާ ލުމަށެވެ. އިތުބާރު ކުރެވޭ އަދި ކަންވާ މަގާމެއްގައި ހުރެ ވަކި ވިސްނުމެއްގެ ބަޔަކު ސިޔާސީ މަގާމުތަކަށް އިސްކުރުވައިގެން ކަންކަން ލަސްކޮށް ފަސްކޮށް ރައީސް ކުރީ ބަދުނާމެވެ. އެމްޑީޕީގެ ނައިބު ރައީސަށް ވީތީ އެ ކަމުގެ ނާޖައިޒު ފައިދާ ނަގައިގެން މުޅި ސަރުކާރު ފޮރިބޮއެފައި އޮތް މަސްގަނޑަކަށް ހަދާލަން ހުރިހާ ދިމާލަކަށް ވެސް ކަތުރުފަނިތައް ވައްދާ މުޅި ނިޒާމް ގަޑުބަޑު ކުރަން ދިމާކުރިއެވެ. މި ސަރުކަރަށް ނިސްބަތް ކުރާ ކޮރަޕްޝަންގެ ގިނަ އަމަލުތައް ވެސް ހިންގުވުމުގެ މުގުލުގައި ހުރީ ސިއްޕެއެވެ. ވެންޓިލޭޓަރެއް އެހެން ކަމެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ. ސިއްޕެ އިސްވެހުރެ ހިންގަފައިވާ ކޮރަޕްޝަނާއި ފަސާދައިގެ ވާހަކަ ހެޔޮވާނީ ނުދެއްކުމެވެ. 

ރައީސްއަށް ވަފާތެރިވެ އިހުލާސްތެރި ކަމާއެކު މަގާމުގެ ޒިންމާ އުފުލަން އިގްރާރުވެގެން މަގާމުގައި ހުރެ އިގްރާރާއި ހިލާފްވުމަކީ ޑިމޮކްރަސީއެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސަތުތައް ކަމުނުދަންޏާ އިސްލާހު ކުރަން މަސައްކަތް ކުރާނީ މަސްވަރާ ކޮށްގެނެވެ. ތިމާ ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ބަދަލު ކުރާކަށް ލާޒިމެއް ނުވާނެއެވެ. ސިޔާސަތު ކުރިއަށް ގެންދަނެގޮތް އެނގެނީ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަ މީހައަށެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން އައްޔަނުކުރި މަގާމުގައި ހުރިހާ ދުވަހަކު ނުރުހުނަސް ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހޭނީ ރައީސްގެ ސިޔާސަތެވެ. ތެދުވެރި ކަމާއެކުގައެވެ. ބޭނުންވާ ބަދަލުތައް ގެނައުމަށް މަސްވަރާކޮށްގެން އެދޭގޮތަށް އިސްލާހު ނުވެއްޖެނަމަ އިހުތިޖާޖު ކުރަން ޖެހޭނީ މަގާމުން ވަކިވެގެންނެވެ. 

ރައީސް އައްޔަނު ކޮށްފައި އޮތް މަގާމެއްގައި ހުރެ ރައީސް ކަމުނުގޮސްގެން އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން އުޅޭބަޔަކު ދައުލަތަށް ކޮންމެ ފަދަ ގެއްލުމެއްވެސް ދީފާނެއެވެ. އެފަދަ ނުރައްކާތެރި ކުނި ބުނި ސާފުކޮށް ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ރައްޔިތުންނަށް ބާރު ސްޕީޑްގައި ތަންފީޒް ކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭވެ ތަނަވަސްކަން އިތުރުކޮށް ދެވުމުން ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބައެއްގެ ތާއީދާ ރުހުން ހޯދަން ވަކި މީހަކު ރުއްސަން އުޅޭކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. 

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. އެންޓިކޮރަޕްޝަން ކަމިޝަނަކީ ނައިފަރު ޝިޔާމުގެ ބޮލިރަވައެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަކީ ނައިފަރު ޝިޔާމުގެ އައްޑާއެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހު ރިސެސް ނިމި އަލުން މަޖިލިސް ހުޅުވޭތީ ސަރުކާރުގެ ކުންފުނިތަކުގެ އެމްޑީން ބިރުން ތުރުތުރު އަޅާނީ އެހެން ނަމަތާއެވެ.  

ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް އައީވެސް ރައްޔިތުން ފުދުންތެރި ކުރުވުމަށެވެ. ތަފާތު ނައްތާލުމަށެވެ. ގިނަ ބަޔަކަށް ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ހޯދާދޭށެވެ. ވަޒީފާނެތި އާމްދަނީ ލިބޭނެގޮތް ނެތިފައި ތިބި އެތައް އާއިލާއެއް ރައީސް ސޯލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ހެއްވާލައިފިއެވެ. އެތައްހާސް ރައްޔިތުންނަށް ރަށުގައި ތިބެ ވަޒީފާ އަދާކުރެވޭނެ ފުރުސަތު ހޯދައިދީފިއެވެ.

ކޮންމެ ރަށެއްގައި ކަރަންޓާއި ފެނާއި ނަރުދަމާ ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ގާއިމުކޮށް އެހިދުމަތްތައް ދިނުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ އިންސާނީ ވަސީލަތް ނުހޯދާ ހިދުމަތްދޭނެ އެހެން މޮޅު ގޮތެއް ނައިފަރު ޝިޔާމަށް އެނގެންޏާ އެކަން ކުރަން ވެރިކަމަށް އާދެވެންދެން މަޑު ކޮށްލާށެވެ. ރައްޔިތަކަށް ހޯދާދިން ވަޒީފައެއް ނެތޭ ކިޔާ އަނގަ ދިޔާކުރެވެން މިހާރު ނެތީމާ އިންތިހާބަށް ސަރުކާރުން ވަޒީފާ ބަހާކަމަށް ވެއްޖެއެވެ.

ބޮޑުގެރި ބޭރަށް ހިންގާހެން ކެނޑޭ ގޮތަށް ރަށްރަށުގައި ކަރަންޓް ދިން އިރު މީހަކު ދެމީހަކު ލައިގެން އިންޖީނުގެ ހިންގި ޒަމާން ހިނގައްޖެއެވެ. ފެނުގެ ހިދުމަތް ގާއިމު ކުރެވޭ ހުރިހާ ރަށެއްގައި އެ ހިދުމަތް ދަމަހައްޓާ ބަލަހައްޓާ ނަގަހައްޓަން މުއައްޒަފުން ހޯދާނެއެވެ. ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތާ ގުޅޭކަންކަމަށް ވެސް މުއައްޒަފުން ބޭނުންވާނެއެވެ. ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކޮށް ހިދުމަތުގެ ވިއުގަ ފުޅާވާ ވަރަކަށް އެ ހިދުމަތް ދެމެހެއްޓުމަށް އެކަށީގެންވާ އަދަދަށް މީހުން ބޭނުންވާނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށެއްގައި އެރަށެއްގެ ނިސްބަތުން ހިދުމަތް ގާއިމުކޮށް ދަހައްޓަން މުއައްޒަފުން ހޯދާނެއެވެ.

އާނއެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުން އެތައް ސަތޭކަ ބަޔަކަށް ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުން ވަޒީފާ ދީފިއެވެ. އަދިވެސް ދޭނެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށް ވަޒީފާ ދޭންޖެހޭ ބަޔަކަށް ވަޒީފާ ނުދިއެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އެކަމުން އެތައް ކަމެއް ހާސިލުވެއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ގިނަ އައިލާތަކަކަށް އާމްދަނީ ކަށަވަރުވެ ފޯރުންތެރި ކަން އިތުރުވެއެވެ. ރަށުގައި ތިބެގެން ވަޒީފާ އަދާކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ރައްޔިތުންނަށް ތަފާތެއް ނެތި އަސާސީ ހިދުމަތް ލިބި ކޮންމެ ރަށަކީ އިގްތިސާދީ ގޮތުން ކޮންމެވެސް މަސައްކަތްތަކެއް ހިންގޭ ފުދުންތެރި ރަށަކަށް ވެގެން ދެއެވެ. ފެނަކައާއި ސްޓެލްކޯއާއި އެމްޓީސީސީއާއި އެސްޓީއޯ ފަދަ ކުންފުނިތަކުން އެ ކުރަނީ އެ މަސައްކަތެވެ. ހެޔޮވެރިކަމެއްގެ ހެޔޮކަން މުޅި ރައްޔިތައް ފޯރުކޮށްދެނީއެވެ.      

ރައްޔިތުންނަށް ހެޔޮވެރިކަމެއް ކޮށްދޭ ވެރިއަކަށް ގިނަ ބަޔަކު ތާއީދު ކުރާނެއެވެ. ގޮތް ހުސްވެ ވަޒީފާ ނެތި އަސާސީ ހިދުމަތުން މަހުރޫމު ވެފައި ތިބި ބަޔަކަށް އެ ހާލަތުން އަރައިގަނެވޭނެ ގޮތްވުމަކީ ތާއީދާ ލޯބި ލިބޭނެ ކަމެކެވެ. ހެޔޮވެރިކަމެއް ކޮށްދޭ ހެޔޮވެރިއަކު ވެރިކަމުގައި ބަހައްޓަން ތާއީދުކޮށް ރައްޔިތުން ވޯޓު ދެނީ އެހެން ވެގެނެވެ. ވޯޓަށްޓަކައި ވަޒީފާ ދެނީއެއް ނޫނެވެ. ރަށުގައި ތިބެ ފުދިންތެރިކަން އައިލާ ތަކަށް ލިބުމުގައި ވަޒީފާ މުހިންމެވެ. އެފުރުސަތު ރައްޔިތުންނަށް ހޯދައިދޭ ވެރިއަކަށް ހިތު ލޯބިން ވޯޓުދީ އެވެރިކަން ދަމަހައްޓަން އިހުލާސްތެރި ކޮންމެ މީހަކު މަސައްކަތް ކުރާނެއެވެ. މީސް މީހުނަށް ވޯޓުދީގެން މީސްމީހުން ވެރިކަމަށް ރައްޔިތުން ގެންނަނީ އެމީހުނަށް ހެވާ ލާބަ ހޯދުމަށެވެ.  

އިންތިހާބުތަކާ ދިމާކޮށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ވަޒީފާ ސަރުކާރުން ކުންފުނިތައް މެދުވެރިކޮށް ބަހަނީއޭ ބުނެ ފިތުނަވެރި ވާހަކަ ދެއްކިދާނެއެވެ. ރައްޔިތުން ބަޔަކު ވެރިކަމަށް ގެންނަނީ އެމީހުނަށް ފަހި ރަނގަޅު ގޮތް ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ކުރެވޭ ކޮންމެ ކަމެއް ކުރެވެނީ ރައްޔިތުންގެ ހެވާލާބައަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހެވާލާބަޔަށް ރައިސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ކުރެވޭ ކަންކަން ހުއްޓުވާ ސަރުކާރު ޕެރަލައިޒްކޮށްލަން ލައްކަ މަސައްކަތް ވާދަވެރިން އެބަކުރެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ރައްޔިތުންގެ ހިދުމަތުން ރައީސް ސާލިހު އެންމެ އިންޗިއެއް ވެސް ފަހަތަކަށް ނުޖެއްސޭނެއެވެ.

ބުނެވި ދިޔަ ދެ އިންތިހާބުގައި ވެސް ނަޝީދު ކޮޅު މޮޅެއް ނުވިއެވެ. އާއްމު މެންބަރުންގެ ވޯޓުން ދެ ފަހަރުމެވީ ބޮޑުތަނުން ބައްޔެވެ. އޭރަކު ތިޔަ ބުނާ އޮނަސަޅީސް ހާސް މީހުނެއްވެސް ދަފުތަރަކުން ނުކަނޑައެވެ. ނަޝީދު ބުނިހާ ގޮތަކަށް ވޯޓުދޭނެ ކަމަށް ވައްޑެމެން ބުނާ 39000 މީހުން ނުކެނޑި އެމްޑީޕީގައި ތިބި އިރު އިމްތިޔާޒު ފަހުމީ ހުތުރު ބައްޔަކުން ބަލިވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ނަޝީދާއި އީވާއާއި ހަސަންކޮއައި ވައްޑެޔާއި އެންމެން ވެގެން އިންތި ހޮވަން އޭރު ނުކުރަނީ ކިއްހެއްޔެވެ. އެކަމަކު އިންތި ވެސް ދިޔައީ ޗޮކުންނެވެ. 

ގައުމީ މަޖިލިސް ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލުނީ ހަމަ މެންބަރުންގެ ތާއީދު ނެތިގެންނެވެ. އިމްތިޔާޒު ފަހުމީއަށް ނަޝީދުގެ ބައިގަނޑު ކިތަންމެ ވަރަކަށް ތާއީދުކޮށް ކަރުފެޅޭ ވަރަށް ހިމާރު ހެދުނަކަސް އިންތިއަށް ޖެހުނީ ދޮޅިކެނޑިގެން ފައިތަޅާގެ އަޑިއަށް ދާށެވެ. ޗެއަޕާސަން ކަމުގެ ހިޔަނި ވެސް ނުފެނިއެވެ. އެންމެ ފަހުން އިންތިއަށް ލިބުނު ކެހީގެ ބަދަލު އަންނިގެ ކިބައިން އެ ހިފާލީ ހާދަ ހުތުރުކޮށެވެ. 

ރައީސް ސާލިހަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ވިޔަ ނުދިނުމަށް އެމްޑީޕީ ފަޅާލާ ބައިބައި ކޮށްލަން ތިޔަ ޖަހަނީ މަރުފައްޔެވެ. އިންތިއާއި ވައްޑެމެނަށް ވެގެން ވަންޏާ ރައީސް ނަޝީދު އަނެއްކާވެސް ފައިވާން އަތަށް ނަގައިގެން ގިނިކަންޏާ މާލޭގެ މަގުތަކުގައި ނުދުއްވައެއް ނުހުއްޓާނެއެވެ. ޖެހިޖެހިގެން އެތައް އިންތިހާބަކުން ނަޝީދުގެ ފިކުރު ވަނީ ބާކީވެ އެކަހެރިކޮށްފައެވެ. ރައީސް ނަޝީދާއި ނަޝީދުގެ ފިކުރު އިތުރަށް ނުދިރޭ ވަރަށް ތާއީދު ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. ނަޝީދުގެ ފިކުރު ކޮމާގައި އޮވެ ނުދިރި މަރުވެއްޖެއެވެ.

ވޯޓުލާ މަރުކަޒުތައް ގަޑުބަޑުކުރަން މީހުން އެއްކުރުމަށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ޓުވިޓަރ އެކައުންޓެއްކަމަށް ބެލެވޭ ހަސަންކުރުސީން ގޮވާލަމުން އެބަދެއެވެ.

ވޯޓުން ބޮޑެތި ވައްކަން ކޮށްގެން އެމްޑީޕީ ބްލެކްމޭލް ކުރައްވައިގެން އުޅުއްވި ރައީސް ނަޝީދާއި އޭނާގެ ބައިވެރިންގެ އަތުން ބާރުތައް ލުހި އެންމެ ފަހުން ޕްރައިމަރީންވެސް ފޭލިވާނެކަން ޔަގީންވުމުން ހަމަ ނުޖެހުން އުފައްދަން ދިމާކޮށްފިއެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ސެކެރެޓްރިއޭޓުން ސަލަމަތީކަންކަން ވަރުގަދަ ނުކޮށް އޮވެއްޖެނަމަ ހީނުކުރާވަރު ނުރައްކަލާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދާނެކަމަށް މިނޫހަށް ކަށަވަރުވެފައި ވެއެވެ. 

އެމްޑީޕީ ވުޖޫދުވެގެން އައީ ރާއްޖޭން މައުމޫނިޒަމް ފުހެލާ ދުނިޔެ ގަބޫލުކުރާ ފުރިހަމަ ޑިމޮކްރަސީއެއް ގާއިމު ކުރާށެވެ. ރައީސް މައުމޫނު ތިރީސް އަހަރު ވެރިކަން ކުރުމުން  ދުނިޔެ އުމުރަށް އެކަކަށް ވެރިކަން އޮންނަ އޮތުން ބަދަލު ކުރުމަށެވެ. ދެ ދައުރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު އެކަކުވެސް ވެރިކަން ނުކުރާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރާށެވެ. މެޖޯރިޓީއަށް ބޯލަބާ މުޖުތަމައެއް ބިނާ ކުރާށެވެ.

ވަކި މީހަކީ މުޅި ގައުމު ކަމުގައި އޮތް އޮތުން ބަދަލު ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީގެ އަމާޒެވެ. ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބަޔަކު ރުހޭ ގޮތަށް ގިނަ ބަޔަކު ގޮވައިގެން ވެރިކަން ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީ ތައާރަފް ކުރި ޑިމޮކްރަސީއެވެ. ވަކި މީހެއްގެ ވަށައިގެން އެނބުރޭ ވަކި މީހަކު ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން އެނބުރާ އެނބުރުން ބަދަލު ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީ ގަބޫލުކުރާ ޑިމޮކްރަސީއެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބަކުން ފޭލިވުމުން އެމީހަކަށް ތިންވަނަ ފަހަރަށާއި ހަތަރުވަނަ ފަހަރަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމަށް ޖާގަ ނުދިނުމަކީ ދުނިޔޭގެ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްއެވެ. ސިޓިންގ ޕްރެސިޑެންޓަށް ދެވަނަ ދައުރަށް ޖާގަ ދިނުމަކީ ދުނިޔޭގައި ގެންގުޅޭ ޑިމޮކްރެޓިކް ރީތި އުސޫލެކެވެ. އެކަމަކު ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން އެމްޑީޕީ ގަބޫލު ކުރި ދުނިޔޭގެ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްގެ ހުރިހާ އުސޫލުތައް އެފުށް މިފުށަށް ޖަހަން ޖެހެއެވެ. ވާދަވެރި އިންތިހާބަކާ ނުލާ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށް ވިއްޔާ ލިބެން ޖެހެއެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ޕާޓީގެ ޕްރައިމަރީއެއްގައި ވާދަކޮށް ބަލިވާ ކެންޑިޑޭޓުން މޮޅުވާ ކެންޑިޑޭޓުގެ ފަހަތަށް އަރާ ޕާޓީއަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކޮށްދޭން މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ދުނިޔެ ގަބޫލުކުރާ ރީތި ހަމައެވެ. ފެށުނީއްސުރެ ރައީސް ނަޝީދު ވަކާލާތުކޮށް ބާރު އަޅުއްވާ ހެއްދެވީ އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި އެ ހަމަ ހިފެހެއްޓެވުމަށެވެ.

ޕްރައިމަރީގައި ބަލިވާ ކެންޑިޑޭޓް ކާމިޔާބު ކުރާ ކެންޑިޑޭޓަށް ގޮނޑި ކާމިޔާބު ކޮށްދޭން މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭނެ ކަމަށް އެތައް ފަހަރަކު އެތައް ތަނެއްގައި ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވިއެވެ.  ކިތަންމެ ބާރަށް ރައީސް ނަޝީދު އެހެން ވިދާޅުވަމުން ދިޔަޔަސް އެމަނިކުފަނާ ޖެހުމުން އެރީތި ހަމަ އަކީ އެމަނިކުފާނަކަށް ޑިމޮކްރަސީއަކަށް ނުވެއެވެ. އެމަނިކުފަނާ ޖެހުމުން މެންބަރުންނަށް ދައްކަވަނީ އެހެން މިސާލެކެވެ.

ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއްގައި ގިނަ މީހުންނަށް ފެންނަ ގޮތަކީ ގޮތަކަށް ނުވެއެވެ. މަޖިލީހުގައި ވެސް ޕާޓީ ވިޕްލައިނަށް ތަބާ ވާން ޖެހެނީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫން އެހެން މީހުނެވެ. ރައީސް ނަޝީދު އެދިވަޑައި ނުގަންނަވާ ގޮތަކަށް ވިޕްލައިނާ ހިލާފުވުމުން ފިޔަވަޅު އަޅާ ޕާޓީން ވަކިވެސް ކުރެއެވެ. ރީކޯ މޫސައަކީ އޭގެ މިސާލެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއްގައި ވިޕްލައިނާ ހިލާފުވާން މެންބަރުންގެ ސޮއި ހޯދާ ވިޕްލައިނާ ހިލާފުވުމަކީ މައްސަލައަކަށް ނުވެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާވެ ވަޑައިގަތުމަކީ އޮންނަ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން ޑިމޮކްރަސީއަކީ އެހިނދަކަށް އެމަނިކުފާނު ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވާ ގޮތެވެ. އެމަނިކުފާނު ވިދާޅު ބަސްފުޅެވެ. ދުނިޔޭގެ ބެސްޓްޕްރެކްޓިސްއާއި ޑިމޮކްރަސީ އޮންނަނީ ނަޝީދު ނޫން އެހެން މީހުންނަށެވެ.

ބައެއް ފަހަރު ބައެއް މީހުން މޮޔަހެއްދި ދާނެއެވެ. ބައެއް ފަހަރު އެންމެން ވެސް މޮޔަ ހެއްދިދާނެއެވެ. އެކަމަކު އަބަދަކު އެންމެނެއް މޮޔައެއް ނުހެއްދޭނެއެވެ. ކާކަކީ ކާކުކަން އެނގި އޮޅުން ފިލިފިލިހެން އެ މިހަކާ މީހުން ދުރުވެ ގާތް ވާނެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވެސް ބޭޒާރުވެ ބަކީ ވަމުން އެ ހުރެދަނީ އެގޮތަށެވެ.

މަޝްހޫރުކަމާއި މަގުބޫލުކަން ހޯދަން ކުޅުނުހާ ޗަރުކޭހުގައި ތަކްލީފްތައް ލިބުނީ އެމްޑީޕީއަށާއި އެމްޑީޕީގެ ހިތްވަރު ގަދަ މެންބަރުންނަށެވެ. ވެރިކަން ލިބި ފަނޑިޔާރަކު ހައްޔަރުކޮށް އަތަށް ގޮއްވާލުމުން ވެރިކަން ވެއްޓި ހައްޔަރުވުމުން މުޅި އެމްޑީޕީ އޮންނަން ޖެހުނީ ދޫކޮށްލާ ދޫކޮށްލާ ގޮވަން މުޒާހަރާގައި މަގުމަތީގައެވެ. ޔާމީނުގެ އަނިޔާވެރި ވަކިތަކުން އެމްޑީޕީއާއި ރައީސް ނަޝީދު ސަލާމަތް ކުރަން މާބަނޑު ހާލުގައިވެސް އެންމެ ބޮޑު ގުރުބާނީއެއްވީ ފަހުލަވާނަކީ ހިސާން ހުސައިންއެވެ. އެހެނަސް ހަތަރެސްފައި ބަނދެވި އޮތް ޖަލުގެ ކުޑަގޮޅިން ނެރެ މައިބަދަ ބަހާނާގައި ބޭރަށް ފޮނުވާ ދިނުމުގައި ހިސާންވީ ގުރުބާނީ އަގަކީ ސަޕޯޓަރުން ނެރުވައިގެން ފަހާދުއްވުމެވެ. ގަޔަށް އަތްލާ ޖިސްމާނީ އަނިޔާއާއި ނަފްސާނީ އަނިޔާ ކުރިމަތި ކުރުވުމެވެ.

ފޮޓޯ:ވަން

ޔާމީނުގެ ގޮށްމުށުން ރާއްޖެ މިންޖުކޮށް އެމްޑީޕީ އިސް ބަސްބުނާ ސަރުކާރެއް ގެނެސް 13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމުން މިންޖުކޮށް ދިން ޒަމާންވީ މިތުރު ރައީސް ސާލިހާއި ވީހާލެއްގައިވީ ދިފާއީ ވަކީލު ހިސާން ހުސޭންމެންނަކީ ޖާނީ ދުޝްމަނުން ކަމަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ވެއްޖެއެވެ. ނަޝީދުގެ ނަމާއި އަބުރާ ވަސް ފުހެލަން މަސައްކަތްކޮށް އެމްޑީޕީ ވުޖޫދުން ފުހެލުމަށް އެތައް އަނިޔާއާއި ދުއްތުރާ ޖެއްސި ޖައްބާރު ޔާމީނާއި އޭނާގެ ބައިވެރިންނަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ މިތުރުންނަށް ވެއްޖެއެވެ.

ރައީސް ނަޝިދަށް ހަތުރެއް މިތުރެއް ވަތްކެއް ނުވެއެވެ. ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަން ސިނކުޑީގެ މަދުގެ މަދުގައި އަށަގަތުމުން އަނގުރު އަލިފާންވެސް ވަތްކެއް ނުވެއެވެ. އަމިއްލަ އެދުން އިސްކޮށް އަމަލާ ބަސް މަގު ހުރިގޮތުން މީހުންގެ ހިތުލޯބި ކެނޑި ބަކީ ވުމަކީ ތަޅާނެ ކުދިން ހޯދައިގެން ހިޔާލު ތަފާތު މިތުރުން ފުޑާލަން ނިކުންނަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ބޮޑުތަނުން ރައީސް ނަޝީދުގެ މަގުބޫލުކަން އެމްޑީޕީގައި ކެނޑިގެން ދިޔައީ މީހަކު ކުރިކަމަކުން ނޫނެވެ. މަވެތިކަން ބޮޑުވެގެންނެވެ. އަމަލާ ބަސްމަގު ހުންނަ ގޮތުންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުރެ ރީތިކޮށް ބާކީވެ ނިމެނީ ހިސާނުގެ ކުށަކުން ނޫނެވެ.

ހަޖަމްނުވާ ބަޔަކަށް ނުވިޔަސް އެމްޑީޕީ ދަމަހައްޓާ ނަގަހައްޓާ ދިފާއު ކުރަން ހިސާން ކުރާ މަސައްކަތުގައި ދައްކާ ބިރަކަށް ކުރާ ފުރައްސާރަ އަކަށް ނުބަލާނެއެވެ. ހިސާންގެ ހިދުމަތް ކުރަނީ އެމްޑީޕީއަށެވެ. ވަކި މީހަކަށް ނޫނެވެ. މިއަދު އެމްޑީޕީ އޮތީ ރައީސް ސާލިހާއެކު ކުރިއަށް ދިޔުމެވެ. ހިސާން އެހުރީ އެމްޑީޕީއާއެކު ފަހަށް ނުޖެހި ކުރިއަށް ދާށެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަށް މިހާރަކު ޔާމީނު ވަރެއް ނެތެވެ. ޔާމީނު އެމްޑީޕީ މީހުނަށް ދިން އަނިޔާއެއް ކުރި ވައްކަމެއް ނެތެވެ. މަރުވިއްޔާ ޝަރަފުގައި މަރުވާ ވަރަށް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ލޯބި ވަނީ ޖެހިފައެވެ. ޔާމީނަށް ވަފާތެރި ކޮންމެ މީހަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ މިތުރެކެވެ.  

ޔާމީނަށް ވަފާތެރިކަން ދެއްކުމުގައި ބާރަށު ޝުޖާއު ހުރީ ނިހާޔަތުގައެވެ. ބާރަށު ޝުޖާގެ އުފަން ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ އެންމެ އަސަރުހުރި ގޮތަކަށް ކިޔާ  ފާހަގަ ކުރީ ހަސަން ކުރުސީއެވެ. ޔާމިނަށް ވަފާތެރި ކޮންމެ މީހަކީ ހަސަން ކުރުސީގެ މިތުރެކެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުގެ އެކައުންޓެއް ކަމުގައި އެންމެންހެން ގަބޫލުކުރާ ޓްވިޓަރ އެކައުންޓަކުން ޔާމީނަށް ތައުރީފް ކުރާތަން ފެނި އެމްޑީޕީ މީހުން އަރަނީ އިންތިހާ ދަރަޖައިގެ ރުޅިއެކެވެ. އެ ވަނީ އަމަށަކު ފޫއްސެއް ނޫނެވެ. ވާނީ އެހެންތާއެވެ. 

މިހާރު ހިނގާ އެމްޑީޕީ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކެމްޕޭނުގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ކެމްޕޭންކޮށް ދެނީ ޕީޕީއެމް މަތިފަޑިންނެވެ. ޕީޕީއެމަށް ފަހި ނޫސްތަކާއި ޕީޕީއެމްގެ އިސްސަފުގެ ހުރިހާ ގައްދަރުން އެއްވާނަކަށް ކެންޕޭން ކުރަނީ ރައީސް ނަޝީދަށް އެމްޑީޕީ ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކޮށްދޭށޭވެ. ރަތްލާޖެހި ޕީޕީއެމް މީހުން މިހާރު އެމްޑީޕީ މީހުނަށްވުރެ އެމްޑީޕީއެވެ. 

އެމްޑީޕީ މީހުނަށް ހަތް އަހަރު ވަންދެން ޔާމީނު ދިން އަނިޔާއާއި ޖެއްސި ހާލު މިއަދަކު ރައީސް ނަޝީދު ހަދާނެއް ނެތެވެ. ތިމާގެ ވެރިކަން ވައްޓާލާ މަގުމަތިކޮށްލުމުން ތިމާއަށްޓަކާ ޖާނުން ގުރުބާންވީ އެމްޑީޕީ ފަހުލަވާނުންގެ މައްޗައް ކުޑަވެސް ލޯތްބެއް ކުލުނެއް ރައީސް ނަޝީދުގެ އޮތްނަމަ އާރާ ބާރުގެ ދަހިވެތި ކަމުގައިވިޔަސް ޔާމީނެއް އޯކޭއެއް ނުވާނެއެވެ. 

އާނއެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ހަގީގީ ލީޑަރ ރައީސް ސޯލިހު އެ ހުންނެވީ ވެރިކަމަށްޓަކާ އެމްޑީޕީގެ ފަހުލަވާނުން ގުރުބާން ކުރައްވާކަށް ނޫނެވެ. އިބޫ ހުރީ ދުވަހެއްގައި ވެސް އެމްޑީޕީގެ ހީވާގި ވަފާތެރި މެންބަރުނަށް ޔާމީނު ދިން އަނިޔާތަކާއި ޔާމީނާ އޯކޭ ވާގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އަންނި ޔާމީނަށް އޯވެ ވިޔަސް އިބޫއަށް ޔާމީނު އޯކޭއެއް ނޫނެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީގެ 115 ވަނަ މާއްދާއިން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހަށާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ބޭނުންވާ މަގާމުތަކަށް މީހުން އައްޔަނުކޮށް ވަކިކުރަން ބާރު ދީފައި އޮތީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށެވެ. ވައްޑެއަކަށް ސަހިންދާއަކަށް އަންނިއަކަށް ނޫނެވެ. ދައުލަތުގެ ސިޔާސަތު ކަނޑައަޅާ އެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒް ކުރަން މީހުން އައްޔަނުކޮށް ވަކިކުރަން ގާނޫނުއަސާސީގެ 115 ވަނަ މާއްދާއިން ބާރު ދީފައިވަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށެވެ. ވައްޑެއަކަށް ސަހިންދާއަކަށް އައްނިއަކަށް ނޫނެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔައަކީ ދިވެހިރައްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. ވަކިބައެއްގެ ރައީސެއް ނޫނެވެ. ވަކި މީހަކު ބުނާ ގޮތެއް ހަދައިގެން އުޅެންޖެހޭ ގޮނޑިކޮއްކޮއެއް ވެސް ނޫނެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލިބިދީފައި އޮތް ހައްގެއް އިލެކްޝަން ކަމިޝަނާއި ހިއުމަންރައިޓްސް ކަމިޝަނަށް ލިބިގެން ނުވާކަން ޝަހިންދާއަށް ނޭގުމަކީ ހުރި ގަމާރުކަމެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއޔާގެ ވާޖިބުއަދާ ކުރަން އިސްކޮށްފައި ތިބޭ މީހުން ރައީސްގެ ސިޔާސަތުތައް ހިންގިޔަނުދީ ފުރައްސާރަކޮށް ޖެއްސުންކޮށް ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރުމަކީ ބޮޑު ކުށެކެވެ. ހަރާން ކޯރުވުމެވެ. ސިޔާސީ މަގާމް ތަކުގައި ތިބޭ މީހުން އާއްމު ތަންތާ ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރުމެކޭ ފިރިއަކު އަނބިމިހާ ބަރަހަނާކޮށް މަގަށް ނެރުމެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ސިއްޕެއެއް އަމްރެއް ލޫކަހެއް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ.

ހަމަތެކެވެ. ކޮއިމަލާއިން ހަމަރޯޅިން އެމްޑީޕީއަށް ފުންމާލައިގެން އުޅޭ ވައްޑެ ކަހަލަ މީހުން ތެޅުނު ވަރަކަށް ހުޅުބުގޮސް ފާޅުވާނީ އަސްލު ސޫރައެވެ. އަމިއްލަ ނަފްސް އަމިއްލައަށް އޮޅި މީހެއްގެ ތެތްފޭލި އުފުލަން އުޅޭ މީހަކަށް އެންމެ ގިނައިން ފެންނާނީ ފޭލިދޮންނި ދާފެންގަނޑެވެ. 

ރައީސުލްޖުމުހުރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހް ކުރައްވަން ޖެހެނީ ހައަނގަ ޖަމީލު ބުނާ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އޮޅެގެން ނޫޅޭށެވެ. މި ރާއްޖޭގައި އޮތީ ފެޑެރަލް ދައުލަތެއް ނޫނެވެ. ޔުނިޓަރީ ދައުލަތެކެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ވަކި ސަރުކާރެއް ނޫނެވެ. ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމަކީ މުއިއްޒު ލާން ގެންގުޅޭ ހަރުވާޅެއް ނޫނެވެ.

ސަރުކާރުގެ އާރާބަރު ނުފޯރާ އަކަ އިންޗިއެއް ވެސް މި ދައުލަތުގައި ނުއޮންނާނެއެވެ. ސަރުކާރުން ހިންގަން އުޅޭ މަޝްރޫއެއް ޕްރޮގްރާމެއް ހުއްޓުވޭނެ ކައުންސިލެއް ވެސް ނޯންނާނެއެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އަމުރު މައުރޫފު ނުހިނގާ ފަސްގަނޑެއް މި ބިމުގައި ނުއޮންނާނެއެވެ. މުއިއްޒު ހިންގާ މާލެސިޓީ ކައުންސިލަކީ ވަކި ސަރުކާރެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނީ އިމުން ބޭރުވެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބު އަދާ ކުރުމަށް ހުރަސް އެޅޭ ވަރުގެ ގާނޫނީ ބާރެއް މާލޭ މޭޔަރަކަށް ނުއޮންނާނެއެވެ.

ރައީސޭ އެޓޯލް މިނިސްޓަރޭ ބާރޭ ސިޓީކައުންސިލޭ ކިޔައިގެން ފަސާދަ އުފައްދަން ހަ އަނގަ ޖަމީލަށް އޮތް ހައިސިއްޔަތެއް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ކެހިދީ ޖަލަށް ވައްދާފައި ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ހުވަފެން ދެކިކިގެން ބުޅާ މަސްގަނަޑަށް ބަލާހެން ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓަށް ވައްވައް ޖަހާނީ ހެއްޔެވެ. އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ.

ކުށް ކަނޑައަޅަން ހައަނގަ ޖަމީލަކީ ކާކު ހެއްޔެވެ. ގާނޫނީ ހަމަލަމަ ގެއްލި އިތުބާރު ކެނޑި މަގުމަތި ވީމާ ޓްވީޓް ކުރިޔަސް ޖެހޭނީ ގައިވީދާށެވެ. ކަމަކަށް އިސްކުރަން ކުފޫ ހަމަވާ އެންމެ ސިފައެއް ވެސް ޖަމީލުގެ ނެތެވެ. ކުޑަމިނުން ރަށުކައުންސިލެއްގައި ގޮނޑިއެއް ހޫނުކުރަން ވެސް ހައަނގައަށް ބަޔަކު ވޯޓެއް ދޭނީއެއް ނޫނެވެ. މާ ގަދަ މީހަކަށް ވެގެން ޓްވީޓް ކުރިޔަސް ސިޔާސީ އަބަ ހައްދަވެ ހުޅުނބު ފޭބީމާ ލަކިޖެހި ވަރަކަށް އެޅޭނީ ދޮޅިއެެވެ.

ބޮޑު މަހުޖަނުގެ ތޮއްވަރީ އިނދެ ކޮރަކައްޔެއްހެން ބޮޑުވެ ދޯކާދީ މުލުވަގު ގޭންގަށް ވަދެވުނަތީ ތުރާ ކުނަލެއް މައްޗަށް އުފަންވިކަން ހަދާން ނެތި ވައްކަމަށް ފާސްޓް ވުމަކީ ގަދަކަމެއް ނޫނެވެ. އަމިއްލަ އުފަންވެއްޔަށް ކުލުނު ކެނޑި މާ ވަށްވައް ޖަހާ، ގޮނޑިއެއް ހޫނު ކުރަން އިނަކަސް ކަނީކީ ވަކިން ހަލާލު އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ދާއިރާގެ ތަކުންނަށް ކަމެއް ކޮށްނުދީ މުލުވަގު ތަހުތުގައި ވަޑުވަން އުޅުމަކީ ގިނި ދިރުވުން ނޫން ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ.

ފަސް އަހަރު ވަންދެން ކުރިހާ ވެސް ކަމަކީ ދައުލަތް ވީދަ އިރައިގެން ކެއުމެވެ. ފަހާ ބޭރުކޮށްލީމާ މާ ވަށްވަށް ޖަހާނެކަމެއް ނެތެވެ. ސްލޯނުވެ ހަލުވިކޮށް ކުރިކަމަކީ ކޮބައިކަން ނޭނގޭ މީހަކު ނެތެވެ. ބާރުތަކުގައި ބަގުޑި ބައްދައިގެން ތިބެ ހަލުވިކޮށް ރަށްރަށުގެ ބަނދަރުތައް ހަދާ ފެނާ ނަރުދަމާ އަޅާ އިންޖީނުގެތައް އަޅާ ނިންމާފައި ހުރިނަމަ އެހެން ބަޔަކަށް ސްލޯކޮށް ވެސް އެކަންކަން ކުރާކަށް ނުޖެހުނީހެވެ.

ތުރާކުނަށް ނިސްބަތް ވީތީ ލަދުން ދެފައި ގާތްނުވެ ފިނިފެންމާ ހެދިގެން މާ ވަށްވަށް ޖެހިޔަސް ތިޔަހެން މާ ވަށްވަށް ޖެއްސަސް ބަލާ އާދަމު ދަރިއަކު ނެތެވެ. ސިޔާސީ ބުރަދަނެއް ހުރި މީހެއްކަން ދައްކަން ޓްވިޓަރު އަތްގަޑަށް ވަރުބޭލިޔަސް ތިޔަ މަލެއް ދެން ނުފޮޅޭނެއެވެ. ފިސްވެ ޗިސްވެ ވެއްޔަށްވުން ނޫން ގޮތެއް ފިނިފެން މަލަކަށް ދެންނެތެވެ.

ހައްދަކީ ވަކި ކޮޅަކަށް ފަހަނަ އަޅާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ތިމާމެން ބަލަން ބޭނުން މަންޒަރަކާ އަހަން ބޭނުން އަޑެއް އެކަނި އަހަންޏާ އެތިބީ ހައްދު ފަހަނަ އެޅި ހަރުކަށި ފިކުރުގައެވެ. 

ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ ސިއްޕެއަށް ގައިމު ނުފޫޒަކާ ނާޖާއިޒު ބާރެއް ހިންގެން އޮންނާނެތާއެވެ. މިނިސްޓަރުންނާއި ނައިބުންނާއި ކުންފުނި ތަކުގެ ޗެއަރމަނުންނާއި އެމްޑީންނާއި އެތައް ސިޔާސީ މަގާމުގައި ތިބި މީހުން ހޭބޯ ނާރާ އަންނި ފަހަތުން ދުވާއިރު އެތަނެއް ނުފެނެއެވެ. އެއަޑެއް ނީވެއެވެ. 

ސިއްޕެއަށް ރައީސް އޮފީހުގެ ވަޒީރުކަން ދޭން ބާރު އެޅީ އަންނިއެވެ. އަންނި ބުނީ ޕެޕަރސްޕްރޭ ޖެހުނު މީހުންނަށް ވަޒީފާ ދޭން ނުޖެހޭ ކަމަށެވެ. ޕާޓީއަށް އިހުލާސްތެރި އެތަކެއް މެންބަރުންނަށް ވަޒީފާ ލިބުނަ ނުދީ އެކަމަށް ހުރަސްއެޅީ ސީދާ އަންނިއެވެ. ރައީސް އޮފިހުގައި ރައީސް އައްޔަނު ކުރައްވާ ސިޔާސީ މީހުން އައްޔަނުކޮށް ވަކި ކުރުމުގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ކުރީ މިދާކަށް ދުވަހާ ޖެހެންދެން ސިއްޕެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންނަށް މަގާމުދިނުމުގައި ފަހުބަސް ބުނަމުން އައީ ޕާޓީގެ ރައީސާ ނައިބު ރައީސެވެ. މި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސީ މަގާމުތައް އެމްޑީޕީ މީހުނަށް ލިބިފައިހުރީ އަންނި ބޭނުންވި ގޮތަށް އަންނި ބޭނުން ބަޔަކަށެވެ.

މީސްމީހުނަށް ވަޒީފާތައް ދިނުމަށް ހުށަހެޅުމުގައި ވެސް އަންނި ގެންގުޅުނު ސިޔާސަތަކީ ސަރުކާރު ދެކެ މީހުން ރުޅިއެރުވުމެވެ. ރައީސް ސާލިހު އަންނި ކުރެއްވި އިތުބަރާއި އޮތް ގަތްކަމުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނެގުމެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. އެ މަގާމުގައި ސިއްޕެ ހުރެގެން މި 4 އަހަރު ކުރި ކަމަކީ އެމްޑީޕީ މީހުން ރުޅިއެރުވުމެވެ. މިއަދު މިސާފުވަނީ ސިއްޕެ އެ މަގާމަށް ފޮނުވައިގެން އެކަން އެހެން ކުރީ މި ދުވަސް ގެންނަން އަންނި ބުނެގެން ކަމެވެ. 

ޝަރުއީ ކޯޓަކުން އިއްވާ ހުކުމަކީ އޭގެ ހަލާލު ހަރާން ކަނޑައަޅަން ބަޔަކަށް ޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ދަށު ކޯޓުން އިއްވާ ހުކުމަކާއި މެދު ހިތްހަމަ ނުޖެހޭ ހަސްމުން ދާން އޮތް ތަނަކީ ހައިކޯޓެވެ. ހައިކޯޓުގެ ހުކުމާއި ނުރުހޭނަމަ ދާން ޖެހެނީ ސްޕްރީމް ކޯޓަށެވެ. މަގުމައްޗަކަށް ނޫނެވެ. ކިތަންމެ ގިނަ ބަޔަކު ތާއީދު ކުރިޔަސް ވަގަކު ވާނީ ވަގަށެވެ. ކުށް ސާބިތުކޮށް ނިޔާ ކަނޑައަޅަނީ މެޖޯރިޓީގެ ތާއީދު އޮތްގޮތް ބަލައިގެނެއް ނޫނެވެ.

ރިޝްވަތާއި މަނީ ލޯންޑްރިންގެ ކުށް ސާބިތުވެ ޖަލަށްލުމަށް ހުކުން ކުރީއްސުރެ ޔާމީނަށް ކުރި ހުކުމް ހަރާންވެގެން ބަޔަކު މީހުން ގައިވީދާތީ އެބަފެނެއެވެ. އިހުތިޖާޖު ކުރުމުގެ ހައްގާއި އެއްވެއުޅުމުގެ ހައްގު ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށްގެން މުޖުތަމައުގެ ހަމަޖެހުން ނަގާލަން އެވެރިން އެ އުޅޭ އުޅުން ސާފުވަމުން އެހުރެ އަންނަނީއެވެ.

ޖަލު ފަޅާލައިގެން ޔާމީނު ޖަލުން ނެރެން ބަޔަކު ކަމަރު އެބަ ބަނދެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުން މީހުން ގެނެސްގެން މި މަހުގެ 19 އަދި 20 ވަނަ ދުވަހު އާޓިފިޝަލް ބީޗުގައި ހުރިހާ ސަފުތައް ރުކުރުވާލުން  އޮންނާނެ ކަމަށް ޕީއެންސީގެ ނައިބު ރައީސް ބުނި ބުނުމަކީ ސަމާސާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ނިޔަތާއި މަގުސަދު ސާފުކޮށް ބުނަމުން ސަފުތައް ރުކުރުވާލާ ވާހަކަ ދެއްކީމާ ވާން މި އުޅެނީ ކީއްކަން ވަރަށް ސާފެވެ.

ކޮންފަރެންސެއްގެ ނަމުގައި އާޓިފިޝަލް ބީޗަށް ދެދުވަސް ވަން ދެން މީހުން އެއްކޮށްގެން އެ މީހުންގެ ލޭ ކައްކުވާ ޖަލު ފަޅާލަން ތައްޔާރުވާ ކަމަށް ބަޔަކު ގަބޫލު ނުކޮށްފާނެއެވެ. ޕީޕީއެމާއި ޕީއެންސީން ޝަރީއަތުން ކުރާ ހުކުމާއި ދެކޮޅަށް ކޯޓުތަކުގެ ހުރުމަތް ކަނޑައިފިއެވެ. އަދުލު އިންސާފު ގާއިމު ކުރުމުގެ ބާރުކަނޑުވާލަން މަސައްކަތް އެބަކުރެއެވެ. ކޯޓުތަކާއި ފަނޑިޔާރުންނަށް ބިރު އެބަ ދައްކައެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ މަނާކުރާ ބޮޑެތި ޖަރީމާތަކެއް މީހުން އެއްކޮށްގެން އެބަ ހިންގައެވެ.

އަޑު ގަދަމިހާ ރުއް ގިނަ ވާނީ ޖަންގަލީގެ އުސޫލުގައެވެ. ތިމާމެން ގަބޫލުކުރާހާ ގޮތަކީ އިންސާފު ކަމަށް ދެކި ގާނޫނު އަސާސީއާއި ހިލާފަށް ހަޅުތާލު ކުރުމާއި އެއްވުމާއި އަޑު އުފުލުމަކީ ހައްގެއް ނޫނެވެ. އެއްވެ ހަޅުތާލުކޮށް އަޑު އުފުލޭނީ ހުއްދަ ކަންކަމުގައެވެ. ޝަރުއީ ހުކުމް ހަރާންކޮށް ޖަލުފަޅާލަން އުޅުމަކީ އަސާސީ ހައްގެއް ނޫނެވެ.

އެންދެރި ވިންގްގައި ނަގާ ކިޔަނީ އިލްޔާސް އިބްރާހީމާއި އައްބާސްއެވެ. ކާމިނީ ވިންގްގައި ނަގާ ކިޔަނީ އަބްދުﷲ ހަމީދާއި ޔާމީނެވެ. އެކަކަށް ބާރުތައް އޮންނަ އިރު އަނެކަކު ހުންނަނީ އަރިމަތީގައި ހަވާސާ ކުރެވިފައެވެ. ސިޔާސީ ކޯޅުމާ އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކު ބަދުނާމުކޮށް ތުހުމަތުތައް އަޅުވާ ވަރަކޮށާލައެވެ. ނަތީޖާ ނެރުމާ ތަފާތު ދެއްކުމުގައި ކާމިނީއަށް ވުރެ ކުރީގައި އޮންނަނީ އެންދެރިއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އިލްޔާސް އިބުރާހީމަކީ ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި މައުމޫނަށް ވުރެ ވެސް މަގުބޫލު މީހަކަށްވެފައި ވަނީ މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ.

އިލްޔާސް އިބްރާހީމްގެ މަގުބޫލުކަން ބޮޑުވެ މަލޭގެ ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ ދެ ގޮނޑިއަކީ އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ބަޔަކަށް ނޫނީ ނުލިބޭ އެއްޗެއް ގޮތުގައި އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން އޮތެވެ. ކާމިނީ ވިންގަށް އެ ކަމަކީ ހަޖަމް ކުރެވޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކާމިނީ ވިންގްގައި މާލޭ މީހުން ބަލައިގަންނަ މަގުބޫލު އެއްވެސް ޝަހުސިއްޔަތެއް ނެތެވެ. އެހެން ކަމުން މަޖިލީހުގެ ގޮނޑިއަށް އިލްޔާސް އިބްރާހީމާ ވާދަކޮށްލަން ކާމިނީ ވިންގްގެ މަދަދާ އެކު ނެރެލެވޭ ވަރުގެ މާލޭ މީހަކު ހޯދުމަށް އަތްފުނާ އެޅިއެވެ. އެފަދަ މީހަކު ހޯދުމުގައި މައުމޫނަށް ވަފާތެރި ބޮޑު އާއިލާ އަކަށް ނިސްބަތްވާ ޒުވާނަކަށްވުން މުހިންމު ކަމަށް ކަހީނުންގެ މަޝްވަރާ ލިބުނެވެ.

މުޅި މަލޭގައި އަތްފުނާ އަޅައިގެން ކާމިނީ ވިންގަށް ރަނގަޅު ޒުވާނަކު ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. މާލޭގައި ނަގާކިޔާ ބައިބޯ މުއްސަދި އައިލާއަކަށް ނިސްބަތްވާ ޒުވާނެކެވެ. މާލޭގެ އެންމެ ސަޕޯޓަރުން ގިނަ، ކާމިޔާބު ކްލަބް އަކަށް ނިސްބަތްވާ ގެއެއްގެ ދަރިއެކެވެ. އިނގިރޭސި ވިލާތުން ކިޔަވައިގެން ހުރި ޖެހެލުން ކުޑަ ޒުވާނެކެވެ. މައުމޫނު އަރިހުގައި ކޮންމެ ހަފްތާއަކު އާރަށަށް ވަޑައިގެން ކްރިކެޓް ކުޅުއްވާ މުއްސަދި ބޭފުޅެއްގެ ދަރިކަލެކެވެ. އިލްޔާސާ ވާދަކޮށްލަން ކާމިނީ ވިންގަށް އެއަށް ވުރެ ވަކީން ރަނަގަޅު ޗޮއިސްއެއް ނުފެނުނެވެ.

ކާމިނީ ވިންގްގެ ޗޮއިސްއަކަށްވީ ކެރަފާ އާއިލާއާއި މަދަރުސާ ދޮށުގެއަށް ނިސްބަތްވެ ތާގީދޮށުގެއާއި އެނޫންވެސް އެތައް ބޮޑެތި އާއިލާތަކާއި އާއިލީގޮތުން ގުޅި ސިއްކަ ޖެހިފައިވާ ޒުވާނެކެވެ. އޭރަށް ކަމުދާ ވަރުގެ ބޭރު ތައުލީމެއް ލިބިފައި ހުރި ހުރުމާއި ބޮޑު ކްލަބަކަށް ނިސްބަތް ވުމަކީވެސް ޗޮއިސް ކަމުދިޔަ އެއް ސަބަބެވެ. އަނެއްކާ މައުމޫނު އަރިހުގައި އެންމެ މަގުބޫލު އެއް ފަހުލަވާނުގެ ދަރިއަކަށް ވުމުން ޗޮއިސް ޗޮއިސަކަށް ލާފުރާ ފުރިހަމަ ވިއެވެ.

އިލްޔާސް އިބްރާހީމާ ދެކޮޅަށް ކާމީނީ ވިންގުން ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ މާލޭ ގޮނޑިއަށް ނެރެން ނިންމި ޒުވާނަކީ ގ. ކެނެރީގޭ މުހައްމަދު ނަޝީދު (އަންނި) އެވެ. އެހެން ކަމުން އެ ދުވަސްވަރު ކެނެރީއާއި ކާމިނީ އާއިލީ ގޮތުން ގުޅުވާލަން ނަޝީދުއާއި އަބްދުﷲ ހަމީދުގެ ދަރިކަނބަލަކާ އަންނިއާ ލޯބީގެ ގޮތުން ގުޅުވާ ލެވުނު ކަމަށް ތުންތުން މަތީން ކިޔާ އުޅުނެވެ.  

އިލްޔާސް އިބްރާހީމްގެ އޮފު ކަނޑުވާލުމަށް ސަރުކާރު ތެރެއިން މައުލޫމާތު ފޯރުވާދީ "ސަންގު" ނެރުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއްގައި ފައިސާއާއި އެހެނިހެން ކަންކަން ހަމަޖައްސާދިނީ ކާމިނީ ވިންގުންނެވެ. އަބްދުﷲ ހަމީދާއި އަބްދުﷲ ޔާމީނެވެ. ޒާހިރު ހުސައިންނާއި އަހުމަދު އަބްދުﷲ ފަދަ އެ ވިންގްގެ އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރި އަތްތައް އަންނިއާއި އެކު އޭރު އޮތެވެ. އެ ގޭސް ގަނޑުގައި އިލްޔާސްއާއި މާކުން ސަޓޯއާއި އެ ނޫން އެތައް ބައެއް އަނދާ ހުލިވެގެން ދަވަރު ވިއެވެ. ޒަމާން ދުއްވާލާ ހިންދަމާ ނުލެވޭވަރުކޮށް ބޮޑެތި ވަގުންގެ ގޮތުގައި އެތައް އާއިލާއެއް އިނދަޖައްސާލާ ހިންދަމާނުލެވޭ ވަރަށް ގުރުބާންކޮށްލިއެވެ. އެ ހަގީގަތް އޮތީ އެހެނެވެ.

ޑިމޮކްރަސީގެ ޗެމްޕިއަން ހެދިގެން އަތްގުޅި ނުވާވަރުގެ ކަރާ ފެޅިޔަސް ކާކަކީ ކާކުކަން ދަންނަ މީހުން ވަރަށް ގިނައެވެ. ގަބޫލު ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް އަންނިއަކީ އިލްޔާސް އިބުރާހީމްގެ ވަރަކޮށާލަން ކާމިނީ ވިންގުން ތޫނުކުރި ކުރަފަތެެވެ.

ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ގާނޫނީ ދަފުތަރު ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ އިލެކްޝަނަށް ލިބިފައި އޮތީ އެ ކޮމިޝަނުން އަމިއްލަޔަށް ހޯދައިގަނެގެނެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނުން އެކަން އެކޮމިޝަނާ މަތިކޮށްފައި އޮތީމައެވެ. ގާނޫނުން މަތިވެފައި އޮންނަ ޒިންމާ އެއް އަދާކުރުމާ މުއައްސަސާގެ ހަގު ދޮށިކަމާ އޮންނަންވީ ގުޅުމަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ވުރެ އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަން ހަގު ވުމަކީ އެމްޑީޕީގެ މައްޗަށް އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ ގާނޫނީ އިހުތިސާސް ނުހިގާން އޮތް ސަބަބެއް ނޫނެވެ.

ދޮށިވެގެން އިހުތިސާސް ނުހިގަންޏާ ރައީސް ކަމުގައި ރައީސް ނަޝީދު ހުންނަވާ އިރެއްގައި ނަޝީދަށް ވުރެ ދޮށީ ރައްޔިތުންގެ މައްޗަށް ނަޝީދުގެ ރައީސް ކަމުގެ އިހުތިސާސެއް ނުއޮންނާނެތާއެވެ. ކަމަކައިގެން ދަހިވެތިވެ ވަޑައިގަތަސް ފުކެއް ބޮޑުވަރެވެ. ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން ހަމަތަކާއި އުސޫލުތަކާއި ގާނޫނުތައް ވެސް ހުންނަން ޖެހެނީ އެ ހިނދަކަށް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައި ގަންނަވާ ގޮތަށެވެ. ޕާޓީގެ މެންބަރުންގެ ދަފުތަރަކީ ވެސް އެއިރަކު ނަޝީދު ބޭނުންފުޅު ގޮތަކަށް އޮންނަން ޖެހޭ އެއްޗެކެވެ.

މީގެ ހަތަރު އަހަރު ކުރިން އޮތް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގެ ހަނދުމަފުޅު އައުކޮށް ލައްވާށެވެ. 13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމަކާ ގުޅިގެން ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރެއްވުމުގެ ގާނޫނީ މަގު އޭރު އޮތީ ރައީސް ނަޝީދަށް ބަންދު ވެފައެވެ. އެހެނަސް މައުމޫނު ބޭއްވެވި ރިޔާސީ އިންތިހާބުތައް ފާޑަށް ރައީސް ނަޝީދު ގިނިކަންޏާ ވާދަކުރެއްވި ފެންނަ ނުފެންނަ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއެއް 30 މެއި 2018 ގައި ބޭއްވުނެވެ. މެންބަރުން ޖަޒްބާތުގައި ޖައްސައިގެން އެކަން އެ ދުވަހު ކުރެއްވީ " ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ޝަރުތު ހަމަނުވާ ބޭފުޅަކަށް ފުރުސަތުދޭ ޕްރައިމަރީއެއް" ބޭއްވުން ކޯޓު އަމުރަކުން މަނާ ކޮށްފައި ވަނިކޮށެވެ. ވީގޮތެއްވެ އެކަން ނިމިގެން ދިޔައީ ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވި ގޮތަށް ނުވެ ގާނޫނީ ހަމަ އެޅިގެން އެމްޑީޕީއަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި އެހެން ބޭފުޅަކު ނެރެގެން ވާދަ ކުރުމަށް ފުރުސަތު ލިބިގެންނެވެ. މި އުޅެނީ އެވާހަކަ ދައްކާކަށް ނޫނެވެ.

ދައްކަން މި އުޅެނީ ރައީސް ނަޝީދު ގިނިކަންޏާ ވާދަކުރެއްވި 2018 ގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓު ސައްހަވީ އެއްގޮތެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެސްއެމްއެސް މެދުވެރިކޮށް ވެސް އެ ދުވަހު ވޯޓް ލެވުނެވެ. ވޯޓްލާ އެސްއެމްއެސް ފޮނުވުމަށް ކަނޑައެޅިފައި އޮތް ނަންބަރަށް ކޮންމެ ޕާޓީއެއްގެ މެމްބަރަކަށް ވެސް އެސްއެމްއެސް ކުރުމަކަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ވޯޓުދިން ކަމުގެ އެސްއެމްއެސް ފޮނުވާ އިރަށް ވޯޓު ބަލައިގަތްކަމުގެ މެސެޖެއް އެސްއެމްއެސް ކުރި ފަރާތަށް ލިބުނެވެ. ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް ވަކި މިންވަރެއް ނެތި ބޭނުން ވަރަކަށް ވޯޓު ލެވުނެވެ. އެއްވެސް ޕާޓީއަކަށް ނިސްބަތް ނުވާ މެމްބަރުންނަށް ވެސް ބޭނުން ވަރަކަށް އެ ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓު ދިނުމުގެ ފުރުސަތު އޮތީ ހުޅުވިފައެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ވޯޓު ދިނުމުން " 1 ވޯޓު ލިބިއްޖެ، ޝުކުރިއްޔާ ޖަޒީރާ ރައީސް މުޙައްމަދު ނަޝީދު" މިހެން ލިޔެފައި އޮންނަ މެސެޖެއް ވޯޓުދިން ކޮންމެ މީހަކަށް ލިބުނެވެ. އެއީ ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް އިންތިހާބެއްގައި އެހާތަނަށް އަމަލުކުރި އުސޫލެއް ނޫނަސް ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން ބަދަލު ވެގެން ދިޔައީ އުސޫލެވެ. ޑިމޮކްރަސީގެ ވާހަކަ ކިތަންމެ ބާރަށް ދެއްކެވިޔަސް ހަގީގަތުގައި މައުމޫނިޒަމް އެންމެ ބޮޑީ ނަޝީދުގެއެވެ.

ދައުލަތް ހިންގުމަށް ސިޔާސީ މަގާމް ތަކަށް މީހުން އައްޔަނު ކުރުމާ ވަކި ކުރުމުގެ ބާރު ރައީސަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލިބިދީފައި އޮވެއެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ރައީސް ސާލިހުގެ ވާދަވެރިއަކަށް ތާއީދުކޮށްގެން އެކަކުވެސް މަގާމުން ވަކި ކުރައްވާފައެއް އަދި ނެތެވެ. ދެލޯ ރަނގަޅަށް ފުހެލައިގެން ހަމަލޮލުން ރަނގަޅަށް ބަލައިލަ ބަލާށެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުވިދާޅު ވިޔަސް އެއްޔަކީ ހަގީގަތެއް ނޫނެވެ. އެކަން ރައީސް ނަޝީދަށް ވެސް ރަނގަޅަށް އެނގި ވަޑައި ގަންނަވާނެއެވެ. މީހަކު މަގާމަކުން ވަކި ކުރައްވާނެ ނަމަ ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ މުހައްމަދު ޝިފާޒް އެ އުޅުއްވާ ގޮތުން އެ މަނިކުފާނު އެ މަގާމުން ވަކި ކުރައްވާނެތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. ދެ އަނގަ ޖަމީލުމެން ވެސް ލޮލަށް ފުސް ބުރާފައި ތިބީމާ ވާނުވާ ނޭނގި އެހެން ކިޔާ ކޯތަޅުވަނީތާއެވެ.

ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ހެއްދެވުނު އެއްޗެއް ހައްދަވައިގެން ރިޔާސީ ޓިކެޓް ހޯއްދަވާކަށް ރައީސް ސާލިހު ނޫޅުއްވައެވެ. ބާރެއް އޮތަތީ ބާރުގެ ބޭނުން ކުރައްވައިގެން ޕްރައިމަރީ ޓިކެޓް ހޯއްދެވުމަކަށް ރައީސް ސާލިހު ނޫޅުއްވައެވެ. ކޮންމެ މީހަކަށްމެ އެ މީހަކު އެދޭ މީހަކަށް މިނިވަން ކަމައެކު ވޯޓު ދީ ބަސް ބުނުމުގެ ހައްގު ހޯއްދަވާ ދެއްވުމަށް ވުރެން ރައީސް އެދި ވަޑައި ގަންނަވާ ކަމެއް ނެތެވެ.

ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއަކީ ޓިކެޓްލިބި ވަޑައި ގަންނަވާ ބޭފުޅަކަށް ޓިކެޓް ލިބި ވަޑައި ގަތުމުން އެންމެން އެކުގާ އެކަތިގަނޑަކަށްވެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ޕާޓީއަށް ކަމިޔާބު ކުރުމަށް މަސައްކަތް ނުކުރެވޭ ވަރު ބޮޑުހުޅަކަށް ވާކަށް ރައީސް ސާލިހު ބޭނުން ފުޅެއް ނުވެއެވެ. މެންބަރަކު ތާއީދު ކުރާ ގޮތަކަށް ބައްލަވައިގެން މެންބަރުންނަށް ވަޒީފާގެ ބިރު ދެއްކެވުމަކީ ރައީސް ސާލިހު ކުރައްވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ މީހެއްގެވެސް އަމިއްލަ އިހުތިޔާރުގައި އެމީހަކު ތާއީދު ކުރާނެ މީހަކަށް ތާއީދުކޮށް ވޯޓު ދިނުމަކީ ކޮންމެ މީހަކަށް އޮތް އަމިއްލަ ހައްގެއްކަން ރައީސަށް އޮޅިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ސިޔާސީ މަގާމު ތަކަށް އައްޔަނު ކުރައްވަފައި ތިއްބެވި ސިޔާސީ އެތައް ވެރިންނެއް އެ މަނިކުފާނާ ޒާތީ ގޮތުން ދިމާ ކުރައްވާ ފާޅުގައި ދެކޮޅަށް ކެންޕޭން ކުރައްވަމުން އެތިބަ ގެންދަވަނީއެވެ. އެ ބޭފުޅުން ކުރެން "ތަށަށް ކިޔަނީ މަރިޔަނބުތޯ" ވެސް ރައީސް އައްސަވާ ނުލައްވައެވެ. ވަގުތުން ވަގުތައް ކަނޑާލާފައި ފޮނުއްވާލެއްވެން ތިބި ސިޔާސީ އެތައް ބަޔަކު ސިޔާސީ ގޮތުން ރައީސްއަށް ގޯނާ ކުރާއިރު މަގާމުން ވަކި ނުކޮށް ބޭތިއްބުމުގެ ކެތްތެރިކަމާއި ހިތްވަރު ރައީސް ސާލިހުގެ ކިބައިގައި އެބަހުއްޓެވެ. އެވަރުގެ ކެތްތެރި ބޭފުޅަކު ކުންފުނި ތަކުގައި އުޅޭ އާދައިގެ މުއައްޒަފުންނަށް ވަޒީފާގެ ބިރު ނުދައްކަވާނެކަން އެންމެ ތުއްތު ކުއްޖާއަށް ވެސް ގަބުލު ކުރެވޭނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރުން ރަށްރަށުގެ ބަނދަރު ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ހަދާ ރައްޔިތުންނަށް ލަފާފުރުމުގެ ފަސޭހަ ހޯދާދޭ ދިނުމުގެ ކްރެޑިޓް ޔާމީނަށް ހޯދާދޭން މުއިއްޒު ޓްވީޓު ކުރިޔަސް ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ޔާމީނުވެރި ކަމުގައި ކުރީ ކީއްކަން އެންމެނަށް ވެސް އެބަ އެނގެއެވެ.

އައިޖީއެމްއެޗް ކައިރީގައި ދަގަނޑުތޭރި ޖަހައިގެން ޖަލެއްހެން ބަންދު ކޮށްގެން ދުވަހު ކުއްޔަށް ދޭ ޒިނޭހާނާއެއް ހިންގައިގެން ހަރާން ފައިސާ ހޯދި މ. ދިމްޔާތު ރާއްޖޭގައި ހުރި އެންމެ އުސް ޒިނޭހާނާއަށް ބަދަލުކޮށްލީ ޔާމީނު ވެރިކަމުގައެވެ. މުއިއްޒު ދައުލަތުން ހަރާން ފައިސާ ކަޅާކޮށް ގެންނެވެ.

ޔާމީނު ޖަލަށް ފޮނުވަލައިގެން ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް ފައިނަގައިގެން ހުރެ ޕީޕިއެމް މެންބަރުންގެ ތާއީދު ހޯދަން ޔާމީނަށް ކްރެޑިޓް ދޭން އުޅޭކަން ނޭނގޭ ޕީޕީއެމް މީހަކު ވެސް ނޫޅެއެވެ. ސަލަފީން ފަހަތަށް ލައިގެން ދީން ވިއްކައިގެން ވެރިކަމަށް އަންނަން ތިޔަ އުޅެނީ ކިތަކަށް ޒިނޭހާނާ ހަދަން ޕްލޭން ކޮށްފައި އޮވެގެން ހެއްޔެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. ޔާމީނު ސަރުކާރުން 108 ބަނދަރު ހަދާ 26 ބަނދަރުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައި އޮތްނަމަ މި ސަރުކާރުން ނިންމާލަން ޖެހޭނީ ހަމައެކަނި އުއިއްޒު އެބުނާ 26 ބަދަރު އެކަންޏެވެ. ރައީސް މައުމޫނާއި ރައީސް ނަޝީދު ވެރިކަމުގައި ހެއްދެވި ބަނދަރުތަކާ އެކު މި ރާއްޖޭގައި ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ބަދަރު ހަދަން ޖެހޭ ރަށެއް ނުއޮތީހެވެ. ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ 190 ވަރަކަށް ރަށް އޮތް އިރު ބަނދަރު ހަދާފައި ނެތް އެންމެ ރަށެއް ވެސް ޔާމީނު ވެރިކަން ނިމުނު އިރު ރާއްޖޭގައި ނުއޮންނާނެ ތާއެވެ. އެކަމަކު ހަގީގަތަކީ އެއީއެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަން ފެށުނުއިރު އެއްވެސް ފެންވަރެއްގައި އެއްވެސް ޒަމާނެއްގައި ބަނދަރެއް ހަދާފައި ނެތް ފަންސާހަކަށް ރަށް ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އޮތެވެ. ބައެއް ވިޔަފާރިވެރިންގެ އެހީތެރިކަމާއެކު ކޮންމެ ވެސް ފެންވަރެއްގައި ރައްޔިތުން ފަޅު ކޮނުވާ، ވީރާނާވެފައި އޮތް ތިރީހަކަށް ބަނދަރު ރާއްޖޭގައި އޮތެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރު ތަކުން ހަދާދީފައިވާ އެތައް ބަނދަރެއް ބޭނުން ނުކުރެވޭ ވަރަށް ވީރާނާވެ އާބާތުރަ ނުފިލުވާ އޮތެވެ. މި ސަރުކާރުން ކުރަނީ އެ މަސައްކަތެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އެކަމެއް ނޯޅެއެވެ.

ހައްގު ނޫން ކްރެޑިޓް ޔާމީނަށް ދީގެން ޕީޕީއެމްގެ ތާއީދުގައި ވެރިކަމަށް އައުމުގެ ހުވަފެން މުއިއްޒު ތިޔަ ދެކެނީ ޔާމީނަށް ދެވުނު ކެހި ކުޑަކަމުން ހެއްޔެވެ. ޒިނޭއަށް މަގު ފަހިކޮށްގެންނާއި ޒިނޭހާނާ ހިންގައިގެންނާއި ދައުލަތުން ހަރާން ލާރި ކައިގެން ހުރެ ޔާމީނަށް ކުރި ހުކުން ހަރާން ކުރަމުން މޭޔަރުކަމުގައި ރައްޔިތަކަށް ކޮށްދޭ ކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ.

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ފެށުނީއްސުރެ އިއްޔެއާ ޖެހެންދެން އެމްޑީޕީގެ އެންމެހައި މެމްބަރުން އެހީ ތިބާގެ އަޑެވެ. ކޮންމެ ކަމެއްގައި ތިބާގެ ބަހަކީ އެންމެ ފަހުބަސް ކަމުގައި އެއުރެން ނިންމީ ފަހުން ލިބިދާނެ ގެއްލުމަކާ ދެރަޔަކާ މެދުވެސް ވިސްނާލުމެއް ނެތިއެވެ. މަގުމައްޗަށް ނުކުންނަން ހަމަ ގޮވާލާއިރަށް ލިޔާން އިން ގަލަމުގެ ދޯރިވެސް ނުޖަހައި، ފިޔާ ކޮށާން ގެންގުޅުނު ވަޅި ވެސް ދޮވެނުލައި އެއުރެން ނުކުމެ ފުލުހުން ނުލާހިކު " ލޯބިން " އެޖެހިހައި މިރުސް ދުން ތަކުން މީހާ ޖަހަރާވެ ގޮހޮރުގެ ފިތާއެކު ހޮޑަށް ލެވޭއިރު ވެސް ތިބާގެ ބަހަކާއި ނުލައި ގެދޮރަށް ނުވަދެ އަނބި ދަރީންނާއި ފިރީން ނުދެކި ގަނަތެޅުނު މީހުންގެ އަދަދު ހޮދު ތިބާޔަށް ވެސް ނޭގޭނެއެވެ.

ތެދެކެވެ. ސަމާލުކަން ހޯދަން ތިބާ ކުޅުނުހާ ޗަރުކޭސް ބަލާ އަތްޖެހީމުއެވެ. އެހެން ސިޔާސީ ބޮހުން ހަދާހެން ނުހަދާ ވާހާލެއްގައި ވީކަމަށް ދެއްކީމުއެވެ. ފައިވާން އަތަށް ނަގައިގެން މަޖީދީ މަގުގައި އެކަނި ދުވިއެވެ. ފުލުހުންގެ އުރުގައި ކޯޓަށް ދިޔައެވެ. ފަރެސް މާތޮޑާގައި ފިލާ ބޮނދާ އޮތެވެ. ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި ބިމުގައި ފުލުންލައްވާ ދެންމުވީމުއެވެ. ކޮޓު ދޮރުމައްޗައް ވެއްޓި ބަކަތެޅިއެވެ. އިންޑިއާ އެންބަސީއަށް ވަދެ ފިލީމުއެވެ. މިފަދަ ކޮންމެ ސްޓަންޓަކުން ފަލަސުރުހީ ހަދައިގެން މަސްހޫރުވީ އަމިއްލަ އާރާ ބާރު ހޯދަންކަން މިއެނގެނީ އަދި ކިރިޔަތާއެވެ.

ކޮންމެ ފަހަރަކު ހިފާ ހައްޔަރު ކުރީމައި ދެން ތެޅޭހައި ތެޅުމެއް ތެޅުނީ އެއުރެންނެވެ. އާންއެކެވެ. ތިބާޔަށް ދުނިޔޭގެ ތާއީދު ލިބުނީ ތިބާގެ މޮޅުކަމަކުންނެއް ނޫނެވެ. އެކަން އެހެންވީ ތިބާގެ ހައްގުގައި އެންމެން ނުކުމެ ކުރި މަސައްކަތުންނެވެ. އެތައް ހާސް ބައެއްގެ މަންޒަރުތައް ލައިވްކޮށް ދަށްކައިގެންނެވެ. އެކަމަކު މިއަދު ތިބާ އެކަމެއް ވެސް ހަނދާނެއް ނެތެވެ. ކަލަގޮވައި ތިބާގެ ފޮޓޯގަނޑަކުން ނޫނީ އެއުރެންނަށް ފަސޭހައިން ބޮޑުކަމު ވެސް ނުދެވޭނެ ކަމުގައި ތިޔަހަރަ ގޮވާ ނަގަނީއެވެ.

ކޮއެފުޅާއެވެ. ނިކަން ވިސްނާލަ ބަލާށެވެ. ތިބާޔަށް ހޯދައިދިން ތާއީދުގެ ބޭނުންކޮށް ކަރަކަރައިގައި އިއްޒަތުގައި ތިބާ އުޅުނެއް ކަމަކު އެހެން އެކަންކޮށްދިން އެންމެން ތެޅުނީ ހާދަހާވާ ގަނައެކެވެ. ލިބުނީ ހާދަހާ އަނިޔާއެކެވެ. އެކަން ވެސް ކުޑަމިނުން މިއަދު ތިބާގެ ހަނދާނުގައި ނެތީތާއެވެ. މިއަދު ތިބާ ބުނިހައި ގޮތެއް ނުހަދާތީވެ ދިމާލަށް ތިޔަ ގޮވާ ފަތިވަރު ނިކަން ދެކިބަލާށެވެ. ފާޑުފާޑުގެ ނަންނަމުގައި ސޯސަލްމީޑިއާގައި އެކައުންޓު ހަދައިގެން ނުގޮވާކަށް އެއްޗެއް ނެތެވެ. މިއަދު ޕާޓީގެ އާއްމު މެންބަރުންނަށް ވުރެ ގޯތި މަންޖެއާއި ފައިނު ވައްޑޭ ތިބާއަށް ހަމަމާކަމު ހިނގައްޖެއެވެ. އެ މީހުންގެ ސަބަބުން ތިބާގެ މުޅިއަބުރު ކަތިލެވި މީގޮނަކުން ވެއްޓުނު ކެހެރިޔަކަށް ކުރާ ގަދަރު ވެސް މިހާރަކު ތިބާޔަކަށް އެއުރެން ނުކުރެއެވެ.

ކީއްވެކަން އަމިއްލަޔަށް ބުނަން ނޭގެންޏާ ބުނެދެމެވެ. ތިބާޔަށް ލިބިފައިއޮތީ މާކަނުލަފާ ދުލެކެވެ. ދެއްކޭ ނުދެއްކޭ ވާހަކައެއް ނޭނގެއެވެ. ގޮވޭ ނުގޮވޭ އެއްޗެއް އަމުދުން ނޭނގެއެވެ. އަމިއްލަޔަށް ތިމަންނަޔަކީ ރާބޯމީހެކޭ ވެސް ބުނީ އެހައްދުވަހު ނޫންހެއްޔެވެ؟ ވެރިކަމުގައި ހުރިއިރު ވެސް ގޮވީކޮހެވެ. އެންމެ ފަހުން ކޮސް ގޮވަމުން ގޮވަމުން ގޮސް ބަޔަކު ނުކުމެ ކަންފަތުގައި ހިފާ ހޫރުވާލީއެވެ. އެ ދުވަހުން ފެށިގެންވެސް އެއުރެން ހަމަ ތިބާޔަށް ޓަކައި ގުރުބާން ވުމުގައި ދެމިތިބީއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު ތިބާގެ ވާންޗޯކަން އެންމެނަށް އެގިއްޖެއެވެ. އަމިއްލ އެދުމާހުރެ ތިޔަހެރީ ކަރުތާފެނަށް އެރިއެވެ. މިއަދު ތިބާޔަށް އެންމެ ހޭހަންކުޅަ މީހުންނާ ދިމާލަށް ތިޔަ ގޮވަނީ ވަގަށެވެ. ލަދުހަޔާތް ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟

މި ހުރިހާ ދުވަހު ކިޔަމުން އައީ ޔާމީނު ކޭ ވާހަކަ ދައްކަނީ ކަމަށެވެ. ސާބިތު ނުވާތީ ކޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ސާބިތުވެފައި ނެތުމަކީ ނުކުރުން ތާއެވެ. އެހެން އުޅެނިކޮށް ވޮޑުމުލާ މައްސަލަ ސާބިތުވެ ހުކުންކޮށް ޖަލަށް ލާފައި ހުއްޓާ ދެ އަކުރުގެ އޮޅުވާލުމަކުން ހުރިހާ ހެކި ނަފީވެ މިނިވަން ކުރީ އެ މައްސަލަ އަލުން ބެލެން އޮތް ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައެވެ. ވޮޑުމުލާ މައްސަލަ ނިމުނު ގޮތަކަށް ނިމުނު އިރު އިތުރު އެހެން މައްސަލަތައް ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ދައުވާކޮށް ކުރިއަށް ގޮސްގޮސް އޮތެވެ.

މިއޮތް ސަރުކާރު ފޭލިކޮށް ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ނުތަނަވަސް ކަން އުފެއްދުމުގެ ބޭނުމުގައި ޕީޕީއެމުން ވެސް އަޑު ހަރުކޮށް ގޮވަމުން އައީ އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތް ނުބެލޭ ވާހަކައެވެ. ގެއްލުނު ފައިސާ ދައުލަތަށް ނުހޯދޭ ވާހަކައެވެ. ޔާމީނުވެސް އަނގަފުރާ އެތައް ފަހަރަކު އެ ވާހަކަ ދެއްކިއެވެ. ކައި ފުރާލައިގެން ހުރެއެވެ. ކޯޓުގައި މައްސަލަތައް އޮވެމެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ފެލައިލައިގެން ޔާމީނު ހުރީ މިދުވަސް ގެންނަން ވެގެނެވެ.

ކޯޓުގައި ހިނގަމުން ދިޔަ މައްސަލަ ތަކުން ޔޫސުފް ނައީމަށް ވ. އާރަށް ދިން މައްސަލާގައި އަނެއްކާ ވެސް ޔާމީނު ރިޝްވަތު ނަގިކަމާއި މަނީލޯންޑް ކުރިކަން ކޯޓަށް ސާބިތުވެ 17 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމަކާއެކު 5 މިލިޔަން ޑޮލަރުން ޖުރުމަނާ ކޮށްފިއެވެ. 

ދެނަކާ ދެނެއްނެތެވެ. ކޯޓު ހުކުމް ހަރާން ވެއްޖެއެވެ. ވައްކަން ހަލާލު ވެއްޖެއެވެ. މުލުވަގު ދޫކޮށްލަން ވެއްޖެއެވެ. މުލުވަގު ޖަލުން ނެރެން ވަގުން ނިކުމެއްޖެއެވެ. ވައްކަންކޮށް ދައުލަތް ދަވާލުން ޔާމީނު ކުރުމުން ޕީޕީއެމަށް ހަލާލު ވެއްޖެއެވެ. ދައުލަތް ދަވާލުމަކީ ރިޝްވަތު ނެގުމަކީ ފައިސާ ދޮވުމަކީ ޕީޕީއެމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ހަލާލު ކަމެއްކަން އެނގިގެން ހިގައްޖެއެވެ. 

ޕީޕީއެމަށް ހުކުން ހަރާމަސް ދިވެހި ގިނަ ރައްޔިތުންނަށް ހުކުން ހަލާލެވެ. ޔާމީނު ދޫކޮށްލަން ބޭނުންވާ މީހުނަށް ވުރެ ގިނައީ ޔާމީނު ބަންދު ކުރަން ބޭނުން ވާ މީހުނެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. މުލުވަގު ދޫކުރުވަން ވަގުން ނިކުތުމަކީ ސިހެގެން ވެއްޓޭ ވަރުކަމެއް ނޫނެވެ.

ތިން ބާރު ވަކިވެފައިވާ ނިޒާމެއްގައި ޝަރީއަތުން ނިންމާ ކަމެއް ރައީސްއާ ހަމައަށް އަންނަން ނުޖެހޭ ކަމަށާއި ކުށުން ބަރީއަވާން ތިން މަރުހަލާ އޮންނައިރު، އެކަން ނުވުމަކީ ރައީސާ ހަމައަށް އަންނަން ޖެހޭ ކަމެއް ނޫން ކަމަށް ވެސް ރައީސް ޔާމީން ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވި ވިދާޅުވުމާ ދެކޮޅަށް ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީން މިހާރަކު މި އުޅެނީ ކޮން ފާޑަކަށް ހެއްޔެވެ. ރައީސް ޔާމީނެއް ކަމަކު ހުންނަވާނީ ގާނޫނުގެ މަތީގައި ނޫންކަން ރައީސް ޔާމީނު ވަނީ ވަރަށް ރަނގަޅަށް ވިދާޅުވެ ދެއްވާފައެވެ. " ސަރުކާރުން ކޮންމެ ކަމެއް ކުރާނީ ވެސް، ގާނޫނީ ހުކޫމަތުގެ ތެރެއިން" ކަމަށް ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ސަމާސާ އަކަށް ނޫނެވެ. އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުގައި " ސަރުކާރުން މީހުން ހިފާ ހައްޔަރެއް ނުކުރާނެ. ސަރުކާރުން ކުރާ ކަމެއް ކުރަނީ ބައަކު، ބައެއްގެ ހައްގުތަކަށް އަރައިގަތީމާ އެކަމާ ގުޅިގެން، މުޅި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތަށް" ޓަކައެވެ.

ތެދު ފުޅެކެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ޖަލު ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހުނީ ރައީސް ޔާމީނު ރައްޔިތުންގެ ހައްގަށް އަރައިގަނެ ރިޝްވަތުނަގާ މަނީލޯންޑަރ ކުރިކަން ޝަރީއަތަށް ސާބިތުވީމައެވެ. ޔާމީނު ވިދާޅުވިހެން ސަރުކާރުން ކުރި ކަމެއް ކުރީ ރައީސް ޔާމީނު، ބައެއްގެ ހައްގު ތަކަށް އަރައިގަތީމާ އެކަމާ ގުޅިގެން، މުޅި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތަށް ޓަކައެވެ. ދެން އޮންނާނީ ހުރިހާ މަރުހަލައިގެ ކޯޓުތަކުން ނިމެންދެން ކެއްތެރިވެގެން ތިބުމެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވިހެން ރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރުގެއަށް ފާޑު ކިއުމުގެ ހައްގެއް މުޖުތަމައަކަށް ލިބިގެން ނުވެއެވެ. އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވީ ގާނޫނު އަސާސީ ލާޒިމް ކުރަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތިން މަރުހަލާގެ ކޯޓުން ނިންމާ ކަމެއް ނިންމީމާ، އެއީ ދިވެހި ހުރިހާ ރައްޔިތުން ކިޔަމަންތެރިވެ، އެއަށް ބޯލެނބުމަށެވެ. މުޒާހަރާކޮށް ސުލްހަ މަސްލަހަތު ނަގާލާކަށް ނޫނެވެ. ޖަމާއަތުގެ މަސްލަހަތު ނަގާލުމުން އެކަން ކުރާ ބަޔަކު ހައްޔަރު ކުރާނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުގައި މުޒާހަރާއެއް ކޮށްގެން މީހަކު ހައްޔަރު ކުރިއަސް އެކަން ކުރަނީ ރައީސް އޮފީހުން އަންގައިގެނެއް ނޫނެވެ.

ޝަހީމް ބުނެބަލާށެވެ. ނުކުންނަންވީ ޒުވާނުންނޭ ތިޔަ ބުނަނީ އެއީ އެހެން ބަޔަކަށް ކޯޑެއް އަޅަނީ ހެއްޔެވެ! ތިޔަ ގޮތަށް ރުޅިވެރި ކަމާއި ނަފްރަތުން މުޖުތަމައު ހަލާކު ކުރަން ނުކުމެ ތިޔަ ހުރީ ގޮތްނޭގޭ އެތައް މިލިއަން ރުފިޔާއެއް އެކައުންޓަށް އަޅައިގެން އެކަމުގައި އަދު ނޫން މާދަން ވެފައިހުރި މީހެއްގެ ފަހަތުގައެވެ. ތިޔައީ އިސްލާމް ދީން ކަމަށް ވަންޏާ އައޫޒު ކިޔާ ފުމެލުމަށް ފަހު ޝަހީމާ  ދުރަށް ދުވާ މުސްލިމުން ފިސާރި ގިނަވާނެއެވެ.

ގަސްކަނޑަން އެންމެ ފަސޭހަ ވާނީ ގަސްވެރިޔާ ލައްވައެވެ. އެގޮތަށް އިސްލާމް ދީނާ މެދު ޒުވާނުން ފޫހިކޮށް ދުރުކުރުވާނެ ފަސޭހަ މޮޅު އުކުޅުތައް ހުންނާނެއވެ.

ހިތުހުރި މީހަކު ޖަލަށްލާ އަނިޔާވެރިވެ މުޅި ގައުމުގައި ބިރުވެރިކަން ފެތުރި، މީހުން ގެއްލި، ބޯބުރިކޮށް، ކަނޑު ފައްތާ، މަޖިލިސް ތަޅުމަށް ސިފައިން ވައްދާ، ފަނޑިޔާރުން ބަނޑު ބިންމަތީ ޖެއްސި މީހަކު ޝަހީމް ދަންނަން ހެއްޔެވެ. ނުވިތާކަށް ތިޖޫރީ ކަހާލާ، އެކައުންޓް ފުރާލާ އެއިން ސަލާމަތް ނުވެގެން އުޅޭ މީހަކާ ބޮޑު ވައްކަމެއްގެ ވާހަަކަ އަޑު އެހިން ހެއްޔެވެ؟

އިސްލާމް ދީނާ އެ ދީނުގެ މާތްކަމާ މަތިވެރިކަމާ އިލްމުވެރިކަން އޮތީ އެފަދަ ބޮޑެތި ވައްކަމާ ހިޔާނާތުގެ ފަހަތުގައި ކަން ތިޔަހާ ފާޅުކަން ބޮޑުކޮށް ތިޔަ ދައްކަނީ ދީނީ  އިލްމުވެރިއެއް ވީމާ ހެއްޔެވެ. އެހެން ވިއްޔާ ތިޔައީ ގަސްވެރިޔާއެވެ. ގަސްވެރިޔާ ލައްވާ ގަސްކަނޑަން ފަސޭހަ ވާނެއެވެ. ޝަހީމްމެންގެ ދީންވެރިކަން ތިޔަ އޮންނަނީ އަނބުރާ ހޭރިޔާކޮށްފައި ސުވަރުގެ ދާން ޝޭހު އާދަން ސައީދުގެ ގިފިލި ބެލުމާ އެއްގޮތަށެވެ.

އެއްކޮޅުން މީހަކު އެހުރެގެން ގޮވާ ނަގަނީ އެމްބަސީއެއްގައި ހުޅުޖަހާށެވެ. ޝަހީމް ޒުވާނުނަށް ތިޔަ ގޮވާލަނީ ނަފުރަތާ ދެކޮޅުވެރިކަމުގައި ނިކުމެ ހުޅުޖަހާ ބޮންގޮއްވާ ޓެރެރިޒަމްގެ ހާއްޔަކަށް މިތަން ހަދަންހެއްޔެވެ.

ވެރިކަމުގައި އޭރު އޮތީ ޕީޕީއެމެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަކީ ޔާމީނެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތް ހިނގާފައި އޮތީ ޔާމީނުގެ އާރާބާރުގައި ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައެވެ. އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީގެ ޕީޖީ ލީޑަރަށް އެ ހިޔާނާތުން ބައެއް ލިބުނު ކަމަށް ގަބޫލު ކުރަންޏާ  އެ ބޮޑު ހިޔާނާތުން ރައީސް ޔާމީނަށް ބައިނާޅާނެ ކަމަށް ސަލާމަތް ބުއްދި ހުރި މީހަކަށް ގަބޫލު ނުކުރެވެންވީ ގޮތެއް ކިޔާދީ ބަލާށެވެ.

ޔަގީނުން ވެސް އެނގޭ ކަމަކީ އޭރު ވެރިކަމުގައި އޮތީ އެމްޑީޕީ ނޫން ކަމެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. އެހެން ތަނެއްގެ ވެސް އެއްވެސް ބާރުވެރިކަމެއް އޭރަކު އެމްޑީޕީއަކަށް ނެތެވެ. ހޮދު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ވެސް އޮތީ ޔާމީނުގެ މުށު ތެރޭގައެވެ. މުޅި މަޖިލީހުގެ ބޮޑު މެޖޯރިޓީއެއް ލިބެން ޖެހޭ ކަމެއްގައި ނޫނީ ޔާމީނަށް މަޖިލިސް ތެރެއިން މަސީހު ލައްވާ ނުކުރުވޭ ކަމެއް ނޯވެއެވެ. އެހެން ކަމުން އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ލީޑަރ އޭރު ޔާމީނުމެނަށް މުހިންމެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުން އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ލީޑަރަށް ބައި އަޅަން ޖެހޭ ސަބަބެއް އޮންނަން ޖެހޭ ކަމަކަށް ސަލާމަތް ބުއްދި ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ.

އެހެން ނޫނަސް ޔާމީނު ބުނާ ގޮތުން އޭނާގެ ވެރިކަމުގައި އެއްވެސް ހިޔާނާތެއް ވެފައި އޮތީ އެއްނޫނެވެ. ރަށްރަށާއި ފަޅުތަކާއި ފަރުތަކާއި ގިރިތައް ޓޫރިޒަމްގެ ބޭނުމަށް ދޫކުރީ ކޮރަޕްޝަނެއް ފަސާދައެއް ނެތި ނުލާހިކު އިންސާފުންނެވެ. ޔާމީނުގެ ނައިބަކަށް ހުރި ޖަމީލު ވަކިކޮށް އެ މަގާމަށް އަދީބު ގެނައުމުގައި ޔާމީނުގެ އެއްވެސް ދައުރެއް ނެތެވެ. އަމްދުން ހިޔާނަތެއްގެ ޒައްރެއް ވެސް އެކަމުގައި އޮތީއެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަމުގެ އާރަބަރުގައި ހުއްޓާ ދައުލަތުން ބަޔަކު ބިލިޔަން ބިލިޔަނުން ހިޔާނާތްތެރި ވީކަން ޔާމީނަށް ނޭގެއެވެ. ހިޔާނަތުގެ ސެންޓެއްގެ މިންވަރު ވެސް ޔާމީނަށް ނުލިބެއެވެ. އެކަމަކު އިދިކޮޅު ޕީޖީ ލީޑަރަށް އެ ހިޔާނާތުގެ ފައިސާ ލިބުނު މީހުން އެގޭނެކަން ރައީސް ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. އެހެންކަމުން މުޅި ހިޔާނާތަކީ އަލިފުން ޔާއަށް ޔާމީނު ހިންގިކަމެއް ކަމާމެދު ޝައްކު ކުރާނެ ޖާގައެއް ނެތެވެ.

މަހަކު ދެ ލައްކައެއްހާ ރުފިޔާ މުސާރަޔާއި އިނާޔަތަށް ނުލިބޭ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމެއްގައި ހުރި ޔާމީނުގެ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް މިލިއަނުން ޑޮލަރު ވަދެ ނިކުތުމަކީ މާބޮޑު ކަމަކަށް ހަދައިގެން އުޅޭ ވަރު ކަމެއް ހެއްޔެވެ. ހަމަގައިމު ވެސް އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ލީޑަރަށް އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުން ބައި އެޅުނު ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް އޭރުގެ ރައީސް ޔާމީނަށް ބޮޑު ހިޔާނާތުން ޒައްރެއް ވެސް ނުލިބޭނެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރާނީ ވާތު ސިކުނޑިއަކުން އެކަންޏެވެ.

ކިރިޔާވެސް ކަމެއް ލިބުމުން މީސް މީހުނަށް މިތިބަ ވާގޮތެކެވެ. މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުގެ މޭޔަރ މުއިއްޒަށް ހީވެގެން މި އުޅެނީ ގާނޫނަކާ ނުލާ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ލިބިގެން އުޅޭހެނެވެ. އާއްމު އަސާސީ ހައްގަށް ހުރަސް އަޅަން މާލޭސިޓީ ކައުންސިލަކީ ކޮންތަނެއް ހެއްޔެވެ. ގާނޫނަކުން މަނާ ނުކުރާ ކަމެއް ސިޓީކައުންސިލްގެ އިއުލާނަކުން މަނައެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

މާލޭގައި އިސްތިހާރު ކުރުމާއި ކެމްޕޭން ކުރުމަށް މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލުން ހުއްދަ ނަގަން ލާޒިމުކޮށް އިއުލާނެއް ކުރުމަކީ މުއިއްޒު ކުރި ގައިރު ގާނޫނީ ކަމެކެވެ. ހުއްދަ ނަގަން ޖެހޭ ކަންކަން ގެޒެޓް ކުރެވިފައިވާ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދު ތަކުގައި ހުންނާނެއެވެ. އެނޫން ގޮތަކަށް ކަންކަން ފިއްތާ އޮބި އަޅައިގެން ހައްގުތައް ނަގާލަން ނުހަދާށެވެ.

ކެންޕޭނު ކުރުމުގެ ހައްގަކީ ގާނޫނު އަސާސީން ލިބިދީފައި އޮތް ހައްގެކެވެ. އާއްމު ތަންތާ ޕޯސްޓަރު ބެހެއްޓުމާއި މަގުފާރުގައި އިސްތިހާރު ހަރު ކުރުމަކާ މާލޭ ސިޓީއަކާ ކޮން ވާކަމެއް ހެއްޔެވެ. ކޮންމެ ބަޔަކުވެސް ބިލްބޯޑު ތަކާއި ޕޯސްޓަރތައް ބަހައްޓާ ހަރުކޮށް ހަދަނީ އެ އެއްޗެއް ބަހައްޓާ ނުވަތަ ހަރުކުރާ ތަނެއްގެ ވެރި ފަރާތުގެ ހުއްދަ ލިބިގެންނެވެ. މާލޭގެ މަގުމަތީ ފަރުތަކާއި އިމާރާތް ތަކުގައި ޕޯސްޓަރާއި އިސްތިހާރާއި އެ ނޫން ވެސް މެސެޖުތައް ބެހެއްޓުމަށް ހުއްދަ ހޯދަން ޖެހޭނީ އެ ބަހައްޓާ ތަނެއްގެ ވެރި ފަރާތުންނެވެ. ނޫންނަމަ އެ ތަނެއްގެ ޒިންމާ އޮތް ފަރާތަކުންނެވެ. މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލުން ހުއްދަ ނަގަން ޖެހޭނީ މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ އިމާރަތްތަކާއި ބިންތަކުގައި ޕޯސްޓަރެއް ނުވަތަ ބިލްބޯޑެއް ފަދަ އެއްޗެއް ބަހައްޓަން ޖެހޭނަމައެވެ. މާލެއަށް ނަން ކިއްޔާ ކިޔާހާ ތަނެއްގައި ކުރާހާ ކަމަކާ މުއިއްޒަކާ ބެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. މާލެއަކީ މުއިއްޒުގެ މިލްކެއް ނޫނެވެ.

މިހާވަރުން ދަންޏާ މާލޭގެ މަގުމަތީގައި ވަކި އަދަދަކަށް ވުރެ އިތުރަށް ފިޔަވަޅު އަޅައިފިއްޔާ ޖުރުމަނާކޮށް ސިޓީ ކައުންސިލަށް ފައިސާ ނަގަން ފަށާފާނެއެވެ. މުއިއްޒު އަތުން ހުއްދަ ނުނަގާ ހަރުކޮށްފައި ހުންނަ ޕޯސްޓަރަކަށް ބަލައިލިޔަސް ޖުރުމަނާ ކުރާނެއެވެ. މިވަރު މަވެތި ބަޔަކަށް ހެޔޮވަރު ވަރަކަށް ބާރުތައް ނުދީ އޮންނަކަން ނަސީބެވެ.

މަގުމަގާއި އިޖުތިމާއީ ސަރަހައްދުތަކާ ގުޅޭ ކަންކަމުގައި މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ އަމިއްލަ އުސޫލެއް މާލެއަކަށް ނުހިންގޭނެއެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ފެޑަރަލް ސަރުކާރެއް ނޫނެވެ. ހާއްސަ ހާލަތްތަކުގައި ނޫނީ މުޅިރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ތާކަށް ހިނގާނީ އެއް އުސޫލެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއާ ދިމާކޮށް މުއިއްޒު ތިޔަ ހަދަން އުޅޭ އެއްޗެއް ނުހެދޭނެއެވެ. މުއިއްޒަށް ޖެހޭނީ އުނބަށް ޖަހާށެވެ.

އާނއެކެވެ. ޖަމީލަކަށް ރައީސް މައުމޫނު ކަމަކު ނުދިޔައެވެ. ރައީސް މައުމޫނުގެ ކެބިނެޓްގައި ހުރެ އެ މަނިކުފާނަށް ހަރާން ކޯރުވިއެވެ. އެންމެ ބޭނުންވީ ވަގުތު ނިޒާމީ ބަހުސް ތެރެއިން ސްޓޭޖުން ފުންމާލާ ރައީސް މައުމޫނު ވުޖޫދުން ފުހެލުމަށް ނުކުރާ ކަމެއް ނެތެވެ. އޭރު ގިނަ މީހުން ހީކުރީ ޖަމީލު އިސްލާހީ މަސައްކަތުގައި އިހުލާސްތެރި މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރާކަމަށެވެ. ވަތަން އެދޭ އިއްތިހާދުގެ ތެރެއިން ޑރ. ހަސަން ސައީދުގެ ބަނޑުވާ ހެދިގެން އުޅުނީ މަ ބޮޑޭ ވާންކަން އެނގެނީ އެއްވެސް ސާބިތުކަމެއް ނެތި ލާހޫރޭތީއެވެ.

ޖަމީލުގެ ނުބައި ނުލަފާ ކަމުން އެންމެ ބޮޑު ކެއްސެއް ދިނީ އަބްދުﷲ ގާޒީއަށެވެ. ޖަސްޓިސް މިނިސްޓަރ ކަމުގައި ހުރިއިރު އަބްދުﷲ ގާޒީއާއި އުފައްދާފައިވާ އަޑިނޭނގޭ ގުޅުމެއްގެ ތެރެއިން ތަހުގީގަށް ޖަމީލު ހައްޔަރު ކުރުމަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ސަރުކާރަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމެވެ. ފުލުހުން ކުރަމުން އައި ތަހުގީގެއްގެ ބޭނުމަށް ޖަމީލު ހައްޔަރުކޮށް މުއްދަތު މަޖިލީހަށް ގެންދާއިރަށް އަބްދުﷲ ގާޒީ ޖަމީލު ދޫކޮށްލައެވެ. ފުލުފުލުން ތިން ހަތަރު ފަހަރު ޖަމީލު ހައްޔަރު ކުރެވުނަސް ދޫކޮށްލަން ވަނީ މުއްދަތު ޖަހަން ގެންދާ ލަހެކެވެ. މުއްދަތު މަޖިލީހަށް ޖަމީލު ވެއްދުމާ ދޫކޮށްލުން ހިނގަނީ އެކު އެކީގައެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވީ އަބްދުﷲ ގާޒީ އެކަހެރި ކުރުމެވެ.

އަބްދުﷲ ގާޒީ އެކަހެރި ކުރުން ވީ ވެރިކަމަށް ފެން ބޮވައިގެންފައި ތިބި މީހުނަށް މަރެއް ކަހަލަ ކަމަކަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރު ބަގާވަތަކުން ވައްޓާލުމުގެ ސަބަބު އުފެއްދީ ޖަމީލު ނޫން ދެވަނަ މީހެއް ނޫނެވެ. ޖަމީލުގެ ހަމައިގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ވެސް ވެރިކަމުގައި ކުރެއްވުނު ރަނގަޅު އެއްކަމެއް ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ އިސްތަށިފުޅުގައި ޖަމީލު ނާޅުވާ ވަގު ތުހުމަތެއް ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ދިގު މުއްދަތަށް ޖަލަށްލުމަށް އާއްމު އެއްވުން ތަކުގައި ހުކުން ކުރަމުން ދުވީ ޖަމީލެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ވެއްޓި މިހާ ދުވަސް ވީއިރު ވެސް ޖަމީލު ކުރި އެއްވެސް ތުހުމަތެއް ރައީސް ނަޝީދު މައްޗަށް ޖަމީލަށް ސާބިތުކޮށެއް ނުދެވެއެވެ.

ޑރ. ވަހީދުގެ ބާގީ ސަރުކާރުގެ ހޯމް މިނިސްޓަރަކަށް ހުރެ ފުލުހުން މެދުވެރިކޮށް ސިޔާސީ ހަސަދަވެރިންގެ ކިބައިން ބަދަލު ހިފަން ކުރިހާ ކަންކަމުން ހޯރަ އިއްބެ ފްރޭމް ކުރުން ނޫން ކަމެއް ޖަމީލަކަށް ކަމިޔާބެއް ނުކުރެވުނެވެ. ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ ގަތުލުގެ ހަގީގަތް ފޮރުވުމަށް ފުލުހުން ލައްވާ ކުށުގެވެށި ކޮލޮރިންއާއި ޑިޓޯލުން ދޮވެ ސާފުކޮށް ޕޯސްޓު މޯޓަމް ނުހަދާ ވަޅުލާ ހެކި ނައްތާލުމަކީ ޖަމީލު ކުރުވި އެންމެ ޖައްބާރު އެއް ކަންތަކެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ އުނގަށް ވެއްޓިގަނެގެން ނައިބު ރައީސްކަން ހޯދާ ބަގާވާތަކުން ވެރިކަން ފެލައިލަން އުޅުނު އުޅުން ނާކާމިޔާބުކޮށް ބޭރުކޮށްލުމުން ރައީސް ޔާމީނަށްވުރެ ނުބައި ނުލަފާ އަނިޔާވެރި އަކު ޖަމީލަކަށް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނަކީ މާ ސިންގާ ބޮޑު ވަގަކަށްވެ ޖަލު ނޫން ތަނެއް ހައްގު ނޫން ކަމަށް އެންމެ ގިނައިން ގޮވި ދިވެއްސަކީ ޖަމީލެވެ. ކައިރި މާޒީގެ ނޫސްތަކާއި ޓްވިޓަރއާއި ސޯޝަލް މީޑިއާއިން ހެކި އެ ހުރީ ފެންނާށެވެ. އޭރު ޖަމީލަށް ރައީސް ޔާމީނަކީ ވަގުބުޅަލެކެވެ. ވެރިކަމަށް ކުފޫ ހަމަނުވާ ޝަރުތު ގެއްލިފައިވާ ބޮޑު ވަގެކެވެ. ޑިކްޓޭޓަރެކެވެ. ހާއިނެކެވެ.

ޖަމީލު ކީހާޅެން ފަރިއްސަށްވެ ކުރިން ބުނިއެތި ކެންސަލްކޮށް ޔާމީނުގެ ދިފާއުގައި އެހުރީ ބުޑު ފެންނަ ވަރަށް އެއް ރޮއްޖަށް ފޫގަޅައިގެނެވެ. މިހާރު ޖަމީލަށް ވަގު ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ. މިއަދު ވިއްދާލާފައި އެހުރީ ރައީސް ސާލިހާއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ އިސްތަށިފުޅުގައި ނަޅުވާ ތުހުމަތެއް ޖަމީލުގެ ނެތެވެ. ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާކަން ކުރައްވާހާ ބޭފުޅުން މަގާމުގެ ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ހުރަސް އެޅުމުގެ ރެކޯޑެއް ވަކި އެކަކަށް އޮތްނަމަ އެ މީހަކީ ޖަމީލެވެ. ފިތުނަ ފަސާދަ އުފެއްދުމުގައި ޖަމީލު އެހުރީ ކުންނުގައެވެ. ދައުލަތާ އިދިކޮޅު ހަރަކާތް ހިންގުމާ ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގައި އޮތްނަމަ އޮތް ފިތުނަ ފަސާދައާއި އަބުރު ނަގާލުމުގެ ކުށެއް ޖަމީލުގެ މައްޗަށް ސާބިތު ވާނެއެވެ.

ބިޔަހެން ހީވާ ބޮޑެތި މަސްމަހުގެ ބަނޑުދަށަށް ވަދެ ތަތް ކޮށްލައިގެން އައްޓަމަސް އިންނަ ކަމެއް ބޮޑު މަހަކަށް ނޭގޭނެއެވެ. ކިތަންމެ ވަރަކަށް އައްޓަ މަހެއް ފޮނު އެރުވިޔަސް ބޮޑު މަހަށް ކުޑަވެސް އަސަރެއް ނުކުރެއެވެ. މަސް އޮތް ލޮނު ގަނޑުން ބޮތްކެއްހާ ހިސާބު ވެސް ފާޅެއް ނުވެއެވެ. ހަ އަނގަ ޖަމީލެކޭ އައްޓަ މަހެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. އިންސާފުގެ ގޮނޑީގައި އިނދެ މަހުޖަނެއްގެ ތަރިކަ މުދާގަޑުން ހައްގުނޫން ބަޔަކަށް މުދާ ގަނޑެއް ދަމައިގެން ދީގެން އަންހެނަކާ ފޭކް ޕީއެޗްޑީއެއް ހޯދުން ނޫން ކަމެއް ހަޔާތުގައި ކުރެވުނީއެއް ނޫނެވެ.  

އިލްމުގެ އަހުލެއް ކަމަށް ދެއްކެން ނަމުގެ ކުރީގައި ޑރ ޖަހައިގެން އުޅުނެއް ކަމަކު ހަ އަނގަ ޖަމީލު އަރުވާ ފޮނު ބަލާ މީހަކު މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ. ފަތަފޮޅި ދަށުލީ ފަތްގަޑަށް ވާވަރުވެސް އެންމެ ފަހަރަކު ވެސް ޖަމީލަކަށް ވަނީއެއް ނޫނެވެ. މައުމޫނު އަރިހުގައި ދަންނަ ފަގުޑި ބޮލު އަޅައިގެން ތެޅިތެޅި ބަލިވީ އިރުވެސް ވީކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. ހަދައިގެން އުޅުނު ނިއުމޯލްޑިވްސް އޮޅާލާފައި ޖަހަން ޖެހުނީ ޒާތެއްގެ ތަނަކަށެވެ.

ލަހެއް ނުވެ ފެނުނީ ޑރ. ހަސަން ސައީދުގެ ބަނޑު ދަށުންނެވެ. ހެދި ޕާޓީގަނޑު އުވިގޮސް އެކުވެރިކަން ކެނޑި ދިޔައީ ޝަރީއަތުންނެވެ. ގާސިމުގެ ބަނޑުވަލަށް ވެގެން އުޅުނީ ކިތަކަށް ފަހަރު ކަމެއް ހޮދު ތިމާއަށް ނޭގޭނެއެވެ. ޔާމީނުގެ ބައިންގަނޑުގައި އެލިގަނެގެން ކުރިން އުޅުނު އިރު ހިވީ މަވަރެއް ނެތް ހެނެވެ.

ޔާމީނު އެ ފަހަރު ހެދީ ރަނގަޅަށެވެ. ހިސާބަށްވުރެ ފާޓުފުޅާވެ ވައްވައް ޖަހަން ފެށުމުން ރީތި ގޮތަކަށް ދޮޅި އަޅާލީމާ އަންނިގެ އުގަށް ވެއްޓިގަނެގެން ވެސް ފޭބީ ހުޅުބެވެ. އަނެއްކާ ޔާމީނަށް ހެޔޮ އެދި ގަނެގެން ޔާމީނުގެ ތެއްފޭލި އުފުލަން އުޅުނަކަސް ކަހަރު ވަކެކޭ ވެސް އެއްވެސް މީހަކަށް ހިޔެއް ނުވެއެވެ.

މަޝްހޫރުކަން ހޯދަން ދޮގު މައްޗަށް ދޮގު ހަދަމުން ބޮޑެތިހާ ގަސް ގަހަށް އުކާ ގަޅިގަނޑު އައިސް ޖެހެނީ އަމިއްލަ ބޮލުގައިކަން ޖަމީލަކަށް ނޭނގެއެވެ. ތޮށަލި ތަކުރާ ޖެހުނު ވިގަނި ހެދިގެން ކުރާ ޓްވީޓަކުން ކޮށި އަރުވާލެވޭ ވަރަށް ވުރެ އިބޫ މާ ގަދައެވެ. ދޭނެ މީހަކު ނެތަސް އެއް ސަރުކާރަކުން ވެސް ރޮދިކެޑި އަވާރާ ވެގެން ފޮނު އަރުވާ ޖަމީލަށް ދޭނެ މަގާމެއް ދެން ނެތެވެ.

އިސްލާމް ދީނުގެ ކަންފުޅެއްވެސް ހުންނަ މީހަކު ނަމަ ހުކުރަށް ގޮސްއުޅެއެވެ. މިކަލޭގެއަކީ ހައްދަވައިގެން ހުކުރަކަށް އަރާ މީހެއް ނޫނެވެ. އިސްލާމްކަން ބޮޑުކަމުން ހުކުރަކުން މިކަލޭގެ ދެކޭ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. ތަންޑިޔާ ލައިގެންވެސް މިކަލޭގެ ހުކުރަށް ގެންދަން ޕީޕީއެމް މެނެފެސްޓޯގައި ލިޔަން ޖެހޭހާ ވެއެވެ. އެވަރު މީހަކު ހުރި ލާދީނީކަން ފޮރުވަން މާ ދީނީ ވެގެން ފޭކްކޮށްޖ ެއްސި މޮރޮކޯ ޖާޒީގެ ސުންޕާކަން ލައިގަތީ މޮރޮކޯއަށެވެ.

މުޅި މެޗްގެ %62 ކުޅެ ލަނޑު ޖަހާން ލިބުނު އެތައް ފުރުސަތެއް މޮރުކޯއަށް ގެއްލުނީ މި ބޮޑު ފޭކް ޕްލާސްޓިކް ހިނިތުން ވުމެއްގައި ހުރެ މޮރޮކޯ ޖާޒީއާއި ހަވާލުވެ ހުރެ ނެގި ފޮޓޯއެއްގެ ފޭކް ކަމުންނޭ ބުނާހާ ވެއެވެ.

ރަނގަޅައް ވިއްޔާ މެޗު ކުޅުނު ގަޑީގައި އިންނާނީ ނަންބަރ ފޯރ ފަޓްލޫނެއްގެ އުދާސް ގަނޑު އަރުވައިގެން އަމިއްލަ ދުފާއެއްޗެހި ހިރުވަން މެޗް ނުބަލާ އަންދޮޅު ގޭ ކުދިން ކޮޅަކާއެކު ފަލަމަސްގަނޑަށް ހުކުން ޖަހަން ދީގެން ތާސް ކުޅޭށެވެ.

ރައީސްމީހާ ތަނަކަށް ފުރާ އިރަށް ދަތްދޮޅިއަށް މިއޮއްވާ ވަރެކެވެ. ތެޅޭވަރުން ހީވަނީ ދޮޅިވެއްޓި ދާނެހެނެވެ. ކަރުވަނީ އަމަށަކު ހިއެެއް ނޫނެވެ. ހީކަރުވަނީ ދަތްދޮޅި ނުތެޅޭ ވަރަކަށް ނޫނެވެ. މާވަޑި އާދަނުގެ މުޅި މީހާ އައްސިވެ ލޯލިތައް ކޮޅަށް ޖެހިގެން މިފަހަރު ދަތްދޮޅި މިތެޅެނީ ރައީސްމީހާ ބޯޅަ މެޗެއް ބަލައިލަން ގޮސްގެނެވެ.

ފައިނު މާވަޑި އާދަނުމެން ނުލާހިކު ދާހިތުން ތިއްބާ ރައީސްމީހާއެއް ކަމަކު ގޮސްގެން ނުވާނެތާއެވެ. ދިޔައިރު އާދަނު ވެސް ގެންދިޔަ ނަމަ ގައިމު ދަތްދޮޅި ނުތެޅި ހުރީސްތާއެވެ. އެކީގާ ގެންދިޔަ ނަމަ ގައިމު އާދަނަށް ވެސް މެސީ ފެނުނީސް ނޫން ހެއްޔެވެ. އެވަރުގެ ކަމެއް ވެސް ރައީސްމީހާ އާދަނުމެނަށް ކޮށްލާ ދީގެން ނުވެއެވެ. ބޮޑީ ގާޑެއްގެ ގޮތުގައިވެސް އާދަނު ގެންދެވުނީސް ނޫން ހެއްޔެވެ. މާވަޑި އާދަނަކީ ސިފައިންގެ ބޮޑުމީހާ ގޮތުގައި އުޅުނު މީހެއް ވިއްޔާއެވެ. މީހުންގެ ދަތްދޮޅި ދުއްވާލާނެ ގޮތް ނިކަން ރަގަޅަށް ދަންނަ މީހެއް ވިއްޔާއެވެ. ރައީސްމީހާ އެއްކަމަކު އާދަނަށް އެހެން ހަދާކަށް ނުވާނެއެވެ.

ބަޔަކު ހެޔޮ ހިތުން ދިއްކޮށްލާ ދައުވަތު ގަނޑަކަށް ވެސް އާދަނުމެން ބުނާ ގޮތުން ރައީސްމީހާ ގޮސްގެން ނުވާނެތާއެވެ. ރައީސްމީހާ އެ ގޮތަށް ކުރާ ދަތުރަކުން ގައުމަކާ އުފެދޭ އިތުބަރާ ގާތް ކަމަކުން ރާއްޖެއަށް ވާނެ ރަނގަޅެއް އޮންނާނީއެއް ނޫނެވެ. އާދަނުމެންގެ ހަމައިގައި ރައީސްމީހާ ވިއްޔާ ހުންނަން ޖެހޭނީ ދެ ކަމުން ކުރެ ކަމަކު ވެސް ނުގޮހެވެ. ރައްޔިތުންގެ ޓެކްސް ފައިސާއިން ފެންބިލު ދައްކާ ތައްޓަކަށް ހާޖަތަށް ދާން ޖެހޭތީއެވެ. އާދަނުމެންނަށް ރާއީސްމީހާއެކޭ ބިސްމަޅި ދުއްވަން ނަނު ޖަހާފައި އިންނަ ކުކުޅު ގަނޑެކޭ ތަފާތެއް ނުހުރެއެވެ.  

އާދަނުމެން ދާނެ އިރަކުން ގޮސް މަޖިލީހުގައި ވައިގަ ތަޅާފައި އަހަރަކު ތިން ހަތަރު މަހު ޗުއްޓީގައި މުސާރަ ކާލަ ކާލާ ތިއްބަސް އެއިއްޔަކީ ދައުލަތަށް ވާ ގެއްލުމެއް ނޫނެވެ. ބޮޑު ހޯގުޅާ ހެދިގެން ވަށައިގެން ބޮޑީގާޑުން ލައިގެން ބަންޑާރަ ކާރުގައި ކޮޅު ކޮޅަށް ދުއްވާ ބޭލިރައީސް އެ ކުރަނީ އިސްރާފަކަށް އާދަނުމެނަކަށް ނުވެއެވެ.

އިރެއްގައި ރައީސްކަން ކުރިޔަތީ އަތްގުޅި ނުކާވަރު މުސާރައަކާ އިނާޔަތް ނަގަނީ ރައީސްކަން ކުރިއިރު މުސާރައެއް އިނާޔަތެއް ނުދީ ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތް ކޮށް ދިނީމާ ތޯއްޗެކެވެ. ބަޅު ރުއްޕާޓީ ރައީސާ އެ ޕާޓީ މަޖިލިސް މެންބަރުން އަޗާތަޅަން ދައުލަތުގެ ފައިސާ ނިކަން ހަލާލެވެ.

ގޭދޮށަށް އެއްވެފައިވާ ބައެއްގެ ބޮލަށް ކިއްލާ މަތިން ބެރިއެއް ވައްޓާލަން ކެރުނު ހިސާބުން ގައްސާނަކީ ކާކުކަން ދިވެހިން ދަސްކޮށްފިއެވެ. ކިޔަވަން ލަންޑަނަށް ފޮނުވީމާ ރާބޮއެގެން އިނދެ ކާރަކުން ޖައްްސާ މީހަކު މަރާލި ވާހަކަ އަކީ ވެސް ނިކަން މަސްހޫރު ވާހަކައެވެ. އެ މަރު އޮއްބާލުމަށް ފޮށިފޮށީގައި ޑޮލަރު ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާއިން ލަންޑަނަށް ގެންގޮސްގެން އޭރު ދައުލަތް ބަނގުރޫޓްކޮށްލި ކޮށްލުމުން އަދިވެސް އެއުޅެނީ އަރައި ނުގަނެވިގެނެވެ. ގައްސާނަކީ މައުމޫނަށް ޖެހުނު މުސީބާތަކަށްވެ 30 އަހަރުގެ ވެރިކަން ވެއްޓުމުގެ އެއްސަބަބަކަށް ގައްސާނުގެ ޖައްބާރުކަން ވެގެން ދިޔައެވެ.

ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ މަރުގެ އަނދިރި ފަރާތުން ގައްސާނުގެ ހިޔަނި ފާޅުވާ ކަމަށް ގިނަ ކުދިން ކުދިން ކިޔައެވެ. ރިސޯޓަކަށް އިންވެސްޓުކުރާ ނަމުގައި މަހުޖަނު ބޮޑުބެ އަތުން ފައިސާގަޑެއް ހޯދައިގެން އިންވެސްޓްކޮށްދިނީ އަޒްލިފް ރައޫފަށް ކަމަށް ރަށުތެރޭގައި ކިޔައެވެ. މިހާރަކު އަފްރާޝީމެއް ނެތެވެ. ވީގޮތެއްވެ އެ އަޒްލިފަކުވެސް ގެއްލިއްޖެއެވެ. ކުދިން ނިންދަވަން އުދޯއްޔަށް އަރާ އިނދެ މާމަ ކިޔާދޭ ބޮޑު ބުޅާ ވާހަކަ ކަހަލަ ވާހަކަ އަކަށް އެވާހަކަވެ ނިމެއްޖެއެވެ.

 ހަނދާން އައުކޮށްލަން ޖެހޭ ކަމަކީ ބައްޕަގެ ފޭވަރިޓަށް ރިޔާސީޓިކެޓް ދީފާނެތީ ޔާމީނާ ގުޅިގެން ކުރަންޖެހުނު ކޮންމެ ކަމެއް ނުކުރާ ކަހަލަ ނޫން ކަމެވެ. އުފަންކޮށް ގެންގުޅެ ބަލާ ބޮޑުކުރި ބަފާމީހާ އަބަހައްދުވީ ދުވަހު ގިއްގަޅުވާލާ ރަހުމުކުޑަ ގޮތަކަށް ކުޑަގޮޅީގައި ބާއްވައިގެން ޔާމީނަށް ބާރުދޭން ހުރިކަން ނޭނގޭ އެކަކު ނެތެވެ. އެހެން އެވީ ފިސާރި ވަރުހުރި މަޅިއެއްގައި ރަނގަޅަށް ބެނދެވި ބްލެކް މޭލުވެފައި ހުރެގެންނެކޭ މަށަކު ނުބުނަމެވެ.

މިވަރުގެ ގައްސާނަކު އެހެން ބަޔަކު ދެކެވާނީ ކޮން ލޯތްބެއް ހެއްޔެވެ. ބަޔަކަށް ކޮށްފައި ނުކުރާނީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ. ދައްކާފައި ނުދައްކަނީ ކޮން ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. ވައުދޭ އެމްޑީޕީއޭ ރައްޔިތުންނޭ ކިޔައިގެން ފޮކަން ގައްސާނަކީ ކާކުހެއްޔެވެ. މައިން ބަފައިންގެ ލޮލުން އެޅި ކަރުނަ ނުފެނުނު މީހަކަށް ފެންނާނީ ދެން ކޮން އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީން ވައުދުވެ ވައުދު ފުއްދަނީ ގައްސާނު ރުއްސާކަށް ނޫނެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުން އެއްބުރުން ރައީސް ސާލިހަށް ވެރިކަން ދިނީ ޔާމީނާއި ގައްސާނުމެން ވެރިކަމާ ކައިރި ނުކޮށް ވެރިކަން ކޮށްދޭށެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ ކަންކަން ސަރުކާރުން ކޮއްދެމުން އެދަނީ އިހަށް ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް އިހަށް ކުރަންޖެހޭ އުސޫލުން ގިނަ ރައްޔިތުން އެދޭ ގޮތަށެވެ. ބަޅުރުއް ޕާޓީއާއި ގައްސާނު ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ކަންތައްކުރާނީ ބަޅުރުއް ޕާޓީ ވެރިކަމެއްގައެވެ.

މަތްކަލާކޯއެވެ. ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސޯލިހް ރަށްރަށް ވަޑައިގެން ކުރައްވަން ޖެހޭ ކަންތަކާ ބައްދަލު ކުރައްވަން ޖެހޭ ބަޔަކާ އެނގެން ވަނީ ވެސް ޔާމީނުގެ އައުވާނުންނަށެވެ. ރައީސް ސާލިހަކީ ބަޅުރުކު ކަޅު ގަންޖިފަރާސް ބުނާގޮތަށް ކަންތައް ކުރައްވަން ދިވެހި ރައްޔިތުން ހޮއްވަވާފައި ހުންނެވި ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ.

ސަރުކާރު ހަރަދުގައި ގދ. ފަރެސްމާތޮޑާއަށް ވަޑައިގެން އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސީ ހަރަކާތް ހިންގަވާ ކަމަށް ބުނެ ފަސާދަ އުފައްދަން ބަޅުރުކު މީހުން ގައި ވީދިޔަސް ރައީސް ކުރައްވާނެ ކަމެއް އެނގި ވަޑައިގަންނަވާނީ ރައީސަށެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ 68 ޕަސެންޓު ވޯޓުން ވެރިކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ހޮއްވެވީ ދިވެހި ވެރިކަން ބަޅުރުއް ދޮށުން ސަލާމަތް ކުރާށެވެ. ކުޑަ ބޭރު ވެސް އެރިޔަ ނުދޭށެވެ.

ވެރިކަން ހިންގާ ކޯލިޝަނުގެ 40 އިންސައްތައަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. ރައީސަކީ އެމްޑީޕީގެ ޓީިކެޓްގައި ހޮވިވަޑައިގެން ހުންނެވި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. ރައީސް ކުރައްވާ ރަސްމީ ދަތުރުފުޅަކަސް ނުރަސްމީ ދަތުރުފުޅަކަސް އެ މަނިކުފާނަށް އެ މަގާމު މަތިކުރި އެމްޑީޕީގެ ލޮބުވެތި މެންބަރުންނާ ބައްދަލު ނުކުރައްވާ ކުރައްވަންޖެހި ވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އިދިކޮޅުން ކިތަންމެ ހީކެރުވިޔަސް އެކަން ރައީސް ކުރައްވާނެއެވެ.

އެހެން ނޫނަސް ރައްޔިތުންގެ އިހުސާސް އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައި ގަންނަވާނީ ޔާމީނުގެ ދެފުށް ދެގޮތް ސަޕޯޓަރުންގެ ފަރާތަކުން ނޫނެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށްވީތީ ތަފާތުކުރުމެންނެތި ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށް ދެއްވިޔަސް އިހުލާސްތެރި މަޝްވަރާ ހޯއްދަވަނީ އިހުލާސްތެރި ބައިވެރިންގެ ގާތުންނެވެ.

ގަމާރުކަން ހުރިވަރުން މިއަދަކީ މައުމޫނުގެ ދިމިގްރާތީ ޒަމާން ނޫންކަމެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. ރާއްޖޭގައި މިއޮތީ މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮރެޓިކް ވެރިކަމެއް ކަމެއްކަންވެސް ނޭނގޭހާ ގަމާރެވެ. ދައުލަތުން ހަރަދު ކުރަނީ ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާ މަންފާއަށެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގައި ވެރިކަން ހިންގާ މައިޕާޓީގެ ކޮންމެ މެންބަރަކީ ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބައިވެރިއެކެވެ. ވަގުތު ލިބި ވަޑައިގަންނަވާ ވަރަކުން ވެރިކަން ހިންގާ ޕާޓީގެ މެންބަރުންނާ ބައްދަލު ކުރެއްވުމަކީ ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ އެއްބައެވެ.

ޔާމީނުގެ އައުވާނުން މާ ބޮޑަށް ކޮށި އަރައިގެން ނޫޅެ ހިން ދިރުވާލައިގެން އެހަށް ތިބޭށެވެ. އެ ދުވަހެއް އައިމާ ފުއްޕަން ތިބޭށެވެ. ކަމެއް ކުރަންޏާ މިހާރު ކުރަންވީ ކަމަކީ މުލުވަގު ޖަލަށްލާ އެކަހެރި ކުރެވެން އޮތް ގޮތެއް ހޯދައިގެން އެކަން ކުރުމެވެ. ތިޔަ ފާޑަށް މަތިހަށި ނަގާ އުންޑަ ކެއްކިޔަސް ވެރިކަމާ ހިޔަނިވެސް އެޅެވެން ޔާމީނަށް އޮތީއެއް ނޫނެވެ. އަމްދުން މުއިއްޒާ ޝަހީމަށް ވެގެން ވިއްޔާ ޔާމީނަށް ވެރިކަމުގެ ވަސްވެސް ފެނުނަކަ ނުދޭނެއެވެ. ކަޅު ގަންޖިފަރާހު ބަޅުރުކު މީހުނަށް ގަބޫލު ކުރަން އުދަގުލަސް ހަގީގަތަކީ އެއީއެވެ.

ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ހިންގޭ ސަރީއަތުގައި ޔާމީނަށް ޖަލު ހުކުމެއް ގެނެވޭތޯ ލައްކަ މަސައްކަތް މުއިއްޒު އެބަކުރެއެވެ. ބާބުލްއަވަލީއާއި މެހި ޖެހިފައިވާ ގޮށުގެ ތެރެއިން ސަލަފީން މެދުވެރިކޮށް ޔާމީނު ކުޑަގޮޅިއަށް ފޮނުވުމުގެ ހީލަތްތެރި މަސައްކަތް ސިއްރުން މުއިއްޒު ކުރާކަން ނޭނގޭނީ އެހެން ބަޔަކާ ގުޅިފައި ނެތް ނަމަތާއެވެ. ފަނޑިޔާރުންނަށް ނުފޫޒު ފޯރުވުމަށް ޒަމްޒމް އަޒީބެގެ ދައުރެއް ނެތުމަށް ވުރެ ގާތީ އޮތުމެވެ. ވާގޮތެއް ބަލަން ތިބެމާ ހިނގާށެވެ.

މާލެ ސިޓީ މޭޔަރަކަށް ހޮވުމުން މުއިއްޒުގެ ހިތް އަރާ އޮތީ އާސުމާނުގައެވެ. މާކަންވާ މީހަކަށް ވެގެން ސިނަމާލެ ބުރިޖުގެ ކްރެޑިޓް ޔާމީނަށް ދޭތީ ފިސާރި ތުންފިއްތާކަން ހޮދު ޔާމީނަށް ވެސް އެނގިވަޑައި ގަނެއެވެ. 25 ބުރީގެ ޓަވަރުތަކާއި ސިނަމާލެ ބުރިޖުގެ މިލްކު ވެރިއަކީ މުއިއްޒު ކަމަށް ސަލަފީން ގެ ބަޔަކު ގައިމު ބުނާނީ ކަމެއް ވެގެންތާއެވެ.

މާލެ ސިޓީ މޭޔަރު ކަމުގައި ހުރެގެން މާލެ ސިޓީގެ ކުރިއެރުމަށާއި މާލެ ސިޓީގައި އުޅޭ މީހުންގެ ލުއި ފަސޭހައަށް އަޅާ ތިލަމާލެ ބުރިޖްގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުވަން ވެސް އެހުރީ ހިފާލާފައެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަށް ކެންޕެއިން ކުރާނަމުގައި ކްރެޑިޓް ނެގުން ނޫންކަމެއް މުއިއްޒު ނުކުރެއެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން ތިލަމާލެ ބްރިޖުގެ މަސައްކަތަށް ބޭނުންކުރާ ޕްލެޓްފޯމެއް ފަރަށް އަރާ ކެރޭނެއް ވެއްޓި ދެރަކަންކަން ދިމާވުމަުން މާލޭ މޭޔަރ އުޅެގަތް ގޮތުން ޕްލެޓްފޯމް ފަރަށް އެރުމުގައި މޭޔަރ މުއިއްޒުގެ އަތެއް އޮތްކަމަށް ބުނާ މީހުން އެބައުޅެއެވެ. ދެރަކަންކަން ދިމާވުމަކީ މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގާ އާކަމެއް ނޫނެވެ. ބުޅިކެނޑެނީ ކެޔޮޅުންގެ އަތުންނެވެ. ދެރަކަންކަން ދިމާވަނީ ކޮންމެހެން ބައެއްގެ ނާގާބިލު ކަމަކުން ނޫނެވެ. ގަސްތުގައި ހަސަދަވެރި ބައެއްގެ ރޭވުމުން ވަރަށް ބޮޑެތި ދެރަ ލިބިފައި ހުންނަނީ މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ. އެކަމަކު އެކަމުން ވެސް މުއިއްޒު އުފައްދަނީ ފިތުނައެވެ.

ޕްލެޓްފޯމް ފަރަށް އެރުމުގައި މުއިއްޒުގެ އަތެއް ނެތްނަމަ ޖަހާ ތަނބެއް ޕްލެޓް ފޯމެއް ހަރުނުލާ އޮޔާދާ ކަމަށް ބުނެ މީހުން އެއްކޮށްގެން ޖަގަހަ ޖަލްސާގައި މަލާމާތެއް ނުކުރީހެވެ. އެކަމުން މުއިއްޒުގެ ނިޔަތް ވަރަށް ސާފެވެ. މާލެ ސިޓީގެ ހެވާ ލާބަޔަށް ކޮންމެ ބަޔަކު ކަމެއް ކުރިޔަސް އެއްބާރުލުންދީ ހަދަން މަތިވެގެން ހުރެ ފުރައްސާރަ  ކުރަން އެންމެ ތާހިރީ މާލޭ މޭޔަރު މުއިއްޒެވެ.

ތަރައްގީ އޮޔާ ހިނގައްޖެއޭ ދެވަނަ ދައުރެއް ރައީސް ސޯލިހަށް ނުދޭނަމޭ ބުނާއިރު ފުރަތަމަ ދައުރެއް ރައީސް ސޯލިހަށް ލިބިވަޑައިގަތީ މުއިއްޒު ހޯދާދިން ވޯޓަކުން ނޫނެވެ. ވެގެން ވިއްޔާ ޔާމީނަށް ވެސް މުއިއްޒުގެ ވޯޓަކީ ހަރާން އެއްޗެކެވެ.  

ތަރައްގީ އޮޔާ ގޮސްގެން އުޅޭކަމަށް ވާހަކަ ދައްކާއިރު މުއިއްޒަށް މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުން ސްޓާފް ނައިޓް ބާއްވާ ގަހުގެ ވިޔަފާރިކޮށް ޕާކިން ސްލޮޓް ވިއްކެނިކޮށް ހެވެވެ. އޭރުން އެ ހުރީ ތަރައްގީ ކޯދުލާ އަރައަރައެވެ. މުއިއްޒުގެ ތަރައްގީގައި ނުހުންނަނީ މިސްކިތްތަކުގެ ކަރަންޓްބިލާ ފެންބިލް ދައްކާނެ ފައިސާއެވެ. އެކަމަކު ސަލަފް މީހުން ބޮލަށް ޗިޕް ޖަހައިގެން ކުޅެނީ ދީނީ ކާޑެވެ.

ތިންރުއް ޕާކާއި ރަސްފަންނު ފަނާވެ ދާއިރު މަރާމާތަށް ހޭދަކުރާނެ ސިޓީކައުންސިލްގައި ފައިސާ ހުންނަ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އެ ތަންތަން އާބާތުރަ ފިލުވާނެ ފައިސާ ނެތަސް ބޭރު މަގުގައި ބޮޑު އަގުގައި ކަދުރު ރުއް ގަނެގެން ގެނެސް ސަލާމަތް ނުވާހާ ބޮޑު އަގަކަށް އަމިއްލަ ޖީބަށް ބައިއަޅާ ގޮތަށް ރައްޓެހި ބަޔަކަށް ދީގެން ރުއްބުޑު ގައުފޮޅު ރާނަން ހަރަދު ކުރާނެ ފައިސާ ހުރެއެވެ.

ހިތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ހެދިގެން މޭޔަރު މުއިއްޒު ސިޓީ ކައުންސިލުގައި ހިންގާ ފަސާދައިގެ ވާހަކަ މި ފަހަރު އަދި ދައްކާކަށް ނެތީމެވެ. އެ އެޕިސޯޑް އޮތީއެވެ. މުއިއްޒާ ގުޅުވައިގެން ހަރުތާކު ޖެހެންދެން ހުއްޓާނުލާ ދައްކަން އޮތް އެއް ވާހަކައަކީ މާލޭގައި ފާލުން ނައްޓައިގެން އުޅޭ ބިދޭސީންގެ ކަންކަން މުއިއްޒަށް ހައްލު ކުރަން ނޭނގުނު ވާހަކައެވެ. ގަވައިދާ ހިލާފަށް މާލޭގައި ފާލުން ނައްޓައިގެން އުޅޭ ބިދޭސީންގެ މައްސަލަ ހައްލު ކުރުމުގާ ބޮޑު ފޭއްޔަކުން ފޭލިވެ ކަތިވަޅި ޖެހި ހިސާބު ފެންނަ ވަރަށް މުއިއްޒު ބަރަހަނާ ވެފައި ހުރި ވާހަކައެވެ.  

އިހައްދުވަހު މާލޭގައި ހިނގި ހިތާމަވެރި އަލިފާނުގެ ހާދިސާއާއި ގުޅިގެން ސިޓީކައުންސިލް ޒިންމާއިން ރެކެން ދެއްކި ބަހަނާއަކީ ކޮވިޑްތެރޭގައި ކުރީގެ ކައުންސިލުން ހެދި ސާވޭއެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެއީވެސް މުއިއްޒު އައިފަހުން ހެދި ސާވޭއެއް ނޫނެވެ. އެހެން ނޫނަސް ސާވޭއެއް ހަދާ ރެކަމަންޑޭޝަން ތަކެއް ދިނުމުން ސިޓީކައުންސިލްގެ ޒިންމާ އަދާކުރެވުނީ ކަމަށް ވާނެހެއްޔެވެ. ނުވާނެއެވެ. ނޭވަޔަކު ދެކޮޅު އަނގަ ފުރާފައި ސަރުކާރުގެ މުއައްސަސާތައް ފެލިވެފައިވާ ކަމަށް ދޭހަވާ މޭރުމުން މުއިއްޒު ވާހަކަ ދެއްކުމުން މުއިއްޒު ފޭލިނުވެ ހުރިކަމަކަށް ވެސް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ބައެއްގެ ބޮލުގައި އިލްޒާމު އަޅުވައިގެން ކަންކަމުން ރެކެން ނުހަދާށެވެ.

ގާނޫނާއި ހިލާފަށް 200 ވިޔާފާރިއެއް މާލޭގައި ބިދޭސީން ކުރާކަމަށް ތަންކޮޅެއް ކުރީން ސިޓީކައުންސިލުން ބުނެފައިވެއެވެ. މިހާރު އެ އަދަދު ހުރީ ކިހާ ވަރަކަށް ކަން ސިޓީކައުންސިލަށް އެނގޭ ހެއްޔެވެ. އެކަން ބަލަން އަނެއްކާ ވެސް ސާވޭ އެއްހަދާފައި ނަތީޖާއާއި ރެކަމަންޑޭޝަން އަވަހަށް ފޮނުވާށެވެ. އޭރުން އެ އޮތީ ޒިންމާ އަދާކުރެވިފައެވެ. އެވަރުގެ ސަވޭއެއް ހަދާލަން ކިއްކުރާ ސިޓީ ކައުންސިލެއް ހެއްޔެވެ. ކުދި ބަޔަކަށް ސައި ދީފައި އެކަން ކުރަން ހަވާލު ކުރިޔަސް ބުނި ގޮތަކަށް ސާވޭކޮށް އެއްދުވަހުން ވެސް އެކަން ކޮށް ނިންމާލާނެއެވެ.

ނެތިގެން އުޅެނީ ސާވޭ ކުރާނެ ސިޓީ ކައުންސިލެއް ނޫނެވެ. ޒިންމާދާރު މަސައްކަތެއް ކުރާނެ ސިޓީ ކައުންސިލެކެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ފެޑަރަލް ސަރުކާރަކަށް ހެދިގެން މޭޔަރ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ވެގަނެގެން ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް އޯވަރޓޭކްކޮށް ފުށުންޖަހާ ސަރުކާރު ހިންގަން ދަތިކުރުމަކީ ލާމަރުކަޒު ވުމެއް ނޫނެވެ.

އޮޅެގެން ނޫޅޭށެވެ. ސަރުކާރަށް އެއްބާރުލުން ދޭންޖެހެނީ ސިޓީ ކައުންސިލުންނެވެ. ރައްޔިތުންގެ ވޯޓަކުން ސިޓީ ކައުންސިލް ހޮވަނީ ދައުލަތުގެ ތެރޭގައި އިދިކޮޅު ސަރުކާރެއް އުފައްދާ ސަރުކާރަށް ދަތިކޮށް ހިންގުން ހުއްޓުވާކަށް ނޫނެވެ. އެއްބާރުލުން ދީގެން ކާމިޔާބު މަސައްކަތް ތަކެއްކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަ ހޯދާށެވެ. އަންނަން އޮންނަ އިންތިހާބެއް އިދިކޮޅަށް ކާމިޔާބުކޮށް ދިނުމަށް ޖާގަ ހަދާކަށް ނޫނެވެ.

ސީނުކަރަންކާގެ ނާޒިމަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދާދީގެން އުޝާމަށް ސަރުކާރު ތެރޭގައި ދަނޑިމަތި އަނބުރާލެވޭނެ ކަމުގެ ހުވަފެން ދެކިގެން އުޅޭ އިރު ހީވަނީ މޮޔަގެރިއެއް އުޅޭހެނެވެ. މަވަރެއް ނެތިގެން އުޅޭ އެހެރަ ބޮޑު ގާނޫނީ ވަކީލު މީސްމީހުނަށް ވައްކަމުގެ ތުހުމަތު ކުރާއިރު އަދުލު އިންސާފު އަސާސް ވެސް ނޭނގޭ ކަހަލައެވެ. ކުށެއް ސާބިތު ނުވާހާ ހިނދު ކުށްވެރިއަކަށް ނުވާނެ ކަމުގެ ގާނޫނީ ހަމަ ގަބޫލު ނުކޮށް ސިޔާސީ ބޭނުމުގާ ފަސާދަ އުފައްދާ ލޯޔަރުގެ ޖާހިލުކަމެވެ.

ރައްޔިތުނަށް ބޭނުންވެފައިވާ ގިނަކަންކަން ސަރުކާރުން ކޮށްދޭތަން ދެކޭކަށް އުޝާމުމެނަށް ފަސޭހައެއް ނޫނެވެ. ރަށްރަށުގެ ކަރަންޓާއި ފެނާ ނަރުދަމާގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުމެންނެތި ކުރިއަށް ދާތީ ހަޖަމްކުރަން ދަތިވާނެއެވެ. ބަނދަރުތައް ހަދާ އާރުޓީފެރީ އިން މުޅި ރާއްޖެ ގުޅިގެން ދިޔުމަކީ ވެރިކަން ހޯދުމަށް ބޫތުކައިފައި ތިބި ބަޔަކަށް ބޭނުން ވާނެ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ގާއިމުކޮށްދެވޭ ހިދުމަތްތަކުގެ ސަބަބުން ސަރުކާރާމެދު ރައްޔިތުން ކުރާ އުންމީދު ބޮޑުވެ އިތުބާރު އިތުރު ވީވީހެން ސަރުކާރު ބަދުނާމުކުރަން ޒާތްޒާތުގެ ތުހުމަތު ނުކޮށެއް އުޝާމުމެނަށް ވެރިކަމުގެ ވަސްވެސް ނުފެންނާނެތާއެވެ.

އެމްޓީސީސީގެ ސީއީއޯ އާޒިމް: ސަރުކާރުން ހިންގާ މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމުގާ އަވަދިނެތި 

ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ބޮޑެތި ގިނަކަންކަން މި ސަރުކާރުން ކުރުވަނީ ސަރުކާރު ކުންފުނިތައް މެދުވެރިކޮށެވެ. ވާދަވެރިން ސަރުކާރުގެ ކުންފުނިތަކަށް ކޮރަޕްޝަނުގެ އިނގިލި ދިއްކުރަނީ ސަރުކާރު ބަލިކަށިކޮށް އިތުބާރު ގެއްލުވާލުމަށެވެ. ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކަށް ކޮރަޕްޝަނުގެ ތުހުމަތުކޮށް ވާހަކަ ފެތުރުންނޫން ކަމެއް އުޝާމްމެން ނުކުރެއެވެ. ކޮރަޕްޝަން ސާބިތުވާވަރުގެ ހެއްކާ ގަރީނާ ހުރިނަމަ ގާނޫނީ ގޮތުން ކުރެވެން އޮތްކަމެއް ނުކޮށްތިބެ ބޮޑެތި ލޯޔަރުން މިޖަހަނީ ކޮން ސަކަރާތެއް ހެއްޔެވެ.

ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތަކާއި ކުންފުނިތަކުގެ މާލީ ކަންތައްތައް ގާނޫނީ އިމުގެ ތެރެއިން ހާމަކަން ބޮޑުކޮށް ކުރާތީ، ތުހުމަތުގެ އިނގިލި ދިއްކުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނެއެވެ. ދޮންކަޅު އަންގާނުލާ ސިއްރުން މި ސަރުކާރުން ކަންކަން ކުރާނަމަ ދެއްކޭނެ ވާހަކައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ހާމަކަން ބޮޑުކޮށް ކަންކަން މި ސަރުކާރުން ކުރަނީ ކޮރަޕްޝަނަށް ތަރުހީބު ނުދޭތީއެވެ. ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ކޮރަޕްޝަނުގެ މައްސަލަތައް ބެލުމަކަށް މި ސަރުކާރުން ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. ނުވެސް އަޅާނެއެވެ.

ބަޔަކު ކުރާހާ ތުހުމަތަކީ ތެދެއް ނޫނެވެ. ތުހުމަތުތަކަށް ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ފިޔަވަޅު އަޅަން ވަރުވަރުން މުއައްސަސާ އެ ހުރީއެވެ. ތުހުމަތުކުރާ ބަޔަކު ތުހުމަތު ކުރާހެން ކުރާ ތުހުމަތުން ބަރީއަވުމަށް ތުހުމަތު ރައްދުވާ ފަރާތަށް ވެސް ފުރުސަތު ދީގެން އިންސާފު ގާއިމުކުރަން މި ސަރުކާރުން ހުރަހެއް ނާޅާނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ސިޔާސީ ގޮތުން ވާދަވެރިން ކުރާހާ ތުހުމަތު ތަކަކީ ހައްގު ތެދު ކަމަކަށް ވެސް ނުވާނެއެވެ.

ކޮރަޕްޝަންގެ ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހުން މި ސަރުކާރުގެ ކެބިނެޓާއި ކުންފުނިތަކުގެ އެންމެ އިސްމަގާމު ތަކުގައި އެހާ ގިނައީ ކީއްވެގެންތޯ އުޝާމް ސުވާލުކުރީމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ.

އުޝާމްމެން ޕާޓީގައި ތިޔަ ތިބީ ސާފު ތާހިރު ހުދު ބޯކިރު ކޮޅެއް ފަދަ މީހުންނެވެ. ކިލައެއް މިލައެއް ނެތެވެ. ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު މާފިޔާ ގޭންގް އާތަރ ބްރަދަރސްއާއި އެކު ހަތިޔާރު ވަގު ވިޔާފާރި ހިންގި އެއް ދިވެއްސަކީ އުޝާމުގެ ސިޔާސީ ލީޑަރ ކަމަށް މީހުން ކިޔާ އުޅެއެވެ. ރާއްޖޭގައި އުފެދިފައި އޮތް ގާނޫނީ ސަރުކަރެއްގެ ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާއަށް ޝަރުތަކާ ނުލާ އިސްތިއުފާ ދޭން މަޖުބޫރު ކުރިކަމަށް އާއްމު އެއްވުމެއްގައި އިއުތިރާފްވި ބާގީ ނާޒިމަކީ އުޝާމްމެން ޕާޓީގެ ލީޑަރެވެ.

ރާއްޖޭގެ ގާނޫނީ ރައީސަށް މަޖުބޫރު ކުރުވައިގެން އިސްތިއުފާ ސިޓީއެއް ލިޔުއްވާ އެއްވެސް ހައިސިއްޔަތެއް ނެތި އެސިޓީ ހިފައިގެން ގޮސް މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ދިން ބާގީ ރިޔާޒަކީ އުޝާމުގެ އަނެއް ކޮލީގެވެ. ޑރ. އަފްރާޝީމުގެ ގާތުލާ ގުޅިގެން ކްރައިމް ސީން ކްލޮރިނާއި ޑިޓޯލުން ދޮވެ ސާފުކޮށް ޕޯސްޓުމޯޓަމް ނުހަދާ ވަޅުލާ އެ ޖަރީމާގެ ހެކިތައް ނައްތާލި ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރަކީ އުޝާމްމެންގެ ބަގީ ރިޔާޒެވެ.

ގެއްލުނު ވެރިކަމުގެ އަރާމާ މަސްތުގައި ވެރިކަމުގެ ލައްޒަތު ހޯދަން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ދުވާ ދުންޔާ މައުމޫނު ވެސް ތިޔަހުރީ އުޝާމުމެންނާ އެކީގައެވެ. ތިޔަބައިގަޑުގައި އެތިބީ މިކަހަލަ ހައްސައެވެ.

މި ސަރުކާރުގެ ކާމިޔާބީ ތަކަށް ހަސަދަވެރިވާ އުޝާމުމެން ކަހަލަ މީހުން ތިޔަ ކުރަނީ ފަސާދައެވެ. ވެރިކަން ހޯދަން ކުރާނެ އެހެން ކަމެއް އުޝާމުމެންނަކަށް ނުފެނެއެވެ. އެއްވެސް ހައްގަކާ ނުލާ މީހުންގެ ބޮލުގައި ތުހުމަތުތައް އަޅުވާ އަގުވައްޓާލަން މަސައްކަތް ކުރާއިރު ތިމާގެ ވަށައިގެން ތިބީ ކޮން ބައެއްކަން ވެސް ނޭނގޭހާ ގަމާރީތާއެވެ. 

ވިޔަފާރީގައި ދެވަނައެއް ނެތް ކޮލިގޭގެ ޅިޔަން ކަމާއި ކޮލި އަލިމަނިކުގެ ސިޔާސީ ގަދަކަމުން ބާރު ލިބިގެން ހުންނެވި އިލްޔާސް އިބްރާހީމްއަކީ ދުނިޔެ އުމުރަށް ވެރިކަން ކުރާން ނިޔަތް ގަނެގެން ތިބި ކާމިނީ އާއިލާއާ އެންމެ ގާތުގައިވާ އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ގޮންޖެހުމެވެ. 

އެހެނެއް ކަމަކު ރައީސް ނާސިރުގެ ހިތްހަލާލު މައުމޫނަށް ލިބުނު އެއް ސަބަބަކީ ވެސް އިލްޔާސްއެވެ. އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ގެ ފަހަތް އެހާ ގަދަވެފައި އޮތީ ޝައްކެއްވެސް ނެތި ކޮލިގެއިންނެވެ.

އަމުދުން އެހާ ކުރީ ކޮޅު ސީދާ ގޮތުގައި ކޮލިގެއަށް އަމާޒު ކުރާނެ ފަންވަރު މައުމޫނުގެ ސިޔާސީ ކަނޑީގެ މިޔައިގައި ނެތްކަން މައުމޫނަށް ސާފުވާނެއެވެ. ކޮލިގެއަށް ސިޔާސީ ބިރު ދެއްކުމަށްޓަކާ އެންމެ ފުރަތަމަ ކާމިނީގެއިން ނެއްޓިގަންނަން ޖެހެނީ އިލްޔާސް އިބްރާހިމްގެ ބިރުންނެވެ.

ނޮވެމްބަރ 3 ގެ އެތިފަހަރު އިލްޔާސް އިބްރާހީމް އާއި އެހާ ސީދާ ވުމުގައި އެ ނޫން ވަކިއޮތީ، އިތުރު ކޮން ސަބަބެއް ހެއްޔެވެ.  

ހަތިޔާރު އެޅި ތަމަޅައިންނަށް ތީމުގެ ނުފެނި މާދުރުގައި ހުރި ކިނބިގަސްދޮށުގެއަށް ވަދެ ކުޑަނެވި ތުއްތު މަނިކު ޝަހީދު ކޮށްގެން ވެސް އިލްޔާސް އިބްރާހީމް އަތުޖެހުން ތަގްދީރުގައި ނެތީއެވެ.

ކާމިނީގެއިން ދުއް ތާއަބަދުގެ ދިވެހި ވެރިކަމުގެ ހުވަފެނުގެ ހުރަހަކަށް އޭރު ހުރީ އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ކަމަށްވާއިރު، އިލްޔާސް، އިލްޔާހަކަށް ވެފައިވަނީ ކުރީގެ ރައީސް އިބްރާހިމް ނާސިރާއި ކޮލި އަލިމަނިކާއި ކޮލިގޭ އާއިލާއިން ކަން ކާމިނީގޭ އާއިލާއަށް ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގޭނެއެވެ.

ތެދެކެވެ. ރައީސް އިބްރާހިމް ނާސިރުގެ ވެރިކަން ނިމި، އެމަނިކުފާނު ރާއްޖެ އޮތް ކޮޅަށް އިސްތަށިފުޅު ނުލާނެ ވަރުގެ ސަބަބުތައް މައުމޫނު މެދުވެރި ކުރިއެވެ. 

ނާސިރު ނެތަސް ކޮލި އަލިމަނިކާ ކޮލިގެ އާއިލާގެ ތަނަވަސް ކަމާ ނުފޫޒަށް ކުޑަވެސް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. ތިނޯހެއްގެ ފާގަހާ ހިމަ ޖާގަ އަކުން ވިޔަސް ނޮވެމްބަރ 3 އިން އިލްޔާސް އިބްރާހިމްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ވުމުން ޕްލޭން ބީ އެއް ހޯދުން މުހިންމު ވާނެތާއެވެ.

ކޮލިގެ ބޮޑު އާއިލާއާއި ދައުލަތާއި ނުބައްދަލު އެމީހުންގެ ތަނަވަސް ކަމުގެ ބިރު އޭރުވެސް އޮތީ އޮތް ގޮތަށެވެ. ސީދާ އަތްލާން ދިމާ ކޮށްފި ނަމަ ވާނެ ގޮތް ނޭނގޭތީ ދުރުތަނުން ނަމަވެސް ނޮވެމްބަރ 3 އާ ގުޅުން ހުރިކަމުގެ ބިރު ކޮލިގެއާ ގުޅުވޭނެ ގޮތެއް ކާމިނީގެއަށް މުހިންމު ވާނެއެވެ.

ޒަމާނުއްސުރެ އެމީހުންނާ ގުޅުން އޮތް ، އެކީ އެއްތަށި އެއްބައި ކައި ސިއްރު ބުނެ ވިޔަފާރީގެ ގުޅުން ތަކުން ބަދެވިފައިވާ ދުރުތާ ކޮލިގޭ މީހަކީ ކާކުތޯ ކާމިނީ އާއިލާއިން ހޯދުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. އެ މީހަކީ ކާބަފައި ޒަމާނުއްސުރެ ކޮލިގެއާ ގުޅިފައިވާ ފަރާތަކަށް ވުން ކޮންމެހެން ބޭނުމެވެ.

ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމްގެ ކުރީ ކޮޅުން ފެށިގެން އެވިޔަފާރީގެ ތެރެއިން އަރަމުން އައި ދުރުތާ ކޮލިގެ މީހާ މައުމޫނަށް ފެނިއްޖެއެވެ. އެއީ ދެވަނަ ދެމީހެއް ނޫނެވެ. ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ނުވަތަ ބޮޑު ސިއްކައެވެ.

މިއަދުގެ ސިޔާސީ ބޭނުމަށްޓަކާ އޭގެ 34 އަހަރު ފަހުން ބޮޑު ސިއްކައަކީ ނޮވެމްބަރ 3 ގެ މޭސްތެރިޔާއޭ، ގައްދާރޭ، ގާތިލޭ ކިޔަސް އެދުވަހު ސިއްކަ އާއި ދެކޮޅަށް ފަރުމާ ކޮށްފައި އޮތީ އެނގިހުރެ ނޭންގި މީހެއްގެ ތުހުމަތެވެ. މި ތުހުމަތުގެ ފަހަތުން ދޭ އިންޒާރަކީ ނުސީދާކޮށް ކޮލިގެއަށް ދިން އިންޒާރެކެވެ.

ކާމިނީގެއިން ކޮލިގެއަށް މިއަންގާ އެންގުމަކީ، ސިއްކައަށް އެނގެންޏާ ނޮވެމްބަރ 3 ގެ މައުލޫމާތު ކޮލި އަހްމަދު އުމަރު މަނިކާއި މުހަންމަދު އުމަރު މަނިކާ އަލީ އުމަރު މަނިކާއި ތިޔަ ގޭ މުހަންމައިދީއަށް ވެސް އެނގޭނެ ކަމަށް ދިން އިންޒާރެވެ.

އެނގިހުރެ ނޭންގުމޭ ކިޔާ މާމޮޅު ކުށެއް ހަދައިގެން ބޭނުންވާ ކޮންމެ މީހަކަށް ބިރު ދައްކާ އަނިޔާ ދިނީ އެ 30 އަހަރު ކާމިނީ އާއިލާގެ ވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށެވެ.

ރޭވުން ހުރި ވަރު ހާމަވާ ކަމަކީ، މާލޭ ފަސްމަތީ ފައިޖެހުނު އިރު ލުތުފީގެ ކޮންޓްރޯލް ގެއްލިއްޖެއެވެ. ލުތުފީ އެ ހުރީ ގަދަވެ ހެޔޮ ހާލުގައެވެ. މިއީ ދޮގެކޭ ބުނި ނަމަ އެއީ ވީގޮތް ކަމަށް ބުނެ ކުރިން އޭނާ ބައެއް މީހުންގާތު ހެދީ ދޮގެވެ.

ފުރަތަމައިނުން ވެސް ކޮމާންޑަރު ވަސަންތީ އަވަސްވެ ގަތީ ގާޒީ ބިލްޑިންގ ކުރިމަތީ ހުރި ފުލުސް އޮފީހާ ޑިފެންސް އިމާރާތުގެ ތެރޭން ލާފައި  އެތެރެވާން ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އެކަމަކު އޭނާއަށް ނޭނގޭ އެހެން ރޭވުމެއް އޭނާގެ ފަހަތުގައި ހުއްޓަތީވެ ސިފައިންގެއަށް ވަނަ ނުދީ ކޮމާންޑަރު ވަސަންތީ އޮތީ މޫނު ވަތަށް ފާރުބުޑަށް މަރާ ވައްޓާލާފައެވެ. 

އެއާ ދާދި ގާތުގައި ރައީސް އޮފީހާ ގާޒީ ބިލްޑިންގ ދެމެދު ގޯޅިއަށް ބަޑިޖަހާ މަރާ ވައްޓާލާފައި އޮތް ތަމަޅަ ހަނގުރާމަ ވެރިޔަކީ ވަސަންތީ މަރާލި މީހާތޯ ސުވާލު އުފެއްދި ދާނެއެވެ.  

ކޮންމެ ގޮތެއް ވިޔަސް 3 ފަށަލައިގެ ބޮޑު ރޭވުމަކުން ހިނގާފައިވާ ކަމަށް ބެލެވޭ 1988 ނޮވެމްބަރ 3 ގެ ގްރައުންޑް ރިއަލިޓީ އިން ފެންނަ ޝައުގުވެރި ކަންކަން ގިނައެވެ.

ފުރަތަމަ ކަމަކަށް ކުރިން ވެސް ބުނި ފަދައިން އެ ބޮޑު އޯކިޑް މަގުގައި ހާމައަށް ހުރި ތީމުގެއާ މާބޮޑު އަޅާލުމެއް ނެތި ހަނގުރާމަވެރިން އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް މިސްރާބު ޖަހާ އެ ދިޔަ ގޮތަށް ގޮސް ވަދެގަތީ މާދުރުގައި ހުރި އިލްޔާސް އިބްރާހިމް ދިރިއުޅުއްވާ މއ. ކިނބިގަސްދޮށުގެއަށެވެ. އެގޭ ތެރޭގައި ކުޑަނެވި ތުއްތު މަނިކު ޝަހީދު ކޮށްލީ އިލްޔާސާ ހަމައަށް ދިއުމަށް ހުރި ހުރަހަކަށް އޭނާ ވީމައެވެ. އެއާ ހިލާފަށް ތީމުގޭގައި އުޅުނު މެހި ކުރަފި ހޯނަށް ވެސް ވީކަމެއް ނެތެވެ. 

ރައީސް އިބްރާހިމް ނާސިރުގެ ވެރިކަމަކީ ރާއްޖެ ދުނިޔެއަށް ހުޅުވުނު މަރުހަލާ އެންމެ ބާރަށް ހިނގި ޒަމާނެވެ. ފަތުރުވެރިކަން ފެށި، އާ ސިނާއަތު  ތަކުން ދުނިޔޭގެ ތެރެއަށް ދިވެހި އިގްތިސާދު އުދުހިގަތް ދުވަސްވަރެވެ. މި މުހިންމު ދަނޑިވަޅުގައި ހާއްސަކޮށް ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ކަންކަން އިންތިޒާމް ކުރުމުގައި ރައީސް ނާސިރުގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަރުގާރަކީ މަރްހޫމް ކޮލި އަލި މަނިކެވެ.

ޔުނިވަރސަލް އެންޓަރޕްރައިޒަސް ނިސްބަތްވާ މަޝްހޫރު ބޮޑު ވިޔަފާރި ނިސްބަތްވަނީ ކޮލިގެއަށެވެ. އެއީ 100 ޕަސެންޓް ވިޔަފާރިއަށް ނިސްބަތްވާ، ސިޔާަސީ ކަންކަމުން ދުރުހެލި ވެގެންތިބޭ އާއިލާ އެކެވެ. ގުޅީ އީސާ ކަލޭފާނަށްވީ ހުރިހާ ގޮތެއް ކޮލިގޭ ކުދިންގެ ބައްޕަ މަރްހޫމް ޢުމަރު މަނިކުގެ ދަރިންނަށް ދެއްވި އެންމެ އަގުހުރި ފިލާވަޅުކަމުގައި ފުދެއެވެ.

ވިޔަފާރިއާ ސިޔާސަތު ކިތަންމެ ދުރު ކުރަން ބެލިޔަސް ކޮލިގެއާ ގުޅޭ އެއް ސަރކިޓް ސިޔާސީ ކަންކަމުގެ ވަތުބަތާނާ މާކުރިންސުރެ ހުރީ ގުޅިފައެވެ. އާދައިގެ ގޮތަކަށް އެސަރކިޓް ބްރޭކްކޮށް ވައްޓާލުމަކީ ފަސޭހަ ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭގެ އެއްނަރު ގުޅިފައި އިނީ ކޮލިގެއަށެވެ. އަނެއްނަރު ގުޅެނީ ކާމިނީގޭ ކުދިންގެ ބޮޑުފަހަރި، މައުމޫނުގެ އަނބިކަނބަލުން މާފަންނު އެންދެރިމާގޭ ނަސްރީނާ އިބްރާހީމަށެވެ.

ސަގަރު ނާސިރު

ބުނެވި ދިޔަ އެންމެން ދެކެ ނުގަންނަ ބިރެއް ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ދެކެ ބަޔަކު މިގަންނަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ރާއްޖެ ވަޑައިގަތުމުން ޔާމީނުގެ އައުވާނުންނަށް ހަޖަމެއް ނުކުރެވުނެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ އަނބިކަނބަލުންގެ ބައްޕާފުޅަށް ވީތީއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ހަސަދައާއި ފިތުނަވެރިކަން ފެތުރުމަށް ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ އުދުވާނުގެ ވާހަކަ ބަޔަކު ދައްކަނީކަން ގިނަ ދިވެހިންނަކަށް ނުއޮޅެއެވެ.

ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ގެ ނަން ގަންނަ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ނޮވެންބަރ 3 ގެ މޭސްތިރިޔާ ކަމަށް އިދިކޮޅުން ބުންޏަސް ނޮވެންބަރ ތިނެއްގެ އުދުވާނުގެ މޭސްތިރިންނަކީ ކޮންބައެއްކަން މީހުންނަކަށް ނޯޅެއެވެ. ޔާމީނުގެ އައުވާނުން ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލު މަނިކުގެ ބޮލަށް އެ އުދުވާނު ކަނޑާލަން އުޅުނަސް އެކަމެއް މިހާރަކު ނުވާނެއެވެ. މައުމޫނަކީ މުޅި ޝަރުއީ ނިޒާމްކަމުގައި އޮތް އިރު މައުމޫނަށް ނުވިކަމެއް މިއަދު އަމްދުން ނުވާނެއެވެ. ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ އުދުވާނީ ހަމަލާ ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލު މަނިކު ބޮލަށް ކަނޑާލަން މައުމޫނު ކުރިހާ މަސައްކަތުން އޭރު ނުވިކަމެއް މިހާރަކު ދެނެއް ނުވާނެއެވެ.

އެނގި ހުރެ ނޭންގުމުގެ ކުށަކީ ރާއްޖޭގެ ގާނޫނުލް އުގޫބާތު މިހާރަކު ދަންނަ ކުށެއް ވެސް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ވަރަކަށް އެ އުދުވާނުގައި ސިއްކަގެ ބައިވެރިވުމެއް އޮތްކަން ސާބިތެއް ނުކުރެވުނެވެ. މައުމޫނު އުޅެއުޅެ ބައްޔަށް ވީވަރަކީ އެނގި ހުރެ ނޭންގުމުގެ ކުށް ސިއްކަގެ މައްޗަށް ސާބިތު ކުރުމެވެ. ބައިވެރިވިކަން ސާބިތު ކުރެވޭނީ އެއްވެސް ވަރެއްގެ ބައިވެރިވުމެއް އޮތްނަމަތާއެވެ.

ނޮވެންބަރު 3 ގެ އުދުވާނާ ގުޅިގެން ކުށް ސާބިތުކޮށް ހައްޔަރު ކުރި މީހުންގެ ތެރޭން އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ބަންދުގައި ތިން އަހަރުވެސް ނުވަނީސް މައުމޫނު މާފުދީ ދޫކޮށްލީ ވެސް ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލު މަނިކެވެ. ހަގީގަތުގައި ވެސް ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކުގެ އެއްވެސް ދައުރެއް އެ އުދުވާނުގައި ނެތްކަން އޭރު ވެސް މިހާރު ވެސް މައުމޫނު ގަބޫލު ކުރެއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ފްރޭމް ކޮށްގެން މީހުން ހިފާ ހައްޔަރުކޮށް ޖަލަށްލުމަކީ ކާމިނީގޭ ކުދިންގެ ކަށީގައި ހިފާފާ ހުންނަ އާދައެކެވެ.

ރައްޔިތުން ބިރުގަންނަވާ ފަސާދަ އުފައްދަން ޔާމީނުގެ އައުވާނުން ކޮށްފައި ނުކުރާނެކަމެއް ނޯވެއެވެ. ހައްގަކާނުލާ މީހުންގެ އިއްޒަތުންނަފްސް ކަތިލާލުމަކީ ޔާމީނުގެ އަޅުކުދިންނަށް އެއްވެސް ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އެގޮތުން ނޮވެންބަރ 3 ގެ އުދުވާނީ ހަމަލާގައި އިސްކޮށް އުޅުނު އަބްދުﷲ ލުތުފީއާއި ހަވާލާދީ މައުމޫނު އަވަހާރަކޮށްލަން ސިއްކަ އެދުނު ކަމަށް ލުތުފީ ބުނި ކަމަށް ރާއްޖޭގެ އޮންލައިން ނޫހަކުން މިދިޔަ ނޮވެންބަރ 2 ވަނަ ދުވަހު https://dhiyares.com ރިޕޯޓްކޮށްފައި އޮތެވެ. ޖަލުގައި ހައްޔަރުކޮށްފައި ހުރި އަބްދުﷲ ލުތުފީއާއި އެ ނޫހުން ފޯނުންގުޅި ކަމަށް އެ ރިޕޯޓްގައި އޮތެވެ.

އެއްވެސް މީހަކަށް ޖަލު ބަންދުގައި ހުރި މީހަކާ ފޯނުން ވިޔަސް ވާހަކަ ދައްކާ މައުލޫމާތު ހޯދޭނީ ޖަލު ބަލަހައްޓާ މުއައްސަސާއިން ގަވައިދުން ހުއްދަ ލިބިގެންނެވެ. ލުތުފީއާއި ފޯނުން ގުޅައިގެން ވާހަކަ ދައްކާ މައުލޫމާތު ހޯދުމުގެ ހުއްދައެއް އެ ނޫހުން ހޯދާފައެއް ނެތެވެ. އެހެން ކަމަށް ވާނަމަ އެ ނޫހުން މައުލޫމާތު ހޯދާފައި އެވަނީ ގާނޫނާ ހިލާފަށެވެ. ޖަލަށް ފޯނު ވައްދުވައިގެން ލުތުފީއާއި ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ހިންގި ޖަރީމާއެކެވެ. ޑްރަގް ޕާޓޭންނެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. އެހެން އެކަން ނުވާނަމަ އެއީ ލުތުފީ ނުދައްކާ ވާހަކައެއް ދޮގު ހަދައިގެން އެ ނޫހުން ފެތުރި ފެތުރުމެކެވެ. ދެ ގޮތުން ކުރެ ކޮންމެ ގޮތަކަށް ވީނަމަވެސް އެއީ ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި ހިންގި ބޮޑު ޖަރީމާއެކެވެ. މީހަކު މެރުމުގެ ވާހަކައަކީ ސިޔާސީ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ޓެރެރިޒަމެވެ.  

މާލޭގެ ނަންހުރި ވަރުގަދަ އާއިލާ ތަކުގެ ލިސްޓަށް އެއް އިރެއްގައި ވެސް ކާމިނީގެއެއް ނާރައެވެ. މައުމޫނަށް ލެއްވި އެންމެ ބޮޑު ނަސީބަކީ ޅިޔަނު އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސް އިބްރާހިމެވެ. އޭރު އަދި ވަރަށް ޒުވާން ބޭފުޅަކަށްވާތީ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި އިލްޔާސްގެ ނަން ދިވެހިންގެ އަރުން ދިރެން ދަތި ވާނެކަން ނާސިރަށް އެނގިވަޑައިގަނެއެވެ. އެހެން ކަމުން 1978 ގެ 10 އަހަރު ފަހުން 1988 ގައި އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމާ ދެމެދުގެ ދޭތި ބެއްދިއެއްގެ ގޮތުގައި ނާސިރު މައުމޫނަށް އާނ ބަސް ނުދެއްވި ނަމަ މައުމޫނަކީ އެމީހާ ނޫންކަން ހޮދު މައުމޫނަށް އެނގި ވަޑައިގަނެއެވެ. ދުރު މީހަކަށް ވުރެ އިލްޔާސްއާއި މައުމޫނުގެ ގާތް ކަމަކީ ނާސިރުގެ ރުހުން މައުމޫނަށް ލިބި ވަޑައިގަތް ކަމަކަށް އޮތީ ވެފައެވެ.

ގާނޫނީ ގޮތުން ޑިފެންސް މިނިސްޓަރަކީ އޭރު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. އެހާ ޅައުމުރު އިލްޔާސަށް ޑިފެންސްގެ ނައިބުކަމާ ދައުލަތުގެ އާރާ ބާރާ ބުރޯކަން އޮތުމަކަށް ކާމިނީގޭގެ ހިތް ހަލާލު ނެތުމަކީ އެކަން ވާނެ ގޮތެވެ.

މައުމޫނުގެ 10 އަހަރު ނިމި އިލްޔާސްގެ ތާރީހު ގާތް ވަމުން އަންނަ އިރު ޑިފެންސްގެ ނައިބާ ދެކޮޅަށް ފިސާރި ކަންތައް ގަނޑެއް ހިލުވާލެވި، އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ޗާޓުން ބޭރު ނުވެއްޖެ ނަމަ އެއީ ކާމިނީގޭ ވެރިކަމަށް އޮތް ބިރެކެވެ.

މާލެ އެރިގޮތަށް ސިފައިންގެއަށް ހަމަލާ ދިނުމަށް ފަހު އިލްޔާސް އިބްރާހިމް ދިރިއުޅުއްވާ ކިނބިގަސްދޮށުގެ އަށް ދިޔަ މަގުތީގައި މައުމޫނު ދިރިއުޅުއްވާ ތީމުގޭ އަނބުގަހަށް ބަޑިތަޅާލުން ނޫން ކަމެއް ތަމަޅައިން ނުކުރެއެވެ. ވަންނަން ބަލައިފިނަމަ އޭރުގެ ތީމުގެ ހުރީ މާތިރި ފާރެއްލާ ދެރަވަރު ގޮތަކަށެވެ. އެކަމުން ގައިން ތެޔޮހަން ދިޔަ މީހަކު ވެސް ތީމުގެއަކު ނެތެވެ. ފަތިސް ވަގުތު ތީމުގެއިން ނިކުމެ ވަޑައިގެން މަޑުމަޑުން ހިންގަވާފައި ހަތިޔާރު އެޅި ތަމަޅައިން ކައިރިންލާފާ މ. ގުލިސްތާނުގެއަށް މައުމޫނާއި އާއިލާ ވަންނަވަން ދެން އެމީހުން ކުޑަވެސް ގޯނާއެއް ކޮށް ނުލާ ބަލަން ތިއްބެވެ. އެކަމަކު ތީމުގެއާއި މާދުރުން ފަރީދީމަގުން ސައިކަލެއްގައި ދުއްވާފައި ދިޔަ މަސްހޫރު ގޯލު ކީޕަރު ހަމީޒު ބަޑިޖަހާ މަރާވައްޓާލި ތަމަޅައިން މައުމޫނު އަރިހުން ހޭވެސް އަހާނުލައެވެ.

އެހެނެއް ކަމަކު އިލްޔާސް ދިރިއުޅުއްވާ ކިނބިގަސްދޮށުގެއަށް ތަމަޅައިން ވަދެގަތެވެ. ސިފައިންގެ އޮފިސަރެއް ކަމަށްވާ ކުޑަނެވި ތުއްތުމަނިކުގެ މެއަށް ދާދި ގާތުން އަމާޒުކޮށް ބަޑިޖަހާ ޝަހީދު ކޮށްލިއެވެ. އިލްޔާސް އިބްރާހީމަށް ފުރާނަ އާއިގެން ސަލާމަތް ވެވުނީ ސިކުންތު ކޮޅެއްގެ ފަރަގުން އެ މަނިކުފާނުގެ އަނގުންތައް ބިނދިފައިވާ ހާލުކޮޅުގައި ކިރިޔާއެވެ. ކާމީނީގޭ ކުއްޖެއްގެ ގައިގާ ކޫރުމެއް ވެސް ނޭޅެއެވެ.

ހިނގާ ކަންކަމާ މެދު ނުވިސްނާ ތިއްބަކަސް އެނގޭނެ އެއްޗެއް ނޯންނާނެއެވެ. ބޭރުފުށުން ދައްކާ ކުލަވަރާ އިއްވާ އަޑާ މަންޒަރުގެ ބޮޑު ބަޔަކީ އޮޅުވާލުމެވެ.

އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް އެސްއޯއެފުން ޖަމާކުރި ގޮތް ނޭނގޭ މިލިޔަން ޑޮލަރު ހަލާލެއް ހަރާމެއް ނުބަލާ ދިރުވާލައިގެން ހުރެ އޭސީސީ އާއިއެކު ހެދި އެސްކްރޯ އެކައުންޓަށް މުސާ ޒަމީރު އަތުން އެއް މިލިޔަން ޑޮލަރު ނަގައިގެން ޖަމާކުރީ މީހުން ފާޑު ނުކިޔާތީ ހެއްޔެވެ. 

ހެއްދެވިހާ ކުނިފުޅަ ތިމާއާއި ދިމާލަށް ގޮވާ ވަގުބުޅަލަށް ގޮވާ އެއް ގޮތެއްގައި ނުހުރެވޭ މަރު ކޮހަކު ދިފާއީ ވަކީލަކަށް ލައިގެން ހެކި އުފައްދާ ވައްކަމުން ރެކެން އުޅޭ އިރު ފަހުން އެ މަރުކޮސް ނިކުމެ ގޮވާފާނެ އެއްޗަކާ މެދު ފިކުރެއް ނުހުންނާނީ ލައްކަ ލަދު ނުގަންނަތީތާއެވެ. ހަތުރެއް މިތުރެއް ނެނގޭހާ ގަމާރީ މީހުން އެއްޗެހި ނުކިޔާތީ ހެއްޔެވެ.

އަނބިމީހާ، އުފަން ދުވަހު ހިލޭ ފިރިހެނަކު ދިން ޖަވާހިރާ އަލިމަސް ޖެހި ރަން އަނގޮޓި އަޅުވައިގެން އެމީހާ ދިން ކާރަށް ލައިގެން ދަތް ދިލުވައިގެން ހުރީ މީހުން ފާޑު ނުކިޔާތީ ހެއްޔެވެ. ސިންގަޕޫރަށް ބޮލުބޭހަށް ކުރިހާ ދަތުރަށް ފައިސާ ދެއްކީ ސީދިބޭ ތަރިކައިން ލިބުނު ބައު ފަހާފޮށި ގަނޑު ވިއްކައިގެން ލިބުނު ފައިސާއިން ހެއްޔެވެ. އަރިހުގާ ގެންދިޔަހާ ގަހުރަމާނުންނާ ހަށިފާރަ ވެރިންނާ ފަޓާނީންނަށް ހަރަދު ކުރީ މުރަނގަފަތް އަޅައިގެން ސީދިބޭ ހަލާލުކުރި ވެލާފޮޅި ވިއްކައިގެން ހެއްޔެވެ. 

އަސަރު ކުރާނެއެވެ. ވެރިކަމުގައި ފަސް އަހަރު ހުރި އިރު ވޯލްޑް ކަޕެއް ބަލައިލަން ދައުވަތު ގަނޑެއްވެސް މީހަކު ދިނީއެއް ނޫން ވިއްޔާއެވެ. ދެރަވާނެއެވެ. ދެފައިތަޅާ ރޯންވެސް ރޮވޭނެއެވެ. އެހެން  މީހުންގެ  ލަދު  ހަޔާތް  ހުންނަކަން  އެނގޭނީ  ލަދާ  ހަޔާތުގެ  ކަންފުޅެއްވެސް  ހުރިނަމަތާއެވެ. 

އަސްލުގައި ވެގެން މިއުޅެނީ އެހެން ގޮތެކެވެ. ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ހުރެ ގަތަރާ ސިޔާސީ ގުޅުން އޮތީ ކަނޑާލާފައެވެ. ގަތަރާ ރައްޖޭން ސިޔާސީ ގުޅުން ކަނޑާލުމަކީ ގަތަރު ފިސާރި ބޭނުން ވެގެން އުޅުނު ކަމެއް ވިއްޔާއެވެ. ގަތަރުގައި ވޯލްޑްކަޕް ބޭއްވޭ ފަހަރު ގުޅުން ކަނޑާލުމުގެ ހަދިޔާއެއްގެ ގޮތުން ވޯލްޑް ކަޕް ބަލައިލަންދާން ޔާމީނަށް ދައުވަތު ނުދީ އެއް ގަތަރަކަށް ނުވާނެތާއެވެ. އެހާ ބޭނުން ވެގެން ގަތަރުން ޔާމީނަށް ދިން ދައުވަތަކަށް އިބޫ އެއް ކަމަކު ގޮސްގެން ނުވާނެތާއެވެ.  

ނަޝީދަށް ތާއީދުކޮށް ނަޝީދަށް ސަނާކިޔާ މީހަކީ ކިލައެއް މިލައެއްނެތް ޖަވާހިރެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑު ގޯސްތަކެއް ހަދާފައި ހުއްޓަސް ނަޝީދުގެ ވިސްނުމާ އެއްގޮތަށް އެނބުރޭ ކޮންމެ ބުމަރަކީ އެހާމެ މައުސޫމު ހަޑިކަމެއް ނެތް މަލުމަލު ހުދު ފޮތްޗެވެ. ޕާޓީގެ ވިޕްލައިނަށް ބޯލަނބާ ބަޖެޓަށް ވޯޓު ދިނުމުން އެ އޮށްފަދަ މީކައީލް ނަސީމަށް ވެސް އެ ޖެހުނީ ފުޅަނގީގެ ހާލެވެ.

ނަޝީދު އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަވެން އުޅޭތީ އަލީ އާޒިމަކީ މި ވަގުތު ގައުމީ ބަތޮލެކެވެ. ދަބަހުގައި ކާރުގެ ޑިކީއަށް އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ފައިސާ އަޅައިގެން އުފުލި ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ޑީއާރުޕީ ފުޑާލާފައި އެމްޑީޕީ ފުނޑާލަން އައި ކަމަކަށް ވެސް ނުވެއެވެ. މިއަދު އަލީ އާޒިމަކީ ހުރި ގޮތަށް ހުރި ސިއްދީގެކެވެ. އަނެއް ކޮޅުން މާލެ ސިޓީ މޭޔަރު ކަމުގައި ހުރެ ޝިފާ މެޑަމް ފާޅުކަން ބޮޑު ހެކިތަކާ އެކު ހިންގި ޖަރީމާއެއް ވެސް އަމްދުން އޮތް ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. 

ޔޫތު މިނިސްޓަރ ކަމުގައި ހުރެ ހަސަން ލަތީފު މިލިޔަން މިލިޔަނުން ކޮރަޕްޝަން ހިންގި ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ބޮންޑާ ފުއްގިރި ވަގު ޑީލުގައި ލޯލާރިއެއް ވެސް ހޯދި ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ޔާމީނު ސަރުކާރުން ބައި އަޅައިގެން އީވާގެ ފިރިކަލުން ލިފްޓްގެ ޑީލް ހެދިކަމަކަށް ވެސް ނުވެއެވެ. މުސްތަފާބެ ވަގަށް ކަހަނބުފަތާ އެންދެރިޔާ މިޔަރު އުރަހަ ބޭރުކުރި ކަމަކަށް މިހާރަކު ނުވެއެވެ.

ލެޕްޓޮޕް ކުރިމަތީ ސިއްޕެ އަތުބުރުޖެހި ކަމަކަށް ވެސް މިހާރަކު ނުވެއެވެ. އާއިލީ މަސްލަހަތު އޮތް ރިސޯޓެއް ބާރާ ނުފޫޒުން އިމްތިޔާޒް ފަހުމީ ހޯދައިދިން ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ކޮއްކޯފުޅު އަލަމްގިރީގެ އަނތްބަކަށް ވުމަކީ މައްސަލައަކަށް ނުވެއެވެ. ހިޔަލީ ރަޝީދާއި ވިލުފުށި އަފީފްގެ މަސްލަހަތު އޮތް ކުންފުންޏަށް ގަދަ ބަދަވި ނުފޫޒުން ކޮވިޑް ޓެސްޓްކިޓް ޑީލް ހޯދައިގެން ރައްޔިތުން ފެލުމުގައި ވިލުފުށި އަފިފާއި ހިތަދޫ އަރާއިރު ރަޝީދާ އުޅޭ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ.

އިލްޔާސް ލަބީބުއާއި އީވާގެ ފިރި ސާބެގެ ކުންފުންޏަށް އެގޮތް މިގޮތަށް ބިޑްތައް ކަހާލައިގެން ނާޖާއިޒު ފައިދާ ހެސްކިޔާފައި ނަގަމުން ދާކަމަކަށް ވެސް ވަނީއެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރު ތެރޭގައި ތިބެ ނަޝީދަށް ކަންފަހި ކޮށްދީ ސަރުކާރު ފެއިލް ކުރަން ރޭނިދި ނުނިދާ އުޅޭ އަޅުންގެ އަޅުން މުސާރަ ނަގައިގެން ކޮންމެ ފަދަ ޖަރީމާއެއް ހިންގިޔަސް އެ މީހަކީ ވަރަށް ގަދަ މީހެކެވެ. މިކަހަލަ ހައްސައެވެ. ރުހުމުގެ ލޯހުންނަނީ ކަނު ވެފައެވެ.

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. މި ބުނެވުނު މީހުންގެ ތެރެއިން އެކަކުވެސް ނިކަން ލަވަ ބަދަލު ކޮށްލަ ބަލާށެވެ. ނުގޮވާ ކުނި ފުޅައެއް ނުކުރާ ނުބައިކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ހުރި މައުސޫމުކަން ފިލާ ރަތް މަހަށް ނުގޮވާ އެއްޗެހި ގޮވާނެއެވެ. ނުވިތާކަށް ނިސްބަތްވާ ދަރި ފަސްކޮޅުގައި ވެސް މުޖުރިމަކު ނޫނީ ހުރިކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. 

ރޮޒޭނާއާއި މަވޯޓާ ޝަރީފާއި ދެންވެސް ތިބި ބަޔަކު މިހާރު ކިޔާ ލަވަ އަނެއް ކޮޅަށް ކިޔަން ފަށާ ބަލާށެވެ. ފިސާރި ތެދުވެރި ފިސާރި ކެރޭ ކުންޏެއް ބުންޏެއް ނެތް ބަޔަކަށްވެ ސާފު ތާހިރު ބޯކިރު ފޮދަކަށް ވާކަށް ލަހެއް ފަހެއް ނުވާނެއެވެ. ބޯވަޔަކަށް ކުރަތްޕަކަށް ހިކަންޖަކަށް ނުވާނެއެވެ. ވިކުނު ކަމަކަށް ވަޒިފާގެ އަޅަކަށްވީ ކަމަކަށްވެސް ނުވާނެއެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. މޭމަތީގައި ނަޝީދުގެ ފޮޓޯ ޖަހައިގެން މަގުމަތީގައި މުޒާހަރާ ކުރަމުން ދިޔައިރު ރޮޒޭނާ ވަރުގެ ކަނބަލެއް އުޑު ދަށުގައި ނެތެވެ. ޑޮނާޑު އާދަންފުޅު ނުފޫޒުން ގޯތި ބަދަލު ކުރި ކަމަކަށް ވެސް ނުވެއެވެ. ޑީއާރުޕީ ފުނޑާލާފައި އައިސް އެމްޑީޕީއަށް ވަނތް ބޯވައަކަށް ވެސް ނުވެއެވެ. ބޯޅަކިންކިރިމާ ބޮލުގައި ޖަހައިގެން ދެފުށުން ފިރުމާ ކޯޑިހައްދައިގެން ކެންޕޭނު ތަކަށް ގެންގޮސް ކަރުފަޅައިގެން ދާވަރަށް އަޑުލައްވަން ގެންގުޅުނު އިރު ރޮޒައިނާގެ ނެތް މޮޅުކަމެއް ނެތެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގެ ހެޔޮ ވާހަކަ ރޮޒައިނާ މިހާރު ދައްކާތީ އެކަން ނަޝީދުގެ ގަބީލީ ވިސްނުމަކަށް ހަޖަމެއް ނުކުރެވެއެވެ.

މީކާއީލް ނަސީމަށް ވެސް ވާނީ އެހެންތާއެވެ. ފިސާރި ހަން ބޯ ނުވެއްޖެއްޔާ ބަލިކަލޯ ހައްދާ ބޮލަށް ނާޅާނެ ތުޅައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ރަންކޮޅާއެވެ. ނަޝީދަށް ވަފާތެރި ނޫން ކޮންމެ މީހަކީ ހޫނު ތެޔޮ ތާހަކަށް އެރިހުރި މީހަކަށް ހަދާލާނެއެވެ. ފިއްސާ ހަފުސް ކޮށްލާނެއެވެ. ނަޝީދާ ހަމައިން އެމްޑީޕީ ދުށް ބައެއް މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި އެމްޑީޕީއަކީ ނަޝީދަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދާ ދީގެން ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ދަމަހައްޓަން އުފެދިފައި އޮތް ނަޝީދުގެ ސަވާރީއެކެވެ. ވެރިކަމާ ނަޝީދާ ދޭތެރޭގައި އޮންނަ ބުރިޖެކެވެ. އެ ގޮތަށް ގަބުލުކުރާ ބަޔަކަށް އެމްޑީޕީގައި އެހެން މީހަކު ކިތަންމެ ރަނގަޅަށް ކުރާކަމެއް ވެސް ބަލައެއް ނުގަނެވޭނެއެވެ. އާނއެކެވެ. ގަބީލީ އެމްޑީޕީ އަހުލުނަށް އަދުލަކީ އިންސާފަކީ ހައްގަކީ ނަޝީދާއި ނަޝީދުގެ ގޮތެވެ. އެކަމަކު އެއީ މާޒީއެވެ.

އެކަމަކު ކުރާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ޔާމީނަކަށް ސުޖާއަކަށް އެކުދިންނަކަށް އެ ކަމެއް ކޮށެއް ނުދެވުނެވެ. ސުޖާމެން އުޅުނީ ދައުލަތް ދަވާލެވޭތޯއެވެ. އެކަން ފިސާރި ރަނގަޅަށް ކުރީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ދަވާލި ފައިސާއިން ބައިއެޅި މީހުން ފަހަރެއްގައި ޔާމީނަށް ވޯޓު ދީވެސް ފާނެއެވެ. އެކަމަކު ހިލޭ ޑިގްރީ ހަދާ ކުދިންނާ އެ ކުދިންގެ އާއިލާ ތަކުގެ ވޯޓު ހޯދުން ހަގީގަތުގައި ވެސް ސުޖާމެނަށް ވާނީ ނިކަން ބޮޑު ބަލާ އަކަށެވެ.  

މިސްކިތާއި އިމާމުންގެ ވާހަކަ މާލޭސިޓީ ކައުންސިލުގައި ތިބެ ސުޖާމެން ނުދައްކާށެވެ. މަލޭގެ މިސްކިތް ތަކުގެ ކަރަންޓް ބިލު ނުދައްކާ މިލިޔަނުން ހަރަދު ކޮށްގެން ސްޓާފް ނައިޓު ބާއްވާ ބަޔަކު އިމާމުންނޭ މިސްކިތޭ ކިޔަން ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ.

ތިޔަ ބުނާ އިމާމު ކޯހަކަށް ދައްކަންޖެހޭ ލޯލާރިއެއް ވެސް އިމާމެއްގެ އަތުން އިސްލާމިކް ޔުނިވަރސިޓީ އަކަށް ނުނަގާނެއެވެ. ސަރުކާރު ޒިންމާ ވެގެން ރާއްޖޭގައި ހިލޭ ޑިގްރީގެ ދަށުން ކިޔަވާ ކޮންމެ މީހަކަށް ދައްކަން ޖެހޭ ކޮންމެ ފައިސާއެއް ދެއްކުމުގެ ހުރިހާކަމެއް ހިނގާނީ އެ ޔުނިވަރސިޓީއަކާ ސަރުކާރާ ދެމެދުގައެވެ. ސަރުކާރުން ދައްކަން ޖެހޭ ފައިސާއެއް ދަރިވަރު ލައްވާ ދައްކުވާކަށް އިސްލަމިކް ޔުނިވަރސިޓީ ފަދަ ސަރުކާރުގެ ޔުނިވަރސިޓީއަކުން އަމްދުން ނޫޅޭނެއެވެ.

ތިޔަ އުޅެނީ ކާކަށް ކޮން އެއްޗެއް އޮޅުވާލަން ހެއްޔެވެ. އާނއެކެވެ. ހިލޭ ޑިގްރީގެ ދަށުން ކިޔަވާ ދަރިވަރުން ފެންވަރާ ޗޯކުޖަހާ ހަވީރު ފިނިބުރު ޖަހަންދާ ހަރަދެއް ހިލޭ ޑިގްރީ ސްކީމަކުން ނުދޭނެއެވެ. މީހަކަށް ވެރިކަމެއް ހޯދަދޭން ބޫތުކައިފައި ތިއްބަސް ހޭކެނޑޭކަށް ނުވާނެއެވެ. ޔާމީނު ކުރިން ނުކުރި ކަމެއް ދެން ވެސް ނުކުރާނެއެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. ޔާމީނަށް ވެރިކަން ހޯދަދޭން ތިޔަ ފާޑަށް ރުނބާ މުށިން ގައިވީދުން ސުޖާމެނަށް ވާނީ ހަމަ ބޮޑު ބަލާ ވެރި ކަމަކަށެވެ.

އާދަން މަނިކާއެވެ. ވަޒީރުކަމުގެ މަސަންދުގައި އޮވެގެން މަޑުއްވަރީ މަސްވެރިން ނުފެނުނީ އައްޕަގެ ފޮނުވަތުން ތޮރުފި އިލި ވަޅަކުން ބެލީމާތާއެވެ. ހަށި ފާރަވެރިން ވަށާލާފައި އޮތް ވަރުން ފައިގެ ބޮޑުވައި އިނގިލި ކުރިވެސް ނުފެނުނީމާ އެހެން ވެދާނެއެވެ. ދެރައީ މިހާރުވެސް ދިމާލަށް ފެންނަން ހުންނަ ކަންތައްތައް ނުފެންނަ ވަރަށް ރޭކަނު ވެފައި ހުންނާތީއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ކޮންމެ މަސްވެރި ސަރަހައްދަކުން ދަތިކަމެއް ނެތި އައިސް ލިބެން ހުންނަކަން އާދަނަށް ނޭނގި ދާނެއެވެ. ދެކެން ބޭނުން ނުވާ ތަނެއް ތަން މިނަށް ލޯ ހުޅުވިޔަސް ނުފެންނާނެއެވެ. އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަވެފައި ތިބޭ ހުސްބުޅީގައި ގަންނަ ރާގޮޑި ގަނޑެއްގެ ތެރެއަށް ވެއްޓިގަނެގެން ފޮޓޯ ނަގާފައި ޓްވީޓްކޮށް އަންމަގެ ހުނި ގުރާބޭ ކިޔަސް ތިޔަ ހަދާ ފިތުނައެއްގައި މަޑުއްވަރީ މަސްވެރިން ވެސް ނުޖެހޭނެއެވެ.

މަނިއްގަޑާއެވެ. އަޅައިގެން ތިޔަ އުޅޭ ކަންނާޑީގެ ނަންބަރު ލޮލާ ދިމާވާ ނަމަ އެހެން މީހުނަށް ފެންނަ ތަންތަން އާދަނަށް ނުފެންނާންވީ ކަމެއް ނެތް ތާއެވެ. ހަތް އަހަރު ކަންކަން ކުރަން ލިބި ފެލިވަރު، ފެލިވަރަކަށް ހަދާލި ނަމަ ތިޔަހެން އުކުނޑި ކޮއްޓާކަށް މިހާރަކު ނުޖެހުނީހެވެ.

ހަޔާތުގެ ކަންފުޅެއް ވެސް ނެތެވެ. އާބާތުރަ ފިލުވުމަށް ހަތް އަހަރު ވަންދެން އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށް ފެލިވަރު ވީރާނާކޮށްލާ މަސްވެރިން އިނދަޖައްސާލި ބައިގަނޑު ނިކުމެ މަސްވެރިންނޭ އައިސްޕްލާންޓޭ ކީމާ ނިކަން ހުތުރެވެ. އާރާބާރު ލިބުނު ދުވަހު އުޅުނީ ބޮޑު މާލޫދު ހަރުގޭ ފުޅަށް މަތިން މީހުން އުކާ ދަތްދޮޅި ދުއްވުމުގައެވެ. މަޑުއްވަރިއާއި މީދޫ ކުދިން ކޮޅެއްގެ ރަނގަޅު ކަމުން ބޮޑު މަލޫދު ހަރުގެއިން ކެއިންކާން ފޮނުވާ ދިނީތީ ޅިސް ގޮވަންދެން ކައިފުރައިގެން އިނދެ އެ މީހުނަށް ނަނާ ހުވަފެން ތިޔަ ދައްކަނީ ޓްވިޓަރުގައެވެ. އައްޕަ އުއި ތެންމަން ގެންގުޅުނު ދެލި އުނބު ބޮލަށް އޮއްސާލައިގެން ނުވަރު ކަންނާޑިއެއްގެ ފަހަތަށް ދެލޯ ލައިގެން ހުރެ އެހެން މީހުން ކަނު ބަންނަން މާވަޑި އާދަނެއް ކަމަކު އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ.

މި ދައްކަނީ އީވާމެން ގައުމު ދެކެވާ ބަނގުރޫޓް ލޯބީގެ ވާހަކައެވެ. 2018 ގައި މަގުތައް މަތީ ހޭވުނީ ގައުމު ދެކެ ލޯބިން ކަމަށް ހީކުރީމެވެ. ނޫނެކެވެ. މިހާރު މި އެނގެނީ އެހެން އެއްޗެކެވެ. އެ އުޅުނީ ގައުމު ދެކެ ވީ ލޯތްބަކުން ނޫނެވެ. އަންނިބޭ ޖަލުން ނެރެ، ބަރުލަމާނީ ގެނެސް ބޮޑު ވަޒީރުކަން ހޯދުމުގެ ލޯބީގައެވެ. އެއީ ގަލޮޅާ މާލެ އާއި ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނާ ކުޑަ ގުޅުމެއް ވެސް އޮތް ލޯތްބެއް ނޫނެވެ. އެކަން މި އެނގެނީ މިހާރު ތާއެވެ. އެހެރަ އުޅުއްވާ ގޮތަކުންނެވެ.

ވަގެއްޗޯރެއް، ބާގީއެއް ފާސިގެއް މައުމޫނެއް އެ ދުވަހު އީވާމެންނަކަށް ނެތެވެ. ގައުމުގައި އޮތިއްޔާ އޮތް ބަޔަކު އެއްކޮށް ފައްޗަކަށް އަމުނައިގެން  ގެނެސް ހާރެއްހެން  އިބޫ ކަރުގައި އެ ދުވަހު އެޅުވީ އަންނި އާއި އީވާ އާއި ދެމީހުން ވެގެންނެވެ. އިމްތިޔާޒު ފަހުމީ ހުރީ އެ ކަމަށް ބާރުދީގެން ރެޕް ލަވަ ކިޔާށެވެ. ޝޭހުވައްޑެ ހުރީ އެ ވަރުގެ މޮޅު މާތް ކަމެއް ނެތް ކަމަށް ވައުޒު ބުނާށެވެ. ގިޓާ ހުރީ އެ ފޯރި ގަނޑުގައި ގިޓާ ޖަހާށެވެ.  ބޯދިގުމެން ބީޓަށް ބޯހެލުވީއެވެ.  

އިބޫ ގާތު ބުނީ މި އެންމެން ގޮވައިގެން ގާނޫނު އަސާސީގައި ބުނާ 5 އަހަރުގެ ދައުރުގައި ވެރިކަން ކުރުމަށެވެ. ހުރިހާ މަގާމަކާ ހުރިހާ މޮޅެއް އޮތީ އެމްޑީޕީ މީހުންނަކަށް ނޫނޭ ބުނެ މިއަދު މި މީހުން ކަރުން ނާރު ނަގާފައި ބުނާ އިރު އެމްޑީޕީ ނޫނަސް ގައުމުގައި ތިބިހާ ބަޔަކު ގެނެސް އިބޫއާ ހަވާލު ކުރީވެސް މިބައި މީހުންނެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ނަމުގައި މަގާމް ދޭން ބޭނުންވި މީހުނަށް މަގާމުތައް ހޯދަދީފައި ޕެޕަރ ސްޕްރޭގައި ޖެހުނު އެންމެންނަށް ވަޒީފާ ނުދެވޭނެ ކަމަށް ބުނީ ވެސް އަންނިއެވެ. އެރޭ ވެސް ބަނގުރޫޓް ލޯބި ޓީމް ތިބީ އަތްޖަހާށެވެ. ގެއަށް ވަން ފައިސާ ހަލާލެއް ނޫނޭ ޔާމީން ބުނިރޭ ޕީޕީއެމް މީހުން އަތްޖެހި ގޮތަށެވެ. މިހާާރު އެވަރުގެ ކަމުނުދާ މީހަކު ނެތިގެން އުޅޭ ރޮޒޭނާ ވަރުގެ މީހަކު އެ ދުވަހަކު ނެތެވެ. އެކުގައި ދުފާ ދުންބޮއެ ހީސަމާސާ  ކުރިއިރު ހީވެސް ނުވެއެވެ.  

ރަށެއްގެ ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ އަސާސީ ހިދުމަތާ  ސިއްހަތާއި ތައުލީމާ ބަނދަރާ މަގާ ނަރުދަމާއާ އާރުޓީއެލް ލޯންޗަކީ އީވާގެ އުންމީދަށް ނުވިޔަސް އެއީ ރަށްރަށު މީހުންގެ އުންމީދެވެ. އިބޫ ސާލިހް އެގެންދަވަނީ އެކަން މުޅި ރާއްޖޭގައި ކުރައްވަމުންނެވެ.  

މާލޭ މީހުން ބޭނުންވާ ބަނދަރެއް ނެތެވެ. މާލެ އަށް ބޭނުންވަނީ ގޯތިގެދޮރެވެ. ބަނގުރޫޓް ލޯބީގެ އަވާގައި އީވާ ހުންނަވަނިކޮށް ގަލޮޅު އުތުރު މީހުންނަށް ވެސް ގޯއްޗާ ފްލެޓް ދެއްވާނީ ރައީސް އިބޫއެވެ. ތިޔަ ގޮނޑިއެއް ހޫނު ކުރާތާ ފަނަރަ އަހަރު ވަނީއެވެ. އީވާ ކީކީނުން ގޭ ގޯޅި ހުސްކޮށްގެން ދާއިރާ މީހުނަށް ދައްޗެއް ނޫނީ ކުރެވުނު ހެއްޔެވެ. 

ޒުވާނުންނޭ ކިޔާ ވާހަކަ ދައްކާ އިރު 15 ހާހަށް ވުރެ ގިނަ ދަރިވަރުން ތިބީ ހިލޭ ޑިގްރީގައެވެ. ޖޫނިއަރ ކޮލެޖާ ހުނަރާ ތަމްރީނުގައި އަވަދި ނެތި އުޅޭ ޒުވާނުންގެ އުންމީދާ އީވާގެ އުންމީދާ ދިމައެއް ނުވާނެއެވެ. އީވާގެ އުންމީދަކީ ވެރިކަން ވައްޓާލުމެވެ. ރާއްޖެ ބަނގުރޫޓްވެ ރައްޔިތުން ބަނޑަށް ޖެހުމެވެ. އެހެން ކިޔައިގެން މީހުން ރުޅިއަރުވާ ފިތުނަ ކުރުމެވެ. އެމްޑީޕީ ފަޅާ ކުދިކޮށް ފުނޑާލުމެވެ. 

ވެރިކަމާ ހުރެ މައުމޫނާ ދުންޏާއަށް އެ ވަރުވީ 30 އަހަރު ވެރިކަން ކޮށްގެންނެވެ. އެންމެ 3 އަހަރުގެ ވެރިކަމަކުން އަންނިއާ އީވާއަށް ވެފައި ތިޔަ ތިބީ މާ ބޮޑުވަރެވެ.

މަންޑޭލާއަށް ވާން އުޅެއުޅެ އެޔަކަށް ނުވެ މިޔަކަށް ނުވެ އެންމެ ފަހުން މުގާބޭ އަށް ނުވެ ސަލާމަތްވީ ކިރިޔާއެވެ. އަރިއަޅާލައިގެން ވެއްޓުނު ކަމުންނެވެ. ކޮޅަކުން ކޮޅެއްގައި ލައްވާލާނީ ދެ ފަހަރު އެކައްޗެއް ކިޔާ އެއް ގޮތަކަށް އުޅެވުނު ނަމަ ތާއެވެ. ޑިމޮކްރަސީ އަނދުން އަޅައިގެން އުޅެނިކޮށް އެޅި އަދުން ފިލާ ހިނގައްޖެއެވެ. ގައިލައިގެން އޮތް ބޮކުހަންގަޑު ފަޅަފަޅައިގެން ގޮސް އަސްލު ސޫރަ ފާޅުވެއްޖެއެވެ.

އެލެކްސް އަހަންމަދަށް ހިފަހައްޓާ ނުލެވުނީމާ ހަސަނު ކުރުސީ ނިކުމެ ހޯބޯލެވިޔަސް އަލަކުންނެއް ހޯދޭނެ މޮޅެއް އޮތެކޭ ހަމަ ހިޔެއް ނުވެއެވެ. ކަނޑު ދުވަން ލިބުމުން މާކެޔޮޅު ކަނޑު މެދަށް ފުންމާލާ ބަކަތަޅަމުން ވަރުނުލާ ރާޅުގަޑުން އުސްފަަސްގަޑަށް އަރާ އޮވެ މިއޮޑިއެއް ނުފެތޭނެޔޭ ގޮވީ އޮޑިފެތި ބަންޑުން ޖެހި ގަދޫކޮލުން ބޭރުވެވޭ އޮއްވާ ނޫން ހެއްޔެވެ. ފަޅުވެރިންގެ ހިއްވަރާ މިންނަތުން ބެހިގެން ދިޔަނުދީ ކޮޅާ މަދަން އަޅާ ހަތް އަހަރުގެ މަސައްކަތުން މާކެޔޮޅަކު ހޯދާ ފައްސިޔާގައި ކަނޑު ދުވަން ނިކުތީމާ މާކެޔޮޅުކަން އަލުން ހޯދަން ތިޔަ ތެޅެގަތީ މާވަރަކަށެވެ.

އާބިދާ މޮހޮދުގެ ޖިސްމެއް ނުވާ ހިޔާލީ ހަސަނަށް ވެޑުވެވޭނެ ކުރުސީއެއް ނުއޮންނާނެ ތާއެވެ. ކުރުސީއެއްގައި ވެޑުވެވޭނީވެސް ޖިސްމެއް ލިބިގެން ވާނަމަތާއެވެ. އާބިދާ މޮހަނދަށް ވެސް ޝަހުސު ފޮރުވައިގެން ދެބޯގެރި ދުއްވަން އުޅެވޭނީ ކުޑަ ދުވަސް ކޮޅަކުއެވެ. ބަޔަކު މޮޔަ ހައްދާ ކަނު ބަނދެގެން ގެންގުޅެވޭނިވެސް މިންވަރުގެ ކޮޅަށެވެ. ބައެއް ފަހަރު އެންމެން މޮޔަ ހެއްދުނަސް އަބަދަކު އެންމެނަކު މޮޔައެއް ނުހެއްދޭނެއެވެ. އެންމެނަކު އަބަދަކު މީހެއްގެ ލޮލުން އެމީހެއްގެ ދުނިޔެ ނުބަލާނެކަން އެގެން ޖެހެއެވެ.

ކޮންމެ ފަހަރަކު ކާޅު ހާލިހެދީމާ އައިސް އެޅިބިހުން ނިކުތީ ހުސް ކާޅުކޯއްޔެވެ. އޮޅިގެންވެސް ޑިންޑިން ކޯއްޔެއް އެއިން ހައްޔަކުން އުފަނެއް ނުކުރިއެވެ. މަދޮއްޓެއްހާ ލޮލުއޮށް ރަތް ކާޅުކޯލިތައް ބިސްއަޅަން އޮތް ހާލިން ދަމާ ބޭރުކުރަން ފަރިކޮށްފައި އެ ތިބީ ގަޑިގުނާލަ ގުނާލައެވެ.

ހަސަނުކުރުސީއަށް އަދިވެސް ވަށާ އޮތް ދުނިޔެ ތިޔަ ފެންނަނީ އަޅައިގެން ހުރި އައިނުގެ ބިއްލޫރި ގަނޑުގެ ކުލައިންނެވެ. އައިނުނަގާ ލޯހުޅުވައިގެން ނިކަން ރަނގަޅަށް ވަށާ ހިނގާ ކަންކަމަށް ބަލާބަލާށެވެ. މަންޒަރު ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ. ޖިސްމެއް ނެތް ހަސަނަށް ވެސް ތިޔަ ހީވަނީ ފުޅަށް ބުޑުން ދާހާ ބަޔަކީ ކެޔޮގަނޑު ކަނޑަން ދާމީހުން ކަމަށެވެ.

މޫސާގެފާނުގެ ފިރުއައުނު ވެސް އުޑަށް އަމުރު ކުރީމާ ވަރޭ ވެހުނެވެ. އޭނާއަށްވެސް ކަލާނގެ ވަންތަކަން ލިބި ނުވާކަން އެގުނީ ކަނޑުގައި ގަރަގުވާން ފެށުމުންނެވެ. އޭރު މާލަސްވެއްޖެއެވެ. މިހިރަ މިހިރަ ކަންކަމުން ހަސަނު ކުރުސީއެއް ކަމަކު އިބްރަތް ހޯދަން ޖެހެއެވެ. ނޫނީ މާލަސް ވެދާނެއެވެ.

ކުރިޔަށް އޮތް މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގައި ތިޔަ ގޮނޑި ނުލިބިއޖިއްޔާ ކޮއެފުޅަށް ވެދާނެ ގޮތަކާމެދު ސަހަރޯވެރި ވާތީވެ ހެޔޮއެދިގެން ބުނެލަމެވެ. އަވަހަށް ކޮންމެވެސް ޓީވީޗެނަލަކުން ޖާގައެއް ހޯދައި ތައްޔާރުވާށެވެ. ކުރީން ވެސް ކުރިގޮތައް އެކަން ކުރެވޭތޯ  ބަލައި އަވަހަށް ފަރިތަ ކުރަން ފަށާށެވެ. އެހެންނޫނީ 2024 ގައި ގޭދޮށު ކުދީންކޮޅު ނޫނެކޭ ބުނެފިއްޔާ އުސްތާޒަށް ޖެހުނު ތިޔަ ބަލި ބޮޑުވެ އެންމެ ފަހުން ގުރައިދޫގައި ބަހައްޓާން ޖެހިއްޖެއްޔާ މާދެރަވާނެއެވެ!

= ފއމ=

ދެންނުކުތުމުން ތިޔަ މީހާ މީހެއްކަމަށް ހަދައިދިނީ ހަމަ އެމްޑީޕީންނެވެ. ހީކުރެވުނީ ތީވާ ރަނގަޅު އިލްމެއް ލިބިގެންހުރި ތަންކޮޅެއް ހުލްގު ހެޔޮވާނެ މީހެއް ކަމަށެވެ. އެކަމަކު މިއަދު ތިޔަ ތެޅިބާލަނީކީ އަމަށަކު ގޮތެއް ފޮތެއް ހުރި މީހަކު އުޅޭ ފާޑަކަށް ނޫނެވެ. ދީނީގޮތުން ފިލާވަޅެއް ލިބިފައި ހުރިނަމަކަ ތިމާ ވެސް ފޫގަޅައިގެން ނުކުމެ ހޮވާފައިހުރި ވެރިޔަކަށް ހައްގުން ކަމަކާ ނުލައި ތިޔަ ކުރާ ފުރައްސާރަ ތަކެއް ނުކުރީހެވެ.

ބަލަގަ ވައްޑޭއެވެ. ހަމަ ކުރާން އުޅުނު އެއްކަމެއް ވެސް ނުކުރެވި ބޭޒާރުވުމުން ތީގެ އެތެރޭގައި ހުރިކުނި ދިޔަތައް ދެމިޔަކަނުން ފައިބައި މީހާ އިތުރަށް ބޭޒާރުވުން ނޫންކަމެއް އަމުދަކުން މިހާރަކު ނުވެއެވެ. އިންތި ގޮވައިގެން ޗެއަރ ޕާސަންކަން ދޭން ނުކުމެ ކާމިޔާބުގެ ކޮޅުމައްޗެއް ނުފެނުމުން ހީކުރީ އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރުންނަށް ފުރައްސާރަކޮށް ތުންފުއްސައް ދާންދެން ގޮވައިގެން އެމީހުން ލަދުގަންނުވައި އަމިއްލަކޮޅު ބޮޑުކޮށްލާނެމޭ ހެއްޔެވެ. ނޫނެކެވެ. ތިޔަކުރަނީ ރޭވިގެން ކުރާކަމެއްކަން މިހާރު އެންމެނަށްވެސް އެބައެނގެއެވެ. 

ރައީސް ސޯލިހަކީ ތިޔަހެން ކުރަތްޕެއްހެން އުދުހިލާއިރަށް އުސޫލުތައް ދޫކުރައްވައި އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަވެގެން ބައެއްގެ ފައިބުޑައް ވެއްޓި ވަޑައިގަންނަވާނެ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަން އެކުރައްވަނީ އެ މަނިކުފާނު ވެސް އެންމެ އިސްދައުރެއް އަދާކުރައްވައިގެން އުފެއްދެވި ޕާޓީގެ ވޭތުވެދިޔަ 17 އަހަރުގެ ތަޖުރިބާޔާ އަދި އެމަނިކުފާނުން މަޖިލީހުގައި ހޭދަކުރެއްވި 25 އަހަރުގެ ދިގުމާޒީގެ ތަޖުރިބާއިން އިބުރަތް ލިބިވަޑައިގެން ހުންނަވައެވެ. ފިސާރި ސާބިތުކަމާއެކުގައެވެ. ހުލްގު ހެޔޮކަމާ އިންސާފުވެރި ކަމާއެކުގައެވެ.

ތިޔަ ކަހަލަ އަނދޮޅަކަށް އަދި ދުނިޔެ ނޭގިދާނެއެވެ. މައިތިރި ނުވެގެން ތެޅެނީ ހިތުން ތިހެން ވަށްވަށް ޖަހާލީމައި ހީބިހި ނަގައިގެން ކަލޭމެން ޕާޓީން ވަކިކޮށްލާތޯ ބަލައި އިދިކޮޅަށް ރަސްމީވެ ނުކުންނާންޖެހޭ ހުއްޖަތެއް ގާއިމު ކުރަންކަމަށް ހެއްޔެވެ؟

ޕީޕީއެމްގެ ތަބަކުން ޓިކެޓުދިން ވަގުކަލޭގެ އަތުން އެ ފުރުސަތު ގެއްލިއްޖިއްޔާ ދެން ހިރަފުހާ މެކިފައި އޮތަސް އެ ޓިކެޓު ގަނޑު ރައީސް ނަޝީދަށް ދީގެން 2023 ލިބިދާނެ ކަމުގެ ހުވަފެން ދައްކައިގެން ތިޔަ ކުރަނީ ފިސާރި އިޔަހޫދި ދެގޮތް ދެފުށް މަސައްކަތެކެވެ. އާހިރުގައި އަގުވެއްޓާ ބާކީ ކޮށް ލެވޭނީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ތިޔަ ޖަހާ މަޅީގައި ޖެހިވަޑައިގެން ރައީސް ނަޝީދަށް ވާންވީ އެއްޗެއް ވާންވީއެވެ.

އެމްޑީޕީ އަކުން ރައީސް ނަޝީދު ބާކީކޮށް ފަލީހަތް ކުރާކަށް އަމުދަކުން ނޫޅެއެވެ. ރައީސް ސޯލިހެއްވެސް އެކަން ކުރައްވާކަށް ހަމަ ނޫޅުއްވައެވެ. މުލީއާގޭ ތެރޭގަ އެވެނިކަމެކޭ މިވެނި ކަމެކޭ ކިޔައިގެން އަނގައަރުވައި އިތުރަށް ބޭޒާރުވާން ނޫޅޭށެވެ. ތިއުޅެނީ ހަމަ އެތެރޭގައި ދުރޫސުލް އަހުލާގުގެ ޒައްރެއްވެސް ނެތިގެންނެވެ. ކުރިން ހީކުރެވުނީ ކޮންމެވެސް އެއްޗެއް ކިޔަވައިގެން ހުރިމީހެއް ކަމަށެވެ. އެ ކަމަކު މިހާރު އަހާލަން ބޭނުންވަނީ ފޮތްބޮނޑި ހިފައިގެން ތެޅިގެން ކިޔެވުނީ ކޮންއެއްޗެއް ހެއްޔެވެ؟

=ފއމ=

މީގެ ހަތަރު އަހަރުކުރިން ދެކޮލުގައި ރަތްފުށް ޖަހައިގެން ދިންހާ އަތްވެއްގައި ވެހުނުހާ ވާރެއެއްގައި ތެޅެބޭލީ ކާކު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ހެއްޔެވެ. ދަތްތައް ރޮނޑަށް ދީގެން އެއް ރަށުން އަނެއް ރަށުން ލަފާ އޮޑީ ކާޅު ހެދިގެން ކާކާ ލެއްވީ ކާކު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ހެއްޔެވެ.

ލަދު ހަޔާތުގެ ކަންފުޅެއް ނެތެވެ. މިނުނު ނާޅި އަކުން މިނަން އެހެން މީހުނަށްވެސް އެނގޭނެއެވެ. ބުނަން ހެއްޔެވެ. ސީދި އޮޑިއަށް ސައިތާނު އަރާއިންހެން ރައީސް އިބޫގެ ކެބިނެޓްގައި އިނީ ތިޔަ މަލީހެވެ. ބޮޑު މުސާރަކައިގެން ދިދަޖެހި ކާރުގައި ދެކޮޅަށް ދުއްވިއިރު އިބޫ ވަރެއް ނެތެވެ.

އުޑެއް ބުޑެއްނޭނގި ވަޒީރުކަން ކުރަން އުޅެ ފެންވަރު ނެތި އިތުބާރު ކެނޑި ގިއްގެޅުނީމާ ތިޔަ ހުރީ ބޮލަށް ބެރިވެއްޓިފައެވެ. ތިޔަހުރި ބަހުރުވައަކުން ވެސް އިލްމެއް އަހުލާގެއް ފެންވަރެއް ނެތީ ކާކުކަން ތިބީންނަށް އެނގޭނެއެވެ.

ކޮމިއުނިކޭޝަން ސްކިލް ދެމިޔަކަނުން ހުރެ ތިޔަ ފައިބަނީ ޓްވިޓަރ ތެރެއަށެވެ. ތޫނު ފިލިކަމާ ބުއްދި ވެރިކަން ތިޔަ ހުރިވަރުން ގޮސް އޮންނަންވީ ޕީޕީއެމަކު ނޫނެވެ. މޮޔައިންގެ ހޮސްޕިޓަލެއްގައެވެ. ބޮލަށް ބޭސްކުރަން އާސަންދަ ލިބޭނެއެވެ.

ދުވާލު ދެދަޅައަށް ކެނެރީގޭ ގޯޅިތެރޭ ކުރުކާލި ކެނޑުން ނޫން އެހެން ކަމެއް މިހާރަކު ނުވޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. ޓެކްސް ބޮޑުކުރަން މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅި ހުށަހެޅުން ފާސް ވިޔަނުދޭން ވައްޑެމެން ގަދަފައި ވިއްދީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ތާއީދު ސަރުކާރަށް އޮތަ ނުދޭން މަރުފަލި ޖެހީމު ނޫން ހެއްޔެވެ.  އެމްޑީޕީ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ ސަރުކާރަށް ލިބުނަ ނުދޭން ތެޅެބޭލީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕަރސަނަކަށް އިންތި ހޮވަން ވައްވައް ޖެހީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ކޮންގްރެސްއިން ބަރުލަމާނީ ފާސްކުރަން ހަން ކެނޑުނީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ވައްޑެމެން ކުރަން އުޅުނުހާ ކަމެއް ދިޔައީ ފަނުފުލުންނެވެ. ވީކަމެއް ހަރާމެވެ.

ތެދެއް ބުނަން ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީ ވިސްނުން ހުރީ ވައްޑެމެނާ ބޮޑުތަނުން ދެކޮޅަށެވެ. ކަލްޓް މަވެތި ފިކުރެއް ދެނެއް އެމްޑީޕީއަކު ނުހިންގޭނެއެވެ. އާއްމު މެންބަރުންގެ ގިނަ މީހުން ތިބީ އެގޮތަކަށް ނޫނެވެ.

ވައްޑެމެން ތިޔަ އުޅެނީ ރައީސް ނަޝީދު މަގުމަތިކޮށް ބަކީ ކޮށްލާށެވެ. ވައްޑެމެންގެ އަމިއްލަ އެދުމާ ހަނި ވިސްނުމުގެ ސަބަބުން ރައީސް ނަޝީދަށް މީހުންގެ ނަފްރަތު އިތުރު ކުރުވުންނޫން ކަމެއް އެބަ ކުރެވޭހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސްކަމާއި މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމުގައި ރައީސް ނަޝީދު އިންނާތީ ވައްޑަމެނަށް ހަޖަމް ނުވެގެން ތިޔަ އުޅެނީ ހާދަ ގޮތެއް ނެތީމައެވެ. މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމާއި ޕާޓީގެ ރައީސްކަން ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލުވާލަން ތިޔަ ހުންނަނީ ހާދަ ފޯރިއެކެވެ. ވަގުހަން ގައިލައިގެން ރައީސް ނަޝީދުގެ އޮފުކަނޑުވާލަން ތިޔަ އުޅެނީ ވަރަށް ހުތުރު އުޅުމެކެވެ.

ފައިނު ވައްޑެމެނަށް ނޭވާލެވޭނީ މަޖިލިސްގެ ރައީސްކަމުން ރައީސް ނަޝީދު ވަކިކުރެވުނީމައެވެ. ޕާޓީގެ ރައީސްކަން ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލުވާ ލެވުނީމައެވެ. ހުތުރު ބައްޔަކުން ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ރައީސް ނަޝީދު ބަލިކޮށް ލެވުނީމައެވެ.

މަޖިލީހަށް ވަދެތިބެ ހިތުހުރި ވާހަކައެއް ދައްކަން ލަދު ނުގަންނަ ކަމެވެ. ޑޮލަރުން އަދަދު ކިޔަން އެނގެނީ ޝިޔާމަށް އެކަނި ހެއްޔެވެ. މިހާރު ޝިޔާމު ދެ މިލިޔަނެއްހާ ޑޮލަރަށް ބޭނުން ވެގެން އުޅުމާ ހާދަ ވައްތަރެވެ. ޔާމީނުގެ ތަރި އޮއްސުމުގެ ކުރިން ނައިފަރު ޝިޔާމު ޓްރާންސްފަރ މާކެޓަށް ނިކުތީތާއެވެ. އެކަމަކު 200 މިލިޔަން ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ފަންސާހަކަށް ޑޮލަރު ދީގެން ގަންނަވަރުގެ އަގެއް ހުރި މަސް ގަޑެއް ކަމަކަށް ތިޔަ ޝިޔާމު ވާހެނެއް ހިޔެއް ނުވެއެވެ. 

ޗާގޯސް މައްސަލާއިގައި ހަދަހަދައިގެން ދެއްކިހާ ވާހަކަ ވަތަކުތޯ ނުޖެހި ދިޔައިމާ އަނެއްކާ ހިތުން މޮޅު ވާހަކައެއް ދައްކަލީތާއެވެ. މަތި މައްޗަށް ތިޔަ ހަދާ ދޮގުތައް އެނބުރިގޮސް ތިޔަ ވަންނަނީ އަނގައަށެވެ. މޮޅު ޕޮލިޓީޝަނުން އުޅެނީ ތިފާޑަކަށް ނޫނެވެ. ހިންނަވަރު މީހަކު ރާއްޖޭގައި ވެރިކަން ކުރާތީ ހަސަދަވެރި ތިޔަވަނީ މާ ވަރަކަށެވެ. ހަސަދައިގެ އަލިފާނުގައި އަދާ ހުލިވާނީ އާހިރުގައި ތިމާއެވެ.

ތިޔަ ވަރަށް ކަރުން ނާރުނަގާ ދަތްދޮޅީ ކަށިގަނޑު ނެއްޓެން ދެން ޝީޔާމުގެ ކޯތެޅު ވުމަކުން ރައީސް ސާލިހަށް ކަހަރުވަކެކޭ ހީނުވާނެއެވެ. ތެޅިތެޅި ހުޅުނބު ތިޔަ ފައިބަނީ ޝިޔާމުމެނެވެ. އާނއެކެވެ. އިރާދަ ކުރެއްވިޔަތީ މި ވަގުތު ތިޔަ ހުރެވެނީ މަޖިލީހު ތެރެއަށް ޝިޔާމަށް ވަދެވިފައެވެ. ތިޔަ ތަނަކީ ޝިޔާމުމެނަށް އައުތަނަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެންމެ ދައުރު ގަޑެއްގައި މަޖިލީހުގައި އިނދެލަން ޝިޔާމަށް ލިބުނީތީ ތިޔަހަރަ އުޅޭ ފާޑެކެވެ.

ބަލަ ޝިޔާމޫއެވެ. ތިޔަތާކު މެދު ނުކެނޑި ފަންސަވީސް އަހަރު ހިންނަވަރު ސޯލިހުގެ އިބްރާހީމް އިނެވެ. ތިޔަ ފާޑަކަށް ތެޅިއެއް ނުބާލައެވެ. މީހަކަށް ކުޑައިމީސް ބަހެއްވެސް ބުނެނުލައެވެ. މުޅި ފާދިއްޕޮޅާއި ހިންނަރު ދާއިރާ، ހިންނަވަރު ސޯލިހުގެ އިބްރާހީމް ތަމްސީލުކުރީ މީހުންގެ ލޯތްބާ އިހުތިރާމް ލިބިގެންނެވެ. މިއަދު ރާއްޖޭގެ އެންމެ މަތީ ވެރިއަކަށްވެ އެ ހުރީ ވެސް ރައްޔިތުންގެ ލޯތްބާއި އިތުބާރު ހޯދައިގެންނެވެ. ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެޓީކް ހަޔާތުގައި ދެވަނަ ބުރަކަށް ނުގޮސް ފުރަތަމަ ބުރުން ރައްޔިތުންގެ %68 މީހުންގެ ވޯޓުން ވެރިކަން ހޯއްދެވި ފުރަތަމަ ރައީސަކީ ޝިޔާމް ތިޔަ ހަސަދަ ވެރިވާ ހިންނަވަރު އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހެވެ.

އެކަނި އިނދެ އަމިއްލަ ނަފްސާ މެދު ވިސްނާލަ ބަލާށެވެ. ކަންކަން މިންވަރުވެ މަތިވެން އަންނަނީ މަކަރުވެރި ތަދުބީރަކުން ނޫނެވެ. ހީލަތްތެރި ރޭވުމަކުން ވެސް ނޫނެވެ. ތަގުދީރުގެ ނިޔާ ބަދަލުކުރަން ކުރާ ތަދުބީރަކުން ވީ މޮޅެއްނެތެވެ. މީހުންގެ ލޮލުން ތިމާގެ ދުނިޔެ ބަލައިގެން ފެންނާނީ ބަޔަކު ދައްކާތަނެއް ދެއްކި ވަރަކަށެވެ. ހަގީގަތުގައި ތެދުވެރިކަމެއް އިހުލާސްތެރިކަމެއް ކުޑަވެސް ހުރިނަމަ މިއަދު ރައީސްގެ އެންމެ ކައިރީގައި  ހުންނަން ޖެހޭ އެކަކީ ޝިޔާމު ނޫން ހެއްޔެވެ. ވަޒަނާ އަތޮޅަށް ކުލުނެއް އޮތްނަމައެވެ.

މިދައްކަނީ ނުދައްކާ ނުވެގެން އެމްޑީޕީގެ ވާހަކައެވެ. ހުރިހާ މޫސުމަކަށް ވެސް ވާހަކައިން އޮޑި ފައްކަލެވެ. އޮޑިއެއް ނުފެތޭނެއެވެ. ފިކުރު މަރެއް ވެސް ނުވާނެއެވެ. މަރު ނުވަނީ ކޮން ފިކުރެއް ކަމެއް ނޭގެއެވެ. ކަމަކާ ޖެހޭއިރު ހިޔާލު ތަފާތު ވުމުން ތިބެވެނީ އަމިއްލަ އޮޑީ ތެރޭގައި ކަނޑި ކަންފަތް މައްޗަށް ދަމައިގެން ފަޅާ އަޅާލަން ތައްޔާރަށެވެ.

30 އަހަރުގެ ދިގުވެރިކަން ނިންމަން ފޫގަޅައިގެން އަތުގުޅައިގެން އެމްޑީޕީން ނިކުތްހާ އެންމެން ޖެހުނުތާ ލަކުނުވެސް ނެތި ގެއްލިއްޖެއެވެ. ގޯގޯ ލަތީފާއި މުނައްވަރާ ޒަކީއާއި އިބްރާ މިއަދު އެމްޑީޕީއަކު ނެތެވެ.

ފުރަހަނި ޝުއައިބުމެން ފަދަ އިސް އެކްޓިވިސްޓުން އޮޔާ ދުއްވާލީއެވެ. އިސްލާހީ ހަރަކާތަށް ހަކަތަ ދިން ގާސިމަށް އެމްޑީޕީއާއި ވައިވެސް ނޭޅެވުނެވެ. ރީކޯ މޫސައާއި މަވޯޓާ ޝަރީފަށް ޖެއްސަނީ ފުޅަނގީގެ ހާލެވެ.

އެމްޑީޕީ އުފެދުނީއްސުރެ އުފެދި ބޮޑުވަމުން އައި ގަބީލީ (ކަލްޓް) ބާރެއް އެންމެ ފުނުގައި ވަކި ހިއްޕާލާފައި އޮތެވެ. އެ ގަބީލީ ވިސްނުމަށް ތާއީދު ނުކުރި އެންމެންނަށްހެން ޖެހުނީ އެއްހާލެވެ. ޖެހުނީ އެމްޑީޕީއާއި ފޭވާށެވެ. ނޫނީ ހަނު ހުންނާށެވެ. ކަލްޓާ ތަފާތު ހިޔާލެއް ފިކުރެއް ފާޅުވެއްޖެ ނަމަ އެ މީހެއްގެ ޒަމާން ދުއްވާލައެވެ.

ތަޖުރިބާތަކުން ތަންކޮޅެއް ތިލަ ކޮށްލާނަމެވެ. މައުމޫނުގެ އަށްމެންބަރު ކަންކޮށް މައުމޫނުގެ ޓިކެޓްގައި މާލެއަތޮޅު މަޖިލިސް މެންބަރު ކަމުގައި އިންނެވި އަދި ނަޝީދުގެ މައްޗަށް ވައްކަމުގެ ދައުވާ ކުރި ޕްރޮސިކިއުޓަރ އަލްއުސްތާޒު މަރިޔާ އަހުމަދު ދީދީ އެމްޑީޕީއާއި ގުޅިވަޑައި ގަތުމުން އޭރު އެވަރު ޖަވާހިރެއްނެތެވެ. ވިމަން އޮފް ކަރޭޖްއަކީ އެއީއެވެ.

އެމްޑީޕީގެ މަންމަޔަކީ އެއީއެވެ. މިއަދު އެމްޑީޕީގެ ސްލޮޓްގައި ރާއްޖޭގެ ދިފާއިވަޒީރުކަން އެ ކުރައްވަނީ ހަމަ އެ މާރިޔާ ދީދީއެވެ. ނަޝީދު ނުރުހުމުން މި އަދަކު މާރިޔާ އެމްޑީޕީއަށް ކޮށްދެއްވި އެއްވެސް ހެޔޮކަމެއް ޕަޕެޓް ކަލްޓަކަށް ނުވެއެވެ. މިއަދު މަރިޔާއަކީ އެމީހުންގެ ނަޒަރުގައި އެމްޑީޕީގެ ދޮންއަމައެވެ.

މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުގައި އެމްޑީޕީއަށް އެންމެ ފުރައްސާރަކޮށް ހެދުމުގެ ސަބަބުން ޖަނާޒާކުޑޭގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވި ޑރ.ޝަހީދު ހުރީ ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައި ރާއްޖޭގެ ހަރިޖީ ވަޒީރުކަމުގައެވެ. ކިތަންމެ ލާދީނީ ވިޔަސް ޕަޕެޓްކަލްޓަށް ޝަހީދު ވަރެއް އަދިވެސް ނެތެވެ. ނަޝީދުގެ ރުހުން އޮތީމައެވެ.

ނަޝީދު، އަލީ ވަހީދު: އެމްޑީޕީއަށް ގެނައީ އުރާލައިގެން

ޑީއާރުޕީގެ ނައިބަކަށް ހުރެ އެމްޑީޕީއަށް ބޫންބޫން އެޅުވި އަލީވަހީދު ގޯއްޗާއި ފައިސާ ދީގެން ކަރުގައި މާފަތި އަޅުވާ އުރާލައިގެން ގެނެސް ޗެއަރޕަރސަންގެ ގޮޑީގައި ވެޑުވިއިރު އެ ވަރު މީހަކު ނެތެވެ. ރިޔާސީ ތަންމަތި ފަޅުފިލުވާދޭ ހިސާބަށް ބޮނޑިކޮށް ލާމެހިގެން އުޅުނު އިރު އެއަށްވުރެ އެމްޑީޕީ މީހަކު އުޑު ދަށުގައި ނެތެވެ. ޑީއާރުޕީގެ އަނެއް ފަހުލަވާނު އަލްހާނު ފަހުމީ ގެނެސް ދެފުށުން ފިރުމާ އިއްޒަތް ދީގެން ބާރު ދީގެން ގެންގުޅެ ހިޔާލު ތަފާތު ވެލާއިރަށް ކާޅަށްކޮށާ މަސްދީ، ފައްސާ ނަގާލީ ހަމަ ނަޝީދުގެ ކަލްޓުންނެވެ.

އެމްޑީޕީއަށް ވެލި ކާންދޭން އުޅުނު ތަސްމީނު އަލީއާއި އޭނާގެ ޕެކޭޖު އެމްޑީޕީއަށް ގެންނަން އުޅުނު އިރު ނަޝީދު ހީވީ ގުރުސް ފެންމަތިވެގެން އުޅުނު ހެންނެވެ. އެ މީހުން ރުއްސަން ނަޝީދު އޭރު ނުކުރަނީ ކީއްހެއްޔެވެ. އެ ގޭގޭއަށް ވަދެ އެނދު ތަންމަތިއަޅާ ދަރިން ނިންދަވާ ފެންވަރުވާ ހަދާދީ އުޅުނޭ ބުނުންވެސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެމްޑީޕީއަށްޓަކާ ޖާނާ މާލުން ގުރުބާންވި މައުރޫފު ޒާކިރު ވެސް ޕްރައިމަރީ އޮޅާލައިގެން ކަޓުވާލާ ތަސްމީނަށް އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓް ދިނީ ނަޝީދުގެ މަކަރާ ހީލަތުން ނޫން ހެއްޔެވެ. އަދި އަދަށް ވެސް ކެންދޫ ދައިރާގައި އެމްޑީޕީ އެ އުޅެނީ އެ އުނދަގުލުން އަރައި ނުގަނެގެނެވެ.

އަލީ އާޒިމް އެމްޑީޕީއަށް ސޮއި ކުރަނީ

ގަބޫލު ކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ ތަސްމީނާއެކު އެމްޑީޕީއަށް އައި އެންމެން ފިސާރި ރަނގަޅަށް އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި އެ ތިބީ ގަދަކޮށެވެ. ބަލި ނުކުރެވޭ ވަރަށެވެ. ތަސްމީނެއް ރޮޒައިނާއެއް އަލީއާޒިމެއް ނާޝިޒެއް ޝާހިދެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ. އުޅޭ ތަނެއްގައި އެވެރިން އުޅެނީ ފިސާރި ކެރިގެންނެވެ.

ޑީއާރުޕީ ހަލާކޮށްފައި ރޮޒޭނާ އައިސް އުޅޭ ވާހަކަ ދައްކާއިރު އަލީ އާޒިމުގެ ވާހަކަ އެ މޭރުމުން ނުދައްކަނީ އަލީ އާޒިމު ނަޝީދުގެ ފަހަތުގައި ހުރީމާކަން އޮޅިގެން އުޅޭ މީހަކު ނެތެވެ. ޔާމީނުގެ އަނިޔާވެރިކަން ތަހައްމަލު ކުރަމުން ދިޔައިރު އެމްޑީޕީއަށްޓަކާ ރޮޒޭނާ ވަރުގެ ގުރުބާނީއެއް ވީ މީހަކު މަދުވާނެއެވެ. ހޮދު ނަޝީދުގެ ދުލުން ރޮޒޭނާއަށް ތައުރީފުކޮށް ވާހަކަ ދެއްކީ އެއްތާކު ދޭތަކު ނޫނެވެ. އެއް ފަހަރަކު ދެފަހަރަކު ނޫނެވެ. ރޮޒައިނާ އެމްޑީޕީއަށްޓަކަ ވަމުން ދާ ގުރުބަނީ ޢާއްމު މެންބަރުން ބަލައިގަނެއެވެ. އެކަން އެންމެ ފަހުން އޮތް އިންތިހާބުން އެއޮތީ ސާފުކޮށް ފެންނާށެވެ. އޭރުވެސް ޕަޕެޓް ކަލްޓުން މިހާރު ތިޔަކިޔާ ހުރިހާ އެއްޗެއް ކިޔެވެ. އަޑު އެހީ ކާކު ހެއްޔެވެ.

އެމްޑީޕީ ތަމްސީލުކުރަނީ: އޭރު އިންތިއަށް ރޮޒޭނާ ވަރަށް ފައްކާ

ޕާޓީއަށް ގިނަ ދުވަސް ވެގެން އިމްތިޔާޒް ފަހުމީމެން ކުރި ކަންކަމަށް ވުރެ އެމްޑީޕީއަށްޓަކާ ރޮޒައިނާ ވީ ގުރުބާނީ މާ ބޮޑުވެފައި މާސާފެވެ. އެހެން ނޫނަސް އިމްތިޔާޒް ފަހުމީމެނަށް ތިޔަ ތިބެވެނީ ކަލްޓެއްގެ ތެރޭގައި ޕަޕެޓުންނަށް ވެވިފައެވެ. އަމިއްލަ ވިސްނުމާ ފިކުރު ނަޝީގެ މުށުތެރޭގައި ގައިދު ކޮށްގެންނެވެ. ނަޝީދު ބުނެފިއްޔާ ޝައިތާނާއަށް ވެސް އޯކޭ ވެގެންނެވެ.

ކާޅު ހާލި ހެދީމާ ކޮވެލި ބިސްއަޅާ އުސޫލުން މަންޑޭލާ ހެދިގެން އުޅުނީ އަމިއްލަ ޖާހު މަތިކޮށް ހައިބަތު ބޮޑުކުރާށެވެ. އިމްތިޔާޒު ފަހުމީއަށް އެކަން ނޭގި އޮތުމަކީ އިސްލާހީ ހަރަކާތުގައި އިމްތިޔާޒު ނޫޅޭކަން ކަށަވަރު ވެގެން ދިޔަކަމެކެވެ. ނަޝީދުގެ ރައީސް ކަމާ ހަމައިން ދާއިރާގެ ގޮނޑިއަށްޓަކައި އެމްޑީޕީ ފެނުނު އިމްތިޔާޒު ފަހުމީ ކަހަލަ މީހުނަށް ވާނީ އެހެންނެވެ.

ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައި ހިންގިހާ ކޮރަޕްޝަނާ ފަސާދައިގެ މޭސްތިރިއަކީ ހޮދު ނަޝީދެވެ. ޔާމީނު ކޮށްލިވަރު ނުކޮށްލިއެއް ކަމަކު ހިންގި ކޮރަޕްޝަނެއް މަދެއް ނޫނެވެ. އެނގޭނީ ބަޔަކު ބަލައިލީމައެވެ. އެދުވަސް ވަރުގެ އޮޑިޓް ރިޕޯޓްތަކުން އެކަނިވެސް ނަޝީދަކީ ވެސް ކޮރަޕްޓް މީހެއްކަން ސާބިތުވާނެއެވެ.

ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައި ބައި އަޅައިގެން ފްލޯޓިންގ ސިޓީ އެޅުމަށް ފަޅުތަކެއް ވިއްކާ ފައިސާ ނެގީ މިސަރުކާރަކުން ނޫނެވެ. އަމިއްލަ ޖީބަށް ވައްދާފައި އޮތްލެއް ގިނަ ކަމުން އެއްބަސްވުމާ އެއްގޮތަށް އެކަން ނުކޮށް އޮތަސް އެކަމުގައި އެތައް ނަޖާއިޒު ކަންތައް ތަކެއް ހިނގާފައި އޮތްކަން އެގިހުރެ މި ސަރުކާރަށް ވީފަހުން އެއްބަސް ވުން އައުކުރަން ފޫގަޅާފައި އުޅުނީ ކޮން ބައެއް ހެއްޔެވެ. ހީލަތްތެރި ކަމާއެކު ސަރުކާރުގެ ތެރެއިން އެކަން ކުރެވޭނެ ގޮތަށް ކަންކަން ރާވާ ހިންގި މީހުން އެ ތިބީ ފެންނާށެވެ. ބޮޑު މަންފާއެއް ނުހޯދާ މި ބައިގަނޑު އެކަން ކުރާން ނޫޅޭނެކަން ކަށަވަރެވެ. ނަޒާހަތްތެރި ސިއްކަ ޖަހައިގެން ނަޝީދާއި އީވާއާއި އިމްތިޔާޒާއި ހަސަން ލަތީފު ހިންގާލި ކޮރަޕްޝަން ބަލައިލަން ނިކަން ފައްކާވާނެއެވެ. މިއެންމެން މިތިބީ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއްގައެއް ނޫންނެވެ. ސަރުކާރާ ބޭރު ކުންފުންޏަކާ ހަދާ އެއްބަސްވުމެއް ހަދަން މި އެންމެން ގޮސް މި ތިބީ ކޮން ރަލެއް ބޮވިފައި ތިބެގެން ހެއްޔެވެ.

މި ސަރުކާރު ތެރޭގައި ކޮރަޕްޝަނާ ފަސާދަ ހިންގިއްޔާ ހިންގީވެސް ނަޝީދުގެ ބައިވެރިންނެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ބަދުނާމު ކުރުމަށްޓަކައި ދުރާލާ ރާވައިގެންނެވެ. އެންމެން މަޝްހޫރު ކުރާ ވެންޓިލޭޓަރ ގަތުމުގެ ކަންކަމުގައި އުޅުނީ ސީދާ ނަޝީދެވެ. ފޫޅުކަނޑާލީ އޭރުގެ ހެލްތު މިނިސްޓަރ ބޮލަށެވެ.

މަޖިލީހުގައި ކޮރަޕްޝަނުގެ ވާހަކަ އެންމެ ބާރަށް ދެއްކި ވިލުފުށި އަފީފުގެ އަނގަ ބަންދުވީ ނަޝީދު މެދުވެރިވެގެން ހޯދި ޓެސްޓްކިޓް ޑީލުންނެކޭ ބުނާކަށް ނެތީމެވެ. އެ އަފީފަކު އަދިވެސް އެފުއްޕަނީ ކޮވިޑްގެ މެޑިކަލް އިކްވިޕްމަންޓް ސަޕްލައި ކުރަން ނުދީގެންނޭ ބުންޏަސް ގޯސްވަނީ މަށެވެ. އެވެސް ބިޑް ވިންކުރާ ފަރާތް ކަޓުވާލާފަ އަފީފާއި ހިޔަލީ ގެ ކުންފުންޏަށް ނުދީގެނެވެ. އަރާއިރު އަހުމަދު ރަޝީދުމެނަށް ވެސް ވެގެން މިއުޅެނީ އެހެންތާއެވެ.

އީވާގެ ފިރި ސާބެއާއި އިލްޔާސް ލަބީބުގެ ކުންފުންޏަށް ޕްރޮޖެކްޓްތައް އޮއްސުވާލުމުގެ ފަހަތުގައި ހުރީ އެހެން ކާކުހެއްޔެވެ. ޕްރޮޖެކްތްތައް ނަގައިގެން ޕްރޮޖެކްތްތައް ނުނިންމާ ތިބީ އެހެން ކަމަކު ނޫނެވެ. ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރާށެވެ.

ރިނަޔަބްލް އެނަރޖީ ރާއްޖެއަށް މާރކެޓްކޮށް ރާއްޖޭގައި ކުރާ ސޯލަރހަކަތައިގެ ކޮންމެ ވިޔަފާރިއަކުން ނަޝީދުގެ އަމިއްލަ ޖީބަށް ފައިސާ ވައްދައެކޭ ނުބުނަމެވެ. ނަންވާނީ އަލްގީނު މީޓިއޮރޮލޮޖީއަށް ޖަޕާނުން ދިން ޑޮލަރުކޮޅެއް އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ވެއްދި ކަމެވެ. ރާއްޖޭގެ ތިމާވެށި ހިމާޔަތްކުރުމުގެ ނަމުގައި ދައުލަތަށް ލިބޭފައިސާއަށްވުރެ ގިނަ ފައިސާ ނަޝީދުގެ ޖީބަށް އޮހޭކަމަކަށް މަށަކު ނުކިޔަމެވެ.

ވަޒީރުންނާ ގުޅާ ބިރު ދައްކައިގެން ރައްޓެހިންނަށް ލޯނާއި އެކި ނަން ނަމުގައި ފައިސާ ހޯދަން ނަޝީދު އުޅެއެކޭ ނުބުނަމެވެ. އެމްޑީޕީ ގައުމީ މަޖިލީހުގައި ތިބި ނަޝީދުގެ ޕަޕެޓުންނަށް މަންފާ ލިބޭ ގޮތަށް ޕްރޮޖެކްޓާއި މަސައްކަތް ހޯދާދީގެން ބަޔަކު އަޅުވެތި ކޮށްގެން އުޅެއެކޭ ވެސް ނުކިޔަމެވެ. ޕާޓީގެ ސްލޮޓްގައި ސަރުކާރަށް ބޭވަފާތެރި ނަޝީދަށް ވަފާތެރި ސިޔާސީ ވެރިން އިސްކޮށްގެން ސަރުކާރުގެ ކަންކަން ފަސްކޮށް ލަސްކޮށް މުއައްސަސާތައް ވާގިނައްތަމުން ގެންދާ ކަމަށް ބުނެ ފިއްޔާ އެވެސް ވަނީ ދޮގަކަށްތާއެވެ.

ގުޅިގެން ހީލަތްތެރިކަމާއެކު ގޯސްތައް ހަދައިގެން ތިބެ އިދިކޮޅު ވާދަވެރިންނަށް ވުރެބާރަށް ސަރުކާރަށް ކޮރަޕްޝަނޭ ވައްކަމޭ ކިޔައިގެން ނަޝީދާ ބައިވެރިން އެބަ ބަވައެވެ. ސަރުކާރުގައި ކޮރަޕްޝަން އޮވެގެން އެންމެ ބާރަށް ނެގިނެގިފަ ޖެހޭއިރު މި ސަރުކާރުގައި އަޅާފައިވާ ކޮރަޕްޝަނުގެ ބޮޑުފަންޏަކީ ނަޝީދު ނޫން ހެއްޔެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް ހުންނަތާ ދިހަބާރަ އަހަރު ވީއެވެ. ކުރެވުނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ކޮށްދެވުނީ ކީއްހެއްޔެވެ. މަޖިލީހުގެ ޖުޑިޝަރީ ކޮމެޓީގެ މުގައްރަރަކަށް ހުރެގެން ޖުޑީޝަރީއަށް ގެނެސް ދެވުނީ ކޮން އިސްލާހެއް ހެއްޔެވެ. ތިބިއްޔާ ތިބި ގާޒީއެއް ކަޑާ އުކުންނޫން ކަމެއް އެބަކުރަން ހެއްޔެވެ. މީހުންގެ ނަފަރަތާ ރުޅި ސަރުކާރުދެކެ އަންނާނެ ހުރިހާކަމެއް ހީލަތްތެރި ކަމާއެކު އެބަކުރަމު ނޫންހެއްޔެވެ. ތިޔަ ކަހަލަ ޖާހިލު ވިސްނުމެއްގައި ކުރާއެއް ވެސް ކަމަކުން ތިޔަ އެދޭ ނަތީޖާއެއް ހާސިލެއް ނުވާނެއެވެ. 

ބަރުލަމާނީ ސަރުކާރެއް އުފައްދައިގެން ނަޝީދަށް ބޮޑުވަޒީރުކަން ހޯދައިދީގެން ވަޒީރުކަން ކުރުމުގެ ހުވަފެން ކުލަނުވެ ސަފުން ބާކީވުން ނޫން ކަމެއް އެބަ ވޭހެއްޔެވެ. ނުވެއެވެ. ނުވެސް ވާނެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ވިންދާ ދެކޮޅަށް ގައިވީދުން ނޫން ކަމެއް މުޅި ސިޔާސީ ހަޔާތުގައި ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. ޑިމޮކްރަސީގެ މައި ރުކުން ކަމުގައިވާ މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާވުމުގެ ކަންފުޅެއް ވެސް ތިޔަ ބައިގަޑުގެ އެކެއްގެ ގައިގާނެތެވެ.  

އެމްޑީޕީގެ ސްޕޯކްސް ޕަރސަނަކަށް ހުރެ އެމްޑީޕީއަށް ކޮށްދިން މޮޅު ކަމަކީ ކޮބާހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސޫރަ ރީތި ކުރެވުނު ހެއްޔެވެ. ޑިމޮކްރަސީގެ ނަމުގައި ދިވެހިވެށި ހަރާބު ކުރުމުގެ ހުތުރު ނަން ނޫން އެއްޗެއް ތިޔަ ބައިގަނޑާ ހެދި އެމްޑީޕީއަށް ލިބުނު ހެއްޔެވެ. ދެއްކިހާ ވާހަކައިން ގިނަ ބައެއްގެ ނަފްރަތާއި ރުޅިވެރިކަން ނޫން އެއްޗެއް އެމްޑީޕީއަށް ހޯދާ ދެވުނު ހެއްޔެވެ. 

ބޮޑު ޖަލްސާއެއް އޮތިއްޔާ މުޅި ބޮލުން ފޭދޭ ވަރަށް ތެޔޮލާ ޓިންޓިން ސަޑު ނަގައިގެން ޕޯޑިއަމުގައި ބައިސާ ކެޑުން ނޫންކަމެއް ކުރެވުނު ހެއްޔެވެ. ހައްގަކީ ބާތިލަކީވެސް އިންތި ދެކޭގޮތެވެ. ސަރުކާރުގެ މެދުވެރިކޮށްގެން އިންތިމެން ޖަހަން ތިޔަ އުޅެނީ ކޮން ސަކަރާތެއް ކަން އެންމެނަށް ވެސް އެބަ އެނގެއެވެ. 

ނަޝީދު ނޫން މީހަކު ވެރިކަމުގައި ހުރިއްޔާ އިންތިމެން އުޅޭނީ ތިފާޑަށެވެ. މެޖޯރިޓީއަށް ތާއީދު ކުރުމަކީ އިންތިމެން ދަންނަކަމެއް ނޫނެވެ. އިންތި ދެކޭ ގޮތުގައި އެންމެން ވެސް ވިސްނަންވީ އިންތިމެންގެ ސިކުނޑިންނެވެ. ބަޔަކު ގަޅަހައްދައިގެން އިންތިމެނަށް އުޅެވުނު ޒަމާ ހިނގައްޖެއެވެ. ތިޔައީ ވެސް މިހާރު މާޒީއެވެ. ސަފުން ބަކީވެގެން ފުސްމޫނު ދެއްކިޔަސް ލޮއްސަން ފަހަތުން ހިނގާނެ ބަޔަކު މިހާރަކު ނެތެވެ.

ބައިރޯ ހިފައިގެން ހީރޯ ހެދުނަސް އިންތިއަކީ ހަމަ ޒީރޯއެވެ. އެކަން ޗެއަރޕަރސަންގެ އިންތިހާބުން ފެނިއްޖެ ނޫން ހެއްޔެވެ. ބަލިވީމާ ބަލި ގަބޫލުކޮށް ގުޅެގެން އުޅެވޭ ވަރަށްވުރެ މާބޮޑަލެވެ. ނުރުހި ދުރަށްދާން ކެރޭ ވަރަށް ފިޑިއެވެ. ދެކޮޅު ކޮސް މެދު ރ..އެވެ.

ގާނޫނީ ބިލު ޑްރާފްޓްކޮށް ހުށަ ހެޅުމުގެ ބާރު މެންބަރުންނަށް އެބައޮތެވެ. ތިޔަހާ މޮޅިއްޔާ ޖޫޑިޝަލް ސަރވިސް ކަމިޝަނުގެ ކޮމްޕޮޒިޝަން ބަދަލު ކޮށްދޭންވީ ނޫން ހެއްޔެވެ. އެކަން ނުކުރާން ތިޔަ ހުންނަނީ އައްނިއަށް އެތަނުން ނިކުންނަށް ޖެހިދާނެތީ ނޫން ހެއްޔެވެ. މުޅި އާއިލާގެ ގިނަ ބޭފުޅުން ތަކެއް ޝަރުއީ ނިޒާމަށް ގިނަ ގުނަ ހިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވިޔަތީ ޖުޑިޝަރީއަށް ފާވެގަނެ އިނދެގެން އެ ބޭފުޅުންގެ ނަން ހަރާބު ކުރުން ނޫން ކަމެއް އެބަކުރަން ހެއްޔެވެ. ކުރަން އުޅެނީ ކީއްކަން އޮޅިގެން އުޅޭ އެކަކު ވެސް ނެތެވެ.

ތިޔަ ބައިގަނޑުގެ އަމިއްލަ އެޖެންޑައަށްޓަކާ އިމްތިޔާޒު ތިޔައީ އަމިއްލަ ބޭބެ ހަވަރަށްދީ އެ ފަކީރުގެ ޒަމާން ދުއްވާލުމުގެ އެންމެ އަޑީގައި ހުރި މީހާ ނޫން ހެއްޔެވެ. އަފްރާޝީމަށް ވީވަރު ނުވެ އެފަކީރު ސަލަމަތްވީ ތިމާގެ ބޭބެއަށް ވީތީ ނޫން ހެއްޔެވެ. ދުލުގައި ހިފާ ދަމަން ނުހަދާށެވެ.

ސަރުކާރުގެ އެއްބާރުލުން ނުލިބޭ ކަމަށް ބުނެ ކަންކަން ބޮލުން ނައްޓަން މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލެއް ކަމަކު އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލްގެ ޒިންމާއަކީ މޮނިޓަރކޮށް ކަމާ ބެހޭ އިދާރާތަކަށް އެންގުން އެކަނި ހެއްޔެވެ. ކަންކަން ހައްލު ކުރަން ސަރުކާރާއި ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ސިޓީ ކައުން ސިލްގެ ޒިންމާއެއް ނޫން ހެއްޔެވެ. ވެވެން އޮތްގޮތެއް ހޯދައިގެން މާލޭގެ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަކީ އެހެން ކޮން ބައެއްގެ ކަމެއް ހެއްޔެވެ. ކަމެއް ދިމާވުމުން އެއްބާރުލުމެއް ނުދެޔޭ ބަޖެޓެއް ނެތޭ ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ.

މާލޭގައި ބިދޭސީން ދިރިއުޅޭ ތަންތަނުގެ ހާލަތު މޮނިޓަރކޮށް ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާ ތަކަށް މައްސަލަތައް ހުށަހަޅައިގެން އުޅޭ ވާހަކަ ބުނަންވީ މިހާރު ހެއްޔެވެ. ތިޔަ ދައްކަނީ ކޮވިޑްގެ ހާލަތުގައި ކުރި ސާރވޭއެއްގެ ވާހަކަ ނޫން ހެއްޔެވެ. މާލޭގައި ބިދޭސީން ދިރިއުޅޭ ތަންތަނުގެ ހާލަތު އެނގި ތިބެ އެ ކަންކަން ހައްލު ކުރަން އެއްބާރުލުން ހޯދަން އުޅުމަކީ ތިމާމެންގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް ނޫން ހެއްޔެވެ. ހިތާވެރި ހާދިސާއެއް ހިނގުމުން ކަމުން ރެކި އަނެއް ބައެއްގެ ބޮލުގައި ކަންކަން އަޅުވައިގެން ރެކެން އެއްބަޔަކު ވެސް އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ.

މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުން ތިޔަ ބުނާ ސާރވޭއެއް ހަދާފައި އޮވެދާނެއެވެ. ސާރވޭގެ މައުލޫމާތު ހިއްސާ ކޮށްފައި ވެސް އޮވެ ދާނެއެވެ. ޔަގީނުން ވެސް އެނގޭ ކަމަކީ އެކަށީގެންވާ ޕްލޭނެއް ހަދާ ހައްލު ކުރެވެން ހުރި ކަންކަން ހައްލު ކުރުމަށް އެއްވެސް ފެންވަރެއްގައި މަސައްކަތްކޮށްފައި ސިޓީ ކައުންސިލުން ނެތް ކަމެވެ. ކިރިޔާ ކަމެއް ކުރި ނަމަވެސް މީޑިއާ ތަކުގެ ފަލަ ސުރުހީއަށް ނާރުވާ މުއިއްޒަށް ކެތެއް ނުވާނެއެވެ.  

ސިޓީ ކައުންސިލުން ސަރުކާރާއި އެއްބާރުލުން ދޭ ނަމަ ސަރުކާރުގެ އެއް ބާރުލުން ނުލިބިގެން އުޅޭކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. ކަންކަން ކުރެވޭނެ ކޮންމެ ވެސް މަގެއް ފެންނާނެއެވެ. އެއްބާރުލުން ނުލިބޭއިރު މަހުން މަހަށް މުސާރަ ނަގައިގެން ކަންކަން ނުކުރެވޭ މަގާމު ތަކެއްގައި މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލްގައި ތިޔަ ތިބެނީ ކީއްވެފައި ހެއްޔެވެ. އެއްބާރުލުން ހޯދޭވަރުގެ ބަޔަކަށް ޖާގަދޭން އަވަހަށް އިސްތުފާ ދޭށެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ކޮންމެ ހާލެއް ޖެހުނަސް މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލުން ވެސް ބޭނުން ވަނީ ސަރުކާރުން ކަންކަން ނުކުރެވޭ ކަން ދައްކާށެވެ. ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރާށެވެ. ރައްޔިތުން ރުޅި އަރުވާށެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތެއް ކޮށްދޭކަށް ނޫނެވެ.

ގަރާޖު ފަދަ ތަންތަން އިންޑަސްޓްރިއަލް ވިލެޖަށް ބަދަލު ކުރުން ނޫން ހައްލެއް ސިޓީ ކައުންސިލަށް އޮތް ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. މޭޔަރ މުއިއްޒު އަދިވެސް ބޭނުން ވަނީ ޔާމީނު ސަރުކާރުގެ ހުރިހާ ޕްލޭނެއް މި ސަރުކާރުން ތަންފީޒު ކުރުވާށެވެ. އެ ނޫން އެއްވެސް ގޮތެއް މުއިއްޒަށް އޮންނަ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އެގެން ޖެހޭ ކަމަކީ މުއިއްޒަކީ މިހާރު ހައުސިންގ މިނިސްޓަރ ނޫންކަމެވެ.

ވިލިމާލެ ބްރިޖުގެ މަސައްކަތަށް ވަގުތީ ގޮތުން އިންޑަސްޓްރިއަލް ވިލެޖު ބޭނުން ކުރިޔަ ނުދޭން ކުރެވެން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއް މުއިއްޒު ކުރަން ބޭނުމެވެ. ވިލިމާލެ ބުރިޖަކީ މި ސަރުކާރުން އަޅާކަށް މުއިއްޒު ބޭނުންވާ ބުރިޖެއް ނޫނެވެ. އެހެން ވީމާ އިންޑަސްޓްރިއަލް ވިލެޖު ނޫން ތަނެއް ގަރާޖުތައް ބަދަލު ކުރާކަށް މުއިއްޒަކަށް ނުފެންނާނެއެވެ. ފެންނަ ކަމަކަށް ނުވެސް ހަދާނެއެވެ. ސަރުކާރުން ތަނެއް ދެއްކިޔަސް ކޮންމެ ވެސް ބަހަނާއެއް ދައްކައިގެން އެ ކަމެއް މުއިއްޒު ނުކުރާނެއެވެ.

ފަޅުމަތީ މަގުގައި ހުސްކޮށް ހުރި ބިންތަކާއި ވިލާ ގޭސްގެ ބިއްދަށުން އޮންނަ އާރްޑީސީގެ ބިން ނަގައި އާރްޑީސީ އަށް އެހެން ބިމެއް ދިނުމަށް ފަހު އެ ސަރަހައްދުގައި މާލޭގައި ހުރި ގަރާޖު ތަކާއި ވޯކްޝޮޕްތައް ބަދަލު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެށިއިރު އެ ތަންތަނާ މެދު ސަރުކާރުން ޕްލޭންކޮށްފައި އޮތީ ކޮންކަމެއް ކުރަންތޯ މުއިއްޒު ބަލައެއް ނުލައެވެ. އެ ވަރުގެ ބޮޑެތި ނިންމުން ނިންމާ އަމަލު ކުރަން ފަށާއިރު ސަރުކާރުގެ ވިސްނުން ހުރި ގޮތް ބަލާނުލާ މަޝްވަރާ ނުކޮށް ހިތުހުރި ގޮތަކަށް އެއްއިރަކު ވެސް އެއްތާކު އެއްބަޔަކަށް ވެސް ކަމެއް ނުރެވޭނެ ނޫން ހެއްޔެވެ. އެ ވަރުވެސް މުއިއްޒުމެން ބަލައެއް ނުލައެވެ. މަޝްވަރާކޮށް ހައްލެއް ނުހޯދައެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ވަކި ސަރުކާރެއް ކަހަލައެވެ. އެ މީހުން ހިތުން ސަރުކާރަކީ އެ މީހުން ނިންމާނެހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ނިންމުމުން އެ ކަމަކަށް ފެސިލިޓޭޓް ކޮށްދޭން ތިބި ބައެކެވެ. ދިމާވާ ކޮންމެ ދެރައެއް ގައިން ނައްޓާ އެހެން ފަރާތެއްގެ ބޮލަށް ކަނޑާލުމަކުން ސިޓީ ކައުންސިލަށް ވާޖިބު އަދާ ކުރެވޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ.

ތިމާގެ ގައިގާ ފެންވަރެއް ނެތި ސައިޒަށް ވުރެ ބޮޑެތި ބޫޓަށް އަރަން ހަދައިގެން ކޮންމެ ފަހަރަކު އަނގަ ވަތަށް ވެއްޓި މުޅި މީހާ ނަޖިސް ވެއެވެ. އިސާހިތަކު ކަނޑު ހިނގާ އައިނުން ބާކީވެ ފުޅަނތްގަށް ވާވަރު ވެސް މި ފަކީރަކަށް ނުވެއެވެ. އިހުޒަމާނުގައި ގަސް ގަސް ދޮށުގައި އުކުނު ނަގަން ތިބޭ ރަނޑާލި އަންހެނުންނަށް ވުރެ ރަނބަގިރުން މި މަލީހަކު ބޮޑެވެ.

2015 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި ޕީޕީއެމް އޮތް އިރު އެތާނގައި ލާނުހިފައިގެން އެ މީހުނަށް ނުގޮވާކަ ކުނި ފުޅައެއް ނެތެވެ. ޔާމީނަށް ވުރެ ބޮޑު ވަގެއް ވެސް އޭރަކު މަލީހަކަށް ނެތެވެ. ޔާމީނަށް ވުރެ އަނިޔާވެރި މީހަކު ދުނިޔެ ދުށް ކަމަކަށް މަލީހަކަށް ނުވެއެވެ. ޔާމީނަށް ވުރެ ގައުމަށް ބޮޑު ގައްދާރަކު ވެސް އޭނާ އަކަށް ނެތެވެ.

ޕީޕީއެމުން ވަކިވަމުން މި ކަލޭގެ ބުނެފަ އޮތީ ދިވެހި ބިން ފަރަންޖީންނަށް ވިއްކާ މިލްކު ކުރޭވޭ ގޮތަށް ޕިޕީއެމް އިސްވެ އޮވެ ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ކުރުމުން އެޕާޓީ ދޫކޮށްލި ވާހަކައެވެ. ދިވެހި ރާއްޖެ ސޭލްގައި އޮތް ކަމަށް ސިފަކޮށް ޓެގްކޮށް ކުރި ޓްވީޓް އަދިވެސް އެ އޮތީއެވެ.

އެ ދުވަހު ސަހަރޯއޭ ހިތައް އެރިއެވެ. ދުވަހަކު ޕީޕީކޮޅަށް ބޯނުލާނެ ކަމަށް އޭރު ގިނަ ބަޔަކު ހީކުރިއެވެ. އެކަމަކަު ނިކަން ދެކެ ބަލާށެވެ. ހަމަ އެ ޕީޕީއެމެވެ. އެ ޔާމީނެވެ. މަލީހު އެ ހުރީ އަނެއްކާ އޭގެ ތެރެއަށް ބޯ މަހާލައިގެންނެވެ. މި ފަހަރު ދުއްވާލާނީ ކިހާވަރަކުން ބާއެވެ.

2018 ގައި އިބޫ ސޯލިހުގައިގައި ތަތްލާފާ އިން އައްޓަ މަހެކޭ މަލީހެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ޔާމީނަށް ކުނި ފުޅަ ހަޔާތް ގޮވަމުން އިބޫ އެރިހާ ރަށަކަށް އަރައިގެން ކަރު ފަޅައިގެން ދާވަރަށް މަލީހު ހަޅޭލީ އިރު ހީވީ އިބޫ ހުރީ އުމަރުގެފާނަށް ވުރެ ވެސް ކުރީގައި ހެންނެވެ. ތައުރީފު ކުރި ކުރީނުން އަމިއްލައަށް މުރުތައްދު ނުވެ ދަނީ ކިރިޔަ ކިރިޔާއެވެ. އޭރަކު މަލީހަކަށް އިބޫ ވަރެއް ނެތެވެ.

މަލީހަށް ވަޒީރުކަން އޮތްހާ ދުވަހު އިބޫ ސަރުކާރު ހަލީފާ ހާރޫނު ރަޝީދުގެ ހުލާފަތަށް ވުރެ މާ ފުރިހަމަވެފައި އޭނާއަށް މޮޅެވެ. ޖާހިލުކަމުން ވާޖިބު އަދާ ނުކުރެވިގެން ސަރުކާރުން ބޭރު ކޮށްލުމުން ރައީސް ސޯލިހު މަގާމަށް ކުފޫ ހަމަވާ ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ފެހި ޖަހާފައި އޮތް ހިލަގަޑަކަށް އޮތް ވަރުގެ ހުރުމަތެއް ވެސް ރައީސަށް އޮތްކަމަކަށް ނުވިއެވެ.

ރައީސް ސާލިހަށް ތާއިދު ކުރާހާ ބަޔަކީ މަލީހަށް މިއަދު މޮޔައިންނަށް ވެއްޖެއެވެ. މަލީހަށް އެއްކަލަ އަނިޔާވެރި ވަގު ޔާމީނު އަބޫބަކުރުގެފާނަށް ވެއްޖެއެވެ. ބޮލު ރޮދި ކެނޑިފައި ތިބި މީހުން އުޅެއެވެ. އެކަމަކު މަލީހު ވަރުގެ ބޮލު ރޮދި ކެނޑިފައި ހުރި މުނާފިގެއް މަށަކު ނުދެކެމެވެ. އަދިވެސް މަލީހަށް ޔާމީނު ގުއިވެގެން ތަފާލުގައި ދަނޑިން ތަޅާތަން ލަހައްޓަވާ ތިބި ބަޔަކު ދެކޭނެއެވެ. 

ހެޔޮ ނިޔަތުގައި ރޭސިންގ ޓްރެކެއް އައްޑޫ ޒުވާނުންނަށް އަޅައިދޭން އުޅޭ މީހަކު އެ ވާހަކަ ދައްކާނީ އެހެނެއް ނޫނެވެ. އައްޑޫގައި ބިނާ ކޮށްފައި ހުރި އަގުބޮޑު ބިނާއެއް ބިމާ ހަމަކޮށްލާނެ ވާހަކައެއް އިހުލާސްތެރިކަމެއް ހުރި ނަމަ ނުބުނީހެވެ.

ކުރީ ފަހަރު އެރި ގޮތަށް އަރާ ދިމާކުރީ ކޮންވެންޝަން ސެންޓަރ ބިމާ ހަމަ ކުރާށެވެ. ނަސީބަކުން ހޮސްޕިޓަލެއްގެ ގޮތުގައި ނަމަވެސް އެ ބިނާ ބިމާ ހަމަނުވެ ސަލާތް ކުރެއްވުމަށް އިރާދަ ކުރެއްވިއެވެ. މި ފަހަރު ދިމާ ކޮށްލަން ރާވައިގެން އެ ހުރީ ޕޮލިސް ޓްރޭނިންގ އެކަޑަމީ ވުޖޫދުން ފުހެލުމަށެވެ. އެ ގޯސް ހައްދަން އޭނާ ވިސްނައިގެން މި ފަހަރު އެ ހުރީ އައްޑޫ މީހުން ލައްވައެވެ. ހަމަ ހިލާ އެ މީހުން އެކަމެއް ނުކުރާނެއެވެ.

ޕޮލިސް އެކަޑަމީ ބިމާ ހަމަ ނުކޮށް ރޭސިންގ ޓްރެކެއް އައްޑޫގައި އަޅާ ނުދެވޭ ވަރުގެ މީހަކު ނިކުމެ އައްޑޫ މީހުން ބެބޫ ހައްދަން ނޫޅޭށެވެ. ނަފްރަތު އުފައްދާ ބިނާތައް ހަމަ ބިމާ ހަމަ ކުރަން ހީލަތްތެރި ފަލީތާ ލައިގެން ހުޅު ރޯކުރަން ނޫޅޭށެވެ. ރަށްފުށު މީހަކު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގައި ހުރެ ރަށްފުށު މީހުން ދުވަހަކު ހީނުކުރާ ވަރަށް އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ގާއިމުކޮށް ދޭތީ ކޮށި އަރައިގެން ތެޅި ބާލާ މީހުން އެބަ ފެނޭ ނޫން ހެއްޔެވެ.

އިންޑިއާއޭ އާދަމުގެފާނޭ ފަޅޮލޭ ކިޔައިގެން އައްޑޫގައި ހުރިއްޔާ ހުރި ބިނާއެއް ބިމާ ހަމަކުރަން ނޫޅޭށެވެ. އިގިރޭސީން އައްޑޫގައި ހެދިހާ ބިނާތައް ވެސް ހީލަތްތެރި ކަމާއެކު ފަނާކޮށް ނިންމާލީ މި ބައިގަޑެވެ. އައްޑޫގައި ރަނގަޅު ފެންވަރެއްގެ އިމާރާތެއް ހުއްޓަސް ސީދީންގެ ދަރިންނަކަށް ލޮލު ފިޔައެއް ނުޖެހޭނެއެވެ. އައްޑޫއާއި އަތޮޅު ތަކުގެ މީހުން ހަމަ ޖެހިލައިގެން އުޅޭތަން ދެކޭކަށް އެ މީހުންނަކަށް ކުޅަދާނައެއް ނުވާނެއެވެ. ޔާމީނު އެ އުޅެނީ އައްޑޫ އިހުނަށް ވުރެ ވެސް ބިކަ ކޮށްލާށެވެ. ހަގީގަތުގައި ޔާމީނު ވެސް އުޅެނީ އައްޑޫ ފަނާކޮށްލާށެވެ.

ވެރިކަން ނެތި، ހުކުމެއްގެ ކުރިމަތީ ޖަލުގޮޅީގެ އަނގަމަތީ ހުރެ މިހާރު ޔާމީން ފައިސާ އެއް ކުރަމުން އެދަނީ އަދި މާމޮޅު ޗަރުކޭހެއް ދައްކައިގެން ނެވެ. 

ރޭވެ އަލި ވިލުނު އިރު ކައުންސިލް މެމްބަރުން ސެނެޓަރުންނަށް ބަދަލުކޮށް ޔާމީނަކީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް އަމިއްލައަށް ވެގަތީ އެކަމުން ނެގޭނެ ގިނަ ފައިސާ އޭނާއަށް ފެންނާތީ އެވެ. 

ތިމަންނަ އަކަށް ހުކުމެއް ނުކުރެވޭނެއޭ، ދެން ބާކީ އޮތީއެއް އަހަރޭ ސަރުކާރާ ދުރަށް ޖެހި ތިމަންނައާ ގާތްވާށޭ، ވެރިކަމަށް އަންނަ ގޮތަށް އެވެނި މިވެނި ކަންކަން ކޮށް ދޭނަމޭ ޔާމީނު ބުނީމާ ގަބޫލު ނުކުރާނީ ކިތައް ވިޔަފާރި ވެރިން ހެއްޔެވެ؟ 

ވިޔަފާރި ވެރިން ކުރާނީ ވިޔަފާރިއެވެ. ޔާމީނު އެބުނާ ގޮތަށް ކެމްޕޭނަށް މިލިއަނުން ފައިސާ ދިނުމަށް ފަހު ވެރިކަމަށް އައިސް އޭގެ ބަދަލުގައި ބޮޑު ބިމެއް، ފަޅެއް، ރަށެއް ލިބުނީމާ އެމީހުންނަށް އެއީ 1000 ޕަސެންޓް ފައިދާވާ ވިޔަފާރިއެކެވެ. ރައްޔިތުންނަށްދޭ ހިދުމަތާ ކަރަންޓާ ފެނާ ނަރުދަމާއާއި މަގާއި ބަނދަރާއި ހޮސްޕިޓަލާއި ސްކޫލަކީ ތިމާގެ ޖީބަށް އެއްޗެއް ނުލެވެންޏާ އެއްވެސް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެކަން ބަރާބަރަށް ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. 

ރޮއެ ހޭރިގެން ގެއަށް ބަދަލުވެ އެއްބަސް ވެފައިވާ ގޮތާއި  ހިލާފަށް ކުޑަދޮރުން ދިދަ ހޫރުވައިގެން ފެށި ގޮތް ގިނަ މީހުން ހަނދާން ހުންނާނެއެވެ. ކިރިޔާ އިސްކޮޅު ޖެހި އަތަށް ފޯނުލިބި މީހުންނަށް ގުޅެން ފެށިތާ ގިނަ ދުވަހެއް ނުވެ، ހިސާބު ދެ އަކުރެއް ލިޔެފަ އޮތް ގޮތުގެ އޮޅުމަކުން ސުޕްރީމް ކޯޓުން މީހާ އެ ހުރީ ހުދު ފޮތި ކޮޅަކަށް ހަދާފައެވެ. 

މިހާރު ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ވެގެން ވިޔަފާރި ވެރިން އަތުން ކެމްޕޭނަށޭ ބުނެ ފައިސާ ޖަމާ ކުރަމުން އެހެރަ ދައްކާ ޗަރުކޭހުގެ މޮޅުކަން ދެކިބަލާށެވެ. 

އެއްގޮތަކުން ވިއްޔާ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ މުޅި ނިޒާމް ކިހިއްޔަށް ޖަހާ ވަތަކުތޯ ޝޮޓަކުން ޔާމީނު ވެރިކަމަށް އައުމެވެ. އޭރުން ބާކީ ތިބި އެންމެންނާ، ކޯލިޝަން ލީޑަރުން ކުޑަގޮޅީގައި ވެރިކަން ކުރަން ތިބެދާނެއެވެ.

ވަޒީފާ އަދާ ކުރާ މުއައްޒަފުން އެމީހުންގެ މަސައްކަތް ހުއްޓާލާފައި ޔާމީނަށް މަރުހަބާ ކިޔަން ދާންޖެހޭ ހެއްޔެވެ. އަމްދުން ސަރުކާރުގެ މުއައްޒަފުން ނިކުމެ މަރުހަބާ ކިޔަން ޖެހޭނީ ޔާމީނަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ނަމަތާއެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ވެރިއަކު ރަށަށް އަރާ އިރަށް އެ މީހަކަށް މަރުހަބާ ކިޔަން ދާންޖެހޭ ނަމަ މުއައްޒަފުން ވަޒީފާ އަދާ ކުރާނީ ކޮން ގަޑިއަކު ހެއްޔެވެ.

ޔާމީނު އައްޑުއަށް ދިޔަސް އެހެން ތާކަށް ދިޔަސް ޔަމީނަށްޓަކައި ދަތުރު ފަތުރުގެ ނިޒާމުގައި ދުއްވާހާ ބަހަކާ ލޯންޗަކާއި ޔާމީނަށް މަރުހަބާ ކިޔަން މީހުން އުފުލައިދޭން ހުސްވާން ޖެހެނީ ކޮން ހަމައަކުން ހެއްޔެވެ. ޝެޑިއުލް ދަތުރުތައް ހުއްޓާލާ އެ ދަތުރަށްޓަކައި ސަރުކާރުގެ ހުރިހާ އުޅަނދެއް ހާއްސަ ކުރަން ޖެހުނަސް ޖެހޭނީ، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ހައިސިއްޔަތުން ރައީސް ކުރައްވާ ރަސްމީ ދަތުރުފުޅެއް ނަމަތާއެވެ. ޔާމީނަކީ މިހާރަކު ރާއްޖޭގެ ރައީސެއް ނޫނެވެ.

ޔާމީނަށް މަރުހަބާ ކިޔަން މީހުން އުފުލަން އުޅަނދު ފަހަރު ހޯދައިގެން މީހުން އުފުލުމަކަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ވާދަވެރި ސިޔާސީ މަސައްކަތް ކުރުމަށް އެ ވަގުތަކަށް ވެދެއްވެން އޮތް އެހީއެއް މި ސަރުކާރުން ވެދޭނެއެވެ. އެއަށްވުރެ މި ސަރުކާރުގެ ވެރިންގެ ހަން ސިޔާސީ ގޮތުން ބޯވާނެއެވެ. މަރުހަބާ ކިޔަން ދާމީހުން މަދުވެދާނެ ކަމަށް ހީކޮށް މީހުނަށް ނުދެވުނީ ސަރުކާރުން ހުރަސް އަޅައިގެންނޭ ކިޔަން މޮޅެތި ސްޓަންޓް ނުޖަހާށެވެ. ތިޔައިއްޔަކީ ބަޔަކު އަލަކަށް ކުޅޭ ކުޅިއެއް ނޫނެވެ.

ޔާމީނު ރަށް ރަށަށް މިހާރު ކުރަމުން ދާ ދަތުރު ތަކުގައި ބަލާ ލިސްޓު ކުރަމުން ދަނީ ޔާމީނަށް މަރުހަބާ ކިޔަން ނުނިކުންނަ މީހުންނެވެ. ހާއްސަކޮށް ޕީޕީއެމްގެ އެންމެ މީހަކު ވެސް ޔާމީނަށް މަރުހަބާ ކިޔަން ނުނިކުމެ ހުރެއްޖެއްޔާ އެދެން ކަމާ ޖެހުނީއެވެ. ޔާމީނު އަތުގައި އޮންނަ ގައްދާރުންގެ ލިސްޓަށް އެ މީހަކު އެރީއެވެ. އެ ލިސްޓަށް އަރައިފި މީހެއްގެ ވަންހަ ދިލަކޮޅުގެ ޒަމާން އެ ހިސާބުން އެ ދިޔައީއެވެ. ޕާޓީގެ ތެރެއިން ލިބޭ އެއްވެސް ފުރުސަތެއް އެ މީހެއްގެ މުޅި ވަންހަޔަށް ހަރަންވީއެވެ. ވެރިކަމަށް އައުމަށް ފަހު ފްރޭމްކޮށްގެން ވިޔަސް އެ މީހެއްގެ މުޅި ޒިންދަގީ ދުއްވާލަން ޖައްސާނީ ކުޑަ ގޮޅީގައެވެ. ދަރިއެއް އަމައެއް ބަފައެއް ނުބަލާނެއެވެ. އާނއެކެވެ. ޔާމީނަށް މަރުހަބާ ކިޔަން ނުނިކުންނަ ކޮންމެ މީހަކު ނިމިދާނީ ކުޑަ ގޮޅީގައެވެ.  

ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ވާދަވެރި އިދިކޮޅު ހަރަކާތް ހިންގުމަށް ފުރުސަތު ތައްމިނަށް ހުޅުވިފައި އޮތްކަން ވެސް ޔާމީނު ކަށަވަރު ކޮށްދީފިއެވެ. ޔާމީނު ވެރިކަމެއްގައި ވާދަވެރި ޕާޓީއަކަށް އެ ޕާޓީއެއްގެ އެތެރޭގެ އިންތިހާބެއް ވެސް ބާއްވަން ޖެހޭނީ މަރަށް ފުރާނައަށް ކަމަށް ޔާމީނު ބުނެފިއެވެ. ވާދަވެރި ޕާޓީތަކުން އިންތިހާބު ތަކުގައި ވޯޓު ދިނުމުގެ ފުރުސަތު ބަންދުކޮށް ޑިމޮކްރެޓިކް ނިޒާމު ފުނޑުފުނޑު ކޮށްލި ކަމަށް އަމިއްލައަށް އޭނާ އިއުތިރާފް ވެއްޖެއެވެ.

ޕީޕީއެމްގެ ދާއިރާތަކަށް ރައީސުން އިންތިހާބު ކުރުމަށް އެ ޕާޓީގެ އެތެރޭގެ އިންތިހާބެއް ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުގައި އިއްޔެ ބާއްވައިފިއެވެ. ސަރުކާރުން އެ އިންތިހާބު ބޭއްވިޔަ ނުދޭން އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެއެވެ. ހެންވޭރު ދަނޑުގައި ޓެންޓް ޖަހައިގެންނާއި ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުގައި ދައުލަތުގެ ބައެއް މުއައްސަސާވެސް މި އިންތިހާބުގައި ޕީޕީއެމުން ބޭނުންކުރިއެވެ. ސަރުކާރުން ކުޑަވެސް ހުރަހެއް އެޅި ނަމަވެސް އެހާ އޮމާން ކަމާއެކު އެކަމެއް ނުވީސް ނޫން ހެއްޔެވެ. ޕީޕީއެމްގެ އެތެރޭގެ އިންތިހާބެއް އަމާން ކަމާއެކު ބޭއްވުނީ އެ ކަމަށް ސަރުކާރުން އެއްވެސް ހުރަހެއް ނޭޅީމައެވެ. ފުލުހުން ފޮނުވައިގެން ވޯޓު ފޮށިތައް އަތު ނުލީމައެވެ. ވޯޓު ދޭން ދިޔަ އާންމު މެންބަރުން ތަޅާ ރޯނާ ނުގެންނެވީމައެވެ. ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ވާދަވެރި ސިޔާސީ ހަރަކާތް ހިންގުމަށް ކުޑަވެސް ޖާގައެއް ނުދީ އަނިޔާވެރިކަން އިސް ކުރިކަން ޔާމީނުގެ ވާހަކައިން ކިތަންމެ ރަނގަޅަކަށް ވެސް ސާބިތުވެއްޖެއެވެ.

މި ސަރުކާރުން ވާދަވެރި ސިޔާސީ ހަރަކާތް ސުލްހަވެރި ކަމާއެކު ހިންގުމަށް ފުރުސަތު ނުދޭ ނަމަ އުވަގަށާ މެޝިނަށް ވެސް ވޯޓު ނޭޅުނީހެވެ. ލަދެއް ހަޔާތެއް ހުރި ނަމަ އަނގަ ފުރާފައި ޓައްޕުތަކަށް އަޅައިގެންތޯ ނޫނީ އުވަގަށާ މެޝިނުގައިތޯ ވޯޓުކަރުދާސް މިހުރީ ކިޔާކަށް ޔާމީނަކަށް ނުކެރުނީހެވެ. އެ ކަމުން އެނގިގެން ދަނީ ޔާމީނުގެ ހުރި ޖައްބާރުކަމާއި ބާރެއް ލިބިއްޖެ ނަމަ ތަފާތު ފިކުރަށް ޖާގަ ނުދޭނެ މިންވަރެވެ. އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީއަށް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ޓައްޕުތަކާ އުވަގަށާ މެޝިނަށް ވޯޓު އަޅައިގެން އިންތިހާބު ބާއްވަން ޖެހުނީ ޔާމީނުގެ ޖައްބާރު ކަމާއި އަނިޔާވެރި ކަމުންނެވެ. ފުލުހުން ފޮނުވައިގެން އެ ދުވަހު ރައްޔިތުންނަށް އަނިޔާކޮށް ޑިމޮކްރަސީ އޮޅާލީ ތިޔަ ޔާމީނު ނޫން ހެއްޔެވެ.

އުފާވާ ކަމަކީ މިއަދު އެ ފަދަ އަނިޔާވެރި މާހައުލެއް ރާއްޖޭގައި ނެތްކަން ޔާމީނު ކަށަވަރު ކޮށްދޭތީއެވެ. ވާދަ ވެރި ސިޔާސީ ހަރަކާތަށް ކުޑަވެސް ހުރަހެއް މި ސަރުކާރުން ނާޅާކަން ޔާމީނު ޔަގީން ކޮށްދޭތީއެވެ.

ދެން ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް މިއޮއް ލިޔާހާ ލިއުމާއި ، ހަދާހާ ދޮގާއި ބެހޭހާ އަބުރާ ފިތުނަ ފަސާދަ އަކީ ކޮންބަޔަކު އަގުދީ ގަނެގެން ލިޔާހާ ލިއުންތަކާ ހަދާހާ  ދޮގު ވާހަކަ ތަކެއް ހެއްޔެވެ؟ 

މައިދަރިން ލޯދިއްކޮށްލަން ނުކެރޭ ވަރުގެ ވާހަކަތައް ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އެބަ ދައްކައެވެ. ސަރުކާރާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އާއިލާ އަށް ނިސްބަތް ވަންޏާ އަބުރެއް ގަދަރެއް، އަހުލާގެއް ތަމީސެއް ދޮގެއް ތެދެއްނެތި ހިތުހުރި އެއްޗެއް ގޮވާ ލިޔެ ނެގުމަކީ ޑިމޮކްރަސީއާއި ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުގެ މިނިވަންކަމާއި އިސްލާމް ދީނާ ވަތަނާ ގައުމާ ލައިގެންތިބި އަންނައުނުގެ ވަތުބަތާނު ކައްގަނޑަށް އެބަވެއެވެ. 

ބަލަ ނޫސްވެރިކަން ކުރަންޖެހެނީ ވަކި ބައެއް ހެއްޔެވެ. ނޫސްވެރިކަމަކީ ވަކި ދެތިން މީހެއްގެ މައިފުށު ތަރިކައެއް ނޫނެވެ. ބަޔަކަށް ނޫހެއް ކަމުދަނީ ބަލަނީ ނެރޭތާ ދުވަސް ވެގެނެއް ވެސް ނޫނެވެ. ނޫހެއްގެ ކޮންޓެންޓް ކަމުދާ ބަޔަކު އެނޫހަކީ އުމުރުން ކިހާ ދުވަހެއްވީ ނޫހެއްތޯ ނުބަލާނެއެވެ. 

ބަޔަކު ނުބަލާ ލޯނުދެކޭ ނޫސްތަކަށް ސަރުކާރުން ފައިސާ ދީގެން ގަނެގެން އުޅޭ ކަމުގެ ތުހުމަތުކޮށް އޯޝަންވީކްލީ ކިޔާ މަޖައްލާއަކާ ހަވާލަދީ ފައިނު ވައްޑޭ ނޫސްތައް ކުށްވެރި ކުރާއިރު އެހެން ނޫސްތައް މިންކޮށް ވަޒަންކޮށް ރިޕޯޓް ނެރެން "އޯޝަން ވީކުލީ" އަކީ ކިހާ ދުވަހެއްވީ ކޮންބަޔަކު ބަލާ މަޖައްލާއެއް ހެއްޔެވެ. ފައިނު ވައްޑޭއާއި ފައިނު އާދަން ޝަރީފާ ފޯއްމުލަކު ޖަމީލު ނޫސްތައް މެދުވެރިކޮށް ކުރަން މިއުޅެނީ ކީއްހެއްޔެވެ. 

ރަންކޮޅާއެވެ. ގާނޫނީ ގޮތުން ރަޖިސްޓްރީ ކޮށްގެން ނޫހެއް ހިންގާނީ ހިންގޭ ވަރުގެ ބައެކެވެ. އެ ނޫހެއްގެ އެޑިޓޯރިއަލް ޕޮލިސީ އަކީ އެ ބައެއްގެ އަމިއްލަ އެއްޗެކެވެ. އެކި ނޫހުގެ ކޮންޓެންޓް ހުންނާނީ އެކި ގޮތަށެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން އޭރަކު އޮންނަ ސަރުކާރަކަށް ތާއީދުކޮށް އެ ސަރުކާރެއްގެ ސިޔާސަތުތައް ޕްރަމޯޓްކޮށް އިދިކޮޅު ފަރާތް ތަކަށް ފާޑު ކިޔާ ނޫސްތައް ހުންނާނެއެވެ. ސަރުކާރަށް ފާޑުކިޔާ ސަރުކާރުގެ މަގްބޫލުކަން ކުޑަ ކުރަން މަސައްކަތްކޮށް އިދިކޮޅު ލީޑަރުން ޕްރަމޯޓްކުރާ ނޫސްތައް ވެސް ހުންނާނެއެވެ. ކޮންމެ ނޫހެއްގައި ހުރިހާ އެއްޗެއް ނުހުންނާނެއެވެ. އެ ނޫހަކުން ފަތުރާނީ އެ ނޫހަކުން ފަތުރަން ބޭނުންވާ ކޮންޓެންޓެކެވެ. އެކަން މިރާއްޖޭގައި މި ކުރެވޭ ވަރަށްވުރެ ފުޅާކޮށް ކުރާ އެހެން ތަނެއް އޮވެދާނެއެކޭ ހީއެއް ނުވެއެވެ.

ދީން ފަތުރާ މީހުން ކުރާނީ އެކަމެވެ. މުނިފޫހި ފިލުވުމާއި ފިލްމީ މައުލޫމާތު ފަތުރާ ނޫސްތަކުން ކުރާނީ އެ މަސައްކަތެވެ. ކުޅިވަރަށް ހާއްސަ ނޫސްތަކުން ދައްކާނީ ކުޅިވަރުގެ ވާހަކައެވެ. ކަރަންޓް އެފެއަރޒް ގެނެސްދޭ މީހުން ކުރަނީ އެކަމެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން މައުލޫމާތު ފަތުރާ ވަކި ފިކުރެއް ކުރިއެރުވުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މީހުން ކުރަނީ އެ މަސައްކަތެވެ. އެތައް ކަމެއް ޝާމިލުވާ ގޮތަށް ނޫސްވެރިކަން ކުރުމަކީވެސް އެކަން ކުރާ ގޮތެކެވެ. ގާނޫނީ އިމުން ބޭރު ނުވެ ކޮންމެ ބަޔަކަށް ވެސް ކޮންމެ ފިކުރެއްގައި ވެސް ނޫސްވެރިކަން ކުރެވޭނެއެވެ. އެއީ ބަޔަކާ ބެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. މިނިވަން ނޫސްވެރި ކަމަކީ އެއީއެވެ. 

މިހެން ބުނާ މީހާ އާއި ނޫސް އެއޮތީ ގަނެފަ!

ސަރުކާރުން ކުރާ ރަނގަޅު ކަމެއްގެ ވާހަކަ ހަމަ ބުނާ އިރަށް އެހެން ބުނި މީހާ އާއި އެ ވާހަކަ ލިއުނު ނޫހާ ރޭޑިއޯއާއި ޓީވީ އެ އޮތީ ސަރުކާރަށް ވިކި ހުސްވެފައި ކަމަށް ފަލަ ސުރުހީގައި ލިޔެ އެބަ ޗާޕް ކުރެއެވެ. އަޖައިބެއް ކަހަލަ ބަލާވެރި ކަމެއް ތާއެވެ.؟! 

ނޫސް ތަކަށް ސްޕޮންސަރ ދިނުމާ އިސްތިހާރު ދިނުމަކީ ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުން އެކަނި ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ވަކި ބަޔަކަށް އެކަނި އޮތް ހައްގެއް ވެސް ނޫނެވެ. އެ ތަނެއްގެ މަރކެޓިންގއާއި ތަސައްވަރު ރަގަޅު ކުރުމަށް ދެފަރާތް އެއްބަސްވެވޭ ގޮތަކަށް އިސްތިހާރާއި ސްޕޮންސަރ ދިނުމަކީ އައުކަމެއް ނޫނެވެ. އެކަމުގައި ސަރުކާރެއް އަމިއްލަ ފަރާތެއް ތަފާތެއް ނެތެވެ. ސްޕޮންސަރ ހޯދުމާ އިސްތިހާރު ހޯދުމަކީ ވަކި ބަޔަކަށް އެކަނި އޮތް ހައްގެއް ވެސް ނޫނެވެ.

ގައުމަށް ފައިދާ ކުރަނިވި ދާއިރާތައް ކުރިއެރުވުމަށް އިޖުތިމާ ޒިންމާއެއްގެ ގޮތުގައި ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކުން ގިނަ ކަންތައް ތަކެއް އަބަދުވެސް ކުރެއެވެ. މެޗްތަކާއި މުބަރާތްތަކާއި އިވެންޓްތައް ސްޕޮންސަރ ކުރެއެވެ. ދާއިރާއަކަށް އަލަށް ނިކުންނަ ފަރާތް ތަކުން ރަނގަޅު ތަސައްވުރަކާ އެކު ހުށައަޅާ ހުށަހެޅުން ތަކަށް އެހީތެރި ކަމެއް ފޯރުކޮށްލާ ދިނުމަކީ ވެސް އިޖުތިމާއީ ޒިންމާގެ ދަށުން ކުންފުނިތަކުން ކޮށްއުޅޭ ކަންކަމެވެ. އެއްޔަކީ ގަތުމެއް ވިކުމެއް ނޫނެވެ. އެހެން ނޫނަސް އެއްވެސް ކުންފުންޏަކުން އެ ކުންފުންޏެއްގެ ތަސައްވަރު ކިލަނބުކޮށް ބަދުނާމުކޮށް ދޮގު ވާހަކަ ފަތުރާކަށް ހަރަދެއް ނުކުރާނެއެވެ. އެގެން ޖެހޭކަމަކީ އަމިއްލަ ގައިގާ ރޯކުރަން އެއްވެސް މީހަކު ޕެޓްރޯލު ނުދޭނެކަމެވެ.  

ތެދެކެވެ. އެއްވެ އުޅުމުގެ މިނިވަންކަމެއް ނެތޭ ގޮވާ ނަގަނީ  ބަޔަކު އެއްކޮށް އެތާ މެދަށް "ފާވެ" ހުރެގެން ނެވެ. މީޑިއާގެ މިނިވަން ކަމެއް ނެތްކަމަށް ބުނެ ތިބެ ވީދެނީ މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށެވެ.

ތިމާމެން ކޮށްފިއްޔާ ހުރިހާ ކަމެއް ބަރާބަރެވެ. އަނެކާ ކުރަންވީމާ އެ އޮތީ ވިކިފައެވެ ނޫނީ ގަނެފައެވެ. 

ތިމާ އަށް ދުނިޔެ ފެންނާނީ އަމިއްލަ  އައިނުގައި ހުރި ކުލަ އަކުންނެވެ. ވަގުންނަށް އެހެން އެންމެން ފެންނާނީ ވަގުންގެ ގޮތުގައެވެ. ތިމާ ވިކި ހުސްވެފައި ހުރީމާ ހީވާނީ އެހެން މީހުން ވެސް އެތިބީ އަގުދީ ގަނެފައި ހެންނެވެ. 

ހަސަނު ފުޅަށް ބުޑުން ދަނީ ގޭގޭގެ ކެޔޮގަނޑު ކަނޑާށެވެ. ވީމާ އެހެން މީހަކު ފުޅަށް ބުޑުން ދަންޏާ ހަސަނަށް ހީވާނީ އޭނާވެސް އެ ދަނީ ވަގަށް ކެޔޮގަނޑު ކަނޑަން ކަމަށެވެ. 

ތިޔަ ކިޔާ ގޮތުން ހިޔާލުފާޅު ކުރުމުގެ މިނިވަން ކަމުގެ ބޭނުން ހިފުމުގައި ދިޔަރެސް އޮތީ ޔާމީނަށް ވިކިފައެވެ. ހީރަސް އޮތީ ސަރުކާރަށް ގަނެފައެވެ. އަންނި ހުރީ އެކަމާ ގޮތް ހުސްވެފައެވެ. ރުހޭ މީހުން މަދުވުމަކީ ނޫސްވެރިންގެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އުޅެވޭ ގޮތަކުން ވާކަމެކެވެ.

މި ސަރުކާރު އައިފަހުން ރާއްޖޭގައި ހިނގާ އެއްވެސް ލާދީނީ ކަމަކީ މި ސަރުކާރުން ބޭނުން ވެގެން މި ސަރުކާރުން ކުރުވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. ދުނިޔެ މި އޮތީ ބަވަނަވެތި ވެފައެވެ. ދުނިޔޭގެ އެތަން މިތާ ހިނގާ ހުރިހާ ކަމެއް ވަގުތުން ވަގުތައް އެންމެނަށް އެނގި ފެނި ދެނި އެބަވެއެވެ. މިހާ ބޮޑަށް ހުޅުވިފައިވާ ދުނިޔެއެއްގައި އުޅޭ އިރު ދުނިޔެއަށް ޖެހޭ އޮޔާވައި މިރާއްޖެއަށް ވެސް ނުޖެހި އެއް ނުދާނެއެވެ. އެ އެއްޗަކުން ފެލޭނީ އެއްޗެއްގައި ހުރި ދިޔަ އެކެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. މި ސަރުކާރުން މިސްކިތްތައް ބިނާ ކޮށް އާބާތުރަ ނުފިލުވަނީ ހެއްޔެވެ. ހުކުރު ނަމަދާއި އީދު ނަމާދާ ކޭތަ ނަމާދު ނުކުރުވަނީ ހެއްޔެވެ. ފަސް ވަގުތު މިސްކިތް ތަކުން ބަންގި ގޮވާ ފަރުލު ފަސް ނަމާދު ގާއިމު ނުކުރުވަނީ ހެއްޔެވެ. ދީނީ ވައުޒާ ނަސޭހަތް ނުދެނީ ހެއްޔެވެ. ގުރުއާނާ އިސްލާމު ދީނުގެ އިލްމު ނުފަތުރަނީ ހެއްޔެވެ. އިސްލާމިކް ޔުނިވަރސިޓީ ނެތީ ހެއްޔެވެ. އިސްލާމް ދީން ކުރިއަރުވަން ކުރެވޭ މަސައްކަތެއް ހުއްޓުވީ ހެއްޔެވެ.

ސިޔާސީ ގޮތުން ނަފްރަތު އުފައްދަން ދީން ނަހަމަ ގޮތުގައި ހިފަން އެކަކު ވެސް ނޫޅޭށެވެ. އިހުލާސްތެރި ކަމެއް ހުރި ނަމަ އިސްލާހުގެ ވާހަކަ ދައްކާނީ ޓްވިޓަރ ގައެއް ނޫނެވެ. ދީނީ ގޮތުން ތަންދޮރު ދަންނަ މީހުން މުއާމަލާތު ކުރާނީ ބުއްދި އިސްކޮށް ގެނެވެ. ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައަޅާ ތަންފީޒު ކުރަން އަބަދުވެސް ތިބެނީ ރައްޔިތުން އެ ހިނދަކަށް ކަނޑައަޅާފައި ތިބޭ ބައެކެވެ. އެ މީހުންގެ ތެރޭގައި ދީނީ ގޮތުން ކަންކަމާ މެދު ވިސްނާ ގޮތް ތަފާތު މީހަކު ވެސް ހުރެދާނެއެވެ. ކޮންމެ ހާލަތެއްގައި ވެސް ދީނީ އިލްމުވެރިންނާ ދީން ފަތުރާ މީހުންގެ ކަމަކަށް ވާންވާނީ ކުށްވެރި ކުރުމާ ޖަދަލު ކުރުމާ ބަދުނާމުކޮށް އިލްޒާމު އެޅުވުމެއް ނޫނެވެ. 

ކުރިއަށް ވުރެ ރާއްޖޭގައި ދީނަށް އުޅޭ މީހުން މިހާރު މާގިނައެވެ. ސުންނަތަށް ލޯބިކުރާ މީހުން މާ ގިނައެވެ. ނަމާދުކުރާ މީހުންވެސް މާ ގިނައެވެ. ސަރުކާރުން އެ ފުރުސަތު ނުދީ ދީން ކުރިއަރުވަން ހުރި ދޮރުތައް ބަންދު ކުރާނަމަ އެ ކަންކަން އެހެން ވީސް ހެއްޔެވެ. އެ ކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ދީނުމުގެ ނަމުގައި ފަސާދަ އުފައްދާ ޓެރެރިޒަމް ހިންގާކަށް ސަރުކާރުން ޖާގައެއް ނުދޭނެއެވެ. މީގެ ކުރިން މި ރާއްޖޭގައި އޮތް ސަރުކާރުތަކުގެ ތެރެއިން ނުފެންނަ ވަކި އާކަމެއް މިހާރަކު ވެސް ނުފެންނާނެއެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. މިހާރު ވެސް މިފެންނަނީ ހަވާނަފްސަށް މީހުން ލެންބުމަށް އެނގިގެން ވިޔަސް ނޭނގި ވިޔަސް އަލީ ރަމީޒު ކުރި މަސައްކަތުގެ ނަތީޖާއެވެ. ރާގުރާގަށް އިންސާނުން މާބުރަށާއި ކޮކާލާއި ހަނދަށް ހަދައިގެން މީހުން ވާ ވެއްދީ އަލީ ރަމީޒެވެ. ޑިޕްރެޝަނާއި އެންޒައިޓީއަށް މީހުން ވައްޓާލާ ލޯބީގައި ކުފުރު މަރުތަކަށް ހިތްވަރު ދިނީ އަލީ ރަމީޒެވެ. ﷲގެ ކުޅަދުން ވަންތަ ކަމުގެ ސިފަތަށް ލޯބިވާ މީހާއަށް ދީގެން އެ ތައް ބަޔަކު ލޯތްބަށް އަޅުކަން ކުރަން ޖެއްސުވި މީހަކީ އަލީ ރަމީޒެވެ. ކީހާ ލަވަތަކުން ފަތުރާ ދިނީ ޝަހުވަތްތެރި ކަމުގެ މެސެޖެވެ. ދިރި ހުރި މުންކަރާތެވެ. އެއީވެސް މި ސަރުކާރުން ކުރި ކަމެއް ހެއްޔެވެ. ޑިސްކޯތަކާ އެނޫންވެސް ޝަހުވަތްތެރި ކަމަށް ހިތްވަރުދޭ ހަފުލާތަކުން އިވެނީ އަދިވެސް އަލީ ރަމީޒުގެ އަޑެވެ. ޒުވާން އެތައް ޖީލެއް އަލީ ރަމީޒު ފެތުރި ލަދީނީ މުންކަރާތުގައި އެތިބީ ޖެހި ހަލާކު ވެފައެވެ. އަދިވެސް އެ ދަނީ ހަލާކު ވަމުންނެވެ.

އިމިގްރޭޝަނުން ޕާސްޕޯޓްގައި އެތެރެވުމުގެ ތައްގަޑު ޖެހިގެން ރާއްޖެ އެެތެރެވާ ކޮންމެ މީހަކު ވާނީ ސަރުކާރުން އެތެރެ ކުރި މީހަކަށް ތާއެވެ. އެ މީހަކު ރާއްޖެ އައިސް ރާއްޖޭގައި ކުރާ ކޮންމެ ކަމެއް ވާނީ ސަރުކާރުން ކުރުވާ ކަމަކަށްތާއެވެ. ގަވައިދުން ހުއްދަ ލިބިގެން ރާއްޖެ އެތެރެވާ ބޭރު މީހުން ލައްކަ ކަންކަން ރާއްޖޭގައި ކުރެއެވެ.

ރަނގަޅު ކަންކަމާއި ނުބައި ކަންކަމެވެ. ރާއްޖޭގައި ބޭރު މީހަކު ކުރާ ކޮންމެ ނުބައި ކަމެއް ވަނީ ސަރުކާރުން ކުރުވާ ކަން ކަމަށެވެ. އަމްދުން އެތައް ބިލިޔަން އުޅޭ އިންޑިޔާއިން ރާއްޖެ އައިސް އުޅޭ މީހެއްގެ ފަރާތުން ކިރިޔާ ވެސް ވިޔާނުދާ ކަމެއް ފެނިއްޖެތަ! އެދެން ކަމާ ޖެހުނީއެވެ.

އިންޑިއާ މީހަކު މިސްކިތެއްގެ ކުރި ކަނޑާލިޔަސް އެ ހިސާބުން އެ މިސްކިތް ފައްޅި އަކަށް ބަދަލު ކުރަން ސަރުކާރުން އުޅޭކަމަށް ހަދައެވެ. ގޭގައި ގެންގުޅޭ އިންޑިއާ މީހާ މެޑަމަށް ފެން ހިއްކާ ތުވާލި ގެންގޮސް ދިނަސް އެކަން އެ ކުރަނީ ވެސް ސަރުކާރުން ބުނެގެންނެވެ. ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާ މީހަކު ފޮޑިއެއް ޖަހަނީ ވެސް ސަރުކާރުން ބުނާ ބާރު މިނަކަށެވެ.

އެކި ސިޔާސީ ފިކުރުގެ އެކި ދީނުގެ އެކި ނަސްލުގެ މީހުން އުޅޭ އިންޑިއާއިން ރާއްޖެއަށް އަންނަނީ މޯދީ ފޮނުވައިގެން އަންނަ އިންޑިއާ މީހުންނެވެ. ފަތްކޭލާ ބިހާ އަލުއްވާ ފިޔާ ބަރުކޮށްގެން ކަސްޓަމް ސަރަހައްދަ އައިސްއުޅޭ ބަނގަލާ އޮޑިފަރަކީ ވެސް ސަރުކާރުން ބުނެގެން ހިންދީ ދީން ފަތުރަށް އަންނަ ބަޔަކީތާއެވެ.

އިންޑިއާ އަށް ނިސްބަތްވާ ހަތަރު މީހަކު ރާއްޖެ އައިސް ސަރުކާރުގެ އެއްބާރުލުމާއެކު ނަސާރާދީނުގެ ފޮތް ތަކެއް ބަހައިގެން އުޅޭކަމަށް ވެގެން ބަޔަކު ނެގި ނެގިފައި އެބަ ޖެހެއެވެ. އަރަތްބަކު ވެސް، ތަމަޅައަކު ވެސް. ދިވެއްސަކު ވެސް އެޒާތުގެ ކަމެއް ނުކުރާނެއޭ ބުނާކަށް ނެތީމެވެ. މައްސަލައަކީ ކޮންމެ ވިޔާނުދާ ކަމެއް ސަރުކާރަށް ފޫޅުކަނޑައިގެން ސިޔާސީ ޗަރުކޭސް ކުޅުމެވެ. އަނެއްކާ މިދާކަށް ދުވަހު ބަންގާޅު ސޮރެއްގެ ހަވާދު ގުދަނަށް އެތައް ބައިވަރު ދިވެހިން ވެއްދީ ވެސް ސަރުކާރުން ކަމަށް އޮތީ ހަދާފައެވެ.

ކުށްހީއާއި އަސްލެއް ނެތް ބުނިބުނި ވާހަކަ ތަކުގެ މައްޗަށް ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރަން ފޫގަޅާފައި ތިޔަ ތިބީ މާ ވަރަކަށެވެ. މީހަކު ކުރާކަމެއް ކުރަނީ ސަރުކާރުން ރުހިގެންނޭ އެމީހަކު ބުނުމުން އެއީ ތެދަކަށް ވާނެ ހެއްޔެވެ. ޔާމީނު ވެރިކަން ކުރި ދުވަސްވަރު ރާއްޖެއަށް ގިނަ އަދަދަކަށް ބެންކޮކާ ފިލިޕިންސުން އަންހެނުން ރާއްޖެ އައެވެ. އޭގެތެރޭން ގިނަބަކު އުޅުނީ މަސާޖުޕާލަރ ނަމުގައި ތަންތަން ހަދައިގެން ހަށިވިއްކާށެވެ. އޭރު އެ މީހުން ހަށިވިއްކީ ޔާމީނު ސަރުކާރުން އެ މީހުން ގާތު އެކަން ކުރާށޭ ބުނެގެން ހެއްޔެވެ.

(ފައިލް ފޮޓޯ: ސަން.އެމްވީ)

ހެންވޭރު ދޫވެހި ކައިރިން ތައިލެންޑް ދެއަންހެން ކުދިންނާ ދާދިފަހުން ދިމާވިއެވެ. އެ މީހުން އެތާ ކީއްތޯ ކުރަނީ އަހާލީމާ ބުނީ އަޖައިބު ކުރަނިވި ވާހަކައެކެވެ. އެ މީހުން އެ އައީ ހަށިވިއްކާ ދެ ތަނަކުން އެ ހަފްތާގައި ލިބުނު ފައިސާގެ ތެރެއިން ޔާމީނަށް ވީ ބައި ހަވާލުކޮށްފައި ކަމަށެވެ. އެ ދެ އަންހެނުން އެބުނީ ތެދެއް ކަމަށް ދެކިގެން އެ ވާހަކަ ނޫހެއްގެ ފަލަސުރުހީ އަކަށް ޖަހާ ލެވިދާނެއެވެ. އެކަމަކު އެއީ ހައްގު ތެދަށް ވުމަށް ވުރެ ގާތީ ނުވުމާއެވެ.

ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި އެމްއެމްޕީއާރުސީ ދަވާލީ ޔާމީނު ކަމަށް އަދީބާއި ޒިޔަތާ އަދިވެސް އެތައް ބަޔަކު ބުނާއިރު އެއީ ތެދަކަށް ނުވެއެވެ. އެކަމަކު މި ސަރުކާރު ގެތެރޭގައި ހުރި މީހަކު އޭނާގެ އަމިއްލަ ހައިސިއްޔަތުން ކުރާ ކޮންމެ ގޯސްކަމެއް ވެސް ވަނީ ސަރުކާރުން ކުރާ ކަމަކަށެވެ. މި ވެރިކަމުގެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ބޭރު މީހަކު ރާއްޖޭގައި ވިޔާނުދާ ކަމެއް ކުރިޔަސް އެ ކަމަކީ ރައީސް ސާލިހު ކުރުވާ ކަމަކަށް ހަދައިގެން ސުރުހީ ހަދަނީ އިސްލާމް ދީނުގެ ކޮން ރުކުނަކަށް ވެގެން ހެއްޔެވެ. 

ހިތަދޫގެ މަގެއްގައި ތާރު އަޅަން ތައްޔާރު ވީމާ ސަރުކާރު މީހެއްކަން ދައްކަން ޓައީއެއް އަޅައިގެން މީހަކު އައިސް އެތާ ހުންނަ ބިދޭސީ ސުޕަވައިޒަރާ ބައްދަލު ކުރުމަށް އޮތީ ކޮން ހުރަހެއް ހެއްޔެވެ؟ އޭނާއަށް އެއީ ޕީޕީއެމްގެ އެޖެންޓެއް ކަމެއް ނޭނގޭނެއެވެ.

ޓައީ އަޅައިގެންއައި ޕިޕީއެމް އެޖެންޓް ސްޕަވައިޒަރ އަތަށް 300 ޑޮލަރު ދީފާ 5 ކާށި ގަނެގެން ކާށި ޖަހައިގެން ތާރު އަޅަން ފަށަން ބުނުމަކީ ބޮޑު ކަމެއް ވެސް ނޫނެވެ. 300 ޑޮލަރަށް 5 ކާށި ގަނެ ބާކީއަށް ސައިބޯލަން ބުނުމަކީ ކިހާ ބޮޑު ރަނގަޅެއް ހެއްޔެވެ؟ އެކަމެއް ނުކުރާނެ ކަމެއް ވެސް ނެތްތާއެވެ.

ތާރު އަޅަން ފަށާއިރު ރާވާ، ލާރި ދީފައި އޮތް ގޮތަށް ކާށިޖަހާތަން ވީޑިއޯ ކުރަން ތައްޔާރު ވެފައި ތިބި މިންވަރު ކުޑައެއް ނޫނެވެ. 

ދީން ވިއްކައިގެން، ޝަރީކު ކުރުވައިގެން ވެސް ހުކުރަށް ނުދާ މީހަކު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ފޫގެޅުން އެއީ ނުބައި ނުލަފާ ކަމުގެ ނިހާޔަތެވެ.

ގެއްލޭތީ މުއިއްޒު މި އުޅެނީ ކޮންބާރެއް ހެއްޔެވެ. ތިޔަ އުޅެނީ ރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތީ ބާރެއް ގެއްލޭތީއެއް ނޫނެވެ. ގެއްލިގެން ތިޔަ އުޅެނީ އަތުގައި އޮތް ދައުލަތް ދަވާލުމުގެ ބާރެވެ. ހިތުހުރި މީހަކަށް ފުލެޓް ދިނުމުގެ ބާރެވެ. ޕީޕީއެމަށް އޮތް ވެރިކަމުގެ ބާރެވެ. ނޫނީ ވިއްޔާ ޕީޕީއެމުގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ހެއްޔެވެ. ރިޔާސީ ޓިކެޓް ހޯދަން އުޅޭވަރުން ޕާޓީގެ ހަރަކާތް ތަކުން ފޭކޮށް ބާކީ ކޮށްލާފައި ވާތީ ޔާމީނުގެ އިންޑިއާ އައުޓު މުއިއްޒަށް ހެޔޮވަރު ކޯޓަކަށް ނުވަނީ ތާއެވެ. 

އާނއެކެވެ. މައްސަލައަކީ އިންޑިއާ ނޫނެވެ. މައްސަލައަކީ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ބައްޓަންކުރާ ގޮތެއް ވެސް ނޫނެވެ. މައްސަލައަކީ ޕީޕީއެމަށް ވެރިކަން ނެތުމެވެ. ޗީފް މިންޓަރަކާ ޥަދަކުރަން އުޅޭކަމަށް ބުނާ ޔާމީނު މޭޔަރަކަށް ޖާގައެއް ނުދޭނެ ތާއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތުގެ ވާހަކަ މޭޔަރ މުއިއްޒުމެން ނުދައްކާށެވެ. ގައުމެއް ގޮތުގައި މުޅި ދުނިޔެއިން ރާއްޖެ ބަލައިގެން ޒަމާނެއް މިހާރު ނޫނީ ދުށިން ހެއްޔެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ގައުމުތަކާއި އެއްސަފުގައި ރާއްޖޭގެ ބަސްވިކުނު އިރެއް މިހާރު ނޫނީ ދުށިން ހެއްޔެވެ. ރާއްޖެއަކީ އޮތްތަނެއްކަން ކުރިން ނޭގޭ އެތައް ބަޔަކަށް ރާއްޖޭގެ ހައިބަތާ ގައުމެއް ވަންތަކަން މި ސަރުކާރުން ނޫނީ ދެއްކުނު ހެއްޔެވެ.

އދ ގެ ރިޔާސަތަށް ރާއްޖެ އަންނާނެ ކަމުގެ ހުވަފެނެއް ވެސް މީގެ ކުރިން ދުށިން ހެއްޔެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ނިންމުންތައް ނިންމުމުގައި ރާއްޖޭގެ ބަސް މިހާރަށް ވުރެ ރަނގަޅަށް ވިކުނު އިރެއް ދިޔަހެއްޔެވެ. ނުދެއެވެ.

މުއިއްޒު ހީކުރަނީ އެންމެންނަކީ މޮޔައިން ކަމަށް ހެއްޔެވެ. މައްސަލަޔަކީ އިންޑިއާއެއް ނޫނެވެ. އެކަމަކު ގޮވަނީ އިންޑިއާ އައުޓެވެ. އިންޑިއާއަށް ނޭވަޔަކު ދެކޮޅު އެކި ބޭނުން ތަކުގައި ދިވެހިން ދާން މުއިއްޒަށް އޯކޭއެވެ. އިންޑިއާ ޓީޗަރުންނާއި ޑޮކްޓަރުން އޯކޭއެވެ. އިންޑިއާ ނަރުހުންނާއި ބިހާއި އަލުއްވާއި ފިޔާ ވެސް އޯކޭއެވެ. ހިލަޔާއި ވެލިވެސް އޯކޭއެވެ. ހިލޭ ދިން ކޮވިޑް ވެކްސިން ވެސް މުއިއްޒަށް އޯކޭއެވެ. އެކަމަކުވެސް އިންޑިއާ އައުޓެވެ.   

އިންޑިއާ ފަސްޓް ޕޮލިސީއަކީ ކޮންތާކު ކާކު ގެން ގުޅޭ އެއްޗެއްހެއްޔެ. ތިޔަ ބަޔަކު ވެރިކަން ކުރިއިރު ގެންގުޅުނު ފަސްޓް ޗައިނާ ޕޮލިސީ ކަހަލަ ޕޮލިސީއެއް މި ސަރުކާރުގެ ނެތެވެ. ތިޔަ ދައްކާ "އިންޑިއާ މިލިޓަރީ އިން" ކުރިއްޔާ ކުރި ބަޔަކީ ވެސް ތިޔަ ބައިގަނޑެވެ. ސަރަހައްދު ރައްކާތެރި ކުރުމުގެ އެއްބަސްވުމެއް އިންޑިއާ އާއި އެކު ހެދީވެސް ޕީޕީއެމު ވެރިކަމުގައި ޔާމީނެވެ.

ޕޮލިސް އެކަޑަމީގެ އެއްބަސްވުން ހެދީވެސް ޔާމީނެވެ. ހެލިކޮޕްޓަރ އެއްބަސް ވުމަކީވެސް ޔާމީނުގެ ބާރުގައި ހުރެ ހެދި އެއްބަސް ވުމެކެވެ. އެ ހުރިހާ ހަރަކާތެއްގެ ފެށުމަކީ ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި އެޅުނު ބިންގަލެވެ. ވެރިކަމުގައި ޔާމީނު ނޫން މީހަކު މިއަދު ހުރިތީ އެކަންކަން ނަހާލު ކަންކަމަށް ހަދައިގެން އުޅެނީއެވެ.

ކޮވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާގައި ރާއްޖެ އިނދަ ޖެހުނަ ނުދީ އިގުތިސާދު ހަމަޔަކަށް އަޅުވާ ރައްޔިތުން ބަނޑަށް ޖެހުނަ ނުދީ އެހީތެރިވެ ދިނީ އިންޑިއާއެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުގައި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ގާއިމުކޮށް ދިނުމުގެ މަދަދުގާރަކީ ވެސް އިންޑިއާއެވެ. ރާއްޖެއަށް ދިމާވާ ކޮންމެ އުދަގޫ ދަނޑިވަޅެއްގައި އެހީތެރިވެ ކޮޅަށް ޖަހާދެނީ އިންޑިއާއެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ އޮންނަ އަހުވަންތަ ގާތް ގުޅުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ރާއްޖެ އަޅުވެތި ކުރުމަކީ އިންޑިއާއިން ކުރަން އުޅޭކަމެއް ނޫނެވެ. ރަހުމަތްތެރިކަމާ ގާތްކަން ފިޔަވާ އެ ނޫން ބޭނުމެއް އިންޑިއާއިން ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ. އިންޑިއާގައި ބިން ކުޑަވެ މީހުން މަދުވެގެން އިންޑިއާ ނޫޅެއެވެ.

އދ ގެ ޗާޓަރއާއި އެއްގޮތަށް އިންޑިއާ ކަނޑުގެ އަމާންކަން ކަށަވަރު ކުރުމަކީ އިންޑިއާ އާއި ރާއްޖެ އެއްވިސްނުމެއްގައި އެކުގައި މަސައްކަތްކުރާ އަނެއް ސަބަބެވެ. ސަރަހައްދުގެ ރަައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކުރުމަށް އިންޑިއާއި ދިވެހި ރާއްޖެއާއި ދެމެދު ހިންގޭ ހުރިހާ ހަރަކާތެއް ހިނގަނީ އދގެ ޗާޓަރާއެއް ގޮތަށް ދުނިޔޭގެ ބެސްޓް ޕްރެކަޓިސް އަށެވެ. ވަގު ވިޔަފާރިއާއި ކަނޑުފޭރުމާއި ޓެރެރިޒަމާއި ޑްރަގާ ދެކޮޅަށް ދެ ގައުމު ގުޅިގެން ކުރާ މަސައްކަތަކީ އެމެރިކާއާއި ޗައިނާއާއި ރަޝިޔާއިން ވެސް އެއްބާރުލުންދޭ ކަންކަމެކެވެ. ޗައިނާއާއި އިންޑިއާގެ ވިޔާފާރީގެ ވާދަވެރިކަމާ ރާއްޖެ ގުޅުވަނީ ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ހަސަދަވެރިންނެވެ. 

ހަގީގަތަކީ މި ސަރުކާރުން ރައްޔިތުންނަށް ފައިދާހުރި އެއްވެސް ކަމެއް ކުރުމަކީ މުއިއްޒު މެންނަށް ހަޖަމު ކުރެވޭނެ ކަމެއްނޫން ކަމެވެ. ސަރުކާރަށް ރަނަގަޅު ކަމެއްގައި އެހީތެރިކަމެއް ވެދޭ ކޮންމެ ބަޔަކާ ދެކޮޅަށް އިދިކޮޅޭމެން ދޮގާ ފިތުނަ އުފައްދާނެއެވެ. ހަޖަމެއް ނުވާނެއެވެ.

އިދިކޮޅޭމެން ބޭނުންވަނީ ސަރުކާރު ދެކެ ރައްޔިތުން ރުޅި އެރުވުމަށްޓަކައި ކިތަންމެ ރަނގަޅުކަމެއް ވެސް ގޯސްކަމެއް ގޮތުގައި ދައްކާށެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ކަންކަން ދަތިކޮށް ފަސްކޮށް ލަސްކުރާށެވެ. އިންޑިއާ މައްސަލައަކަށްވަނީ އެހިސާބުންނެވެ. އެހެން ކަމެއް ވެގެނެއް ނޫނެވެ.

އަމީނީ މަގުހަދާކަށް ސްނާމީ ބިނާ ޕަރކް ހަދާކަށް އެހެން ކަމެއް ކުރާކަށް މުއިއްޒު ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ. މުއިއްޒު ބޭނުންވާނީ ބޮޑު އަގުގައި ޕާކިންގ ސްލޮޓް ވިއްކައިގެން ލާރި ނަގާށެވެ. ހުޅުމާލޭ ބިމާ ފްލެޓްގެ ވިޔަފާރި ކުރަން ހުޅުމާލެ މުށުތެރެއަށް ނުލެވިގެން ތެޅޭވަރުން އެކަނިވެސް ކަންކަން މުއިޒުވާގޮތް އިހުސާސް ކޮށް ލެވޭނެއެވެ.

ވަޒީތުކަމުގައި ހުރެ އައޖީއެމްއެޗް ކައިރީގައި ދައުލަތުގެ ފައިސާއިން ބާލުހަނާއެއް ހަދައިގެން މުއިއްޒު އެކުރާ މުޑުދާރު ކަންތައް ނިކަން ދެކި ބަލާށެވެ. އައޖީއެމްއެޗަށް އަންނަ ބަލި މީހުންގެ ތެރެއިން ލާރި ކޮޅުކޮޅު ގެންގުޅޭ މީހުނަށް ބޮޑުއަގުގައި ކޮޓަރި ވިއްކައިގެން އެމީހުންގެ މަޖުބޫރީ ހާލަތުގެ ފައިދާ ނަގައިގެން ޖީބުތައް ފެލައިލާވަރު ދެކި ބަލާށެވެ. ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ރަށްރަށު މީހުނަށް އެއްވެސް ކަމެއް ރަނގަޅު ވުމަކީ މުއިއްޒުމެން ބޭނުންވާނެ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ހައި ސްޕީޑް ފެރީން މުޅިރާއްޖެ ގުޅޭކަށް މުއިއްޒުމެން ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ. ރަށްރަށުގައި އިންޖީނުގެތައް އަޅާ ދެވޭ ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުވާކަށް ނޭދޭނެއެވެ.

ފެނާ ނަރުދަމާ ގާއިމު ވާކަށް ނޭދޭނެއެވެ. ގެސްޓް ހައުސް ވިޔަފާރި ފުޅާވެ ކުރިއަރާކަށް ނޭދޭނެއެވެ. ސިއްހީ ހިދުމަތް ރަނގަޅުވެ ރައްޔިތުން އުފަލުގައި އުޅޭތަން ދެކޭކަށް ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހައެއް ލިބޭނެ ކަމެއް ކުރުމަށް މި ސަރުކާރަށް އެހީތެރި ކަމެއް އެއްވެސް ބަޔަކު ދިނުމަކީ އިދިކޮޅޭމެންނަށް ހަޖަމުވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އިނޑިއާއިން ސަރުކާރަށް އެހީތެރިކަން ނުދޭ ނަމަ އިންޑިއާ އައުޓު ވާހަކައެއް ނުދައްކާނެއެވެ. މިލިޓަރީ ބަޔަކު ތިއްބަސް ނުތިއްބަސް އެ ބައިގަޑަށް އޭރުން އޯކޭ ވާނެއެވެ.

އެއްވެސް އިރަކު އެއްވެސް ތަނެއްގައި މާފިޔާ ގޭންގް ލީޑަރުންގެ މައްޗަށް ގާނޫނީ ބާރު ހިންގުމަކީ ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ. އެންމެ ނުރައްކާތެރި މާފިޔާ ލީޑަރ އެންމެ ބޮޑު މުލުވަގު ގާނޫނީ ބާރު ނުހިނގާ ވާހަކަ ދައްކަނީ އޭނާގެ މައްޗަށް ގާނޫނީ ބާރު ނުހިނގާތީއެވެ. މުލުވަގުގެ މައްޗަށް ގާނޫނީ ބާރު ނުހިނގަނީ ނުހިންގޭ ގޮތަށް ދުރާލާ ތަރުތީބުކޮށްގެން ހުންނާތީއެވެ.

މުޅިދައުލަތުގެ ތެރޭގައި ވަގު ހަން ލައިގެން މުލުވަގުގެ އެޖެންޓުންނެވެ. ފުލުހެއް އެންޓިކޮރަޕްޝަނެއް ކޯޓެއް އެކަމުން އިސްތިސްނާނުވެއެވެ. ކަންކަން ހަމަ މަގުން ކައްސުވާލުމަށް މުލުވަގު ބޭނުން ކުރާ އެންމެ ނުރައްކަތެރި ބަޔަކީ ކޮންމެ އިދާރާއެއްގައި ވެސް ތިބޭ ތަންފިޒީ މުއައްޒަފުންނެވެ. ތަންތާގެ އިސްވެރިންނަށް ވުރެ މިބައިގަޑުގެ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑެވެ. ކަންކަން މަތިއަޅާ އޮޅުން ބޮޅުން ކުރަނީ އެމީހުނެވެ. ކޮންމެ ނިންމުމެއް ނިމިގެންދަނީ މަކަރުވެރި ކަމާއެކު ވަގުހަންލީ އެޖެންޓުން ކޮށާމަށާ ބައްޓަން ކޮށްފައި އޮންނަ ގޮތަކަށެވެ.

ތަހުގީގެއް ނަމަ ސާބިތުކުރެވޭ ގޮތަށް އޮތް ހެއްކެއް ގަރީނާއެއް އިޖުރާއަތު ހަމަވާ ގޮތަކަށް އޮތަކަ ނުދޭނެއެވެ. ފެންނަ ތަން ފާހަގަ ނުކޮށް ބެދޭމަޅި ދޫކޮށް ލާނެއެވެ. ދައުވާކޮށް ޝަރީއަތް ކުރެވޭނީ ބެދޭމަޅި ދޫވެފައި އޮންނަ ތަހުގީގެއްގެ މައްޗަށެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުރެ ތަރީހު ނުދެކޭ ވަރުގެ ބޮޑެތި ވައްކަން ކޮށްގެން ހުރެ ޔާމީނަށް އަނގަ ފުޅާކުރެވެނީ އެހެންވެއެވެ. ހަތްދިހަ އަށްޑިހަ ފަޅުރަށާއި ފަޅުގެ ވަގު ޑީލު ހިންގާ ބިލިޔަނުން ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ހުރެ އެއިން އެއްވެސް ކަމެއް ނުދެނެ ހުރީމޭ ޔާމީނު އެކިޔަނީ ކިޔެން އޮވެގެނެވެ. ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތު ނުކުރެވޭ ގޮތަށް ކަންކަން ތަރުތީބުކޮށް ދައުލަތުގެ ތެރޭގައި އަތުރާފައި ތިބި ވަގުހަންލީ އެޖެންޓުން އެ މީހުންގެ ދައުރު ބަރާބަރަށް އަދާ ކުރާތީއެވެ.

އެންމެ ސަޅި ކަމަކީ ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ދައުލަތުން ގެއްލުނު ފައިސާ މި ވެރިކަމުގައި ދައުލަތަށް ހޯދާ ނުދެވޭ ވާހަކަ ޔާމީނު ދެއްކުމެވެ. މީހެއްގެ ހަޔާތް ކުޑަކަން ހުރި ވަރަކީ މި ހުރީއެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ތިމާ ކުރި ވައްކަން މަތިޖަހާ އޮޅުވާލުމަށް މި ސަރުކާރަށް ވައްކަމުގެ އިނގި ދިއްކުރަނީ ހޭނުބަހައްޓައެވެ.

ނަގަނަގާފައި ދައްކަނީ ވެންޓިލޭޓަރ ތަކެއްގެ ވާހަކައާއި ބަދަލު ދޭ ވާހަކައެވެ. އެހަށް އެ ބުނާ ވެންޓިލޭޓަރ ވާހަކަ ދައްކާ ލަމާހެއްޔެވެ. އޭރަކީ ރައްޔިތުންގެ ދިރިތިބުމާ މަރުވެދިއުމާ މެދު ސުވާލު އުފެދި ގޮތް ހުސްވެ މުޅި ދުނިޔެ ވެންޓިލޭޓަރަށް ޖެހި ފައިވާ ވަގުތެކެވެ. މުޅި ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމަކުން ވެސް ހޯދުނު ގޮތަކަށް ވެންޓިލޭޓަރ ހޯދަން ތެޅި ފޮޅެނީއެވެ. އެމެރިކާ ފަދަ މުއްސަދި ފޯރާ ގައުމުތައް ވެސް އޮތީ ވެންޓިލޭޓަރަށް ޖެހި ގޮތް ހުސްވެފައެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ ވެންޓިލޭޓަރު ހޯދައިދޭން ބުނާ ބަޔަކު ހުށަހަޅާ ގޮތަކަށް އެއްބަސް ވެގެން ވެސް ވެންޓިލޭޓަރ ހޯދުން ނޫން ގޮތެއް އޭރަކު ނެތެވެ. ޑަބްލިޔޫ އެޗް އޯ ގެ ސަރަހައްދީ އޮފީހުގެ ލަފަޔާ އެއްގޮތަށް ބަޔަކާ ވެންޓިލޭޓަރު ގަތުން ހަވާލު ކުރީ ދެވަނަ އެހެން ގޮތެއް ނެތިގެންނެވެ. ހުރިހާ އިޖުރާތުތައް ފުރިހަމަ ކޮށްގެން ކަންކަން ކުރެވޭހާ މޫސުމެއް އޭރަކު ނެތެވެ. މުޅި ދުނިޔެ އޮތީ މަރުތަޅުގައެވެ. އޮފީސްތައް ބަންދެވެ. އެންމެން ތިބީ ނިކުމެ އުޅުމަށް މަނާ ވެގަނެގެންނެވެ. ސިއްހީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައެވެ. ކުރި ކޮންމެ ކަމެއް ކުރަންޖެހިފައި އޮތީ ކުއްލި ނުރައްކަލެއް ގޮތަށެވެ.

ދަނޑިވަޅުގެ ފައިދާ ނަގައިގެން ބޭރު ބަޔަކު ވެންޓިލޭޓަރ ގަނެދިނުމުގެ ނަމުގައި ސަރުކާރުން ފައިސާ ތަކެއް ހޯދައިގެން، ބޭނުންވި އަދަދަށް ވެންޓިލޭޓަރު ފޯރުކޮށް ނުދިނުމަކީ ސަރުކާރުގެ ވެރިން ކުރި ވައްކަމެއް ނޫނެވެ. އެ ބަޔަކު ހޯދައިގެން އެފައިސާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ސަރުކާރުން ކުރަމުން އެބަ ދެއެވެ. އެކަމަކީ ވައްކަމެއް ކަމަށް ސިފަކޮށްގެން ވަގަށް ގޮވަނީ އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ވައްކަމަކީ އާދައިގެ ކަމެއް ކަމަށް ހަދަން ވެގެނެވެ.

ޔާމީނު ސަރުކާރަށް ވުރެ ބޮޑަށް ކޮރަޕްޝަން ހިންގާ، ވައްކަންކުރި ސަރުކާރެއް މި ފަހުގެ ތާރީހެއްގައި ރާއްޖެ ދެކިފައި ނުވާކަމަށް މުޅި ދުނިޔެ ގަބޫލު ކުރެއެވެ. ބުއް ބޯން އޮން ކުޑަ ކުއްޖާއަށް ވެސް އެކަން އެނގެއެވެ. އެ ގަބޫލު ކުރުން ބަދަލު ކުރަން ކަރުން ނާރުނަގާ ޔާމީނު މި ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްކޮށް އެހެން ގޮވިޔަސް އެ ހަގީގަތް ބަދަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ދެބަންދިހާރުވެ ދިގު ނިންޖަކުން ނިދާފައި އޮތީ އެހެން ބައެއް ނޫނެވެ. ޔާމީނެވެ.