އެހެން ނަމަވެސް އެފަދަ އެހެން ތަނެއް އިންޑިއާ ކަނޑުގައި އެބައޮތެވެ. އެތާނގެ ގުދުރަތީ ވެށި އޮންނަނީ ބައިނަލް އަގުވާމީ ގޮތުން ރައްކާތެރިކޮށްފައެވެ. އެރަށަކީ މީހުން ގޮސްއުޅުން މަނާކޮށްފައިވާ އޮންނަ ރަށެކެވެ. އެހެން ކަމުން އެތަނަށް ދިއުމަށް ރިސްކު ނަގާކަށް މީހުނެއް ނޫޅެއެވެ. އެރަށަކީ ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑްއެވެ. އެހެން ނޫނަސް ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑަށް ދިއުމަށް އެކަކުވެސް ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ.

ޑްރޯން ފޮޓޯ: ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑުގެ ރަށްވެހިން

އަންޑަމާންގެ 572 ޖަޒީރާގެ ތެރެއިން އެއް ޖަޒީރާ ކަމުގައިވާ ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑުގައި ދިރިއުޅޭނީ ވަރަށް މަދުބައެކެވެ. އެރަށުގެ އާބާދީއަކީ ކިހާވަރެއް ކަމެއްވެސް ޔަގީންކަމާއެކު އެނގޭނެ ގޮތެއް ނޯވެއެވެ. އެރަށުގައި އުޅެނީ އެރަށުގެ އަސްލު ރައްވެހިން އެކަންޏެވެ. ސެންޓިނެލީސް ގަބީލާގެ މީހުން ނޫން ބަޔަކަށް ހިދުކޮޅަކަށްވެސް އެރަށުގައި މަޑުކޮށްލުމަކަށް އެމީހުން ފުރުސަތެއް ނުދެއެވެ.

ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑަކީ އިންޑިއާއިން ރައްކާތެރި ކުރެވިފައިވާ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅާ މީހުން ދިޔުން މަނާކޮށްފައިވާ ރަށެކެވެ. ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑް އޮންނަނީ ބަންގާޅު ކަނޑުގައެވެ. ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑްއާއި އެންމެ ކައިރީގައިވާ ގައުމުތަކަކީ މިޔަންމާ އާއި ތައިލެންޑެވެ. ރަށް ހިންގަނީ އަމިއްލަ އިހުތިޔާރުގައި އެކަހެރިވެފައިވާ ގަބީލާއަކުންނެވެ. އެމީހުންނަކީ އެމީހުންގެ ސަރަޙައްދަށް ވަންނަ މީހުން އަނިޔާވެރިކަމާއެކު މަރާލުމަށް މަޝްހޫރު ބައެކެވެ. އެހެންކަމުން، މި ރަށުގެ ވަށައިގެން 5 ނޯޓިކަލް މޭލު (9.3 ކިލޯމީޓަރު) ގެ އެތެރެއަކީ މީހުން ވަނުން މަނާ ސަރަހައްދެއް ކަމުގައި ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ.

ދުނިޔޭގެ އެންމެ ނުރައްކާތެރި ގަބީލާ ކަމުގެ ލަގަބު ދެވިފައިވާ ސެންޓިނެލީޒުން މިތާނގައި ދިރިއުޅެމުން އަންނަތާ 60 ހާސް އަހަރު ވެއްޖެ ކަމަށް ލަފާ ކުރެވެއެވެ. ހޯދާބަލާ ބައެއް މާހިރުން އެކިދުވަސްވަރު އެތަނަށް ދިއުމަށް މަސައްކަތްކޮށްފައިވެއެވެ. ވަރަށް މަދު ބަޔަކު އަހަރުތަކެއް ވަންދެން މި މަނާ ސަރަޙައްދު ހުރަސްކޮށްފައި ވެސް ވެއެވެ. ގިނަ ފަހަރު އޭގެ ނަތީޖާއަކަށްވެފައިވަނީ މަރެވެ.

އެންމެ ފަހުން އެ ރަށަށް ގާނޫނާ ހިލާފަށް ދަތުރެއް ކުރި މީހަކީ ކްރިސްޓިއަން ދީނަށް ގޮވާލުމުގައި އުޅުނު އެމެރިކާގެ މީހެއް ކަމުގައިވާ ޖޯން އެލަން ޗައު (26އ.) އެވެ. އެއީ 2018 ވަނަ އަހަރުއެވެ. މިޝަނަރީއަކުން ފޮނުވި ކްރިސްޓިއަން ވާއިޒު ރާވާފައިވަނީ ސެންޓިނެލީޒުންނާއެކު ދިރިއުޅެ އެމީހުންނަށް ކްރިސްޓިއަން ދީނަށް ގޮވާލުމަށެވެ. އެމީހުންގެ ބަހަކީ ބޭރުގެ އެއްވެސް މީހަކަށް ނޭނގޭ ގަބީލީ އަމިއްލަ ބަހަކަށްވުމާއެކު އެމީހުންނަށް އިނގިރޭސި ބަސް އެނގުމަކީ ވަރަށް ދުރު ކަމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް 26 އަހަރުގެ ޖޯން އެ ރަށަށް އެކި ފަހަރު މަތިން ޒިޔާރަތް ކޮށްފައިވެއެވެ.

ސެންޓިނެލް އަށް ދިޔުމަށް އޭނާ ދަނީ އަންޑަމާންގެ ވެރިރަށް ކަމުގައިވާ ޕޯޓް ބްލެއަރއަށެވެ. ފަތުރުވެރިއެއްގެ ވީޒާގައި ފަތުރުވެރިއެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެގޮތަށް އެރަށަށް ޒިޔާރަތް ކުރުމަށްފަހު އެތާނގެ މަސްވެރިންނަށް 400 ޑޮލަރު (301 ޕައުންޑް) ދީގެން ގާނޫނާއި ހިލާފަށް ނޯތު ސެންޓިނެލްއަށް ގެންގޮސްދޭން އެދިގެން އެ ރަށަށް ދަނީއެވެ. 

އެކިފަހަރު ޖޯން އެ ރަށަށް އަރާ އެ ގަބީލާގެ މީހުންނަށް ހަދިޔާ ހުށަހަޅައި، އެމީހުންނާ މުއާމަލާތް ކުރަން މަސައްކަތްކުރި ނަމަވެސް އަދާވާތްތެރި ރައްދެއް ލިބުމާއި ގުޅިގެން އެނބުރި ދެއެވެ. އޭނާ ލިޔެފައިވާ ޑައިރީއެއްގައިވާ ގޮތުން، އޭނާ އެރަށަށް ދިޔަ ފަހަރެއްގައި ކުޑަކުއްޖަކު ލޮންސިއެއްގެ ތޫނު ކޮޅުން އޭނާ ހިފައިގެން ހުރި ބައިބަލްގައި ޖެހިއެވެ.

އެންމެ ފަހުން ޖޯން އެ ރަށަށް ކުރި ދަތުރުގައި އެރަށަށް އެރުމަށް ދަތުރުކުރި އޮޑިން ފޭބީ ރަށުގެ އައްސޭރިއާ 700 މީޓަރު ދުރަށެވެ. ގޮވައިގެންދިޔަ މަސްވެރިންގެ ބަހާ ދެކޮޅަށް ޖޯން ކަނޑަށް ފޭބީ ފެނަށް ނުފޭދޭ ވައްތަރުގެ ބައިބަލްއެއް ހިފައިގެންނެވެ. ކަނޑަށް ފޭބުމަށްފަހު ގެންދިޔަ ކެނޯއެއްގައި އައްސޭރިއާ ދިމާއަށް ދަތުރު ކުރިއެވެ. އެއީ އޭނާ އަނބުރާ ނައި ދަތުރެވެ.

އަންޑަމަންގެ މަސްވެރިން ބުނާ ގޮތުގައި އެ ގަބީލާގެ މީހުން އޭނާގެ ހަށިގަނޑު ދަމަމުން ގެންގޮސް ރަށުގެ އައްސޭރީގައި ވަޅުލިތަން އެ މަސްވެރިންނަށް ފެނުނެވެ. އިންޑިއާގެ އިދާރާތަކުން މަސައްކަތްކުރި ނަމަވެސް ޖޯންގެ ހަށިގަނޑު ލިބިފައެއް ނުވެއެވެ. ޖޯން ހޯދުމަށް އެ ރަށަށް ދިޔަ ތަހުގީގު ޓީމަށް ވެސް އެ ރަށު މީހުންގެ ފަރާތުން ނުރައްކާތެރި ކަންތައްތަކާއި ކުރިމަތިވެ ތަހުގީގުކުރުން ޖެހުނީ ހުއްޓާލާށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޖޯންއަށް އެ ރަށަށް ދެވޭގޮތް ހަދައިދިން އަންޑަމަންގެ 07 މަސްވެރިން އެ މައްސަލައިގައި ހައްޔަރު ކުރިއެވެ.

ނޯޓް: މި ލިޔުމުގައި ބުނެފައިވާ ނޯތު ސެންޓިނެލް އައިލެންޑްއަކީ އެވެލާ ޒަމާނުއްސުރެ ދިވެހިން ކިޔާއުޅޭ އަންޒަމާނުކަރަ (އަންޑަމަން އައިލެންޑްސް)ގެ މިނިކާރާއްޖެ ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ. 

"އެއީ ބިރުވެރި ކަމެއް. އެމީހުން (އިސްރާއީލުން) ދިޔައީ ބޭރޫތުގެ ހުރިހާ ތަނަކާއި ހުރިހާ އެއްޗަކަށް ބޮންއަޅާ ގޮއްވަމުން." ވަލީދު އަސަރާއެކު ކިޔާދިނެވެ. ވަލީދު ބުނި ގޮތުގައި އެއީ ހަނގުރާމައެއްކަން އެގެއެވެ. އެކަމަކު ނޭގެނީ އެއީ ކަކާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމައެއް ކަމެވެ. އިޒްރޭލުން ހަނގުރާމަ ކުރަނީ މަގުމަތީގައި ތިބި އާއްމު ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށްތޯ އޭނާ ސުވާލު އުފެއްދިއެވެ. "އެއީ މުސީބާތެއް. އެމީހުން އެއާޕޯޓުގެ ބޭރުގައި ބޮން ގޮއްވަނީ. އެއީ ބިރުވެރި ފިލްމެއް ފަދަ ކަމެއް، ހަގީގަތުގައި ވެސް ބިރުވެރި ފިލްމެއް." ވަލީދު ސިފަކޮށް ދިނެވެ.

ފިރިމީހާގެ ކަރުނަތައް ފޮހެލަމުން ވަލީދުއާ އެކު އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ދިރިއުޅޭ ސޯފިއާ ބުނީ ލުބުނާނުގައި އިސްރާއީލުގެ އަސްކަރިއްޔާއިން ހިންގަނީ "ނަސްލު ނައްތާލުމެއް" ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ ކަމަށެވެ. އޭނާ ގޮވާލަނީ ވަގުތުން ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށެވެ.

"ނަތަންޔާހޫ އެންމެ ފަހު ވަގުތު އިންޒާރެއް ދިން ނަމަވެސް އެއީ މީހުނަށް އެތަނުން ފައިބައިގެން ދިއުމަށް ފުދޭވަރުގެ ވަގުތު ލިބުނު ކަމެއް ނޫން،" ކަމަށް ސޯފިޔާ ބުންޏެވެ. "ދާންވީ ތަނެއް ވެސް ނުބުނޭ. ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންނާ މެދު ކަންކުރާ ގޮތަށް ކަންތައް ކޮށްފައި. ތަން ދޫކޮށް ދާން ބުނި އިރު އެތަނުގައި ބޮން ގޮއްވަމުން ގެންދަނީ." ކަމަށް ސޯފިޔާ ކިޔާދިނެވެ. "މިއީ ދެން ކޮންކަމެއް؟ މިއީ ނަސްލު ނައްތާލުމެއް. އޭނާ [ނަތަންޔާހޫ] މަސައްކަތް ކުރަނީ ފަލަސްތީނާ އެއްގޮތަށް ލުބުނާނަށްވެސް ކަން ކުރަން" ކަމަށެވެ.

" ބޭރޫތުގެ މީހުންނަށް ފުދޭވަރަކަށް އަނިޔާ ލިބިއްޖެ. އަހަންނަކީ އިނގިރޭސި އެއް، އަދި އަހަރެންނަށްވެސް ފުދޭވަރު ވެއްޖެ. އެކަން ހުއްޓާލަން ޖެހޭ. ދުނިޔޭގެ ލީޑަރުން އެކަން ހުއްޓުވަން ޖެހޭ" ސޯފިޔާގެ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރިއެވެ.

ބޭރޫތުން އައި ފްލައިޓްގެ އިންތިޒާރުގައި ހީތުރޯ އެއަރޕޯޓްގައި ރޯލާ ރާޒިކް އާއި އޭނާގެ ފިރިމީހާ ހުސެއިން ވެސް ތިއްބެވެ. އެމީހުން އެތިބީ ބޭރޫތުގައި ދިރިއުޅޭ ކޮއްކޮއަށް ޒިޔާރަތް ކުރި 80 އަހަރުގެ މަންމަ މައުނީރާގެ އިންތިޒާރުގައެވެ. ހީތުރޯ އެއަރޕޯޓުން މައުނިރާއަށް ދަރިފުޅާ ބައްދަލުވެވުމުން ޝުކުރުވެރި ކަމާއެކު ބުނީ " އަހަރެމެން ތިބީ ސަލާމަތުން" ކަމަށެވެ. ކަންބޮޑުވެ ހާސްވެފައިހުރި ރޯލާ ރާޒިކްއަށް ބުނެވުނީ "މިއީ ސިކުނޑި ފުނޑުފުނޑުކޮށްލާ، ވަރަށް ޖަޒުބާތީ، ވަރަށް ސްޓްރެސް ބޮޑު ކަމެއް. މުޅި ދިރިއުޅުން އެއް ފޮއްޓެއްގައި ޕެކް ކުރާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟"

އަނެއް އަންހެނަކު ކަމަށްވާ ސޮލަންގޭ ބުނީ އޭނާގެ 13 އަހަރުގެ ދަރިފުޅު އަލީގެ އިންތިޒާރުގައި ހުރި ކަމަށާއި ލުބުނާނުގައި ހިނގާ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން "ހަލާކުވެ، ރުޅިގަދަވެ، ހިތާމަކޮށް، މާޔޫސްވެ، އެއްވެސް އެހީތެރިކަމެއް ނެތް" ކަމުގެ އިހުސާސް ކުރެވޭ ކަމަށެވެ. "އަހަރެމެން މިކަމާ ހަނގުރާމަ ކުރަމުން އަންނަތާ އަހަރުތަކެއް ވެއްޖެ، އަދި މިހާރު އަހަރެމެންގެ ދަރިން މިކަމާ ހަނގުރާމަ ކުރަމުންދަނީ. އަހަރެމެން ބިރުގަންނަނީ މާމަދަރިން ވެސް މިކަމާ ކުރިމަތިލާނެތީ" އެވެ.

ލުބުނާނަށް އިސްރާއީލުން ދިން ހަމަލާތަކާ ގުޅިގެން އިގިރޭސި މިކަހަލަ އެތައް އާއިލާއަކަށް ވޭނާ ކެކުޅުން ލިބޭއިރު ބޭރޫތުގެ އާއްމު ރައްޔިތުން ތިބޭނެ ހާލަތު ހިތްމައްޗަށް ގެންނަންވެސް ދައްޗެވެ. ހީތުރޯ އެއަރޕޯޓްގައި ހުރި އިގިރޭސި އެހެން ރައްޔިތަކު ބުނިގޮތުގައި ގައުމަކަށް ވީތީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ސަރުކާރުން ވެސް ލުބުނާނުގެ އިންސާނީ ހާލަތަށް ރިއާޔަތްކޮށް އިޒްރޭލްގެ އަނިޔާވެރިކަން ހުއްޓުވުމަށް އެދޭކަމަށެވެ. 

އިސްރާއީލުން ބުނަނީ ހިޒްބުއްލާގެ ކޮމާންޑަރުންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން "ސީދާ" ހަމަލާތަކެއްގައި ލުބުނާނުގެ ދެކުނަށް ބޮން އަޅަމުންދާ ކަމަށެވެ. އެއީ 7 އޮކްޓޯބަރުގައި ހަމާސްއިން ދިން ހަމަލާތަކަށް ފަހު ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް ދިން ރޮކެޓް ހަމަލާތަކުގެ ރައްދުގެ ގޮތުގައި އެ ޖަމާއަތާ ދެކޮޅަށް ދޭ ހަމަލާތަކެއް ކަމަށެވެ.

އިސްރާއީލުން އެއީ "ސީދާ" ހަމަލާއެއް ކަމަށް ފާހަގަކުރިއިރު، ލުބުނާނުގެ ހެލްތު މިނިސްޓްރީން ބުނެފައި ވަނީ މަދުވެގެން ހަ މީހަކު މަރުވެ 91 މީހަކު ޒަހަމް ވެފައިވާ ކަމަށެވެ. ބެއިރޫތަށް އިސްރާއީލުން ދިން ހަމަލާތަކުގައި އީރާނުގެ ރިވޮލިއުޝަނަރީ ގާޑްގެ ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑަރު އައްބާސް ނިލްފުރޫޝާން ވެސް މަރުވެފައިވާ ކަމަށް އީރާނުގެ ދައުލަތުގެ މީޑިއާތަކުން ބުނެއެވެ.

ސޮކޮޓްރާ ނުވަތަ ސަޤަތުރީ އަކީ އިންޑިއާ ކަނޑުގައި އޮންނަ ޔަމަނުގެ ޖަޒީރާއެކެވެ. ގުޑާފޫއީ ޗެނަލާއި އަރަބި ކަނޑާ ދެމެދުގައި އަދި ބޮޑެތި ބޯޓުފަހަރު ދަތުރުކުރާ މަގުތަކާ ކައިރީގައި އޮންނަ ސޮކޮޓްރާ އަކީ ސޮކޮޓްރާ ޖަޒީރާގެ ހަ ޖަޒީރާގެ ތެރެއިން އެންމެ ބޮޑު ޖަޒީރާ އެވެ. 

ސޮކޮޓްރާ ޖަޒީރާއަކީ މުޅި ސޮކޮޓްރާ އާކިޕިލަޖީ ބިމުގެ ގާތްގަނޑަކަށް %95 ތަމްސީލުކުރާ ޖަޒީރާއެކެވެ. ސޮކޮޓްރާ އޮންނަނީ އަރަބި ބައްރުގެ ދެކުނުން 380 ކިލޯމީޓަރު (205 ނޯޓިކަލް މޭލު) ދުރުގައި ސޯމާލިއާގެ އިރުމަތީގައި 240 ކިލޯމީޓަރު (130 ނޯޓިކަލް މޭލު) ދުރުގައެވެ. ސޮކޮޓްރާއަކީ ޖިއޮގްރަފީގޮތުން އެފްރިކާގެ ބައެކެވެ.

ސޮކްޓްރާ އަކީ އެކަހެރި އަދި ގިނަ އަދަދެއްގެ އެންޑެމިކް ސްޕީޝިސްތައް ދިރިއުޅޭ ޖަޒީރާއެކެވެ. އެތާނގެ ގަސްގަހާގެހީގެ ދިރިމުގެ ތިންބައިކުޅަ އެއްބަޔާ ގާތަށް ހުންނަނީ އެންޑެމިކް ގަސްގަހާގެއްސެވެ. ސޮކޮޓްރާއަކީ ދުނިޔޭގެ ބިމުގެ ދިރުމާ އެންމެ ބީރައްޓެހި ގޮތަކަށް ފެންނަ މުޅިދުނިޔޭންވެސް ފެންނަ ތަން ކަމަށް ސިފަވެއެވެ. ސޮކޮޓްރާ ޖަޒީރާގެ ދިގުމިނަކީ 132 ކިލޯމީޓަރު (82 މޭލު) އެވެ. އެންމެ ފުޅާމިނުގައި ހުންނަނީ 42 ކިލޯމީޓަރު (26 މޭލު) އެވެ. ސޮކޮޓްރާއަކީ ދުނިޔޭގެ ތަރިކައެއްގެ ގޮތުގައި 2008 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ޔުނެސްކޯއިން ހަދާފައިވާ ރަށެކެވެ.  

ސޮކޮޓްރާއަށް ވަނަމެއްގެ ގޮތުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ "އޭލިއަން އައިލެންޑް" އެވެ. ސޮކޮޓްރާއަށް "އޭލިޔަން އައިލެންޑް"ގެ ނަމުން ނަން ލިބިފައިވަނީ އެތާނގެ  ގަސްގަހާގެހީގެ ދިރުމުގެ އާއދަޔާ ހިލާފުކަމުންނެވެ. ސޮކޮޓްރާގައި 825 ވައްތަރެއްގެ ގަސްގަހާގެހި ހުރެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން 307 ވައްތަރަކީ ހަމައެކަނި ސްކޮޓްރާއަށް ނިސްބަތްވާ ބާވަތްތަކެވެ. ސްކޮޓްރާ ނޫން އެހެން އެއްވެސް ތާކުން އެބާވަތުގެ ގަސް ގަހެއް ނުފެނެއެވެ.

އާދަޔާ ހިލާފު އެހުރިހާ ގަހުގެ ތެރެއިންވެސް އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއްގަހަކީ "ޑްރެގަންސް ބްލަޑް ޓްރީ" އެވެ. ޑްރެގަންސް ބްލަޑް ޓްރީއަކީ ގަހުގެ އަފިތަކުގެ އެތެރޭގައި ހިނގަހިނގާ ހުންނަ ދިޔަ ލޭ ރަތްކުލައިގައި ހުންނަ ގަތާލެވިފައިވާ ހަތާގަޑެއްހެން ފެތުރިފައި އޮންނަ ހިޔާގަނޑެއް ފަދަ ގަހެކެވެ.

ސޮކޮޓްރާއިން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ އާދަޔާ ހިލާފު އަނެއް ބާވަތެއްގެ ގަހަކީ "ބޮޓަލް ޓްރީ"އެވެ. ބޮޓަލް ޓްރީއަކީ ބޮޑު ބޮތްކެއް ނުވަތަ ފުޅިއެއްގެ ބައްޓަމަށް ހެދިފައި ހުންނަ ފިޔާތޮށި ކުލައިގެ މާއަޅާ ގަހެކެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ހަނަފަސް ހާލަތަށް ހޭނިފައިވާ އެންޑަމިކް ކިއުކަންބާއާއި ސްކޮޓްރަން އަނބު ފާހަގަ ވެއެވެ. 

ސޮކޮޓްރާގެ ޖަނަވާރު ތަކަކީވެސް އެތާނގެ ގަސްގަހާގެއްސާއި އެއްގޮތަށް ތަފާތު ޖަނަވާރު ތަކެކެވެ. މި ޖަޒީރާގައި ގިނަ ބާވަތްތަކެއް ޖަނަވާރު އުޅެއެވެ. ދިރުމެއް ހުރި ފިޔަތަކެއް ހުންނަ ސޮކޮޓްރާ ސަންބަރޑް އާއި ސޮކޮޓްރާ ސްޕަރޯ އަކީ މިތަނުން ފެންނަ ދޫނިތަކުގެ ކުޑަ މިސާލެކެވެ. ސޮކޮޓްރަން ޗެމެލިއަން އާއި އެތާނގެ ތަފާތު އިކޯސިސްޓަމަށް ހޭނިފައިވާ ބައެއް ވައްތަރުގެ ބޮނޑު ފަދަ ސޫފިތައް ވެސް އެ ޖަޒީރާގައި އުޅެއެވެ.

ސޮކޮޓްރާގެ ޝައުގުވެރި ކަމަކީ ސޮކޮޓްރާގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގައި އުޅޭ ޒާތުގެ ވާ ފިޔަވައި އެއްވެސް އެހެން ބާވަތެއްގެ ވާލެއް ނޫޅެއެވެ. ޝިކާރަކުރާ ބޮޑެތި ޖަނަވާރުތައް ނެތުމުން އެހެން ބާވަތްތަކުގެ ޖަނަވާރުތައް އާދަޔާ ހިލާފު ގޮތްގޮތަށް އުފެދުމުގެ ފުރުސަތު އެތަނުގައި ވަނީ ލިބިފައެވެ. ސޮކޮޓްރާ ޖަޒީރާގައި ވެލީގެ ގޮނޑުދޮށްތަކާއި ހިރިގަލުގެ ފުނިވަރުތައް ހުންނަ ތަފާތު ގުދުރަތީ މާހައުލު ތަކެއް އެރަށަށް ލިބިފައިވެއެވެ. ސޮކޮޓްރާގައ އެކި ބާވަތްތަކުގެ ޖަނަވާރުތަކަށް ތަފާތު ދިރިއުޅުމުގެ ހާލަތު ލިބިދެއެވެ. 

ސޮކްޓރާގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ހޮހަޅަ ކަމުގައިވާ ހޮކް ހޮހަޅަ އެތައް މޭލު ދުރަށް ދެމިގެން ގޮސްފައިވެއެވެ. ސްކޮޓްރާގެ ޓޮޕޮގްރަފީ ސިފަވަނީ ވަރުގަދަ ފަރުބަދަތަކާއި ފުޅާ ހޮހަޅަތަކާއި ޓާކިޝް ފެންގަނޑަކަށް ދައުރުވާ ހުދު ވެލިގަނޑުތަކެއް އެކުލެވިގެންވާ ތަނެއް ގޮތަށެވެ. ސޮކޮޓްރާގެ ބިމުގެ މަންޒަރުތައް ފެންނަނީ އޭގެ ގަސް ގަހާ ގެއްސާއި ޖަނަވާރުތަކާ އެއްވަރަށް ދުނިޔެއާއި ބީރައްޓެހިކޮށެވެ. ސޮކޮޓްރާގެ އާދަޔާ ހިލާފުކަމުން އެތަން ސިފަ ވަނީ ހަގީގީ ދުނިޔެއަށް ވުރެ ބޮޑަށް ފުރިހަމަ ފެންޓަސީ ނޮވެލްއެއް ގޮތަށެވެ. 

ނޯޓް: ސޮކޮޓްރާ އަށް އިހުޒަމާނުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކިޔާ އުޅުނީ ސުއްކަތުރާ އެވެ.

އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރިއްޔާއިން ވަނީ ގާޒާގެ 80 އިންސައްތައަށް ވުރެ ގިނަ ސަރަހައްދު ހުސްކުރުމަށް އަންގާފައެވެ. މި އަމުރާއި އެކު ރަހުމެއްނެތި ފަލަސްތީނުގެ މައުސޫމް ރައްޔިތުން ގަތުލް ކުރަމުންދާއިރު، އިޒްރޭލުން ކަނޑައަޅާފައިވާ "ނޯ ޒޯން" ގެ ދަށުން ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުން ތިބީ ދާނެތަނެއް ނެތިފައެވެ.

ފަލަސްތީނުގެ ފެކްޝަންތަކުން މިހާރުވަނީ ގާއްޒާގެ ކޮންޓްރޯލް ދެމެހެއްޓުމަށް އަމާޒު ހިފާފައެވެ. އިޒްރޭލުން ފަލަސްތީނާއި ދެކޮޅަށް ކުރިއަށް ގެންދާ 9 މަސް ދުވަހުގެ ފަނާކުރަނިވި ހަނގުރާމަ ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށްޓަކައި"ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ" އެއްބަސްވުމެއްގަ ސޮއި ކުރުމަށް މިހާރު ވަނީ ނިންމާފައެވެ.

ފަތަހަ ޖަމާއަތާއި ހަމާސް އިސްކޮށް އޮވެ ފަލަސްތީނުގެ 14 ޖަމާއަތަކުން ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ އެއްބަސްވުމަކަށް އައީ 3 ދުވަހުގެ މަޝްވަރާތަކަކަށް ފަހުގައެވެ. ފަލަސްތީނުގެ ޖަމާއަތްތަކުގެ މެދުގައި އެއްބަސްވުމަކަށް އައީ ޗައިނާގެ ބޭޖިންގައެވެ. މަޝްވަރާތަކުގެ މެދުވެރިއެއްގެ ދައުރު އަދާ ކުރަމުން ދަނީ ޗައިނާއިންނެވެ.

އިޒްރޭލުން ގާޒާއާ ދެކޮޅަށް ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިގައި 39090 މީހުން ޝަހީދުވެ، 90،147 މީހުން ޒަހަމްވެފައިވެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ގިނައީ މައުސޫމް ކުޑަކުދިންނާއި އަންހެނުންނެވެ.

އާބާދީ އިތުރުވުމަށްފަހު ދަށަށް ދާން ފަށާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭއިރު، މި ގަރުނު ނިމޭއިރު މަޑުމަޑުން 10.2 ބިލިއަނަށް ވެއްޓޭނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ.

ޗައިނާ އާއި ޖަޕާން ހިމެނޭހެން 63 ގައުމެއްގައި 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރިން އާބާދީ ބޮޑުތަން އިތުރުވެގެން ގޮސްފައިވާއިރު، އިންޑިއާ އާއި އެމެރިކާ ފަދަ ގައުމުތަކަކީ ގަރުނުގެ މެދުތެރޭގައި ނުވަތަ 2100 ވަނަ އަހަރު ފަހުން އާބާދީ އިތުރުވާނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ 126 ގައުމެއްގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ތަންތަނެވެ.

ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކަމަކީ ކޮންމެ ހަތަރު މީހަކުން އެކަކު ދިރިއުޅެނީ މިހާރުވެސް އާބާދީ އާދަޔާ ހިލާފަށް އިތުރުވެގެން ގޮސްފައިވާ ގައުމެއްގައެވެ.

މި ހޯދުންތަކުން، ބުރާސްފަތި ދުވަހު އދ އިން ނެރުނު "ދުނިޔޭގެ އާބާދީގެ ކުރިމަގު 2024" ރިޕޯޓުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ގާތްގަނޑަކަށް ހުރިހާ ގައުމެއްގައި ވެސް އުމުރުގެ މުއްދަތު ނުވަތަ ލައިފް އެކްސްޕެކްޓެންސީ ކޯވިޑްގެ ކުރިން އޮތް ލެވެލް އަށް އަނބުރާ އައިސްފައިވާ ގޮތަށްވެސް އަލިއަޅުވާލައިފައިވެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ އާބާދީ އާދަޔާ ހިލާފަށް މަތިވަމުން ދާއިރު ރާއްޖޭގެ އާބާދީ އޮތީ ދަށަށް ޖަހާފައެވެ. އުފަންވާ އާބާދީ މަދުވުމުން މުސްކުޅިންގެ އާބާދީ އިތުރުވެ މަސައްކަތް ކުރާ އުމުރުގެ އާބާދީ ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށްވުމުގެ ބިރު ރާއްޖެއަށް އެބައޮތެވެ. 

ގައްޒާގައި ގެދޮރު ގެއްލިފައިވާ މީހުންގެ ޖުމްލަ އަދަދު 1.9 މިލިއަނަށް އަރާފައިވާ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭތީ، ދެކުނުގެ ސިޓީއެއް ކަމަށްވާ ހާން ޔޫނިސްގެ ކައިރީގައިވާ ސަރަހައްދުތަކުން މީހުން އެ ސަރަހައްދު ދޫކޮށް ދިއުމަށް އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރީޔާއިން އަމުރު ކުރުމުން 250،000 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންނަށް އަސަރުކޮށްފައިވާ ކަމަށް އދ. އިން ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ހިފާފައިވާ ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި އޮންނަ ނޫރު ޝަމްސް ރެފިއުޖީ ކޭމްޕަށް ވެސް އިޒްރޭލުން ދިން ވައިގެ ހަމަލާއެއްގައި ހަތަރު މީހަކު ޝަހީދުވި ފަހުން ފާއިތުވި 24 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި އެ ސަރަހައްދުގައި ޝަހީދުވި ފަލަސްތީނުގެ މީހުންގެ އަދަދު 6 އަށް ވަނީ އަރައިފިއެވެ.

އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިޒްރޭލުން ގައްޒާއާ ދެކޮޅަށް ކުރަމުންދާ ލާއިންސާނީ ހަނގުރާމައިގައި 37،925 މީހުން ޝަހީދުވެ 87،141 މީހުން ޒަހަމްވެފައިވެއެވެ.

އިޒްރޭލުގެ ސިފައިންގެ ރަހުމުކުޑަ ހަމަލާތަކުގެ ސަބަބުން ރަފާހުން ވެސް ރެފިއުޖީންނަށް ރައްކާތެރިކަން ނުލިބި ގިނަ ބަޔަކު ވަނީ ޝަހީދުވެފައެވެ. އެތައް ބަޔަކުވަނީ ރައްކާތެރިތަނެއް ހޯދުމަށް ރާފާހުން ފައިބާފައެވެ.   

އަނެއްކާވެސް އިޒްރޭލުގެ  ޓޭންކްތަކާއި ޑްރޯންތައް ރަފާހުގެ ހުޅަނގު އަވަށްތަކަށް ވަނީ ވަދެގަނެފައެވެ. މިވަދެގަތް ވަދެގަތުމުގައި ހަމަލާތައް އަމާޒުކުރީ ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް އެހީ ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނަށެވެ. އެހީ ފޯރުކޮށްދޭ މީހުންނަށް އަމާޒުކޮށް ދިން ހަމަލާއެއްގައި ފަލަސްތީނުގެ 9 މީހަކު ޝަހީދުވެ، 30 މީހަކު ޒަހަމްވެއްޖެއެވެ.

ގައްޒާގެ ހެލްތު މިނިސްޓްރީން ރިޕޯޓްކުރާ ގޮތުގައި މިދިޔަ 24 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި ދިން ހަމަލާތަކުގައި ފަލަސްތީނުގެ 35 މީހަކު ޝަހީދުވެ، 130 މީހުން ޒަހަމް ވެފައިވެއެވެ.

އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރިއްޔާގެ ތަރުޖަމާނަކު ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި "ހަމާސް އަކީ ފިކުރެއް" އަދި އެ "ފިކުރެއް ނައްތާލެވޭކަށް ނެތް" ކަމަށް ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫ ތަކުރާރުކޮށް ވިދާޅުވެފައިވާ ކަމަށެވެ. އެހެން ކަމުން ހަމާސް ބަލި ކުރެވެންދެން އިޒްރޭލުން ގައްޒާއާ ދެކޮޅަށް ކުރާ ހަނގުރާމަ ނިންމާނުލާނެ ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.

ފަލަސްތީނުގެ ބިމަށް ވެރިވެގަނެ، ނަސްލެއް ނައްތާލުމުގެ ނިޔަތުގައި އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިޒްރޭލުން ގައްޒާއާ ދެކޮޅަށް ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިގައި 37،431 މައުސޫމް ރައްޔިތުން ޝަހީދުވެ، 85،653 މީހުން ޒަހަމްވެފައިވެއެވެ.

ނޫސީރާތުގެ އެއް ފޭލިގެއަކުންވެސް މަދުވެގެން ހަތް މީހަކު މަރުވެފައިވާކަން ކަށަވަރުވެފައިވެއެވެ. އެހެން ވަކި ހަމަލާއެއްގައި ފަސް މީހަކު މަރުވެފައިވާކަން ކަށަވަރުވެފައިވެއެވެ.

ނޫސެއިރާތު ރެފިއުޖީ ކޭމްޕްގައި މި މަހުގެ ކުރީކޮޅުވެސް ގެދޮރު ގެއްލިފައިވާ 274 މީހުން ޝަހީދުކޮށްލާފައިވެއެވެ. އެފަހަރު އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރިއްޔާއިން މަރުގެ އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގީ އެތަނުގައި ބަންދުކޮށްފައި އިޒްރޭލުގެ ހަތަރު އަސީރުން ތިބިކަމަށް ބުނެ އެ މީހުން މިނިވަން ކުރުމުގެ ނަމުގައެވެ.

އަދުގެ އުސްއަލި:

• ފަލަސްތީނުގެ މީޑިއާތަކުން ރިޕޯޓްކުރާ ގޮތުގައި ގައްޒާގެ މެދުތެރޭގައި އިޒްރޭލުން ވަރުގަދަ ބޮމުގެ ހަމަލާތަކެއްދީ ނޫސީރާތު ރެފިއުޖީ ކޭމްޕަށް ވަކިވަކިން ހަމަލާދީ ރޭގަނޑެއްގެ ތެރޭގައި ފަލަސްތީނުގެ 17 މީހަކު ޝަހީދުކޮށްލިއެވެ.
• އިޒްރޭލުގެ ސިފައިން ވަނީ ނާބްލޫސް ކައިރީގައި އޮންނަ ހުޅަނގު އައްސޭރީގެ ހިފާފައިވާ ރަށެއް ކަމަށްވާ ގުސްރާގައި ފަލަސްތީނުގެ ދިހަވަރަކަށް މީހުން ހައްޔަރުކޮށް ބަންދުކޮށް ސުވާލުކޮށްފައެވެ.
• ގައްޒާގައި "ޔަގީނުން ވެސް" އިޒްރޭލުގެ އަސީރުންގެ "ދިހަވަރަކަށް" މީހުން އަދިވެސް ދިރިތިބި ކަމަށް އިޒްރޭލުގެ އިސް މީހަކު އޭއެފްޕީގެ ނޫސް އެޖެންސީއަށް މައުލޫމާތުދިނެވެ.
• ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫގެ ގަނޑުވަރު ބޭރުގައި ހޯމަ ދުވަހުގެ ރޭ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށްކުރި މުޒާހަރާތަކުގައި މަދުވެގެން އަށް މީހަކު ހައްޔަރު ކުރިއެވެ.
• އެމެރިކާގެ ކޮންގްރެސްގައި ހިމެނޭ ދެ ޑިމޮކްރެޓަކު އަންނަނީ އިޒްރޭލަށް ބަރު ހަތިޔާރު ވިއްކުން ހުއްޓުވުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އެމެރިކާގެ ކޮންގްރެސްގައި ހިމެނޭ މި ދެ ޑިމޮކްރެޓުންގެ ޕްރެޝަރާ ހެދި ބައިޑަން ސަރުކާރުން އިޒްރޭލަށް ބަރު ހަތިޔާރު ވިއްކުން ހުއްޓުވުމަށް ތާއީދު ކުރަން އެއްބަސްވެއްޖެކަމަށް ވޮޝިންޓަން ޕޯސްޓް ބުނެފިއެވެ.

ގުސްރާގައި ހިންގި ރޭޑަކީ ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުން އިޒްރޭލުގެ ސިފައިންގެ އަތްދަށަށް ގެންދިއުމަށް އާއްމުކޮށް ދަންވަރު ހިންގާ ހަރަކާތުގެ ތެރެއިން ރޭގައި ހިންގާލި ބައެކެވެ. 

އެގޮތުން އިޒްރޭލުގެ ސިފައިން ގެއެއް ވަށާލާ ޖެރިކޯއިން ދެބެން ހައްޔަރުކޮށްފައިވެއެވެ. އުއްމު ސަފާއިން ފަލަސްތީނުގެ ތިން މީހަކު ހައްޔަރުކުރިއެވެ. ކަފްރު ނިޢުމާއިން ވެސް ފަލަސްތީނު މީހަކު ހައްޔަރު ކޮށްފައިވެއެވެ.

ރާމައްލާ އަވަށުގެ އުތުރުގައި އޮންނަ ސިންޖިލުން ވެސް ފަލަސްތީނުގެ މީހަކު ހައްޔަރުކޮށްފިއެވެ.

އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހު ގައްޒާއާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ފެށި ފަހުން އިސްރާއީލުން ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ހިންގާ ހަރަކާތްތައް ވެސް ވަނީ ވަރުގަދަ ކޮށްފައެވެ. މިހާތަނަށް ހުޅަނގު އައްސޭރިން 9،100 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ވަނީ ބަންދުކޮށްފައެވެ.

ފަލަސްތީން ބަލައިގަންނަ ގައުމުތަކަށް ދަތިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް އިޒްރޭލުގެ ސަރުކާރުން ދަނީ މަޝްވަރާ ކުރަމުންނެވެ. 

އިޒްރޭލުން ހުއްޓުމެއްނެތި ދެމުންދާ ހަމަލާތަކުގައި އާންމުން ދިރިއުޅެމުންދިޔަ އިމާރާތަކަށް ބޮން އެޅުމުގެ ތެރޭގައި އިޒްރޭލުގެ ސިފައިންގެ ބަޔަކުވެސް މަރުވެފައިވާ ކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ބުނެއެވެ. 

އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިޒްރޭލުން ގައްޒާއާ ދެކޮޅަށް ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިގައި 37،337 މީހުން ޝަހީދުވެ 85،299 މީހުން ޒަހަމްވެފައިވެ އެވެ.

• އިޒްރޭލު ސިފައިންގެ ރިޒާވް ޑިވިޝަނެއްގެ ބޭނުން ބޮޑުވެގެން ރިޒާވް ޑިވިޝަނެއް އުފައްދަން އިޒްރޭލުން ނިންމައިފިއެވެ. އުފައްދަން ނިންމީ އިޒްރޭލު ސިފައިންގެ ތެރޭގައި ތިބި ރިޓަޔަރމަންޓް އުމުރުގެ މީހުންގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލެވޭ ރިޒާވް ޑިވިޝަންއެކެވެ.
• ފާއިތުވި 24 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި އިޒްރޭލުން ގައްޒާގެ މެދުތެރެއާއި ދެކުނަށް ދިން ހަމަލާތަކުގައި ފަލަސްތީނުގެ އިތުރު ދިހަ މީހަކު މަރުވެއްޖެއެވެ. މަރުވި މީހުންގެ ތެރޭގައި ފަސް ކުޑަކުދިން ހިމެނެއެވެ.
• ފަލަސްތީން ބަލައިގަންނަ ގައުމުތަކަށް ދަތިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް އިޒްރޭލު ސަރުކާރުން ވިސްނަން ފަށައިފިއެވެ.
• އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރިއްޔާއާއި ހިޒްބުއްލާ އާއި ދެމެދުގެ ހުރަސް ބޯޑަރުގައި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި އަލިފާން ރޯވެދާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ދީފައެވެ.
• ގައްޒާގެ ދެކުނުގައި ހުރި އިމާރާތެއް ގޮއްވާލުމާ ގުޅިގެން އިސްރާއީލުގެ ސިފައިންގެ މީހަކު މަރުވެއްޖެއެވެ.
• އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިސްރާއީލުން ގައްޒާއާ ދެކޮޅަށް ކުރާ ހަނގުރާމައިގައި 37،337 މީހުން މަރުވެ 85،299 މީހުން ޒަހަމްވެފައިވެއެވެ.
• ހަމާސް އިސްވެ އޮވެ ދިން ހަމަލާތަކުގައި އިސްރާއީލުގައި މަރުވި މީހުންގެ އަދަދު 1،139 އަށް އަރާއެވެ. 
• ގައްޒާގައި އަޅުވެތިކޮށްފައިވާ ދިހަވަރަކަށް އިޒްރޭލު މީހުން އަދިވެސް އެބަތިއްބެވެ.
• ރަފާގެ އުތުރުގައި އޮންނަ ހިރްބަތުއަލްއަދާސް ސަރަހައްދުގައި އިސްރާއީލުން ދާދި ދެންމެއަކު ދިން ހަމަލާއެއްގައި އެކަކު މަރުވެ އިތުރު މީހަކު ޒަހަމްވެއްޖެ ކަމަށް ރިޕޯޓް ލިބިއްޖެއެވެ.

ރަފާހުގެ ބޯޑަރު ހިމެނޭ ގޮތަށް ގައްޒާގެ ހުރިހާ ބޯޑަރެއް ހުރަސްކޮށް ގުރުބާންކުރާ ޖަނަވާރުތައް އެތެރެވުން ވަނީ ހުއްޓުވައިފައެވެ. އީދު ދުވަހުގެ ކުރިން ގައްޒާ މީޑިއާ އޮފީހުން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައި ވަނީ އިޒްރޭލުގެ މި މަނާކުރުމަކީ އިންސާނީ ހައްގުތަކާ ސާފުކޮށް ހިލާފުވީ ހިލާފުވުމެއް ކަމަށެވެ. ގުރުބާން ކުރާ ސޫފިތައް އެތެރެވުން ހުއްޓުވުމަކީ އިންސާނީ އަދި އިސްލާމީ އަގުތަކަށް އެއްވެސް އަޅާނުލުމެއް ނެތްކަން އަންގާދޭ ކަމެއް ކަމަށް އެބަޔާނުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

ގުރުބާންކުރާ  ޖަނަވާރުތަކަކީ ބޮޑު އީދުގެ މުހިންމު ބައެއް ކަމަށްވާއިރު ބައިނަލްއަގުވާމީ މުޖުތަމައުން ސީރިއަސްކޮށް ތަދައްހުލުވެ ނަސްލު ނައްތާލުން ހުއްޓުވުމަށާއި މުސްލިމުންގެ ހައްގުތަކާއި އިންސާނީ ހައްގުތަކަށް ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި އަރައިގަތުން ހުއްޓުވަން ޖެހޭކަމަށް ބަޔާނުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.

އިސްލާމްދީނާއި ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގާ މި ޖަރީމާތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގެ ފުރިހަމަ ޒިންމާ އިސްރާއީލާއި އެމެރިކާގެ ވެރިކަމުން އުފުލަންޖެހޭ ކަމަށް ގައްޒާގެ މީޑިއާ އޮފީހުން ބުނެއެވެ. 

އިޒްރޭލުން ގައްޒާގައި ނަސްލުނައްތާލުމުގެ ޖަރީމާ ހިންގަންފެށި ފަހުން ގާތްގަނޑަކަށް 37،300 ފަލަސްތީނު މީހުން ގައްޒާގައި ޝަހީދުވެފައިވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ގިނައީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނެވެ. އަނެއްކޯލުން 85،000 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ޒަހަމްވެފައިވާ ކަމަށް ގައްޒާގެ ސިއްހީ އިދާރާތަކުން ބުނެއެވެ. އިސްރާއީލުގެ ހަނގުރާމައަށް މިވީ އަށް މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އޮތީ ގައްޒާގެ ބޮޑު ސަރަހައްދުތަކެއް ފަނާވެ ކާނާއާއި ސާފު ފެނާއި ބޭސް ފަދަ ތަކެތީގެ ނުރައްކާތެރި ހިސޯރެއްގެ ތެރޭގައެވެ.

ގައްޒާގެ އުތުރުގެ ސިޓީތަކުގައި އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގިތާ މާގިނައިރުތަކެއް ނުވެ ޖަބަލިއާ އާއި ބައިތު ހަނޫން "ޑިޒާސްޓާ އޭރިއާ"ގެ ގޮތުގައި ވަނީ އިއުލާން ކޮށްފައެވެ.

ގައްޒާގެ ސަރުކާރުން ހާމަކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ރަފާހަށް އެހީ ފޯރުކޮށްދިނުން ހުއްޓުވުމުގެ މަސައްކަތް އިޒްރޭލުން ދަނީ ކުރަމުންނެވެ. ބަނޑުހައިހޫނު ކަމުގެ ސަބަބުން މަރުވުމުގެ ނުރައްކާ 3،500 އަށް ވުރެ ގިނަ ކުދިނަށް އެބައޮތެވެ.

އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިޒްރޭލުން ގައްޒާއަށް ދެމުންދާ  ލާއިންސާނީ އަނިޔާތަކުގައި ފަލަސްތީނުގެ 36،479 މީހުން ޝަހީދުވެ، 82،777 މީހުން ވަނީ ޒަހަމްވެފައިވެއެވެ.

ފަރުބަދަ ގޮވުމުން ދިޔާ އަލިފާން ނުވަތަ ލާވާގެ ރަތް ކޯރުތައް ފެތުރި މަޝްހޫރު ބްލޫ ލެގޫން ޖިއޮތަމަލް ސްޕާ ހުސްކުރަން ޖެހުނެވެ. 

އެންމެ ފަސްވަނަ ގޮވުމުގެ ސަބަބުން އުފެދުނު ވިލާގަނޑު ގާތްގަނޑަކަށް 3.5 ކިލޯމީޓަރުގެ އުސްމިނަށް އަރައިގެން ދިޔައެވެ. އޭގެ ސަބަބުން 1 ކިލޯމީޓަރަށް ވުރެ ދިގު ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ފިޝަރެއް އުފެދި ކަމަށް އައިސްލޭންޑުގެ މޫސުމާއި ބެހޭ އިދާރާއިން ބުނެފައިވެއެވެ.

އަލިފާން ފަރުބަދަ ގޮވުމުގެ ސަބަބުން ބުދަ ދުވަހު އެ ސަރަހައްދުގެ ފެސިލިޓީތައް ހުސްކޮށްފައިވާ ކަމަށް އައިސްލޭންޑްގެ އެންމެ ބޮޑު ޓޫރިސްޓް އެޓްރެކްޝަން ކަމަށްވާ ބްލޫ ލެގޫން އިން ބުންޏެވެ.

30،000 މީހުންނަށް ކަރަންޓާއި ފެން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ހުންނަ އިންޖީނުގެއެއް ހުންނަ ސަރަހައްދެއް ކަމަށްވާ ސްވަރސެންގީގެ ތިރީގައިވާ އަލިފާނުގެ ކޯރުތައް ގާތްގަނޑަކަށް 20 މިލިއަން ކިއުބިކް މީޓަރު (26 މިލިއަން ކިއުބިކް ޔާޑް) ގެ ސަރަހައްދަކަށް ޖަމާވެ ފެތުރިފައިވާ ކަމަށް ބުންޏެވެ.

ގޮވި އަލިފާން ފަރުބަދައާއި ކައިރި ސަރަހައްދެއްގައި އޮންނަ ގްރިންޑަވިކް ޓައުންގެ 4000 މީހުންގެ ތެރެއިން ގިނަ މީހުން ވަނީ ނޮވެމްބަރު މަހު ދާއިމަށް އެ ސަރަހައްދު ދޫކޮށް ރައްކާތެރި ހިސާބުތަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ.

މީގެ ތެރޭގައި ގިނައީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނެވެ. މި ހަމަލާގެ ސަބަބުން ބައިނަލްއަޤްވާމީ ދުނިޔޭގައި ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށް ގޮވާލާ ގޮވާލުންތައް އިތުރުވެފައި ވާއިރު، މީހުން ދިރިއުޅޭ އެކި ހިޔާތަކަށް އިޒްރޭލުގެ ސިފައިން ދިން ހަމަލާތަކުގައި މަދުވެގެން 160 މީހުން ޝަހީދު ވެފައިވާ ކަމަށް ފަލަސްތީނުގެ އޮފިޝަލުން ބުނެއެވެ.

އިޒްރޭލުގެ އެންމެ އިސް އަސްކަރީ ޕީޖީ ވަނީ ރަފާހްއަށް ދިން ހަމަލާއަކީ "ވަރަށް ބޮޑު" ހަމަލާއެއް ކަމަށް ސިފަކޮށް، ތަހުގީގެއް ކުރިއަށްދާ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. މީގެ ކުރިން އިޒްރޭލުގެ އަސްކަރިއްޔާއިން ވަނީ ހަމާސްގެ ހަނގުރާމަވެރިންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން ހަމަލާ ދީފައިވާކަން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައެވެ.

އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިޒްރޭލުން ގައްޒާއާ ދެކޮޅަށް ކުރަމުންދާ ހަނގުރާމައިގައި ފަލަސްތީނުގެ 36،050 މީހުން ޝަހީދުވެ، 81،026 މީހުން ވަނީ ޒަހަމްވެފައެވެ.

އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން ހިމެނޭހެން ދިން މި ހަމަލާގެ ފަހުން އަލްޖަޒީރާގެ މުވައްޒަފަކު ބުނި ގޮތުގައި އިޒްރޭލުގެ ސިފައިން ހިފާފައިވާ ހުޅަނގު އައްސޭރީގެ ތޫލްކަރަމްގައި ހުންނަ ނޫރު ޝަމްސް ރެފިއުޖީ ކޭމްޕަށް ވަދެ ފުރާވަރުގެ ކުއްޖަކު ހިމެނޭ ގޮތަށް ފަސް މީހުން ޝަހީދު ކޮށްލާފައިވެއެވެ. 

އިޒްރޭލުގެ ސިފައިން ވަނީ ރަފާއާ އިންވެގެން އޮތް ސަރަހައްދު ތަކަށް އިތުރު ސިފައިން ފޮނުވައިގެން އިރުމަތީ ސަރަހައްދު ތަކުގައި ހުރި ދަނޑުބިންތައް ހަލާކު ކޮށްފައެވެ.

ނަސްލެއް ނައްތާލުމުގެ ނިޔަތުގައި އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން އިޒްރޭލުން ގައްޒާއަށް ދެމުން އަންނަ ހަމަލާތަކުގައި 34،049 މީހުން ޝަހީދުވެ، 76،901 މީހުން ޒަހަމް ވެފައިވެއެވެ.

އެ ކުންފުނީގެ ސަބްސިޑަރީ ކުންފުނި އީވް އިން އުފައްދާ މި މަތިންދާބޯޓު ތަކަކީ ހަ ކަސްޓަމަރުންނަށް ޖާގަ ލިބޭ ކުޑަ ހެލިކޮޕްޓަރެއް ކަހަލަ މަތިންދާބޯޓު ތަކެކެވެ.

އޭގެ ދަތުރެއްގެ އަގަކީ މީހަކަށް 50-100 ޑޮލަރު ކަމަށް ލަފާކުރެވެއެވެ. އީވް އިން ބުނާ ގޮތުގައި މިހާރު ވެސް ގާތްގަނޑަކަށް 3،000 އެއާރ ޓެކްސީގެ އޯޑަރު ވާނެކަމަށެވެ.

އެގޮތުން މިއަހަރު ޕްރޮޓޯޓައިޕްއެއް އެސެމްބްލް ކުރެވޭނެ ކަމަށް އެ މީހުން އުންމީދު ކުރެއެވެ. އެމެރިކާގެ ރެގިއުލޭޓަރުން ދާދި ފަހުން ވަނީ 2025 ވަނަ އަހަރުގެ ކުރީކޮޅު އެއަރ ޓެކްސީތައް އެ ތަނަށް ދަތުރުކުރާނެ ޓައިމްލައިނެއް ވެސް އާންމުކޮށްފައެވެ.

ކަސްޓަމަރުންނަށް މާ އަގުބޮޑު އެއްޗަކަށް ނުވެ، ތޮއްޖެހިފައިވާ ސިޓީތަކުގައި ޓްރެފިކް ތޮއްޖެހުން ކުޑަކުރުމަށް އެހީތެރި ވެދޭނެ އެއްޗެއްކަމަށް މަތިންދާބޯޓު ވެގެން ދާނޭކަމަށް އެ ކުންފުނިން ވަނީ ބުނެފައިއެވެ. އަދި އެއީ މުދާ އުފުލުމުގެ ބަދަލެއްގެ ގޮތުގައި ވެސް ދެކެވިފައިވެއެވެ.

ފުރަތަމަ ފްލައިޓް ތަކުގައި ޕައިލެޓެއް ހުއްޓަސް ފަހުން ސެލްފް ޕައިލެޓް ވެހިކަލްތައް ރޯލްއައުޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް އެ ކުންފުނީގެ ޕްލޭންތަކުގައި އެބަހުއްޓެވެ.

މި އުޅަނދުތަކަކީ %100 ކަރަންޓުން ދުއްވާ އުޅަނދު ތަކަކަށް ވެގެންދާއިރު، އެ އުޅަނދުތަކުން ގޭސް ބޭރު ނުކޮށް ދަތުރުތައް ކުރެވިގެންދާނެވެ.

ސޫދާނުގެ 2،000 ހައްޖުވެރިންގެ ގްރޫޕަކީ ސައުދީ އަރަބިއްޔާއިން ބަނދަރު މެދުވެރިކޮށް ފުރައިގެން ދިޔަ 6،855 ހައްޖުވެރިންގެ ތެރެއިން އެންމެ ފަހު މީހުންނެވެ. 

އިންޓަވިއު ކުރި މީހުން ކިންގްޑަމްގައި ހޭދަކުރި  ދުވަސްވަރު އެމީހުންނަށް ފޯރުކޮށްދިން ހިދުމަތްތަކަށް ތައުރީފު ކުރި ކަމަށް އެސްޕީއޭ އިން އިތުރަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

އެލޮން މާސްކްގެ ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްއާ ވާދަކުރުމުގެ ގޮތުން މި ހަފްތާގައި ތައާރަފްކުރި ދިހަ މިލިއަން ޔޫޒަރުން ހޯދާފައިވާ ޓެކްސްޓް ބެސްޓް އެޕް ތްރެޑްސްއާ ގުޅިގެން ޓްވިޓާއިން ވަނީ މެޓާއާ ދެކޮޅަށް ގާނޫނީ ފިޔަވަޅު އަޅާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ދީފައެވެ.

ޓްވިޓާ ތަމްސީލުކުރާ ވަކީލު އެލެކްސް ސްޕައިރޯ ބުދަ ދުވަހު މެޓާގެ ސީއީއޯ މާކް ޒުކަބާގަށް ފޮނުއްވި ސިޓީއެއްގައި ތުހުމަތުކޮށްފައި ވަނީ ޓްވިޓާގެ ކުރީގެ މުވައްޒަފުން ބޭނުން ކޮއްގެން "ކޮޕީކެޓް" އެޕް އެއްހަދައި ޓްވިޓާގެ ވިޔަފާރީގެ ސިއްރުތަކާއި އެހެނިހެން މައުލޫމާތު ގާނޫނާ ހިލާފަށް ތްރެޑްސް އަން ބޭނުންކުރާ ކަމަށެވެ.

މެޓާގެ ތަރުޖަމާނު އެންޑީ ސްޓޯން ބުރާސްފަތި ދުވަހު ތްރެޑްސްގައި ލިޔެފައިވާ ގޮތުން ތްރެޑްސްގެ އިންޖިނިއަރިން ޓީމުގެ އެއްވެސް މީހަކީ ކުރީގެ ޓްވިޓާ މުވައްޒަފެއް ނޫން ކަމަށެވެ.

މެޓާއާ ދެކޮޅަށް ގާނޫނީ ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ ފުރުސަތު އޮތް ކަމަށް ބުނެ ކުރި ޓްވީޓަކަށް ޖަވާބު ދެއްވަމުން މާސްކް ލިޔުއްވާފައި ވަނީ ވާދަވެރިކަމަކީ ރަނގަޅު ކަމެއް ކަމަށާއި މަކަރުހެދުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެއް ނޫން ކަމަށެވެ.

އިންޓީރިއާ މިނިސްޓަރު ކުރެއްވި ޓްވީޓެއްގައި ވިދާޅުވީ "ބައެއް ޓައުން ހޯލްތަކާއި ސްކޫލްތަކާއި ޕޮލިސް ސްޓޭޝަންތަކުގައި އަލިފާން ރޯކޮށްފައި ވާއިރު އަނެއްބައި ތަންތަނައް ވަނީހަމަލާދީފައި" ކަމައްވެއެވެ.

ޕެރިހުގެ ސަބަރބް ނަންޓެރޭގައި އަންގާރަ ދުވަހު ޓްރެފިކް ހުއްޓުމެއްގެ ތެރޭގައި ފުލުހުން ބަޑިޖަހައި މަރާލި ނައިލް ނަމަކަށް ކިޔާ އުމުރުން 17 އަހަރުގެ ކުއްޖާ މަރުވުމާ ގުޅިގެން ފްރާންސްގެ އާމު ރައްޔިތުން ދަނީ ރުޅިވެރިކަން ފާޅުކުރަމުންނެވެ.

ސާޗް ޓީމުތަކަށް ވަނީ ޓައިޓަން ސަބްމަރސިބަލްގެ އެތިއެތިކޮޅުތައް އުތުރު އެޓްލާންޓިކް ކަނޑުގެ ގާތްގަނޑަކަށް 13،000 ފޫޓު ފުންމިނުން ފެނި ބޯޓުގައި ތިބި މީހުން މަރުވެފައިވާކަން ކަށަވަރުކޮށްދީފައެވެ. މި ހާދިސާ މެދުވެރިވާން ދިމާވި ސަބަބަކަށް ބެލެ ވެނީ "ކެޓަސްޓްރޯފިކް އިމްޕްލޯޝަން" ނުވަތަ ކުދިކުދި އެތިއެތި ކޮތަޅުތަކަށް ބޯޓު ފަޅައިގެން ދިއުމުންނެވެ.

މި ބޯޓުގައި ތިބި ފަސް މީހުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ޓުއާ އޮޕަރޭޓަރުގެ ސީއީއޯ އާއި އިނގިރޭސި ވިޔަފާރިވެރިއަކާއި ފްރާންސްގެ މަޝްހޫރު ޑައިވަރެއްގެ އިތުރުން ޕަކިސާތާނީ ބިލިއަނަރަކާއި އޭނާގެ ދަރިފުޅުއެވެ.

ބީޖޭ އަހްޔޮންގްގެ ހަށިގަނޑު ކެމްބޯޑިއާގެ ވެރިރަށް ފްނޮމްޕެންގެ ބޭރުގައި އެއްލާލާފައި އޮއްވާ ފެނިފައިވަނީ މިދިޔަ ހަފްތާގައެވެ. 

މަރާލިކަމަށް ތުހުމަތުކުރާ ދެމަފިރިން ބުނާ ގޮތުގައި އޭނާގެ ހަށިގަނޑު ދޫކޮށްލީ ސިޓީގައި ހުންނަ އެމީހުންގެ ބިއުޓީ ކްލިނިކުން ފަރުވާ ހޯދަމުން ދަނިކޮށް ކުއްލި ޝޮކަކަށް ގޮސް މަރުވުވުމުންނެވެ.

އެކަމަކު ޕީޖީން ވަނީ އެމީހުންގެ ވާހަކަ ދޮގުކޮށްފައެވެ.

ޕީޖީ އިން ބުނާގޮތުގައި ލައި ވެންޝާއޯ އާއި ކައި ހުއިޖުއާންގެ މައްޗަށް އުފުލާފައިވަނީ "އަނިޔާކުރުމާއެކު މީހަކު މަރާލުމުގެ" ދައުވާ ކަމަށެވެ.

ރިޕޯޓްތައް ބުނާ ގޮތުގައި އޭނާގެ ހަށިގަނޑު ފެނިފައިވަނީ ރަތް ފޮތިގަނޑެއްގައި އޮޅާލައިވަނިކޮށެވެ.

ބީޖޭ އަހިއޮންގް އަކީ ދެކުނު ކޮރެއާގެ ވީޑިއޯ ސްޓްރީމިން ސާވިސްއެއް ކަމަށްވާ އަފްރީކާޓީވީގެ އިންފްލޫއެންސަރެކެވެ. އަދި އޭނާގެ އިންސްޓަގްރާމްގައި 260،000 އަށް ވުރެ ގިނަ ފޮލޯވަރުން ތިބެއެވެ.

އެ ދެމަފިރިންގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތުވެއްޖެ ނަމަ އުމުރަށް ޖަލަށްލުމުގެ ހުކުމެއް އަންނާނެއެވެ.

ސެކިއުރިޓީ ޓްރެކަރ އަކުން ބުނިގޮތުގައި މި ހާދިސާ ހިނގާފައިވަނީ ހޯމަ ދުވަހު ހަތިޔާރުއެޅި ގްރޫޕް " ކޯޑެކޯ" އިން ދިން ހަމަލާއަކާއި ގުޅިގެން ޖުގޫ ސަރަހައްދުގައި ކަމަށެވެ.

ކިވޫ ސެކިއުރިޓީން ބުނިގޮތުގައި މި ހަމަލާއަކީ މިފަދަ ނުރައްކާތެރި ހަމަލައެއް ނުދޭތާ އަހަރަކަށްވުރެ ގިނަ ދުވަސް ވެފައިވަނިކޮށް އެ ސަރަހައްދުގައި ދިން އެންމެ ނުރައްކާތެރި ހަމަލާއެވެ. މި ޤަތުލުއާންމަކީ ހަތިޔާރު އެޅި އެހެން ޖަމާއަތްތަކުން ހިންގި އެކިއެކި އަނިޔާވެރި އަމަލުތަކުގެ ބަދަލު ހިފުމެއް ކަމަށް ވެދާނެކަމަށްވެއެވެ.

މޮނޫސްކޯއިން ވަނީ ތަހުގީގް އަވަސްކޮށް، ކުށްވެރިން އިންސާފުގެ ކުރިމައްޗަށް ގެނައުމަށް ކޮންގޯގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކަށް އިލްތިމާސްކޮށްފައެވެ.

ކޮންގޯ ސަރުކާރުން ވެސް ވަނީ އެ ހަމަލާ ކުށްވެރިކޮށް، އެ ގައުމުގެ ހަތިޔާރު އެޅި ސިފައިން އިޓޫރީގެ ސަލާމަތީ ކަންކަން އަލުން ގާއިމް ކުރުމަށް ވައުދުވެފައި ވާ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ދީފައެވެ.

މައުލޫމާތު ލިބޭގޮތުގައި ގޮތުގައި މޮންޓޯޔާއަށް ޖެހުނު ބައްޔަކީ ކާޑިއޯ ރެސްޕިރޭޓަރީ އެރެސްޓްއެވެ. މީގެސަބަބުން ހަށިގަޑުގެ މަސައްކަތް ކުރުމާއި ނޭވާލުން ލަސްކޮލައެވެ. އެހެންކަމުން ހޮސްޕިޓަލުގެ މުވައްޒަފުންނަށް އޭނާ ވަނީ މަރުވެފަކަން ގަބޫލު ކުރެވުނެވެ.

މޮންޓޯޔާއަށް މިހާރު އަންނަނީ އޭނާ މަރުވެފައިވާ ކަމަށް އިއުލާންކުރި ހޮސްޕިޓަލުގައި ފަރުވާދެމުންނެވެ. އޭނާގެ ދަރިފުޅު ބުނާ ގޮތުގައި އޭނާގެ ހާލު މިހާރު ރަނގަޅެވެ.

ކުއްޖާ ހޭނެތުމުން ފުލައިޓް ވަނީ ބުޑަޕެސްޓްގައި ކުއްލި ގޮތަކަށް ޖައްސާފައެވެ. ބޯޓު ޖެއްސުމާއި އެކު އެއާރޕޯޓްގެ މެޑިކަލް ސާވިސް ސްކްރެމްބްލްކޮށް އެ ތަނަށް ގެންގޮސް އަވަސް ފަރުވާ ދިން ނަމަވެސް ކުއްޖާ ސަލާމަތެއް ނުކުރެވުނެވެ.

މިއާސާރީ އިމާރާތަށް ގާތްގަނޑަކަށް 100 އަހަރު ވެފައިވެއެވެ.

އަލިފާންގަނޑު ފުރަތަމަ ރޯވެފައި ވަނީ ނިއޯ ކްލާސިކަލް، ފަސް ބުރީގެ އިމާރާތުގެ ބިންގަރާހުގައިއެވެ. އަލިފާންގަނޑު ނިއްވައިލެވިފައި ވަނީ ހެނދުނުއެވެ.

އަލިފާނުގެ ހާދިސާ ހިނގަން މެދުވެރިވި ސަބަބާއި ގެއްލުންވީ ކޮން އެއްޗެއްކަން ދެނެގަތުމަށް މިހާރުވަނީ ތަހުގީގު ކުރަން ކަމާބެހޭފަރާތްތަނުން ފަށާފައިއެވެ.

މިހާރު ގައުމީ އާސާރީ ތަނެއްގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ މި އިމާރާތަކީ 1926 ވަނަ އަހަރު ސަގާފީ ނިއޯ ކްލާސިކަލް ސްޓައިލުގައި އުސް ތަނބުތަކެއް ޖަހައިގެން ބިނާކޮށްފައިވާ އިމާރާތެކެވެ.

މި ތުއްތު ފިރިހެން ކުއްޖާ އޮތީ މިސިސިޕީ ކޯރުގެ އައްސޭރީގައި ފޫޅުދަނޑި ހަށިގަނޑުގެ މެދުގައި އޮޅާލައިގެންނެވެ. ތުއްތު ކުއްޖާ މަރުވީ މީހަކު މަރާލުމުގެ ސަބަބުން ކަމަށާއި ނަމަވެސް އޭނާ މަރާލި ގޮތެއް ނޭގޭކަމަށް ދައުވާގައިވެއެވެ. މެޓަރ ހައްޔަރުކޮށްފައިވަނީ 2022 ވަނަ އަހަރުގެ މެއި މަހު ގައެވެ. އޭނާގެ ދަރިފުޅު މަރާލި މައްސަލައިގައި ދެވަނަ ދަރަޖައިގެ މަރުގެ ދެ ދައުވާއެއް އުފުލާފައިވާ ކަމަށް ވެއެވެ.

މެޓަރ އިއުތިރާފުގައި އެއްބަސްވެފައިވާ ގޮތުން އޭނާ ބަލިވެ އިން ވާހަކަ އެއްވެސް މީހެއްގެ ކައިރީގައި ނުބުނެއެވެ. އަދި އެވާހަކަ ފޮރުވިއެވެ. އަދި ދަރިފުޅު ވިހެއުމަށް ފަހު ކުއްޖާ ވުޖޫދަށް އައި ވާހަކަވެސް އަދި އެކަހެރި ގޮނޑުދޮށަކަށް އެއްލާލި ކަމެއް އެއްވެސް މީހަކަށް ނޭގޭނެ ކަމަށް އެއްބަސް ވެފައިވެއެވެ.

މި ދައުވާގެ ލިޔެކިޔުން ތަކުގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި ނޮވެމްބަރު 4، 1999 ގައި ރެޑް ވިންގް ކައިރީގައި އޮންނަ މިސިސިޕީ ކޯރުގެ ލޯވަރ ބޯޓް ހާބަރުގައި އަލަށް އުފަން އަންހެން ކުއްޖަކު މަރުވެފައި އޮއްވާ ފެނުނެވެ. ތަހުގީގު ކުރާ ފަރާތްތަކުން ޑީއެންއޭ މެދުވެރިކޮށް ޓެސްޓު ކޮށްފައި ކަނޑައެޅީ އެ ތުއްތު އަންހެން ކުއްޖާއަކީ ވެސް މެޓަރގެ ދަރިއެއް ކަމަށެވެ. މި ހާދިސާއާ ގުޅިގެން މި ވަގުތު އެއްވެސް އެހެން ދައުވާއެއް އުފުލާފައެއް ނުވެއެވެ.

ތަހުގީގުން އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި މިހާ ގިނަ އަދަދެއްގެ މީހުން މަރުވާން ދިމާވީ ބަނޑުހައި ހޫނުކަމުގައި ދުވަސްތަކެއް ހޭދަ ކުރުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ބެލެވޭ ގޮތުގައި މަރުވެފައިވާ މީހުންނަކީ ކަލްޓެއްގެ ބައިވެރިންތަކެކެވެ. ބަނޑުހައި ހޫނުކަމުގެ ކަލްޓުގެ ވެރިޔާ ކަމަށް ޝައްކު ކުރެވޭ، ޗާރޗް ލީޑަރު ޕޯލް މެކެންޒީ މިވަގުތު ހުރީ ފުލުހުންގެ ބަންދުގައިއެވެ. އޭނާ ކޯޓަށް ހާޒިރުވުމުގެ އަމުރު ވަނީ ނެރެފައިއެވެ. 

ހަމަސްވުމުން އެބޯޝަން މަނާކުރާ ބިލު ފްލޮރިޑާގެ ރިޕަބްލިކަން ޕާޓީ އިސްވެ އޮވެ ހައުސް އޮފް ރެޕްރެޒެންޓޭޓިވްސް އިން މި ދިޔަ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ފާސްކުރިތާ ކުޑަ އިރުކޮޅެއް ފަހުން ފްލޮރިޑާގެ ގަވަރނަރު ޑިސަންޓިސް ވަނީ ބުރާސްފަތި ދުވަހުގެ ރޭ އެ ބިލުގައި ސޮއިކުރައްވާފައެވެ. ފްލޮރިޑާ ސްޓޭޓްގެ ރައްޔިތުންގެ ފުރާނައަށާއި އާއިލާއަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުމަކީ ފަހުރުވެރިވާ ކަމެއް ކަމަށް ގަވަރުނަރު ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. އަދި އެ ގާނޫނުގެ ސަބަބުން އިންސާނީ ދިރިއުޅުމުގެ ކަރާމާތް ދިފާއުކޮށް ފްލޮރިޑާ އަކީ އާއިލާއަށް ތާއީދު ކުރާ ސްޓޭޓަކަށް ބަދަލުވެގެންދާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ރިޕަބްލިކަން ޕާޓީ ފަރާތްތަކުން ބުނާގޮތުގައި މާބަނޑުކަން ގިނަ އަންހެނުންނަށް ހަ ހަފުތާ ކުރިން އެނގޭ ކަމަށެވެ. ސްޓޭޓް ސެނެޓުން މި ބިލް ފާސްކޮށްފައި ވަނީ އޭޕްރީލް މަހުގެ 3 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. މި ގާނޫނަށް އަމަލު ކުރަން ފަށާނީ މިހާރު އޮތް 15 ހަފުތާގެ ސަސްޕެންޝަނަށް އޮތް ގާނޫނީ ގޮންޖެހުމަކާ މެދު ކޯޓަކުން ހުކުމް ކޮށްގެންނެވެ.

ގަވަރނަރ ޑިސަންޓިސް މި ބިލުގައި ސޮއިކުރެއްވިތާ ކުޑަ އިރުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ފްލޮރިޑާ އެލަޔަންސް އޮފް ޕްލޭންޑް ޕޭރެންޓްހޫޑް އެފިލިއޭޓްސް އިން ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ރޭޕް ނުވަތަ އިންސެސްޓް ކުރުމުން އެބޯޝަން މަނާކުރުމުން "ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ ބަލި މީހުންނަށް އެދެވިގެންވާ ވަސީލަތެއް" ނުލިބޭނެ ކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.

ހަ ހަފުތާގެ އާ އެބޯޝަން ގާނޫނުގެ ނަސީބު އަދިވެސް ބިނާވެފައި ވަނީ ފްލޮރިޑާގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ އެހެން ހުކުމެއްގެ މައްޗަށެވެ. އެބޯޝަން މަނާކުރާ ގާނޫނާ ގުޅިގެން ފްލޮރިޑާގެ އެންމެ މަތީ ކޯޓުގައި މިހާރު ކުރިއަށް ދަނީ އެބޯޝަން ކްލިނިކްތަކުން އެ ސްޓޭޓުގައި 15 ހަފުތާގެ މުއްދަތައްމަނާކޮށްފައި  އޮތް ގޮންޖެހުމުގެ އަޑުއެހުމެވެ. 

ޔުނިވަރސިޓީއަށް ބަޑީގެ ހަމަލާތައް ދޭން ފަށާފައިވަނީ މިޝިގަން ގަޑިން ހޯމަދުވަހުގެ ރޭ 8 ޖެހިއިރެވެ. އެއީ ރާއްޖޭ ގަޑިން މިއަދު ހެނދުނު 6 ޖެހި އިރެވެ. ހާދިސާގައި ޒަހަމްވީ ފަސް މީހުންނަށް މިހާރު ހޮސްޕިޓަލުގައި ދަނީ ފަރުވާ ދެމުންނެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް މީހުންގެ ހާލު ސީރިއަސް ކަމަށްވެއެވެ.

ހަމަލާދިން މީހާ ފިލާފައިވާތީ އެމީހާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ފުލުހުން ކުރިއެވެ. ފުލުހުން އެމީހާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައިރު އެ ސަރަހައްދު ގައި ދިރި އުޅޭ މީހުން ބޭރަށް ނުނިކުތުމަށާއި ރައްކާތެރިވެ ތިބުމަށް އިރުޝާދު ދިނެވެ. ފުލުހުން އެމީހާ ހޯދުމަށް ކުރި މަސައްކަތުން އެމީހާ ފެނުއިރު އެމީހާ އޮތީ ޔުނިވާސިޓީ ކެމްޕަސްގެ ބޭރުގައި މަރުވެފައެވެ. ފުލުހުން ބުނާ ގޮތުގައި ހަމަލާދިން މީހާ މަރުވެފައި ވަނީ އަމިއްލައަށް ގަޔަށް ބަޑި ޖަހައިގެންނެވެ. 

ހަމަލާތައް އޭނާ ދީފައިވަނީ ކީއްވެ ކަމެއް އަދި ފުލުހުންގެ ތަހުގީގަކަށް ނޭގެއެވެ. ތަންތަނަށް ބަޑިޖަހާ މީހުން މެރުމާއި ޒަހަމު ކުރުމަކީ އެމެރިކާގައި ވަރަށް ގިނައިން ހިނގާ ކަމެކެވެ. ހުސްވި އަހަރު ވެސް އެމެރިކާގައި މިފަދަ 648 ހަމަލާ ރިޕޯޓް ކޮށްފައިވާ ކަމަށްވެއެވެ.