އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަން ނިމުނުއިރު ރާއްޖޭގެ ރިޒާވްގައި ދެ ހަފްތާގެ ކާޑް ގަންނާނެހާ ފައިސާ ނެތްނަމަ މުއިއްޒު ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ މަހު ރާއްޖެއަށް ކާޑުގަތީ އަޒާނުމެން ޗާލީ ތުއްތު ބުނާ ކަހަލަ އެއްޗެހި ބާލައިގެން ހެއްޔެވެ. ނޫނީ މަތިން ދޮލަނގު ބާވާލެއްވީ ހެއްޔެވެ. 

ކަޅުދިގު ހޮޅިވެރިކަމުގައި ދޮގު ވިއްކޭނީ ވަކިވަރަކަށެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑު ތެދެއް އަޒާނު ހެއްޖަސް ގަބޫލުކުރާނެ މީހަކު ދާދި މަދެވެ. މޮޔައެއްގެ އަތަށް ކަނޑިއެއް ލިބިގެން ހޫރާ ނެގުމަކުން ކައިރިއަށް ގޮސް އަމިއްލައަށް ކަތިވާކަށް މީހަކު ނޫޅެއެވެ. 

ރައްޔިތުން ނިކުމެ މޮޔަމީހާ އަތުން ކަނޑި އަތުލާ މަންޒަރު ދެކޭކަށް އަޒާނަކަށް ފަސޭހައެއް ނުވާނެއެވެ. ތުރުތުރު އަޅާނެއެވެ. މޮޔަ ގޮވޭނެއެވެ. ބަޔަކު ހައްލައިލެވޭތޯ މަތިމައްޗަށް ދޮގު ހެދޭނެއެވެ.

އަމިއްލަ ކަރަށް ދަންމަޅި އަމިއްލައަށް މަހާލައިގެން އެއީ އެންމެ މޮޅުގޮތް ކަމަށް ދެކިގެން ހުންނަ މަރުމޯލަކަށް ވަކިވާނީ ކޮން ތަންދޮރެއް ހެއްޔެވެ. ތިޔަށްވުރެ ވަކީން ބޮޑަށް ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ގެއްލުނު ބަޔަކު މި ގައުމުގައި ވެރިކަމެއް ނުކުރެއެވެ. 

ފިރުއައުނަށް ސަނާކިޔާ އެއްކައުވަންތަ ކުރުރުވަންވެސް ތިޔަފާޑުގެ ބައިގަނޑެއް އުޅުނެވެ. ހިޓްލަރާއި ޕީނަޗޭއާއި މުގާބޭ ގާތުގައިވެސް ތިޔަހެން ބަޔަކު ތިއްބެވެ. ގޮޓަބަޔާ އާއި ހަސީނާ ވެސް ތިޔަ ފާޑަށް ފުއްޕިއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ބާރަކީ ތިޔަކިޔާ ކުރީސަރުކާރު ލަވައަކުން ކަނޑުވާލެވޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ ފަޅިއަކީ ގައުމުގެ ބޮޑު އާބާދީގެ ފަޅިއެވެ. މަހު އެއްޗެތިކޮޅު ލިބޭ ގުނބޯލުންގެ ފަޅިއެއް ނޫނެވެ. 

ދެހަފްތާ ކާޑޭ ކުރީ ސަރުކާރޭ ދަރަންޏޭ އަލަމްގިރިއޭ ރޯޔަލް ރޭޕޭ ނޮވެމްބަރ ތިނެކޭ ކިޔައިގެން ޗިޕްޖަހައިގެން ޖައްބާރުކަން ދެމެހެއްޓިދާނެ ކަމަށް ހީނުކުރާށެވެ. މޮޅު ވާހަކަ ދައްކައިގެން ވައިނޮޅީގައި ދަތް އަޅައިގެން ތިބެވޭނެ ކަމަށް ހީނުކުރާށެވެ. 

މުއިއްޒުގެ ވެރިކަން ނިމެންދެން ރައީސް ސޯލިހު ބަހައްޓާނީ ޖަލުގައިކަމަށް އަދުރޭމެން ބުނަން ފަށައިފިއެވެ. ފެންނަން އޮތް ކުށެއް ސާބިތުވި ހުކުމެއް ނެތިއެވެ. 

ރަށްރަށުގެ ނިކަމެތި އެތައް ރައްޔިތަކަށް ރަށުގައި ތިބެގެން އަދާ ކުރާނެ ވަޒީފާ ހޯދާދީފާ ތިބުމުން މިހަރު ވަޒީފާ ދީފައި ތިބި މީހުން ވަޒީފާތަކުން ވަކިކުރަން އޮތީ ނިންމާފައެވެ. އެވާހަކަ ފާޅުގައި އެބަބުނެއެވެ. 

އެސްއޯއީ ތަކުގެ ޕްރަމޯޝަނަށާއި ރާއްޖޭގެ ނޫސްވެރިކަން ކުރިއެރުވުމަށް އެހީތެރިވުމުގެ ގޮތުން އެތައް ނޫހަކަށް ދީފައިވާ އިސްތިހާރާއި ސްޕޮންސަރ ހުއްޓާލާ ނޫސްވެރިންނަށް މުސާރަ ދެވޭނެ މަގު ބަންދުކޮށް ނޫސްތައް ހުއްޓުވާލާން އޮތީ ކަނޑައަޅާފައެވެ.. 

ވަކިވަކި މީހުން ފާހަގަކޮށް ބަދަލު ހިފުމުގެ ގޮތުން ދަތިކުރުމުގެ ފިޔަވަޅުތައް އަޅާނެ ކަމަށް އެބަބުނެއެވެ. ވަކިވަކި މީހުން ސިޔާސީ ގޮތުން ބަދަލު ހިފުމަށާޓކާ ހައްޔަރުކޮށް އަދަބު ދޭނެ ކަމަށް އެބަބުނެއެވެ.

ދީފައިވާ ފުލެޓްތަކާ ގޯތިތައް ދިން މީހުންގެ އަތުން ވަކިކުރާނެ ކަމަށް އެބަބުނެއެވެ. ކުދި ރަށްރަށަށް ކަންތައް ކޮށްދިނުން ހުއްޓާލާ އެރަށްތައް ފަޅުކުރުމަށް އޮތީ ރާވާފައެވެ.

ޑރ. މުއިއްޒު ރައީސްބކަމުގެ ހުވާ ކުރައްވަނީ ހުޅުވާލައިގެން ބޭއްވި ޝަރީއަތެއްގައި ދިފާއު ނުވެވިގެން ކުރި ކޯޓު ހުކުމުން ކުރީގެ ރައީސް ޔާމިނު ވަގުތުން މިނިވަންކޮށްފަ ކަމަށްވެސް އެބަބުނެއެވެ. 

އަދި މިއުޅެނީ ވެރިކަން ނުލިބިއެވެ. ދެވަނަ ބުރުގައި ލިބޭނެ ކަމެއްވެސް އެނގެނީއެއް ނޫނެވެ. މިހާ އަވަހަށް ބަދަލު ހިފުމާ އަނިޔާވެރިކަން އެތިބީ އިސްކޮށްގެންނެވެ. 

ޓްރަމްޕް އެ މޭރުމުން ފާޑު ވިދާޅުވީ މިއީ، އެމެރިކާގައި ރައީސް ކަމުގެ މަގާމު ފުރުއްވާފައިވާ ބޭފުޅެއްގެ މައްޗަށް ޖިނާޢީ ދައުވާއެއް އުފުލާފައިވާ ފުރަތަމަ ފަހަރު ކަމުގައިވާތީއެވެ. ޓްރަމްޕުގެ މައްޗަށް ދައުވާ ކޮށްފައި ވަނީ މަޢުލޫމާތުތަކެއް ސިއްރުކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި މީހަކަށް ރިޝްވަތުގެ ފައިސާ ދީ، 2016 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނުފޫޒު ފޯރުވަން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ކުށުގެ ތުހުމަތުގައެވެ.

"މިއީ ދުވަހެއްގެ ކޮޅުން ވެސް އެމެރިކާގައި ހިނގައިފާނެ ފަދަ ކަމެއް ކަމަށް އަހުރެން ދުވަހަކު ވެސް ހިތަކަށް ނާރާ. އަހަރެންގެ ހަމައެކަނި ކުށަކީ މި ގައުމު (އެމެރިކާ) ހަލާކުގެ މަގުން ސަލާމަތް ކުރަން ގަދައަޅައި މަސައްކަތް ކުރުން. މި ގައުމު ނެތިކޮށްލަން އުޅޭ ބަޔެއްގެ ކިބައިން ގައުމު ސަލާމަތް ކުރަން ތެދުވުން. އިތުރު ކުށެއް ނުކުރަން. އަހުރެންނާ ދެކޮޅަށް އުފުލާފައިވާ ދައުވާއަކީ ގައުމަށް ލިބުނު ހިތްދަތިކަމެއް،" ތާއީދުކުރާ މީހުންނާ ބައްދަލުކޮށް ފްލޮރިޑާގައި ޓްރަމްޕް ވިދާޅުވިއެވެ.

އުފުލާފައިވާ ދަޢުވާތަކަށް އޭނާ އިންކާރު ކުރައްވަމުން މިއީ، އެމެރިކާގެ ތާރީހުގައި ވެސް އެ ގައުމަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ އަނދިރި އަދި ހިތްދަތި ވަގުތުކޮޅުކަމަށް ވިޔަސް އަޒުމު ނުގުޑާނެކަމަށައި ހިތްވަރު ވެސް ނޭލޭނެ ކަމަށް ޓްރަމްޕް ވިދާޅުވިއެވެ.

ޓްރަމްޕްގެ މައްޗަށް 34 މައްސަލައެއްގައި ދައުވާކޮށްފައި ވާއިރު، މި ދައުވާތައް ގުޅެނީ އޮޅުވައިލައިގެން މީހަކަށް ރިޝްވަތު ފައިސާ ދިނުމާއެވެ. އެ ފައިސާ ދިންކަން ފޮރުވުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމެވެ. ރިޝްވަތު ދީފައިވާ ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރަނީ ސްޓޯމީ ޑެނިއެލްސް ކިޔާ އަންހެނަކަށެވެ. އެއީ އޮރިޔާންކާޑު އުފައްދާ މީހެކެވެ. އޭނާއަށް ރިޝްވަތުގެ ފައިސާ ދީފައި ވަނީ ޓްރަމްޕާއި އޭނާއާ މެދު ކުރިން ހިނގާފައިވާ ލޯބީގެ ގުޅުމުގެ މައުލޫމާތު ސިއްރު ކުރުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ.

ޑެނިއެލްސްއަށް ޓްރަމްޕް 130,000 އެމެރިކާ ޑޮލަރު ދީފައިވާ ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެއެވެ. އަދި އޮރިޔާންކާޑު އުފައްދާ މޮޑެލްއެއް ކަމުގައިވާ ކެރަން މެކްޑޫގަލްއަށާއި، ޓްރަމްޕް ޓަވަރުގައި ދޮރުވާނެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރާ މީހަކަށް ވެސް ޓްރަމްޕް ފައިސާ ދީފައިވާ ކަމުގައި ތުހުމަތު ކުރެއެވެ. މެކްޑޫގަލްއަށް 150,000 އެމެރިކާ ޑޮލަރު އަދި ދޮރުވާނަށް 30,000 އެމެރިކާ ޑޮލަރު ދީފައިވާ ކަމަށް ދައުވާގައި ބުނާއިރު ދޮރުވާނަށް ފައިސާ ދީފައި ވަނީ، ކައިވެނީގެ ބޭރުން އެހެން އަންހެނަކާ އެކު ޓްރަމްޕް ހޯދާފައިވާ ދަރިއެއްގެ މައުލޫމާތު ސިއްރު ކުރުމުގެ ބޭނުމުގައި ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވެއެވެ.

ރިޝްވަތާ ލޯބީގެ ގުޅުމާ ގުޅޭ ހުރިހާ ތުހުމަތުތަކެއް ވެސް ޓްރަމްޕް ދޮގުކުރައްވައެވެ.

ވާލްޑް ބޭންކުން ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދީ ދުވެލީގެ އަންދާޒާ ކުރިއަށްވުރެ ދަށްވާނެ ކަމަށް ލަފާކޮށްފައި ވަނީ ހިސާބު ކުރުމުގައި އަންނަ ބޭސް އިފެކްޓް އާ ގުޅުވައިގެންނެވެ.  2021 ވަނަ އަހަރުގެ ޖީޑީޕީ ކުރިއެރުން ވާލްޑް ބޭންކުން ހިސާބުކޮށް އަންދާޒާކުރި މިންވަރަށް ވުރެ ކުރިއެރުމުގެ ނިސްބަތް ރާއްޖޭގައި މާ މައްޗެވެ. 

މި އަހަރުގެ މިހާތަނަށް ފަތުރުވެރިން ޒިޔާރަތްކުރި މިންވަރު ވަނީ 2022 ވަނަ އަހަރާ އަޅާބަލާއިރު 21.5 އިންސައްތަ ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ. މި އަހަރު ރެކޯޑު މިންވަރަކަށް ފަތުރުވެރިން ރާއްޖެ ޒިޔާރަތްކުރާނެ ކަމަށް ރާއްޖޭގެ މާލީ ވަޒީރު ލަފާކުރައްވައެވެ. އެހެންކަމުން އިގުތިސާދީ ކުރިއެރުން މިހާރުގެ އަންދާޒާ ތަކަށްވުރެ މަތިވާނެ ކަމަށް މިނިސްޓަރ އިބްރާހީމް އަމީރު ވިދާޅުވެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުގައި ތަކެތީގެ އަގުތައް އުފުލެމުންދިޔަ ނަމަވެސް ރާއްޖޭގައި ތަކެތީގެ އަގުބޮޑު ވެގެން ކުރާ އަސަރު އަވައްޓެރި އެހެން ގައުމުތަކާއި އަޅާބަލާއިރު ވަރަށް ކުޑަކަމަށް ފިނޭންސް މިިނިސްޓަރ އިބްރާހިމް އަމީރު ފާހަގަ ކުރައްވައެވެ.

"ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުގައި ތަކެތީގެ އަގުތައް އުފުލިފައި ހުރި ދަނޑިވަޅަކަށްވީ ނަމަވެސް، ރާއްޖެއަށް މިކަމުގެ އަސަރު ކުރަމުންދާ މިންވަރު އަވައްޓެރި ގިނަ ގައުމުތަކާ އަޅާބަލާއިރު ކުޑަ"ކަމަށް އަމީރު ވިދާޅުވެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ތަކެތީގެ އަގު މަތިވާ މިންވަރު ހިފެހެއްޓިފައި ހުރުމުގެ އެއް ސަބަބަކީ ސަރުކާރުން ތެޔޮ، ކަރަންޓު އަދި ކާޑުގެ އަގު ހެޔޮކުރަން ދެމުންދާ ސަބްސިޑީ ކަމަށްވެސް އަމީރު ވިދާޅުވިއެވެ. ދުނިޔޭގެ ބާޒާރުގެ އަގުތައް އުފުލުމާއެކު ސަބްސިޑީތަކުގެ ހޭދަ ވަނީ ބޮޑުތަނުން އިތުރުވެފައެވެ. ތަކެތީގެ އަގުތައް އުފުލުމާ ގުޅިގެންނާއި ކުރިމަތިވާ ފިސްކަލް ހިރާސްތަކުގެ ތަފްސީލް 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓު ފޮތުގެ ފިސްކަލް ހިރާސްތަކުގެ ބަޔާނުގައި ތަފްސީލުކޮށްފައި ވާނެއެވެ. ހުރި ހިރާސްތައް މެނޭޖް ކުރުމަށް އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް ބަޔާންވެ އަޅަމުން އެބަދެއެވެ. 

ކޮވިޑް-19 ގެ ހާލަތާ ގުޅިގެން އިތުރުވި އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ނިސްބަތުން ދަރަނީގެ މިންގަނޑު މެދުރާސްތާގައި ދާނީ ދަށަށެވެ. އުނދަގުލުން އަރައި ގަތުމަށް ސިޔާސަތު ތަކަށް ބަދަލު ގެންނަނީ ރައްޔިތުންނަށް އެ ކަންކަމުގެ އަސަރު އެންމެ ކުޑަ ވާނެގޮތަށް ބަލައިގެންނެވެ. 

ވޯލްޑް ބޭންކާއި އައިއެމްއެފް ފަދަ އިދާރާ ތަކުން ދިރާސާކޮށް އަބަދުވެސް ރެކަމަންޑޭޝަންތައް ދެއެވެ. އެހުރީ ރަނގަޅު ކަންކަމެވެ. އެ ރެކަމަންޑޭޝަން ތަކުން ހެޔޮފައިދާ ކުރެއެވެ. ދުރާލާ ތައްޔާރުވެ ކްރައިސަސް މެނޭޖުކުރަން ފަސޭހަވެއެވެ. ދުނިޔޭގެ މާލީ އިދާރާތަކުން ނެރޭ ރިޕޯޓްތަކަކީ ސިޔާސީ ގޮތުން ސަރުކާރުތައް ބަލިކޮށް ގައުމުތައް ބަނގުރޫޓް ކުރަން ނެރޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. 

ސިޔާސީ ވާދަވެރިން ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ދަރަންޏޭ ދެކޮޅެއް ނުޖެހޭ ނުކިޔަނީ ކޮން އިރަކު ހެއްޔެވެ. އެއްކޮޅުން އެވެނިކަމެއް ނުވެޔޭ މިވެނި ކަމެއް ނުވެޔޭ ކިޔާ އަނގަދިޔާ ކުރަމުން ދަރަންޏޭ ހަރަދު ބޮޑޭ ގޮވާ ނަގާނެއެވެ. ސިޔާސީ ބޭނުމަށް އަނގަފުރާ ދައްކާ ވާހަކަތަކުން ހީވަނީ ރާއްޖޭގައި އޮތްހާ ނުބައިކަމަކާ ދަރަންޏަކާ ހަރަދަކާ ފިތުނަޔަކާ ފަސާދައަކީ މި ސަރުކާރު އައިފަހުން އަލަން އުފަން ކުރުވި ކަންކަން ހެންނެވެ. 

ޒަމާނުއްސުރެ ވާރުތަ ވަމުން އައި ދަރަނީގެ ދަންތުރައަކީ މި ސަރުކާރަށް ވެސް އޮތް ބޮޑު ބުރައެކެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ކުރަންޖެހޭ ގިނަ ކަންކަން ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ވަރަށް އާމްދަނީއެއް ނުލިބެއެވެ. ދަރަނި އަދާކުރަން ވެސް ދަރަނި ނަގަން ޖެހެއެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ކާނާޔާ ބޭހާ ތެލާ އަތްފޯރާ އަގުގައި ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށް ނުދީ ހަދާނެ ގޮތެއް ބުނެބަލާށެވެ. ބޭސް ފަރުވާއާއި އާސަންދައަށް ހަރަދު ނުކޮށް ވާނެ ގޮތެއް ކިޔާބަލާށެވެ. 

ސަރުކާރު ކުންފުނި ތަކަށް ދައުލަތުން ފައިސާ ހަރަދު ކުރާތީ އެކަމާ މޭނުބައި ކޮށްގެން ވާހަކަ އެބަ ދައްކައެވެ. ހެއްދެވީއްސުރެ އަސާސީ ހައްގު ތަކުން މަހުރޫމް ކޮށްލާފައި އޮތްއޮތުން ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް މަސައްކަތް ކުރަނީ ސަރުކާރު ކުންފުނިތައް މެދުވެރިކޮށެވެ. އެހެން އެކަން އެކުރަނީ ހަރަދު ކުޑަ ކުރުމަށާއި ދަރަނި މެނޭޖް ކުރުމަށާއި އާއްމު ކުންފުނިތަކާއި ޖަމާއަތް ތަކުން އުފުލަން ޖެހޭ ތަކުލީފް ކުޑަކުރުމަށެވެ.

ނިކަން ވިސްނާލަ ބަލާށެވެ. ހެއްދެވީއްސުރެ ރާއްޖޭގައި ރަށްރަށް ހުއްޓެވެ. މީހުން ދިރިއުޅެންފެށި ވަކި ޒަމާނެއް ނޭނގުނަސް އެތައް ސަތޭކަ އަހަރެއް ވެއްޖެއެވެ. އެކި ނަންނަމުގައި އެކިފާޑުގެ ވެރިކަން ވެސް ކޮށްފިއެވެ. އެކަމަކު މަދު ރަށެއްގައި ނޫނީ ސާފު ތާހިރު ފެނެއް ނެތެވެ. ލަފާ ފުރޭނެ އެކަށީގެންވާ ބަނދަރެއް ނެތެވެ. ގިނަ ރަށްރަށުގައި ކަރަންޓް ދެނީ ނަމަކަށެވެ. އެރަށް ރަށުގައިވެސް އުޅެނީ ދިވެހިންނެވެ. ގާނޫނު އަސާސީން ހައްގު ކަށަވަރު ކޮށްދޭ ރައްޔިތުންނެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ އަސާސީ ހައްގު ކަށަވަރުކޮށް ދޭން ނޫޅެ ސަރުކާރަކުން ކުރަން އޮންނާނީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ. 

އެވެނެތާކު މިވެނެ ކަމެއް ނެތިގެން މިވެނި ތާކު އެވެނި ކަމެއް ނެތިގެން އިދިކީލިންގެ ދެފައި ކައިރި ނުވެއެވެ. ކަމެއް ފަށައިފިތަ އެނިމުނީއެވެ. އެކަމެއް ނުނިމިގެން ނިމުންލަސް ވެގެން ދަމާ ހާސަރު އެހާ ގިނައެވެ. ބަސްބުނާ ހިނދުން ޓިސްލާފައި ކަންކަން ވާންވެސް ޖެހެއެވެ. ކަންކަން ކުރާއިރު އެކަންކަން ކުރާނެ މީހުން ބޭނުންވެއެވެ. އެކަމަށްޓަކާ ރަށަކުން މީހަކަށް ވަޒީފާއެއް ދިނަސް ހީވާނީ ރޮލާކައިފާނެ ހެންނެވެ. އެހެނަސް މީހުންނަށް ބޭނުންވާ ވަރަށް ރާއްޖޭގައި ވަޒީފާ އުފައްދާފައި ނެތިގެންވެސް ވާދަވެރިން ހީވަނީ ރަލެއް ބޮވިގެން އުޅޭހެނެވެ.

އަޖައިބަކީ ދަރާވިކި ބަގުރޫޓް ވެފައިވާ ދައުލަތަކާ ހަވާލު ނުވެވިގެން ބައިހަދާފައި އުޅޭ އުޅުމެވެ. އެކަކު ޕާޓީ ޓިކެޓް ހިފައިގެން ޖަލުގައި ތެޅެފޮޅެނީއެވެ. އަނެކަކު އަމިއްލަ ޕާޓީގެ ޓިކެޓް ނުލިބުމުން ބޮލާފޮށާ އެޅެނީއެވެ. އެޅިހާ ބޯކިބަލުން ލިބުނު ބައި ކުޑަވެ ބޯކިބާ އެކީ ކާލަން ދަތްދިލެނީއެވެ. އެކަނިމާ އެކަނި މަރުފަލި ޖަހާ ބަޔަކުވެސް އެބައުޅެއެވެ.   

އައު ބަޔަކު އައުމުން ހުރި ދަރަނި ނެތްކަމަށް ވާނެ ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންގެ ބޭނުންތައް ފުއްދާ ނުދީ ކުރަން ހުރި ކަންކަން ނުކޮށް ވާން އޮތީހެއްޔެވެ. ވޯލްޑް ބޭންކުން އެބުނާ ހާލަތާއި ވާދަވެރިންގެ ކަން ބޮޑުވުންތަކާ ކުއްލި ބަދަލަކުން ގައިމުވެސް ހައްލެއް ނުވާނެއެވެ. އިބޫއަށް އިތުރު ފަސް އަހަރު ދީގެން ހަމަޔަކަށް އަޅުވާލީމާ ވާދަވެރިން ދެން ވެރިކަން ހޯދިއްޔާ މާ ރަނގަޅުވާނެއެވެ. 

ލިބިހުރި ކަމަށް ބެލެވޭ އިލްމާ ހެދި ބޮޑުވި ވަންހަޔަށް ކުޅަ އިތުބާރަކުން ހިސާބު ގަނޑު މީހުންގެ ވަކީލަކަށް އިންތިހާބު ކުރަމުން އައީ ބޮލުރޮދި ކެނޑިފައިވާ ރާރާ ގުޑިއަކަށް ވާނެ ކަމަށް ހިތައެއް ނޫނެވެ. ބަޔަކު އިތުބާރުކޮށް ގޮނޑިއެއްގައި ވެޑުވުމުން ތިމާއާއި އެއްގޮތަށް ދުނިޔެ އެބުރެން ފަށާނެ ކަމަށް ހީކުރާ ވަރު ބޮޑު މޮޔައަކަށް ވާނެކަމަށް މީހުން ހިޔެއް ނުކުރެއެވެ. 

އަރާއިން އޮފި އަމިއްލަ އަތުން ކަނޑާލައިގެން ބިންމައްޗަށް ގުޅައަކަށް ޖެހޭވަރުގެ އަގުޅިނެތް ކަންނޭލަކަށް ވާނޭ ހީކުރަނީ ކާކު ހެއްޔެވެ. ޝަރީއަތާ ގާނޫނަކީ ތިމާ އެކަނި ދަންނަ އެއްޗެއް ކަމަށްވެ އެންމެން އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަވެފައި ތިބީ ރުވާފަތުން ރިޔާ ނަގައިގެން ސީދީން ކަނޑު ހިނގި ޒަމާނު ގައެވެ. އަތް ބަލައިގެން ނަސީބު ބުނެދިން އިރު ބަފާ މީހާވެސް ބެދޭމަޅި ކިޔާދީފައި ނެތީތާއެވެ. ކިރިޔާވެސް ހިލަމެއް ކުރިން ވީނަމަ ބަލި ބުޅާގަނޑަކަށް ވާކަށް ކަންކަމަކާ ނޫޅުނީހެވެ. 

އިންތިހާބުގެ ކުރީ ތިން އަކުރުން ކުރުނަން އެޅޭތީ ކުރިމަތިލާ ކޮންމެ އިންތިހާބެއް ކާމިޔާބު ނުވާނެކަން ގަބޫލު ނުކުރެވެނީ ތާއެވެ. އިންތިޒާމުވި އިންތިހާބެއް އިންތިޒާރުން ކައްސާލުމަކީ އިންތިހާނަކަށް ނުވިތާއެވެ. ލިބި އޮތް އިމްތިޔާޒް ފަހުމް ވީނަމަ އިންތިހާ ދަރަޖައަށް ހަޑިއެއް ނުވާނެއެވެ. 

ހަސަދަ އާއި ފިތުނަ ފަސާދައިގެ ހުޅުން އަދާ ހުލިވުމަކީ އެހެން ބައެއްގެ ކުށެއް ނޫނެވެ. ދެ ދުވަހު ދެ ގޮތަށް ވާހަކަ ދައްކަމުން ކޮޅުމޮޅު ކުރަން ނެތި މޮށުމުން ދޮޅި އެޅެނީ ތިމާއެވެ. އިމްތިޔާޒު ފަހުމީއަށް ލިބިގެން އުޅެނީ އެލަނޑެވެ. ވާނީ އެހެންތާއެވެ. އިންތިގެ ދުނިޔެ އިންތިއަށް ފެންނަނީ އަންނިގެ ލޮލުންނެވެ. އަންނިގެ ލޮލުން ބަލައިގެން އިންތި ވާހަކަ ދެއްކީމާ ހަޑިވެ ހަރާބު ވަނީ އިންތިއެވެ.

ސެޕްޓެމްބަރ ގެ ފަހުން އެހެން ބަޔަކު ބޯހިއްލާ ލެވޭ ނުލެވޭ ވާހަކަ އިންތި ނުދައްކާށެވެ. ޗެއަރޕާސަން އިންތިހާބުގެ ފަހުން އިންތިއެކޭ ކުރިން ބުނިހެން  ބޮލުރޮދި ކެނޑިފައި އޮތް ރާރާ ގުޑިއެކޭ އެއްވެސް ތަފާތެއް ނެތެވެ. މީހުންގެ އިހުތިރާމާ ކުލުނު ކެނޑި ހުރިގޮތަށް ހުރެ ތިޔަ ހުރީ އަނދަ އަނދާ ހުރި އުއްބައްތި އަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ. އިސާހިތު އެކީއެކަށް ވިރިހުސްވެ ހުލިވެ ހުޅުކޮޅު ނިވޭނީއެވެ. 

އިންތިމެން ބުނާ ގޮތުން މީގެ ހަމަސް ކުރިން ވެސް ރާއްޖޭގައި ހުރީ އެންމެ ދުވަހެއްގެ ކާޑެވެ. ކޮއްތެއް ދަރެއް ބޯފެނެއް ނެތެވެ. ލިބޭނެ ގޮތެއްވެސް ނެތެވެ. ދައުލަތުގައި ކާޑައި ތެލާއި ގަންނާނެ ފައިސާއެއް މުސާރަ ދޭނެ ފައިސާއެއް ނެތެވެ. ލިބެން އޮތް ގޮތެއް ނެތްތާ ދޭނެ މީހަކުވެސް ނެތެވެ. އެކަމަކު އޭގެ ފަހުން ވެސް ރާއްޖޭގައި މީހުން އުޅެނީ ބަނޑުފުރާ ކައިގެންނެވެ. މުސާރަ ލިބިގެންނެވެ. ކާބޯތަކެތި ވިއްކާ ފިހާރަތަކާއި ކެފޭތަކާ ރެސްޓޯރެންޓްތަކާ އަބަދުހެން ފުރި ބާރުވެފައެވެ. ތެޔޮ ލިބެން ނެތިގެން އެންމެ އުޅަނދެއް ވެސް ދުއްވުމެއް ހުއްޓައެއް ނުލައެވެ. އެހެނަސް އިމްތިޔާޒް ފަހުމީމެން ރާއްޖެ ބަޑަށް ޖައްސައިގެން އުޅޭތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ.

ޓްވީޓަރ އަތްގަޑު އޮތީތީ ރާގުރާގަށް ފިތުނަވެރި ވާހަކަ އިންތިމެން ދައްކަ ދައްކާ ތިޔަ ތިބެނީ މަދުއުޅި ނެތް ވަކަވަލެއް ފަދަ މިސާލެވެ. ވަގަށް ގޮވުމާ ދޮގު އިލްޒާމް މީހުންގެ ބޮލުގައި އަޅުވާއިރު ކުށެއް ސާބިތު ނުވާ ކޮންމެ މީހަކީ މައުސޫމެއް ކަމަށް ބުނާ ދުނިޔަވީ ގާނޫނުގެ އިބްތިދާއީ ހަމަ ގަބޫލު ނުކުރާ ގާނޫނީ ވަކީލަކު ރައްޔިތުންގެ ވަކީލަކަށް ކުފޫ ހަމަ ނުވާނެކަން ވެސް ބުނެދޭންވީ އަންނި ދޯއެވެ.  

އެހެން ހުރި މީހަކު ފިރުކެމުން ހޭވެމުން ލޫދެމުން އައިސް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދާނީ އެ ގޮތަށް އެކަން ކުރުމަށް ވެސް މީހާގައި ފިސާރި ކުޅަދާނަ ކަމެއް ހުރެ އެހެން މީހުންނަށްވުރެ އެކަމުގައި ތޫނުފިލި ވީމައެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރި ލިސްޓްގެ 100 ވަނައަކީ ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލް ޤަޢްޔޫމެވެ. ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙް ފައްޓަވާ ކުރިއަށް އެވަޑައިގަންނަވަނީ އާ ފެށުމަކުން 101 އިން ފައްޓަވައިގެންނެވެ.

ތިންބަހުގެ ވަޒަނަށް ނުފެތޭ ދެނަމުން ފުރިހަމަވާ ނަންނަމުގެ ވެރިން ޑިމޮކްރަސީގެ ޙަޔާތުގައި މި ފެނުނީ ފުރިހަމަ ނުވާ ބައި ކުޅަބައި ވެރިންގެ ގޮތުގައެވެ. މުޙަންމަދު ނަޝީދަކާއި މުޙަންމަދު ވަޙީދެކެވެ. ދެން މި އުޅުއްވަނީ އަބަދު އެކަމާ އުޅުއްވާ ދެނަމުގެ ވަޒަނުން ނަން ކިޔޭ ގާސިމް އިބްރާހީމެކެވެ.

ސިޔާސީ ގޮތުން ވިޔަސް ހަމައެއް ލަމައެއްގައި އޮންނަ ދެ ޕާޓީއަކީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ދެ ޕާޓީ ކަމުގައިވާ އެމްޑީޕީ އާއި ޕީޕީއެވެ. އެއީ އަކީ ދުވަހަކު ވެސް އެކުވެ ކޯލިޝަން ހަދާ ބައެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ އުދަރެހުގެ ދެބިތެވެ. އެއީ އެއްވެވޭނެ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެއް ވެގެން ރާއްޖެއަށް ރަނގަޅެއް ވެސް ނުވާނެއެވެ.

ސަރުކާރުން ބައި ހޯދަން ކޮންމެ ބަޔަކާ ވެސް ބައިއަތު ހިފާ އުޅޭ މަޝްހޫރު ޕާޓީ އަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ ޖޭޕީއެވެ. ގަބޫލު ކުރާ ވަކި ފަލްސަފާ އެއް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި އެންމެނާ އިނދެ 3 ފަށްވެ ފަށްކެނޑި ވަރުން ވިޔަޔާދާ މީހަކު ގާތް ނުވާ ހިސާބުގައި އޮތް ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއެވެ.

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަކީ ފެށުމުގައި ހަމަ ރަނގަޅު ބަޔަކު ބުރަ މަސައްކަތުން އުފައްދާ ހިންގި ޕާޓީ އެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ މީހުން އެއް ފަރާތްކޮށް އެ ޕާޓީގެ މަތިފަޑިއަށް އަރާ އެތިބީ ކޮން ބައެއްކަން މިއަދު ދެކިބަލާށެވެ. އެއީ ރައީސް ޔާމީނުގެ އަރިސް ބޭފުޅުންނެވެ. 2018 ގެ އިންތިޚާބުން ޕީޕީއެމް ބަލިވިތަނާ އައިސް ކުނޫޒަށް ވަދެގަތް ތާޅަވަޅަ ގަނޑެއް ފަދަ ބައެކެވެ. ރައީސް ޔާމީންގެ ކުޅަދާނަ ވިސްނުމުގެ ވާހަކަ ކުރިން ބުނެފީމެވެ. މިބައި މީހުން އައިސް އެ ތިބީ  ރައީސް ޔާމީންގެ ދުރުވިސްނޭ ޙިކުމަތުގެ ދަށުން ނޫންކަމެއް އެނގެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ؟

ޖުމްހޫރީން ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް މިފަހަރު ނިކުންނަނީ ގައުމު އަޅުވެތިކަމުން ސަލާމަތް ކުރަން ކަމަށް ޖުމްހޫރީގެ ނައިބު ލީޑަރެއް ކަމަށްވާ އިގުބާލު އާދަމު ބުނެފައި އެބައޮތެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ބައިވެރިވެ ބަސްކިޔާ ސަރުކާރަކުން ރާއްޖެ އަޅުވެތި ކުރާކަމަށް ވެގެން ބައިވެރިވާ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އެ ވާހަކަ ޖުމްހޫރީ ލީޑަރޝިޕުން ދައްކާ ރައީސް ޔާމީނަށް އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕެއިން ޖުމްހޫރީން ފަށާ ދިނީމާ ޖުމްހޫރީގެ މަތިފަޑި އޮތްގޮތް އެބަ އެނގޭ ނޫން ހެއްޔެވެ.

ގައިމުވެސް އެ މީިހުންނަކީ ސްޓްރެޗަރަކަށް ފަސްތަން ބަނދެ އައިސީޔޫއަށް ގާސިމް ލާ ދަންވަރު ހުކުމް ކުރިއިރު "ހިނިގަޅަން" ތިބި މީހުންނަށް ނުވެއެއް ނުދާނެއެވެ. ކަމަކާ މިނަށްވުރެ ދަހިވެތިވެ ފޫޓަކަށް ދޫނިކުތީމާ އިވޭނެ އަޑެއް ފެންނާނެ އެހެން ތަނެއް ގާސިމެއް ކަމަކު ނޯވެއެވެ. 

އިއްޔެ އިރު އޮއްސެނިކޮށް ކޯލިޝަން ހަދާށޭ ކިޔާ ތިބިއްޔާ ތިބި ބަޔަކަށް ގާސިމް ދައުވަތު ދިނެވެ. ރަތްވިލާ ނުއޮއްސެނީސް ޕީޕީއެމް ނޯ ޖަހަތްޕެވެ. އިރު ކޮޅަކުން ކާނަލް ނާޒިމާއި އުމަރު ނަޞީރު ވެސް އަތުން ފައިން ހޯހޯ ގޮވައިފިއެވެ. ޕާޓީއެއް ވިޔަސް މީހެއް ވިޔަސް ގޮތެއް ހުންނަން ޖެހޭނެއެވެ. 

ނިންމާލަމުން ދިވެހި ރައްޔިތުން ގާތު ބުނަމެވެ. ރައީސް ޔާމީންގެ ޕީޕީއެމްގެ 5 އަހަރު ދެކި، މިހާރު ތިޔަ ދެކެނީ ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙްގެ އެމްޑީޕީ ވެރިކަމުގެ 5 އަހަރެވެ. ރަނގަޅީ އެގޮތްތޯ މިގޮތްތޯ ވިސްނުމަށް ފަހު ގޮސް ވޯޓުލާން އޮތީ ދެގޮތެވެ. އެހެންޏާ ޕީޕީއެމް ކުލައިގެ ބަޅު ރުކަށެވެ. އެގޮތް ކަމުނުދާ މީހުން އެމްޑީޕީގެ ތިލަފަތަށް ވޯޓުލާށެވެ.

ދުނިޔޭގައި އޮންނަނީ ރަނގަޅާ ނުބައެވެ. އައްޔާ އަނދިރިއެވެ. އާޚިރަތުގައި ސުވަރުގެ ނޫނީ ނަރަކައެވެ. ދެފެންދޭތެރެ އަކީ މުނާފިގުން ފަތާތަނެވެ.

އާނއެކެވެ. މަޖިލީހުގެ މައިނޯރިޓީ ލީޑަރުކަން ވެސް ގާސިމް ބޭނުމެވެ. މެޖޯރިޓީ ލީޑަރުކަންވެސް ގާސިމު ބޭނުމެވެ. އަދި ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައީސް ކަމާއި މުޅި ދައުލަތްވެސް ގާސިމު ބޭނުމެވެ. މިހާރުވެސް ގާސިމް އެ ހުރީ މަޖިލީހުގެ އެންމެ މައިނޯރިޓީ ލީޑަރ ކަމުގައެވެ.

ރައީސް ސޯލިހަށް ތާއީދު ކުރައްވާ މަޖިލިސް މެންބަރުންގެ ތެރެއިން 8 ބޭފުޅަކު ގާސިމްގެ ފަހަތަށް ގެނައުމުގެ ހުވަފެން ގާސިމް ދުށުމަކީ ސިއްސައިގެން ދާވަރުގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެ މަގަށް ގާސިމް މަސައްކަތް ނުކުރާނެ ކަމަކަށް އެއްވެސް އިރަކު އެއްވެސް މީހަކު ގަބޫލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ގާސިމް ބޭނުން ވާނީ އެންމެ އަށް މެންބަރުންނެއް ވެސް ނޫނެވެ. މުޅި މަޖިލީހެވެ. 

ރިޔާސީ އިންތިހާބު ނިމެންދެން ވެސް ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ބާގީން ކޮޅު ގާސިމާ އެކު ތިބޭނެ ކަމެއް ނޭނގެއެވެ. އެ މީހުންގެ ޑިމާންޑް ތަކަށް ގާސިމަށް ގުރުބާން ވެވޭވަރުގެ ހިއްވަރެއް ގާސިމުގެ ކިބައަކު ނުހުންނާނެއެވެ. އަންނި ބުނާހާ އެއްޗެއް ހަދައިގެން ގާސިމަށް ވެރިކަމަށް ނާދެވޭނެކަން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގޭނީ ވެސް ގާސިމަށެވެ. ބޭނުން ވަރަކަށް އެ މީހުނަށް ގާސިމު ފައިސާ ދިނަސް ހަދާނީ ހަދާނެ އެއްޗެއްކަން ގާސިމަށް މާރަނގަޅަށް އެނގޭނެއެވެ. 

ގާސިމްގެ ފަހަތަށް ގެނެވޭނެ ކަމަށް ތިޔަ ހީކުރާ އަށް މެންބަރުން ގާސިމްގެ ފަހަތަށް އަރަންޖެހޭ ސަބަބެއްނެތެވެ. އެ މެންބަރުންގެ ދައިރާތަކަށް ރައީސް ސޯލިހު ހޯއްދަވާ ދެއްވަމުން އެގެންދަވާ ތަރައްގީ އެ ބޭފުޅުންނަށް ފެނިވަޑައިގަނެއެވެ. މެންބަރުންގެ މުހުތާދުތައް ހުންނަކަމާއި އެ މުހުތާދުތައް ފުއްދަވަ ދެއްވައިގެން އެ ބޭފުޅުންނަކީ އަބުރުވެރި ބަޔަކަށް ހެއްދެވުމަށް ރައީސް ސޯލިހަށް ނުކުރެއްވުނު ކަމެއް ގާސިމަކަށް އަދި ނަޝީދަކަށް ވެސް ނުކޮށްދެވޭނެކަން އެންމެ ރަގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވަނީ އެ މެންބަރުންނަށެވެ. ތިޔަ ބުނާ އަށް މެންބަރުންނަކީ ހަށިވިއްކާ ބައެއް ކަމަށް ސިފަކޮށްގެން ހަދަން އުޅޭ ޑީލަކުން ގާސިމަށް އެންމެ މެންބަރަކު ވެސް ގުޑުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. 

އެންމެ އިތުބާރުކުރި އަލި ހަމީދުވެސް އެ ނައްޓާލީއެވެ. ކައިރީގައި ތިބި މީހުން ނުހިފެހެއްޓި އެންމެ ދެ މެންބަރުންނަށް ޕާލަމަންޓްރީ ގުރޫޕް ބަދަލުވެގެން ދިޔައިރު އެހެން ބަޔަކު ފަހަތައް ގެންނާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. ފައިސާ އަޅައިގެން ހެއްޔެވެ. އެހެން ހީވަންޏާ ތިޔަ ޖެހެނީ އަމިއްލަ އަތުން އަމިއްލަ ދަންމަޅިއެވެ. މަހެއް ފަހާލާނެ މަހެއް ކަނޑު ހިނގާ ފާނެއެވެ.  

ސިޔާސީ ހަށިގަތުމުގެ ވިޔަފާރީގައި ގާސިމަށް ކަމަކަށްވާ ކަހަލަ ކަމެއް ކުރެވުނު ނަމަ ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަން ގާސިމު ކުރާނެތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. ކިންގއަށް ވާންއުޅެ ނުވެވި ކިންގ މޭކަރ ހެދިގެން އުޅެއުޅެ ވަރުބަލި ވެއްޖެ ނޫން ހެއްޔެވެ. އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ކިންގ މޭކަރަށް ވެސް ނުވެވި އަބަހައްދުވާ ދުވަހު ބާކީވެ ޖީޓީއަށް ވީވަރުވެސް ނުވާތަން އެބަ ފެނެއެވެ.

ދެއިރު ދެދަޅައަށް ވަޒީރުން ހާޒިރު ކޮށްގެން ސަރުކާރު ފަލީހަތްކުރަން ކުރަން އުޅޭ މަސައްކަތް ފޭލިވަމުން ސަރުކާރު ބާރުވެރި ވަމުން ދާތަން ދެކެން އެންމެ އުދަނގޫ ވާނީ ރައީސް ނަޝީދަށެވެ. ބަސްނުވިކޭ އޮޑިއެއްގެ ދިރުބަލުގައި އިނުމަކީ އަސަރުފަށެއް ކުރާނެ ކަމެއްތާއެވެ. 

އަދުލާ އިންސާފަކީ އުއްމު ޖަމީލު ފަދަ ޖަމީލަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް ދެކޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ނަމުގެ ކުރިޔަށް ހަތަރު ޑރ ޖެއްސަސް މި ޒަމާނުގައި ހައަނގަ ޖަމިލަށްވުރެ ވަކީން ބޮޑު ދޮގުވެރިއަކު މަދުވާނެއެވެ. އެހެރަ ބޮޑު ނިތަށް ރުލެއްވެސް އަރުވާނުލާ ފަތިފައްޗަށް މަތިމައްޗަށް ދޮގު ހަދާލުމަކީ ޖަމީލަށް ދާދި ފަސޭހަ ކަމެކެވެ. 

ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި އާއްމު ތަންތާނގައި އަޑަށް ބާރުލާ ވަގަށް ގޮވާ މަގުމަތިން ހުކުން ކުރި މުޖުރިމު ޔާމީނު މައުސޫމަކަށް ހަދަން ޖަމީލު ނިކުމެ ހުންނާނީ ގައިމު ދޮގުފަށެއް ހަދައިދީގެންތާއެވެ. ޖަމީލުގެ މައްޗަށް ޔާމީނު ވެސް ހިތްހެޔޮ ނުވާނެކަން ހަތް ހުވާކޮށްފައި ބުނަން ކެރޭހާވެއެވެ.

އެހެން ނުވަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ޖަމީލުގެ ނަޒަރުގައި ޔާމީނަކީ ވަގު ބުޅަލެކެވެ. ފާސިގެކެވެ. ޚާއިނެކެވެ. ގާތިލެކެވެ. ޠާގޫތެކެވެ. ދައްޔޫސެކެވެ. ޖަމީލު ބުނި ގޮތުން ދިގު މުއްދަތަށް ޔަމީނު އޮންނަން ޖެހޭނީ ޖަލުގައެވެ، މިއްޔަކީ މަށަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެކިތަންތާ އެކިފަހަރު ޔާމީނަށް ނިސްބަތްކޮށް ޖަމީލު ދައްކާފައި ހުރި ވާހަކައެވެ.

އަމިއްލަ ޒަމީރު ގަބޫލުނުކުރާ ކަންތައް ތަކެއް ކުރިން ވާހަކަ ދެއްކި ގޮތާއި ހިލާފަށް ކުރުމަށް މީސްތަކުން ކުރިމައްޗަށް ނިކުންނާނީ ލަދެއް ހަޔާތެއް އަމިއްލަ ނަފްސްގެ އަގެއް އަމްދުން ނެތީމައެވެ. ފައިސާ ލިބުނަސް އެ ވަރަށް ޔާމީނަށް ކުނިފުޅަ ގޮވާފާ އެއީ ނުވާ ކަމަކަށް ހަދަން ޖަމީލު އުޅޭނީ ހާދަ ގޮތްކުޑަ ވީމައެވެ. 

ޔާމީނުގެ ދިފާއީ ވަކީލަކަށް ވެގެން ހުރެ ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ޔާމީނު ދިރުވާލި ލާރިގަނޑު ދައުލަތަށް ލިބުނަ ނުދޭން އެއް ރޮއްޖަން ފޫގަޅައިގެން ޖަމީލު ހުރި އިރު އަމިއްލައަށް ބަރަހަނާ ވެވޭކަން ނޭނގޭ ވަރަށް ޒައްގޫމު ކެވޭކަން ވެސް އެފަކީރަށް ނޭނގެއެވެ. ބުންޏަސް އަޑެއް ނީވެއެވެ. ކޯޓުން ކުރާ ހުކުން ހަރާންކޮށްގެން ހަލާލު ހުކުން ހޯދަން ކޯޓަށް ދުވަނީ ޔާމީނު އަތުން ކިހާލާރިއެއް ކައްވާލާނަމޭ ހިތާހެއްޔެވެ.

ނުތާހިރު ނަޖިސް ފެންގަނޑެއްގެ ތެރެއަށް ތޯހިރު ތޯލާއެއްހާ ފެން އެޅުނަސް އެފެންވެސް ވަނީ ނަޖިހެވެ. އެހެނަސް ޔާމީނު ދައުލަތުން ކައްވާލައިގެން ދައުލަތަށް ދައްކަން އަމުރުކޮށްފައިވާ މިލިޔަން ޑޮލަރުގެ ތެރޭގައި ހުއްދަ ގޮތުގައި ހޯދި ފައިސާ ވެސް ހުންނާނެއޭ ބުނަން ޔާމީނަށްވާ އެގިއްޖެއެވެ. ޖަމީލަށް އެވަރު ވެސް ނުވިއެވެ. 

ޖަމިލުގެ މިހާރުގެ ކަމަކީ ދެއިރު ކާ ބޭހެއްހެން ރައީސަށް ވަގަށް ގޮވުމެވެ. މައުމޫނު ރައީސް ކަމުގައި ޖަމީލު ކަމަކީ މައުމޫނަށް ވަގަށް ގޮވުމެވެ. އަންނިއަށް ވެސް ހުއްޓާ ނުލާ ގޮވީ ވަގަށެވެ. ޔާމީނަށް ނިސްބަތްކޮށް ހުތުރުވެގެން ނުދައްކާ އެއް ވާހަކަ ނެތެވެ. ޔާމީނަށް ވަގަށް ނުގޮވާ ރާގެއް ތަނެއް ނެތެވެ. ރައީސްކަމުގައި ތިބޭ މީހުން ދެކެ ޖަމީލު މިއަރަނީ ހާދަ ރުޅިއެކެވެ. ރައީސް ކަމަށް ފެން ބޮވިޔަސް އެއްޔަކީ މީހުން އުޅޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. 

އެންމެ މަޖަކަމަކީ އެހެން މީހުން ދޮގުހަދާ ވާހަކައާއި ސާބިތު ނުހިފޭ ވާހަކަ، ދައްކާ ވާހަކަ ޖަމީލު ހުއްޓާނުލާ ދައްކާ ޓްވީޓް ކުރުމެވެ. އެ ވާހަކަ ދައްކަން ކޮށި އަރައިގެން އުޅެން އެންމެ ތާހީރީ ހައަނގަ ޖަމީލެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ކުރިން ޔާމީނު މިނިވަން ކުރާނަމޭ ކިޔާ މޭފުއްޕިޔަސް ބަޅުރުކު ކުދިންވެސް ޖަމީލު ކިޔާ އެއްޗަކަށް ނުބަލައެވެ. ތިޔަ ޖަމީލަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް އަހައިގެން ބަސް ގަބޫލު ކުރާނޭ އާދަމު ދަރިއަކު އުޑުބަޅުކުރެއްވި ހިސާބުގައި މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ. ހޭޅިވަލު ކަނބިއްޔެއްހެން ގޮވާލަ ގޮވަލާ ހުންނާށެވެ.

ރައީސްގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރަން ތިބެންޖެހޭނީ ތަންފީޒު ކުރާ ސިޔާސަތު ކަމުދާ ބައެކެވެ. އެހެން ގޮތަކަށް އުޅެންވާނީ އުޅޭގޮތް ދޫކޮށްލާފައެވެ. އެމްޑީޕީއާއި އެކު ޖުމްހޫރީން ކޯޅިޝަން ހެދީ ރައީސްގެ ސަރުކާރު ނަގަހައްޓާ ދަމަހައްޓާށެވެ. ސަރުކާރުގައި ތިބެ ސަރުކާރާ ވާދަ ކުރާކަށް ނޫނެވެ. 

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް ކްރެޑިޓް ނުދީ ރައީސް ސާލިހުގެ މޮޅުކަމާއި މި ސަރުކާރުގެ ކާމިޔާބީތަކާއި ސަރުކާރުގައި ތިބެ ޖުމްހޫރީން އެޅި މޮޅުގެ ވާހަކަ އަލީ ސާލިހަށް ދައްކާލަން ކެރޭނެ ބާވައެވެ. ކެރެންޏާ ދައްކާލަން ފަށާބަލާށެވެ. ކިހާ ދުވަހަކު ޖުމްހޫރީ ސްޕޯކްސް ޕާސަނަކަށް ހުރެވޭތޯ ބަލަން ތިބޭނަމެވެ. ނުހުރެވޭނެއެވެ. ނުބަހައްޓާނެއެވެ. ވާދަވެރި ހާލަތުގައި ބަހައްޓައިގެންވެސް ނުވާނެއެވެ. 

ގޮތެއް އަދަބެއް ސަދަބެއް ހުރިނަމަ ކުޑަވެގެން ޑރ. މައުސޫމު އެކޮށްލެއްވި ވަރުވެސް ކޮށްނުލާ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސީ މަގާމެއްގައި ނުތިބޭނެއެވެ. ޑރ. ޢަބްދުﷲ މައުސޫމް ވިދާޅުވަނީ ދިވެހި ދައުލަތާ ރައްޔިތުންނަށް އެންމެ ފައިދާ ބޮޑު ގޮތަކީ، ރިޔާސީ ދެވަނަ ދައުރެއް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ދެއްވުންކަމަށެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ސްލޮޓެއްގައި މިނިސްޓަރުކަމުގައި ހުންނެވި ޑރ. މައުސޫމް، ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙަށް ތާއީދު ކުރައްވާކަން ހާމަކުރެއްވީ ފިސާރި ކެރިވަޑައިގެން ހުންނަވައެވެ.

މިނިސްޓަރ މައުސޫމް ކުރެއްވި ޓްވީޓެއްގައި ވިދާޅުވީ، ރައީސް ޞާލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ލިބުމަކީ ރާއްޖެއަށާއި، ރައްޔިތުންނަށް އަދި މުޅި ދިވެހި ދައުލަތަށްވެސް އެންމެ ފައިދާބޮޑު ގޮތްކަމަށް ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށެވެ. އަދި އެއްވެސް ޝަރުތަކާއި ނުލައި ތާއިދުކޮށް، ރައީސް ޞާލިޙަށް ބައިއަތު ހިފާފައިވާ ކަމަށެވެ. 

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރަން ނިންމުމާއި ގުޅިގެން ޖޭޕީގެ ސްލޮޓްގައި ސަރުކާރުގެ އިސް މަޤާމުތަކުގައި ތިއްބެވި ވަރަށް ގިނަ ބޭފުޅުން އަންނަނީ ރައީސް ޞާލިޙަށް ތާއީދު ކުރައްވަމުންނެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ހޯއްދަވައިދެއްވުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާކަން މައުސޫމް ވެސް ހާމަކުރައްވާފައިވެއެވެ.

އެމްޓީސީސީގެ ސީއީއޯ އާދަމް ޢާޒިމާއި، އެމްޑަބްލިއުއެސްސީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ޙަސަން ޝާހާއި ޗައިނާ އެންބަސީގެ ޑެޕިއުޓީ އެމްބަސެޑަރ ސޮބާހު ރަޝީދާއި އާޓްސް މިނިސްޓްރީގެ ނައިބު ވަލީދާގެ އިތުރުންވެސް ގިނަ ބޭފުޅުން ތަކެއް ޖުމްހުރީ ޕާޓީން ވަކިވެ ވަޑައިގެން ރައީސް ސާލިހަށް ބައިއަތު ހިއްޕަވައިފިއެވެ. އެބޭބޭފުޅުންނާއެކު އެބޭފުޅުންގެ އާއިލަތަކާއި ރަހުމަތްތެރިންނާއި ފޭނުން ބައިބަޔަށް ރައީސް ސޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރު ހޯއްދަވަ ދެއްވުމުގެ މަސައްކަތްޕުޅު ވަނީ ފައްޓަވާފައެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ކެބިނެޓްގައި ތިއްބެވި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރ ގެ އަނބިކަބަލުން އައިޝާއާއި އަރިސް ދަރިވަރު ޑރ. ހުސައިން ހައްދަވަން އުޅުއްވާ ގޮތެއް ސާފެއް ނޫނެވެ. 

ވެރިކަން ހޯދުމަށް ގިނަ ބައެއްގެ ތާއީދު ހޯދުމަށާއި ބާރުވެރިކަން ދަމަހައްޓަން ބައި ބޮޑުކުރެއެވެ. ވެރިކަން ލިބުމުން ދޭނެއެއްޗަކާ ކޮށްދޭނެ ކަންކަމުގެ ވާހަކަ ދައްކައެވެ. ޕާޓީ ހަދައިގެން މެންބަރުން ގިނަކޮށް ޕާޓީގެ ހަރަކާތްތައް ހިންގާ ބޮޑުކުރަނީ ވެރިކަން ހޯދުމަށެވެ. އެކި ސިފަސިފަގައި އެކި ނަންނަމުގައި ކޯލީޝަން ހަދަނީވެސް އެބޭނުމުގައެވެ. އެކަނިމާ އެކަންޏަށް ވެރިކަމެއް ހޯދޭވަރު ނުވާތީއެވެ. 

ވައުދާއި އަހުދާއި މެނިފެސްޓޯއަކީ ވެސް ވެރިކަން ހޯދުމަށް އަޅާ ފާލަމެވެ. ރައީސް ނާސިރާއި ރައީސް މައުމޫނު މެން ގިނިކަންޏާ ވެރިކަމަށް ކުރިމަތި ލެއްވި ދުވަސްވަރު ވެސް ވޯޓު ހޯއްދެވުމަށް ވައުދާއި އަހުދުވެއެވެ. ބިންގާ އަޅާ ކަޑަޖަހައެވެ. ތަފާތަކީ މިހާރުހެން ވާދަވެރި އެހެން މީހަކު ފެންނަން ނެތުމެވެ.

އީވާން ނަސީމްގެ މަރަށް ފަހު ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ނާރެސް ބަދަލުވެގެން އައީ ހަމަ ހުރެފައެއް ނޫނެެވެ. މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީގެ ނަމުގައި ދިގު ތިރީސް އަހަރުގެ ވެރިކަން ފުރޮޅާލުމަށް ތަފާތު ފިކުރުގެ އެތައް ބަޔަކު ހިންގި އިސްލާހީ ހަރަކާތް އެއްގައު ކުރުވި ނަމަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. ވެރިކަމުގެ ބޭނުން އޮވެ އެ ބޭނުމަށް މަސައްކަތްކުރުވި އެންމެން އެއްބަސްވާ އެއްފިކުރު ކަމަށްވާ ބަދަލުގެ ފިކުރުގެ ނަމަކީ އެމްޑީޕީއެވެ.

ވެރިކަން ބަދަލު ކުރުމަށްޓަކާ އެމްޑީޕީ އުފެދުމުން ވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ޑީއާރުޕީ އުފަންކުރީ ވެރިކަމުގައި މައުމޫނު ވެސް 30 އަހަރު ހުންނެވީ އެކަނި ނޫން ކަމާއި ބައިބޮޑުކަމާއި އަސްލު ސައިޒް ދެއްކުމަށެވެ.

އިސްލާހީ ހަރަކާތުގެ ކޮއްތުދަރާ ބޯފެނަކީ ގާސިމު ކަމަށް ހެދިގެން ހަރަދު ބަރަދު ސުމާރެއް ނެތި ކުރީ ގައުމަށް ހެވެއް އެދިގެނެއް ނޫނޭ ބުނެވެހާވެއެވެ. އޮގަސްޓް 12،13ގެ ޖަލުގޮޅިން ޑީއާރުޕީގެ ނައިބު ލީޑަރަކަށް ބަދަލުވެ ޑީއާރުޕީގެ ތެރޭގައިހުރެ މައުމޫނުގެ ވަރަކޮށާލީ ވެސް ގާސިމެވެ. އަމިއްލަ އަތް މައްޗަށް ވެރިކަން ފިރުކާލުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. 

މައުމޫނުގެ ވެރިކަމަށް 27 އަހަރު ވުމަށްފަހު ބާރުތައް މަޑުމަޑުން ދޫވަމުން އައި ތަންވަޅު ބަލާ މައުމޫނުގެ ހިޔަނިން ވެރިކަމުގެ ބާރު އަތްމައްޗަށް ކަހާލަން ބޭނުންވީ އެންމެން މައުމޫނު ގެ ޑީއާރުޕީގެ ތެރޭގައި އޭރު ރުކުރުވާލާފައި އޮތުމުން އެތަނަށް ވަދެ ޑީއާރުޕީ ފުނޑާލިއެވެ. ޔާމީނަށް ޕީއޭ ހެދުމަށް މަޖުބޫރު ކުރުވިއެވެ. މޮނާޒާ ނައީމް ލައްވާވެސް ޕާޓީއެއް ހެދުވީއެވެ. އޭޑީކޭ ނަޝީދު ލައްވާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ އުފެއްދިއެވެ. ބޭނުމަކީ ގާސިމް އިބްރަހީމްގެ ވެރިކަމެއް ނުވަތަ ގާސިމްގެ ގޮނޑިކޮއްކޮ ވެރިކަމެއް ބޭއްވުމެވެ. 

2008ގެ ބަދަލުގެ ވަގުތުގައި ދެވަނަ ބުރުގައި އެންމެން ފެނުނީ ވަތަން އެދޭ ކޯލިޝަންގައި ތިއްބައެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ނަޝީދާއި ރަނިންމޭޓް ޑރ. ވަހީދަށް ބައިއަތު ހިފައިގެންނެވެ. އިސްލާހީ ހަރަކާތުގައި އުޅުނު ތަފާތު ފިކުރަށް ތަފާތު ނަންދީގެން ވަކިވަކީން ތިބެފައެވެ. ހީކުރި ގޮތަށް ގާސިމަށް ވެރިކަން ލިބޭގޮތް ނުވެ ގާސީމަށް އަބަދުވެސް ވާންޖެހެނީ ވެރިކަން ހޯދާދޭ މީހާއަށެވެ.

އަންނަ ފަސްއަހަރަކީ ވެރިކަން ހޯދާދޭމީހާއަށް ވެރިކަން ނުލިބި ވެރިކަމުން ބައިނުލިބޭނެ ފަސް އަހަރަށެވެ. ފުރަތަމަ ބުރުން ވެރިކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ނޫނީ ރައީސް ޔާމިނު އަޔަސް ގާސިމަށް ވެރިކަމުގެ ބޯކިބާލުގެ މަތި އެނދި ކުރަކޮޅެއްވެސް ނުލިބޭނެއެވެ. 

ދިޔާނާ މި ދައްކަވަނީ ކޮންކަހަލަ މޮޔަ ވާހަކަފުޅެއް ހެއްޔެވެ. އެއްބަސްވުމަކީ އެއްފަރާތުން އަމަލު ކުރަންޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެއްބަސް ވުމެއް ހަދަނީ ދެ ފަރާތެއް ނުވަތަ އެއަށް ވުރެ ގިނަ ފަރާތް ތަކެއް އޮވެގެން އެންމެންމެ އެއަށް އިހުތިރާމްކޮށް އަމަލުކުރުމަށެވެ. 

ދިޔާނާގެ ދެއުޅި އެއްނުވާ އެވާހަކަފުޅަށް ރައްދު ދެއްވީ ލޯޔަރ މައުރޫފް (މާއްޓޭ)އެވެ. މާއްޓޭ އެ ވިދާޅުވަނީ ތެދުފުޅެކެވެ. އެ ވާހަކަފުޅުގައި އާރުލައެވެ. ފެން ހިފެއެވެ. 

މާއްޓޭ ވިދާޅުވަނީ " އެހެން ކަމަށް ވާނަމަ 5 އަހަރު ހަމަވަންދެން ރައީސާއެކު ތިބެންވެސް ވާނެތާ" އެވެ. އެއްބަސްވި ދައުރު ފުރިހަމަ ނުވަނީސް ރައީސާ ވާދަ ކުރަން ނިކުތުމަކީ ވެސް ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުމާ ހިލާފުވުން ކަމަށް މާއްޓޭ ވިދާޅުވެއެވެ. "ކޯލިޝަން އެގްރިމެންޓް އެއީ ވަންވޭ ގޯޅިއެއްތޯ" މާއްޓޭ ސުވާލު އުފެއްދެވިއެވެ. 

ބުނަން ހެއްޔެވެ. މާބޮޑެތި ގާނޫނީ ވާހަކަ ދައްކަވާ ވަރަށް ވުރެ ދިޔާނާ ސައީދުމެންގެ ތައައްސަބު މާބޮޑެވެ. ދިޔާނާމެންގެ ގާނޫނީ ބުރަދަން އުޅުއްވާލެއް އައްޗިކަމުން އަމިއްލަފުޅަށް ވަނީ ނަގާލާފައެވެ. ދިޔާނާމެން ދައްކަވާ ވާހަކަ ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗެއް ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ދަތްޕުކު ރޮނޑެއްވެސް މިހާރަކު ގަބޫލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ނާހާނެއެވެ. 

2012 ގައި ކުރި ބަގާވާތުގައި ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި ކަނޑިކި ނަގައިގެން އުޅުނު އުޅުން ވެސް ތިޔަހެން މިހާރު ދައްކަވާ ގާނޫނީ ވާހަކަފުޅު ތަކަށްވުރެ ދިޔާނާއާ މާ ބޮޑަށް ގުޅެއެވެ. މާ ރަނގަޅަށް ފެން ހިފައެވެ.  

"ސަރުކާރުގެ މަޤާމުތަކުގައި ތިއްބެވި ޖޭޕީގެ ބައެއްބޭފުޅުން އެ ބޭފުޅުންގެ މަޤާމު ދިފާޢުކުރެއްވުމުގެ ނިޔަތުގައި ޕާޓީއާއި ޕާޓީގެ ލީޑަރޝިޕް ބަދުނާމު ނުކުރައްވާ، ކަމުގެ ހަޤީޤަތާއި އެއްގޮތަށް ވަޒީފާގެ ބޭނުމަށްޓަކައި ޕާޓީން ވަކިވާކަން ޢިއްލާން ކުރެއްވުން ކީއްތޯ!؟" ގާސިމް ވިދާޅުވާއިރު ހަތަރު އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު ކޯލިޝަން ހައްދަވައިގެން ނެންގެވުނުހާ މަންފާއެއް ނަންގަވައިގެން ހުންނަވާ ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ނިސްބަތް ކުރައްވާ ވިދާޅު ނުވަނީ ކޮން އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ. ވީކަމެއް ކުރެވުނު ކަމެއް އޮތްކަމަށް ވީހެއްޔެވެ. ސަރުކާރުގެ ކޮންމެ ކާމިޔާބީއަކާ ގުޅުވައިގެން ޖުމްހޫރީއަށް ތައުރީފް ނުކޮށްގެން ވެސް އިރިއިރިލާތީ އުޅުއްވީ ގާސިމް ނޫންތޯއެވެ. ގާސިމް ގެ މަސްލަހަތު ހުރި ހުރިހާ ވުޒާރާއެއްހެން އޮތީ އަމިއްލަފުޅު މުށުގައެވެ. އަވަހާރަ ލައްޕަވާ ތަންމައްޗަށްވެސް ވަޒީރުކަމެއް އެބަ އޮތެވެ. 

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ދޫކޮށްލާ މީހުން ޕާޓީ ދޫކުރަނީ ސަރުކާރުގެ މަގާމުގެ ދިފާއުގައި ކަމަށް ދޭހަވާގޮތަށް ގާސިމް ޓްވީޓެއް ކުރެއްވީމާ ކަންކަމުގައި ކެތްތެރިކަމާ ލީޑަރޝިޕް ނެތްވަރު އެވަރުގެ ކުޑަކަމަކުން ވެސް ހާމަ ވެއެވެ. 

އަޖައިބެކެވެ. ގިނަ މީހުން ސިޔާސީ ޕާޓީ އަކާ ގުޅިގެން ސިޔާސީ މަސައްކަތް ކުރަނީ ސިޔާސީ މަގާމު ހޯދާށެވެ. ކޯލިޝަން ހަދައިގެން ސަރުކާރު އެކުލަވާލަނީ ސިޔަސީ މަގާމުތައް ހިއްސާ ކުރާށެވެ. މި ސަރުކާރުގެ ވަޒީރުންގެ ގޮތުގައި ތިބި މީހުން ރައީސް ސާލިހު ހޮވަން ނޫޅެ ގާސިމް ނޫނީ އެހެން މީހަކު ހޮވަން އުޅެން ޖެހެނީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ. ގާސިމު ރައީސް ކަމަށް އަޔަސް ބޮޑުވެގެން ލިބޭނީ ވަޒީރު ކަމެކެވެ. އެހެން ކަމަށް ވަންޏާ މަގާމު ދިފާއުކޮށް ދެވަނަ ދައުރަކަށް ރައީސް ސާލިހު ހޮވައިގެން މަގާމު ކަށަވަރު ކުރުން އެ މީހުނަށް މާ މޮޅެވެ. 

ޖޭޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް އަދި ލީޑަރ ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ އަނބިކަބަލުން އައިޝަތު ނަހުލާ ވަޒީރުކަމުން އިސްތިއުފާ ނުދެއްވާ އެ ހުންނަވަނީ ގާސިމްގެ ލީޑަރޝިޕަށްވުރެ ރައީސް ސާލިހުގެ ލީޑަރޝިޕް ވަރުގަދަ ކަމުންތާއެވެ. ނޫނީ އަނބިކަބަލުންނަށް ވަޒީރުކަމުން ލިބިވަޑައިގަންނަވާ މުސާރަފުޅު ސަރުކާރުން ނުހޯއްދަވާ އުޅުއްވޭ ވަރަށްވުރެ ބިކާރީ ބޭފުޅަކަށް ގާސިމް ވަނީތާއެވެ. 

ޕާޓީ ދޫކޮށް ސަރުކާރާ ގުޅި ރައީސް ސާލިހަށް ތާއީދުކުރާ ކޮންމެ މީހަކަށް ކުޑައިމީސް ކުރުމުގެ ގޮތުން ވަޒީފައަށްޓަކާ ޕާޓީ ދޫކުރަނީ ކަމަށް ބަޔަކު ބުންޏަސް ޕާޓީ ހަދައިގެން ޕާޓީއަށް ވެރިކަން ހޯދަން އުޅެނީ މަގާމާ އާރާބާރުގެ ބޭނުމުގައި ނޫންކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ.  

ޑރ. އަފްރާޝީމަށް ނިސްބަތްކޮށް ކެނެރީގެ ނަޝީދު ޅެމެއްގެ ސިފައިގައި ދައްކާދޭން އުޅޭ އަގީދާއަކީ ކޮބައިކަން ފައިނު ވައްޑެމެނަށް އޮޅުނަސް ގިނަ ދިވެހިންނަކަށް ނޯޅެއެވެ.

ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ އާދޭސްގެ ނަމުގައި ނަޝީދު ކިޔާފައި އޮތް އެއްޗެއް ބައްލަވާލެއްވުމަށް ފަހު ނަޝީދުގެ އަމަލުތައް ހުރިގޮތް ހަނދުމަފުޅަށް ގެންނަވާށެވެ. މީހެއްގައި ހުރި ނޭއްގާނިކަމާއި ނުބައި ވިސްނުން އިހުސާސްކޮށް ލެއްވޭނެއެވެ.

މަޖިލިސް މެންބަރު ކަމުގައި ޑރ.އަފްރާޝީމް ހުންނެވުމުން އެންމެ ބޮޑަށް ހަޖަމު ނުކުރެވުނީވެސް ރައީސް ނަޝީދަށެވެ. ރާއްޖޭގެ މޫނުމަތިން އިސްލާމީ ޝިއާރު ފާޅުވާ ކަންކަން ފުހެލުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ހިންގި ޖަރީމާ ހިންގުމަށް އެންމެ އުދަގޫވީ އަފްރާޝީމް މަޖިލީހުގެ މެންބަރަކަށް ހުންނެވުމުންނެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރަސްމީ ތައުލީމުގައި އިސްލާމް މާއްދާއަކީ މަޖުބޫރު މާއްދާއެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް އޮތުން ބަދަލުކޮށް އިހުތިޔާރީ މާއްދާއަކަށް އިސްލާމް މާއްދާ ހެދީ ނަޝީދުވެރިކަމުގައި ނަޝީދު އިސްވެ ހުރެއެވެ. އިސްލާމް މާއްދާއަކީ މަޖުބޫރު މާއްދާއަކަށް ގާނޫނަކުން ހެދީ ޑރ. އަފްރާޝީމް މަޖިލީހުގައި އިންނަވާ ނަޝީދާ ދެކޮޅަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތުންނެވެ.

އިސްލާމީ ތައުލީމުދޭ ކުއްލިއްޔާ ރައީސް ނަޝީދު އުވާލުމުން ގާނޫނަކުން ކުއްލިއްޔާ އަނބުރާ އިޔާދަ ކުރެއްވުމުގައި އިސްކޮށް މަސައްކަތް ކުރެއްވީ ޑރ. އަފްރާޝީމްއެވެ. ގާނޫނުލް އުގޫބާތުން ހައްދު ޖެހުން ނައްތާލުމަށް ހުރަސް އެޅުއްވުން ފަދަ އެތައް ކަމަކާ ހުރެ މަޖިލިސް މެންބަރެއްގެ ގޮތުގައި ޑރ. އަފްރާޝީމް އިންނެވުމަކީ ރައީސް ނަޝީދަށް ހަޖަމް ކުރެވުނު ކަމެއް ނޫނެވެ. 

ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ ދީނީ ވިސްނުންފުޅު ކަމަށް ސިފަވާ ގޮތަށް ރައީސް ނަޝީދު ހަދާ ކުރިން ވައިރަލް ވެފައިވާ ޅެމެއް އަލުން އުނގޫފާރު ދާއިރާގެ ގޮނޑީގައި އިނދެ ފައިނު ވައްޑެއް ޓްވީޓް ކުރިޔަސް ވައްޑެއަކީ ޑރ. އަފްރާޝީމް ހިންގެވި މަގުން ހިނގޭވަރުގެ މީހެއް ނޫނެވެ. ދީނީ ގޮތުންނާއި އަހުލާގީ ގޮތުންނާއި ސިޔާސީ ވިސްނުމުގައި ފައިނު ވަހީދަކީ މިނިވަނެއް ނޫންކަން އެނގެއެވެ. އަގީދާގައި ވެސް ވައްޑެއަކީ ނަޝީދުގެ އަޅެއްކަން މާބޮޑަށްވެސް ސާފުވެއްޖެއެވެ. 

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. އަފްރާޝީމް ވިދާޅުވީ މިހެންނެވެ. އަފްރާޝީމް ވިދާޅުވީ ނަޝީދު އެބުނާ ހެނެއް ނޫނެވެ.   

ހަމަ އެޔާއެކު ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ހިންގިހާ ހިޔާނަތާއި ބިޔަ ބިލާދަރު ވައްކަންތައް ފަސޭހަ ރަހުމަތެއްގައި ނުބެލޭ ވަރަށް އެކަމުގައި މުޅި ދައުލަތް ޝާމިލް ކުރުވީއެވެ. އިދިކޮޅެއް އެއްކޮޅެއް ނުބައްލަވައެވެ. ރައީސް ނަޝީދާއި އެމްޑީޕީގެ ލީޑަރޝިޕާއި ފަނޑިޔާރުންވެސް ޖައްސާ ގަރަނބު ކޮއްލެއްވީއެވެ. 

ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ނިންމަން ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާތެރި ނަޝީދާ ގާސިމާ މައުމޫނު މިނިވަން ކުރަން އެމީހުންގެ އައުވާނުން ގުޅިގެން ފޫގެޅިއެވެ. ދަނޑިވަޅުބަލާ ޝައިހު އިމްރާނާ ކާނަލް ނާޒިމާ ވެސް އެ ފައްޗަށް މަހާލައިގެން އެއްވާނަކަށް ޖެއްސިއެވެ. އޭރު ނަޝީދު ހުންނެވީ 13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއްގައި މައި ބަދައިގެ ފަރުވާ ކުރެއްވުމަށް ވަޑައިގެން ގޮތަށް ރާއްޖޭން ބޭރުގައެވެ. މައުމޫނު ހުންނެވީވެސް ޖަލުހުކުމުގައި ޖަލުގައެވެ. ޔާމީނާ އަންނި ގުޅިވަޑައިގެން ގާނޫނު އަސާސީއަށް ގެނައި ބަދަލަކުން އުމުރު ދޮށިވެ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނުނިކުންނޭވޭ އިރު ގާސިމް ހުންނެވީ ހުކުމަށް ފިއްލަވައިގެން ޖަރުމަނުގައެވެ. ޝައިޚު އިމްރާނާ ކާނަލް ނާޒިމުވެސް ތިއްބެވީ ޖަލުގައެވެ.

ހާލަތު ނިޔާކުރިގޮތުން ރައީސް ޔާމިނުގެ ވެރިކަން ނިންމުމަށް ވާދަވެރިން އެއްވާނަކަށް ފެށި މަސައްކަތުގައި އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ ބިޔަ ބޮޑު ކޯލިޝަނެއް ހެދިޔަސް ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ނެރޭނެ މީހަކާމެދު އެއްގަލަކަށް އެރުން އުދަގޫވެ އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީ އެމްޑީޕީއަށް އެހެން އެންމެން އެފުރުސަތު ދޫކޮށްލިއެވެ. 

އެހެނެއް ކަމަކު ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ރައީސް ޔާމީނު ހިސޯރު ކުރައްވައިގެން މިހާރު އެ އުޅުއްވާހެން 2018 ވަނަ އަހަރު އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ރައީސް ނަޝީދު ހިސޯރު ކުރެއްވިއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ގާނޫނީ ގޮތުން ވާދަ ނުކުރެއްވޭނެކަން ދެނެވަޑައިގެން ހުންނަވައެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ވެރިކަން ލިބިވަޑައި ނުގަންނަވާ ގޮތަކަށް އެމްޑީޕީގައި ވެރިކަން އޮތުމަކަށް އެފަހަރުވެސް ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅެއް ނުވެއެވެ. ހުކުމެއްގައި ހުންނެވުމުން ރައީސް ނަޝީދަށް ކުރިމަތި ނުލެއްވި އެމްޑީޕީއަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ގެއްލެން އެމްޑީޕީ ކޮންގްރެސް ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ. އެންމެ ފަހުން ގޮތްހުސްވެ އެމްޑީޕީއަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ގެއްލޭ ހިސާބުން އުކުޅަހު ކޮންގްރެހުގައި ލާޖައްސައިގެން ރިޔާސީ ޓިކެޓް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަށް އެރުވީއެވެ. ރައީސް ސޯލިހަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ލިބިވަޑައިގަތީ ކޮންގްރަހުންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ނުރުހި ވަޑައިގެން ހުންނަވަނިކޮށެވެ.

އޭރުއްސުރެ ރައީސް ނަޝީދުގެ އެއްބާރުލެއްވުމެއް އިބު ފައިސަލަކަށް ހަގީގަތުގައި ނުދެއްވައެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ބަދަލުކޮއްގެން ނޫނީ ޖަލުހުކުމުން މިންޖުވާނެ އެހެން ގޮތެއް ނަޝީދަކަށް މައުމޫނަކަށް ގާސިމަކަށް ނެތެވެ. ރަށްފުށު މެދު ފަންތީގެ މީހަކަށް ރައީސްކަން ދިނުމަކީ ހަޖަމު ކުރެވޭ ކަމަކަށް ނުވިޔަސް އެހެން ގޮތެއް އޭރަކު ނަޝީދަކަށް މައުމޫނަކަށް ގާސިމަކަށް އޭރަކު ނެތެވެ.

ކޯލިޝަނުގެ މުށުތެރޭގައި ރައީސް ސާލިހު ތާށިކޮށްލައިގެން ނެގެން އޮތް ހުރިހާ މަންފާއެއް ގާސިމާއި ނަޝީދާއި މައުމޫނު އައީ ނަގަމުންނެވެ. ނަށީދުގެ ގޮނޑިކޮއްކޮއަކަށް ރައީސް ސާލިހުވެ ވަދައި ނުގަތުމުން ސަރުކާރުގެ މަގާމުތަކުގައި ތިބި ނަޝީދުގެ އެޖެންޓުން ލައްވާ ސަރުކާރު ޕެރެލައިޒް ކުރަން ހުއްޓާނުލާ އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން ނަޝީދު ކެނޑިނޭޅި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައެވެ.

ކޯލިޝަންގެ ބާރުގައި މުޅިގައުމު ގާސިމް ދަވާލާތީ ކަން ބޮޑުވެގެން އުޅުއްވި ރައީސް ނަޝީދު ގާސިމަށް ވެރިކަން ހޯދަދޭން ގައިވީދާންވެސް އެ ހުންނެވީ އެއްރޮއްޖަށް ފޫގަޅައިގެވެ. އެމްޑީޕީ ފުނޑުފުނޑު ކޮށްލުމަށް ރައީސް ނަޝީދު އިސްވެ ހުންނަވާ ނުކުރައްވާ އެއްކަމެއް ނެތެވެ. އެމްޑީޕީ ބައިބައިކޮށް އެމްޑީޕީގެ އާރާބާރު ކަނޑުވާލަން ކުރިއްޔާ ކުރިކަމެއްކުރީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދެވެ. 

ދުނިޔެ އެނބުރެމުން ސެނބުރެމުން ގޮސް 2023ގެ މާރޗް 30 އަށް މެންދަމު ގަޑިން 12 ޖެހިއިރު އުސްފަސްގަނޑުގައި ރަނިކަން ކުރައްވަން ހުންނެވީ ރާއްޖޭގެ ޒުވާން މޮޑެލް ކައިޒީންއެވެ. ޒުވާނުން ކިތަންމެ ފައްޔެއް ޖެހިޔަސް ކައިޒީންގެ ހިތުން ޖާގައެއް ހޯދުމަށް ދައްޗެވެ. 

ރަސްކަމާއި ރަނިކަން ރަމްޒު ކޮށްދޭ ރަންކުލައިގެ ތީމަކުން ޖަރީވެފައި އޮތީ ކައިޒީންގެ އުފަންދުވަހެވެ. މޭމަހުގެ 30 ވަނަ ދުވަހެވެ. ރާއްޖެގެ ބޮޑު ސޭޓް އޮނަރަބްލް ގާސިމް އިބްރާހިމް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމުގެ އުންމީދުގައި އެއްލާ 3 ވަނަ ވަކި އެއްލީ ދުވަހަށް އިރުއެރި ފަހުން ކައިޒީންގެ އުފަން ދުވަހުއެވެ. ރަސްމީ ގޮތުން ޖޭޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ޢުމުރުން 72 އަހަރުގެ ގާސިމް ހަމަ ޖެހުނު ކައިޒީންގެ ބާތުޑޭއެވެ. 

އެރޭގައި ކައިޒީން ހުރީ އުސްފަސްގަނޑު ނަގައިގެންނެވެ. މިއަދު ގާސިމް އެހުންނެވީ ރައީސް ނަޝީދާއި މީސްކޮޅު ގާސިމްގެ ފަހަތުގައި ފައްތިޔާ ކުޑަ ދޯންޏަކަށް ހައްދަވައިގެންނެވެ. 

ކައިޒީނަށް އުފާވެރި އުފަން ދުވަހަކީ ބައެއް އަނބި އަނބި ކަނބަލުންގެ މާދަމ ބަދަލު ވެގެންދިއުމުގެ ފެށުން ކަމުގައި ވެސް ވެދާނެއެވެ.

އުމުރުން 72 ގައި މިފަހަރު ރައްޔިތުން ގާސިމާއި ފެއަށް ހިނގައްޖެނަމަ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމާ ގާތްވުމަކީ ގާސިމަށް ދެން ދުވަހަކުވެސް ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. 

އެންމެ ދެރައީ ކޮވިޑްގެ މުޞީބާތުގައި ގާސިމް ރައްޔިތުންނާ ގައުމަށް ފިއްލެވީމައެވެ.

ޖޭޕީއާއި ރައީސް ނަޝީދުގެ މަންދޫބުންގެ ދެމެދުގައި ބޭއްވި މަޝްވަރާ ބައްދަލުވުމަށް ފަހު ހެންވޭރު ހުޅަގު ދާއިރާގެ މެންބަރު އަދި އެމްޑީޕީގެ ކުރީގެ ޗެއަރޕާސަން ހަސަން ލަތީފް ނޫސްވެރިންނާ ބައްދަލުކޮށް ދެއްކިވާހަކައިން އެ މީހުން ތަމްސީލު ކުރާކަމަށް އެ ބުނަނީ އެމްޑީޕީކަން ސާފެވެ. 

"އަޅުގަނޑުމެން އައިސް މި ތިބީ ޕާޓީގެ ރައީސްގެ ފަރާތްޕުޅުން، އެމްޑީޕީގެ ރައީސްގެ ފަރާތްޕުޅުން،" ކަމަށް ބުނުމުން އެމީހުން ތަމްސީލު ކުރަނީ އެމްޑީޕީކަން ސާފެވެ. އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހަބުގައި އެމްޑީޕީން ޖޭޕީގެ ފަހަތަށް އެރި ފަދަ މޭރުމަކުން ހަސަން ލަތީފް ދެއްކި ވާހަކައިން އެނގުނުކަމަކީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ގާނޫނާއި ހިލާފް ވެއްޖެކަމެވެ. އެ ހިލާފުވުމުގައި ޖޭބީ ރަނގަޅަށް ބައިވެރިވާކަމެވެ. މިހާރު މަސައްކަތް ކުރެވުމުން ދަނީ ކޯލިޝަންގެ އެގްރީމެންޓެއްގައި ސޮއިކުރުމަށް ކަމަށް ސާފުކޮށް ހަސަން ލަތީފު އެ ވަނީ ބުނެފައެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލިސް ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތީން ޕާޓީގެ ފަރާތުން ސަރުކާރާއި ސިޔާސީ ޕާޓީތަކާ މަޝްވަރާ ކުރުމުގެ ބާރު އެމްޑީޕީގެ ރައީސަށް އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދު ދެއެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ އެއްވެސް ކަމެއްގައި ޕާޓީގެ ފަރާތުން އެއްވެސް ބަޔަކާ މަޝްވަރާ ކުރުމުގެ ބާރެއް ގައުމީ މަޖިލީހުން ޕާޓީގެ ރައީސް ނަޝީދަށް ދީފައެއް ނެތެވެ. 

2023 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބާ ގުޅޭކަންކަމުގައި އެމްޑީޕީގެ ފަރާތުން އެކި ފަރާތްތަކާ މަޝްވަރާ ކުރުމުގެ ބާރު ގައުމީ މަޖިލީހުން ދީފައިވަނީ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ރައީސް ސާލިހަށެވެ. ރައީސް ނަޝީދަކަށް ޝިފާޒަކަށް އަމްރަކަށް ހަސަން ލަތީފަކަށް ނޫނެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދު ބުނާ ގޮތުން ޕާޓީގެ ޓިކެޓްގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަން އެ ވަގުތަކު ކުރާ މީހަކީ އެ ވަގުތަކު އެމްޑީޕީގެ އިސްލީޑަރެވެ. މިހެން މިކަން އޮތް އިރު އެމްޑީޕީގެ  ރިޔަސީ ކެންޑިޑެޓެއް ކަނޑައެޅުމަށް ފަހު އެމްޑީޕީގެ އެންމެ އިސް ލީޑަރަކީ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ނިމެންދެން ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްކަމަށް އަސާސީ ގަވައިދު ބުނެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދު ބުނަނީ ޕާޓީގެ ޓިކެޓްގައި ވާދަކުރާ ކެންޑިޑޭޓަށް ވޯޓު ދިނުމާއި ތާއީދު ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރަން ކޮންމެ މެންބަރަކަށް ލާޒިމްކަމަށެވެ. 

ކޮންގްރެސް އާއި ގައުމީ މަޖިލީހުން ކަނޑައަޅާ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ދީފައިވަ ޕާޓީގެ ރައީސް ޕާޓީން ނުދޭ ބާރެއް ލިބިގަނެގެން އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދު ހިންގާ ގައިރު ގާނޫނީ ހަރަކާތުގައި ބައިވެރިވާ މެންބަރުންނާއި ރައީސާމެދު އެމްޑީޕީން ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހެއެވެ. ކޮންގްރެސްއާއި ގައުމީ މަޖިލީހުން އެކަށައަޅާ ޕާޓީގެ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ބޮލުގައި އަޅައިގެން ހުރެ ޕާޓީގެ ސިޔާސަތާ ދެކޮޅަށް ޕާޓީގެ ރައީސް އަމަލު ކުރާ ކުރުން ހުއްޓުވަން ޖެހެއެވެ. އެހެން ޕާޓީއަކަށް ރިޔަސީ އިންތިހާބު ހޯދަދޭން އުޅޭއުޅުން ހުއްޓުވާ އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދުގެ 20 ވަނަމާއްދާގެ ދަށުން ރައީސް ނަޝީދާއި އޭނާގެ ބައިވެރން ޕަޓީން ވަކިކުރަން ޖެހެއެވެ. 

ގައިރު ގާނޫނީ ބަޔަކާއެކު ކޯލިޝަން ހަދައިގެން ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ވެރިކަމަށް އަންނަން އުޅޭއުޅުމަށް އިލެކްޝަން ކަމިޝަނުން ފިޔަވަޅު އަޅަންޖެހެއެވެ. އެމިހަކާ އެމިހަކުވެ ކޮންމެ މީހަކު ހަދާނެ އެއްޗެއް ހަދާ ގާނޫނީ ހުކުމަތުގެ ބާރު ކަނޑުވާލާ ކަނޑުވާލުމަށް ފިޔަވަޅުއަޅާ ގާނޫނުގެ ހުކުމް ނަގަހައްޓަން މުއައްސަސާތަކުން މަސައްކަތްކުރަން ޖެހެއެވެ. ޑިމޮކްރަސީއަކީ ހައްގާ މިނިވަންކަމާ އެއްވަރަށް ވަޖިބާ ޒިންމާވެސް އޮންނަކަމެކެވެ.  

ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ މަގާމުތައް އުފެއްދުމާއި އެ މަގާމުތަކަށް މީހުން ލުމާއި ވަކި ކުރުމުގެ ބާރު ގާނޫނު އަސާސީގެ 115 ދީފައި އޮންނަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށެވެ. ތުޅާދޫ އަމީނަކަށް ނޫނެވެ. 

ޖުމްހޫރީ ޕާޓިން ސަރުކާރާއެކު ކޯލިޝަން ނުހަދަން ނިންމިޔަސް އެ ޕާޓީގެ ސްލޮޓުގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުން ސިޔާސީ މަގާމުތަކުން އިސްތިއުފާ ދެއްވަން ނުޖެހޭނެ ކަމަށް އަމިނު އިބްރާހީމް ބުނީމާ އަމީނުގެ ގަމާރުކަން ކިތަންމެހާވެސް ބޮޑަކަށް އެގެއެވެ. އަމްދުން  ޖުމްހޫރީ ސްލޮޓްގައި ސިޔާސީ މަގާމެއްގައި ސަރުކާރުގައި ހުންނަ އެއްވެސް މީހަކު ވަކި ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ބުނިއިރު އަމީނު ހަމަތޯ ސުވާލު އުފެދެއެވެ. 

ދައުލަތުގެ މަގާމުތަކާއި ސިވިލްސާރވިސްގެ މަގާމުތަކާއި އައްޔަނުކުރާ ސިޔާސީ މުއައްޒަފުންގެ ތަފާތު އަމީރު އަމީނު ހެދިގެން އުޅޭ އަމީނަކަށް ނޭނގެއެވެ. ސިވިލްސާރވިސް މުއައްޒަފުން އައްޔަނުކޮށް ބަދަލުކޮށް ވަކިކުރަނީ ސިވިލް ސާވިސް ކޮމިޝަނުންނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އެހެނިހެން އިންތިހާބީ މަގާމުތަކާއި ޖުޑިޝަރީއަކީ ރައީސް މީހުން ކަނޑާ އެއްކުރާ ތަންތަނެއް ނޫނެވެ. މަޖީލީހުން ފާސްގެން އައްޔަނުކުރެވޭ މިނިވަން މުއައްސަސާތަކަކީވެސް ސަރުކާރުގެ ބައެއް ނޫނެވެ. ވަޒީރުން އައްޔަނުކޮށް ވަކިކުރުމާއި ގާނޫނު އަސާސީގެ 115 ގެ ދަށުން ސިޔާސީ މަގާމު ދިނުމާ ވަކިކުރުމަކީ ރައީސްއަށް ލިބިފައި އޮންނަ ބާރެކެވެ. ދައުލަތުގެ މިލްކުވެރި ކުންފުނި ތަކުގެ ހިންގާ ބޯޑު އެކުލަވާ ލުމުގައިވެސް ރައީސްއަށް ބޮޑެތި ބާރުތަކެއް އޮވެއެވެ.     

އަނގަފުޅާކޮށްފައި އަމީނުމެން އެއްޗެއް ބުނާއިރު ވަކި ފިކުރަކަށްވީތީ މަގާމުން ވަކި ނުކުރާނަމޭ ރައީސް ވިދާޅުވީ ކޮންބައެއްގެ ވާހަކަ ހެއްޔެވެ. ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. އެނގޭހެއްޔެވެ. ސަރުކާރުގެ ކުންފުނިތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ އާއްމު މުއައްޒަފުންނާއި ސިވިލްސާވިސް މުއައްޒަފުންގެ ވަޒީފާއާއި ޔާމީނު ސަރުކާރުން ކުޅެމުން ގޮސްފައިވަތީ ރައީސް ސޯލިހު ވިދާޅުވީ އެކަން ނުކުރައްވާނެ ވާހަކަ ކަމެއް އެހެން ބުނާ އެއްވެސް ބުރާންޗަކަށް ނޭގެއެވެ. 

ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރަން އިސްކޮށްފައި ތިބޭމީހުން އެކަން ނުކޮށް އެހެން ކަމަކާ އުޅެން ފެށީމާ އެ މިހުން ވަކިކޮށް އެހެން ބަޔަކު އައްޔަނު ނުކުރޭވޭ އެއްވެސް ހަމައެއް ދުނިޔޭގެ ތާކު ނުއޮންނާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ސިޔާސަތު ފަސްއަހަރު ވަންދެން ތަންފީޒްކޮށް ދިނުމަށް ވައުދާ އަހުދުވެގެން އުޅެފައި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ބޮލާލަޖަހާ އެހެން މީހެއްގެ އެޖެންޑާ ޕްރަމޯޓް ކުރަން ފެށުމެކޭ ހަލާލު އަނބި މީހާ ހަށިވިއްކަން ނިކުތުމެކޭ އޮތީ ކޮންތަފާތެއް ހެއްޔެވެ. 

އިއްޔެ މަޖިލީހުގައި ރާއީ ވިދާޅުވީ ޖޭޕީއަށް ނިސްބަތްވާ އިތުރު ވަޒީރުންނާއި ތަންތަނުގެ ވެރިން ޕާޓިން ވަކިވެ ސަރުކާރާ ގުޅެން އުޅޭކަމުގެ މައުލޫމާތު ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ކަމަށެވެ.

ރާއީ ވިދާޅުވީ މަޖިލީހުގައި ގާސިމް ދިފާއުކުރަން ވެސް މަޖިލިހުގައި ތިއްބެވީ ދެތިން ބޭފުޅުން ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން ރީތި ގޮތަކީ ގާސިމް ސަރުކާރާ ގުޅި އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރުން ކަމަށް ރާއީ ވިދާޅުވިއެވެ.

ޝިފާޒާއި ރައީސް ނަޝީދުގެ ކަންތައް ނިމިއްޖެކަމަށާއި ރައީސް ސޯލިހުގެކަންތައް ތިމަންމެން އެބަ ނިންމަމޭ ބާރަށު ޝުޖާ ބުނީ ރައީސް ނަޝީދާއި ޝިފާޒުދެކެ ލޯތްބަކުން ނޫނެވެ. ޝިފާޒް އެމްޑީޕީއަށް ކޮށްދީފައިވާ ހިދުމަތްތައް ފާހަގަކޮށް ވާހަކަ ދައްކަން ބާރަށު ޝުޖާއަކީ ކާކުހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ހެޔޮ އެދިގެން ރައީސް ސޯލިހުގެ ނިންމުމަކަށް ފާޑުކިޔާން އެންމެ ފައްކާވާނީ ޕީޕީއެމްގެ ލީޑަރޝިޕްގެ މީހުންނެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ނިންމެވުމަކާ ދެކޮޅަށް ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝިޕްއިން ފާޑެއް ކިޔައިފިނަމަ އެ ނިންމުމަކީ ޝައްކެއް ނެތްގޮތުގައި ވަރަށް މޮޅު ފައިދާ ކުރި ނިންމުމެކެވެ. އެ ނިންމުމެއް ވާނީ އެމްޑީޕީއަށް އެންމެ ފައިދާހުރި ކާމިޔާބު ނިންމުމަކަށެވެ.

އެމްޑީޕީއަށާއި މި ސަރުކާރަށް ފައިދާހުރި ކޮންމެ ނިންމުމަކަށް ޕީޕީއެމުން ދެކޮޅު ހަދާނެއެވެ. ރައީސް ސޯލިހް ވެރިކަމަށް ގެނައުމަށް ބުރަ މަސައްކަތް ކުރި އެއްވެސް މީހަކާމެދު ޕީޕީއެމް މީހަކު ހެވެއް އެދުމަކީ އަލިފަނަކީ ގަނޑުފެނަށް ވުންކަހަލަ ކަމެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ އެއްވެސް އިސްމީހަކަށް އަމަލުކުރާ ގޮތަކުން ޕީޕީއެމްގެ ކުޑަވެސް ހަމްދަރުދީއެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ބޭނުމަކަށްވާނީ އެފަދަ ކޮންމެ މީހަކު ބާކީވެ އެކަހެރިވެ ނިކަމެތިވާށެވެ. 

އެގޮތުން ސިއްޕެގެ ވަޒީފާ ގެއްލުމުން ޝުޖާމެން އެ ވަނީ ހާދަހާ އުފަލެކެވެ. ޝިއްޕެއަކީ ބޮޑު އަނގައެއް އޮތް ފެންވަރެއް ހުނަރެއް މަގުބޫލުކަމެއް ނެތް އަންނިގެ ތެތްފެލި އުފުލާދޭ ޕަޕެޓެއްކަން ޝުޖާއަށް ނިކަން ރަނގަޅަށް އެނގޭނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ އެފިޔަވަޅަކީ އެމްޑީޕީ ބައިވެ ފުޑުފުޑު ވުމުގެ އަލާމާތެއް ނޫންކަން ޕީޕީއެމަށް ވެސް އެނގޭނެއެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ކެރުމައި ޖެހެލުން ކުޑަކަން އެކަމުން ރަމްޒުކޮށްދެއެވެ. އެއިއްޔަކީ ރައީސް ޔަމީނު ކުއްލި ނުރައްކާ ހިންގާ ސްޕްރީމްކޯޓް ފުރަޅުން ޓިނުނެގުން ފާޑުކަމެއް ނޫނެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. ވަރުހުރި ޑިސިސަންތައް ރައީސް އެ ނަންގަވަނީ ގޮތް ހުސްވެގެން ބާރުކެނޑިގެނެއް ނޫނެވެ. ގަނޑު ބަދަހި އެމްޑީޕީއެއް ރައީސް އަރިހުގައި އަތުގުޅައިގެން އޮވެގެންނެވެ. ޖަރާސީމުން އެމްޑީޕީ ސާފުކޮށް ފަނިފަކުސަ ބޭރުކޮށް އެމްޑީޕީ ހަށި ފޮޅާލުމުގެ ވަގުތު މިއޮތީ ޖެހިފައެވެ. މައުމޫނު އަތްމަތިން ޕީޕީއެމް ފުރޮޅުނު ގޮތުގެ ތަޖުރިބާ ލަހުން ނަމަވެސް އެމްޑީޕީ ވެސް މިހާރު މިއޮތީ ކުރަން ޖެހިފައެވެ. އެމްޑީޕީ އޮތީ ރައީސް ސޯލިހާއެކު ގަދަކޮށެވެ. 

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީ މީހުންނަކީ ރައީސް ނަޝީދު ސްލޮޓް ދީގެން މަގާމު ދީފައި ތިބި މީހުން އެކަނިހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސްލޮޓްގައި ވަޒީފާ ދިފާއިވާ އެމްޑީޕީ މީހަކު ރައީސަށް ހަރާންކޯރު ވާނަމަ އެމީހަކު ވަކިކޮށް އެމްޑީޕީގެ އެހެން މީހަކަށް ވަޒީފާ ނުދެވެންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ޕާޓީގެ މަސްލަހަތު ކުރިއަށް ނެރުއްވައިގެން ފިޔަވަޅެއް ނާޅުއްވާ އިސްލާހުވާން ރައީސް އެ މީހުނަށް ފުރުސަތު ދެއްވީ ކިހާވަރަކަށް ހެއްޔެވެ. އެކަމަކު ސަރުކާރުގެ އިސްސަފުގައި ތިބެގެން ސަރުކާރުގެ ވާގި ނައްތާލަން ޝިފާޒުމެން އަމްރުމެން ނުކުރަނީ ކީއްހެއްޔެވެ. އެކަހަލަ އެތައް ބަޔަކު އަދިވެސް އެބަތިއްބެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަކީ ހަތަރެސްފައި ބަދެފައި ބަޔަކު ބުނާހާ ގޮތެއް ހަދަން ރައްޔިތުން އިސްކޮށްފައި ހުންނަ މީހެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ނަން ބޭނުންކޮށްގެން ބަޔަކު މީހުން ވަކި މީހަކަށް ވެރިކަން ހޯދާދޭން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ގުރުބާން ކުރަން ފުރުސަތު ދޭނެކަމަށް ހީވަނީ ހެއްޔެވެ. 

އެމްޑީޕީއަށް ހިދުމަތްކުރާ މީހަކު ހިދުމަތްކުރާނީ އެމްޑީޕީއަށެވެ. ޕާޓީގެ މެޖޯރިޓީ މަސްލަހަތަށެވެ. ވަކިމީހަކަށް ނޫނެވެ. މިވަގުތު އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ރައީސް ސާލިހާއެކުގައެވެ. އެންޑީޕީގެ އާއްމު މެންބަރުންނަކީ އެމްޑީޕީގެ މައިބަދައެވެ. އެމްޑީޕީގެ އާއްމު މެންބަރުންގެ މެޖޯރިޓީ މިއަދު އޮތީ ރައީސް ސާލިހަށެވެ. އެންމެ ފަހުން އޮތް ކޮންގްރެސް އިން އެކަން ސާފުވިއެވެ. ދާއިރާތަކުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ރައީސް ސާލިހާ އެކުގައިކަން ގައުމީ މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތްގޮތުން މާބޮޑަށް ސާފެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީގެ މެޖޯރީޓީ މެންބަރުންގެ ތާއީދުވެސް އޮތީ ރައީސް ސާލިހާއެކުގައެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެންމެ ފަހުން އޮތް އެތެރޭގެ އިންތިހާބުތައް ކާމިޔާބުވެފައިވަނީ ރައީސް ސާލިހާ އެއްކޮޅަށެވެ. މިއަދުގެ އެމްޑީޕީގެ ހަގީގަތަކީ މިއެވެ. 

ހަގީގަތް ގަބޫލު ނުކުރެވިގެން އެތެރޭން ކުރަން އުޅުނު ބަގާވާތް ނާކާމިޔާބުވެ ފާޅުގައި ރައީސް ސާލިހާ ދެކޮޅަށް ނިކުމެ އެހެން ޕާޓީއަކަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކޮށްދޭން އެމްޑީޕީގެ ރައީސާއި ނައިބުރައީސް ނިކުތީމާ އެ ނައިބުރައީސް ގޮވައިގެން ރައީސް ސާލިހު ހުންނަވަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތެވެ. އަމްދުން ރައީސް ސާލިހު ދައުލަތް ހިންގެވުމުގައި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތާ އިދިކޮޅު ބަޔަކު ގޮވައިގެން ދައުލަތް ހިންގަން އުޅޭކަށް ނުޖެހެއެވެ. ވަފާތެރިކަމެއް އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތް ބަޔަކު އިސްކޮށްފައި ބައިތިއްބައިގެން އިސްލާހުވޭތޯ ލައްކަ މަސައްކަތް ކުރައްވައިފިއެވެ. 

ހަރާން ކޯރުން ވަކިކޮށް ފައްސާ ނަގާލަން ޖެހެއެވެ. ހަށިގަޑުގެ ގުނަނަކުން ކެންސަރުގެ އަލާމާތް ފެނިއްޖެނަމަ ބޭސްކޮށް ކީމޯދީ ހަދައިގެންވެސް ރަގަޅު ނުވުމުން ގުނަން ބުރިކޮށް ލައިގެންވެސް ކެންސަރުން ސަލާމަތް ވާން ޖެހެއެވެ. އެކަމުގައި އަމުރެއް ސިއްޕެއެއް އީވާއެއް ނަޝީދެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އެންމެ ފަހުން ރައީސް ރިއެކްޓް ކުރައްވަން ފެއްޓެވީމާ އެ ބައިގަބޑަށް ހަޖަމެއް ނުވިއެވެ. 

އެމްޑީޕީ ރަޖިސްޓްރީ ވުމުގެ ކުރިން އޮތް ފުރަތަމަ ވަލީ ކޮމެޓީ ހިނގީ ރައީސް މައުމޫނުގެ އަނިޔާއަށް ބިރުން އިންޓަރނެޓް މެދުވެރި ކޮށެވެ. އޭރުގެ ވަލީ ކޮމެޓީގެ ސެކްރެޓޭރިއޭޓް ބެލެހެއްޓީ އޭނާއެވެ. 

2008 ގައި ރައީސް މައުމޫންގެ ވެރިކަން ނިމި އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަން ފެށުނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ކެބިނެޓަކީ ވެރިކަން ބަދަލުވުމުގެ ރުޅިއާ ހަސަދައިގާ އިދިކޮޅުން އެންމެ ހޫނު ހަމަލާ ދިން ކެބިނެޓެވެ. މިހަލަބޮލިކަމުގެ ތެރޭގައި އޭރުގެ ކެބިނެޓާ ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުން އަދާ ކުރި ދައުރަށް އެމްޑީޕީ މެމްބަރުން ފަޚްރުވެރި ވާނަމަ އެއީ އޭނާގެ ކުޅަދާނަ ކަމާ ހުނަރުވެރި ކަމެވެ. 

ކޮވިޑްގެ ބަނަ ވިލާތަކުން އުދަރެސް ބެއްދި ފަހުން، މާލޭ ބަނދަރު ބައްދާނެ ދިވެހިންގެ އަމިއްލަ އާގު ބޯޓް ކުންފުނި އުފައްދަވަން ރަައީސް ޞޯލިހް ނިންމެވި އެވެ. އެމްއެސްއެސްއަކީ ކުޑަދުވަސް ކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ފަައިދާވާ ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ.  

އެ ކުންފުނިން އެންމެ ފަހުން ގަނެފައިވާ އާގު ބޯޓް ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓާ ކަައިރީގައި ކޮޅަށް ބަހައްޓައިފި ނަމަ، ހޮސްޕިޓާ އަރާނީ ބޯޓުގެ މޭކަށިގަނޑާ ހަމައަށެވެ.

އަމްރުގެ ފަހުން އެސްޓީއޯގެ އެމްޑީގެ މަގާމަށް އެވަޑައިގަންނަވަނީ މިދެންނެވި ބޭފުޅާއެވެ.  ރަައީސް ނަޝީދުގެ ވަރަށް އަރިސް އެ މަނިކުފާނުގެ ކެބިނެޓް ސެކްރެޓަރީ ކޮށީގޭ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދެވެ. އެމްޑީޕީ މީހުން ދަންނަ ކޮއްޓޭއެވެ. ކޮއްޓޭއަކީ ވަރަށް އުޞޫލީ ބޭފުޅެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމެއް ނަމަ އޭނާ ހުންނާނީ  ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ވާގިވެރި ވުމުގައެވެ. ނިޔާމަ އަމާން ދަތުރަކަސް ނޫނީ ތޫފާނީ ރާޅުގެ މެދުގައި ވިޔަސް ހުންނަން ޖެހޭ ގޮތުގައެވެ.

މީހަކު ދެއްކިއެއްޗެއް ބަލާ މީހަކަށް ފެންނާނީ މީހަކު ދެއްކި އެއްޗެއް ދެއްކި ގޮތަކަށް ދެއްކިވަރަކަށެވެ. މީހަކު ބުނާ އެއްޗެއް ބުނާމީހަކު އަބަދުވެސް ބުނަންޖެހޭނީ މީހަކު ބުނިއެއްޗެއް ބުނި ގޮތަކަށެވެ. މީހަކު އިއްވި އެއްޗެއް ނޫނީ ނާހާ މީހަކަށް އިވޭނީ އިއްވާ މީހާ އިއްވި އެއްޗެއް އިއްވިގޮތަކަށެވެ. 

އިންސާނާ އަކީ އަމިއްލަ އަމީރެކެވެ. ތިބާގެ ނަފްސްގެ މައްޗަށް ބަރު ފޯރުވާނީ ތިމާއެވެ. ތިބާގެ ވަށައިގެން މައްޗާއި ތިރިއާއި ކުރިމައްޗާއި ފަހަތާއި އަރިމަތި އޮތްކަން ތިބާ ދަންނަން ޖެހެއެވެ. ކަންކަމުގައި ފައިގެ ބޮޑުވާ އިނގިލި ކުރިއަށް ވުރެ ދުރު އޮތްކަން އެގެން ޖެހެއެވެ. ތިޔަ ޖިސްމުގެ ވަށައިގެން ތިޔަ ކަހަލަ ނޫނަސް އެތައް ޖިސްމަކާ ދިރުމެއް އޮތްކަން ތިބާއަށް އެގެންވާނެއެވެ. 

ވަށައިގެން ހިނގާހާ ކަމެއް ހިނގާނީ ތިބާ އެދޭ ގޮތް ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ހޮދު ތިމާގެ އަމިއްލަ ނަފްސްގައި ވެސް ތިމާއަށް ބާރު ނުފޯރުވޭ އެތައް ކަމެއް ހިނގަހިނގާ ހުރޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. އެހެން ކަމަށް ވާއިރު ވަށައިގެން ހިނގަހާ ކަމަކީ ތިބާ ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ހިނގާނެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. 

ކަންކަން ތަރުތީބުވެ ހިގާ ގުދުރަތީ އަދާލަތުން ބޭރަށް ތިބާއަށް ނުދެވޭނެކަން ފުރަތަމަ ތިބާ ދަތުން ބޭނުމެވެ. ވަކި އެކަކު އެކަނި ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް ތިބީންގެ ހުރިހާ ކަމެއް އޮބަހައްޓަން އުޅުނަސް އެކަމެއް ނުހިނގާނެއެވެ. ބައެއްފަހަރު ބައެއް މީހުންނާއި ބައެއް ފަހަރު އެންމެން މޮޔަ ހެއްދުނަސް އެންމެނަކު އަބަދަކު އެކަކަށްވެސް މޮޔައެއް ނުހެއްދޭނެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީވެށިން އެކަނިވެސް އެހުރީ އެކަންކަން ދިމާލަށް ފެންނާށެވެ. ދިގު ތިރީސް އަހަރުގެ މައުމޫނިޒަމް އެފުށް މިފުށަށް ޖެހިގެން ދިޔައިރުވެސް މައުމޫނަކީ އެނޫން މިހަކު ނެތްކަމަށް ބަޔަކު މީހުން ދުށް މީހެކެވެ. އޭރު ގިނަ ބަޔަކު އެމީހުންގެ ދުނިޔެ ބެލީ މައުމޫނުގެ ލޮލުންނެވެ. އެކަމަކު މިއަދަކީ އެދުވަހެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ޔާމީނާއި ރައީސް ނަޝީދުގެ ލޮލުން ދުނިޔެ ދެކޭ މީހުން މިއަދު ލައްކަ ގިނައެވެ. އެހެނަސް އެހަގީގަތްވެސް ބަދަލުވަމުން ދާލެއް ލަހެއް ނޫނެވެ. 

ތިބާގެ ވަށައިގެން އެންމެ ކައިރިން ފެށިގެން މި އޮތް ބޮޑު ކާއިނާތުގައި ހިނގާހާ ކަންކަމަށް އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނާލުމުން ތިމާ ފަދަ އަނެއް އިންސާނާއަށް ތިބާ އަޅުވެތި ވެވޭ ވަރު އިހުސާސް ކޮށްލެވޭނެއެވެ. އަމިއްލަ ލޮލުން ތިމާގެ ދުނިޔެ ނުދެކޭ މިންވަރު އިހުސާސް ކުރެވޭނެއެވެ. މީހަކު ދެއްކި އެއްޗެއް ދެއްކި ވަރަކަށް ބަލައިގެން އުޅެވޭ ވަރު ވަޒަން ކޮށްލެވޭނެއެވެ. ތިމާއަށް ދުނިޔެ ދައްކާ މީހާގެ މަވެތިކަމާއި އަޅުވެތި ކުރުވުމުގެ ބޮޑުކަން ވަޒަން ކޮށްލެވޭނެއެވެ. އެއްވާހަކަ ދެފަހަރު ދެގޮތަށް ދައްކާ ވަސްވާސް ތަކުގައި ތިމާ ބަނދެލެވިފައި ވާވަރު އިހުސާސް ވާނެއެވެ.

އެކަކު އަނެކަކު ދެކެ ވާލޯތްބާއި ކުރާ އިހުތިރާމާއި ކިޔަމަންތެރި ކަމަކީ އަޅުވެތި ކުރުވުމުގެ އީމާނަށް ވެވިފައިވާކަން ގަބޫލު ކުރެވެނީ ތިމާއާއި ހަމައަށް އެކަންކަމުގެ ނުސިޔާނު އަސަރެއް ފޯރީމައެވެ. ލޮލުމައްޗަށް ވެއްޓިފައިވާ ފަރުދާ ކަޝްފުވެ ދުނިޔެ ދެއްކި މީހާގެ އަސްލު ސިފަ ފާޅުވާއިރު ތިބާއަށް ތިބާގެ ދުނިޔެ ނުލިބޭ ވަރަށް އޮންނަނީ ފަސްވެ ލަސްވެފައެވެ. އަމިއްލަ ލޮލުން އަމިއްލަ ދުނިޔެ ނުބެލުނު ކަމުގެ އުގޫބާތުގައި ބަނދެވި ނުނެއްޓެވޭ ވަރުވެފައެވެ.  

އަންނިއާ ގާސިމްގެ މިއޮތް ސިޔާސީ އަދާވާތް ތެރިކަން އެންމެ ގާތުން އެނގޭނެ އެކަކީ އިބޫއެވެ. ކިތަންމެ ހެވިފައި ތިއްބަސް ފަސް އެނބުރޭ އިރު ދެ މީހުން ދެ މީހުންނަށް ތިބޭނެ ގޮތް އިބޫ އަކަށް ނޯޅޭނެއެވެ.

އެމްޑީޕީ މީހުން ކޮޅެއް ގޮވައިގެން ގާސިމް ކައިރިއަށް އަންނި ހިނގައްެޖެ ނަމަ އިތުރުވާ އެކަކަށް ގާސިމާ ފެއަށް 3 މީހުން ދާނެއެވެ. އަންނި ކިތަންމެ ވަރަކަށް އުޅުނަސް ޕީޕީއެމްގެ އަރަކުން އެނަމެއް ނުދިރޭނެއެވެ. ގާސިމް ކައިރިން ދުރަށްދާ މީހުން ދާން އޮންނާނީ ދެ ތަނެކެވެ. އެހެންޏާ އެމްޑީޕީ ނޫނީ ޕީޕީއެމްއެވެ. އޭރުން އެވާގޮތަކީ އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާގައި އެއްވަނަ ނުވަތަ ދެވަނައިގާ އޮންނާނީ އެތަނުން އެއްޕާރޓީއެވެ. އާދައިގެ މަތިން ޖުމްހޫރީ އެވެއްޓުނީ 3 އަށެވެ.

ސަންސިޔާމަކީ ގާސިމަށްވުރެ ކޮޓަރި ގިނަ ފަތުރުވެރި މަހުޖަނެވެ. ރިސޯރޓް މަހުޖަނުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އަރިހަށް ގޮސް ތިބޭ އިރު އެ ބޮޑު ގޮނޑީގައި އިންނަވާ ތަން އެމީހުން ދެކެން ބޭނުންވާނީ ގާސިމްތޯ ނުވަތަ އިބޫތޯ ހިތާ ހިތުން ސުވާލު ކޮށްލުން ރަނގަޅުވާނެއެވެ.  

އަންނިއާ ހުރެ ގާސިމްގެ ވޯޓު ތުނިކޮށްލުމަށް ފަހު، ލިބިއޮތް ހުރިހާ ފުރްޞަތެއްގެ ބޭނުން ހިފާ 50 އިންސައްތަ ވޯޓް ހުރަސްކޮށް އެއްބުރުން އިންތިޚާބް ނެގާނެ ފުރްޞަތު އިބޫއަށް އެންމެ ބޮޑު ގޮތަށް ކަންކަން ވަމުންދާތަން އެބަ ފެނެއެވެ.

އިބޫގެ ދެވަަނަ ދައުރުގައި ވެސް އަންނި އާއި ގާސިމަށް ބިރެއްނެތި ސިޔާސީ ކަންކަމުގައި އުޅެވޭނެކަން އެ ދެމީހުން ވެސް ގަބޫލު ކުރާނެއެވެ.

އެލަކުން މިލަކުން ގޮސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙްގެ ރިޔާސީ ދެވަނަ ދައުރުގެ ތާރީޚީ ހުވާ ކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގެ އެންމެ ކުރީސަފުގައި ރައީސް ނަޝީދާއި އޮނަރަބްލް ގާސިމް އިބްރާހިމް ފިސާރި ހައިބަ ބޮޑުކަންމަތީ ތިއްބަވާނެއެވެ.

ސަބަބަކީ ބަރުލަމާނީ ކޮއްތު ދަރާ ބޯފެން ލައިގެން އެ އޮޑި ރާއްޖޭގެ އަރިހުރަހަށް ދުއްވާނެ ނިޔާމަ ދަތުރު ރައީސް ނަޝީދަށް ވެސް ފަހިވީއެވެ.

އާދައިގެ ބަހުން މުޚާތަބް ކުރަމުން ދިޔަ މިލިއުން ނިންމާ މިލީ މާތް ބަހުން މުޚާތަބް ކުރަމުންނެވެ.

އެސްޓީއޯގެ އެމްޑީގެ މަގާމުގައި ހުންނެވި ހުސެން އަމްރަކީ އެމްޑީޕީ އުފެއްދި ގާބިލް ޒުވާނެކެވެ. ގދ ތިނަދޫ އާއި މާލެއަށް މައިފުނަ ނިސްބަތް ވުމަކުން ހެދި ހުރި ޝަޚްޞިއްޔަތެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގެ ފަހު ވަގުތު ރައީސް ޞޯލިޙް ދޫކުރައްވާ އަމްރު ނެންގެވީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ފަޅިއެވެ. އެތެރޭގެ ޕްރައިމަރީގައި އެ ޕާރޓީގެ މެމްބަރުން ބޭނުން ކެންޑިޑޭޓަކަށް ތާއީދު ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީގައި އޮންނަ އުޞޫލެވެ. އޭގެ ފަހަތުން ދެން އޮންނަ އުޞޫލަކީ ޕްރައިމަރީގައި މޮޅުވާ ކެންޑިޑޭޓްގެ ފަހަތަށް ބަލިވާ ކެންޑިޑޭޓާއި ޓީމް އެރުމެވެ.

އައު ކަމަކަށްވީ ރައީސް ނަޝީދު ޕްރައިމަރީގައި ބަލިވުމުން އެ މަނިކުފާނަށް އެކަން ހަަޖަމު ނުވުމެވެ. އެއާއެކު އެ މަނިކުފާނުގެ ފަހަތުގައި ތިއްބެވި ބައެއް ބޭފުޅުން ގޮވައިގެން ނުކުންނަވާ އެމްޑީޕީ ފޮތިކޮށް ސަރުކާރު ބަލި ކޮށްލުމަށް ހަނގުރާމަ އިއުލާން ކުރައްވައިގެން އުޅުއްވާ އުޅުއްވުމެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމޭ ކިޔާ ފެއްޓެވި މި ހަރަކާތަށް ތާއީދު ލިބުނީ ހިހޫ ގޮތަކަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ އުޞޫލް ތަކަށް ރުހިގެން ރައީސް ނަޝީދަށް ތާއީދު ކުރި ގިނަ ބަޔަަކަށް މިކަން ކަމަކު ނުދިޔައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ރައީސް ނަޝީދު ދެއްކެވި ކޮންމެ މަގެއް އެއީ ތެދު މަގުކަމަށް ބަލާ އެގޮތަށް އީމާން ވެގެން ތިބި މަދު ބަޔަކަށް ވީ އެހެން ގޮތެވެ. އެމީހުން ދުނިޔެ ދެކެނީ ރައީސް ނަޟީދުގެ ލޮލުންނެވެ. އަޑު އަހާ ބަސް ބުނެ ހިނގަނީ އަމިއްލަ ހިއްސުތައް ދޫކޮށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ހިއްސު ތަކުންނެވެ. އަމިއްލައަށް ފެންނަ ތަނެއް، އިވޭ އަޑެއް، ކުރެވޭ ބުއްދިއެއް ނެތެވެ. އިއްޔެއާ ދިމާ އިދިކޮޅަށް ރައީސް ނަޝީދު ހުންނެވިޔަސް އެއީ ހަމަ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެވެ. ކަނު ބީރު މަންމަން މީހުންނަށް މީހުން ވަނީ ވަކި ދަފްތަރެއްގައި ނަން އޮތުމަކުން ނޫނެވެ.

ހުސެން އަމްރު މުޙަންމަދު ރަޝާދަކީ ޕްރައިމަރީން ރައީސް ނަޝީދު ބަލިވިތަން ނުފެނުނު އެކަކެވެ. ދައުަލަތުގެ އެންމެ ބޮޑު ކުންފުންޏާ ހަވާލުވެ ހުންނަވާ ކުރައްވަން ފެއްޓެވި ކަމަކީ ދައުލަތުގެ ވެރިޔާ ސިޔާސީ ގޮތުން ބަލި ކޮށްލުމުގެ މަސައްކަތެވެ. އެމްޑީޕީ އާއި އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ދޫކޮށް ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅު ވިޔަތީ ގާސިމާ މަޝްވަރާތައް ފެއްޓެވީ އަންނަ އިންތިޚާބްގައި އެމްޑީޕީ ބަލި ކުރުމަށެވެ.

ގާސިމަކީ އެންދެރިމާގޭގެ އުފެއްދުމެކެވެ. އަމްރުގެ ބައްޕަ ރަޝާދަކީ އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސް އިބްރާހީމާ ގާތް ގުޅުންތަކެއް އޮވެގެން ވިޔަފާރީގެ ތެރެއަށް ނުކުންނެވި ބޭފުޅެއް ކަމަށް ވެއެވެ. މައުމޫނު އެ ހުންނެވީ ހުރިހާ ހޮރަކަށް ފައިދީގެން އިން ބޯވައެއް ހެންނެވެ. ކޮންމެ ދިމާ އަކަށް މޮޅެއް ވިޔަސް މައުމޫނަށް މޮޅުވާ ގޮތް ހަދައިގެން ކަމަށެވެ. އަމްދުން ގާސިމާ އެކު އެންދެރިމާގެ ފަޅިއަށް ވެރިކަން އަތުވެއްެޖެ ނަމަ މޮޅުގައި މޮޅު އެޅީއެވެ.

ސުވާލަކީ ގާސިމްގެ ރަނިންމޭޓަކީ މައުމޫންގެ ފާރިސް ހެއްޔެވެ؟ ނޫނީ ތިނަދޫ ރަޝާދުގެ ހުސެން އަމްރު ހެއްޔެވެ؟ މިއިން ކޮންމެ މީހެއް ވިޔަސް އެ މީހާ ގާތީ އެންދެރިމާގެ އާއެވެ. އެމްޑީޕީއަކާ ނޫނެވެ.

ދާއިރާގެ މެންބަރަކީ ރައްޔިތުންނައިގެން އުޅޭ މީހެއްނޫންކަން ރައްޔިތުން ދަނެއެވެ. މެންބަރުގެ މަސައްކަތަކީ ދާއިރާއަށް މި ސަރުކާރުން ގެނެސްދޭ ތަރައްގީ ހުއްޓުވުންކަން ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ. މަޑަވެލި - ހޯޑެއްދޫ ކޯޒްވޭއަކުން ގުޅާލުމުގައި ބްރިޖުގެ ފައުންޑޭޝަން ޕައިލް ޖެހުމުގެ މަސައްކަތް އެ ކުރުވަނީ ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުންނެވެ. ފިކުރުގެ ދިރުމަކުން ނޫނެވެ. އާދަމް އާޒިމް އިސްވެ ހުންނަވާ އެމްޓީސީސީ އެ ކުރަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ހަމަހަމަ ސިޔާސަތުގެ ދަށުން ކުރެވޭ މަސައްކަތެވެ. 

އާދަމް އާޒިމް ހޯއްދަވާ ދެއްވަމުން އެގެންދަވަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ހޯއްދަވާ ދެއްވާ ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރާ ލޯތްބެވެ. ފިރުޝާންގެ ސިނކުޑީގައި އަށަގެންފައިވާ ފިތުނަޔާއި ހަސަދަ ވެރިކަމުން ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ފިރުޝާން އައްސަރިބަހާއި ސާބަސް ނުދިނަސް މަޑަވެލި - ހޯޑެއްދޫ ރައްޔިތުން އެތިބީ ޝުކުރުން ފުރިފައެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ހިފެހެއްޓުމެއް ނެތް ތާއިދާ ސާބަސް ރައްދު ކޮށްކޮށެވެ. 

ދާއިރާ ތަރައްގީ ކުރުމަށް މެންބަރުގެ ހައިސިއްޔަތުން ފިރުޝާން ކުރާކަމެއް ނެތްކަން ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާ މަންފާއަށް ލިބެން ހުރި އެތައް ފުރުސަތެއް ފިރުޝާން ހުރަސް އަޅައިގެން ނުލިބި ލަސްވެފައި ވާކަން ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ. ފިކުރު ދިރުވައިގެން ފިރުޝާންމެން ގެންނަން ތިޔަ އުޅޭ ފިކުރެއް ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބަޔަކު ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. 

ކަށީގެ މަދުގައި ހިފައިފާވާ ފިތުނަވެރި ކަމުގެ ސަބަބުންނާއި އަންނި ދެކެ ބިރުން ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ ލާބައަށް ސަރުކާރުން ކޮށްދެމުން ގެންދާ އަގުބޮޑު ހިދުމަތަށް ސަރުކާރަށް ޝުކުރުވެރި ވުމުގެ ބަދަލުގައި ސާބަހާ ޝުކުރު އަދާކުރަން އެނގުނީ މަސައްކަތުގެ ކޮންޓްރެކްޓަރަށެވެ. އާދަމް އާޒިމް ހީވަގި ކަމާއެކު އެ ކުރައްވަނީ ކީއްކަން ފިރުޝާނަށް އޮޅުނަސް ރައްޔިތުންނާއި ސަރުކާރާއި އާދަމް އާޒިމަކަށް އޮޅިގެން ނޫޅެއެވެ.

ނިމިގެން ދިޔަ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ނަޝީދަށް ނާކާމިޔާބު ވުމުން އޭގެ ބަދަލުހިފަން ނަޝީދު ބޭނުން ކުރާ ހަތިޔާރަކީ ފިކުރެއްގެ ދިރުން ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވެއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ގައުމެއްގައި ޕާޓީއެއްގެ ތެރޭގައި ފެކްޝަން ހަދައިގެން އެ ޕާޓީ ހަލާކުކޮށްލަން އުޅޭތަން ފެނޭތޯވެސް ޝަރީފްސުވާލު އުފައްދަވައެވެ. 

ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ އެމްޑީޕީ ވުޖޫދުން ފުހެލަން މަސައްކަތް ކުރާ ބައެއް ކަމަށާއި އެއީ އެމްޑީޕީއަށް ޖެހިފައި އޮތް ކެންސަރެއް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވޭހާވެއެވެ. އިބްރާހީމް ޝަރީފް ވިދާޅުވަނީ އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި އުފެދިގެން އުޅޭ ފިކުރެއްގެ ދިރުން އެއީ ފެކްޝަނެއް ކަމުގައި ބަޔަކު ކިޔަސް އެއީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ޕާޓީތަކުގެ ތެރޭގައި އުފެދޭ ފެކްޝަންތަކާ މުޅިން ހިލާފަށް ހިންގާ ހަރަކާތެއް ކަމަށެވެ. "އެއީ އަސްލު ފެކްޝަނެއް ނޫން. ފިކުރެއްގެ ދިރުން މަސައްކަތް ކުރަނީ ޕާޓީ ބައި ބައިކޮށް ރޫޅާލަން" ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ.

50 ހާސް މީހުން ހަމަވެފައި ވާކަމަށް އަޑު ފަތުރާ ފިކުރެއްގެ ދިރުމުން އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި އެއްބާރުލުން ދެނީ ފަނަރަ ހާސް ހަމަނުވާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް ކަމަށްވެއެވެ. އަމިއްލަ ޕާޓީއަށް ބަގަވާތްކޮށް ޕާޓީން ވެރިކަން ގެއްލުވާލުމަށްޓަކާ ޖުމްހޫރީ ކޯލިޝަންގެ ރަނިން މޭޓަކަށް ފިކުރުގެ ދިރުން ވާން މެނިފެސްޓޯ ހެދުމައިގެން އުޅޭކަމަށް ވެއެވެ. ވެރިކަމައިގެން ހޭކުޑާވެގެން އުޅޭ ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގައި ބައިލައްކަ މީހުން ތިބިނަމަ ފަނަރަހާސް ހަމަނުވާ ޖުމްހޫރީ ގައިދަށުވެގެން އުޅޭވަރަށް ވުރެ މަވެތިކަމާ ކިބުރުވެރިކަމާ ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަން ނަޝީދުގެ މާބޮޑުވާނެއެވެ. 

ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ އަޑެކެވެ. ހަމަ ހެޔޮވަރުގެ ޖަމަލު ފޮޑިއެކެވެ. ކަމަކީ މީޑިއާގައި ސުރުހީ ހެދުމެވެ. އަމަލީ މަސައްކަތުގައި އުޅޭ މީހުނަށްވުރެ ގިނައީ ސޯޝަލް މީޑިއާ ބޮޓުންނެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި އުފެދުނު ކެންސަރެކެވެ. ކެންސަރު ޖެހޭނީ މުލުން ލުހެލާށެވެ. 

އެއްވެސް ސަރުކާރެއްގެ ސިޔާސަތަށް ތާއީދު ނުކުރާ މީހަކު ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒުކުރާ އެއްވެސް މަގާމެއްގައި ހުރެގެންނުވާނެއެވެ. އެފަދަ މީހަކު ހުރިނަމަ ވަކިވެސް ކުރަން ޖެހެއެވެ. ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތާ ދެކޮޅު މީހަކު ތަންފީޒީ މަގާމަކުން ދުރު ކުރުމަކީ ވަޒީފާގެ ބިރު ދެއްކުމެއް ނޫނެވެ. އެކަމަކީ ކާލިގަނޑު ކޮށާ މީދާ މަރާލުން ކަހަލަ ކަމެކެވެ. 

އެސްޓީއޯ އަކީ ރާއްޖޭގެ ކާބޯތަކެއްޗާއި ބޭހާއި ތެޔޮ ފަދަ ޒަރޫރީ އަސާސީ ބާވަތްތައް ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ޒިންމާދާރު މަސައްކަތްކުރާ ދައުލަތުގެ ކުންފުންޏެވެ. ރައްޔިތުން ކާބޯތަކެއްޗާއި ބޭހާ ތެލަށް ޖެހުނަ ނުދީ ރައްކާތެރި ކަމާއެކު ފޯރުކޮށް ދިނުމަކީ އެސްޓީއޯގެ އިހުތިސާސްގެ ބައެކެވެ.

ރައްޔިތުންނަށް ހައްގުތައް ކަށަވަރު ކޮށްދިނުމަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބެކެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހައްގު އަދާކުރުމުގެ ޒިންމާ މަތިކޮށް ޒިންމާދާރު މަގާމު ތަކަށް ރައީސް އައްޔަނުކުރާ ކޮންމެ މީހަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އިތުބާރު ކުރާ ރައީސްގެ ސިޔާސަތު ތަކަށް ތާއީދުކުރާ ސިޔާސަތުތައް ދަމަހައްޓާ ނަގަހައްޓާ މީހަކަށް ވާންޖެހެއެވެ. އެ މީހަކީ ރައީސްގެ އިތުބާރު ލިބިފައިވާ މީހަކަށް ވެސް ވާންޖެހެއެވެ. 

އެސްޓީއޯ ފަދަ އަސާސީ ހައްގު އަދާކުރުމުގެ ޒިންމާ ބޮޑު ކުންފުންޏެއްގައި ރައީސްގެ ސިޔާސަތު ފާޅުގައި ގަބޫލު ނުކުރާ މީހަކު ހުރުމަކީ ދައުލަތާއި ސަރުކާރާއި ކުންފުންޏަށް ރައްކާތެރި ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ސަރުކާރަށް ރުހުމާ ތާއީދު އިތުރު ވިޔަ ނުދިނުމަށް ރައްޔިތުންގެ ލާބައާއި މަންފާއަށް ކުރެވެން ހުންނަ ކިތަންމެ ކަމެއް ނުކޮށް އުދަގޫހާ ގޮތް ގޮތަށް އެފަދަ މީހުން ކަންކަން ތަރުތީބު ނުކުރުމަށްވުރެ ކުރުން ކައިރިއެވެ.   

ރައިސް އިތުބާރު ކުރައްވާ ދައުލަތުގެ ޒިންމާދާރު މަގާމެއް ހަވާލުކޮށްފައި ހުންނަ މީހަކު ރައީސްގެ ސިޔާސަތުތަކާ ފާޅުގައި ދެކޮޅުހަދާ ރައީސް ނޫން އެހެން ގޮތެއް ހޯދަން ނިކުތުމުން އެމީހަކަށް ޒިންމާދާރު މަގާމެއްގައި ބަހައްޓައިގެން ނުވާނެއެވެ. ކޮންމެ ފަދަ ދަނޑިވަޅެއްގައި ކޮންމެ ފަދަ ކަމެއްވެސް އެ މީހެއްގެ މަގާމު ބޭނުންކޮށްގެން ކޮށްފާނެއެވެ. 

އަމްދުން ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ކަންކަން ކަށަވަރު ކޮށްދިނުމަށް ހަވާލުވެހުރި މީހާ ރައީސާ ދެކޮޅަށް ތެދުވެ ފާޅުގައި އުޅެން ފެށުމުން އެ މީހެއްގެ ފުށުން ވެދާނެ ރަނގަޅެއް އޮވެދާނެ ކަމަށް ސަލާމަތް ބުއްދި ގަބޫލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނާގާބިލުކަން ދައްކާ ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި ސަރުކާރާ މެދު ނަފްރަތު އުފެއްދުމަށް އެސްޓީއޯގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ކަމުގައި އަމްރު ހުރެ ކާޑާއި ބޭހާއި ތެލާ ނުކުޅޭނެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. 

ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރުމާ ހަވާލުވެހުރެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅުވެރި ވުމަށްވުރެ އަމްރަށް ވެސް ފަސޭހަ ވާނީ މަގާމުން ވަކިވެގެން ހުރެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅުވުމެވެ. 

ކުކީތައް ތައްޔާރު ކުރާނީ ޗޮކްލެޓް ސްޕްރެޑެއް ކަމުގައިވާ ކްރަމްޕީންނެވެ. އަޑުއޯ އާއި ހޭޒަލްނަޓް އަދި ޑާކް ޗޮކްލެޓް ވެސް ކަރަމްޕީ ކުކީސް ތައްޔާރު ކުރުމަށް ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. މި ފަހަރު ޑާކް ޗޮކްލެޓްގައި ކުކީސް ތައްޔަރު ކޮށްލަމާ ހެއްޔެވެ. ގެނެސްދެވޭ ވަޒަން ހަމަ ރެސިޕީން ތައްޔާރު ކުރެވޭނީ 08 (އަށެއް) ކޫކީއެވެ.

 ބޭނުންވާ ތަކެތި: 

• ¾ ޖޯޑު ކްރަމްޕީ ޑާކް ޗޮކްލެޓް ސްޕްރެޑް
• 1 ބިސް
• ¾ ޖޯޑު ފުށް
• ¼ ސައިސަމުސާ ލޮނު
• 10 ތުނިކޮށް ކޮށާފައިވާ އާމަންޑް (ބޭނުން ނަމަ ނޭޅިއަސް ރަނގަޅުވާނެ)

ހަދާނެ ގޮތް:

• ބޮޑު ބޯތަށްޓަކަށް ކްރަމްޕީ ޑާކް ޗޮކްލެޓް ސްޕްރެޑްއާއި ބިސް އަޅާފައި ސަމުސަލެއް ބޭނުން ކޮށްގެން ރަނގަޅަށް އެއްވަންދެން ގިރާލާށެވެ.
• ދެން އެ ބޯތަށީގެ ތެރެއަށް ފުށާއި ލޮނު ފުރާނާލާފައި އަނެއްކާވެސް ރަނގަޅަށް އެއްވަންދެން ގިރާށެވެ.
• އާމަންޑް ބޭނުން ކުރާނަމަ އާމަންޑްކޮޅުގެ 2/3 ބޯތަށީގެ ތެރެއަށް އަޅާ އަނެއްކާވެސް ރަނގަޅަށް އެއްކުރާށެވެ.
• ދެން ބޯތަށި ފްރިޖަށްލާފައި 30 މިނިޓު ބަހައްޓާށެވެ.
• ކުކީތައް ފިހަން ބޭނުން ކުރާނެ ތަބަކުގެ ފުލުގައި ބޭކިންގް ކަރުދާސް އަޅާފައި އެހަށް ބަހައްޓާށެވެ. އަހަރުމެން ބޭނުން ކުރީ 8 އިންޗި 12 އިންޗީގެ ތަބަކެކެވެ.
• 30 މިނިޓު ހަމަވުމުން ބޯތަށި ފްރިޖުން ނަގާފައި އޭގައި ހުރި ސާމާނު އެއްވަރުގެ 8 ބަޔަށް ބަހާލާށެވެ.   
• ކޮންމެ ބަޔަކުން ގުޅަވަށާފައި ދެ އަތްތިލަ ދޭތެރޭލާ ފިއްތާލައިގެން ފަތާކޮށްލާފައި ތައްޔާރުކުރި ތަބަކުގައި އަތުރާށެވެ. ފަތާކޮށްލީމައި އެތިކޮޅެއްގެ ޑަޔަމީޓަރުގައި ހުންނާނީ 2 އިންޗި ވަރެވެ. ތަބަކުގައި އަތުރާއިރު ދެ އެތިކޮޅު ދޭތެރޭގައި އިންޗިއެއް ހާތަން ދޫކުރަން ވާނެއެވެ. މި ގޮތަށް އެތުރީމައި އެހެރީ ކޫކީތައް ފިހަން ތައްޔާރު ކުރެވިފައެވެ.
• އާމަންޑް ބޭނުން ކުރާނަމަ ބާކީ ހުރި އެތިކޮޅު، ތަބަކުގައި އަތުރާފައި ހުރި ކޫކީ ތަކުގެ މައްޗަށް އަޅާފައި ކުކީ ތަކުގެ ތެރެއަށް އެ ވަންނާނެ ގޮތަށް ކުޑަކޮށް އޮއްބާލާށެވެ.
• ދެން 170 ޑިގްރީސް ސެލްސިއަސްގައި ހޫނުކުރަން އަވަން 10 މިނިޓަށް ޖައްސާފައި ފްރިޖްގެ ގަނޑުކުރާ ބަޔަށް ކުކީތައް އަތުރާފައި ހުރި ތަބައް ލާށެވެ.
• އަވަން ހޫނުކޮށް ނިމުނީމައި ގަނޑުކުރާ ބައިން ތަބައް ނަގާފައި އަވަނުގެ މެދު ރެކުގައި ބައިންދާށެވެ. ދެން 170 ޑިގްރީސް ސެލްސިއަސްގައި 12 މިނިޓުވަންދެން ނޫނީ ކުކީތަކުގެ އަރިމަތި ކުޑަކޮށް ހަރުވެލާ މަތި ކުޑަކޮށް ފަޅައިގެން ދަންދެން ފިހާށެވެ.
• ކުކީތައް ފިހެވުނީމައި ތަބައް އަވަނުން ނަގާފައި ކުކީތައް ތަބަކުގައި ބަހައްޓައިގެން ހިހޫ ކުރާށެވެ. އަވަނުން ނަގާއިރު ކުކީތައް ހުންނާނީ ވަރަށް މަޑުކޮށެވެ. ހިހޫ ވާވަރަކަށް ދާނީ ހަރުވަމުންނެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް، ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދަކީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސެވެ. އެމްޑީޕީގެ އެއްވެސް ގުނަނަކުން އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއެކު ކޯލިޝަން ހަދަން ނިންމާފައެއް ނުވެއެވެ. އެހެން އެކަން އޮއްވާ ރައީސް ނަޝީދު އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވައިގެން އެމްޑީޕީ ނޫން އެހެން ބަޔަކާ އެކު ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި މަސައްކަތެއް ނުކުރެއްވޭނެ ކަމެއް މި ބައިގަނޑަށް ނޭނގެއެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދަށް އެމްޑީޕީ ނޫން ބަޔަކާއެކު ސިޔާސީ މަސައްކަތް ކުރެއްވޭނެ އޮތީ ދެ ހާލަތެކެވެ. އެއް ގޮތަކީ އެހެން ޕާޓީއަކާއެކު ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަށް އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުން ފާސްކޮށްގެން އެކަން ނަޝީދު ކުރެއްވުމެވެ. އަނެއް ގޮތަކީ ރައީސް ނަޝީދު އަމިއްލަފުޅު ހައިސިއްޔަތުން އެހެން ޕާޓީއަކާއެކު މަސައްކަތް ކުރެއްވުމެވެ. އަމިއްލަފުޅު ހައިސިއްޔަތުން އެހެން ޕާޓީއަކަށް ސިޔާސީ މަސައްކަތް ކޮށްދެއްވޭނީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސްކަމާއި މެންބަރު ކަމުން ވަކިވެ ވަޑައިގަތުމަށް ފަހުގައެވެ.

އިންތިހާބާ ބެހޭ ގޮތުން ނަޝީދު އާއި ދައްކާނެ ވާހަކައެއް ނެތް ކަމަށް ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހު ވިދާޅުވީ އެހެން ވެގެންނެވެ. ވިދާޅުވާން ޖެހޭތީއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓެއް ހުއްޓާ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް އެހެން ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށް ވެރިކަން ހޯދާ ދެއްވަން ނިކުމެ ވަޑައިގަތުމަކީ ސަލާމަތް ބުއްދި ހުރި މީހަކު ގަބޫލު ކުރާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދު ހުންނެވީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރު ގާސިމް އިބްރާހިމާއި އެކު ކަމަށާއި ދެނެއް ރައީސް ނަޝީދު ނުގުޑާނެ ކަމަށް ޖޭޕީގެ ދިއުޅި ހަމަނޫން ޑެޕިއުޓީ ލީޑަރު އަބްދުﷲ ނަވާޒަށް ހީވެދާނެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ރައީސް ސޯލިހާއި ވާހަކަ ދައްކަން ބޭނުންފުޅު ނުވާނެހެން ނަވާޒަށް ހީވުމަކުން ހައިރާނެއް ނުވެއެވެ. ގަލޮޅު އުތުރުން މަޖިލިސް ގޮނޑި ހޯދާލެވޭ ވަރު އުރައްޕަތް ނެތް މީހަކަށް ރައީސް ނަޝީދު ކުރައްވާފައި ނުކުރައްވާނެ ކަމެއް ލަފާކޮށްލަން ވެސް ނޭނގޭނެއެވެ. 

ފަހު ވަގުތު ރައީސް ނަޝީދު ހުންނަވާނީ ކޮންތާކު ކާކާއެކުގައި ކަން ހިތައް ވެސް ނާރާނެއެވެ. ނަވާޒުމެން ކިތަންމެ ވަރަކަށް ތިޔަ ކަހަލަ ތާކުން ތާކު ނުޖެހޭ ތެޔޮގުޅާ ސާދާއެއް ކުރިޔަސް ރައީސް ނަޝީދު ހައްދަވާނެ ގޮތެއް އަންދަޒާ ވެސް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

ހެނދު ކަރަށް ބާރުކޮށް ޓައީއަޅައިގެން އޮފީހަށް ނިކުމެ ގޮނޑި ހޫނުކޮށްފައި ރަސްމީގަޑި ނިމުމުން ތިމާ ހިމެނޭ ސަރުކާރު ނޫން ގޮތެއް ހޯދަން ނިކުތީމާ ޖެހޭނީ މަގާމުން ވަކި ކުރާށެވެ. ސިޔާސީ މަގާމު ސަރުކާރުން ދީފައި ތިބެނީ ސަރުކަރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރާށެވެ. ސަރުކާރު ބަދުނާމުކޮށް ލަސްކޮށް ފަސްކޮށް ފިކުރު ދިރުވާ އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން އުޅޭކަށް ނޫނެވެ. 

އާނއެކެވެ. ސަރުކާރުގެ މަގާމު ތަކަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޒާތުފުޅުން ދެއްވާ މަގާމުތަކެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީ ނުވަތަ އެނޫން ޕާޓީއަކުން ހުށަހެޅައިގެން މަގަމުދޭން ޖެހޭކަމަށް އޮތީ ކޮންތާކު އޮތް ކޮން ގާނޫނެއްގައި ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީން ހުށަހެޅިޔަސް ޖޭޕީން ހުށަހެޅިޔަސް އެނޫންތަނަކުން ހުށަހެޅިޔަސް ސިޔާސީ މަގާމުތައް ދެނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ސިޔާސަތުތައް ގަބޫލުކުރާ އެ ސިޔާސަތުތައް ނަގަހައްޓާ ދަމަހައްޓާ ތަންފީޒު ކުރަން މަސައްކަތް ކުރާ ބަޔަކަށެވެ. އެހެން ގޮތެއް ހޯދަން އުޅޭ މީހުން އުޅޭނީ ސަރުކާރުން ބޭރުގައެވެ. 

ލަދު ހަޔާތެއް ގަންނަ މީހަކު ތިމާގެ ވިސްނުމާ ހިލާފު ބަޔަކާއެކީ ފަތީލެވިގެން މުސާރައެއް ނުނަގާނެއެވެ. ވަޒީފާ ގެއްލިދާނެތީ ޒަމީރު ގުރުބާން ކުރާނެ ބައެއް ނޫންނަމަ ސަރުކާރުން މުސާރަ ކައިގެން ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ވައްވަކެއް ނުޖަހާނެއެވެ. 

މާބޮޑަށް ނުފުއްޕާށެވެ. ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާ ބޭނުންފުޅު ނަމަ ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގައި ސަރުކާރުގައި ތިބި އިދިކީލި އެންމެން ވަކިކުރުމަކީ ހިނދުކޮޅެއްގެ ކަމެކެވެ. ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގައި ތިބި މީހުން ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމުން ނަޝީދު ވަކިކުރުމަކީ ވެސް އަދި ރައީސަށް ދާދި ފަސޭހަ ކަމެކެވެ. ނުކޮށް އޮތީކީ ކުރެވެން ނެތިގެނެއް ނޫނެވެ.

މީގެ 25 އަހަރު ކުރިން ރައްޔިތުންގެ އާދޭސް ތަކަށް ލުޔެއް ހޯދާދިނުމުގެ ގޮތުން ރައްޔިތުންގެ އެހީތެރިކަމާއެކު އަމިއްލަ ފަރާތަކުން ހަދާދީފައި އޮތް 400 ފޫޓް ދިގު 150 ވަރަކަށް ފޫޓް ފުޅާ މިނުގެ ފަޅު ބޮޑުކޮށްލާ ނުދިންތާ މަރާމާތު ކޮށްލާ ދޭނެ ސަރުކާރެއް މީގެ ކުރިއަކު ރާއްޖޭގައި އުފެދިފައެއް ނުވެއެވެ.

މޫދުން ގައު ނަގައިގެން ޖަހާފައި އޮތް އެއްގަމު ތޮއްޓާއި ބޭރު ތޮށި އެކީ އެކަށް ވީރާނާވެ އުޅަނދު ފަހަރު ރަށަށް ލަފާ ކައިރި ކުރުމަކީ އަނިޔާއެކެވެ. ފަޅު ތިލަވެ ލަފާ ފުރެން ނެތޭ ބުނުމަކީވެސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. އިރުވާ މޫސުމުގައި ކަމަދުއަށް ވަންނަން ޖެހެނީ ފުރާނަ އަތްމައްޗަށް ލައިގެނެވެ. އުޅަދުގެ ރައްކާތެރިމާއި ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރެވޭނެ ކަމުގެ ޔަގީން ކަމެއް ނޯވެއެވެ. އެކަމަކު ކުރާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. އެތަން ފެންނަ ލޮލެއް ސަރުކާރެއް މީގެ ކުރިއަކުން ނެތެވެ. 

ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުން ކަމަދޫ ރައްޔިތުންގެ އިހުސާސްތައް ދެނެގަތެވެ. ކަމަދޫ ބަނދަރު މަރާކާތުކޮށް ބޮޑު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް އެމްޓީސީސީ އާ ހަވާލުކުރިއެވެ. 25،404 އަކަމީޓަރުގެ ބަނދަރު ފުންކޮށް 180 މީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއްގައި ބޭރު ތޮށިލުމަށެވެ. ހަމަ އެއާއި އެކު 826 މީޓަރުގެ ރިވެޓްމަންޓްޖެހުމާ 346 މީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއްގައި އެއްގަމު ތޮށިލުމަށެވެ. އޮޑިފަހަރު އަޅާ ވާ އެއްސުމަށް 70 މޫރިންގް ހަރުކޮށް ކޮޅުވެއްޓިތަކަށް ކައިރިކުރެވޭ ގޮތައް 11 މީޓަރުގެ ރޭމްޕެއް ހަދައި 1730 އަކަމީޓަރުގެ ދުވާރު ހަދާ ބަނދަރު ހިމެނޭ ސަރަހައްދުގައި 17 މަގުބައްތި ޖެހުމާ ނެރު ބައްތި ޖެހުން މިމަސައްކަތުގެ ދަށުން ހަވާލު ކުރިއެވެ. 

ސަރުކާރުން އެމްޓީސީސީއާއި ކުރުމަށް ހަވާލުކުރި ބ. ކަމަދޫ ބަނދަރުގެ މަސައްކަތުގެ 52 އިންސައްތަ މަސައްކަތް މިހާރު ނިންމައިފިއެވެ. މިހާރު ކުރަމުން ދަނީ ކުދި އުޅަނދުތައް އެޅުމަށް ބޭރު ތޮށީގައި ޖެޓީ ހެދުމުގެ މަސައްކަތެވެ. ބަނދަރުގެ އެއްގަމު ތޮށީގެ މަސައްކަތް މިހާރު ވަނީ ނިމުކަމާ ގާތްވެފައެވެ.

އެމްޕީއެލްއިން ހުޅުމާލެ ދެވަނަ ފިޔަވަހީގައި އިމާރާތް ކުރަމުން ދަނީ 15 ބުރީގެ 3 ޓަވަރެެވެ. ފްެލެޓްތައް އިމާރާތް ކުރުމުގެ އަމަލީ މަސައްކަތް ނިމިފައިވާއިރު މިހާރު ކުރިއަށްދަނީ ފްލެޓްތައް ހަވާލުކުރުމުގެ އެންމެ ފަހު މަރުހަލާގެ މަސައްކަތްތަކެވެ.

(ފޮޓޯ:ޕީއެސްއެމް)

އެމްޕީއެލްގެ ސީއީއޯ ޝާހިދު އަލީ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި މިހާރު ކުރިއަށްދަނީ ފްލެޓް ހަވާލުކުރުމުގެ އެންމެ ފަހުގެ ތައްޔާރީތަކެވެ. ފްލެޓްތައް ހަވާލުކުރުން ލަސްވެގެން ދިޔައީ ކޮންޓްރެކްޓަރު ކުރިއަށްގެންދާ ބައެއް މަސައްކަތްތައް އަދިވެސް ކުރިއަށްދާތީއެވެ. މިވަގުތު ކުރިއަށްދަނީ ޓަވަރުގެ ސިޑިތަކުގައި ކުރަންޖެހޭ މުށިޖެހުމުގެ ބައެއް މަސައްކަތްތަކާއި ލިފްޓްގެ މަސައްކަތެވެ. ފްލެޓްތައް ހަވާލުކުރާއިރު އެޕަޓްމަންޓް ތަކުގެ އެތެރޭގެ ފިނިޝިން ހުރިހާ މަސައްކަތްތައް ހުންނާނީ ނިމިފައެވެ.

ފްލެޓް ލިބުނު މުވައްޒަފުންގެ ލިސްޓް އެކުލަވާލާ ލިބޭ މުއައްޒަފުންނަށް އެކަން އަންގާ ނިމިފައި ވާއިރު މިހާރު ކުރަމުންދަނީ ޑައުންޕޭމަންޓްގެ މަސައްކަތެވެ. ސީއީއޯ ޝާހިދު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި %85 މުވައްޒަފުން ޑައުންޕޭމަންޓް ދައްކާ ވެސް ވަނީ ނިންމާފައެވެ.

މިހާރު ކަނޑައެޅިފައި އޮތް ގޮތުން އަންނަ މަހުގެ ފަހުކޮޅަށް ފްލެޓްތައް އެއްކޮށް ނިމޭނެއެވެ. އަދި އޭޕްރިލް ފަހުކޮޅު ފްލެޓްތައް ހަވާލުކުރެވޭނެއެވެ. 

އެމްޕީއެލްއާއި އަދި ސަރުކާރުގެ އިތުރު 3 ކުންފުންޏަކުން ހުޅުމާލޭ ދެވަނަ ފިޔަވަހީގައި ފްލެޓް އިމާރާތްކޮށްފައިވެއެވެ. އެކުންފުނި ތަކަކީ ސްޓެލްކޯ، އެމްއޭސީއެލް، އެމްޑަބްލިއުއެސްސީ އެވެ. އެމްޕީއެލް ފިޔަވައި އެހެން ކުންފުނިތަކުން ފްލެޓްތައް މުވައްޒަަފުންނާއި ވަނީ ހަވާލުކޮށްފައެވެ. ސަރުކާރުގެ ކުންުފުނިތަކުގެ އިތުރުން އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށްދޭން ހުޅުމާލޭގައި 4000 ފްލެޓް އިމާރާތް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ސަރުކާރުން ދަނީ ކުރަމުންނެވެ.

މަޖިލީހުން ލިބިއޮތް ސްޕަރމެޖޯރިޓީ ބޭނުން ކޮށްގެން މެންބަރުންނަށް ވަޒީރުކަމުގެ ހުވަފެން ދައްކައިގެން ބަރުލަމާނީ އަކަށް ބަދަލު ކުރަން ދެއްކި ޖާދޫއަކަށް މެންބަރުން ނުހެއްލުނެވެ. ގިނަ މެންބަރުން ކުރުސީއާއި ޖެހުނީ ފެޔަށެވެ. ނިޒާމު ބަދަލުކުރާ ވާހަކަ ނުދައްކާ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގެ ވާހަކަ ނުދައްކަން ހުރި މީހާ ކުއްލިޔަކަށް ފެނުނީ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވާދަކުރަން ނިކުތްތަނެވެ. ނިޒާމު ގޯހަސް ހެޔޮތާއެވެ. ވެރިކަން ލިބެންޏާ ނިޒާމް ގޯހެއް ނުވާނެއެވެ. 

ހުތުރު ބައްޔަކުން ބަލިވެ ޓިކެޓް ގެއްލުމުން މަށަށް ނެތް ވެރިކަމެއް ގޯތި ކުއްޖަކަށް ވެސް ލިބިގެން ވާކަށް ނެތެވެ. ހެދުނު އެއްޗެއް ހަދައިގެން ބޭނުމީ ވެރިކަން ފިރުކައިގަތުމެވެ. އަމިއްލަ ޕާޓީ ދޫކޮށް ހަސަނު ކުރުސީ ބޮޑު ސޭޓް ފަހަތަށް ޖެހެލުމުގައި ދެ ބޭނުމެއް އެބައޮތެވެ. 

ސޭޓަށް ރާއްޖޭގައި ނުކުރެވެނީ ވެރިކަން އެކަންޏެވެ. ވެރިކަން ކުރި މީހުންގެ ލިސްޓުގައި ސޭޓްގެ ނަން ޖަހާލެވެނިކޮށް ސޭޓަށް ނިމުނީއޭ ހަސަނަށް ހީވެއެވެ. ސޭޓްގެ ވެރިކަމެއްގައި ނިޒާމް ބަދަލުކޮށް ރަމްޒި ރައީސަކަށް ސޭޓް ބަހައްޓައިގެން ބޮޑުވަޒީރު ދައުލަތް ހިންގާގޮތް ހަދާ ބޮޑުވަޒީރަކަށް ވުމަކީ ކުރުސީގެ ފުރަތަމަ ވިސްނުމެވެ.

ކުރުސީގެ ދެވަނަ ވިސްނުމަކީ މާ ނުރައްކާތެރި ބިރުވެރި ވިސްނުމެކެވެ. ކުރުސީ ރަނިންގ މޭޓެއްގެ ގޮތުގައި ހުރެ ސޭޓަށް ވެރިކަން ހޯދާ ދިނުމެވެ. ސޭޓަކީ އުމުރުން ދުވަސް ވީ ބަލިމީހެއް ކަމުން ދައުރު ތެރޭގައި ވެރިކަން ނައިބު ރައީސްގެ އަތްމައްޗަށް ފޮރޮޅާލުމުގެ ނުބައި ވިސްނުމެވެ. ކުރުސީގެ ބޮލުގައި އެނބުރޭ ނުބައި ވިސްނުން ކެތްނުވެގެން އެންމެ ފަހުން ހާމަވެސް ކުރީއެވެ. 

ހުރި ނުބައިކަން ދެކިބަލާށެވެ. ފާރިސް މައުމޫނުއާއި އަލީހުސައިން ފަދަ ބޭފުޅަކަށް ރަނިންގ މޭޓްކަން ނުދީ ޖުމްހޫރީގެ ރަނިންގ މޭޓްކަން ހަސަން ކުރުސީއަށް ދޭން އެ އޮތީ ގޮވާލާފައެވެ. 

ހަސަން ކުރުސީ ރަނިންގ މޭޓަކަށް ލައިގެން ގާސިމް އިބްރާހީމް ގެ ވެރިކަމެއް ކުރަން ފަށައިފި ނަމަ ފުރަތަ ހަމަސް ތެރޭގައި ރައީސް ކަމުން ގާސިމް ވަކިވާން މަޖުބޫރު ކުރުވާނެ ކަމީ ޝައްކެއް ނެތް ކަމެކެވެ. ގާސިމް އިބުރާހީމް ވެރިކަމަށް ގެނައުމަށް ފަހު ވެރިކަމުން ވަކިކޮށް ވެރިކަން ފިރުކައިގަންނާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ހަސަން ކުރުސީ މިހާ ކުރިން އެ އޮތީ ދީފައެވެ. މަރުގެ އިންޒާރެއްގެ ގޮތުގައެވެ. 

އިއްޔެއާއި ޖެހެންދެން އަދި މިއަދުވެސް ސަރުކާރު ހިންގާ ކޯލިޝަނުގެ ދެވަނަ ޕާޓީއަކީ ޖޭޕީއެވެ. މި ކުރިއްޔާ ކުރިކަމެއްގައި ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުން އިންތިހައަށް އޮތެވެ. ރަނގަޅަށް ކުރެވުނު ކަމަކަސް ނުބަޔަށް ކުރެވުނުކަމަކަސް ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުން ނެތްކަމެއް މި ސަރުކާރުން ކޮށްފައެއް ނެތެވެ. ސަރުކާރުގެ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގައި ޖޭޕީގެ ވަޒީރުންގެ ބާރުގަދަ ގަދައެވެ.

ޖޭޕީގެ ލީޑަރުގެ އަނބި ނަހުލާއަކީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑާ ވަޔާ އެއްގަމު ދަތުރު ފަތުރާބެހޭ ބާރުގަދަ ވަޒީރެވެ. އެކަމަނާއަކީ ޖުމްހޫރީގެ ނައިބުލީޑަރެކެވެ. ދަނޑުފަގާއި ކަނޑުފަޅުގެ މުއްސަދިކަމާ ބެހޭ ވަޒީރަކަށް ހުންނެވީ އުފެދުނީއްސުރެ ޖޭޕީގެ ނައިބު ލީޑަރުކަން ކުރެއްވި ޑރ. ހުސައިނެވެ. މިހާރުގެ ވެސް ޓޫރިޒަމް ވަޒީރަކީ ޖުމްހޫރީއަށް ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވާ ޑރ. މައުސޫމެވެ. ސަރުކާރުގެ އެހެނިހެން ސިޔާސީ މަގާމުތަކުގައި ތިބިހާ ޖުމްހޫރުންގެ ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނެތީމެވެ.

ވެންޓީލޭޓަރ ހިޔާނާތް ފެންމަތި ވަންދެން ހެލްތު މިނިސްޓަރ ކަމުގައި ހުންނެވީ މިފަހަރުގެ ޖުމްހޫރީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ތަރުޖަމާން އަބްދުﷲ އަމީންއެވެ. މުއައްޒަފުންނަށް ޖިންސީ ފުރައްސާރަ ކުރުމުގެ ކަންތައްގަޑެއް ތިލަވެ އިސްތިއުފާ ދެއްވަންދެން ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރކަން ކުރެއްވީ އޭރު ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނެވި އަލީ ވަހީދެވެ. 

ޓެލެކޮމިނިކޭޝަން ވަޒީރަކަށް ހުރީ ޖުމްހޫރީން ސްލޮޓް ލިބިގެން ވަޒީރުކަމުގައި ހުއްޓާ އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ ވޯޓަކުން މަގާމު ގެއްލުމުން މިހާރު ޕީޕީއެމަށް ލައްގައިގެން އެ އުޅޭ މަލީހެވެ. އަމިއްލަ ތަފާލުގައި ދަނޑިން ތެޅުމުގައި ދެވަނައެއް ނެތް މަލީހެވެ. 

ހަމަތެދެކެވެ. މި ސަރުކާރުން ކުރިކަމެއް ކުރީ ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުމާ އެކުއެވެ. މިހާރު ގެއްލޭ އެއްޗެއް ގެއްލިފައި އޮންނާނީ ޖޭޕީގެ ބައިވެރިވުން ވަރަށް ބޮޑަށް އޮވެގެންނެވެ. މިސަރުކާރުން ގޯސްކޮށް ކަމެއް ކޮށްފައި އޮތްނަމަ  އިގްބާލުމެން ޓްވީޓެއް ކޮށްލައިގެން އެ ޒިންމާ އަކުން ޖޭޕީއަކަށް ވަކި ނުރެކެވޭނެއެވެ.

ހަގީގަތަކީ އެއީއެއް ނޫނެވެ. އިސްތިގުލާލު ގެއްލޭތީ ޖޭޕީއަކުން ނޫޅެއެވެ. އެކަމާ އުޅޭނީ ހިނގާ ކަމެއް ނަމަތާއެވެ. އިގުބާލުމެން ދައްކަން ތިޔަ އުޅެނީ ޕީޕީއެމުން ދައްކާ އިންޑިއާ އައުޓުގެ ވާހަކަ ނޫން ހެއްޔެވެ. އިންޑިއާ އައުޓް ކެންޕޭނަކީ ފެށުނީއްސުރެއް ޖޭޕީން ދެކޮޅު ކެންޕޭނެކެވެ. ޕީޕއެމްގެ ހަރަކާތް ކުއްވެރިކޮށް ޖޭޕީން ވަނީ ބަޔާންވެސް ނެރެފައެވެ.

ރާއްޖެއާއި އިންޑިއާއި އުފެދިފައިވާ ގާތްގުޅުމާ އިތުބާރަށް ހިޔަނި އެޅޭނެ އެއްވެސް ކަމެއް ވުމަކަށް ޖޭޕީ ނޭދޭނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ކުއްލިޔަކަށް އިސްތިގުލާލް ގެއްލޭ ޖޭޕީ ވެރިކަމަށް ނިކުންނަ ކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. މިވަރު ބަޔަކު ކުއްލިޔަކަށް އިސްތިގުލާލު ގެއްލިގެން ތެޅިގަތީމާ ތިޔަ ވަނީ ކީއްކަން އެބަ ސާފުވެއެވެ. ޖޭޕީގެ ނަމުގައި އިގުބާލުމެން ގަދަ ބަސްބުނަން ތިޔަހެންކޮށްލާ ކަމަކުން ފެންނަނީ ފޮރުވިގެން އުޅޭ އަސްލު ސިފައެވެ. 

އޮއިވާލި ކަނދުފަތީގައި މަސް އަޅާހެން ރިޔާސީ އިންތިހާބާ ދިމާކޮށް ޖުމްހޫރީގައި ވަދެ އަތްގަދަކޮށް ހިސޯރުކޮށްގެން ސޭޓުގެ ތިޖޫރީގެ ދޮރުފަތް ނައްޓާލައިގެން ތިބެ ޔާމާލާ ނަގާ ޕީޕީއެމް އެޖެންޓުން ކިބައިން އަސްލު ސިފަފާޅުވާނެއެވެ. ދައްކާނީ ޕީޕީއެމުން ދައްކާ ވާހަކައެވެ. ކުރާނީ ޕީޕީއެމުން ކުރާކަންތަކެވެ. އާހިރުގައި ނަތީޖާ އަކީ ގާސިމް ގުރުބާން ކަންބަޅިއަކަށް ހަދައިގެން ޔާމީނު ބާރުވެރި ކުރުމެވެ. 

ގައުމު އަޅުވެތިވެ މިނިވަން ކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިގުލާލު ގެއްލިގެން އުޅޭ އިސްތިގުބާލެކެވެ. މޭޔަރު މުއިއްޒުގެ ދެބޭންގެ ދެދަރި އިގްބާލު ކިޔާ މީހެއް ކަމަށް ވެއެވެ.  

ކޮވިޑް 19 ގެ ބޮޑު ބަލި މަޑުކަމާ އެކު ގާސިމް ގެއްލުނުހެން، އިގްބާލު ފިލިހެން އިސްތިގުލާލް ގެއްލޭނެ ކަމަށް ހީވަންޏާ އެ މީހާ އެ ހުރީ ކޮންމެވެސް ވިޓަމިނެއް މަދުވެފައި ތޯއްޗެވެ. 

5 އަހަރު ވަންދެން ސަރުކާރުން ކޭމޮޅު ކައިގެން ނުކުތް ޕާޓީ އަކު ވެރިކަމަށް އަންނަންޏާ ވެސް ބޮޑެތި ދޮގާ ފިތުނަ ފަސާދަ ނުހަދާ ކެމްޕޭން ކުރަންވީ ނޫންހެއްޔެވެ؟

މާބޮޑު ވަތަނީ އަދި ދީނީ ބަހުރުވަ އިސްކޮށްގެން އޫރުމަހާ ރާ ވިއްކައިގެން ލިބޭ މުއްސަންޖަކުގެ މިޔަކަނުން ވެއްޓޭ ބަތް ފުކަށް ދަހިލަވައިގެން ހިތުން ތިޔަ ބުނާ ބަސްތަކުން ވެއްޓޭ ބަތްފުކަށްވުރެ ދަށު ދަރަޖައަށް ވެއްޓެނީ ތިމާގެ އަގެވެ.

ދެން ތިޔަހާ ވަރު ވަންޏާ ސަރުކާރުގެ މަގާމު ތަކުގައި ދަތް އަޅައިގެން މިހާ ދުވަހު ތިޔަ ޖޭޕީ ތިޔަ އޮންނަނީ ކިއެއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟

މަލްޓި ޕާޓީ ނިޒާމަށް ގާސިމް އިބުރާހީމް އިސްވެހުރެ އެ ދެނީ މުޅި ނިޒާމު ފުނޑު ފުނޑު ކޮއްލާވަރުގެ ނުރައްކާ ތެރި ހަމަލާ އެކެވެ. އެ މަގުން ގޮސް ގާސިމަށް ވެރިކަން ކާމިޔާބު ވެއްޖެނަމަ ވަސްނެތް ފޮޑިއަކަށް ވެސް މުގާބޭ ނުވާނެއެވެ. ހޮދުމުހުތާރުކަމާއި ދައުލަތް އަމިއްލަ ކޮށްލުމުގައި ދުނިޔެ ދުށް އެފަދަ މަދު މީހުންގެ ލިސްޓުން ކުރި ހޯދާނެއެވެ. ވަހުޝީ ކަންކަމުގައި ކަލްގިއުލާ ވެސް ވާނީ ސުމަކަށެވެ. 

އެކަމަކު ކުރާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ރަންކޮޅާއެވެ. އެމްޑީޕީ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ހުރި ގޮތަށް ހުއްޓާ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ޖުމްހޫރީ ގައިދަށު ވެއްޖެއެވެ. އެމްޑީޕީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕް އޮތްތާ އޮއްވާ އަންނިގެ ޕަޕެޓް އެމްޕީން ޖޭޕީއާއި ޖޮއިންޓް ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕެއް ހަދަނީއެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމާ ޖުމްހޫރީ މެނީފެސްޓޯއެއް އެކުލަވާ ލެވެނީއެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއި ނަޝީދު ގުޅިގެން ރާއްޖޭގެ މަލްޓިޕާޓީ ސިޔާސީ ނިޒާމު ފުޑާލަނީއެވެ.

ދައުލަތުން ސިޔާސީ ޕާޓީއަށް ދޭ ފައިސާ ހޯދައިގެން ތިބެ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން އެހެން ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރުން ތަކަކާއެކު ގާނޫނާ ހިލާފަށް ހަދާ ކޯލީޝަން ހުއްޓުވަން ޖެހެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގާނޫނީ ގުނަނަކުން ފާސް ކުރުމެއްނެތި އެމްޑީޕީ ބަޔަކާއެކު ޖުމްހޫރީން ކޯލިޝަން ހެދުމަކީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ސަސްޕެންޑް ކުރަން ޖެހޭވަރުގެ ކަމެކެވެ.

ރާއްޖޭގައި ސިޔާސީ ޕާޓީ އުފައްދައިގެން އުޅެނީ ގާނޫނު އަސާސީން ލިބިދޭ އަސާސީ ހައްގެއްގެ ދަށުންނެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ހަދާ ހިންގަން ޖެހޭ ގޮތުގެ ގާނޫނެއް ވެސް އޮވެއެވެ. އެ ގާނޫނު ބުނާ ގޮތެއްގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލާފައި އޮންނަ އަސާސީ ގަވައިދެއް ކޮންމެ ޕާޓީއެއްގައި އޮވެއެވެ. ޕާޓީގެ އަސާސީ ގަވައިދުގެ ދަށުން ޕާޓީގެ ކަންކަން ހިންގުމަށް ގުނަވަންތަކާއި ގަވައިދުތަކާއި އުސޫލުތަކާއި ހަމަތައް ކަނޑައެޅިފައި އޮވެއެވެ. 

ބަޔަކު ނުވަތަ މީހަކު ބޭނުން ވުމުން އުސޫލުތަކާއި ގައިވައިދުތަކާއި ހަމަތައް މުގުރާލާ ޕާޓީގެ ނަމުގައި ކަންކަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ. ކުރިޔަ ދީގެން ވެސް ނުވާނެއެވެ. އަސާސީ ގަވައިދުގެ އެއް ބަޔަށް ތަބާވެ އަނެއްބައި ދޫކޮށްލާ ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ކަންތައް ކުރަން އެކަކަށްވެސް ފުރުސަތު ދީގެން ނުވާނެއވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރައީސަކީ ގ. ކެނެރީގެ މުހައްމަދު ނަޝީދެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި މުހައްމަދު ނަޝީދު ހުރިހާ ހިނދަކު އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދު ނަގަހައްޓާ ދެމެހެއްޓުމަކީ އޭނާގެ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. ވާޖިބެކެވެ. ކިތަންމެ ނުރުހުނަސް ގުނަވަންތަކުގެ ނިންމުންތަކަށް އިހުތިރާމްކޮށް އެ ނިންމުންތައް ތަންފީޒު ކުރުމަށް އިސްވެ ހުންނަން ޖެހެނީ ނަޝީދެވެ. ނަޝީދަކީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމަށް ގަބޫލުކުރަންޏާ ޕާޓީގެ އަސާސީ ގަވައިދާއި ޕާޓީގެ އެހެނިހެން ނިންމުންތައް ވެސް ނަޝީދު ގަބޫލު ކުރަންޖެހެއެވެ.

އެމްޑީޕީ ގެ ނިންމުންތައް ބޮލާލާ ޖަހާ ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ރައީސް ނަޝީދު އުޅެން ވާނީ އެ ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމުން އިސްތިއުފާ ދީފައެވެ. ޕާޓީގެ ރައީސްގެ ގޮތުގައި ހުރިހާ ދުވަހަކު މެޖޯރިޓީގެ ނިންމުމަށް އިހުތިރާމް ކުރަންޖެހެއެވެ. 

ތެދެކެވެ. އެމްޑީޕީގައި ގޮފި އުފެއްދުމުގެ ގަވައިދާ އެއްގޮތަށް ގޮފި އުފެއްދޭނެއެވެ. މެޖޯރިޓީ ފިކުރު ފިކުރުގެ ދިރުމާ އެއްގޮތް ނުވުމަކީ ޕާޓީގެ އުސޫލުތައް މުގުރާލާ ރައީސް މީހާ ވާދަވެރިންގެ ބަޑުދަށަށް ވެއްޓި ގަންނަން ޖެހޭ ކަމެއްނޫނެވެ. ނަޝީދާއި ނަޝީދުގެ ބައިވެރިން އެމްޑީޕީގައި ތިބެ އެމްޑީޕީއާ އިދިކޮޅު ހަރާކަތް ވާދަވެރިންނާ ގުޅިގެން ހިންގާ ހިންގުމަކީ ގާނޫނީ ކުށެކެވެ.

ނަޝީދު ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުރެގެން ޕާޓީއާއި ދެކޮޅަށް ބޮޑެތި ޖަރީމާތައް ހިންގާއިރު އެމްޑީޕީ އޮތީ ވާގި ނެތިފައި ހެއްޔެވެ. 2023 އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަން ހޯދާދޭން ރިޔާސީކެންޑިޑޭޓަށް އިހުލާސްތެރި މަސައްކަތް ކޮށްދޭ މީހުން މާޔޫސްވެ އިދިކީލި ވަންދެން އެމްޑީޕީ ހަނު އޮންނަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީއަށް 2023 ލިބުނަސް ނުލިބުނަސް އަސާސީ ގަވައިދާއި ގުނަން ތަކުގެ ބާރު ކަނޑުވާލާ ތަން ބަލަން ފިޔަވަޅު ނާޅާ އޮންނަ އޮތުމުގައި އެއްވެސް ރަނގަޅެއް ނެތެވެ. ނަޝީދާ ދެކޮޅަށް އެމްޑީޕީން ފިޔަވަޅު އަޅައިގެން ލިބޭ ގެއްލުމަށް ވުރެ ނާޅައިގެން ލިބޭ ގެއްލުން ޒަމާން ތަކަށް ދާންދެން އެމްޑީޕީއަށާއީ މެންބަރުންނަށް މާ ބޮޑުވާނެއެވެ.

2008ގައި ރައީސް ނަޝީދު ކުރެއްވި ވެރިކަން އެމްޑީޕީ މެންބަރުންނާއި ދިވެހި ރައްޔިތުން ތަޖުރިބާ ކޮށްފިއެވެ. ޖެހެލުން ކުޑަކަމަށް މަޝްހޫރު އަންނިއަށް ވެރިކަން ލިބިވަޑައިގެން ވެރިކަން ކުރައްވަން އެނގިވަޑައިނުގެން ވެރިކަމުގައި ހިފަހައްޓަވާ ނުލެއްވި އިސްތިއުފާ ދެއްވިކަން އެމްޑީޕީ މެންބަރުން ހަނދާނުން ފިލާނުދެއެވެ. ބަސްނޭޙުމެއް ބަގާވާތަކަށް ފޫޅުކަނޑާ ބިޔަ ބޮޑު އެމްޑީޕީ މަގުމަތިކޮށް ހަތް އަހަރު ބިކާރީ ކުރުވި ވޭނާއި ލިބުނު އަނިޔާ ތަހައްމަލު ކުރީ އާއްމު މެންބަރުންނެވެ.

އެހެނެއް ކަމަކު 2013ގައި އެމްޑީޕީން ރައީސް ނަޝީދަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދިނެވެ. ބަގާވާތުގެ ހަމްދަރުދީއާއި މުޅި ޕާޓީގެ ވޯޓާއެކު ވެސް ރައީސް ނަޝީދަކަށް ވެރިކަމަށް ވަޑައެއް ނުގަނެވުނެވެ. 2013ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ފޭލިވުމުން ވެސް އެމްޑީޕީ 2018ގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ވެސް ދިނީއެވެ. ރައީސްކަމަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ޝަރުތު ފުރިހަމަނުވާ ހާލުކޮޅެއްގައި ހުންނަވަނިކޮށެވެ. ފަނޑިޔާރަކު ރަހީނު ކުރުމުގެ ކުށުގައި 13 އަހަރުގެ ޖަލުހުކުމެއް ގައި ހުންނަވަނިކޮށެވެ. 

2018ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ދެމަހަށްވުރެ ކުޑަވެ ރައީސް ނަޝީދު ހުކުމެއްގައި ހުންނެވުމުން އެމްޑީޕީން ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ނުކުރެވޭ ވަރަށް ވަގުތު ކުޑަތަން ވުމުން އެމްޑީޕީއަށް މަޖުބޫރުވީ އެހެން މީހަކަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދިނުމަށެވެ. އުކުޅަހު ކޮންގްރެސް އިން އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ލިބިވަޑައިގަތީ އެމްޑީޕީގައި އޭރު ހުރި އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު އެއް ޕޮލިޓިޝަނަކީ ރައީސް ސާލިހަށް ވީތީއެވެ. 

އެއްބުރުން ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރައްވާ ރައީސް ސާލިހު ދައުލަތް ހިންގަވަމުން ގެންދަވަނީ ހަމަހަމަކަމާއި ތަފާތު ކުރެއްވުމެއް ނެތިއެވެ. ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ހައްގުތައް ކަށަވަރުކޮށް ދެއްވަމުން ކޮވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާއާއި ޔުކްރައިން ހަނގުރާމާގައި މުޅިދުނިޔެ ދުށް ކްރައިސިސް މެނޭޖް ކުރައްވަމުން ކެތްތެރި ކަމާ އޯގާތެރިކަމާ އެކުގައެވެ. ގައުމަށް އަމާންކަން ގެނުވާ ސިޔާސީ ބަދަލު ހިއްޕެވުމެއް ނެތިއެވެ. ކާމިޔާބު ރިޔާސީ ދައުރެއްގެ ފޮނި މީރުކަމުގެ މޭވާ ހޯދުމަށް ރިޔާސީ ދެވަނަ ދައުރަކަށް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ރައީސް ސާލިހަށް މެންބަރު އެރުވީ އުންމީދާއި ޔަގީންކަމާ އިތުބާރާ އެކުގައެވެ. 

ބަޔަކު ހީކުރާ ގޮތާއި ހިލާފަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސް އަދި އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ ތާއީދާ ނުލާ ވެސް ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހަށް ކާމިޔާބު ކުރެއްވޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން އެމްޑީޕީއަށް އެ ބައޮތެވެ. އެހެނަސް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރަން އެމްޑީޕީ ބޭނުން ވަނީ ނަޝީދުގެ ތާއީދާ ވެސް އެކުގައެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދަށް ވެސް އޮތް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ އެމްޑީޕީއާއެކު ހުންނެވުމެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ސިޔާސީ ހައިބަތާއި މަގްބޫލުކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ވެސް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ރައީސް ސާލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ހޯއްދަވާ ދެއްވުމެވެ. ޖަޒްބާތުގައި ޖެހި ވަޑައިގެން ގަދަ ހިފުމަކަށް ވަޑައިގެން އެމްޑީޕީ ނޫން ބަޔަކަށް ވެރިކަން ހޯއްދަވާ ދެއްވިޔަސް ރައީސް ނަޝީދަށް ކުޑައިމީސް ނުކުރާނެ ސިޔާސީ ލީޑަރެއް ދިވެހި އުޑުދަށުގައި ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ހައްގު މަގާމާއި އިހުތިރާމް ހޯއްދަވާ ދެއްވާނެ ލީޑަރަކީ ހަމަ ރައީސް ސޯލިހެވެ.

އެމްޑީޕީ އެ ދަނީ އަނެއްކާ ވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރުމާ ދިމާލަށެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރު ވެސް އެމްޑީޕީން ކުރާނީ ހެޔޮ ވެރިކަމެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް ވިދާޅުވަނީ "އަޅުގަނޑުމެން މި ދަނީ މިނިވަން ދައުލަތެއް އަދި ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތް ކުރާ ސަރުކާރެއް އަދި ސުލްހަމަސްލަސްކަމާ އެއްކޮށް ވެރިކަމެއް ހިންގާ އެ މަލަރުކޮށްލުމުގެ މަރުހަލާއަށް. އެހެންވީމަ ގާނޫނުއަސާސީން ލިބުނު މިނިވަން ކަން ހޯދަން ދިވެހި ރައްޔިތުން ކުރި ކަންތައްތަކާއި އެކަންތައްތައް ރަނގަޅަށް ހިފަހައްޓައި މިއީ ރާއްޖޭގެ އާންމު ގޮތް ކަމަށް ހެދުމަށްޓަކައި ކުރިއަށް އޮތް ފަސް އަހަރު ރައީސް ސޯލިހާ އެކީގައި ކާމިޔާބު ކުރަން " ކަމަށެވެ. ރައީސް ސޯލިހާ އެކުގައި މި މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވުމަށް ހުރިހާ އެންމެންނަށް އެމްޑީޕީން ގޮވާލައެވެ.  އެއްވެސް މީހަކު ބާކީ ނުވުމަށް އެމްޑީޕީ އެދެއެވެ.

ޖޭޕީގެ ސްލޮޓަކުން ސިޔާސީ މަގާމު ލިބިގެން ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒުކޮށް ދޭން ތިބި މީހުން ރޮނގު ދަމާލަން ޖެހޭ ވަގުތު މިއޮތީ އައިސްފައެވެ. ރައީސް ސޯލިހާއެކު ސަރުކާރު ހިންގަން ބައިވެރި ވެގެން ތިބެ ރައީސް ސާލިހާ ވާދަކުރަން ޖޭޕީ ނިކުންނަށް ކަނޑައަޅާ އެމަގަށް ޖޭޕީން މަސައްކަތް ފެށީ ކޯލިޝަން އެއްބަސް ވުމުގެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައެވެ. 

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ރައީސްއާއި ވާދަކުރަން ކަނޑައަޅާ ހިސާބުން ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ އަމާޒާ މަގްސަދާއި އަމަލު ތަފާތު ވެގެން ދާނެއެވެ. ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުގެ ނާގާބިލުކަން ދެއްކުމަށް ގިނަގުނަ ކަންކަން ކުރަން ފަށާނެއެވެ. ސަރުކާރުގައި ތިބެ އުނިކަންތައް އުފައްދައިގެން ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި ޝައްކާ ވަހުމް އުފައްދަން އުޅޭނެއެވެ. ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި ތިބެ އަމިއްލައަށް ހެދި ގޯސްތަކުގެ ވާހަކަ ގައިން ނައްޓާލާ ދައްކަން ފަށާނެއެވެ. ކުރިން ނުދައްކާ ތިބި ކިތަންމެ ވާހަކައެއް ފިތުނަވެރި ގޮތެއްގައި ދައްކާނެއެވެ.

ކޮވިޑް19ގެ ވެންޓިލޭޓަރ ގަތުމުގެ ބިޑް އެވިއުލޭޓްކުރީ ޖޭޕީން ސަރުކާރަށް ފޮނުވި ސިޔާސީ ކުދިން ކޮޅެކެވެ. އެކަމުގައި އެ ކުދިން ކޮޅު އުޅުނު ހުތުރު ގޮތުގެ ވާހަކައާއި ވެންޓީލޭޓަރ ޖަރީމާ ހިންގުމުގައި އެންމެ އިސްކޮށް އުޅުނީ އޭރުގެ ހެލްތު މިނިސްޓަރއެވެ. މިދަންނަވާ ހެލްތު މިނސްޓަރަކީ ޖޭޕީ ކުޑަ އަމީނުއެވެ. އޭނާއަކީ ޖޭޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ތަރުޖަމާނެވެ. އޭނާ ނިކުމެ ސަރުކާރު ބަދުނާމުކޮށް ވެންޓީލޭޓަރ ޖަރީމާގެ ވާހަކަ ދައްކަން ނުފަށާނެއެކޭ ހިޔެއް ނުވެއެވެ. ޖޭޕީން ފޮނުވައިގެން ކުރިން ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރު ކަމުގައި ހުރި ވަޒީރާއި މިހާރުގެ ޓްރަންސްޕޯޓް މިނިސްޓަރު ކަމުގައިހުރި ޖޭޕީގެ ނައިބު ލީޑަރގެ އައްޗިވާހަކަ ތަކެއްވެސް ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރުމުގެ ގޮތުން ޖޭޕީން ނުދައްކާނެ ކަމެއް ނޭގެއެވެ. ޖޭޕީން ޓޫރިޒަމަށް ފޮނުވި ވަޒީރު މުއައްޒަފުންނަށް ޖިންސީ ފުރައްސާރަކުރި ވާހަކަވެސް ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރުމަށް ނުދައްކާނެ އެކޭ ހިޔެއް ނުވެއެވެ. 

ޖޭޕީ ލީޑަރަށް ލިބުނު އަދުލުވެރި ބަދަލުތަކުގެ ވާހަކަވެސް ވާތުސިކުނޑީގެ ނަޒަރިއްޔާ އަކުން ސަރުކާރު ބަދުނާމުކުރަން ޖޭޕީން ނުދައްކާ ތިބޭނެ ހެނެއް ހިޔެއް ނުވެއެވެ. ކޮންމެހެނެއް ވިޔަސް މިއަދު މިއޮތީ ރޮނގު ދަމާލަން ޖެހިފައިކަން ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިބި ޖޭޕީ މީހުނަށް އެނގެން އެބަ ޖެހެއެވެ. ޖޭޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް މަސައްކަތް ކޮށްދޭނީތޯ ނުވަތަ ރައީސް ސާލީހުގެ އަރިހުގައި ދައުރު ނިމެންދެން ގައުމަށް ހިދުމަތް ކުރުމުގައި ދެމި ހުންނާނީތޯ ނިންމަން އެބަ ޖެހެއެވެ. 

އަހުމަދު ސަމީރާއި ހަނަފީ އެދެއްކެވީ ރީތި މިސާލެވެ. ރައީސް ސާލިހާ ވާދަވެރި ލީޑަރެއްގެ ޑެޕިއުޓީ ލީޑަރުކަމާއި ސްޕެޝަލް އެޑްވައިޒަރުކަން ކުރަމުން ސަރުކާރުގެ ކެނބިނެޓްގައި ތިބުމަކީ ބަލައިގަނެވޭ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. ތިމާއަށް ހުރިހާ މޮޅެއް ހޯދައިގެން ވާދަވެރިޔާގެ ޖާސޫސީ އިދާރާ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހަކު ނުހިންގޭނެއެވެ.    

މި ބައްދަލު ވުމުގައި އޮނަރަބްލް ގާސިމް އިބްރާހީމްގެ އިތުރަށް ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ އެކި މަގާމް ތަކުގައި ތިއްބެވި ސިޔާސީ މައިދާނަށް ނިސްބަތްވާ ބޭބޭފުޅުންނެވެ. އެހެން ކަމުން މި ބައްދަލުވުމަކީ ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިޚާބްގައި ގާސިމް އިބްރާހީމް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމަށް ކުރައްވާ މަސައްކަތާ ގުޅޭ މަޝްވަރާތަކެއް ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ. 

ސަލަފް ޖަމިއްޔާގަައި އިސްކޮށް ހަރަކާތް ތެރިވާ ބައެއް ބޭފުޅުން ތާއީދު ކުރައްވަނީ ރިޝްވަތާ މަނީލޯންޑަރިންގެ ކުށް ސާބިތުވެ 11 އަހަރަށް ޖަލަށް ލާފައިވާ ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަށެވެ. އެއީ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ދަރިފަސްކޮޅެއް ނިސްބަތްވާ މޭރުމަކުން ވާހަކަ ދައްކަވާ، ފައިސާ ދީފިއްޔާ ހިލޭ އަންހެނުން ނުތިބޭނެ ކަމަށް ފާޅުގައި ވިދާޅުވި ބޭފުޅެކެވެ. 

ލަފާ ކުރެވޭ ގޮތުން މިއީ ސިޔާސީ ކަމެއްގައި ކުރީގެ ރައީސް ނަޝީދާ އެކު ސަލަފް ޖަމިއްޔާއިން އިސްލާމް ދީނަށްޓަކާ އެކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ވެގެން ހިނގައިދާނެއެވެ.

2021 ވަނަ އަހަރު އޮޅުވާލައިގެން ފައިސާ ހޯދުމުގެ 686 މައްސަލަ މޯލްޑިވްސް މަނިޓަރީ އޮޓޯރިޓީއަށް ވެސް ހުށައަޅާފައިވއެވެ. 2022 ވަނަ އަހަރު އެމްއެމްއޭއަށް އޮޅުވާލައިގެން އެކައުންޓްތަކުން ފައިސާ ހޯދުމުގެ 1459 މައްސަލަ ހުށަހަޅާފައި ވަނިކޮށް މިއަހަރުގެ މިހާތަނަށް 238 މައްސަލައެއް އެމްއެމްއޭއަށް ވަނީ ހުށަހަޅާފައެވެ. 

ސްކޭމުން އޮޅުވާލައިގެން ފައިސާ ހޯދުމަށް ބޭނުންކޮށް އުޅެނީ ސިމްކާޑް ކަމަށް ފުލުހުންގެ ހޯދުންތަކުން އެނގިފައިވެއެވެ. ސްކޭމްގެ މުއާމަލާތުގައި ގިނައިން ބޭނުންކޮށްފައި ހުންނަނީ ބިދޭސީންގެ ނަމުގައި ނަގާފައި ހުންނަ ސިމްކާޑްކަން ފުލުހުންނަށް ވަނީ ފާހަގަ ކުރެވިފައެވެ. ފުލުހުން ބުނާ ގޮތުގައި 12 ބިދޭސީއެއްގެ ނަމުގައި 38000 ސިމް ކާޑު ހައްދައިގެން ބޭނުން ކުރާއިރު އެންމެ ބިދޭސީއެއްގެ ނަމުގައި ވެސް 800 ސިމްކާޑް ހައްދާފައި ވަކަން އެނގެއެވެ. ޖުމްލަ 14 ބިދޭސީއެއްގެ ނަމުގައި 62000 ސިމްކާޑް ހައްދާފައިވާ ކަމަށް ފުލުހުން ބުނެއެވެ. 

މަފުށީޖަލުގައި ތިބި ގައިދީންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު 305 ސިމްކާޑް ބޭނުން ކޮށްގެން ސްކޭމްގެ މުއާމަލާތްތައް ހިންގާފައިވާކަން ފުލުހުންގެ ތަހުގީގަށް މިހާތަނަށް އެނގިފައިވެއެވެ. 

ދުބާއީގެ އީމާރް ގްރޫޕުން ޖަންމޫ ކަޝްމީރުގައި އިންވެސްޓް ކުރުމަށް ނިންމާފައިވަނީ 60 މިލިއަން ޑޮލަރއެވެ. 60 މިލިޔަން ޑޮލަރ އިންވެސްޓް ކުރަން ނިންމާފައިވަނީ  ޝޮޕިން އަދި އޮފީސް ކޮމްޕްލެކްސްއެއް ބިނާ ކުރުމަށެވެ. 

ގިނަ އަދަދަކަށް މުސްލިމުން އުޅޭ ހިމާލަޔާން ސަރަހައްދުގެ ވެރިރަށް ސްރީނަގަރުގައި ޝޮޕިން މޯލަކާއި މަލްޓި ޕާޕަސް ކޮމާޝަލް ޓަވަރެއް ހިމެނޭނެ ކަމަށް ދުބާއީ އީމާރް ގްރޫޕުން ބުނެއެވެ.

ޖަންމޫ ކަޝްމީރަށް ފޮރިން އިންވެސްޓަރުން ގެނައުމަކީ ވަކިވެގަތުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މީހުން އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ސަރުކާރާ ހަނގުރާމަ ކުރަމުން އަންނަ ސަރަހައްދު ހަމައަކަށް އެޅުވުމަށް ސަރުކާރުން ކުރާ މަސައްކަތުގެ ބައެއްކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ބުނެއެވެ. 

ދުބާއީ އީމާރް ގްރޫޕުން ޖަންމޫ ކަޝްމީރުގައި 60 މިލިޔަން ޑޮލަރ އިންވެސްޓް ކުރުމަށް ނިންމާފައި މިވަނީ  181 މިލިޔަން ޑޮލަރގެ ރެކޯޑް އިންވެސްޓްމަންޓެއް ޖައްމޫ ކަޝްމީރަށް ލިބިފައިވާ ކަމަށް މަރުކަޒީ ސަރުކާރުން ހުސްވި ހަފްތާގައި ބުނެފައި ވަނިކޮށް ކަމަށް ސަރަހައްދީ ސަރުކާރުން ބުނެއެވެ. 

ސަރުކާރުތަކުން ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ދޭސީ އަދި ބިދޭސީ އިންވެސްޓަރުން އެ ސަރަހައްދަށް ޝައުގުވެރި ކުރުވަން މަސައްކަތް ކުރި ނަމަވެސް އިންޑިއާ އާއި ޕާކިސްތާނުން މިލްކުވެރިކަމަށް ދައުވާކުރާ އެ ސަރަހައްދުގައި އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ހިނގި ފިތުނަވެރިކަމުގެ ސަބަބުން ކާމިޔާބީއެއް ނުލިބުނެވެ.

ކެބިނެޓާ އެހެނިހެން ސިޔާސީ މަގާމް ތަކަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އައްޔަން ކުރައްވާފައި އެތިއްބެވި ބޭފުޅުންނަކީ އެކި ޕާޓީގެ އެކި ލީޑަރުން ދެއްކެވި އެކި މީސް މީހުންނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެ މީހުން ކޮށްފައިވާ ހުވަޔާ ވެފައިވާ އިގްރާރާ ހިފާފައިވާ އަހުދު ކަށަވަރަކީ ގާނޫނު އަސާސީއާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އާއި ދިވެހި ދައުލަތް ފިޔަވާ ވަކި ޕާޓީ އަކާ، ލީޑަރަކާ ގުޅުމެއް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. ބާތިލް އިލާހުން ތަކަކީ ތިޔަ ބައިމީހުންނާއި ތިޔަ ބައިމީހުންގެ ކާބަފައިން ކިޔައިގެން އުޅޭ ނަންތަކެކޭ ކީރިތި ގުރްއާންގައި ވެސް އޮވެއެވެ. 

ހަމަ އެގޮތަށް ކޯލިޝަނަކީ ވެސް އަމިއްލައަށް ކިޔައިގެން އުޅޭ ނަމެކެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ ދައްކާ އިންތަކާ މިންތަކުގެ ބޭރަށް ގޮސްގެން ތިމާގެ ސިޔާސީ މަގާމުގައި ދެމިހުރުމަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި ގާނޫނީ ވެރިކަމެއް ދަމަހައްޓާ ނަމަ އެއްވެސް މީހަކަށް އެޖާގަ ދިނުމަކީ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އޮތް އިޚްތިޔާރެއް ވެސް ނޫނެވެ. ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުން އޮތީ 5 އަހަރަށޭ ވިދާޅުވެ ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރ ކުރައްވާފައިވާ ގާނޫނީ ހުވަޔަކާ ހިލާފުވެ ވަޑައެއްނުގެންނެވޭނެއެވެ. ވަޒީރުން ކުރާ ގާނޫނީ ހުވާ މިތަނުގައި މިއޮތީ އެވެ.

މީގައި އެ ބުނާ ކޯލިޝަނާއި، ތިމާ ހުރި ޕާޓީއާއި އެ ޕާޓީގެ ލީޑަރުގެ ވާހަކައެއް ނެތެވެ. ހިނގަ ހިނގާ އޮތް ރިޔާސީ ދައުރެއްގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އާ ވާދަވެރި އެހެން ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ތިމާގެ ތެދުވެރިކަން ހުސްކޮށްލަން ވާނީ ތިމާ ހުރި ވަޒީރު ކަމުގެ ގޮނޑި ހުސްކޮށްފައެވެ. ދައުލަތް ނޫން ފަރާތަކަށް ދީލާލާ ވަޒީރެއްގެ ގޮނޑި ހުސް ކުރެއްވުމަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނީ ވާޖިބެކެވެ.

ވަޒީރުން މާތް ﷲ ގަންދީ ހުވާކޮށްގެން ތިބެނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޙަވާލުކުރާ ވާޖިބުތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވަޒީރެއްގެ ވާޖިބުތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް، ތެދުވެރިކަމާއި އަމާނާތްތެރި ކަމާއެކު އަދާކުރުންމަތީ ދެމި ހުރުމަށެވެ. ވަޒީރު ކަމަށް ނަން ހުށަހެޅި ޕާޓީ ލީޑަރަށް ތެދުވެރިކަމާއި އަމާނާތްތެރި ކަމާއެކު ވަޒީރުކަން އަދާކުރުން މަތީ ދެމި ހުރުމަކަށް ނޫނެވެ. 

ވަޒީރަކަށް ވުމަށްފަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ނޫން އެހެން ފަރާތެއްގެ މަސްލަހަތުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ހުވަޔާ ހިލާފުވުމެވެ. ކަމަކީ ވެވޭ ވަރަށް ބޮޑު ހިޔާނާތެކެވެ. ވަޒީރުންގެ ވާޖިބު ތަކާއި މަސްއުލިއްޔަތު ތަކަށް ބަލާލުމުން އެކަން ވަރަށް ރަގަނގަޅަށް ސާފުވެއެވެ. 

ގާނޫނު އަސާސީގެ 132 ވަނަ މާއްދާއަށް އެކަނި ބަލާލިޔަސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއާއި ވާދަވެރި ސިޔާސީ މަސައްކަތެއް ވަޒީރަކަށް ހުރެ ނުކުރެވޭނެއެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އެ މީހަކާ ޙަވާލު ކުރާ އެންމެހައި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އިޚްލާޞްތެރި ކަމާއި ތެދުވެރި ކަމާއެކު އަދާކުރާންވާނެ ކަމަށް އެ މާއްދާ ބުނެއެވެ. 

ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ޢާންމު ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައެޅުމުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް މަޝްވަރާ ދިނުމާއި، އެހީތެރިވެ ދިނުމާއި، ޤާނޫނުއަސާސީ އާއި ޤާނޫނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތީން، ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ ހުރިހައި ދާއިރާ ތަކެއްގައި ވެސް އެ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކޮށް، ހިނގާ ނުހިނގާ ގޮތް ބެލުމަކީ ވަޒީރު ކަމުގައި ހުންނަ މީހަކަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލާޒިމު ކުރާ ކަންކަމެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ޢާންމު ސިޔާސަތުތައް ކަނޑައެޅުމުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް މަޝްވަރާދިނުމާއި އެހީތެރިވެ ދޭން ހުންނަ މީހާ ވާދަވެރި ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓެއްގެ ސިޔާސަތު އެކަށައެޅުމުގައި ބައިވެރިވެ އެއްބާރުލުން ދިނުމަކީ އިހުލާސްތެރި ކަމެއް ތެދުވެރި ކަމެއް ނެތުމެވެ.

ސަރުކާރުގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމާއި، އެ މަސައްކަތްތައް މުރާޖަޢާ ކުރުމާއި، ވިލަރެސް ކުރުމަކީ ވަޒީރުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތެވެ. ވަޒީރެއްގެ ގޮތުން ސަރުކާރުގެ މަސައްކަތްތައް ހިންގުމާއި، އެ މަސައްކަތްތައް މުރާޖަޢާ ކުރުމާއި، ވިލަރެސް ކުރަން ޖެހޭ މީހާ އެހެން ވާދަވެރިއަކު ޕްރަމޯޓުކޮށް ތިމާ ބައިވެރިވާ ސަރުކާރުގެ ބަަލިފައި ހޯދާދީ ވާދަވެރިޔާއަށް ކަންފަހިކޮށް ދިނުމަކީ އަމިއްލަ ނަފްސަށާއި ސަރުކާރަށާއި ރައްޔިތުންނަށް ހަރަންކޯރުވުމެވެ. ކަނޑައެޅިގެން ގާނޫނު އަސާސީއާއި ހިލާފުވުމެވެ. 

ކޮންމެ ވަޒީރަކުމެ އެ މީހެއްގެ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ދާއިރާއާއި ގުޅޭ ގޮތުން، އޮމާން ކަމާއެކު ކަންތައްތައް ހިންގުމަށް ސަރުކާރާއި ދައުލަތުގެ އެހެން ބާރުތަކާ މެދު ބާއްވާންޖެހޭ ގުޅުންތައް ބާއްވައި އެ ގުޅުންތައް ދެމެހެއްޓުން ވަޒީރުނަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލާޒިމު ކުރެއެވެ. ކޮންމެ ވަޒީރަކުމެ އެ މީހެއްގެ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ދާއިރާއާއި ގުޅޭ ގޮތުން، އޮމާން ކަމާއެކު ކަންތައްތައް ހިންގުމަށް ގާނޫ އަސާސީ ބުނާއިރު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާދަވެރިއަކަށް މަދަދާއި އެހީތެރިކަން ދިނުމަކީ ކަންކަން އޮމާންކޮށް ގެންދިޔުމަށް އިދިކީލިވުމެވެ.

ޤައުމީ އަދި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ކަންތައްތަކުގައި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތު އެކަށައެޅުމުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލަފާދިނުމާއި، ސިޔާސީ، އިޤްތިޞާދީ އަދި އިޖްތިމާޢީ ގޮތުން ރާއްޖެ ތަރައްގީ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރާންޖެހޭ ކަންކަން މުރާޖަޢާކޮށް ވިލަރެސް ކުރުމަކީ ވަޒީރުންނަށް އޮތް ޒިންމާއެވެ. ސިޔާސީ، އިގުތިސާދީ އަދި އިޖްތިމާއީގޮތުން ރައީސާއި ނޭންގާނި ވެގެން ވާދަކުރަން ނިކުންނަ މީހަކާއެކީ އޭނާގެ ގޮތް ކުރިއަށް ނެރެގެން އުޅުމަކީ ގާނޫނު އަސާސީއަށް ގޮންޖެހުމެވެ. 

ޤާނޫނުގެ ވެރިކަން ޙިމާޔަތްކޮށް ކުރިއެރުވުމާއި ، ރައްޔިތުންގެ ސަލާމަތްތެރިކަން ދަމަހައްޓައި ރައްޔިތުންގެ ޢާންމު ފައިދާ ރައްކާތެރި ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަން ވެސް ވަޒީރުންނަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލާޒިމު ކުރެއެވެ.

ސިޔާސީ ގޮތުން ރައީސާ ވާދަކުރާ ވާދަވެރިއަކަށް މަސައްކަތްކޮށް ދޭ ވަޒީރަކީ ވަޒީރެއް ނޫނެވެ. ވަޒީރުކަމުގެ ގާނޫނީ ސައްހަ ކަމެއް އެނާގެ ކިބައިގާ ނުހުންނާނެއެވެ.

ނަހުލާއާއި ޑރ. ހުސައިނާއި ޑރ. މައުސޫމު ވިޔަސް ތަފާތެއް ނެތެވެ. އެ މީހަކު އަމިއްލައަށް ހުންނަންވީ ތަން ކަނޑައަޅާ ރޮނގު ދަމާލަން ޖެހެއެވެ. މާތް ﷲ ގަންދީ ކުރި ހުވާގެ މަތީގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ވަފާތެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ދެމި ހުންނާނީތޯ ވާދަވެރިޔާގެ ފަހަތަށްޖެހި ރައީސާ ވާދަކޮށްލަން ނިކުންނާނީތޯ ނިންމަން ޖެހެއެވެ. ހެނދުނު ބޮޑުދޮނާ ތެދުވެ ޓައީ އަޅައިގެން ނިކުމެ ކެބިނެޓްގައި އިނދެފައި ރަސްމީ ގަނޑި ނިމުމުން ނިކުމެ ވާދަވެރި ކެންޑިޑޭޓް ކޮނޑަށް ލައިގެން ސަރުކާރަށް ފާޑުކިޔާ އިދިކީލި ވަނީތޯ ނިންމަން ޖެހެއެވެ.

އިދިކޮޅަށް ކުޅެން ނިކުންނައިރު ލަދެއް ހަޔާތެއް ހުރިނަމަ ވަޒީރުން އަމިއްލައަށް ވަޒީރު ކަމުން އިސްތިއުފާ ދޭންޖެހެއެވެ. އިސްތިއުފާ ނުދީފި ނަމަ ވަކިވެސް ކުރަން ޖެހެއެވެ. މަޖިލީހުން އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ވޯޓު ނަގައިގެން ވެސް އެފަދަ މީހުން ކެބިނެޓުން ބޭރު ކުރަން ޖެހެއެވެ. ގާނޫނު އަސާީގެ 115 ވަނަ މާއްދާއިން ބާރު ލިބިގެން ރައީސް އުފައްދަވާފައިވާ ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިބި އެންމެންނަށް ވެސް އޮތީ މިހުކުމެވެ. ސިއްޕެއެއް އަލީ ސާލިހެއް ހަނަފީއެއް ސްމިތެއް ޖެނިފާއެއް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ.

ރާއްޖޭގައި މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީއޭ މިކިޔާ ނިޒާމެއް އައިފަހުން ސަރުކާރަކީ އަނގަޔަށް މީރު ބޯކިބަލަކަށް ވެއްޖެއެވެ. ރާއްޖޭގައި 2008ގެ ގާނޫނު އަސާސީ އުފަން ކުރުވި ގާނޫނު އަސާސީގައި ސިޔާސީ ޕާޓީ ހަދާ ހިންގުމަކީ އަސާސީ ހައްގެކެވެ.  އެނޫން ވާހަކައެއް ސިޔާސީ ޕާޓީއާއި ބެހެގޮތުން ގާނޫނު އަސާސީއަކު ނުވެއެވެ. ވެރިކަން ހިންގުމަށް ޕާޓީ ނިޒާމަކީ އޮތް އެއްޗެއްކަން ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީ ނުދަނެއެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީ ބުނަނީ ރާއްޖެއަކީ ތިން ބާރު ވަކިވެފައިވާ ރިޔާސީ ނިޒާމެއް އޮންނަ ޔުނިޓަރީ ދައުލަތެއް ކަމަށެވެ. ދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީ ވެރިއަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަމަށާއި ހިންގާ ބާރުގެ އެންމެ އިސް މީހަކީ ވެސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ނެގޭ ސިއްރު ވޯޓަކުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުކަމަށް ފަސް އަހަރު ދުވަހަށް ދެމީހަކު އިންތިހާބު ކުރަން ޖެހޭނެ ވާހަކަ ގާނޫނު އަސާސީ ބުނެއެވެ. ރިޔާސީ ޖޯޑަކަށް ވެރިކަން ލިބޭނީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވޯޓުދޭ މީހުންގެ ފަންސާސް އިންސައްތައަށް ވުރެ މަތިން ވޯޓު ހޯދައިގެން ކަމަށް ގާނޫނު އަސާސީ ބުނެއެވެ. 

ރައީސް ސާލިހުގެ ފުރަތަމަ ކެބިނެޓް

ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރުމަށް އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ވޯޓު ބޭނުންވެއެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީ ހަދައިގެން ބައިބޮޑުކޮށްގެން އުޅެންޖެހެނީ އެހެން ވެގެންނެވެ. ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަސް މާލޫދު ޕާޓީއަކަސް ބަނޑިޔާ ޕާޓީއަކަސް ހެވެވެ. ބޭނުންވަނީ އިންތިހާބުގައި ވޯޓު ހޯދުމެވެ. ރައްޔިތުންގެ ވޯޓު ހޯދުމަށްޓަކައި ތަރުތީބުވެގެން ހިންގާ ސިޔާސީ ޕާޓީތައް އުފައްދާ ގިނަ ބަޔަކު ޕާޓީގެ ކަންކަމުގައި ޝާމީލު ކުރުވާ ޕާޓީގެތެރެއިން މީހުނަށް ކަންފަހިކޮށްދެނީ ވެސް ދެވަނަ ބޭނުމަކު ނޫނެވެ.

އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ވޯޓަކުން ވެރިކަމަށް މީހަކު ގެނެވޭވަރުގެ އެންމެ ޕާޓީއެއްވެސް އަދި ރާއްޖެއަކު ނެތެވެ. ކޮންމެވެސް އެހެން ބަޔައެއްގެ އެއްބާރުލުން ނުހޯދާ މީހަކަށް ވެރިކަމެއް ހޯދާ ދެވޭވަރުގެ ޕާޓީއެއްވެސް މީހަކުވެސް ނެތެވެ. އެހެން ނޫނަސް އެވަރުގެ ޕާޓީއެއްވެސް މީހަކުވެސް ހުންނާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ދައުލަތާއި ސަރުކަރުގެ ވެރިޔަކަށް ހޮވާ މިހަކީ ވަކި މީހެއްގެ ނުވަތަ ވަކި ޕާޓީއެއްގެ މުށުގައި ތާށިވެ ހަމަ ގެއްލިފައިވާ މީހަކަށް ވާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ އެކި ފަންތީގެ އެކި މީހުންނާއި ޕާޓީތަކާއި ޖަމްއިއްޔަތަކާއި ކްލަބްތަކާއި ގަބީލާތަކާއި އާއިލާތަކާއެކު ވެސް ކޯލިޝަން ހެދުމަކީ ގާނޫނު މަނާ ކުރާކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި ދެރަކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. ބޭނުން ވަނީ ރައްޔިތުންގެ ތާއީދާއި އިތުބާރެވެ. 

ދެރަކަމަކީ ގާނޫނު އަސާސީ ނުދަންނަ މަފުހޫމަކަށް ބާރުދީގެން ގާނޫނުގެ ބާރު ކަނޑުވާލެވޭ ހިސާބަށް ކަންކަން ދިއުމެވެ. ޕާލަމެންޓަރީ ނިޒާމުގެ ސިފަތައް ރިޔާސީ ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ވައްދައިގެން ރައީސްގެ ގާނޫނީ އިހުތިސާސްތަކުގެ މައްޗަށް ޕާޓިތަކުގެ ނަމުގައި މީސްމީހުން އަތްގަދަ ކުރާން އުޅޭ އުޅުމެވެ. އެ ޖާގަ ތައްމިނަށް ހުޅުވިފައި އޮތުމެވެ. ސަރުކާރުން ލިބުނު ފޮތި ކުޑަވެ ތުން އަބުރާ އެނބުރުމެވެ.   

ބައިވެރިންނަށް ސެޓިފިކެޓް ހަވާލުކޮށްދެއްވާފައި ވަނީ، ސްޓެލްކޯގެ ޗެއާރމަން، ބްރިގޭޑިއާ ޖެނެރަލް ރިޓަޔަރޑް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ދީދީ އާއި ބޯޑު މެމްބަރު އަހުމަދު ލަތީފްގެ އިތުރުން ބޯޑު މެމްބަރު މޭޖާރ ރިޓަޔާޑް ތޮލްހަތު ހަސަންއެވެ. މި ޕްރޮގްރާމް ހިންގީ އުކުޅަހު ކޮންވެންޝަން ސެންޓަރުގައއެވެ. 

އަތޮޅުތެރޭ އިންޖީނުގެތައް ހިންގުމުގައި އެއްމެ އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވާ 31 ބޭފުޅަކު ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެން މި ޕްރޮގްރާމް ނިންމުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ސްޓެލްކޯގެ ހިއުމަން ރިސޯސަސް އެންޑް ޓްރެއިނިންގ ޑިޕާޓްމަންޓުގެ ހެޑް އޮފް ޑިޕާޓްމަންޓް ހުސެން ފަރުހާދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މިފަދަ ޕްރޮގްރާމްތައް ރޭވިގެން ކުރިއަށް ދަނީ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފްގެ ދުރުވިސްނެވުމާއި މުވައްޒަފުންގެ ކުރިއެރުމަށް ދެއްވާ އަހައްމިއްޔަތުގެ ސަބަބުންނެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތް ދިނުމުގައި ގެންގުޅެންޖޭހޭ ހަރުދަނާ އަސާސްތައް އަބަދުވެސް ނެގެހެއްޓުމުގެ މުހިއްމުކަމާއި އެކަމުގެ ހުނަރުތަށް ދަސްކޮށްދިނުމަށް ދެއްވާ ސަމާލުކަމުން ކަމަށެވެ.

އުކުޅަހުގައި ސްޓެލްކޯއިން ހިންގި ޓްރެއިނިންގ އަކީ ވަރަށް މުހިއްމު ޓްރެއިނިންގއެއް ކަމަށާއި ސްޓެލްކޯއިން މީހުން ބިނާ ކުރުމަށް އިސްކަންދީގެން ވަރަށް ގިނަ ގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުންދާ ކަމަށް ސްޓެލްކޯގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފް އެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ވިދާޅުވިއެވެ. 

އެމްޑީ ޝަރީފް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ރައްޔިތުންގެ ލާބައާއި މަންފާއަށް ކުރެވޭ ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ސްޓެލްކޯ މެނޭޖަރުން ލީޑު ކުރަންވަންޖެހޭނެއެވެ. އެ ރަށެއްގައި ލީޑަރުންގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އެންމެ އިސް ފަރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ސްޓެލްކޯގެ ސްޓޭޝަން މެނޭޖަރުން ހިމެނެންޖެހޭނެ ކަމަށްވެސް ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ. 

އިއްޒަތްތެރި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ މީހުން ބިނާ ކުރުމުގެ ޕޮލިސީގެ ތެރެއިން ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ހިއްސާއެއް މިފަދަ ޓްރެއިނިންގތައް ހިންގައިގެން ސްޓެލްކޯއަށް އެބަ އަދާ ކުރެވޭ ކަމަށް ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވާހެން އެންމެ ބޮޑު އެއް ރައުސުލްމާލަކީ ލިބިފައިވާ މީހުންކަމަށާއި މީހުން ބިނާކޮށްގެން މެނުވީ ކުރިއަށް ނުދާނެކަމަށް ޝަރީފް ވެސް ވިދާޅުވިއެވެ. 

ސްޓެލްކޯގެ ލީޑާރޝިޕްގައި ތިބޭ ފަރާތްތަކަކީ މާހައުލަށް ލޯހުޅުވޭ ބަޔަކަށް ވާންޖެހޭ ކަމަށް އެމްޑީ ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި މިފަދަ ޓެރެއިނިންގ ތަކުގެ ބޭނުމަކީ، ރައްޔިތުންނަށް ދެމުންގެންދާ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކުރުމުގެ އިތުރުން ވަކިކަމެއް ވަކިގޮތަކަށް ކުރަން ދަސްކޮށްދޭ ދިނުން އެކަނި ނޫން ކަމަށާއި، އެ ރަށެއްގެ މާހައުލަކަށްފެތޭ ގޮތަށް ސިކުނޑިއާއި ލޯ ހުޅުވާލަދީ ކަންކަމަށް މަގުފަހިކޮށް ދިމާވާ ކަންތައްތަކަށް ހައްލު ހޯދައިދިނުމުގެ ޓޫލްސްތަކެއް ދަސްކޮށް ދިނުމަށް ކަމަށް ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ. 

ހަމައެހެންމެ ސްޓެލްކޯގެ މެނޭޖަރުން ވާންޖެހޭނީ ރަށުފެންވަރުގައި ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތް ކުރުމުގައި ނަމޫނާ ބަޔަކަށް ކަމަށް ވިދާޅުވަމުން ޝަރީފް ވިދާޅުވީ ރައްޔިތުންގެ ލާބައާއި މަންފާއަށް ކުރެވޭ ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ލީޑު ކުރަންވަންޖެހޭނެ ކަމަށާއި އެ ރަށެއްގައި ލީޑަރުންގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ އެންމެ އިސް ފަރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ސްޓެލްކޯގެ ސްޓޭޝަން މެނޭޖަރުން ހިމެނެންޖެހޭނެ ކަމަށެވެ.

•  މީގެ އިތުރުން، ޓެކްނިކަލް އިންޗާޖުންނާއި، ސްޓޭޝަން މެނޭޖަރުންނަށް އެކަޑަމިކް ވެއިޓޭޖެއް އޮއްނަ ވަކި ހާއްސަ ޓްރެއިނިންތަކެއް މޯލްޑިވްސް ޕޮލިޓެކްނިކާއި ގުޅިގެން، ހިންގުމަށް ރާވަމުންދާ ކަމަށާއި، އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ މި އަހަރުތެރޭގައި އެ ޓްރެއިނިންތައްވެސް ހިންގިގެން ދާނެ ކަމަށް.

ރާއްޖެއަށް މިއަދު މެންދުރެއް ހާއިރު އިކުއިޑޯއަށް އައި ބިންހެލުމާ ގުޅިގެން އެތާނގެ ގިނަ ބިނާތަކަކަށް ވަނީ ބޮޑެތި ގެއްލުން ލިބިފައެވެ. އެ ގައުމުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި އެންމެ ބޮޑަށް އަސަރު ކޮށްފައިވަނީ ދެކުނުގެ އެލް އޮރޯ ޕްރޮވިންސަށެވެ. އެތަނުގައި 12 މީހަކު މަރުވެފައިވާ ކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ބުނެއެވެ.

ބިންހެލުން އިހުސާސް ކުރި ޕެރޫގެ އުތުރުގެ ބޯޑަރު ޑިސްޓްރިކްޓެއް ކަމަށްވާ ޓޫމްބޭސްގައި 14 އަހަރުގެ އަންހެން ކުއްޖަކު އޭނާ އުޅޭގެ ވެއްޓިގެން މަރުވެފައިވެއެވެ.

އިކުއެޑޯގައި އިމާރާތްތަކަށާއި ކާރުތަކަށް ގެއްލުން ލިބުނު ތަންތަނުގެ ތެރޭގައި މަޗަލާ އާއި ކުއެންކާ ހިމެނެއެވެ. ކުއްލި ހާލަތުގެ ހިދުމަތްތަކުން އަވަސްވެގަތީ ޝިކާރައަކަށް ވެފައިވާ މީހުންނަށް އެހީތެރިވެދިނުމަށެވެ.

މި ބިންހެލުމުގެ މަރުކަޒުވެފައި އޮތީ ގާތްގަނޑަކަށް ތިން މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ އިކުއެޑޯގެ ދެވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ސިޓީ ކަމަށްވާ ގުއަޔަކިލް އާއި ގާތްގަނޑަކަށް 80 ކިލޯމީޓަރު (50 މޭލު) ދުރުގައި އޮންނަ ބަލާއޯއާ ކައިރީގައެވެ.

އިކުއިޑޯގެ ރައީސް ގިލަރމޯ ލާސޯ ވަނީ އިކުއެޑޯގެ ރައްޔިތުންނަށް ލިބުނު ގެއްލުންތައް އޮފިޝަލުން ތަހުލީލު ކުރަމުންދާއިރު ހަމަޖެހިލައިގެން ތިބުމަށް ނަސޭހަތްތެރިވެފައެވެ. ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި ޕަސާޖޭގެ އެލް އޮރޯ އަވަށުގައި ޒަހަމްވި 250 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންނަށް ސިއްހީ ފަރުވާ ދިނުމަށް ފަހު ހުރިހާ އެންމެންހެން ވަނީ ދޫކޮށްލާފައެވެ.

ބިންހެލުމުގެ ސަބަބުން އެތައް މަގުތަކެއް ބަންދުވެފައިވާއިރު، ބައެއް ގެތަކާއި ތައުލީމީ ވަސީލަތްތަކާއި ސިއްހީ މަރުކަޒުތައް ވަނީ ހަލާކުވެފައި ކަމަށް ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ.

މަނާބީ އާއި މަންޓާ އަދި ވެރިރަށް ކިޓޯ ފަދަ އެހެން ބައެއް ތަންތަނަށް ވެސް ބިންހެލުން އިހުސާސް ކުރެވިފައިވާ ކަމަށް ރިޕޯޓްކޮށްފައިވެއެވެ.

މި ބިން ހެލުމަކީ  2016 ވަނަ އަހަރު ގާތްގަނޑަކަށް 700 މީހުން މަރުވެ އެތައް ހާސް ބަޔަކު ޒަހަމްވި ބިންހެލުމަށް ފަހު އިކުއެޑޯއަށް އައި އެންމެ ބާރުގަދަ ބިންހެލުމެވެ.

ގައުމީ ހިދުމަތުގައި ދިވެހިން އެކި ރޮނގު ރޮނގުން މިންނަތް މަސައްކަތް ކުރާތާ ކިތަންމެ ޒަމާނެކެވެ. އެ މީހުންގެ ހިދުމަތުގެ އަގުވަޒަން ކުރާ ސަރުކާރެއް މި ނޫނީވިއްޔާ މި ގައުމު ދެކިފައެއް ނުވެއެވެ. ގައުމީ އިނާމުގެ ސަބަބުން އިހުނަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން އިހުނަށް ވިރެ ގިނަ މަސައްކަތް ގައުމަށްޓަކައި އެބަ ކުރެއެވެ.

މީހަކަށް އެއްޗެއް ލިބެދާނެތީ ވައްޑެމެން މިހުންނަނީ ހާދަވަރެކެވެ. އަރަނީ މާގަދަ ރުޅިއެކެވެ. ތިމާގައިގާ ގައުމަށް ހިދުމަތެއް ކޮށްދޭނެ ފަންނެއް ހުނަރެއް ހިތްވަރެއް ނެތުމަކީ އެހެން މީހަކު ގައުމަށް ކޮށްދޭ ހިދުމަތެއްގެ އަގުވަޒަން ކުރުރުމަށް ހުރަސް އަޅަންޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުން ކުރާ ރަނގަޅު އެއްވެސް ކަމެއް ނެތްކަން ދައްކަން އެހެން މީހުނަށް ލީބޭ ޝަރަފާއި އިއްޒަތަށް ހުރަސް އަޅާނީ ހާދަހާވާ ގޮތްކުޑަ ވީމައެވެ. އުޑެއް ބުޑެއް އެނގޭ މީހަކު ނަމަ ތިޔަ ފާޑަކަށް މީހުނާ ޖެހިގަނެގެނެއް ނޫޅޭނެއެވެ.

ގައުމިއްޔަތެއް ނެތް ފިކުރެއް ދިރުވަން އުޅޭ ބައިގަނޑަކަށް ގައުމިއްޔަތު ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނޭނގޭނެއެވެ. ގައުމީ ހިދުމަތްތެރިއެއް ވެސް ދޭ ހިދުމަތެއް ވެސް ވަތްކެއް ނުވާނެއެވެ. ހިދުމަތުގެ އަގެއްވެސް ވަޒަނެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

ގައުމުގެ ރައީސްކަން ކުރައްވާފައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކު ބޮޑުގުޅަކުރާ ބައިގަނޑަކަށް ވާނީ ކޮން ހަމަ ބުއްދިއެއް ހެއްޔެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ބޮޑުގުޅަކޮށް ގަންހިންގާ އެކަހެރި ކުރަނީ މި ބައިގަނޑެވެ. މާ ހެޔޮއެދޭ ބަޔަކު ކަމުގައި ހެދިގެން ރައީސް ނަޝީދު އަގު ވަޒަންވިޔަ ނުދީ ހެއްދެވިހާ ޅައިހަލަކުން ޅައެއްޗެތި އަޅުވަމުން އެ މަނިކުފާނުގެ އަގު ވައްޓާލަނީ މި ބައިގަނޑެވެ. އަޅެފަހެ އަގުވަޒަން ކުރެވޭ ފަދަ ކަމެއް ކޮށްދެވިފައިވާ ކަމަށް ވައްޑެއަށް ހީވާނަމަ މުއްދަތު ހަމަވުމުގެ ކުރިން އަވަހަށް ގައުމީ އިނާމަށް ނަން ހުށަހަޅާށެވެ. 

މާގަނޑުކޮޕީގައި އެތައް ބާވަތެއްގެ އެންޓިއޮކްސިޑެންޓް ހިމެނެއެވެ. އެންޓިއޮކްސިޑެންޓް މާއްދާތަކުގެ ސަބަބުން ކެންސަރުގެ ސެލްތައް ބޮޑުވުން ހުއްޓުވާ އެންޒައިމްތައް ހީވާގިކޮށް ހަރަކާތްތެރި ކުރުވައެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީގައި ދުޅަތަކާއި ދެކޮޅަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާ ވިޓަމިން ކޭ ހުރެއެވެ. ގަވާއިދުން މާގަނޑުކޮޕީ ކެއުމުން ލޭހިގުން ރަގަޅުކޮށްދެއެވެ. ލޭހޮޅިތަކުގެ ތެރޭގައި ސަރުބީ ޖަމާވުމަށް ހުރަސްއަޅައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ލޭހޮޅިތައް ހަރުވުމުން ދުރުކޮށް ހިތުގެ ދުޅަހެޔޮކަން އިތުރުކޮށްދެއެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީގައި ހިމެނޭ އިންޑޯލްސް ގެ ސަބަބުން ސަރުބީގެ މިންވަރު އެއްވަރެއްގައި ހިފަހައްޓައިދީ، ހިތުގެ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ރައްކާތެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެއެވެ. ގަނޑުލޭކޮޅުތައް އުފެއްދުން ހުއްޓުވާ ބާރުގެ ސަބަބުން ހިތުގެ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ރައްކާތެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެއެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީގައި އޮމެގާ-3-ފެޓީ އެސިޑް ހުރުމުންވެސް ހިތުގެ ދުޅަހެޔޮކަން ހިފެހެއްޓުމަށް ވާގިވެރިވެއެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީ އަކީ ފައިބަރުގެ ރަގަޅު ބަހާއެކެވެ. ފައިބަރަކީ ހަޖަމު ރަގަޅުކޮށްދީ ވިހަ މާއްދާތައް ބަނޑާއި ގޮހޮރުން ބޭރުކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭ މާއްދާއެކެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީގައި ހުންނަ މާއްދާތަކެއް އެހީގައި ބަނޑުގެ ބަތާނަ ފަށުގައި ހެލިކޮބެކްޓަރ ޕައިލޮރި ކިޔާ ޖަރާސީމެއް އަށަގަތުމަށް ހުރަސްއަޅައެވެ. ހަމައެހެންމެ  ބަނޑާއި ގޮހޮރުގެ ކެންސަރު ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކޮށްދެއެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީން ލަގޮނޑިއާއި ވައިނޮޅިއާއި ވައިނޮޅީގެ ކަފި އަދި ފުއްޕާމެޔަށް ޖެހޭ ބައްޔެއް ކަމުގައިވާ "ޕެޕިލޯމާ ވައިރަސް" ޖެހުމުން ދުރުކޮށްދޭ އެއްޗަކަށް މާގަނޑުކޮޕީވެއެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީ އާއި އެއާއިލާގެ ތަރުކާރީގެ ބާވަތްތައް ބޭނުން ކުރުމަކީ ރެސްޕިރޭޓަރީ ޕެޕިލޮމެޓޯސިސް ގެ ނުރައްކާތެރިކަން ކުޑަކޮށްދޭނެ ކަމެކެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީގައި އެކުލެވޭ ގުލޫކަސިނޮލޭޓް ބައިބައިވެގެން "އިންޑޯލް-3-ކާރބިނޯލް" އާއި "ސަލްފޮރަފޭން" އުފެދި ކެންސަރުގެ ސެލްތައް ބޮޑުވުން ހުއްޓުވުމަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީ އާއި އެ އާއިލާގެ އެހެން ތަރުކާރީގެ ބާވަތްތައް ބޭނުން ކުރުމަކީ ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރާއި މަސާނާގެ ކެންސަރައި އުރަމަތީގެ ކެންސަރާއި ޕްރޮސްޓޭޓް ކެންސަރާއި ބިސް އުފައްދާ ތަނުގެ ކެންސަރައި ރަހިމުގެ ދޮރަށް ޖެހޭ ކެންސަރު ސަލާމަތްވުމަށް އެހީތެރިވެއެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީގައި ވިޓަމިން ސީ ހުރުމުން ހުޅުތަކާއި ކަށިތައް ރައްކާތެރިކޮށް ދޭއިރު ވިޓަމިން ކޭ ހުރުމުން ކަށިތައް ވަރުގަދަވެ ކުރުވައެވެ.

އުމުރުން ދުވަސްވުމުން ލޮލަށް ދިމާވާ "މެކިޔުލަރ ހަލާކުވުން" ފަދަ މައްސަލަތަކުން މިންޖުވުމަށް އެހީތެރިވެދޭ ބާވަތަކަށްވެސް މާގަނޑު ކޮޕީވެއެވެ. ލޮލުގެ އަލިދުލި ހަލާކުވުން ހުއްޓުވައި، ލޯފުސްވުން ފަދަ ކަންކަމުން ރައްކާތެރިވެ ހުރުމަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީ ބޭނުން ކުރުމަކީ ހަށިގަނޑުން ވިހަ ބޭރުކޮށް ސާފުކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީގައި ހުންނަ އެންޒައިމްތައް ހަރަކާތްތެރި ކުރުވައި، އޭގެ މަސައްކަތްތައް ތަންޒީމު ކުރުމުގައި ބައިވެރިވެއެވެ. އިރުގެ ދޯދި ތަކުން ލިބޭ ގެއްލުމުން ހަމުގެ ފަށަލަ ރައްކާތެރި ކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދެއެވެ. ހަމުގެ ކެންސަރުން ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކުރުވުމާއި ހަމުގެ ސެލްތައް ހަލާކުވިޔަ ނުދިނުމާއި އިރުގެ ދޯދިން ހަންގަނޑުން ފިހުނަ ނުދިނުން ފަދަ ކަންކަމަށް ކޮލިފްލާވަރ އެހީވެދެއެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީގައި ހިމެނޭ އިންޑޯލް ތަކާއި ސަލްފޮރަފޭން ފަދަ މާއްދާތަކަކީ ނާރުތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް ބޭނުންތެރި މާއްދާ ތަކެކެވެ. މި މާއްދާ ތަކަކީ ވިހަބޭރުކުރާ އެންޒައިމްތައް ހަރަކާތްތެރިކޮށް، "ގުލޫޓެތިއޯން"ގެ މިންވަރު މަތިކޮށްގެން ނާރުތަކަށް ލިބޭ އަނިޔާ އަށް ފަރުވާކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭ މާއްދާ ތަކެކެވެ. ތުރުތުރުއަޅާ ބައްޔާއި އަލްޒައިމާ ބަލިޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ކޮލިފްލާވަރގެ ބޭނުން ވަކީން ބޮޑެވެ. ސެލްތަކުގެ ބޭރު ފަށަލަ މަރާމާތު ކުރުމާއި ނާރުތަކުގެ ސެލްތަކުގެ މަސައްކަތަށް ވެސް ބޭނުންތެރިއެވެ.

ޕޮޓޭސިއަމާއި ޕައިރިޑޮކްސިން މާގަނޑުކޮޕީގައި ހުރުމުން ސިކުނޑީގެ މަސައްކަތް ފުރިހަމަކުރުމަށް ވެސް އެހީތެރިވެދެއެވެ. ލޭގެ ޕްރެޝަރު ދަށްކުރުމާއި ސަރުބީ ދަށްކުރުމަކީ މާގަނޑު ކޮޕީގެ ރޯލެކެވެ. ލޭއާއި މުޅި ހަށިގަނޑުގައި ސަރުބީ އެކުލެވޭ މިންވަރު ދަށްކުރުމަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ. ލޭގެ ޕްރެޝަރު ދަށްކޮށްދީ ރަގަޅު ކޮލެސްޓްރޯލްގެ މިންވަރު މަތިކުރުމަށް ވެސް އެހީތެރިވެދޭ ބަވަތެކެވެ. ދިފާއީ ބާރުގަދަކޮށް ތަފާތު ބަލިތަކުން ދުރުވެ ހުރުމަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ. ހަށިގަނޑު ފަލަވުމާއި ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާ މާއްދާ ތަކުގެ ސަބަބުން ހަށިގަނޑުން ސަރުބީ ވިރުވުމަށް ބާރުއަޅައިދީ އާދަޔާ ހިލާފަށް ހަށިގަނޑު ފަލަވެގެން ދިއުމަށް ހުރަސް އަޅައެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީއަކީ މާބަނޑު ދުވަސްވަރު ބޭނުން ކުރަން ވެސް ރަގަޅު ފައިދާހުރި ބާވަތެކެވެ. މާގަނޑު ކޮޕީގައި ގިނަ އަދަދަކަށް ފޮލިކް އެސިޑް ހުންނާތީއެވެ. ފޮލިކް އެސިޑަކީ މާބަނޑު ދުވަސްވަރު ބަނޑުގައި އޮންނަ ތުއްތު ދަރިފުޅުގެ ހަށިގަނޑުގައި އައިބު އުފެދުމުން މިންޖުކޮށްދޭ މާއްދާއެކެވެ.

މާގަނޑު ކޮޕީގައި ޕޮޓޭސިއަމް އަދި ވިޓަމިން ސީ ހުންނާތީ ހަކުރު ބަލި ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކޮށްދެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން މާގަނޑު ކޮޕީ ބޭނުން ކުރުމަކީ ސްޓްރޯކް ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކުރާ ކަމެކެވެ.

ޔާމީނު ވެރިކަމަށް ނުގެނެވިގެން ދިވެހިންގެ ގިނަ ބަޔަކު ނޫޅެއެވެ. އެ އަނިޔާވެރިކަމާއި ފަސާދައާއި ވައްކަމުގެ ފަސް އަހަރަށް އެނބުރި ދާކަށް ދިވެހިންނެއް ނޫޅެއެވެ. ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ކުރިއްޔާ ކުރިކަމެއް ކުރީ އަދީބު ކަމަށް ބުނެ ވާހަކަ ދައްކަނީ ވެސް ބަޅުރުކު މީހުންނެވެ. ވެރިކަން ކުރިއިރު ޔާމިނުގެ ކަމަކަށް ވެފައި އޮތީ ވައްކަންކޮށްގެން އަދީބުމެން ގެނެސްދިން ފައިސާ ފައްލައުކުރި ކޮޓަރީ ދޮރުމަތީން ނުތެދުވެ ފޯރިއަށް ތާސްކުޅެން ރުބެލްއާއެކު އިނުމެވެ.

ގައްސާނު ތިޔަ ބުނާ ތަރައްގީގެ ހަރުދުވެއްޔަކީ ބުރިޖުގެ ހަލޭނުން ދެލޭނު ފެންފޮދަކާ ނުލާ ދިރުވާލެއްވި ދުވެއްޔެވެ. ދަރުމަވަންތަ ދެޓަވަރުން އެއްޓަވަރު ހެންވޭރު ދޫވެހީގައި ޖެހި ދުވެއްޔެވެ. ލީޒްކުރި ކޮންމެ ރަށަކުން މިލިޔަނުން ޑޮލަރ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ކަހާލި ދުވެއްޔެވެ. މުޅި ގައުމުގައި ހުރިއްޔާ ހުރި ތަރިކައެއް އޮބިއަޅާ ފެލާލައިގެން ފައިކޭޓަށް މަހާލާ ބިޔަބޮޑެތި ލޯނުނަގާ އޭގެން ބޮޑުބައި ދިރުވާލާ އަންނަ އޮތް ޖީލުތަކަށް ވެސް ދައުލަތް ނުހިންގޭ ވަރަށް ދަރަނިވެރި ކުރުވާ ދަރަންޏާނުލާ ދިރިނުތިބެވޭ ވަރުކޮށްލި ދުވެއްޔެވެ. ކޮއްކޯފުޅުގެ ބިސްވަޅަކަށް ނަސަންދުރަ ހިބަކޮށްދިން ދުވެއްޔެވެ. 

ސްޕްރީމް ކޯޓުން ޓިނު ނަގާ ފަނޑިޔާރުން ބަނޑު ބިންމަތީ ދެންމި ދުވެއްޔެވެ. އަތުންލަވާ ކާންދީ ބާރު ހޯދާދިން ތުއްތޮންބެޔާއި ސިޔާސީ ވާދަވެރިން ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތަށް ފޮނުވާލި ދުވެއްޔެވެ. ނެތް ކުއްލި ހާލަތު އުފަން ކުރުވައިގެން ރައްޔިތުންނަށް ގޮއްމުށް ހިންގި ދުވެއްޔެވެ. ނޫސްވެރިކަމާއި ނޫސްވެރިން ބަންދުކޮށް މިލިޔަނުން ޖުރުމަނާ ކުރި ދުވެއްޔެވެ. ޑްރަގާއި މާރަމާރީއާއި އެކު ގޭންގްތައް ބާރުވެރިކުރުވި ދުވެއްޔެވެ. ބެގް ބޮރޯ ސްޓީލް ގެ ދުވެއްޔެވެ. 

ގިނަ ރައްޔިތުން އެދެނީ ޔާމީނު އަނބުރާ ވެރިކަމަށް އައުމަކަށް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުން އެދެނީ ދައުލަތުން ޔާމީނު ދަވާލިހާ ފައިސާ އަނބުރާ ދައުލަތަށް ދައްކާށެވެ. ރައްޔިތުން އެދެނީ ހައްގަކާނުލާ މީހުނަށް ދިން އަނިޔާގެ ހައްގު އަދަބު ޔާމީނަށް ލިބޭށެވެ. ރައްޔިތުން ބުނަނީ ޔާމީނާއި އޭނާގެ އައުވާނުން ވެރިކަމާ ގާތް ނުކުރާށެވެ. 

ރިޔާސީ ދާންކޮޅުގެ މައްޗަށް އުފަންކޮށް ރަން އިލޮށިން ކަދުރުކާންދީ ބަލާ ބޮޑު ކުރި އުފަން ބައްޕާފުޅު އަބަ ހައްދުވީ ދުވަހު ހައްގަކާ ނުލާ ހުރަގޭ ތޭރިތަކުގެ ބިއްދޮށަށް ވައްޓާލާފައި އޮތް އިރު ހިތްނެތް ހިމާރެއް ފަދަ ދަރިއަކަށް އެހެން މީހުންގެ ހާލަތެއް އެ މީހުން އެދޭގޮތެއް ނޭގޭނެއެވެ. 

ރޯދަ މާޓް ހުޅުވުމުގެ ބޭނުމަކީ އެސްޓީއޯ ގެ މުދާ ރަނގަޅު ހެޔޮ އަގެއްގައި ހުޅުމާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތުންނަށް ފަސޭހަ ކަމާއެކު ފޯރުކޮށް ދިނުމެވެ. އެސްޓީއޯއިން އާންމުކޮށް އެތެރެކުރާ ބާވަތްތަކުގެ މުދާ ގަންނަން ލިބުމުގެ އިތުރަށް މާރޓުން ރެކް ކުއްޔަށް ނަގައިގެން ވިޔަފާރިކުރާ ފަރާތްތަކުން ވިއްކާ މުދާ ވެސް ރޯދަ މާޓުން ލިބޭނެއެވެ. ރޯދަމަހަށް ހާއްސަކޮށްގެން އެސްޓީއޯއިން އެތެރެކުރާ ފިޔާ، އަލުވި، އަދި ބިސް ރޯދަ މާޓުން ލިބޭނެއެވެ.

އެސްޓީއޯ ރޯދަ މާރޓް ހުންނަނީ ހުޅުމާލެ ފޭސް ދޭއްގެ ވިނަރެސް ފްލެޓް-9 ގައެވެ. ރޯދަ މާރޓް ހުޅުވުމާއި ގުޅިގެން ގެވެހި ސާމާނަށް ހާއްްސަކޮށްގެން ވިޔާފާރީގެ ހާއްސަ އޮފަރއެއް 22 މާރޗްގެ ނިޔަލަށް އެސްޓީއޯއިން ދަނީ ކުރިއަށް ގެންދަމުންނެވެ.

ކިރިޔާވެސް ހަމައެއް ލަމައެއް ގަބޫލުކޮށް ރައްޔިތަކަށް ހެވެއް އެދޭނަމަ ލިބުނު ބައިކުޑަވެ އަނގަ ހުޅުވަން ހެޔޮވާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. އިބޫ ސަރުކާރުގައި ގާސިމްގެ މަސްލަހަތު ހުރި ހުރިހާ ވުޒާރާއެއް އޮތީ ގާސިމުގެ އުނގުތެރޭގައެވެ. ވަޔާ ކަނޑާ އެއްގަމުގެ ދަތުރު ފަތުރާ ގުޅޭ ހުރިހާ ކަމެއް އޮތީ ނިދާ ތަންމަތީގައެވެ. ފަތުރުވެރިކަމާއި މަސްވެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމާއި ކަނޑުފަޅުގެ މުއްސަދިކަމުގެ ހުރިހާ ކަމެއްހެން އޮތީ ގާސިމުގެ މުށުގައެވެ. ހަކަތައާއި އައިޓީއާއި މުއާސަލާތާއި ސިއްހަތަށް ދާންދެން އެތައް ދުވަހެއް ވަންދެން ހަދާނެ އެއްޗެއް ހަދަން އޮތީ ގާސިމުގެ ފައިކޭޓުގައެވެ. އެކަމަކު ވެސް އެއްޗެއް ލިބުނު ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ކޯލިޝަނުން ގާސިމަށް ނުލިބުނިއްޔާ ނުލިބުނީ ވެރިކަމެވެ.

ރައީސް ސޯލިހު ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި ޖުމްހޫރުން ބައިވެރި ކުރިކަމަށް ވަނީ ކިހާވަރެއް ކުރީމަހެއްޔެވެ. އަލީ ވަހީދާއި ކުޑަ އަމީނުމެން ސަރުކާރު ބަދުނާމު ވާވަރުގެ ބޮޑެތި ޖަރީމާ ހިންގީ ކޮންތާކުން ކެބިނެޓަށް ފޮނުވާފައި ތިބެގެން ހެއްޔެވެ. ޓްރަންސްޕޯޓާއި ޓޫރިޒަމާއި ފިޝަރީޒް ގައި މިއަދުވެސް ތިބީ ކާކު ފޮނުވި ބައެއް ހެއްޔެވެ. އެމްޓީސީސީއާއި އެމްޑަބްލިޔުއެސްސީ ފަދަ ކުންފުނިތަކުގައި އެމްޑީންނަށް އެތިބީ ކޮންތާކުން އައި ބައެއް ހެއްޔެވެ. ހަނަފީއާއި އަލީ ސާލިހާ އިކްރާމާ ވަލީދާޔާ އެހެން ގޮސް ނަން ހުސްކޮށް ސިޔާސީ އިސްސަފުގައި ޖުމްހޫރީގެ ކިތައް މީހުން ތިބިކަން ގާސިމު ހަދާނެއް ނެތެވެ. 

ޖުމްހޫރުންނަށް ސަރުކާރުގެ ބާރުހުރި މަގާމުތައް ދީގެން އެންމެ ބޮޑަށް ބަނޑު ކެއްކީ ނަޝީދެވެ. ގާސިމުގެ މަސްލަހަތު ސަރުކާރުގައި ބޮޑުވެގެން މުޅި ދައުލަތް ހިންގަން އެންމެ ދުއްޕާންކޮށް އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވީ ނަޝީދެވެ. އެމްޑީޕީ ސަރުކާރަށް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދު ގެއްލުނީވެސް ގާސިމާ ހެދިއެވެ. އެކަމަކު މިއަދު ގާސިމަށް ނަޝީދު ޖަވާހިރަށްވެ ތިމާމެނަށްޓަކާ ކޯލިޝަން ދަމަހައްޓައިދީ ކެތްތެރިކަމާ އޯގާތެރި ކަމާއެކު ހިތްވަރުކޮށް ދިފާއުކޮށްދިން އިބޫއަށް ދޭން ގާސިމަށް ލިބުނީ ތެޔޮ ހަމެކެވެ. ލަދެއް ހަޔާތެއް ހުރި މީހަކަށް ގާސިމް ނުވިއެވެ. 

ވަކި ނުވެވޭ ވަރަށް އެކުނުވެ، އެކުނުވެވޭ ވަރަށް ވަކިނުވެ ކަލާސީންނަށް ނައު ބާނުވާ ފަލްސަފާގައި އަބަދަކު ނުހުރެވޭނެއެވެ. ލުނބޯ ހުތްކިބައަކުން ހުތްފެލާހެން މީހަކު ނުފެލިޔަސް މަތީގަނޑިން ޖެހީމާ ލަހެއް ފަހެއްނުވާނެވެ. ހަސްނެތި ބިކަވެ އަސައެއް ހިފައިގެން މިސްކިތު ދާލައިގައި އިންނާނީކީ ޖީޓީ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ.

ކަނދުފައްޗެއްގައި މަސްއަޅާހެން ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޯމަތި ވީމާ އަންނަ ނާންނަތަނެއް ނޭނގި ކޮންމެ ފަހަރަކު ޖުމްހޫރީ ޖަގަހަ ފުރާލާނޫން ހެއްޔެވެ. އުކާ އެމަށް ހިލަވަޅުވެ ތިލަވެ ކައިފުރައިގެން ކޮންމެ ފަހަރަކު އައިން ދަނީ އަޑިއަށެވެ. ރޯގިލަކަންފުޅެއް ނުވެއެވެ. 

ރަންކޮޅާއެވެ. އަމްދުން މި ފަހަރު ތިޔަ ޖެހެނީ މާ ވަރުގަދަ ދަންތުރައެއްގައެވެ. އިއްޔެ ގޯސްވެގެން އުޅުނު އެންމެންނަށް ހިތް ހަލާލޭ ގޮވަމުން ވަކި މީހަކު ނެތިއްޔާ ވަކިތަނެއް ނޯންނާނެޔޭ ބުންޏަސް ދުނިޔޭގެ ސުންނަތަކީ އެއީ އެއް ނޫނެވެ. ގާސިމް ނެތިއްޔާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއި ވިލާ ގްރޫޕް ނޯވެދާނެއެވެ. ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ޅިސް ގޮވަންދެން ކައިފުރައިގެން ސަލާމަތް ހޯދަން ބަނޑު ދަށަށް ވަދެތިބި އައްޓަމަސްތައް ކައިފުރައިގެން ނިކުމެ އަނެއްކާވެސް އައިތަނަށް ގޮސް އުނބަށް ޖަހަފާނެއެވެ. 

ނަޝީދު އަތުން އެމްޑީޕީ ޖަހައިގަންނަން އުޅެ އެކަން ގާސިމަށް ނުވި ނުވުމަކީ ނަޝީދާ ނުލާ އެމްޑީޕީ ނޯންނާނެ ކަމަށް ހުކުން ކުރަން އޮތް ހުއްޖަތެއް ނޫނެވެ. މޮޔަފުޅު ނުވާށެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ޖާދޫއަކީ ގާސިމަށް ވޯޓު ހޯދާދެން ހަދާ ޖާދޫއެއް ނޫނެވެ. 

ޑިމާންޑް އުފައްދަން އެކި މީހުން ޖަހަނީ އެކި ސަކަރާތެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ޖާދޫ ނަޝީދު ހަދަނީއެވެ. ވެރިކަމަކީ ގާސިމަށް ހޭލާހުއްޓާ ފެންނަ ހުވަފެނެކެވެ. ފެން ބޮވާފައި ހުއްޓާ ފެންނަ އަވާމެންދުރެކެވެ. 

އަދިވެސް އެއްޗެއް ވިސްނޭކަށް ނުވޭ ހެއްޔެވެ. ވިލާ ފައުންޑޭޝަނުން ސްކޯލަރޝިޕްދީ ބޭސް ފަރުވާކޮށް ދިން ޒަމާނުގައި ގޭނި ހުސްވެގެން ވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގެ ދެވަނަ ބުރުގައި ގަދަ ދޭކަށް އެރިފައެއް ނެތެވެ. އޭރު މީހާ ޅަނބާޅައެވެ. ޅަދޮނޅެވެ. ނިކަމެތިން މާގިނައިންވެސް ކަމުކިޔަން ޖެހުނެވެ. މިއަދަކު މީކީ އެހާލަތެއް ނޫނެވެ. އާސަންދައާއި ހިލޭ ޑިގްރީ ތަންމިނަށް އޮތީ ހުޅުވިފައެވެ. ގާސިމުގެ ތުބުން ވެއްޓޭ ބަތްފުށް ކާން ވިލާ ދޮރުބުޑުގައި ސަފު ހެދި ޒަމާން މާޒީވެއްޖެއެވެ. ލަފާނުފުރިގެން ގާސިމަށް ރައްޔިތުން އަޅުދާސްވެގެން ރަށްރަށުގެ ބަނދަރު ފަސްބާޑިޖެހި ހަނދާން މީހުން ނެތިއްޖެއެވެ. ގައިބާރު ދޫވެ ބޮނޑިމައްޗަށް ބުމަ ވެއްޓުނީމާ މޭފުއްޕިޔަސް އޭރުނުވިކަމެއް މިހާރަކު ނުވާނެއެވެ. 

ކުރީ ދެފަހަރުހެން ފުރަތަމަ ބުރުގައި ވާދަކޮށް ތިންވަނަ ހޯދައިގެން ގަދަފަޅި ބޮޑުކުރަން ކައްޓާ ތުޅު ޖައްސާލަން ވައްޓާލާ މަދޮށްޓަށް ވާން ނޫޅޭށެވެ. އަބަދަކު ތިޔަ ސަކަރާތެއް ނުޖެހޭނެއެވެ. ގިނަރައްޔިތުން އަދަކު ތިބީކީ ދެވަނަ ބުރަކަށް ގެންގޮސްގެން ބޯކިބާ ބަހާދޭ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އެއްބުރުން ނިންމާށެވެ. ދިވެހިން ބޮޑުސޭޓާއި ބޮޑުވަޒީރު ދަސްކޮށްފިއެވެ.

އެސްޓީއޯގެ މުދާ އާންމުންނަށް ފަސޭހަކަމާއެކު ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން މާލޭ އިންޑަސްޓްރިއަލް ޒޯނުގައި އެސްޓީއޯގެ ހޯލްސޭލް ކައުންޓަރއެއް ހުޅުވައިފިއެވެ. ރޯދަމަހަށް ހާއްސަކޮށްގެން ސްޓޭޓް ޓްރޭޑިންގ އޯގަނައިޒޭޝަން (އެސްޓީއޯ) އިން މާލޭ އިންޑަސްޓްރިއަލް ޒޯނުގައި ހުޅުވި ހޯލްސޭލް ކައުންޓަރުން މިހާރު ހިދުމަތް ލިބޭނެއެވެ.

އެސްޓީއޯއިން ހުޅުވި މި ހޯލްސޭލް ކައުންޓަރ ހުންނަނީ ގްރޭޓާ މާލެ ބަސް ޓާމިނަލުގެ ހުޅަނގުގައެވެ. އިންޑަސްޓްރިއަލް ޒޯނުގެ ކައުންޓަރާއެކު އެ ކުންފުނީގެ މައި ހޯލްސޭލް ސެންޓަރުގެ އިތުރުން އިންޑަސްޓްރިއަލް ޒޯނުގައި ހުންނަ އެސްޓީއޯ ގުދަނުން ވެސް ފައިސާ ބަލައިގަތުމާއި އިންވޮއިސް ހެދުމާއި މުދާ ދޫކުރުމުގެ ހިދުމަތް ލިބޭނެއެވެ. 

ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތުގައި ކޯލިޝަނުގެ ރައީސާ ވާދަކުރުމަކީ ކޯލިޝަނުގައި ހިމެނޭ ޕާޓްނަރަކަށް ކުރެވިގެން ވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ކޯލިޝަން މުއްދަތުގައި ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވެ ތިބެ ސަރުކާރުގެ އިސްވެރިޔާއާއި ވާދަ ކުރުމަކީ ތިމާ ބައިވެރިވާ ކޯލިޝަން ސަރުކާރުގެ ނާގާބިލުކަމަށް އަމިއްލައަށް އެއްބަސްވާ އެއްބަސްވުމެކެވެ. ސަރުކާރެއް ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވެ ތިބެ ސަރުކާރު ނާގާބިލު ވެގެން ސަރުކާރު ހިންގާ އިސްވެރިޔާއާއި ވާދަ ކުރަން ނިކުތުމުން އެ ދައްކާ ދެނީ ތިމާމެންގެ ނާގަބިލުކަމެވެ. ދަހިވެތި ކަމެވެ. ހުރި އަމިއްލަ އެދުމެވެ. 

އެއް މެޗެއްގައި ދެ ޓީމަށް ކުޅެން އެކަކުވެސް ދަނޑަށް އަރައެއް ނުހުންނާނެއެވެ. ކުޅޭނީ އެއްޓީމަކަށެވެ. އެކަމަކު އަންނަ ދައުރާ މިދައުރަކާ ކީކީހޭ ބަޔަކު ބުނެފާނެއެވެ. ގާސިމް ވެސް އެބުނަނީ އެހެންނެވެ. ވާދަކުރަނީ އަންނަ ދައުރަށް ކަމަށެވެ. މި ދައުރު ނިމެންދެން ރައީސް ސާލިހާއެކު ތިބޭނެކަމަށެވެ. އެހެން ބުނާއިރު ނޭނޣެ އެއްޗަކީ 2023 ނޮވެންބަރު 11 ގެ ފަހުން އުފެދޭ ސަރުކާރު އުފެއްދުމަށް ވޯޓުލަނީ ހިނގަމުންދާ ސަރުކާރުގެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައިކަމެވެ. ވާދަކޮށް ފާޑުކިޔާ ހަދަނީ ތިމާމެން ބައިވެރިވެގެން އުފައްދާ ހިންގާ ސަރުކާރަށް ކަމެވެ. އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވެގެން އޮވެ ޖުމްހޫރީ ޕާޓިން ސިޓިންގ ޕްރެސިޑެންޓާ ވާދަކުރަން ނިކުތުމަކީ އެއްބަސްވުމާ ހިލާފް ވުމެވެ. ސަރުކާރު ހިންގާ ކޯލިޝަނުގެ ރައީސާ ވާދަކުރަން ކޯލިޝަންޕާޓްނަރަކު ނިކުންނަށް ޖެހޭނީ ވެރިކަން ހިންގާ ކޯލިޝަނުން ވަކިވެފައެވެ. 

ރައީސް ސާލިހުގެ ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރަކަށް ހުރި މީހަކު ރައީސް ސޯލިހާ ވާދަވެރި ކެންޑިޑޭޓްގެ ޕާޓީގެ ސްޕޯކްސް ޕަރާސަނަކަށް ހުރެގެން އެހެން ގޮތެއް ޕްރަމޯޓް ކުރަން ހުރުމަކީ މުޑުދާރު ކަމެކެވެ. ހަރާން ކޯރުވުމެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ރައީސް ސާލިހުގެ އެއް މިނިސްޓަރަކީ ވާދަވެރިޔާގެ އެޑްވައިޒަރެވެ. އަނެއް މިނިސްޓަރަކީ ވާދަވެރިޔާގެ އަނބި މީހާއެވެ. މަސްލަހަތު ފުށުއަރާނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ. މި ވަރުވީމާ ބޮޑުވަރެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ކުރުމުއްދަތުގައި ވެސް ދައުލަތުން މުސާރަނަގައިގެން ސަރުކާރުގައި ނުތިބެ ނުވާހާ ހަސްނެތީތާއެވެ. ރައީސްއަށް ވަފާތެރިވާން ހުވާކޮށްގެން ތިބޭ ވަޒީރުން އެހެން މީހަކު ޕްރަމޯޓްކުރަން އުޅުމަކީ ހުވަޔާ ހިލާފްވުމެވެ. ހިޔާނާތްތެރި ވުމެވެ. 

ފުރަތަމަ ބުރުގައި ވަކިން ވާދަކޮށް ދެވަނަ ބުރުގައި ފަހަތައް އެރުމުގެ ހުވަފެން އެއްވެސް ބަޔަކު ދައްކާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. އެއްބުރުން ނުނިމި ދެވަނަ ބުރަށް ދިޔަސް ކުރި ހޯދަނީ ކާކުކަމެއް އެގެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ. ފުރަތަމައިނުން ވެސް އެކުގައި ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރަންނެތް ބަޔަކު ފަހުން އަންނާނެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރުމަށް ވުރެ މޮޔަ ވިސްނުމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ދެވަނަ ބުރު އަޔަސް އަންނަނީ ފުރަތަމަ ބުރަށް ފަހުގައެވެ. 

ފަހުން ވެދާނެ މޮޅަކަށް ސަރުކާރު ތެރޭގައި ބުރަކި ޖައްސާނެ ބަޔަކު ބައިތިއްބައިގެން ކުރިއަށް ދިޔުމަކީ ވަފާތެރިންގެ ހިތްކަޅުވާ ކަމެކެވެ. ރައީސް ސާލިހު ދޫކޮށް ޖުމްހޫރީ ވާދަކުރަން ނިކުތުމަކީ ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުމާ ހިލާފުވުން ކަމުން ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިބެ ރައީސް ސާލިހާ ދެކޮޅަށް ވާދަކުރާ ޕާޓީއެއްގެ މެންބަރުންނަށް އޮތްގޮތަކީ ސަރުކާރުގައި ތިބޭނަމަ ޕާޓީ ދޫކޮށްލުމެވެ. ޕާޓީގައި ތިބޭނަމަ ސަރުކާރު ދޫކޮށްލުމެވެ. 

ސަރުކާރުގައި ތިބެ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓާ ދެކޮޅަށް އުޅޭ ފިކުރެއްގެ ދިރުމަށް ވެސް އޮތްގޮތަކީ އެއެވެ. ޕާޓީން ވަކިވެ ރަނގަޅަށް އިދިކޮޅުވުމެވެ. ފަހުން ވެދާނެ މޮޅަކަށް ނޭއްގާނި ބަޔަކު ފަތީލައިގެން ކުރިއަށް ދިޔުމަށްވުރެ އެކުގައި މަސައްކަތް ކުރާންތިބި މީހުން ބަރުވެރިކުރުވައިގެން ހިންގާލިއްޔާ ބޮޑުތަނުން ރަނގަޅުވާނެއެވެ. 

ނަޝީދު ހީކުރެއްވި ގޮތާ ހިލާފަށް ރައީސް ސާލިހު ރައީސްކަމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރައްވަން ފެއްޓެވީ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ތަމްސީލުކުރާ ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހުގެ ތެރެއިންނެވެ. ވަކި މީހެއްގެ މުށުތެރެއަށް ދައުލަތް ވައްޓާ ނުލައްވައެވެ. އެކަމަކީ ރައިސް ނަޝީދު ހިތްޕުޅާވި ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިން ސަރުކާރަށް ލިބެންޖެހޭ އެއްބާރުލުން ދިނުމަށް އެކި ގޮތްގޮތުން ރައީސް ނަޝީދު ހުރަސް އަޅުއްވަން ފެއްޓެވިއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް އިންތިހާބަށް ވާދަކުރުމުގައި ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުމާ ހިލާފަށް އެންމެ ދާއިރާއެއް ފިޔަވާ ހުރިހާ ދާއިރާއަކަށް އެމްޑީޕީން ވާދަ ކުރަން ނިންމި ނިންމުމަކީ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުނަށް ނަޝީދު ދެއްވި ފުރަތަމަ ކެއްސެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ވިސްނުންފުޅާ ދެކޮޅަށް އެމްޑީޕީން އެޅި ފުރަތަމަ ފިޔަވަޅެވެ. ވީގޮތެއްވެ މަޖިލީހުގެ 65 ގޮނޑި އެމްޑީޕީއަށް ލިބުމުން މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމަށް ވާދަކުރަން ދެ ފެކްޝަން އުފަންކުރުވާ ދެ ފެކްޝަނުން ދެ މީހުން މެންބަރުންނަށް ދެއްކިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ތާއީދާއެކު މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމަށް ވާދަކުރުވީ އައްޑޫ އަސްލަމެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ތާއިދުގައި ނިކުތީ ހަސަން އަފީފެވެ. އެހެނަސް ހީލަތްތެރި ފިތުނައެއްގެ ތެރެއިން އެމްޑީޕީގެ ފަރާތުން މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމަށް ވާދަކުރަން ނިންމުވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ނަޝީދާ ވާދަކުރެއްވީ ޖުމްހޫރީ ލީޑަރ ގާސިމް އިބްރާހީމެވެ. ބިޔަ މެޖޯރިޓީ އޮތް އެމްޑީޕީގެ ވޯޓުން މަޖިލިހުގެ ރައީސް ކަމަށް ނަޝީދު ހޮވީ ގާސިމު ހުތުރު ބައްޔަކުން ބަލިކޮށްފައެވެ.  

މަޖިލިސްގެ ރައީސްކަން ލިބިވަޑައިގަތުމުން ހީފުޅުވީ މުޅި ދައުލަތް ރައީސް ނަޝީދަށް ލިބިވަޑައިގެން ހެންނެވެ. ދަނޑިވަޅު ބައްލަވާ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކުރެއްވުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ނިންމަވާ ލިބި އޮތް ސްޕަރ މެޖޯރިޓީ ބޭނުން ކުރައްވައިގެން ބޮޑު ވަޒީރުކަން ހޯއްދަވާ ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބާރު އަތްޕުޅަށް ފޮރޮޅާލެއްވުމުގެ ކެންޕެއިން ފެއްޓެވިއެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔައަކީ އާރެއް ބާރެއްނެތް ރަމްޒީ މީހަކަށް ހަދާ ރައީސް ސާލިހު ކޯނަރ ކުރެއްވުމަށް ނިންމަވާ އެކަން ތަންފީޒު ކޮށްދެއްވުމަށް ރައީސް ސާލިހުގެ އަރިހުގައި ދެންނެވިއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުގެ ހުށަހެޅުއްވުމަށް ރައީސް ސާލިހު ތަރުހީބު ނުދެއްވުމުން ރަނގަޅަށް ހުޅުފަޅައިގެން ދިޔައެވެ. ސަރުކާރަށް ޒާތްޒާތަށް ފިއްތުންތައް ފިއްތާ މަޖިލީހަކީ ސަރުކާރާ އިދިކޮޅު ބާރު ކަމުގައި ހައްދަވަން ނަޝީދު މަސައްކަތް ފެއްޓެވިއެވެ. ނަޝީދާއި އެއްބައިވެގެން ސަރުކާރަށް މަޖިލީހުން ފިއްތަލެވޭތޯ ނަޝީދު ކުރެއްވި މަސައްކަތް ނާކާމިޔާބު ކޮށްލެއްވީ މަޖިލީހުގައި ތިއްބެވި ހުޝިޔާރު މެންބަރުން ތަކެއްގެ އެއްބާރުލުން ސަރުކާރަށް ދީގެންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ އަމިއްލަފުޅު އެޖެންޑާއަށްވުރެ ޕާޓީއާއި ގައުމީ މަސްލަހަތު އެ މެންބަރުންނަށް މާބޮޑު ވެގެންނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ތިއްބެވި އެމްޑީޕީގެ 65 މެންބަރުންގެ ތެރެއިން ރައީސް ނަޝީދު ޖައްސަވާ ހާބެރަކަށް ނައްޓަވަން ލިބި ވަޑައިގަތި 15 ވަރަކަށް މެންބަރުންނެވެ. އާހިރުގައި މަޖިލީހުގެ ކޮންޓްރޯލު ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލިވަޑައިގަތީއެވެ. 

ޕާޓީގެ ގައުމީ މަޖިލިހާއި ސެކެރެޓެރިއޭޓްއާއި ކޮންގްރަސްގެ ތާއީދު ގެއްލި ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލިވަޑައިގަތީއެވެ. ބެދޭމަޅި ނުފެންނަނީ ކާކަށް ކަން އިމްތިޔާޒް ފަހުމީއަށް އޮޅިވަޑައިގަތަސް ބޮޑުސޭޓާއި ބޮޑުކޯލިޝަނާއި ބޮޑުވަޒީރު ރައީސް ސާލިހަށް އޮޅިވަޑައިގެން ނޫޅުއްވައެވެ. 

ރައީސް ސާލިހު އެހުންނެވީ ގާނޫނު އަސާސީގައި ބުނާ ގޮތަށް ފަސް އަހަރުގެ ދައުރެއް ފުރިހަމަ ކުރެއްވުމުގައެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ 115 ގެ ދަށުން ސަރުކާރު ހިންގުމަށް މީހުން އައްޔަނު ކުރުމާ ވަކިކުރުމާއި އިސްތިއުފާ ގަބޫލު ކުރުމަކީ ރައީސްގެ ގާނޫނީ ޒިންމާއެވެ. ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި ރައީސް އައްޔަނުކޮށްފައި ތިބި ބަޔަކު ވަފާތެރިވެ ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހޭނީ ރައީސްގެ ސިޔާސަތެވެ. އެ ސިޔާސަތު ގަބޫލު ނުކޮށް އެހެން ގޮތަކަށް އުޅެން ޖެހޭނީ އިސްތިއުފާ ދީފައެވެ.

ހިނގަމުންދާ ސަރުކާރުން ތަންފީޒު ކުރަމުންދާ ސިޔާސަތުތައް ފުރިހަކޮށް ނިންމުމަށްޓަކައި އިތުރު ދައުރަކަށް ރައިސް ހޮވަން ޖެހޭ ގޮތަށް ކަންކަން ތަރުތީބުކޮށްގެން ކޯލިޝަން ސަރުކާރުން މަސައްކަތް ކުރަމުން އައީ ނޭނގިއެއްނޫނެވެ. ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުންގެ އެއްބަރުލުމާއި ރުހުން ލިބިގެންނެވެ. ރައީސަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ދިނުމަށް ވިސްނުން ނެތް ނަމަ ދުރާލާ އެކަން އެންގުމެއްނެތި ހިންގަމުން އައި ސިޔާސަތާ ދެކޮޅަށް ޕާޓްނަރުން ނިކުތުމަކީ އިހުލާސްތެރި ހެޔޮ ނިޔަތް ނެތްކަމުގެ ހެއްކެކެވެ.   

މަގާމަށް އައުމަށް ތާއީދު ހޯދުމައްޓަކާ ކޯލިޝަނެއް ހަދައިގެން އެ ކޯލިޝަން ދެމެހެއްޓުމާއި ނުދެމެހެއްޓުމަކީ ރައީސްގެ އިހުތިޔާރެވެ. ގާނޫނީ ބުރަދަނެއް އޮތްކަމެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަމަށް އަންނަން ތާއީދު ހޯދުމަށް ހަދާ ކޯލިޝަން ރޫޅުމަކީ ރައީސް އިސްތިއުފާދޭން ޖެހޭ ކަމަކަށް ނުވަނީ ގާނޫނީ ބުރަދަން ނެތުމުންނެވެ. ކޯލިޝަން ރޫޅުމަކީ ރައީސް އިސްތިއުފަ ދޭންޖެހޭ ކަމެއް ނޫންކަން މީގެކުރިން ވެސް ރާއްޖެ ވަނީ ތަޖުރިބާކޮށްފައެވެ. 

ކޯލީޝަނަކުން ސަރުކާރެއް އުފައްދާ ހިންގީ ފަސް އަހަރަށެވެ. އެ ފަސް އަހަރު ފެށުނީ 17 ނޮވެންބަރ 2018 ގައެވެ. ފަސް އަހަރު ނިމެނީ 2023 ނޮވެންބަރ 17 ގައެވެ. އެ މުއްދަތުގައި ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ރައީސްއާއި ވާދަ ކުރުމަކީ ބޭއަދަބީ ކަމެކެވެ. އަހުލާގީ ގޮތުން ހުތުރު ސްލޫކެއް ނެތް ކަމެކެވެ. އަނބިމީހާއާއި ބަލާ ބޮޑުކުރި ކުއްޖާއާއި އެނޫން ވެސް ޖުމްހޫރީ އެތައް ބަޔަކު ވަޒީރުންގެ ގޮތުގައާއި ސިޔާސީ މަގާމުގައިއި އޮތް ސަރުކާރުގެ ރައީސާ ވާދަކުރަން ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ނިކުތުމެކޭ ކާންދޭ އަތުގައި ދަތް އެޅުމެކޭ އޮތީ ކޮން ތަފާތެއް ހެއްޔެވެ. ސަރުކާރުން މުސާރަ ނަގައިގެން ސަރުކާރާ އިދިކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރަން ސަރުކާރު ތެރޭގައި ތިބުމަކީ ކޮންކަހަލަ ގޮތްކުޑަ މުޑުދާރު ކަމެއް ހެއްޔެވެ.

އާނއެކެވެ. ދައުލަތަކީ ވަކި މީހެއްގެ ތަރިކަ މުދަލެއް ނޫނެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ދައުލަތް ހިންގަން ރައްޔިތުން އޮތީ ވަކި މީހަކާ ވަކި މުއްދަތަކަށް ހަވަލުކޮށްފައެވެ. އެމުއްދަތުގައި ވެރިކަން ހިންގުމުގައި ބައިވެރިކޮށް ސަރުކާރުގައި ބައިތިއްބާނޭ ބަޔަކު އެގޭނީ އެކަމާ ހަވާލުވެ ހުރި ރައީސަށެވެ. ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި އިހުލަސްތެރިކަމާއެކު ބައިވެރިވެ އެހީތެރިވެ ދިނުމަށް ސޮއިކޮށްގެން ތިބެ އެމުއްދަތު ހަމަނުވަނީސް ވެރިކަން ހޯދުމަށް ކޯލިޝަންގައި ހުރެ ރައީސާއި ވާދަކުރަން ނިކުތުމަކީ އެއްބަސްވުން ބާތިލުކުރުމެވެ. 

އެއްބަސްވުމާ އެއްގޮތަށް އެއްބަސްވުމުގެ މުއްދަތު ހަމަވަންދެން ނުތިބެ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ވާދަކުރަން ނިކުތުމަކީ އެއްބަސްވުން ރޫޅާލުމެވެ. އެ ހިސާބުން ވާދަކުރާ ޕާޓްނަރުގެ ސްލޮޓްގައި ސަރުކާރުގެ މަގާމުގައި ތިބި ސިޔާސީ މީހުންނަށް އޮތް ރީތި ގޮތަކީ ސަރުކާރުން ވަކިވުމެވެ. ނޫނީ ޕާޓިން ވަކިވުމެވެ. ގާސިމެއް ކަމަކު ހުރިހާ މޮޅެއް އަޅަން އަބަދު ނޫޅޭށެވެ. 

ހައިޕަރ މާރކެޓް ކޮންސެޕްޓަކީ އެސްޓީއޯ ނޫން އެހެން ފަރާތްތަކަށް އެތާނގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރި ކުރެވޭގޮތަށް ފުރުސަތު ދެވިގެން ވިޔަފާރިކުރުމުގެ ކޮންސެޕްޓެވެ. އެސްޓީއޯގެ މި ކާމިޔާބު ކޮންސެޕްޓާއެކު ޕީޕަލްސް ޗޮއިސްގައި އާއްމުން ފަރާތްތަކުން ވިޔަފާރި ކުރުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކޮށް ރެކް ހޯދުމުގެ ވާދަވެރިކަން އިންތިހާއަށް ވަނީ ބޮޑުވެފައެވެ. ވީހާވެސް ގިނަބަޔަކަށް ޕީޕަލްޗޮއިސްގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުސަތި ދިނުމުގެ ގޮތުން އެސްޓީއޯ ޓްރޭޑް ސެންޓަރުގެ ފުރަތަމަ ފަންގިފިލާވެސް އާއްމު ވިޔަފާރިތަކަށް ހުޅުވާލުމަށް ދަނީ މަސައްކަތްކުރަމުންނެވެ. 

ކެއުންބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ދިވެހި އުފެއްދުންތަކަށް ހާއްސަ ރެކްއެއް ކުއްޔައް ދޫކުރުމަށް ތައްޔާރުކުރެވި އާންމުންނަށް ހުޅުވާލުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް ދަނީ ކުރަމުންނެވެ. އަމިއްލަ އުފެއްދުންތައް ޕްރޮމޯޓް ކުރުމަށް ޕީޕަލްސް ޗޮއިސްގެ ތެރޭގައި ހިލޭ ފުރުސަތު ދިނުމަށް ތައްޔާރީތަކެއް ވުމަށް އެސްޓީއޯއިންވަނީ ފަށަފައެވެ.  ވާންޖެހޭ ތައްޔާރީތައް ދަނީ ވެވެމުންނެވެ.

ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް ހައިޕަރ މާކެޓަށް އަހަރުވުމާ ގުޅިގެން އަހަރީ ދުވަހަށް ގިނަކަންތައް ތަކެއް އަންނަނީ ޕްރޮގްރާމްކުރެވި ހިނގަމުންނެވެ. 

• އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް ހައިޕަރ މާކެޓް އިން  މާރޗު 15 ވަނަ ދުވަހު ކުރާ ކޮންމެ 500 ރުފިޔާގެ ވިޔަފާރިއަކަށް ކޫޕަނެއް ލިބެއެވެ. ކޫޕަންގެ ގުރުއަތުން ހޮވޭ ހަތަރު ބޭފުޅަކަށް ފަސް ހާސް ރުފިޔާގެ ގިފްޓް ވޮއުޗަރ އެއް ލިބެއެވެ.
• ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމް އިންސްޓަރގްރަމް އަދި ފޭސްބުކްގައި ޝެއަރ އެންޑް ވިން ޕްރޮމޯޝަނެއް އަގުހުރި އިނާމުތަކާއެކު މާރޗު 15 ވަނަ ދުވަހު ކުރިޔަށް ގެންދެއެވެ.
• މިހާރު ކުރިޔަށްދާ ރަމަޒާން ބާޒާރުގެ އިތުރަށް މާރޗު 16 ން 22 އަށް އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސްގައި އިތުރު ޑިސްކައުންޓްތަކާއެކު ޕްރޮމޯޝަނެއް ކުރިޔަށް ގެންދެއެވެ.
• މާރޗް 15 ވަނަ ދުވަހުގެ އެކި ގަޑިތަކުގައި އެސްޓީއޯގެ ބްރޭންޑްތަކުގެ ރަހަ ދައްކާލުން އަދި ހަދިޔާ ބެހުން ކުރިޔަށްގެންދެއެވެ.
• މާރޗް 15 ވަނަ ދުވަހު އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް އިން ވިޔަފާރިކުރާ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ދިހަ ފަރާތަކަށް ރެންޑަމްކޮށް ސަޕްރައިސްއެއްގެ ގޮތުގައި އަގުހުރި އިނާމްތަކެއް ދެއެވެ.

ހޭވައްޓާލާފައި ބިޔަ ކޯލީޝަނުން ވެރިކަމަށް ގެނައީ އިބޫފައިސަލްއެވެ. އެއްބަސްވުމާ އެއްގޮތަށް ކެބިނެޓާއިއި ސިޔާސީ މަގާމުތަކާއި ސަރުކާރުގެ ކުންފުނި ތަކުގެ އިސްވެރިން ބެހިގެން ދިޔައެވެ. ޕެޕަރސްޕްރޭ ޖެހުނު އެމްޑީޕީ އެންމެނަށް ވަޒީފާ ނުދެވޭނެ ކަމަށް ވިދާޅުވަމުން އިބޫ ސަރުކާރު ދެމެހެއްޓުމަށް ކުރެއްވެން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއް ކުރައްވާނެ ކަމަށް އަޑުހަރުކޮށް ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދެވެ. 

ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް ހުވާކުރެއްވުމަށްފަހު ދެއްވި ފުރަތަމަ ތަގްރީރުގައި ވެސް އެންމެ ބަރުލައްވާ ވިދާޅުވީ ކޯލިޝަން ދަމަހައްޓަވާނެ ކަމަށެވެ. މިއަދާއި ހަމައަށް ވެސް ރައީސް އެވަޑައިގަތީ އެ ވައުދުފުޅު ދަމަހައްޓަވަމުންނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ރައީސް ނަޝީދަކަށް އެކަމެއް ހަޖަމެއް ނުކުރެއްވުނެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ އިންތިހާބާ ހިސާބުން އަމިއްލަފުޅަށް ސޮއި ކުރެއްވި ކޯލިޝަން އެއްބަސްވުން ރޫޅާ ލައްވައިފިއެވެ. ކޯލިޝަން ދަމަހައްޓަވާތީ ރައީސް ސާލިހަށް އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިން ރައީސް ނަޝީދު ޕްރެޝަރ ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ 65 ގޮނޑި އެމްޑީޕީއަށް ލިބުމާއެކު ރައީސް ނަޝީދުގެ ދުނިޔެ ރަންވެ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލުކޮށް ބޮޑުވަޒީރަކަށް ވެވަޑައިގަތުމުގެ ހުވަފެންފުޅު ދެކިވަޑައިގެން ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ ސީދާ ބާރު އަތްޕުޅަށް ނެންގެވުމަށް މަސައްކަތްޕުޅު ފެއްޓެވިއެވެ. 

ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާއަކީ ރަމްޒީ ބޭފުޅަކަށް ހައްދަވައި ރައީސް ސާލިހު ބާރުތަކުން އެކަހެރި ކުރުމުގެ އަމަލީ މަސައްކަތް ފެއްޓެވިއެވެ. ކޯލީޝަން ޕާޓްނަރުންނަށް ފުރައްސާރަ ކުރެއްވުމާއި ބޮޑެތި އިލްޒާމުތައް އަޅުވާ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުން ސަރުކާރު ދޫކޮށް އަމިއްލައަށް އެއްފަރާތް ވާވަރަށް އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިން ޕްރެޝަރ ކުރިއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ދުރު ވިސްނުންފުޅާއި ކެތްތެރިކަމާއި ރެއެކްޓު ނުކުރެއްވުމުގެ ނަތީޖާއަކަށް ވީ ރައީސް ނަޝީދު އަމިއްލަފުޅު ޕާޓީގެ ތެރޭގައި ބާކީވެ އެކަހެރިވުމެވެ. ޕީޖީ ގްރޫޕާއި ގައުމީ މަޖިލީހާއި ސެކްރެޓްރިއޭޓާއި ކޮންގްރަސްގެ ކޮންޓްރޯލް ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލި ވަޑައިގަތުމެވެ. 

ޕްރައިމަރީ ތަކުން ބަލިވާ މީހުން ގަދަވާ މީހާގެ ފަހަތައް އަރާ ޕާޓީގެ ސްޓޭންޑް ނެގެހެއްޓުމަށް މިސާލު ދައްކަވާ ބާރުއެޅުއްވި ރައީސް ނަޝީދު ޑިމޮކްރެޓިކް ވެލިއުތައް މުގުރާލައްވާ މުޅި ޕާޓީގެ ނިންމުތައް ބޮލާލައި ޖައްސަވާ ޕާޓީއާއި ދެކޮޅަށް އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅުވެ ބަގާވާތް ފެއްޓެވިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ނެތް ވެރިކަމެއް ޕާޓީގައި ވެސް ނުއޮތުމަށް ޕާޓީގެ ރައީސް ފޫގެޅުއްވީއެވެ. 

ޕާޓީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކު ހުންނަވަނިކޮށް ވަކިވެގަތުމުގެ ފިކުރެއް އުފައްދަވާ އެމްޑީޕީއާއި ދެކޮޅަށް ވާދަވެރި ޕާޓީތަކާއި އެކު ކޯލީޝަން ހެއްދެވުމަށް މަރުފަލި ޖައްސަވަން ފެއްޓެވީއެވެ. އެމްޑީޕީ ކޯލީޝަނުގައި ޖުމްހޫރީ އޮވެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގާ ހައްގުނޫން ބަދަލު ދައުލަތުން ހޯދާކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެއްވިއެވެ. ގާސިމް އިބްރާހީމަށް ނިސްބަތްކުރައްވާ ވިދާޅުނުވާ ކުނިފުޅައެއް ނެތެވެ. އެކަމަކު އެމްޑީޕީ ފޭލިކޮށްލުމަށް ޖުމްހޫރީ ލީޑަރ ގާސިމް އިބްރާހީމްއަށް ވެރިކަން ހޯދައިދޭން އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓާއި ދެކޮޅަށް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދު ބަގަވާތް ކުރައްވަން ފެއްޓެވީއެވެ.

ނަފާ ނަސީމް ވިދާޅުވާހެން ކަލޭ ކޯލިޝަން ހަދާނަމަ ގާނޫނާ ހިލާފުއެވެ. އެކަމަކު މަ ކޯލިޝަން ހެދީމާ އެއީ ޑެމޮކްރެސީގެ އަސާސެވެ. ގައުމަށް ހެވާ ލާބައެވެ. ކަލޭ ވަކިވެ ދަންޏާ އެއީ ބައިބައިވުމެވެ. މަ ވަކިވެ ދަންޏާ އެއީ އެއްބައިވުމެވެ. މަމީ ހީރޯއެވެ. ކަލޭ ތީ ޒީރޯއެވެ.

ފިކުރުގެ ދިރުމަށް ނިސްބަތްވާ މެމްބަރުން މަޖިލިހަށް ހުށަހެޅި ގަރާރުތަކެއް މަޖިލީހަކަށް މިއަދަކު ބަލައެއް ނުގަތެވެ. ސައްޕު ޖަހާ ކޮށްލީ ބޭރެވެ. މަޖިލިހުގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓެވި ނައިބު ރައީސް އީވާ އަބްދުﷲ ވޯޓަށް އެހި ގަރާރުތައް ފާސްނުވެ ދިޔައީ ބޯމަތިން ލާފައެވެ.

އައްޑޫ އެއަރޕޯޓް ޕްރައިވަޓައިޒް ކުރުމުގެ ނަމުގައި ފިކުރުގެ ދިރުމުން ގަރާރެއް ހުށަހެޅީ ސަރުކާރުން ހިންގާ އައްޑޫ ތަރައްގީ ކުރުމުގެ ޕްލޭން ފާލުން ނައްޓުވަލާ އައްޑޫގެ ތަރއްގީއަށް ކަމެއް ކުރިޔަ ނުދިނުމަށެވެ. ސަރުކާރުން ވަށާޖެހޭގޮތަށް ރާވާ ހިންގަންފަށާފައިވާ އައްޑޫ ތަރއްގީކުރުމުގެ ބިޔަ މަޝްރޫއު ހުއްޓުވުމަކީ އެ ގަރާރުގެ މަގްސަދެވެ. ފިތުނަވެރި ކަމުން ފުރިގެންތިބެ ދިރުވާން އުޅޭ ފިކުރެއްގެ މަޅީގައި އެމްޑީޕީއާއި އައްޑޫގެ ގިނަ ރައްޔިތުން ތިބީ ޖެހޭ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ދިވެހި ގިނަ ރައްޔިތުންނަށް ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ ކޮން އެއްޗެއްކަން އޮޅެގެނެއް ނޫޅެއެވެ. 

ދިވެހި ދައުލަތުން ދަރަނި ނެގުމާއި ދެއްކުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކުރަން ދިވެހި ރައްޔިތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔަ އަކު އައްޔަނުކޮށްފައި އެ ބަހުއްޓެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ހުރިހާ ބާރުތަކެއް ރައްޔިތުން ދީފައި އޮންނަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަށެވެ. ޖަވަބުދާރީ ކުރުވުމަށް މަޖިލީހަށް ލިބިދީފައި އޮންނަ ބާރަކީ ދައުލަތް ހިންގިޔަނުދީ ހުއްޓުވުމަށް ދީފައި އޮންނަ ބާރެއް ނޫނެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގައި މަޖިލީހުގެ ރުހުން ހޯދަންޖެހޭ ކަންކަމާއި ދައުލަތުގެ ހިންގުމުގެ ތެރެއަށް މަޖިލީހުން ވަދެވޭނެ މިންވަރު ގާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާންވެފައި އޮވެއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަކީ ދުވަހުން ދުވަހަށް ދައުލަތް ހިންގުމުގެ ތެރެއަށް ވަދެ ހިންގާބާރު ފައިދަތި އަޅުވަން ތިބޭ ބައެއް ނޫނެވެ. ދަރަނި ނެގުމާ ދަރަނި އަދާކުރުމަކީ އިންތިޒާމެއްގެ ތެރެއިން ތަރުތީބު ވެގެން ކުރެވޭ ކަމެކެވެ. އަމަލީ މަސައްކަތާއި މާދުރުގައި ތިބެ އެހެން ހަދާ، މިހެން ހަދާށޭ ބުނެގެން ޖަޒްބާތުގައި ފާސްކުރާ ގަރާރަކުން ހައްލު ކުރެވޭނެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ.

ކިތަންމެ ބާރަށް ފިކުރެއް ދިރެ ކޯދުލާ ބަންޑުން ވިޔަސް ރޮނގު ހުރަސް ކުރަން ނުހަދާށެވެ. މަޖިލީހުގެ ދައުރާ މަޖިލީހަކީ ކީއްކުރާ ތަނެއްކަން ދަންނަ ހެޔޮވިސްނޭ މެންބަރުން މަޖިލީހުގައި އެބަ ތިއްބެވިއެވެ. ވަކި މީހަކަށް ވެރިކަން ހޯދާދިނުމުގެ މަސްތުގައި ދައުލަތް ހުއްޓުވާން ބަޔަކު އުޅުނަސް ހެޔޮ ވިސްނޭ މެންބަރުން އެފުރުސަތެއް ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކަށް ނުދޭނެއެވެ.   

ދަރިވަރުންނަށް ހުޅުމާލޭ އިންޖީނުގެ ދައްކާލުމުގެ އިތުރަށް އިންޖީނުގޭގެ މަސައްކަތްތައް ސްޓެލްކޯއިން ކުރިއަށްދާގޮތް ދައްކާލިއެވެ. އަދި ސްޓެލްކޯއާއި ބެހޭ ގިނަ މައުލޫމާތު ދަަރިވަރުންނަށް ފޯރުކޮށްދެވުނެވެ. 

ސްކޫލްތަކުގެ ދަރިވަރުންނަށް އިންޖީނުގެއާއި ބެހޭ މައުލޫމާތު ދިނުމާއި އެތަންތާ މަސައްކަތްކުރާ ގޮތް އަމަލީ ގޮތުން ދައްކަދީ ޓެކްނިކަލް ދައިރާތަކަށް ކުދިން ޝައުގުވެރި ކުރުވުމަކީ ސްޓެލްކޯއިން ވަރަށް ގިނައިން ހިންގަ ހަރަކާތެކެެވެ. 

ސްޓެލްކޯއިން މި ފަހަރު ބޭއްވީ ކަމިންސް QSK60 އަދި K50 އިންޖީނުތަކުގެ އަސްލު ސްޕެއަރ އާއި އެކު އޯވަހޯލް ކުރުމަށް ހާއްސަކޮށްގެން ބޭއްވި ޕްރޮގްރާމެކެވެ.

ޓެކްނީޝަން ޓްރޭނިންގ މި ޕްރޮގްރާމްގެ ޕްރެކްޓިކަލް ސެޝަންތައް ބޭއްވީ ކ. މާފުށީގައއެވެ. ޕްރޮގްރާމްގެ ތިއަރީ ސެޝަންތައް ބާއްވާފައިވަނީ ސްރީލަންކާގެ ކޮލަމްބޯގައެވެ.

އަފްރާޝީމްގެ ގާތިލު ހުމާމް  ވެސް މި އަހަރު ބާއްވާ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރަން ނިންމައިފިއެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ މައްސަލާގައި ހުކުން ތަންފީޒުކުރާ އަދީބާއި ޒިޔަތުވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރާ ކަމަށްވެއެވެ. ރިޝްވަތުގެ ކުށުގައި ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރާ ޔޫސުފް ނައީމް ވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރަން އުޅޭކަމަށް ބެލެއެވެ. އަދިވެސް ޖަލު ހުކުން ތަންފީޒުކުރާ ކިތަންމެ ބަޔަކު އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައ ވާދަކުރަން ނިންމާފައި އޮތްކަމަށް ވެއެވެ.

ޖަލު ހުކުމެއްގައި ތިބީތީ ބުނެވިދިޔަ ފަދަ އެތައް ބަޔަކަށް އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ބައިވެރި ވުމުގެ ފުރުސަތު އޮތީ ބަންދުވެފައެ. ގިނަބަޔަކު ތާއީދުކުރުމަކީ އެމީހެއްގެ މައްޗަށް އިއްވާފައިވާ ހުކުމެއް ތަންފީޒު ނުކުރެވެންވީ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން ފާޅުކުރުމަކީ ނުވަތަ ވަކިބަޔެއްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ގައިދީއަކަށް ދިނުމަކީ އެ ގައިދީއަކު މިނިވަން ކުރަން ޖެހޭ ކަމެއްނޫނެވެ. އިންތިހާބެއްގެ އިންސާފާއި ގުޅުފައި އޮންނަނީ ޖަލުތަކުގެ ގޮޅިތަކަކާއި ނޫނެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބު އިންސާފުވެރި އިންތިހާބަކަށް ވާނީ ޖަލުގައި ހުރި ވަކި މީހަކު ދޫކޮށް ލައިގެނެއް ނޫނެވެ. އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބަކީ އިންސާފުވެރި އިންތިހާބަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ދޫކޮށްލަންވީ ޔާމީނު އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ކާފަ ކިޔާ ކުޑަކުޑަ އަންހެން ދަރިއަށް ޖިންސީ ގޯނާކޮށްގެން 25 އަހަރަށް ޖަލަށްލާފައިހުރި ކަނޑުހުޅުދޫ އިބްރާހީމް ދީދީ (62 އަހަރު) ވެސް ވާނީ ދޫކޮށް ލާށެވެ. ހުމާމާއި ޒިޔަތާއި އަދީބާއި ޝަހުމު ވެސް ބަންދުގައި ތިބެގެން ނުވާނެއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މަޑުއްވަރި ދާއިރާގެ މެމްބަރު އާދަމް ޝަރީފު އުމަރު މަޖިލީހަށް ވައްދާފައި އެހުރީ ޔާމީނު ދޫކޮށްލަން ގޮވާށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ފައިސާއިން މުސާރަ ނަގައިގެން ހުރެ ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ކުށްސާބިތުވެފައިވާ ބޮޑު ވަގެއްގެ ދިފާއުގައި އަނގަފުޅާކުރާއިރު ޖަލުގައި ދެން އެތިބީ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ނުވަނީ ހެއްޔެވެ. ޕީޕީއެމުގެ އިންސާފަކީ ޔަމީނެވެ. ޔާމީނުގެ ހުކުން ހަރާން ވާއިރު ޔޫސުފްނައީމްގެ ހުކުން ހަލާލެވެ. 

ފެނަކަ ޓީމުގެ ހިވާގި މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ސައީދު މުހައްމަދުގެ ހަރުދަނާ ހިންގުންތެރިކަމުގެ ދަށުން ޓީމް ފެނަކަ މަސައްކަތުގައި ބޮޑެތި ކާމިޔާބީ ތަކެއް ދަނީ ހޯދަމުންނެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ ކަންފަތްތައް ބައްކުރުވި ހަރުހަޑާއި، މުޅި ޖައްވު ކިލަނބު ކުރުވި ބޯދުމާއި ގެދަބުޅިއާއި ތެލުން ތަގައްޔަރު ކުރުވި ފެންނުން ގދ. ފަރެސްމާތޮޑާގެ ރައްޔިތުން އިއްޔެ ފެނަކައިން އެ ވަނީ މިންޖު ކޮށްދީފައެވެ.  22 އަހަރު ވަންދެން ފަރެސް މާތޮޑާގައި ހިންގަމުން އައި ބައު އިންޖީނުގޭގައި ތަޅުއަޅުވާ މުޅިން އާ ޒަމާނީ އިންޖީނުގެ އަކަށް އެ ރަށުގައި ކަރަންޓް ދިނުމުގެ ހިދުމަތް ހިޖުރަ ކުރުވާފައެވެ.

އެންމެ ޒަމާނީ ފެންވަރުގައި ވަސީލަތްތައް ފުރިހަމަކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ތަކުލީފަކަށް ނުވާނޭ ފަދަ މުޅިން އައު އިންޖީނުގެއެއް ބިނާކޮށް އެ ތަނުން ފަރެސްމަތޮޑާގައި ކަރަންޓް ދޭން މިއަދު އެވަނީ ފަށާފައެވެ. ފަރެސްމާތޮޑާގައި އަލަށް އިމާރާތްކޮށް ނިންމި މަރުކަޒީ އިންޖީނުގެ ހުޅުވައި ދެއްވީ މިނިސްޓަރ އޮފް ނޭޝަނަލް ޕްލޭނިންގ ހައުސިންގ އެންޑް އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ މުހައްމަދު އަސްލަމާއި ފެނަކަ ކޯޕަރޭޝަން ލިމިޓެޑްގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރު އަހުމަދު ސައީދު މުހައްމަދެވެ.

އަލަށް ހުޅުވި އިންޖީނުގޭގައި ވަނީ 400 ކިލޯވޯޓްއާއި 600 އަދި 800 ކިލޯވޮޓްގެ ތިން ޖެނަރޭޓަރ ސެޓް ބަހައްޓައިފައިވެއެވެ. ކުރިން އެ ރަށަށް ހިދުމަތް ދިނީ 250އާއި 400އާއި 600 ކިލޯވޮޓްގެ ތިން ޖެންސެޓުންނެވެ.

• އަންނާރަކީ ސްޓްރޯކް ޖެހުމާއި ހާރޓް އެޓޭކް ޖެހުން ފަދަ ހިތާއި ލޭ ހޮޅިތަކާއި ގުޅުން ހުރި ބަލިތައް ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކޮށްދޭ މޭވާއެކެވެ. އަންނާރު ޖޫސް ކޮންމެ ދުވަހަކު ބޭނުންކުރުމަކީ ހަށިގަނޑުގައި ލޭދައުރުވުން ރަގަޅުކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދޭ ކަމެކެވެ. އަންނާރުގައި ހިމެނޭ ތަފާތު އެންޓި އޮކްސިޑެންޓުން ލޭހޮޅިތަކުގައި ސަރުބީ ތަތްވުން ހުއްޓުވައި ލޭހޮޅިތައް ބެދުނަނުދީ ހިފަހައްޓައިދެއެވެ. ހިތާއި ލޭހޮޅިތަކާއި ގުޅުންހުރި ބަލިތަކުން ދުރުކޮށްދީ ލޭގައި ނުރަގަޅު ސަރުބީގެ އަދަދު ދަށްކޮށް ރަގަޅު ސަރުބީގެ މިންވަރު އިތުރު ކުރުވައެވެ.
• އަންނާރުގައި ހުންނަ ބާރުގަދަ އެންޓި އޮކްސިޑެންޓް "ފްލޭވޮނޮއިޑް"އަކީ ހަށިގަނޑުގެ ސެލްތަކަށް ލިބޭގެއްލުން ކުޑަކޮށްދޭ މާއްދާ އެކެވެ. އެހެންކަމުން ހަށިގަނޑު ކެންސަރުން ރައްކާތެރިކޮށްދެއެވެ.  
• މައިމީހާ އަންނާރު ޖޫސް ބޭނުން ކުރުމަކީ ތުއްތު ދަރިފުޅުގެ ސިކުނޑިއަށް ލިބޭ އަނިޔާތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
• ކޮންމެ ދުވަހަކު 1.7 އައުންސްގެ އަންނާރު ޖޫސް ބޭނުންކުރުމަކީ ސްޓޮލިކް ޕްރެޝަރ 5 އިންސައްތަ ދަށްވާ ކަމެކެވެ.
• އަންނާރު ބޭނުންކުރުމުން ހަކުރު ބަލި، ހުޅުތައް ދުޅަވުން، އަދި ލޭހޮޅިތައް ހަރުވުން ފަދަ ބަލިތައް ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކޮށްދެއެވެ.
• އަންނާރުގައި އެކުލެވޭ ހާއްސަ ސިފަތަކެއްގެ ސަބަބުން، ލޭހޮޅިތައް ބޯވެ، ހަރުކޮށްލާ ބަލިތަކާއި، ހުޅާއި މަޑުކަށިތައް ހަލާކުކޮށްލާ ބަލިތަކަށް މި މޭވާ ބޭނުންކޮށްގެން ލުއެއް ހޯދެއެވެ.
• އަންނާރު ޖޫސް ބޭނުން ކުރުމަކީ އުރަމަތީގެ ކެންސަރު ޖައްސާ ސެލްތައް ގަނޑެއްގެ ސިފައިގައި އެއްވެ ބޮޑުވުން މަނާކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. އެއާއި އެކު އެފަދަ ސެލްތައް ހަލާކުކޮށް ނެތިކޮށްލާ ދެއެވެ.
• އާއްމުކޮށް އަންނާރު ބޭނުންކުރުމުން ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރުގެ ސެލްތައް ބޮޑުވުން ހުއްޓުވައި ޓިއުމަރު ހިންދާލައެވެ. 
• ޕްރޮސްޓޭޓް ކެންސަރުގެ ސެލްތައް އުފެދި ބޮޑުވުން އަންނާރު ބޭނުންކުރުމުން ހުއްޓެއެވެ.
• އަންނާރުގައި ވަރަށް ގިނައިން އަޔަން ހުރެއެވެ. އެހެންކަމުން ލޭމަދުވުމުމާއއި ވަރުބަލިވުމާއި ބޯއެނބުރުމާއި ވަރުދެރަވުން ކުޑަކޮށްދޭ އެއްޗަކަށް އަންނާރުވެއެވެ.
• އަންނާރު ޖޫހަކީ މަޑުކަށި ހަލާކުވުން ހުއްޓުވާ އެއްޗެކެވެ. 
• އަންނާރަކީ ތަފާތު ވިޓަމިނުން މުއްސަދިވެފައިވާ މޭވާ އެކެވެ. އަންނާރުގައި ހިމެނޭ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ވިޓަމިންގެ ބާވަތްތަކުގެ ތެރޭގައި، ވިޓަމިން އޭ، ވިޓަމިން ސީ، ވިޓަމިން އީ އަދި ފޮލިކް އެސިޑް ހިމެނެއެވެ.
• އާންމުކޮށް އަންނާރު ބޭނުން ކުރުމަކީ ދަތުގައި މެރައާއި ކޮބަޑި ޖެހުމުގެ ފުރުޞަތު ކުޑަކޮށްދޭނެ ކަމެކެވެ.
• ބޭރަށް ހިންގުން ފަދަ ހާލަތްތަކުގައި ފޮނިތޮށި ކާފޫރު ތޮޅިއާއި އެކު އަންނާރު ކެއުމުން ބޭރަށް ހިންގުން ރަގަޅުކޮށްދެއެވެ.
• ތުއްތު ދަރިފުޅުގެ ބަރުދަން ލުއިވިޔަނުދީ ހިފަހައްޓައެވެ.
• ކަރުތެރެ ހަލާކުވުމުން ދުރުކޮށް ދެއެވެ.
• އެލްޒެއިމާ ބަލި ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކޮށް ދެއެވެ.
• ދިފާއީ ބާރު ވަރުގަދަކޮށްދެއެވެ.
• ވައިރަސްތަކާއި ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމުގެ ބާރު ލިބިދެއެވެ.
• އަރިދަފުސް ރޯގާޖެހުން ކުޑަކޮށް ދެއެވެ.
• އަޑުކުރަކިވެ، ނުވަތަ އަޑު ގޮސްފައިވާނަމަ އަންނާރު ޖޫސް ބޭނުންކޮށްގެން އަގަދޮވުން ފަރުވާއެއް ކަމުގައި ފުދެއެވެ.
• އަންނާރު މާމުޔާއި އެކު ބޭނުންކުރުމުން ކަންފަތުގައި އުފެދޭ ރިހުން ކުޑަކޮށްދެއެވެ.
• ގުރުދާގެ ބަލިތައް ކުޑަކޮށްދީ ހަޖަމު ރަގަޅުކޮށް، ކާހިތްވުން އިތުރުކޮށްދެއެވެ.
• ލޮލުގެ ފެނުން ސާފުކުރުމުގައި ވެސް އަންނާރު ބޭނުން ކުރުން އެހީއަކަށް ވެއެވެ.
• ބަނޑުގައި ރިހުން ކުރިމަތިވުމުން ކުޑަލޮނު ކޮޅަކާއި އަސޭމިރުސް ކޮޅަކާއި އެކު އަންނާރު ބޭނުންކުރުމުން ރިހުން ފިލައިދެއެވެ.
• ހިރުގަނޑާއި، ދަތުގެ ބަލިތައް ކުޑަކޮށްދިނުމުގައި ވެސް އަންނާރު އެހީތެރިވެދެއެވެ.
• ދުވަސްނުފުރާ ވިހެއުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކޮށްދެއެވެ.

ރައީސް މައުމޫނުގެ ވެރިކަމުގައި ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ކުރަން ކުރެވުނު މަސައްކަތް ކުރެވުނީ މައުމޫނުގެ ބިޔަ މެޖޯރިޓީ އޮތް ހާއްސަ މަޖިލީހަކުންނެވެ. ސިޔާސީ އިސްލާހަށް މަސައްކަތްކުރެއްވި ބޭފުޅުންގެ ބަސްވިކޭ ވަރުގެ މެޖޯރިޓީއެއް އެ ހާއްސަ މަޖިލީހަކު ނެތެވެ. ހާއްސަ މަޖިލިސް އެއްކުރެވުނު ފުރަތަމަ ދުވަހު ވެސް އެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަކަށް އިސްލާހީ ހަރަކާތުގެ މަދު މެންބަރުން ކޮޅު ބޭނުންވީ ގާސިމް ގެންނާށެވެ. އެހެނަސް އެދުވަހު އެކަމެއް ނުވިއެވެ. އެކަމުގައިވެސް ދަނޑިވަޅު ބައްލަވާ ގާސިމް އިބްރާހީމް އެނގަކުރި ހިއްޕެވީ ވަރަށް މޮޅަށެވެ. 

މައުމޫނުގެ މާލީވަޒީރު ކަމާއި ޑީއާރުޕީގެ ނައިބު ޒައީމްކަން ހޯއްދަވައިގެން މައުމޫނުގެ ބިޔަ މެޖޯރިޓީގެ ރުހުމާއެކު ލިބުނަ ނުދޭން އުޅުނު ހާއްސަ މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ފަސޭހަ ކަމާއެކު ހޯއްދެވިއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ ބިސްމިނުން ފެށިގެން ވައްސަލާމަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލިޔެ ފާސްކޮށް ޑިމޮކްރެޓިކް ގާނޫނު އަސާސީއެއް ދިވެހިންނަށް ހޯއްދަވާ ދެއްވީ ގާސިމް އިބްރާހީމް ރައީސް ކަމުގައި އިންނެވި މަޖިލީހަކުންނެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީ ނިންމާ ޖުމްހޫރިޕާޓީ އުފައްދަވާ ވަތަން އެދޭ އިއްތިހާދުގެ ތެރެއިން މައުމޫނު ބަލި ކުރައްވާ އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮތް ޑިމޮކްރެޓިކް ސަރުކާރެއް އުފެއްދުމުގައި އިސްވެ ހުންނެވީ ގާސިމެވެ. ޑިމޮރެޓިކް ފުރަތަމަ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ ނޭންގާނިކަން ބޮޑުވެ އެތަކެއް މުސީބާތްތައް ވަކިވަކި މީހުންނަށާއި ގައުމަށް ޖެއްސެވިއެވެ. ގާސިމް " ޖީޓީ މަނިކަށް ހަދާލުން" އެއީ އަމާޒު ކަމުގައި ހިއްޕަވައިގެން ޕެރަޑައިޒްއަށް ފުލުހުން އަރުވާ އެ ރިސޯޓުގެ ސްޕާ ބަންދުކޮށް އަމިއްލަފުޅު ރިސޯޓް ތަކަށް ގަވައިދުން އެތެރެކޮށްފައި ހުރި ބަނގުރާ ހިފަހައްޓާ ކޮންފިސްކޭޓްކޮށް މާލީ ބޮޑެތި އެތައް ގެއްލުން ތަކެއް ގާސިމަށް ކުރިމަތި ކުރުވިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ޒާތީވެ ވަޑައިގެން އަމިއްލަ ދޫފުޅުން ގާސިމަށް ނިސްބަތް ކުރައްވާ ވިދާޅުނުވާ ކުނިފުޅައެއް ނެތެވެ. ރައްޔިތުންގެ ކުރިމަތީގައި ގާސިމަކީ އިހުތިރާމެއް ގަދަރެއް ނެތް ގައުމު ވީދައިގެން ކާ މީހެއްކަމަށް ސިފަކޮށްދިނެވެ. ކަންކަން އެހިސާބަށް ދިޔުމުން ރައީސް ނަޝީދާ ދެކޮޅަށް ވަރުގަދަ އިއްތިހާދެއް އެކުލަވާލައި ކޮޅަށް ޖެއްސެވިއެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ރައީސް ނަޝީދު ރައީސް ކަމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވުމެވެ. ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ވެއްޓި އެމްޑީޕީ މަގުމަތިވުމެވެ.

ޑރ. ވަހީދުގެ ބަގަވީ ސަރުކާރަށް ފަހު ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމަށް ގެނައުމުގައި ގާސިމްގެ ދައުރު ބޮޑެވެ. ރައީސް ނަޝީދާއެކު ކުރެއްވުނު ތަޖުރިބާއަށް ވުރެ ހިތި އަނިޔާވެރި ތަޖުރިބާ ޔާމީނާއެކު ކުރެއްވުމަށް ފަހު ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް ގެންނެވުމުގައި ގާސިމުގެ އެހީތެރިކަން އިންތިހާއަށް ދެއްވިއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމަކީ އެންމެ ބޮޑު ހަމަޖެހުމެއް ގައުމަށާއި ގާސިމަށް ވެސް ލިބިވަޑައިގެން ވެރިކަން ކަމަށް ގާސިމު ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ފިއްތުން ތަކާއެކުވެސް ކޯލިޝަން ސަރުކާރު ނަގަހައްޓަވާ ދަމަހައްޓަވާ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއަށް ހަމަޖެހުން ގެނެސް ދެއްވުމުގައި ރައީސް ސޯލިހު ސިޔާސަތާއި ގައުމު ހިންގެވުމަށް ގާސިމް ސެލިއުޓް ކުރައްވައެވެ. 

ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ކަންކަން ވާގޮތަކުން ގައުމު އަނެއްކާ ފާލުން ނައްޓާލަން އެދިވަޑައި ނުގަންނަވާނެ ބޭފުޅަކީ ގާސިމެވެ. ރައީސް ނަޝީދާއި ބައިއަތު ހިއްޕަވައިގެން ގާސިމު ސަރުކާރެއް އުފެއްދެވިޔަސް އެ ސަރުކާރަކަށް ވެގެން ދާނެ ގޮތް އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގި ވަޑައިގަންނަވާނީ ގާސިމަށެވެ. ހިނގަމުން މިދާ ކޯލިޝަން ސަރުކާރުގައި ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުންނަށް ޖާގަ އޮތްލެއް ބޮޑުކަމުން އެކަމާ ދެކޮޅަށް އަޑުއުފުލާ އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން އުޅެނީ ކާކުކަން ގާސިމަކަށް އޮޅިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ.

އެންމެ ފަހުން އޮތް މަޖިލިސް ރައީސް ހޮވުމުގައި ކަންކަން ވެގެން ދިޔަ ގޮތް ގާސިމު ހަނދުމަފުޅެއް ނުނެތޭނެއެވެ. ވަތަން އެދޭ އިއްތިހާދުގެ ހޯމް މިނިސްޓަރ ކަމުން 21 ދުވަސް ތެރޭގައި ވަކިވެ ވަޑައިގަންނަވަން ޖެހިވަޑައިގަތް ގޮތް ހަދުމަފުޅެއް ނުނެތޭނެއެވެ. ޔާމީނާ އެއްގޮޅީގައި ގާސިމު ދޫނިދޫ ޖަލުގައި ބޭއްވެވި ހައްގެއްނެތް އަނިޔާވެރިކަން ހަނދުމަފުޅުން ކައްސައެއް ނުލާނެއެވެ. އަމިއްލަފުޅު ޖާނާ މާލު ގުރުބާން ކުރައްވައިގެން ފައްޓަވާ ދިރުވާ ދެމެހެއްޓެވި އިސްލާހީ ހަރަކާތާއި އެމްޑީޕީއަށް ވެރިވެ ގަތްގޮތް ގާސިމު ހަނދުމަފުޅެއް ނުނެތޭނެއެވެ.

އާނއެކެވެ. ސިޔާސީ ބުރަދަނެއް ހުރި ކޮންމެ މީހަކާ ގާސިމު މަޝްވަރާ ކުރައްވާނެއެވެ. ދެންމެ ދެންމެ ކޯލިޝަން ހައްދަވާފާނެއޭ ހީވާ ވަރަށް އެކުގައި އުޅުއްވާ ވެސް ފާނެއެވެ. ދިމަދިމާލުން އައިސް ގަނޑުވެ ތޮއްޖެހި ރިޔާސީ އިންތިހާބާ ދިމާކޮށް ކެންޕޭނު ކުރުމުގެ ނަމުގައި ފައިސާ ހޯދަން ފަހަތްޕުޅުގާ މުގޯލިއަޅާ މީހުންގެ ހަގީގަތް ގާސިމަށް ނިކަން ރަނގަޅަށް ސާފުވާނެއެވެ. ރަގުރާގަށް ދައްކާ ކުލަ ހުވަފެނުގެ ހަގީގަތަކީ ކޮބައިކަމާއި ގާސިމްގެ ފަހަރު ކަމަށް ބުނެ ދައްކާ އަވާ މެންދުރުގައި ގާސިމް ޖެހިވަޑައި ގަންނަވާނެ ނަމަ ލަސްކޮށް ފަސްކޮށް ކެންޑިޑެންސީ އިއުލާނު ނުކުރައްވާ މިހާރަކު ނުހުންނަވާނެއެވެ.

ގާސިމް އިބްރާހީމަކީ ސިޔާސީ ގޮތުން ކުޅިވަރު ކުޅުއްވާ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. ވިސްނުންތެރި ކަމާއެކު ރަނގަޅު ވަގުތުގައި ރަނގަޅު ފިޔަވަޅެއް ނޫނީ ނާޅުއްވާނެއެވެ. ގާސިމުގެ ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތުމާއެކު ރާއްޖެ މިހާރު ދެކެމުން މިދާ އަމާންކަމާއި ހަމަޖެހުމާއި ކުރިއެރުމުގައި ކޮޅުފައިން ޖައްސަވާނެ ބޭފުޅަކަށް ގާސިމު ވެވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ.  

ޖަރުމަނުގެ ރައީސަކީ އާރެއް ބާރެއްނެތް ސޮހޮލެއްގެ ގޮތުގައި އާއްމުންނަށް ވިސްނާދޭން އިދިކޮޅުން އެބަ ގައިވީދައެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ދުނިޔޭގެ އުރައްޕަތެއް ހުރި ވެރިއަކާ ބައްދަލު ނުވެވޭކަން ދެއްކުމަށް ފުމެއެރުވި ވަރަކަށް ފައިބަނީ އެބައިގަނޑުގެ ހުޅުބެވެ. ގެއްލެނީ އިތުބާރެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑުތެދެއް އިދިކޮޅުން  ހެދިޔަސް ގާބޫލުކުރާ މީހަކު މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ.

ކުކުޅަށް ވުރެ ބިސްދޮށިވެގެން ޓްވީޓްކުރާ ރޯނުއެދުރު ނޫސްވެރިޔާ ރައީސްގެ ދެކަނބަލުންގެ އިސްތަށިފުޅުގައި ދޮގު ތުހުމަތު އަޅުވާ ބަދުނާމު ކުރަން އުޅެން ހަދައިގެން ބަރަހަނާ ވަނީ ތިމާ މީހާއެވެ. އެންމެ ފަހުން އަނގަ އަށްޕަތަކަން ހަދަން ޖެހުނީ ޖަރުމަން ކައުންސިލް އެންޑްރިޔަސް ޓްވީޓަކުން ތަފާލެއް އެޅީމައެވެ.

ރާއްޖެއާއި ޖަރުމަނުގެ ގުޅުން އިތުރަށް ބަދަހިކުރުމަށް ޖަރުމަނުގެ ރައީސަށް ކުރެއްވޭނެ ކަމެއް އޮތްކަމަކަށް ބްރާންތިކަމުން އިދިކޮޅަށް ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ. ދެގައުމުގެ މަސްލަހަތު ހިމެނޭ ދާއިރާތަކުން ގުޅުން ބަދަހިކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ދެރައީސް ކުރައްވާ މަސްވަރާއަކުން އެއްވެސް ހެޔޮ ނަތީޖާއެއް ފެންނާނެ ކަމަކަށް އިދިކޮޅު މައުތުޕީސްގެ މަވެތި ނޫސްވެރިޔާވެސް ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ މަސް އެކްސްޕޯޓުކުރުމަށް ޓެރިފް ރޭޓް ކަނޑައެޅުމާއި ދިވެހިންނަށް ވިސާގެ ލުއިފަސޭހަކަން ހޯދައިދިނުމަށް ކުރާ މަސައްކަތުގައި ޖަރުމަނުން އަދާކުރާ ދައުރުގައި ޖަރުމަނުގެ ރައީސަށް ކުރެއްވޭނެ އެއްކަމެއްވެސް އޮންނާނެކަމަށް އެ އުނި ސިކުނޑިތަކަކަށް ނުވިސްނެއެވެ. މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއި، އިއާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ފުރުސަތުތަކާއި، ވައިގެ ދަތުރުފަތުރާއި، ދަތުރުފަތުރުގެ ދާއިރާއިން ގުޅުން ފުޅާކުރުމާއިމެދު ދެ ރައީސުން ކުރެއްވި އެއްވެސް މަޝްވަރައަކީ ބުރަދަނެއް ހުރި ކަމަކަށް ނުވެޔޯލައެވެ. ރައީސް ސާލިހާ ބައްދަލު ކުރެއްވުމުން ޖަރުމަނުގެ ރައީސް ރައިސަކަށްވެސް ނުވިއެވެ.

ހަފްތާއެއް، މަހެއް ފާއިތުވާ އިރަށް ދަނޑިމަހަކަށް ހަދައިގެން އެ ވާހަކަ ދައްކަން ފަށައެވެ. ހިލޭ އެހީގެ ގޮތުގައި އެވެނި މިވެނި ވަރު ދައުލަތަށް ލިބޭނެ ކަމަށް ބަޖެޓްގައި ލަފާ ކޮށްފައި އޮވެމެ، މުކޮސް ނުލިބުނޭ ކިޔާ ފާޅުކުރާ އުފަލެވެ.

މި އަހަރު ވެސް އެ ލަވަ ފަށައިފިއެވެ. އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ދުވަސް ނިމުނު އިރު ލަފާކުރި ވަރަށް ހިލޭ އެހީ ނުލިބިގެން އެ މީހުން ވަނީ އަމަށަކު އުފަލެއް ނޫނެވެ. ގައުމު ބަނޑަށް ޖެހުމާއި، ރިޒާވް ހުސްވެ ރައްޔިތުން ހައިހޫނު ކަމުގައި އުޅޭތަން ބަލާހިތުން އަބަދާ އަބަދު ތިބެނީ ސިމި ސިމި ލައްވަން ކުޅު ދިޔާކޮށްގެން ފޫޓަކަށް ދޫނެރެގެން ދެ ކަންފަތްގަނޑު ވައްޓާލައިގެންނެވެ.

އޯކޭއެވެ! ހިލޭ އެހީއެއް ނުލިބެއެވެ. އެ ނުލިބި ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާ މެނޭޖްކޮށް ކަންކަން ކުރަނީ ރައީސް ސާލިހު ވަރަށް މޮޅު ވީމައެވެ.

ކޮވިޑަށް ދުނިޔެ ހުއްޓުނު އިރު ރާއްޖެ ދުއްވައިގަތީ އިހުނަށް ވުރެ ބާރަށެވެ. ރެސޯރޓްތައް އޯވަރ ބުކްވެގެން އޮޔާދާ ގެސްޓުން ހޮވަން ކޯސްޓްގާޑް ނުކުންނަން  ނުޖެހޭތީ ނަސީބެކެވެ. ކުޑަ ރަށެއް ބޮޑު ރަށެއް ފަޅު ރަށެއް ނުބަލާ ހުރިހާ ރަށެއްގައި ހިންގާ އެންމެ މަޝްރޫޢަކަށް ހުއްޓުމެއް ނައެވެ. ރިޒާވް ހުހެއް ނުވިއެވެ. ރައްޔިތުން ބަނޑަކަށް ނުޖެހެއެވެ. ﷲގެ ރަހުމަތްފުޅު ކިތަންމެހާވެސް ބޮޑީއެވެ. 

އެއްބަހެވެ. ހިލޭ އެހީއެއް ނުލިބެއެވެ. ސީރިއާ އާއި ތުރުކީއަށް ވެސް އެންމެ ފަހުން އެހީ ދިނީ ރާއްޖޭންނެވެ. އަޅެ ރައީސް އިބޫ ސާލިހަށް ވުރެ މޮޅު، އެ އަށްވުރެ ގަދަ ލީޑަރަކު އެބަހުރި ހެއްޔެވެ؟ ނެތެވެ.

މަރުހޫމް ރިޒާއަކީ މަޑުމައިތިރި ކެއްތެރި ހިތްހެޔޮ ބޭފުޅެކެވެ. ގަބޫލު ކުރައްވާ ސިޔާސީ ފިކުރާހެދި ޕްރޮފެޝަނާއި މަގާމް ކޮމްޕްރަމައިޒް ކުރެއްވި ބޭފުޅެއްނޫނެވެ. ހަގީގީ ޑިމޮކްރޭޓެކެވެ.

ޕީޕީއެމްގައި ހުންނެވިޔަސް ލޯޔަރ ރިޒާ ބަޅުރުކުގެ އަޅަކަށް ވެވަޑައި ނުގަންނަވައެވެ. މަޖިލިސް މެންބަރ ރިޒާގެ ވަކިވެވަޑައި ގަތުމަކީ ގެއްލުމެކެވެ. އެކަމާ މެދު ހިތާމަ ކުރުން ހައްގު ވަކިވެ ވަޑައިގަތުމެކެވެ.

ވަކިވެދިޔަ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރ ރިޒާގެ ހަނދާނުގައި ހިތާމަ ފާޅުކޮށް ތައުބީނުގެ ޖަލްސާ ބާއްވާ ރިޒާގެ ޝަރަފުގައި ދާއިރާގެ މަޖިލިސް ޓިކެޓް މަރުހޫމް ރިޒާގެ ކޮއްކޯފުޅަށް ޕީޕީއެމުން އެރުވުމަކީ އިހުލާސްތެރިކަން އޭގައި އޮތްނަމަ ކިތަންމެހާވެސް ރަނގަޅުކަމެކެވެ. އެހެނަސް ގުރައިދޫ ދައިރާގެ ޓިކެޓް ރިޒާގެ ކޮއްކޯފުޅަށް ޕީޕީއެމުން އެރުވުމުން ކައިރި މާޒީގެ ހިތި ހަނދާނެއް ކެކިއަރައިގެންފިއެވެ. 

ޕީޕީއެމްގައި ދެވަނައެއް ނެތް ޑރ. އަފްރާޝީމް އަލީގެ ހަނދާނެވެ. އަފްރާޝީމް ވަކިވެ ވަޑައިގަތުމުން ޕީޕީއެމުން ނުކުރަނީ ކީއްހެއްޔެވެ. އަފްރާޝީމްގެ ހަނދާނުގައި ކުރި ހުރިހާ ކަމަކީވެސް އެ މަނިކުފާނުގެ ނިސްބަތުގައި ހައްގު ކަންކަމެވެ. އަފްރާޝީމަށްޓަކައި ޕީޕީއެމުން ކުރި އެންމެ މުހިންމު އެއްކަމަކީ އަފްރާޝީމްގެ ކޮއްކޯފުޅު އިބްރާހީމް އަމީނަށް ދާއިރާގެ ޓިކެޓް ދީގެން ހަމްދަރުދީގެ ވޯޓުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ މެންބަރު ކަމަށް އަފްރާޝީމްގެ ކޮއްކޯފުޅު އިބްރާހީމް އަމީން ހޮވުމެވެ.

އިބްރާހީމް އަމީން މަޖިލީހަށް ހޮވިވަޑައިގަތީ މެންބަރު ކަމަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ގާނޫނީ ހުރިހާ އުންސުރެއް ހަމަވެގެން ކުށެއް ބުށެއް ނެތިއެވެ. ރެކޯޑްތައް ވަރަށް ސާފުކޮށް އޮވެގެންނެވެ. ދާއިރާގެ ލޯތްބައި ހަމްދަރުދީއާއި އެކުގައެވެ. 

ޑރ. ވަހީދުގެ ބަގަވީ ވެރިކަން ނިމި ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ފެށުނު އިރުވެސް އުގޫފާރު ދައިރާގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރަކީ އަފްރާޝީމްގެ ކޮއްކޯފުޅު އިބްރާހީމް އަމީނެވެ. ޕީޕީއެމްގެ އަރާ ބާރު އޮވެ ވެރިކަމުގެ ކުރީކޮޅު އެންމެ ފުރަތަމަވެސް ޔާމީނު ހަމަލާ ދިނީ އަފްރާޝީމްގެ ކޮއްކޮ އުގޫފާރު ދައިރާގެ މެންބަރު އަމީނަށެވެ. މެންބަރ އިބްރާހީމް އަމީނަށް މަޖިލިސް ގޮނޑިގެއްލުވާލުމަށްވުރެ އިސް އެއްވެސް އެހެންކަމެއް ރައީސް ޔާމީނުގެ ނެތެވެ. މެންބަރ ކަމުގެ މަގާމުގައި ހުންނަވައިގެން އަމީނު ކުރެއްވި ކުޑަވެސް ކުށެއްނެތިއެވެ. "ކުޑައިރު ގުއިކެއުން" ކަހަލަ މައްސަލައެއް ހޯދައިގެން ފްރޭމްކޮށްގެން މެންބަރު އަމީންގެ މައްޗަށް ހިޔާނާތުގެ ކުށެއް ސާބިތު ކުރުވީ ދައުރު ފުރިހަމަ ނުވަނީހެވެ. ރަހުމެއް ކުލުނެއް ނެތި މަޖިލިސް ގޮނޑި ގެއްލުވާލާ މެންބަރ އަމީނުގެ މުޅިހަޔާތް ޕީޕީއެމުން ބަނގުރޫޓް ކޮށްލީއެވެ. ޑރ. އަފްރާޝީމް ނެތުމުގެ ހިތާމައިގައި ތިބި އެ އާއިލާ މެންބަރު އަމީނަށް ދިން ވޭން ދެނިވި އަނިޔާއިން އިތުރަށް ބިކަކޮށްލީއެވެ.

 މެންބަރ ރިޒާގެ ޝަރަފުގައި ކަމަށް ބުނެ ލަވަކިޔާފައި ޕީޕީއެމުން މެންބަރު ރިޒާގެ ކޮއްކޯފުޅު އުސްތާޒު ހުސައިން ރިޒާއަށް ޓިކެޓް ދީފިއެވެ. ކުރިން ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ އާއިލާއަށް ދިންކެހި ޕީޕީއެމުން މިފަހަރު އުސްތާޒް ރިޒާގެ އާއިލާއަށް ނުދީފިއްޔާ ރަނގަޅެވެ. އެދުވަހަކުން ލޮލުން ފެންނުހިކޭނެ ކިތަންމެ ބަޔަކު ތިބޭނެއެވެ. 

ސިޔާސީ މަންފައަށްޓަކާ ޕީޕީއެމުން ކުރިން ގުރުބާން ކުރީ މެންބަރު އަމީނެވެ. މި ފަހަރު ކަތިލެވޭ ކަންބަޅިޔަކީ ލޯޔަރ ހުސައިން ރިޒާއަށް ނުވުމަށް ވުރެ ވުން ކައިރިއެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. ވަކި ވަރަކަށް ވުރެ ބަޅުރުކަކުން ތެދު ގުޅިއެއް ހޯދަން ވަކަރަށް ޖަހާނީ މޮޔައެކެވެ. 

ލ. ގަމަށް އުފަން އުމުރުން 34 އަހަރުގެ ފާތިމަތު ޝިރުފާ އެމްޕީއެލް އެޕްރެންޓިސްޝިޕް ޕްރޮގްރާމު ފުރިހަމަކޮށްގެން ފުލްޓައިމް މުއައްޒަފެއްގެ ގޮތުގައި އެމްޕީއެލްގައި މިހާރު މަސައްކަތްކުރަނީ ކާޕެންޓަރެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެއްވެސް ވަރަކަށް ޖެހިލުންނުވެ ވާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން އޮވެ ޕްރޮގްރާމް ފުރިހަމަކޮށް ދާއިމީ ވަޒީފާ އެމްޕީއެލުން ހޯދަފައިވާ ޝިރުފާއަކީ ކަނބަލުންނަށް ރަނގަޅު މިސާލެކެވެ. އެކުގައި މަސައްކަތްކުރާ އެހެންމީހުންގެ އެހީތެރިކަންވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް ލިބިގެން ވަޒީފާ އަދާކުރުމުގައި ޝިރުފާއަށް އެއްވެސް ދައްޗެއް ނެތެވެ.

ރަސްމީ މަސައްކަތްތަކުގައި ޝިރުފާއަށް ކަބަޑު ޖެހުމާއި ރޭނުމާއި ސިމެންތި ޖެހުމާއި ކުލަލުން ފަދަ ކަންކަން ކުރަންޖެހެއެވެ. އެފަދަ އެއްވެސް ކަމެއް ކުރާއިރު އަންހެނަކަށްވީތީ ދިމާވާ ގޮންޖެހުމެއް ޝިރުފައަށް އޮންނަ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ.

އެޕްރެންޓިސްޝިޕް ޕްރޮގުރާމް ނިމުމުން އެމްޕީއެލުން އޭނާއަށް ވަޒީފާ ހަމަޖައްސައިދިނީ އަންހެނުންނަށް ފަހި ފުރުސަތުތަކެއް އެކުންފުނީގައި ކޮންމެ ދާއިރާ އަކުންވެސް އޮތްކަން ކަށަވަރު ކޮށްދެމުންނެވެ.

އެމްޕީއެލުން ހިންގާ އެޕްރެންޓިސްޝިޕް ޕްރޮގުރާމުތަކުގައި ގިނަ އަންހެނުންނަށް ހަމަހަމަ ފުރުސަތު ހުޅުވާލާފައި އޮވެއެވެ. ހެވީވެހިކަލް އޮޕަރޭޓުކުރުމާއި ވަޑާންކުރުމާއި އެނޫންވެސް ތަފާތު ދާއިރާތަކުން އަންހެނުންނަށް އެމްޕީއެލްގައި ފުރުސަތުތައް އޮތީ ފަހިކޮށެވެ.

އަންހެނަކަށް ވިޔަސް ވަޑާން ކުރުންފަދަ ކަންކަމަކީވެސް ކުރެވޭނެ ކަންކަން ޝިރުފާ އެދަނީ ސާބިތުކޮށް ދެމުންނެވެ.

ކޮންމެ ގޮތެއް ވިޔަސް އެ މީހަކު ކުޑައިރުއްސުރެ މާލެފައިބާ ހުރިގެއަކީ ލައްކަ ބޮޑު އެއްޗެއް އެގެއަކާމެދު ފަހުންވެސް ހިތުގައި އޮންނަ ގެއެކެވެ. 

ކުޑަދުވަހު އުޅުނީ ބާޒާރުކޮށް މަސްގަނެ ދަރުމާރު ކޮނޑުއަޅައިގެން އެ ގޭގެ ނޯކިރީ އަކަށް ކަމުގައިވިޔަސް ފަހުން ލިބުނު މޮޅެއް ލިބުމުގެ އަސްލު ގޮސް ގުޅެނީ މާލެފޭބި ގެއަށެވެ. 

މާލޭގައި ނަންހުރި ގިނަ ބަޔަކުގެ ނަމުގެ ފަހަތަށް އެމީހާގެ ރަށުގެ ނަންލައިގެން މަޝްހޫރުވެފައި އޮންނަނީ އެއީ އެންމެ ފުރަތަމަ ބީރައްޓެއްސެއް ކަމުގައި ޖެހި ތައްގަނޑާ ހުރެވެސް ތޯއްޗެކެވެ. ކަނޑޫދޫ  ދޮންހުސޭނާއި ވައިކަރަދޫ އަލިކަތީބާއި އިހަވަންދޫ ޝާކިރާއި ދިއްދޫ އިބްރާހީމް ކަލޭފާނެވެ. އޭގެ ކުރިއަށް ކިޔާނަމަ ރާއްޖޭގައި އުފެދުނު އެންމެ ބޮޑު މަހުޖަނު ގުޅީ އީސާ ކަލޭފާނެވެ. އެންޑީ އަކީ ނައިފަރު ދޮންކަލޭފާނުގެ ދަރިފަސް ކޮޅެވެ. ޑރ އެންޑީ އަބްދުﷲއާއި އެންޑީ ހަމީދާއި އަޒީއެވެ. 

ޒަމާނަށް ރާއްޖެ ހޭލައިގަތްއިރުގެ އިލްމާއި ހުނަރާއި ތަނަވަސްކަމާއި ވިޔަފާރިއާއި ފަންނުވެރިކަމުގެ އަހުލުވެރިންނެވެ. 

ޖުމްހޫރީޕާޓީގެ ލީޑަރ ގާސިމް އިބްރާހީމަކީ އެންދެރިމާގެއަށް ގުލާނުކޮށްދޭން އުޅުނު މާމިގިލީ ކުއްޖެކެވެ. 

ކާމިނީގެއިން ވަޑައިގެން އެންދެރިމާގޭގައި އާއިލާ ބިނާ ކުރެއްވި ރައީސް މައުމޫނުގެ ދިގު 30 އަހަރުގެ ބޮޑުބައިގާ ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދާއި ބާރާއި ވިޔަފާރީގެ މުގުލުގައި ހުންނެވީ މައުމޫންގެ ޅިޔަނު އިލްޔާސް އިބްރާހީމެވެ. އެއީ ގާސިމް އިބްރާހީމް ރާއްޖޭގެ ބޮޑު ސޭޓް ކަމަށް ނަންއުފުުލުނު މުއްދަތެވެ.

ސިޔާސީ ބާރުވެރިކަން ކާމިނީގެއަށް ބުރަވަނީ އަބްދުﷲ ހަމީދާއި އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ބާރުގަދަވި ވަގުތު ތަކުގައެވެ. ގާސިމްގެ ތަނަވަސްކަން ނިސްބަތް ވަނީ އެންދެރިމާގެއަށް ކަމުގައި ދެކި ކާމިނީގޭ ބޭފުޅުންގެ ހިތްހަލާލު ލިބުމަކީ ގާސިމަށް ވަރަށް ނާދިރު ކަމެކެވެ. 

އެމްޑީޕީ ބަލިކުރެވޭނެ އެހެން ގޮތެއްނެތި ކޯޓާ ހަމައިން 2013 ގައި ޔާމީނު ވެރިކަމަށް ގެނައުމަށް ހުރިހާ ހަސަދަ އެއް ފަރާތްކޮށް ކޯލިޝަނެއް ހަދައިގެން ޔާމީނަށް 2013ގެ ވެރިކަން ހޯދައިދިނެވެ. ތުއްތޮންބެ އަތުން ޕާޓީ ދަމައިގަނެ، ގާސިމާއި މައުމޫނުގެ ނަގުލުގައި ފަތްގަނޑެއްލާ ހޫރާލަން ޔާމީނަށް ވީލަހެއްވީ ވަތުގައި ފައިހަރުލާން ވީ ލަހެކެވެ.

ޖަލުތަކުންނާއި އައިސީޔޫއާއި ހަމައިން ޖާނައިގެން ބެޗުނީ ކިރިޔާއެވެ. ރައީސް އިބްރާހީމް މުހަންމަދު ސާލިހާ ބައިއަތު ހިފާ 2018ގައި ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ނިންމިއެވެ.

ކުރިން ނުދެކޭ ހަމަޖެހުމާއި ކެތްތެރިކަމާއި ދޫދިނުމާއި މަޝްވަރާގެ ތެރޭން ރިޔާސީ ދައުރެއް މި ނިމެނީ އަދިކިރިޔާއެވެ. 

ކޮވިޑްގެ ބަލިމަޑުމަޑުކަމާ އެކު ރައީސް އިބޫގެ އިސްތަށިފުޅަށް ގައުމު ޖަހާފައި ހުރިހާ ގޮލަގޮލާ އަރާ އެއްފަރާތްވެ ގެއްލުނީއެވެ. އެ ދައްޗާ އެކު ގޮސް ސަލާމަތުގެ އައްސޭރި ފެންނަން ފަށައިފިއެވެ. ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށަކަށް ދުވަހަކު ނުކުރާ އިންވެސްޓް ސަރުކާރުން ކޮށްފިއެވެ. 

މިހިސާބަށް އާދެވުނު އިރު ރިޔާސީ އިންތިހާބް ނަގާބޯމަތިވާން ފެށުމާއެކު ޖުމްހޫރީޕާޓީއާއި މައުމޫންގެ އެމްއާރުއެމާއި އިލްޔާސް އިބްރާހީމްގެ ވާހަކަތައް  ފުއްކުދިވެ، ބައްދަލުވުންތައް ސިއްރުވެ ވައިއަޑުން އަޑުތައް މިކިޔަނީ އަނެއްކާ އެންދެރިމާގޭ ވެރިކަމެއް ހޯދަން ގާސިމް ނުކުންނަ ކަމަށެވެ. 

އުމުރުގެ ގޮތުން މިފަހަރު މީ ގާސިމް ވެރިކަމަށް ނުކުމެވޭނެ ފަހު އަހަރު ކަމަށް ބެލެވޭތީ ގާސިމް ވަކިން ނުނުކުންނާނެ ކަމަށް ބެލުން ހެޔޮ ނުވާނެއެވެ. މައުމޫންގެ ބޭފުޅަކަށް ނައިބު ކިޔާފައިވެސް ރައީސް ކަމުގެ ކެންޑިޑޭޓަކަށް އެންމެ ހިތް ރުހެވޭނެ މީހަކީ ގާސިމެވެ. ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު  ސާލިހާ  އޮތް ދެކޮޅުވެރިކަމުގައި ހުޅުން ނެއްޓެންދެން އެންދެރިމާގެއަށް ވެރިކަން ހޯދައިދޭން ރައީސް ނަޝީދު ކޮނޑުވިއްދިއްޔާ މި ފަހަރު ވިއްދާނީ އެތަނުގައެވެ. ގަބޫލު ކުރާ ހަމައާއި  އުސޫލާއި ޕާޓީގެ އަސާސް ތަކަކީ މިހާރު ރައީސް ނަޝީދަށް އޮތް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ޔާމީނު އޯކޭ ވިޔަސް އެންދެރިމާގެ އަކަށް ޔާމީނު އޯކޭ އެއް ނޫނެވެ.  

އެންމެ ކުޑަވެގެން ނައިބު ރައީސްކަން ނޫން އެއްޗެއް ކާނަލް ނާޒިމް ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ފެލާލަން އުޅުނު ހިސާބުން ގާސިމާ ނާޒިމް އެއްގަލަކަށް  އެރޭކަށް ނެތެވެ.

ކަމުވޮށި ކަމަށް ދެކިއުޅޭ މާލޭގެ މަދު ނަމަވެސް ބަޔަކަށް ހިންނަވަރު މީހަކު ވެރިކަމުގައި ހުރުން ހިތަކަށް ކެތެއް ނުވެއެވެ.

އިންޑިއާ އައުޓްކުރަން މިއަދު ނިކުމެ އިސްވެ އެއުޅެނީ އިންޑިއާއިން ރާއްޖެއަށް އަތްގަދަ ކުރަން އައިސް އުތުރު ރަށެއްގައި ވަޒަންވެރިވި އިންޑިއާ މީހެއްގެ ކާފަ ދަރިއެކެވެ. އިންޑިޔާ މީހަކަށް ކާފަކިޔާ ސޮރު ރާއްޖޭގެ ވަޒީރުކަމަށް ދަންދެން ކޮށްފިއެވެ. ހަންފެތުރޭނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ. ވަޒީރުކަން ގެއްލި އަސްލު ދިވެހިންނަށް ދައުލަތުގެ ބާރުތައް ލިބުމުން ހަޖަމު ނުވެގެން އެހުރީ އިންޑިއާ އައުޓުކުރަން ނިކުމެއެވެ. 

މާވަރުގަދަ ދިވެއްސަކަށް ވެގެން މިއަދު އިންޑިއާ އައުޓްކުރަން ނިކުމެ އެހުރީކީ އަސްލު ދިވެއްސެއް ނޫނެވެ. މިއަދު އިންޑިޔާ އައުޓްކުރަން ނިކުމެ ހުއްޓަސް އިންޑިއާމީހާ ވާނީ އިންޑިއާ މީހާއަށެވެ. އިންޑިއާ ނަސްލުން އައިސް ކުރިއްސުރެ ރާއްޖެއަށް އަތްގަދަ ކޮށްގެން ހުރި އިންޑިޔާ މީހާ ބޭރުނުކޮށް ބޭރުކުރާނެ އިތުރު އިންޑިއާއެއް ރާއްޖެއަކު ނެތެވެ. 

އާނއެކެވެ. ތުރަކުނު ސައީދަކީ މައިފުށުން ތުރާކުނު މީހަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ސައީދަކީ ބަފާފުށުން އިންޑިޔާ އިންޑިއާ މީހަކަށް ކާފަކިޔާ އިންޑިއާ ހަފަ ދަރިއެކެވެ. ކުރިއްސުރެ އިންޑިއާ ނަސްލުން ދަރިފަސްކޮޅު ރާއްޖޭގައި ގާއިމުކޮށްގެން ރާއްޖެއަށް އަތްގަދަކޮށްގެން އުޅޭ ބައިދިވެހިން ގައުމަށް އޮންނާނީ ކޮން ކުލުނެއް ހެއްޔެވެ. ސައީދުގެ ނަސްލު އައިސްފާ އޮތް ގޮތުން އެހެން މީހުނަށް ނިކަން ފަސޭހައިން އިނގިލި ދިއްކުރާނެއެވެ. ތިމާއަކީ ދިވެހި ނަސްލު މީހެއް ނޫން ވީމައެވެ.

ކޮންމެ ބޭނުމެއްގައި ވެސް އެހެން ބަޔަކު ރާއްޖެ އައިސް އުޅެންޏާ ސައީދުމެން ކަހަލަ މީހުނަށް އެހެން މީހުން ފެންނާނީ ހަންފަތުރަން އައިސް އުޅޭ ބައެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ތިމާއަކީ މާކުރިން ހަންފެތުރުމަށް ތުރާކުނުގައި ކުރި ގޮވާމުން ނިކުތް ކުރާގަނޑު ވިއްޔާއެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ އައުޓު ކުރަންވީ ސައީދުމެން ކަހަލަ ބައި އިންޑިއަނުންނެވެ.  

ކުންނާރުގެ ސިއްހީ ފައިދާ:-

• ވިޓަމިންތަކާއި މައުދަންތައް: ކުންނާރުގައި ވަރަށް ގިނަ މައުދަންތަކާއި ވިޓަމިންތައް ހުރެއެވެ. ކުންނާރުގައި ހުންނަ މައިގަނޑު މައުދަންތަކުގެ ތެރޭގައި، ޕޮޓޭސިއަމް، ފޮސްފަރަސް، މެންގަނީޒް، ސޯޑިއަމް، ޒިންކު، ދަނގަޑު، ކޮޕަރ، އަދި ކެލްސިއަމް ހިމެނެއެވެ. ކުންނާރުގައި ހުންނަ ވިޓަމިން ތަކުގެ ތެރޭގައި، ވިޓަމިން ސީ، ރައިބޯފްލެވިން، އަދި ތިއެމިން ހިމެނެއެވެ. ހުތްމޭވާތަކުގައި ހުންނަ ވިޓަމިން ސީގެ 20 ގުނަ ކުންނާރުގައި ހުރެއެވެ. ކުންނާރުގައި ހިމެނޭ ވިޓަމިންތަކާއި މައުދަންތަކުގެ ސަބަބުން އަންނަނިވި ފައިދާކުރެއެވެ.
  • ބަނޑުގައި ރިހުން ލުއިކޮދިނުން
  • ހަލާކުވެފައިވާ ކަރުތެރެ ރަގަޅުކޮށް ދިނުން
  • ހިތާއި ލޭހޮޅިތަކުގެ މަސައްކަތަށް ވާގިވެރިވުން
  • ކާހިތްވުމަށް މަގުފަހި ކުރުން
  • ލޭހޮޅިތަކާއި ލޭނާރުތައް ސާފުކޮށް ދިނުން
• އެމިނޯ އެސިޑް ތައް: ހަށިގަނޑު ފުރިހަމައަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށް ޕްރޮޓީންގެ ތެރޭގައި ގުނާލެވޭ 24 އެމިނޯ އެސިޑް ބޭނުންވެއެވެ. ކުންނާރުގައި 24-18 އާއި ދެމެދުގެ އަދަދަކަށް އެމިނޯ އެސިޑް ހުރެއެވެ. ކުންނާރުގައި ހިމެނޭ އެމިނޯ އެސިޑް ތަކަކީ ހަށިގަނޑުގެ ވަރަށް ގިނަ ބައިތަކުގެ މަސައްކަތްތަކަށް ބޭނުންވާ މާއްދާ ތަކެކެވެ. އެގޮތުން ކައްޓާއި ހަމާއި މަހާއި ހޯރމޯނާއި ލެއާއި ނިއުރޯޓްރާންސްމިޓަރތަކާއި އެންޒައިމްތައް އުފައްދައި، އޭގެ މަސައްކަތްތައް ހަލުވިކޮށް ފުރިހަމަ ކުރުމުގައި އެމިނޯ އެސިޑްތަކުގެ ބޭނުން ހިފައެވެ. އެމިނޯ އެސިޑަތަކަކީ ހަށިގަނޑުން އުފައްދާ 50 ހާހަށްވުރެ ގިނަ ޕްރޮޓީންތައް އުފެއްދުމަށް ބޭނުންތެރި މާއްދާ ތަކެކެވެ. އަނެއްކޮޅުން ތަފާތު ބަލިތަކާއި، އަދި ހަށިގަނޑުގައި ހެދޭ ފާރުގަނޑު ފަސޭހަވުމަށް އެހީތެރިވެދޭ މާއްދާ ތަކެކެވެ.
• ކެންސަރުން ރައްކާތެރި ކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުން ކުންނާރުގައި ހިމެނޭ ފެނުގެ ބައިން ޓިއުމަރު ގެ ސެލްތައް ހުއްޓުވުން މަނާކުރެއެވެ. ކުންނާރުގައި ގިނައަދަދަކަށް އެންޓި އޮކްސިޑެންޓް ތައް ހުރެއެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ތަފާތު ބާވަތްތަކުގެ ކެންސަރުން ރައްކާތެރިވުމަށް އެހީތެރި ވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ފުރަމޭގެ ކެންސަރު، ގޮހޮރުގެ ކެންސަރު، އުރަމަތީގެ ކެންސަރު، އަދި ޕްރޮސްޓޭޓް ކެންސަރު ހިމެނެއެވެ. ކުންނާރު ފަނީގައި ކެންސަރުގެ ސެލްތައް މަރާލުމުގެ ބާރު ހުރެއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ދިރެ ބޮޑުވަމުންދާ ޓިއުމަރުގެ ސެލްތަކުގެ އަދަދު ދަށްކުރެއެވެ. ކުންނާރުގައި ވަރަށް ގިނައިން “ބެޓޫލިނިކް އެސިޑް” ހުރެއެވެ. ކެންސަރުގެ ސެލްތައް މަރާލައިގެން "މެލާނޯމާ" ގެ އަސަރު ކުޑަކުރުމަށް ބެޓޫލިނިކް އެސިޑް ބޭނުން ކުރެވެއެވެ.
• ކުންނާރުގައި ގިނަ އަދަދަކަށް "އެންތޯސިއެނިން"، ވިޓަމިން ސީ، އަދި "ގެލިކް އެސިޑް" ހުރެއެވެ. މި މާއްދާތައް ހުރުމަކީ ހިތުގެ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ބޭނުންތެރި ކަމެކެވެ. ކުންނާރުގައި ޕޮޓޭސިއަމް ގިނައިން ހުރުމަކީ އޭގެ ސަބަބުން ލޭގެ ޕްރެޝަރު ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް އެހީތެރިވެދޭ ކަމެކެވެ. ކުންނާރުގައި ގުލްކޯޒް، ފްރަކްޓޯޒް، ރަމްނޯޒް، އަދި ސުކްރޯޒް، އެކުލެވިގެންވުމުން، ކުންނާރު ބޭނުންކުރުމުން ހަށިގަނޑަށް ހަކަތައާއި ބާރު ލިއްބައިދެއެވެ.
• ނިދިނައުމުގެ މައްސަލަ ހައްލުކޮށްދީ، ނުތަނަވަސްކަން ފިލުވައިލުމަށް ކުންނާރުގައި “ލިނޯލެނިކް އެސިޑް” އަދި “ލިނޯލެއިކް އެސިޑް” ހުރެއެވެ. މިއީ ސިކުނޑިއާއި، ނާރުތަކުގެ ނިޒާމް ރައްކާތެރިކޮށްދީ، ހާސްވެ ކަންބޮޑުވުން ފިލުވައިދީ، މޫޑު ހަމައަކަށް އެޅުވުމުގައި އެހީތެރިވާ މާއްދާ ތަކެކެވެ. މިއީ ނިދުމަށް އެހީތެރިވެދީ، ފިއްތުއްތަކުން ދުރުކޮށްދީ، ރުޅި އާއި ނުތަނަވަސްކަން ކުޑަކޮށްދިނުމުގައި އެހީތެރިވެދޭ މާއްދާ ތަކެކެވެ. ކުންނާރުގެ ދިޔައިން ހޯދިފައިވާ ބާރުގަދަ ކެމިކަލް “ޖުޖޫބޮސައިޑް އޭ” އަކީ ސިކުނޑީގައިވާ “ހިޕޯކެމްޕަސް” އޭކިޔާ ހިސާބަށް ބާރުފޯރުވާ އެއްޗެކެވެ. އަދި މިއީ ނިދުމަށް އެހީތެރިވެދޭ މާއްދާ އެކެވެ.
• ހަޖަމުކުރުމުގެ މައްސަލަތައް ހައްލު ކުރުމަށް ބަލާލިޔަސް ކުންނާރަކީ ވަރަށް ފަސޭހައިން ހަޖަމުކުރެވޭ މޭވާ އެކެވެ.
• މޭނުބައިކުރުމާއި ހޮޑުލުން، އަދި ބަނޑުގައި ރިހުން ލުއިކުރުމަށް ކުންނާރު ބޭނުންކުރެވެއެވެ. އަދި މިއީ ބަނޑުގައި ވައިހެދުމުގެ މައްސަލަ ލުއިކޮށްދޭ މޭވާ އެއްވެސް މެއެވެ.
• ކުންނާރަކީ ލޭސާފުކޮށްދޭ އެއްޗެކެވެ. އެއީ އޭގައި ހިމެނޭ “ސެޕޯނިން”، “އެލްކަލޮއިޑް” އަދި “ޓްރައިޓަރޕެނޮއިޑް” ތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ.
• ކުންނާރުގައި ފެން ގިނައިން ހުރުމަކީ ކުންނާރު ބޭނުން ކުރުމުން، ކަރުހިއްކުން ފިލުވައިދޭ ކަމެކެވެ. ނޭވާކުރުވުމާއި، ދާހިއްލުމުގެ މައްސަލައަށް ވެސް ކުންނާރު ބޭނުންކުރުމުން ލުއިކަން ލިބެއެވެ.
• ކުންނާރުގައި ހިމެނޭ ފައިޓޯކެމިކަލްތަކާއި، ވިޓަމިން ސީގެ ސަބަބުން، ފާރުގަނޑު ފަސޭހަވުން އަވަސްވެ، ހަށިގަނޑުގެ ދިފާޢީ ބާރު ރަގަޅުކޮށް ދެއެވެ. އަދި މިމާއްދާތަކުގައި ހުންނަ ދުޅަތަކާއި ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމުގެ ބާރުގެ ސަބަބުން، ރާއްޖެބައްޔާއި، އެހެނިހެން ހުޅުތައް ދުޅަވުމުގެ ބަލިތަކުން ކުރިމަތިވާ އުދަނގޫތައް ކުންނާރު ބޭނުންކުރުމުން ލުއިކޮށް ފަސޭހަކޮށްދެއެވެ.
• ފުރަމޭ ރައްކާތެރި ކަމަށް ބެއްޔަސް ކުންނާރުގައި ފުރަމޭގެ މަސައްކަތެއް އީޖާބީ އަސަރެއް އެކުލެވިގެންވެއެވެ. އެންޓި އޮކްސިޑެންޓެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކޮށްގެން ، ކުންނާރުން ފުރަމޭއަށް ރައްކާތެރިކަން ހޯދައިދެއެވެ. “އޮކްސިޑޭޓިވް ސްޓްރެސް” އަކީ ފްރީ ރެޑިކަލްތަކުން ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުންދޭ މަސައްކަތެކެވެ. އެންޓި އޮކްސިޑެންޓް ތައް ފްރީ ރެޑިކަލްތައް ސާފުކޮށް، އެއިން ހަށިގަނޑުގެ ސެލްތަކަށް ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކޮށް ދެއެވެ. އޮކްސިޑޭޓިވް ސްޓްރެސް އާއި ހަނގުރާމަ ކުރާނެ، ކެމިކަލްތައް ކުންނާރުގައި ހުރެއެވެ.
• ކުންނާރުގައި ހިމެނޭ “ބެޓޫލިނިކް އެސިޑް” އަދި “ޑައިހައިޑްރޯބެޓޫލިނިކް އެސިޑް” އަކީ އޭޑްސް ވައިރަސް އާއި ދެކޮޅަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ގާބިލިއްޔަތު ހުރެދާނެ މާއްދާ ތަކެއްކަމަށް ވެދާނެ ކަމަށް ދިރާސާތައް ބުނެއެވެ.

މި އަހަރުގެ ރޯދަ މަސް ބޯމަތިވެގެން އަންނައިރު ކުރީ އަހަރަށް ވުރެ އަގުކޮށް ފިޔައާއި ބިހާއި އަލުވި ލިބޭނެ އިންތިޒާމް މިހާރުވަނީ ކޮށްފައެވެ. ހުސްވި އަހަރު ރޯދަމަހު ފިޔާ ކިލޯއެއްގެ އަގަކީ 14 ރުފިޔާއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މި އަހަރު ފިޔާ ކިލޯއެއް 9 ރުފިޔާއަށް ލިބޭނެއެވެ. އަލުވި ކިލޯއެއް މި އަހަރު ވިއްކާނީ ކުރީ އަހަރަށް ވުރެ 2ރުފިޔާ އަގުހެޔޮކޮށް 11 ރުފިޔާއަށެވެ. 

ރޯދަމަހަކީ އެހެނިހެން މަސްތަކަށް ވުރެ ފިޔާ، ބިސް އަދި އަލުވީގެ ޑިމާންޑް ބޮޑުވާ މަހެކެވެ. އެހެންކަމުން މިއަހަރު އެ ތަކެތީގެ 6 ޝިޕްމެންޓް އެއް ގެންނާނެއެވެ. އެގޮތުން ފުރަތަމަ ޝިޕްމެންޓް ހުސްވި ފެބްރުއަރީ 27 ގައި ގެނެސް އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް އާއި ހޯލްސޭލް ސެންޓަރުން ވިއްކަމުން އެބަ ގެންދެއެވެ. 

ހޯލްސޭލް މުދާ ދޫކުރުމަށް ވެސް ތިން ސަރަހައްދެއް ކަނޑައަޅާ އެތަންތަނުން ހިދުމަތް މިހާރު ލިބެން ފަށައިފިއެވެ. އެސްޓީއޯ ހޯލްސޭލް ސެންޓަރ އާއި އިންޑަސްޓްރިއަލް ވިލެޖުއާއި އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް އިން ހޯލްސޭލް ކުރެވޭނެ ގޮތް މިހާރުވަނީ ހެދިފައެވެ. ހުޅުމާލޭގައި ހުޅުވާ ރޯދަ މާޓުން ވެސް މި މަހުގެ 20 ވަނަ ދުވަހު ހިދުމަތް ދޭން ފަށާނެއެވެ.

ހާއްސަ 11 ސަރަހަދެއް އަތޮޅުތަކުގައި ގާއިމް ކުރެވި އެސްޓީއޯގެ ފިހާރަތަކަށް ފިޔައާއި ބިހާއި އަލުވި ފޮނުވޭނެ ގޮތަށް ހަމަޖައްސާ އެ ތަކެތި ސަރަހައްދުގެ އެހެން ރަށްރަށަށް ފޯރުކޮށް ދިނުމުގައި އެސްޓީއޯއިން އެހީތެރިކަން ލިބޭނެއެވެ.

ރޯދަމަހަށް ހާއްސަކޮށް ޒަރޫރީ ބޭނުމަށް ބޭނުންވާ ކާބޯތަކެތީގެ އެހެނިހެން ބާވަތްތައް ވެސް ހުސްވިޔަނުދީ ބެހެއްޓުމަށް އެސްޓީއޯއިން އޮތީ ތައްޔާރުވެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ލީސިން ޕާޓްނަރުން ފޯރުކޮށްދޭ މުދާވެސް ހުސްނުވެ އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް އިންނާއި ހުޅުމާލެ ރޯދަ މާޓުން ލިބެން ހުންނާނެއެވެ.

ހުޅުމާލޭ ފޭސް 2 ގެ ވިނަރެސް ފްލެޓް ތިރީގައި ފިހާރައެއް ހުޅުވާ ރޯދަމަހު އެ ފިހާރައިން މުދާ ރަނގަޅު ރޭޓެއްގައި ރައްޔިތުންނަށް ފަސޭހަކަމާއެކު ފޯރުކޮއްދިނުމަށް އެސްޓީއޯއިން ދަނީ ތައްޔަރުވަމުންނެވެ. މި މަހު އެ ފިހާރަ ވެސް ހުޅުވޭނެ ކަމަށް އެސްޓީއޯއިން އަންދާޒާ ކުރެއެވެ.

ހައްޖުވުމަށް ފުރުސަތު ދިނީ އެ ކުންފުންޏަށް 15 އަހަރު ހިދުމަތް ކޮށްދީފައިވާ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން އެކަމަށް ކުރިމަތިލީ މީހުންގެ ތެރެއިން އަންހެނަކަށާއި ފިރިހެނަކަށެވެ. އުމްރާ ވުމަށް ފުރުސަތު ދިނީ އެ ކުންފުންޏަށް ފަސް އަހަރު ހިދުމަތް ކޮށްދީފައިވާ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން އެކަމަށް ކުރިމަތިލާ މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ހޮވުނު އަންހެނަކަށާއި ފިރިހެނަކަށެވެ. 

ދެ ޖިންސަށް ވަކިން ހުޅުވާލައިގެން ހައްޖު ވުމަށް ސްޓެލްކޯ މުއައްޒަފުންނަށް ދިން ފުރުސަތަށް ޝަރުތު ފުރިހަމަވާ ތިބީ 96 ފިރިހެން މުވައްޒަފުނާއި 22 އަންހެން މުވައްޒަފުންނެވެ. އުމުރާވުމަށް އެދި ހުށަހެޅި މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ޝަރުތު ފުރިހަމަވެފައި ވަނީ 262 ފިރިހެން މުވައްޒަފުންނާއި 56 އަންހެން މުވައްޒަފުންނެވެ. ހައްޖާއި އުމްރާ ވުމަށް ހޮވި ހަތަރު މުވައްޒަފުން ހޮވުނީ އެ ކުންފުނިން ރޭ ކުޑަގިރީގައި އެކަމަށް ހާއްސަކޮށް ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތެއްގައި ގުރު ނަގައިގެންނެވެ.

ހައްޖުވުމަށް ފިރިހެން މުވައްޒަފުންގެ ތެރެއިން ގުރުއަތުން ހޮވުނީ ޓްރާންސްމިޝަން، އެންޑް ޑިސްޓްރިބިއުޝަން ޑިޕާޓްމަންޓްގެ އަބްދުﷲ ޝަރީފެވެ. އަންހެން މުވައްޒަފަކަށް ހޮވުނީ ފައިނޭންސް އެންޑް އެކައުންޓްސް ޑިޕާޓްމަންޓްގެ ދީޖާ ތައުފީގާއެވެ.

އުމްރާގެ އަޅުކަން އަދާކުރުމަށް ދާން ހޮވުނު ފިރިހެން މުވައްޒަފަކީ ސާވިސް ސެންޓަރުގެ ޝާހުލް ހަމީދެވެ. އަންހެން މުވައްޒަފަކަށް ހޮވުނީ ޕްރޮކިއުމަންޓް ޑިޕާޓްމަންޓްގެ ފާތިމަތު ރިޒްނާއެވެ.

އިނޖީނޭރުކަމަށާއި އިލެކްޓްރިޝަން ކަމަށާއި ޓެކްނީޝަނުންގެ ގޮތުގައި އިންޖީނުގޭގައި މަސައްކަތް ކުރުމަށް ކުރިމަތިލައިގެން ސްޓެލްކޯގެ ވަޒީފާއަށް ވަންނަ ކަނބަލުންނަށް އިތުރު އެލަވަންސެއް ތައާރަފް ކުރުމުގެ ވިސްނުން އޮތްކަމަށް ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ. ބޭނުމަކީ ސްޓެލްކޯގެ ހުރިހާ ދާއިރާއެއްގައި އަންހެނުންނަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ފަހިވެފައިއޮތުން ކަމަށް ވެސް ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ. 

ޝަރީފް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ސްޓެލްކޯއަކީ މިވަގުތު "މޭލް ޑޮމިނެންޓް" މުއައްސަސާއެކެވެ. ސްޓެލްކޯގައި މަސައްކަތްކުރާ 1500އަށް ވުރެ ގިނަ މުއައްޒަފުން ތިބިއިރު އަންހެނުންގެ ނިސްބަތަކީ ވިއްސަކަށް ޕަސެންޓެވެ. ސްޓެލްކޯގައި އަންހެން މުއައްޒަފުން އެންމެ ގިނައީ މާލޭގައި ކަމަށާއި އަތޮޅު ތެރޭގައި އަންހެން މުއައްޒަފުން ވަރަށް މަދުކަމަށް ޝަރީފް ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ. ސްޓެލްކޯގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ އަންހެން މުއައްޒަފުން މަދުވުމުގެ މައްސަލަ ހައްލުކޮށް ހަމަހަމަ ފުރުސަތު ހޯދާދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާނެ ކަމަށް ޝަރީފް ވިދާޅުވިއެވެ.

ވޭތުވެ ދިޔަ 4 އަހަރު ހިލޭ ޑިގްރީގެ ފުރުސަތު އެންމެ ގިނައިން ދީފައިވަނީ އަންހެނުންނަށެވެ. 16917 ފަރާތަކަށް ހުސްވި ހަތަރު އަހަރު ހިލޭ ޑިގްރީގެ ފުރުސަތު މިސަރުކާރުން ދީފައިވާއިރު އޭގެ ތެރެއިން 67 އިންސައްތަ ދިފައިވަނީ އަންހެނުންނަށެވެ.

2019 ވަނަ އަހަރުން 2022 ވަނަ އަހަރަށް ސަރުކާރުން 538 ފަރާތަކަށް ސްކޮލާޝިޕް ދިފައިވެއެވެ. ސްކޯލަރޝިޕް ދިން 61 ޕަސެންޓަކީ އަންހެނުންނެވެ. 1387 ކުއްޖަކަށް ސްޓޫޑެންޓް ލޯނު ދިފައިވެއެވެ. ސްޓޯޑެންޓް ލޯނު ދިންކުދިންގެ 42 ޕަސެންޓަކީ އަންހެނުންނެވެ.

ރައްޔިތުންނަށް ދިމާވެފައިވާ ބޯހިޔާވަހިކަން ފިއްލަވައިދެއްވުމަށް ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހު މަސައްކަތް ކުރައްވާ މަގަށް ސައޫދީން ލެއްގި 400 ލަގްޒަރީ ހައުސިންގ ޔުނިޓް ލެއްގި ވާހަކައެވެ.

ފ. އަތޮޅު ހިމިތީގައި ސައުދީ ވަލީއަހުދު ފަތުރުވެރިކަމުގެ އިންވެސްޓްމަންޓެއް ކުރައްވަން ޝައުގުވެރިވެ ވަޑައިގަތްތަނާ ނޫނެކޭ މަނިއްޕުޅު އެތަން ހިބައިން ގެންދަވާށޭ، މަޖިލިސް ކުދިން ގާނޫނާ އެއްގޮތަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތައް ކުރުމަށް ޖެޓެއްގައި ޑޮލަރު ކޮޅެެއް ފޮނުއްވާށޭ ބުނި އިރު މިއުޅެނީ ގައުމުން ބައެއް ކަނޑާ ވަކިކޮށްލަން ކަމެއް މުހައްމަދަކަށް އެނގިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. 

ޖެޓްގައި ގެނައި ޑޮލަރު ދަބަސްތައް ގެއްލުނު އިރު ރައްޔިތުން ހޯބޯ ލަވަން ފެށިކަން ޕްރިންސް މުހަންމަދަށް ސާފުވެ ވަޑައިގަތް ހިސާބުން ޕީޕީއެމަކާ ޔާމީނާ  ޔާމީނެެއް ދޫކޮށްލައްވައިފިއެވެ. ފަހުން ކުރިހާ ކޯލާއި، ފޮނުވިހާ ސިޓީއަށް ޖަވާބެއް ނުދިންތާ ތިޔައީ ކޮންތާކުން ހޭރޭ މިވެނި އެއްޗެއްހޭ ވެސް އައްސަވާ ނުލެއްވިއެވެ. އެހެންވީމާ މިބައި މީހުންނަށް ހީވަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ސިޓީ ފުޅަށް ވެސް ވާނީ އެހެން ކަމުގައެވެ.

ސައުދީން ޖަވާބެެއް ނުދިނޭ ގޮވަންފަށާ ކަރު އިރަން ތިއްބާ އެއޮށް އިއުލާން ކުރީ ސައުދީ ސަރުކާރުން ރާއްޖެއަށް ދެއްވާ 400 ހައުންސިންގ ޔުނިޓްގެ ވާހަކައެވެ. 

ރައީސް ސާލިހުގެ އަންނަ ރިޔާސީ ދައުރަށް ސައުދީން ދެން އަންނަން އޮތްބައި ﷲ އިރާދަފުޅުން އަދި އޮތީއެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމުގައި ރައީސް ސާލިހު ހުންނެވުވުމުން އިރިއިރި ލަވައިގެން ހެދޭ ނުހެދޭ ނޭނގެއެވެ. ސާފު ދިވެހި ބަހުން ލިޔެފައި އޮތް ގާނޫނއަސާސީގައި ބުނާއެއްޗެއް ނޭނގޭ ގަމާރުން ގާނޫނީ ވާހަކަ ނުދައްކަން ވެއްޖެ ނޫން ހެއްޔެވެ. ނޫނީ ވިއްޔާ ގާނޫނު އަސާސީގެ 123 ވަނަ މާއްދާއާއި 126 ވަނަ މާއްދާ ބަޅުރުކުން ގެންގުޅޭ ގާނޫނު އަސާސީގައި ނެތީ ތޯއްޗެކެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސްއާއި އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރު ސައްހަ މަގުން ގާނޫނު އަސާސީއާއި އެއްގޮތަށް ނިންމާފައި އޮތް ކަމެއް އެކޮޅުކޮޅުން ޖަހަން ސްޕްރީމް ކޯޓަށް ދާނީ މޮޔައިންނެވެ. އެކަން މިއަދު އެނގިގެން އެ ދިޔައީއެވެ. ބައިހަދާފައި ގޮސް ސްޕްރީމްކޯޓަށް ވެއްދި މައްސަލަ އެދިޔައީ ޗޮކުންނެވެ. ބަލައިގަންނަން ވެސް ކަމުނުދިޔައެވެ.

ބަޅުރުކުން ސުޕްރީމް ކޯޓަށް މައްސަލަ ވެއްދީ ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސޯލިހް މިދިޔަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހު ތައިރޮއިޑްގެ ސާޖަރީއެއް ހެއްދެވުމަށްޓަކާ އެ މަނިކުފާނުގެ ޒިންމާތައް ވަގުތީ ގޮތުން ނައިބު ރައީސް ފައިސަލް ނަސީމާ ހަވާލު ކުރެއްވި ހިސާބުން ރައީސަކީ ފައިސަލް ނަސީމް ކަމަށާއި ރައީސްކަމުގެ މަގާމުން އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސޯލިހް ވަނީ ވަކިވެފައި ކަމަށް ބުނެއެވެ.

ކިތަންމެ ފަހަރަކު އަނބުރަ އަނބުރާފައި ސްޕްރީމް ކޯޓަށް އެ މައްސަލަ ވެއްދިޔަސް މައްސަލަ ބަލައިގަންނާނީ ފުލެއް ބިތެއް އޮތް ކަމެއް ނަމަތާއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ރައީސް ކަމުގެ ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތާ މެދު ރާއްޖޭގެ ގާނޫނީ އެއްވެސް މުއައްސަސާއަކަށް ސުވާލެއް ނުއުފެދެއެވެ. އުފައްދާނެ ޖާގައެއްވެސް ނެތެވެ. ބަޅުރުކު ލޯޔަރުން ކުރެ ބަޔަކު ޕާޓީ ތެރޭގައި މަސްހޫރުކަން ހޯދަން ދުވާލު ދެދަޅައަށް ސްޕްރީމްކޯޓަށް ދުސްތޫރީ މައްސަލަ އެބަ ވައްދައެވެ. ހަރުތާކު ޖެހޭ ގޮތަކަށް އޮތް މައްސަލައެއް ނަމަ އެކަމާ ނޫޅެ ޑރ. ޖަމީލުމެން ލޮލުފިޔަ ނުޖެހީހެވެ. ޖަމީލުމެން އެކަމާ ނޫޅެ އެ ތިބެނީ ސުވާލު އުފައްދާނެ ހަނި ފުރުސަތެއް ވެސް ނެތިގެންނެވެ. ނުނީ އެކަން ކޮށްގެން ފައިސާ ގަޑެއް ލިބެން ނެތިގެންނެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމުގެ ވާޖިބުތައް އަދާ ކުރުމަށް ވަގުތީ ގޮތުން އުޒުރުވާ ހާލަތުގައި ކަން ކުރާނެ ގޮތް ގާނޫނު އަސާސީގެ 123 ވަނަ މާއްދާގައި އެ އޮތީއެވެ. އެފަދަ ހާލަތެއް 25 ފެބްރުއަރީ 2022ގައި ރައީސް ސާލިހަށް ކުރިމަތިވެ ވަޑައިގަތުމުން ކަން ކުރެއްވީ އެ މާއްދާގައި ބުނާ ގޮތަށެވެ. ކުރިމަތިވެ ވަޑައިގެން ހާލަތުން އަރައިގަތުމުން އަނބުރާ މަގާމުގެ ވާޖިބުތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީ ވެސް އެ މާއްދާ ބުނާ ގޮތަށެވެ. އެއްޔަކީ ސްނިލް ޝެޓީ ހެދިގެން އަސްއަދުމެން ފިލްމު ކުޅުނު ފާޑަށް ކުރާ ކަމެއް ނޫނެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަށް އޭނާގެ މަގާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ވަގުތީ ގޮތުން އުޒުރުވެރި ވެއްޖެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެއްވުނު ހިނދު ސަބަބު ބަޔާން ކުރައްވާ އެކަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ލިޔުމަކުން އެންގެވުމަށް ފަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާ ކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބާ ހަވާލު ކުރެއްވިއެވެ. އެހާލަތުން އަރައިގަނެވުމުން ރައީސް ސާލިހު މަގާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާ ކުރުމަށް އަލުން ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީ ގާނޫނު އަސާސީ ބުނާގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ލިޔުމަކުން އެންގެވުމަށް ފަހުގައެވެ. އަލުން މަގާމުގެ ހުވާ ކުރަން ޖެހޭނަމަ އެކަންވެސް ކުރެއްވީހެވެ. 

ރައީސް ސާލިހު އެ ހުންނެވީ 17 ނޮވެންބަރ 2018 ގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކުރިފުޅުމަތީގައި އުއްތަމަފަނޑިޔާރު ލައިދެއްވި ގާނޫނީ ހުވާކުރައްވައިގެންނެވެ. އެ ހުވާގެ މުއްދަތު ހަމަވާނީ  2023 ގެ ނޮވެންބަރ މަހުގެ 11 އަށެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ ދައުރުގެ ތެރޭގައި ރައީސް ކަމުގެ މަގާމު ގެއްލޭނެ ގޮތްތައް ގާނޫނު އަސާސީގައި ބުނެފައި އެބައޮތެވެ. މަރުވުމާއި އިސްތިއުފާ ދިނުމާއި އަޒުލް (އިންޕީޗް) ކުރުމެވެ. އެހާލަތު މެދުވެރިގެން މީހަކު ނޫޅެއެވެ. 

ލޮނަކީ ރާއްޖޭގައި ކިތަންމެ ގިނަ އެއްޗެއް ކަމުގައިވެފައި ވިޔަސް އަދި ދިވެހިރާއްޖެއިން މި ލިބޭހާ ފަސޭހައިން ދުނިޔޭގެ އެހެން މީހުންނަށް ލޮނެއް ނުލިބެއެވެ. އެހެންކަމުން ލޮނާއި ހެދި ބޮޑެތި ހަނގުރާމަ ކުރެވިފައިވެއެވެ. 

ޔޫރަޕުގައި މަޝްހޫރު ފަރަންސޭސި އިންގިލާބު ފެށުމުގެ އެއް ސަބަބެއްކަމުގައި ލޮނު އަގު ބޮޑުވުން ހިމެނެއެވެ. އިނގިރޭސީން އިންޑިޔާ އަޅުވެތިކޮށްފައިވަނިކޮށް އެ ގައުމު މިނިވަންވުމުގެ ސަބަބަކަށް އިންޑިޔާ މީހުންނަށް ލޮނު އުފެއްދުން އިނގިރޭސީން މަނާކޮށް، ލޮނުން ސަރުކާރަށް ފައިސާ (ޓެކްސް ނުވަތަ ވާރު) ނަގާ ގޮތަށް ހަމަޖެއްސުން ހިމެނެއެވެ.

ފަރަންސޭސި ލަސްކަރެއް ރަޝިޔާގެ މޮސްކޯ ހިފަންގޮސްގެން ނާކާމިޔާބު ވެގެން އަންނަން ޖެހުނީ ލޮނު މަދުވުމުގެ ސަބަބުން ފަހުލަވާނުންގެ ފާރުތައް ރަނގަޅު ނުވާތީއެވެ. މިހާރުވެސް އެފްރިކާގެ ބައެއް ގައުމު ތަކުގައި ލޮނަކީ ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރެވޭ އެއްޗެކެވެ.

ކަނޑާ ދުރުގައި އޮންނަ ގައުމުތަކުގައި ލޮނަކީ (ބިމުގެ އަޑީގައި ފުއްލޮނު ނުވާނަމަ) ފަސޭހައިން ލިބޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. މިހެންވެ، ހިމާލިޔާ ފަރުބަދަ ކާރީގައި އޮންނަ ޓިބަޓުގައި ލޮނަކީ ވަރަށް އަގުހުރި އެއްޗެކެވެ. އެއް އިރެއްގައި ލޮނާއި ރަން ލާއްސަކަށް ލާއްސެއް މާރުކުރެވުނު ދުވަސް ވަރެއް ވެސް ދިޔައެވެ.

އޮސްޓްރިއާ އަކީ މީގެ ދެތިން ސައްތަ އަހަރުގެ ކުރިން ވަރަށް ބާރުގަދަ ގައުމެކެވެ. އެއް އިރެއްގައި ޔޫރަޕުގެ ހުޅަނގުން އިރަށް، ރަޝިޔާއިން އެޓުލާންޓިކު ކަނޑާ ހަމައަށް އޮސްޓްރިއާގެ މީހުން ވެރިކަން ކުރިއެވެ. އޮސްޓްރިއާގެ ބާރު އެހާ ގަދަވީ ހުދު ރަނުގެ ސަބަބުންނެވެ. ހުދު ރަނަކީ ލޮނެވެ.

ކުރީ ޒަމާނުގައި ވަޒީފާ އަދާކުރާ މީހުނަށް އުޖޫރަ ދޭ ދިނުމަށް ރާއްޖޭގައި ކިޔާ އުޅެނީ "ބަނޑު ހަނޑޫ" ދިނުމެވެ. ރާއްޖޭގައި އުޖޫރަ ދިނީ ފައިސާގެ ބަދަލުގައި  ހަނޑުލެވެ. އެކަމަކު އިހުގައި ރޫމީންގެ ފަހުލަވާނުންނަށް "ބަނޑުހަނޑޫ" ގެ ގޮތުގައި ދެވުނީ ލޮނެވެ. ލޮނަށް އެ މީހުން ވާހަކަ ދައްކާ ލެޓިން ބަހުން ކިޔަނީ ސެލެރިއަމްއެވެ. މިހާރު އިނގިރޭސިބަހުން މުސާރައަށް މިކިޔާ "ސެލެރީ" މި ލަފުޒުގެ އަސްލަކީ އެއީއެވެ. އާދެ! ލޮނެވެ.

• މައުލޫމާތު ނަގުލުކުރީ: ޑރ. ހަސަން ހަމީދު www.hassanhameed.com

އާންމު އެކި ފަރާތްތަކާއި ސިޔާސީ މީހުން އަދި ވިޔަފާރިވެރިންނާ ގުޅިގެން ބައެއް ފުލުހުން ކުށްކުރުމުގައި ބައިވެރިވުމަކީ އަލަކަށް ހިނގާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަބަދުވެސް އެކަން ހިނގައެވެ. ދުނިޔޭގެ ހިރިހާތަނެއްގައިވެސް ކުށްކުރާ ފުލުހުން އުޅެއެވެ. ރާއްޖޭގައިވެސް އެކަން އޮތީ އެހެނެވެ. 

މާލެއާ ހުޅުމާލެ ގުޅުވައިދިން ބްރިޖާއި، ހައިވޭގެ ކާރޫ ބާރޫ ބޮޑު ޓްރެފިކްގެ މެދުގަައި އޮތީ ވެލާނާ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓެވެ. ތޮއްޖެހި ބަރާވެފައި އާބާދީގެ ދެފަރުބަދަ ދެމެދުގެ ވާދީއަކީ ހުޅުލެއެވެ. ފުރޮޅުމަތީގައި މި ދެފަރުބަދައިގެ މަތިން ސޮހެމުންދަނީ ގުނާ އަދަދު ނުކުރެވޭނެހާ ގިނަ އެއްގަމު އުޅަނދު ފަހަރެވެ.

ވެހިކަލެއްގައި ދާގޮތަށް ގޮސް ވީއައިއޭ ޓަރމިނަލް ކައިރީގައި އޮންނަ ޑްރޮޕްއޯފް ޕޮއިންޓަށް ފައިބާ ޓްރޮލީއަށް ލަގެޖް އެރުވުމަކީ ފުރާ ފަސިންޖަރުންނަށް މާބޮޑު އުނދަގުލަކާ ނުލައި ހިނގަހިނގާ އޮންނަ ހަރަކާތެކެވެ. ބޮލުގައި ރިހުމާއި ތަކުލީފާއި އުނދަގޫ ޖެހެނީ އަންނަ ފަސިންޖަރުން ވެހިކަލެއް ހޯދާ އޭގައި މާލެ ނުވަތަ ހުޅުމާލެއަށް ކުރަން ޖެހޭ ދަތުރުގެ ފެށުމެވެ. 

ކުޑަކުދިންނާއި އަންހެނުންނާއި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް އެޖެހުނީ ކަންތަކާއެވެ. ހަނި ކިއުއެއްގައި ޓްރޮލީ ހިފައިގެން ހޭކެމުން ފިރުކެމުން އެތައް އިރަކު ގުޑި ނުލެވި ކޮޅަށް ތިބެން ޖެހެއެވެ. ބޮލާ ދިމާ ހިޔާ ވިޔަސް އަރިމަތިން އަތްވާއި ވާރެ ސެއްލައަށެވެ. މިއީ މިތަން ކުރިން ވެސް އޮތް ގޮތެވެ. ކުރިން މާމޮޅު ގޮތަކަށް އޮތް ކަމެއް މި ސަރުކާރުން ދެރަވަރު ކުރީއެއް ނޫނެވެ.  

ދެންފަހެ! މިބުނާ ކިއު ބަލަހައްޓަން ތިބޭ ސްޓާފުން ހީވަނީ ސަރުކާރު ދެކެ ރައްޔިތުން ރުޅި އަންނާނެ ގޮތަށް އުޅުން އެއީ އެ މީހުންގެ ވަޒީފާ ބަޔާނުގައި އޮންނަ ކަމެއް ހެންނެވެ. ނޫނީ އެ ވާގޮތަކީ ހާސްކަން ބޮޑު ކިއުއެއް ބަލަހައްޓަން ހަދައިގެން ބޯހާސްވަނީއެވެ.

ތޮއްޖެހި ބާރު ބޮޑުވިޔަސް އެއަރޕޯރޓަށް ހުސްވާ ވެހިކަލަށް މި ކިއުގައި ތިބޭ މީހުން އަރުވައިގެން ދިއުން މަނަލެވެ. އެކަމަކާ ހެދި އެއަރޕޯޓަށް މީހުން ބާލާފައި ވެހިކަލް ދާންވީ ހުހަށެވެ. އޭރު ކިއު އޮންނަނީ ޓެކްސީއެއް ނުލިބިގެން ގުޅަޖެހިފައެވެ.

އެންމެ ބޮޑު މައްސަލަ އަކަށް ފެންނަނީ އެއަރޕޯރޓުން ނުކުންނަ ވެހިކަލް ލައިން އޮންނަނީ އެއަރޕޯރޓުން ނުކުންނަން ބޭނުން މީހުންގެ ކިއުއާ ދުރުފަޅީގައި އެ ކިއުގައި ތިބި މީހުން ދާންވާ ކޮޅާ އިދިކޮޅުވާ ގޮތަށެވެ.  

ހިތަށް އަރަނީ އެއަރޕޯރޓަށް ހުސްވާ ގޮތަށް މީހުން ގޮވައިގެން އަންނަ ވެހިކަލްތައް މިހާރު ދުއްވާ ފަޅިނޫން އަނެއްފަޅިން ވަދެ ޑްރޮޕްއޯފް ޕޮއިންޓަށް މީހުން ބޭލުމަށްފަހު ނުކުންނަން ދާފަޅިއަކީ ޓެކްސީ ކިއު އޮންނަ ފަޅިކަމަށް ހެދޭނެ އެއްވެސް އިންތިޒާމެއް ހަމަޖެއްސިދާނެ ގޮތެއް އޮވެދާނެ ބާއެވެ.

އެހެން ހަމަ ޖެއްސިއްޖެ ނަމަ ފުރަތަމަ ވާނެ ކަމަކީ އެއަރޕޯރޓަށް މީހުން ބޭލުމަށްފަހު، ދާން ބޭނުންވާ މީހުން ނާރުވާ، ހުހަށް ދާންޖެހޭ ޖެހުން ނިމުނީއެވެ. އަދިހަމަ އެހެންމެ އެއަރޕޯޓަށް މީހުން ބޭލުމަށްފަހު އެ ވެހިކަލް ނުކުންނަން ދާއިރު އޮންނާނީ ޓެކްސީ ކިއުއާ އެއްކޮޅަށް، އެކިއު އޮންނަ ފަޅީގައި، މީހުން އަރުވައިގެން ނުކުންނަން ފަހިވާ ގޮތަށެވެ.  

ކަމެއް ރަނގަޅު ވަނީ އެއްގޮތް ނެތިއްޔާ އަނެއް ގޮތުން ވިޔަސް ރަނގަޅު ކުރަން އުޅުނީމައެވެ. ވެހިކަލް ވަންނަ ލައިނާ ނުކުންނަ ލައިންގެ ފަޅި ބަދަލު ކޮށްލުމެކޭ، ނުބައި ކޮޅަށް ލައްވައިގެން ނުހިނގައިގެން އުޅޭ ބެޓްރީ ބުރިއެއްގެ ކޮޅު ބަދަލު ކޮށްލުމެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ.

ގައިދީންނަށް ލިބޭ ޕެރޯލް އަދި ކްލެމެންސީ ލުއި ދިނުމުގައި ވެސް ނަމާދު ކުރުމާއި ދީނީ ކަންކަމަށް ފަރުވާތެރިވާ އަހުލާގު ރަނގަޅު ގައިދީންނަށް ލިބޭ ޕޮއިންޓް އިތުރުވެއެވެ.

އެހެން ނަމަވެސް ޔާމީން ޖަލުގައި އޮންނަ އިރު ނަމާދު ކުރުމާއި ގުރްއާން ކިޔެވުން ފަދަ ކަންކަމުގެ ބަދަލުގައި ގިނަ ވަގުތު ހޭދަ ކުރަނީ ކަންނެތް ކަމުގައި ކަމަށް ވެއެވެ.

ވާނީ އެހެންތާއެވެ. ޖަލުގައި އެއޮތީ ދިވެހި މިނިވަންކަން ވިއްޔާއެވެ. ދިވެހިގައުމު ވިއްޔާއެވެ. ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮތަކަސް ގައިއަޅާ ވޭނެއް ކެކުޅުމެއް އޮތީއެއް ނޫން ވިއްޔާއެވެ. ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮވެގެން ވޭނެއް ކެކުޅުމެއް އެޅިއްޔާ އަޅަނީ ބަޅުކުކުގަ ވިއްޔާއެވެ.

ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮތުމަކީ ޔޫސުފްގެފާނު ޖަލުގައި އޮންނެވުން ފަދަކަމެކޭ ހީވާ ކަހަލައެވެ. އެކަމަކު ޔޫސުފްގެފާނު ވެސް ޖަލުގައި އޮންނެވިރު އަޅުކަން ކުރެއްވުމާއި އިސްތިގްފާރު ކުރެއްވުމުގައި ފިލާ ވަޑައިގަތުމެއް ނުވެއެވެ. ފުއްސެވުމުގައި ޔާމީނަށް ޔޫސުފްގެފާނަށް ވުރެވެސް ޔަގީންކަން ބޮޑީތާއެވެ.

ގަދަވެ ސަލާމަތުން މިނިވަންކަމާއެކު އުޅުނުއިރުވެސް ތަންޑިޔާމާރުގައި ވެސް ހުކުރަށް ނުދާ މީހަކަށް ޖަލުގައި ކުރަން އޮންނާނީ ނިދުންނޫން ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ. ސައްދާދުގެ ހެދި ގަނޑުވަރު ސައްދާދަށް ހުރަގެއަށް ވީ ގޮތުގެ އަނެއްކޮޅަށް ޔާމީނު ހެދި ޖަލުގޮޅި އެ އޮތީ ޔާމީނަށް ގަނޑުވަރަށް ވެފައެވެ. ދެފައި ދަމާ ނިދުން ނޫން ކަމެއް ކުރާނެ ކަމެއް ނެތްތާއެވެ. 

އެހެނެއް ކަމަކު ޖަލުފަދަ މާހައުލެއްގައި ތިބޭ އުމުރުން ދުވަސްވީ ޔާމީނުމެން ފަދަ ފަރާތްތައް ހެލިފެލިވެ ހަރަކާތް މަދުވުމުގެ ސަބަބުން ދިމާވެދާނެ ސިއްހީ މައްސަލަ ތަކަށް ދޭންވާ ސަމާލުކަން ދިނުމުގައި ހައްޔަރީން ގެންގުޅޭ ފަޜަތްތަކުން އެފަދަ ވަލްނަރަބްލް ފަރާތްތަކަށް ވަކި އުސޫލެއް ރާއްޖޭގެ ޖަލުގައި ހަމަޖައްސާ ދީފައި އޮންނަން ވެސް ޖެހެއެވެ.

ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޝަކުވާ އަކީ ކޮބައިކަން ޝީޔާމަށް އެބަ އެނގޭ ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުން ޝަކުވާ ކުރަނީ ޔާމީނު ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ފުޅިއްސާލިހާ ފައިސާ އަނބުރާ ނުދީގެންނެވެ. ރައްޔިތުން ޝަކުވާ ކުރަނީ ކޯޓުތަކުގައި ޔާމީނުގެ މައްސަލަތައް ހިނގަހިނގާ ހުއްޓާ އިދިކޮޅު ކެންޑިޑޭޓަށް ވެގަނެގެން ކުރިހާ ކުށުން ބޯދަމައިގަންނަން ސިޔާސީ ޗަރުކޭސް ކުޅޭތީއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ޝަކުވާއަކީ ކަނު މީހާއަށް ވެސް ފެންނަ ވަރަށް ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ހުރެ ކޯޓުތަކުގައި ހެއްދެވިހާ ބޮޑެތި ދޮގު ހަދާތީއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ޝަކުވާއަކީ ދައުލަތުގައި ހުރިއްޔާ ހުރި ހަރު މުދަލެއް ވިއްކާލާ ކައި ފުރާލައިގެން ހުރެ ފަހުން އަންނަ ބަޔަކަށް ދައުލަތް ނުހިންގޭ ވަރަށް މުޅި ދައުލަތުގެ ވާގި ނައްތާލާފައި ވާތީއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ކަންބޮޑު ވުމަކީ ގޮތްނޭގޭ މަރުތަކެއްގެ އަނދިރި ފަރާތުން ޔާމީނުގެ ހިޔަނި ފެންނާތީއެވެ. ރައްޔިތުން ހައިރާންވަނީ ރައީސްކަމުގައި އިތުބާރުކޮށް އެކުގައި މަސައްކަތްކުރި އެތައް ބަޔަކު ޗާޓުން ބޭރުކޮށްލީތީއެވެ. ދެ ނައިބު ރައީސުންނާއި ދިފާއީ ވަޒީރު އޮޅުއަޅާ ޒަމާން ދުއްވާލީތީއެވެ.

ރައްޔިތުން ރުޅި އަރަނީ ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލުގެ ދެޓަވަރުން ޓަވަރެއް ފެންފޮދަކާ ނުލާ ދިރުވާލީތީއެވެ. ބުރިޖުން ދެލޭނު އަމިއްލަ ފައިކޭޓައް މަހާލީތީއެވެ. ބެގް، ބޮރޯ، ސްޓީލްގައި މުޅި ހަޔާތް ވޭތުކޮށްލާތީއެވެ. 

ރަންކޮޅާ ޝިޔާމޫއެވެ. ނަސީބު ރަނގަޅުކަމުން ތިޔަހެން އަޑުލާން ތިޔަ ތާކަން ފައިނު މާވަޑި އާދަނާއި ތިޔަ ކަހަލަ ދެތިން ކެނައިނަށް ވަދެ ވުނަކަސް ގިނަ ރައްޔިތުން ކަލޯމެންގެ މަތީން ފޫހިވީ ވަރުން ބަޅުރުކު ގިނަ ސޮހޮލުން ތިޔަ ތާކަށް ވަނަކަ ނުދިން ނުން ހެއްޔެވެ. ފޭލިވީ އަތޮޅު މީހާއެއް ނޫނެވެ. ފޭލިވީ ޔާމީނާ ބަޅުރުކު ކުދިންނެވެ. 

ގާޒީ ޝަކީލަކީ ބޮޑެތި މައްސަލަތަކުގައި ރަނގަޅަށް ފައިސަލާ ކުރުމަށްފަހު ހުކުމް އިއްވުމުގައި ޖެހެލުން ކުޑަ ގާޒީއެކެވެ. އާދަޔާ ހިލާފް ބޮޑެތި މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން އެކި ފެންވަރުގެ އިންޒާރުތައް ގާޒީ ޝަކީލަށް ލިބިވަޑައިގަންނަވައެވެ.

ގާޒީ ޝަކީލް ބައްލަވާ ހުކުމް ކުރައްވާފައި ވަނީ ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްސަލަ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ހަނދުމަފުޅު އައުކޮށް ލައްވާށެވެ. ވ. އާރަށުގެ މައްސަލާގައި ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް އުފުލުނު ރިޝްވަތާއި މަނީލޯންޑްރިންގ ކުށް ސާބިތުވުމުން ނިޔާ ކަނޑަ އެޅުއްވި ހުކުމް ނޫނަސް ގާޒީ ޝަކީލް ވަނީ އެތައް މައްސަލައެއްގައި އެތައް ބަޔަކަށް ކުދި ބޮޑު ހުކުމްތައް ކުރައްވާފައެވެ. ނުރައްކާތެރި ބިރުހުރި ކިތަންމެ މައްސަލައެއް ގާޒީ ޝަކީލް ވަނީ ބައްލަވާ ހުކުމް ކުރައްވާފައެވެ.

ނޮވެމްބަރު، 2015 ގައި  ހުސައިން ރަޒީން (ރަބަރޭ) މަރައިލުމަށް ފަހު ލަންކާގެ ސަރަހައްދަކަށް އެއްލާލާފައި އޮއްވާ ފެނުނު މައްސަލައިގެ ޝަރިޢަތް ކުރެއްވީ ވެސް ގާޒީ ޝަކީލެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ބ. ހިބަޅިދޫން ހަނގުރާމަވެރި ހަތިޔާރު ފެނުނު މައްސަލައެއް ތިލަވިއެވެ. ހިބަޅިދޫ ހަތިޔާރު މައްސަލާގައި ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް އަހުމަދު އަދީބާއި އިތުރު ބަޔެއްގެ މައްޗަށް ކުށްސާބިތުވިއެވެ. އަދީބާ ދެކޮޅަށް އުފުލުނު ހިބަޅިދޫ މައްސަލައިގައި އަދީބަށް ހުކުމް ކުރެއްވީވެސް ގާޒީ ޝަކީލެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ މަސީހުގެ އިތުބާރު ނެތް ކަމަށް ހުށަހެޅި މައްސަލައަކާއި ގުޅިގެން މަޖިލީހުގެ މެމްބަރުންނަށް ރިޝްވަތު ދޭން އުޅުނު ކަމުގެ ދޮގު ތުހުމަތުގައި ގާސިމް އިބްރާހީމް އާއި ދެކޮޅަށް ޔާމީނު ސަރުކާރުން ދައުވާކުރިއެވެ. ނުފޫޒު ފޯރުވައިގެން ގާސިމް އިބުރަހިމްއަށް ހައްގު ނޫން އަދަބު ތަކެއް ދޭން ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ހުންނަވައިގެން މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރެއްވިއެވެ. އެ ނުފޫޒުގައި އެ ފަހަރު ވެސް ގާޒީ ޝަކީލު ޖެހިވަޑައެއް ނުގަތެވެ.  ނަތީޖާއަކަށް ވީ ޔާމީނު ސަރުކާރުން ނުފޫޒު ފޯރުވައިގެން ގާޒީ ޝަކީލް ފެމެލީކޯޓަށް ބަދަލު ކުރުމެވެ. އެކަމުން އެނގިގެން ދަނީ ވަޒީފާގެ ބިރަށް ގާޒީ ޝަކީލަކީ އެއްވެސް އިރަކު އިންސާފުން އެއްކިބާވެ ވަޑައިގެން ބޭފުޅެއް ނޫންކަމެވެ.

ހަރުކަށިކަމާއި އަނިޔާވެރިކަމާއި ޖެހެލުން ކުޑަކަމަށް ބަލާއިރު ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަށް ވުރެ އަރާހުރި ވެރިއަކު މިގައުމު ނުދެކެއެވެ. ޔާމީނުގެ އަނިޔާވެރިކަމާއި ނުފޫޒަށް ބޯ ނުލެންބެވުނު ގާޒީއަކު މި ސަރުކާރަށް ބޯ ލެންބޭނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ.

ގާޒީ ޝަކީލު ހައިކޯޓަށް ބަދަލުވެ ވަޑައިގަތީ ހުސްވެފައިވާ މަގާމަކަށް އެޕްލައި ކުރައްވައިގެން ގާނޫނީ ހަމައިންނެވެ. ވަކި މައްސަލައެއްގައި ވަކި ގޮތަކަށް ހުކުން ކުރުމަކުން ނޫނެވެ. އަދުލުވެރިކަމާއި ގާބިލުކަން ހުރެގެންނެވެ.

ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި ޝަރުއީ ނިޒާމުގެ އިތުބާރު ކަނޑުވާލަން ޔާމީނުގެ ވަކީލުން ގޮތުގައި އުޅޭ މީހުން ޖުޑިޝަރީއަށް ދޭހަމަލާތައް ޖުޑިޝަރީން ހުއްޓުވަން ޖެހެއެވެ. ޖުޑިޝަރީއަށް އިތުބާރު ނުކުރެވޭއިރު އިންސާފް ހޯދުމުގެ ނަމުގައި ކޯޓު ތަކަށް ވަދެ ޑރ. ޖަމީލުމެން އާމްދަނީ ހޯދަން ބޭނުން ކުރާ ދަނޑުބިމަކަށް ކޯޓުތައް ހަދާ ހެދުން ނިމުމަކަށް ގެނުވަން އެބަޖެހެއެވެ. 

މަގާމަށް އެދި ކުރިމަތިލީ މީހުންގެ ތެރެއިން ތައުލީމާއި ތަޖުރިބާއަށް ބެލުމަށްފަހު އެންމެ އެކަށީގެންވާ މީހަކަށް ވަޒީފާ ހަމަޖެއްސުމަކީ އެކަން ކުރާގޮތެވެ. ވަކި މީހެއްގެ މައްސަލައެއް ބެލި މީހަކަށް ވިޔަތީ މީހަކަށް ލިބެންޖެހޭ ހައްގަކުން މަހުރޫމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ގާޒީ ޝަކީލް ހައިކޯޓް ފަނޑިޔާރަކަށް ބަދަލު ކުރުމަކީ ނެތް މަގާމެއް އުފައްދައިގެން ދިން ހަދިޔާއެއް ނޫނެވެ. 

ކުށުގެ ބޮޑެތި އެތައް މައްސަލައެއް ގާޒީ ޝަކީލު ވަނީ ބައްލަވާ ފައިސަލާ ކުރައްވާފައެވެ. ޝަކީލު ދަށު ކޯޓުގައި ނިންމެވި މައްސަލަ ތަކުން އިސްތުއުނާފް ކުރެވުނު މަދު މައްސަލައެއްގައި ނޫނީ ޝަކީލު ކުރައްވާފައިވާ ހުކުމަށް މަތީ ކޯޓް ތަކުން ވަނީ ތާއީދުކޮށްފައެވެ. އެ ކަމުން ވެސް އެނގިގެން ދަނީ ގާޒީ ޝަކީލުގެ އިންސާފް ވެރިކަމެވެ. ފަނޑިޔާރު ކަމަށް ތަސައްރަފް ފުދޭ މިންވަރެވެ. އެ ފަދަ ބޭފުޅަކު ހައިކޯޓްގެ ބެންޗަށް ކުރިމަތި ލައްވާފައި ވަނިކޮށް އެ ބޭފުޅަކު ނުނަގާ ނަގަން އޮންނާނީ ކާކު ހެއްޔެވެ.

ފަނޑިޔާރުގެއަށް ހުށަހެޅޭ މައްސަލަތަކުގައި ފަނޑިޔާރުންގެ ކުރިމަތީގައި ވަކި މީހަކީ ތަފާތު މީހެއް ނޫނެވެ. މަސްވެރިޔަކަސް ދަނޑުވެރިޔަކަސް ރައީސްކަން ކޮށްފައި ހުރި މީހަކަސް ފަޑިޔާރުންގެ ކުރިމަތީގައި ހަސްމުން ވަނީ ހަސްމުންނަށެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނު ވެގެން މައުމޫނު ވެގެން ހާއްސަ އިމްތިޔާޒެއް ޝަރީއަތުގައި ނުއޮންނާނެއެވެ. ހުށަހެޅުނު މައްސަލަ ނިމުމުން އެކަން އެ އޮތީ ނިމިފައެވެ. ވަކި މައްސަލައެއް ބެލި ފަނޑިޔާރަކަށް ވިތީ ވަކި މަގާމެއް ނުދެވޭނެ ހަމައެއް ދުނިޔޭގެ ތާކުނުވެއެވެ. 

ރާއްޖޭގައި ޝަރީއަތް ކުރާނެ ފަނޑިޔާރުންނާއި ޝަރީއަތް ކުރާނެ ގޮތާއި ފަނޑިޔާރުން އިސްކުރުމާއި ވަކިކުރުމަކީ ޕީޕީއެމްއަށް އޮތް ކަމަކީ ހެއްޔެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަކީ ޕީޕީއެމަށް ވަގަކަށް ނުވެދާނެއެވެ. ޔާމީނު ރައީސް ކަމުގައި ހުރެ ރިޝްވަތު ހިފިކަމާއި މަނީލޯންޑަރ ކުރިކަން އެއޮތީ ޝަރީއަތަށް ސާބިތުވެފައެވެ. ކިތަންމެ ބާރަށް ހުކުމް ހަރާމޭ ގޮވަމުން ނެގިނެގިފައި ޖެހުނަސް ވަގުކަލޭގެ އެއޮތީ ޖަލުގައެވެ. މޮޅިއްޔާ އިސްތިއުނާފް ކޮށްގެން ނެރެލަބަލާށެވެ. ޔާމީނަށް ހުކުމް ކުރި ގާޒީއާއި ވިއްދާލައިގެން ޝަރީއަތަށް ނުފޫޒު ފޯރުވަން ޒާތްޒާތަށް ބިރުދައްކަން ނޫޅޭށެވެ.

އަޖައިބެކެވެ. ގާޒީ ޝަކީލު ކުރެއްވި ހުކުމަކަށް ޖަލު ހުކުން ތަންފީޒު ކުރެވެނީ ޔާމީން އެކަންޏަކަށް ނޫނެވެ. ގާޒީ ޝަކީލު ހުކުން ކުރައްވައިގެން ޖަލު ހުކުން ތަންފީޒުކުރާ އެތައް ބަޔަކު އެބަތިއްބެވެ. އެހެން ނޫނަސް ހެންވޭރު ދޫވެހި އަބްދުﷲ ޔާމީނު އަބްދުލްގައްޔޫމަކާ ޕީޕީއެމަކާ ކީކީހެއްޔެވެ. ޔާމީނު ޖަލުގައި އެއޮތީ އިދިކޮޅު ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ވެގެނެއް ނޫނެވެ. ރިޝްވަތާއި މަނީ ލޯންޑަރިންގ ގެ ކުށްވެރިއަކަށް ވެގެންނެވެ.

ދެވޭނެ ފަރުވާއެއް ބޭހެއް ނެތެވެ. މުޅި ދުނިޔެހެން އޮތީ ވެންޓިލޭޓަރުގައެވެ. ވެންޓިލޭޓަރަކީ އެ ހާލަތަށް އެންމެ ބޭނުން ބޮޑުވި އާލާތެވެ. ފަރުވާއެވެ. އެމެރިކާގައި ވެސް ކާރު އުފައްދާ ކުންފުނިތަކަށް މަޖުބޫރު ކޮށްފައި އޮތީ ވެންޓިލޭޓަރ އުފައްދާށެވެ. އެ ބަޔަކަށް ލިބެން އޮތް ގޮތަކުން ވެންޓިލޭޓަރ ހޯދުމަކީ ހުރިހާ ސަރުކާރުން އެއިރު އެންމެ އިސްކަން ދިން ކަންތަކެވެ. އުފެއްދުންތެރި ކަމެއްނެތް ރާއްޖެ ފަދަ ގައުމުތަކަށް އޮތްހާ ވެސް ގޮތަކީ ލިބެން އޮތް ގޮތަކުން ވެންޓިލޭޓަރ ހޯދުމެވެ. 

ވެވަށް ވެއްޓުނު ގެރިއަށް ވެގެން ވެންޓިލޭޓަރު ނުލިބި ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބަޔަކު މަރުވެ ދާތަން ބަލަހައްޓައިގެން ތިބޭކަށް ސަރުކާރަކަށް ކުޅަދާނައެއް ނޫނެވެ. ލިބެން އޮތް ގޮތަކުން ވެންޓިލޭޓަރ ހޯދުން ނޫން އެއްވެސް ގޮތެއް އޭރަކު ނެތެވެ. މަރުގެ ތުންފަތް މަތީގައި ރައްޔިތުން ތިބިއިރު އެކަން ކޮށްދޭނެ ކަމަށް އިތުބަރާއެކު ބުނާ ބަޔަކު ބުނާ ގޮތަކަށް އެކަން ނުކޮށް ވާނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. 

އެއިރަކީ ހުރިހާ އޮފީސްތައް ބަންދުވެ ކޮންމެހެން ނިކުންނަން ޖެހޭ މީހުން ނޫން ބަޔަކު ބޭރަށް ނިކުމެ އުޅުން މަނާ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތެކެވެ. ނިކުމެ އުޅޭ ބަޔަކު ނިކުމެ އުޅެނީ ވެސް ސިއްހީ ހިދުމަތް ދިނުމަށާއި ކާބޯތަކެތި ފޯރުކޮށް ދިނުމަށެވެ. ނިކުތުން މަޖުބޫރު މީހުން އެކަންޏެވެ. ހިދުމަތަށް ނިކުމެ އުޅުނު މީހުންވެސް ތިބެން ޖެހިފައި އޮތީ އެކަހެރި ތަންތާ އައިސޮލޭޓް ވެގެންނެވެ.

ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައި ރައްޔިތުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރަން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކުރުމަށް އާއްމު ހާލަތުގައި ކަންކަން ކަށަވަރު ކުރުމަށް އޮންނަ ހުރިހާ އިޖުރާތެއް ފުރިހަމަ ކުރެވުމަކީ މުސްތަހީލު ކަމެކެވެ. ރާއްޖޭގައި ހުންނަ ޑަބްލިޔުއެޗްއޯ އޮފީހުގެ އިސްވެރިޔާ ދޭ މަޝްވަރާ އަކަށްވުރެ އިތުބާރު ހުރި އެހެން މަޝްވަރާއެއް އެ ހާލަތުގައި ހޯދޭނެ ހެއްޔެއވެ. ފުރާނަ އަތްމައްޗަށް ލައިގެން މުޅި ދުނިޔެ އޮތް ދަނޑިވަޅެއްގައި މަކާރާ ހީލަތުން ބަޔަކު ކަމެއް ކޮށްފާނެ ކަމަށް އެކަކުވެސް އުންމީދެއް ނުކުރާނެއެވެ. 

އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ކުރުމަށްޓަކާ ކުރަންޖެހޭ ހޭދައެއް ނުކުރެވި އިޖުރާތެއްގައި ބަނދެވިގެން އެކަން ނުވުމަށް ވުރެ ކުރެވެން އޮތް ގޮތަކަށް އެ ދަނޑިވަޅުގައި އެކަމެއް ކުރާނެއެވެ. ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތަކީ އާއްމު ހާލަތެއް ނޫނެވެ. ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައި ކުރެވޭ ކަމެއްގެ ސަބަބުން ލިބޭ ގެއްލުން ފޫބެއްދުމަކީ އާއްމު ހާލަތަށް އައުމުން ކުރެވޭނެ ކަންކަމެވެ. އެކަމުގައި އިޖުރާއަތާއި އެއްގޮތަށް އެ ހާލަތުގައި ކަންކަން ނުކުރެވިގެން ލިބޭ ގެއްލުމަކީ ގަސްދުގައި ސަރުކާރު ހިންގަން ތިބި ބަޔަކު ދިން ގެއްލުމެއް ކަމަށް ބަލައިގެން ސިޔާސީ ޗަރުކޭސް ކުޅެނީ އޭގެން ނާޖާއިޒު މަންފާ ހޯދަން އުޅެ ނުލިބިގެންނެވެ. 

ވެންޓިލޭޓަރ ހޯދައިދޭން މަތިވީ އެގްޒެކިއުޓާސް އަކީ ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ބައިވެރިވުން އޮވެ ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ މަޝްވަރާގެ މަތިން ހޮވި ކުންފުންޏެކެވެ. އެހެން އެކަން އޮވެމެ މުޅި މަންޒަރު ބަދަލުކޮށްގެން ވެންޓިލޭޓަރ މައްސަލަ ހޫނުކޮށް ކައްކަނީ ކާކު ކީއްވެކަން ވަރަށް ސާފެވެ.

އޭރު ހާލަތު އޮތް ގޮތުން ވީ އެންމެ އަވަހަކަށް ވެންޓިލޭޓަރުތައް ނުލިބިއްޖެ ނަމަ ރައްޔިތުންގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާ އޮތް ކަން ސިއްހީ މާހިރުންގެ ލަފާކުރުން ތަކުން ވެސް ފެންނަން އޮތެވެ. އޭގެ އެޑްވާންޓޭޖް ނެގީ އޭރު ވެސް މިހާރު ވެސް ސިޔާސީ ގޭމު ކުޅެގެން ޒާތީ މަންފާ ހާސިލު ކުރުމުގައި ދެވަނައެއް ނެތް މީހާއެވެ.

ދުބާއީ އެގްޒެކިއުޓާސް ކުންފުންޏަށް އެޑްވާންސް ޕޭމަންޓެއްގެ ގޮތުގައި 75 ޕަސެންޓް ދައްކައިގެން ނޫން ގޮތަކަށް ވެންޓިލޭޓަރުތައް ލިބެން ނެތް ކަމަށް ހެލްތު މިނިސްޓްރީން އޭރު އޮތީ ފިނޭންސަށް އަންގާފައެވެ. ރައްޔިތުންގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާ އޮތްލެއް ބޮޑުކަމުން ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތުގައި އެ ނޫން ގޮތެއް ނެތިގެން ސަރުކާރުން އެ ފައިސާ ދެއްކީއެވެ. ކަމަކީ އެހާ ސާފުކޮށް އެގެން އޮތް ކަމެކެވެ.

ރާއްޖެއަށް ކޮވިޑްގެ އެންމެ ނުރައްކާތެރި ހާލަތުގައި ވެންޓިލޭޓަރ ހޯދައިދޭނެކަމަށް ބުނި ކުންފުންޏެއްގެ linked-clinics-of-covid-19-testing-fraud ހިއްސާދާރަކު މިހާރު މަގާމުގެ ނާޖާއިޒު ބޭނުން ކޮށްގެން ސަރުކާރު ބަދުނާމް ކުރަން ވަޒީރުން މަޖިލީހަށް ހާޒިރު ކުރުމުގެ ނިޔަތް ރަނގަޅެއް ނޫނެވެ. އޭރަކީ ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު ނަމަވެސް ވެންޓިލޭޓަރ ގެ މައްސަލަ ތަހުގީގުކޮށް ޝަރީއަތަށް ފޮނުވަންޖެހޭ މީހުން ޝަރީއަތަށް ފޮނުވަން ޕީޖީއަށް ހުށަހަޅާފައި ވަނިކޮށް ވިލުފުށި އަފީފް ރައީސް ނަޝީދާ ގުޅިގެން ޖަހަން މިއުޅެނީ ކޮން ސަކަރާތެއް ހެއްޔެވެ.

ވިލުފުށީ އަފީފްގެ މަސްލަހަތު އޮތް ކުންފުންޏަށް ކޮވިޑް ޓެސްޓްކިޓާއި އިމަރޖެންސީ ރައްކާތެރި ހެދުމާއި އެކަމާ ގުޅޭ މެޝިނަރީއާއި އެހެނިހެން އާލާތްތައް ފޯރުކޮށް ދިނުމުގެ ވިޔަފާރި ލިބުނު ވާހަކައާއި އެ ކަމުގައި ނެގި ނާޖާއިޒު ފައިދާގެ ވާހަކަ އަމިއްލައަށް މަޖިލީހުގައި ދެއްކިއްޔާ މާ ތާހިރު ވާނެއެވެ. 

އެއްބަސްވުމުގައި އައްޑޫ އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓް (އޭއައިއޭ)ގެ ފަރާތުން ސޮއި ކުރެއްވީ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރު ގައިސް ނަސީރުއެވެެ. މަސައްކަތާއި ހަވާލުވި އިންޑިއާ ކުންފުނި ރެނާޓަސްގެ ފަރާތުން ސޮއި ކުރެއްވީ ޗެއާމަން ސިލްވަ ސެންދްރަމްއެވެ.

އިންޑިއާގެ އެގްޒިމް ބޭންކުގެ 800 މިލިއަން ޑޮލަރުގެ ލައިން އޮފް ކްރެޑިޓްގެ ދަށުން ހިންގާ މަޝްރޫއެކެވެ. ގަން އެއާޕޯޓަށް 17 މިލިއަން ޑޮލަރު ހޭދަވާނެ ކަމަށް އަންދާޒާ ކުރެވެއެވެ. ގަން އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓް ތަރައްގީ ކުރަން ނިންމާފައި ވަނީ އަހަރަކު 1.5 މިލިއަން ފަސިންޖަރުންނަށް ހިދުމަތްދެވޭ ގޮތަށެވެ.

މި ސޮއި ކުރި އެއްބަސް ވުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ގަން އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓްގެ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުގައި ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ޓާމިނަލް ތަރައްގީކޮށް އިތުރަށް ބޮޑުކޮށް ޑިއުޓީ ފްރީ ފިހާރަތަކާއި ރެސްޓޯރެންޓުތަކާއި ލައުންޖުތައް ގާއިމު ކުރުން ހިމެނެއެވެ. މުޅިން އައު ކޮންޓްރޯލް ޓަވަރަކާއި ފަޔަ ސްޓޭޝަނެއް ވެސް ބިނާކުރެވިގެންދާނެއެވެ. ގަން އެއާރޕޯޓުގައި ކޯލްޑް ސްޓޯރޭޖަކާއެކީ ކާގޯ ވަސީލަތްތައް ތަރައްގީކޮށް މަގުތައް ހަދައި ޕާކިންއާއި އެއާޕޯޓަށް ބޭނުންވާ އެހެނިހެން ވަސީލަތްތައް ފުރިހަމަ ކުރާނެއެވެ.

ވޯލްޑް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް ގަރލްގައިޑްސް އެންޑް ގާރލް ސްކައުޓްސްގެ އޭޝިއާ ޕެސިފިކް ރީޖަންއިން ގައުމުތަކުގައި ގާރލްގައިޑް ހަރަކާތް ކުރިއެރުވުމަށް މަސައްކަތްކުރައްވާ ވަކި ފަރުދުންނަށް ދެވޭ އެންމެމަތީ ޝަރަފުވެރި އެވޯޑް އަރުވާފައިވަނީ މެޑަމް ފަޒްނާ ގަރލް ގައިޑް ހަރަކާތަށް ކޮށްދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި ހިދުމަތްތައް ފާހަގަކޮށް އެކަމުގެ އަގުވަޒަން ކޮށެވެ. އެ އެވޯދަކީ އޭޝިއާ ޕެސިފިކް ރީޖަނަލް އެވޯޑުގެ އިންޑިވިޖުއަލް ކެޓަގަރީން އެކަމަނާއަށް އަރުވާފައިވާ އެވޯޑެކެވެ. މިއީ ރާއްޖޭގެ ފަރާތަކަށް މިއެވޯޑް އެރުވުނު ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ.

ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ކެޓަގަރީން އޭޝިއާ ޕެސިފިކް ރީޖަން އެޕްރިސިއޭޝަން އެވޯޑް 5 ފަރާތަކަށް ލިބުނު އެ ރަސްމިއްޔަތުގައި އޭޝިއާ ޕެސިފިކް ރީޖަން އެޕްރިސިއޭޝަން އެވޯޑް 4 އޮގަނައިޒޭޝަނަކަށް ދީފައިވެއެވެ. 

ރަސްމިއްޔަތުގައި ވޮރަންޓް ސެޓްފިކެޓް ލިބުނު ފަރާތްތަކަށް ސެޓްފިކެޓް ހަވާލު ކޮށްދެއްވީ ޗީފް ގައިޑް މެޑަމް ފަޒްނާ އަހުމަދެވެ. ކޮމިޝަނަރ ސެޓްފިކެޓާއި ހިދުމަތުގެ އެވޯޑް އަދި ގަރލް ގައިޑް އެސޯސިއޭޝަންގެ އެޕްރިސިއޭޝަން އެވޯޑު ލިބުނު ފަރާތްތަކަށް އެވޯޑު ހަވާލުކޮށްދެއްވީ ޗީފް ކޮމިޝަނަރ ނިއުމަތު ޝަފީގެވެ. މި ރަސްމިއްޔާތުގައި 5 އަހަރާއި 30 އަހަރާއި ދެމެދުގެ މުއްދަތެއްގައި ހިދުމަތް ކޮށްދެއްވާފައިވާ 75 ފަރާތަކަށާއި، މޯލްޑިވްސް ގަރލް ގައިޑް އެސޯސިއޭޝަންގެ އެޕްރިސިއޭޝަން އެވޯޑު ހާސިލްކުރި 2 ފަރާތަކަށް ވެސް އެވޯޑް ދީފައިވެއެވެ.

މާލެ ސިޓީގެ ކަންކަން ކުރަންޖެހޭ ގޮތާއި ކުރެވެން އޮތްގޮތް ކަނޑައަޅާނީ ދިވެހި ސަރުކާރުންނެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ސަރުކާރުގެ ސިޔަސަތާއި އެއްގޮތަށް މާލެ ސިޓީގެ ކަންކަން ހިންގާ ދިނުމަށް ރައްޔިތުން އިންތިހާބު ކުރާބައެކެވެ.

އެހެނެއް ކަމަކު ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ފެޑެރަލް ސަރުކާރެއް ކަމުގެ އިހުސާސް މުއިއްޒަށް ކުރެވި ތަނެއް ދޮރެއް ނުބަލާ ބިންތައް ކުއްޔަށް ދިނުން ފަދަ މުޅި ނިޒާމް ގަޑުބަޑުވާ ޒާތުގެ ކަންކަން ކުރުމަކީ މުއިއްޒުގެ އާދައަކަށް ހަދައިފިއެވެ. އަސާސީ ހިދުމަތާ ގުޅުން ހުރި ކަންކަމުން ވެސް އަތްގުޅި ނުކާވަރުގެ އަގު އެބަ ނަގައެވެ.

މާލެ ސަރަހައްދުގައި ބިން ހިއްކުމާއި އެ ނޫންވެސް ބޮޑެތި ބޮޑެތި ކަންކަން ކުރުމަކީ ސަރުކާރުން ކުރަން ޖެހޭ ކަންކަމެވެ. ގުދުރަތީ ބިމަކަސް، ހިއްކި ބިމަކަސް، ބިމަކަށް ވުމަށްފަހު އެ ބިމުގެ މިލްކްވެރިކަން މާލޭ ސަރަހައްދުގައި އޮންނަން ޖެހެނީ މުއިއްޒަށެވެ. ހިތުހުރި ވަރަކަށް ކަޓް ނަގައިގެން ހިތުހުރި ތާކުން ޕާކިންގ ވިއްކަނީއެވެ. ނަރީޝްމެންގެ ޖީބަށް މިލިޔަން ރުފިޔާ ވައްދައިގެން ބިން ދޫކުރެވޭނީ ގިނަގިނައިން ކަނިވާ ސަހައްދު ކަހަލަ ބިންތަން ސިޓީކައުންސިލަށް އޮވެގެންތާއެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. މަގުބަންދު ބޯޑެއް ވެސް ބަހައްޓާލެވެނީ މުއިއްޒު ބުނާ ވަރަކަށް ފައިސާ ދީގެންނެވެ. މަގު ބަންދު ކުރަން ހުއްދަ ނަގަން ޖެހެނީ ވަކި ހަމައެއްގެ މަތިން ތަރުތީބެއް ހިފެހެއްޓުމަށެވެ. ހިނގާ ބިނގާވެ އުޅެ މީހުންނާއި ދުއްވާ އެއްޗިއްސަށް ވީހާވެސް ތަކުލީފް ކުޑަކޮށް ދިނުމަށެވެ. މަގުބަންދު ބޯޑަށް ނަގާ ބޮޑު އަގަކުން މަގު ބަންދު ކުރުމުން އާއްމުން އުފުލަން ޖެހޭ ތަކުލީފް ކުޑައެއް ނުވެއެވެ. އަގެއް ނުނެގިޔަސް މަގު ބަންދު ކުރަން ހުއްދަ ދެވޭނެއެވެ. އެކަމަކުން ލޯލާރިއެއް ވެސް ސިޓީ ކައުންސިލަކަށް ނުގެއްލޭނެއެވެ. މަގު ބަންދު ހުއްދަދިނުމުގައި އުޅޭ މީހުނަށް ދައުލަތުން މުސާރަ ދެއެވެ. ކައުންސިލުން ދޭންޖެހޭ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ބަޖެޓް އޮވެއެވެ.

ކަރަންޓާއި ފެނާ ނަރުދަމާއާއި ކެބަލްޓީވި ފަދަ ހިދުމަތްތައް ދިނުމާއި ގުޅިގެން މަގެއް ކޮނުމާއި ޖަގްޝަނެއްގެ މަތި ނެގުން ފަދަ ކަމަކަށް ހުއްދަ ދިނުމަށް ސިޓީ ކައުންސިލަށް ބޮޑު އަގެއް ނަގަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތެވެ. އެކަމަށް ނަގަފައިސައަކުން މަގުމަތި ބެނުންކުރާ މީހުން އުފުލަންޖެހޭ އުދަނގުލަކަށް ލުޔެއް ނުލިބެއެވެ. ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތާ ގުޅިގެން ނަގާ ހުއްދައަށް ސިޓީކައުންސިލަށް ފައިސާ ނެގެނީ ސްޓެލްކޯ އަކުން ނޫނެވެ. މާލޭ މީހާގެ ޖީބުންނެވެ. މުއިއްޒު ކުރަންވީމާ އެކަންކަން އޯކޭއެވެ.  

މާލެތެރެއިން ބޮޑެތި އަގު ތަކުގައި ޕާކިންގ ސްލޮޓް ވިއްކާ އާއްމުކޮށް ޕާކްކުރެވެން އޮތް ހުރިހާ ތަނެއް މުއިއްޒުގެ ވިޔާފަރިއަކަށް ހެދީމާ ޕާކްކުރާނެ ތަން ހުސްވެއެވެ. ވަކިވަކި މީހުންގެ ވަގުފު ބިންކޮޅުތައް ގިނަވެ ލާރިނެތް މީހާ ޕާކް ކުރާނޭ ތަނެއް ނޯވެއެވެ. އެއްގަމު އުޅަނދު ޕާކު ކުރެވޭނެ ފުރިހަމަ އިންތިޒާމް ތަކެއްނެތީ މާލޭގެ މަގުތަކަކީ މުއިއްޒުގެ ވިޔަފާރި މުދަލަކަށް ހެދުމުންނެވެ. 

ބޮޑުއަގުގައި މާލޭން ޕާކިންގ ސްލޮޓް ވިއްކައިގެން އާއްމު ޕާކިންގ އޭރިޔާތައް ހުސްކޮށްގެން ހުރެ ފާޑުފާޑުގެ ގޮވާލުން ގޮވާލާކަށް މުއިއްޒު ތާހިރެއް ނޫނެވެ. މާލޭގެ އާއްމު ސަރަހައްދުތަކުގައި ވަގުފުބިމުގެ ގޮތުގައި ބޮޑު އަގު ނަގައިގެން ވަކިބަޔަކަށް ބިންތަކެއް ހާއްސަކޮށްފައި އޮތުމުން އާއްމުކޮށް ޕާކްކުރާނެ ތަނެއް ނޯވެއެވެ. ޒޯނުން ބޭރުގައި ގިނަ ބަޔަކަށް ޕާކްކުރަން ޖެހެނީ މުއިއްޒު ޕާކިންގ ސްލޮޓްގެ ވިޔަފާރި ފެށުމުންނެވެ. މުއިއްޒުގެ ޕާކިންގ ސްލޮޓް ވިޔަފާރި ބޮޑުވެގެންނެވެ. ޕާކިންގ ސްޓިކާރގެ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ކުރިން ސިޓީ ކައުންސިލުން އާއްމު ހިދުމަތަށް ހޯދާ ހުއްދަ ތަކަށް ނަގާ އަގުނެގުން ހުއްޓާލާފާ އެހެން ބައެއްގެ ވާހަކަ ދައްކަބަލާށެވެ.    

ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން އެކަކު މަރުވެފައި ވަނީ އޭނާ ދަތުރުކުރަމުންދިޔަ ކާރު ކޯރަކަށް ދަމައިގަތުމުންނެވެ. އުމުރުން ދުވަސްވީ ދެމަފިރިއަކު ވެސް ވަނީ ގެނބިގެން މަރުވެފައެވެ. އެންމެ ފަހުން މަރުވެފައި ވަނީ 68 އަހަރުގެ އަންހެނެކެވެ.

މެލޭޝިޔާގެ ސަރަޙައްދު ތަކަށް މިހާރުވެސް ދަނީ ހުއްޓުމެއްނެތި ވާރޭވެހެމުންނެވެ. އަނެއްކޮޅުން ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން މިހާތަނަށް 41,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ވަނީ ރައްކާތެރި ހިސާބުތަކަށް ބަދަލުކޮށްފައެވެ. ވާރޭވެހެމުން ދަތީ ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ކުރަމުންދާ މަސައްކަތް ތަކަށް ވަނީ ހުރަސް އެޅިފައެވެ. ގެދޮރާއި އާންމުންގެ މުދަލަށް ވެސް ފެންބޮޑުވެ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ވަނީ ލިބިފައެވެ. މަގުތަކުގައި ފެންބޮޑުވުމުގެ ސަބަބުން އެއްގަމު އުޅަނދު ފަހަރަށް ވަނީ ގެއްލުންތައް ލިބިފައެވެ.

ފެންބޮޑުވުމުގެ އަސަރު މެލޭޝިޔާގެ ހަ ސްޓޭޓަކަށް ކޮށްފައިވާއިރު، އެންމެ ގިނަ އަދަދެއްގެ މީހުން ރައްކާތެރި ހިސާބުތަކަށް ބަދަލުކުރަން ޖެހިފައި ވަނީ ޖޮހޯރްގައެވެ. އެ މީހުން ބަދަލުކޮށްފައި ވަނީ ސްކޫލްތަކާއި އިޖުތިމާޢީ މަރުކަޒުތަކަށެވެ. ޖޮހޯރްގެ ކޯރުތަކުގެ އައްސޭރިފަށުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުން ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ ކަމަށާއި، ބައެއް ސަރަޙައްދުތަކުން ކާބޯތަކެއްޗާއި ބޭސްފަރުވާގެ ސާމާނު ހުސްވެފައިވާ ކަމުގައި ފުލުހުން ބުނެއެވެ.

ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހުނަށް ކާބޯތަކެއްޗާއި އަންނައުނު ފޯރުކޮށްދޭން އޮފިޝަލުން ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ވައިގެ މަގުން އެހީގެ ސާމާނު ފޯރުކޮށްދޭން މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ކަމަށް ވެސް އޮފިޝަލުން ވިދާޅުވިއެވެ. 

ފާއިތުވި 50 އަހަރުގެ ތެރޭގައި ޖޮހޯރަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ ނުރައްކާތެރި ފެންބޮޑުވުމުގެ އެއް ހާދިސާ ކަމުގައި މި ހާދިސާ ވާކަމަށް އެތާނގެ ނޭޗަރ ސޮސައިޓީގެ ރައީސް ވިންސެންޓް ޗައު ވިދާޅުވިއެވެ. ކުރިއަށް މޫސުން ލަފާކުރުމަކީ ދަތި ކަމަކަށް ވެފައިވާ ކަމަށާއި، މޫސުމަށް އަންނަމުންދާ ނޭދެވޭ ބަދަލު ތަކުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވި ތޫފާނެއް ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.

މެލޭޝިޔާގެ ތާރީހުގައި ކުރިމަތިވި އެންމެ ނުރައްކާތެރި ފެންބޮޑުވުމުގެ ހާދިސާ ހިނގާފައި ވަނީ 2014 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އެ ފަހަރު ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން 118,000 މީހުން ރައްކާތެރި ހިސާބުތަކަށް ބަދަލުކުރަން ޖެހުނެވެ.

އޮނަރަބަލް އަބްދުﷲ ޝާހިދު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ރައީސުލްޖުމުހުރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހު މި އަހަރު އޮންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރައްވާނެއެވެ. އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވަނީ ރައީސް ސާލިހާ ވާދަ ކުރެވޭ ވަރުގެ ސިޔާސަތެއް އިދިކޮޅުގައި ނެތްކަމަށެވެ. އިންޑިއާގެ  ނޫސް އެޖެންސީއަކަށް ދެއްވި އިންޓަވިއެއްގައި ފޮރިން މިނިސްޓަރު އަބްދުﷲ ޝާހިދު އެ ވިދާޅުވީ ހަމަ ވަރަށް ބޮޑު ތެދުފުޅެކެވެ. 

ރާއްޖެ އުފާވެރިކަމާއި ހަމައަށް ދާން އޮތް ހަމައެކަނި މަގަކީ ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހު ކަމަށް އައްޑޫ މީދޫ ދާއިރާގެ އިއްޒަތްތެރި މެންބަރު ރޮޒައިނާ އާދަމް ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ. އެކަމަނާ އެހެން ވިދާޅުވީ ތ. ހިރިލަންދޫގައި ބޭއްވި އެމްޑީޕީގެ ކަންމަތީ ބައްދަލުވުމުގައި އިއްޔެ ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުންނެވެ. ކުޑަރަށެއް ބޮޑު ރަށެއް ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތި ރަށްތައް ތަރައްގީކުރުމަކީ ކުޑަ ރަށްރަށަށް ލިބިގެންދާ ވަރަށް ބޮޑު އުފަލެއް ކަމަށާއި ހިރިލަންދޫ އަކީ އެ ސިޔާސަތުގެ ފައިދާ ކުރި އެއް ރަށް ކަމަށް ވެސް ރޮޒައިނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

އެސްޓީއޯ ވީކެންޑް ފިއެސްޓާއަކީ އެސް.ޓީ.އޯ ރަމަޒާން ބާޒާރާއި ގުޅުވައިގެން އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސްގައި ކުރިޔަށްގެންދާ ހާއްސަ ޕްރޮމޯޝަނެކެވެ. ވީކެންޑް ފިއެސްޓާ އޮންނާނީ ކޮންމެ ހަފްތާ ބަންދެއްގައެވެ. މި ޕްރޮމޯޝަން ކުރިއަށް ދާނީ މިމަހުގެ 18 ވަނަ ދުވަހާއި ހަމައަށެވެ.

އެސްޓީއޯ ވީކެންޑް ފިއެސްޓާ ޕްރޮމޯޝަންގައި ވަރަށް ހާއްސަ ޑިސްކައުޓްތައް ލިބޭނެއެވެ. އެސް.ޓީ.އޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސްގައި ރެކްލީސް ކުރައްވައިގެން ވިޔަފާރި ކުރައްވާ ފަރާތްތަކުންވެސް މި ފިއެސްޓާގެ ތެރެއިން ޚާއްސަ ޑިސްކައުންޓްތައް ލިބިދޭނެއެވެ. 

ޕްރޮމޯޝަންގެ މުއްދަތުގައި އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް އިން ވިއްކާ ހޯމް އެޕަލައަންސް ބައްލަވައިގަތުމަށް ހޭދަކުރައްވާ ކޮންމެ 1000 ރުފިޔާއަކާއެކު އިނާމެއް ލިބުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނެއެވެ. އެސްޓީއޯއިން ކޮންމެ ހަފްތާ ބަންދެއްގައި ކުރިއަށްގެންދާ މި ފިއެސްޓާގައި ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ ހަވީރު ކުޑަކުދިންނަށް ހާއްސަ ހަރަކާތްތަކެއް ކުރިއަށްދާނެއެވެ. ވީކެންޑް ފިއެސްޓާގައި ރޭގަނޑު ފްރީ ޓޭސްޓިންގ ކުރިޔަށް ގެންދިޔުމަށް އެސްޓީއޯއިން ވަނީ އިންތިޒާމްކޮށްފައެވެ.

އެސްޓީއޯ ރަމަޒާން ބާޒާރު ބޮޑެތި އިނާމްތަކަކާއެކު ފެށީ ހުސްވި ޖެނުއަރީ މަހުއެވެ. 22 ޖަނަވަރީ އިން 29 އެޕްރީލްގެ ނިޔަލަށް އެސްޓީއޯ ޕީޕަލްސް ޗޮއިސްއާއި، ރީޖަނަލް ފިހާރަތަކުގައި ރަމަޟާން ބާޒާރު ކުރިޔަށް ދާނެއެވެ. އެސްޓީއޯ މަކިޓާ ޝޯރޫމްގައި ރަމަޒާން ބާޒާރު އޮންނާނީ 1 ފެބްރުއަރީ އިން 29 އެޕްރީލްއަށެވެ.  ނިޕޯން ރަމަޒާން ބާޒާރުވެސް 1 ފެބްރުއަރީ އިން 29 އެޕްރީލްއަށް ކުރިޔަށް ދާނެއެވެ.

އެކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރ މިކަމަށް ގޮވާލެއްވީ މޯލްޑިވްސް ޓްރޭޑް ޔުނިއަންގެ "މަސައްކަތެރިންގެ ކޮންގްރެސް" ފެށުމަށް ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައެވެ. އެރަސްމިއްޔާތުގައި މިނިސްޓަރ ފައްޔާޒް ވިދާޅުވީ ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު އަހަރުން އަހަރަށް ފުޅާވަމުން އަންނަ ވަރަށް ރާއްޖެއިން އިންސާނީ ވަސީލަތް ނުލިބުމަކީ ވިސްނަންޖެހިފައިވާ ކަމެއްކަމަށެވެ. އެކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީން ހިންގަމުން އައި ޖޮބް ސެންޓަރު ވަކި އޮފީހެއްގެ ގޮތަށް ބަދަލުކޮށް ހިންގަން ފެށި ފެށުމަކީ އެޅުނު ވަރަށް މުހިންމު ފިޔަވަޅެއް ކަމަށްވެސް މިނިސްްޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ.

ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތުގައި ދިވެހިން މަދުވުމުގެ ކަންބޮޑުވުން ވެސް އިގްތިސާދީ ވަޒީރު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. ރާއްޖޭގެ ވަޒީފާގެ ބާޒާރު ކުރިއެރުވުމަށް، ހުރިހާ އިންޑަސްޓްރީތައް ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެނީ އެހެންވެގެން ކަމަށް މިނިސްޓަރ ވިދާޅުވިއެވެ.

މި ސަރުކާރުން ވަޒިފާއާއި ގުޅުންހުރި ކަންކަމުގައި ކުރު މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި މުހިންމު ބަދަލުތަކެއް ހޯދައިދެވިފައިވާކަން ވެސް މިނިސްޓަރ ފާހަގަކުރެއްވިއެެވެ. މި ސަރުކާރުގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ކެބިނެޓް ބައްދަލުވުމުގައި ވެސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އެންމެ ބޮޑަށް ބާރުއެޅުއްވި އެއްކަމަކީ މަސައްކަތްތެރިންނާއި ރާއްޖޭގެ ވަޒީފާގެ ބާޒާރާއި އިގްތިސާދީ މައްސަލަތަކަށް ހައްލު ހޯދުންކަމަށް ވަޒީރު ވިދާޅުވިއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ޔުނިވާސިޓީ އާއި އިސްލާމިިކް ޔުނިވާސިޓީގެ އިތުރުން ޕޮލިޓެކްނިކްގައި މަސައްކަތް ކުރާ މުވައްޒަފުންގެ މުސާރައަށް ގެނައި ހެޔޮ ބަދަލަކީ ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގެ ހެޔޮ ނަތީޖާއެވެ. ރަނގަޅު ޒިންމާދާރު މީހުން އުފެއްދުމަށްޓަކައި ފުރަތަަމަ އެޅޭ ބިންގަލަކީ މީހުން ބިނާކުރާ މީހުނަށް އެކަމަށް އެކަށީގެންވާ ގޮތަކަށް މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ގޮތް ހަދާދިނުމެވެ. ދެކޮޅު ނުޖެހުމާއި ހާސްކަން ނެތް ބަޔަކަށް އެމީހުން ހެދުމެވެ. ސްކޫލް ދާއިރާ އާއި މަތީ ތައުލިމީ ދާއިރާގެ މުވައްޒަފުންނަށް މުސާރައަށް ހެޔޮ ބަދަލު ގެންނަން ނިންމީ އެހެންވެގެންނެވެ.

ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ޔުނިވާސިޓީ އާއި އިސްލާމިިކް ޔުނިވާސިޓީގެ އިތުރުން، ޕޮލިޓެކްނިކްގައި މަސައްކަތް ކުރާ މުވައްޒަފުންނަށް ދެން މުސާރަ ލިބެނީ ރައީސް ސާލިހު ގެނެސްދެއްވި ހެޔޮ ބަދަލުތަކާއި އެކުގައެވެ. 

ގެނެވުނު ހެޔޮ ބަދަލު 767 މުވައްޒަފަކަށް އަންނާނެއެވެ. މިކަމަށްޓަކާ އަހަރެއްގެ މައްޗަށް ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން 62 މިލިއަން ރުފިޔާ ހަރަދު ކުރާނެއެވެ. މުސާރައިގެ ކުރިއެރުން ހަމަޖެހިގެން ގޮސްފައިމިވަނީ އޯވަރޓައިމް ނުލައެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުޙައްމަދު ސޯލިހު، ކޮޅުމަޑުލު ހިރިލަންދުއަށް ކުރެއްވެވި ރަސްމީ ދަތުރުފުޅުގެ ތެރެއިން ހިރިލަންދޫ ފެނަކަ އޮފީސް ހުޅުވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު އޮތީ އިއްޔެ ހެނދުނު ހިރިލަންދޫ ފެނަކަ އިންޖީނުގެ ސަރަހައްދުގައެވެ. 

ރައީސް ހުޅުވާދެއްވި މި އިންޖީނުގޭގެ އޮފީސް އިމާރާތުގެ ސަބަބުން މުވައްޒަފުންނަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ފަސޭހަތަކެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ ހިދުމަތްތައް ފުރިހަމަ ވެގެންދާނެއެވެ. ހިރިލަންދޫގައި އަލަށް ހުޅުވުނު ފެނަކަ އޮފީސް އިމާރާތުގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއްވެސް ކޮށްފައި ވަނީ ހިރިލަންދޫ ރައްޔިތުންނެވެ. އެކަން ރައީސް ސާލިހު ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

ހިރިލަންދޫ ފެނަކަ އޮފީސް ހުޅުވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ރާއްޖޭގެ ކަރަންޓްގެ ހާލަތުގެ މައްޗަށް ބައްލަވާލައްވައި ރައީސް ސާލިހު ވަހަކަފުޅު ދެއްކެވިއެވެ. މީގެ ކުރިން ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށުގެ ކަރަންޓްގެ ހާލަތު އޮތީ އެންމެ އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ނޫންކަން ފާހަގަ ކުރައްވަމުން މިސަރުކާރުން ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށުގެ ކަރަންޓްގެ ހާލަތު ރަނގަޅު ކުރުމަށް ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވެމުން ދާކަމަށް ވިދާޅުވިއެވެ. އެގޮތުން ހިރިލަންދޫގެ ކަރަންޓްގެ ހާލަތުވެސް ބޮޑުތަނުން ރަނގަޅު ކުރެވިފައިވާ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ހިރިލަންދޫގައި ފެނަކަ ކޯޕަރޭޝަނުން އިމާރާތް ކުރި އޮފީސް އިމާރާތް ހުޅުއްވައި ދެއްވުމަށް ފަހުގައި ރައީސް ވަނީ އެ އިމާރާތް ބައްލަވާ ލައްވާފައެވެ. ހިރިލަންދޫގައި ބިނާކުރި ފެނަކަ އޮފީސް އިމާރާތަކީ 30 މުވައްޒަފުންނަށް މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ޖާގައިގެ ގޮތުން ތަނަވަސް އޮފީސް އިމާރާތެކެވެ. ތ. އަތޮޅުގައި ފެނަކައިން އިމާރާތް ކުރަމުން ދިޔަ 10 އޮފީސް އިމާރާތުގެ ތެރެއިން މަސައްކަތް ނިންމައި ރަސްމީކޮށް ހުޅުވުނު ފުރަތަމަ އޮފީސް އިމާރާތަކީ ހިރިލަންދޫގައި ރައީސް ސާލިހު ހުޅުވާދެއްވި އިމާރާތެވެ. 

ޕޯޓްގެ ސަލާމަތާ ރައްކާތެރިކަމާ ގުޅޭގޮތުން ތަމްރީނު ލިބިފައި ތިބި ބަޔަކު ގަވައިދުން މޮނިޓަރކޮށް އިންސްޕެކްޓް ކުރެވޭ ގޮތައް ތަރުތީބު ވެފައިވާ ނިޒާމަކުން ފާރަވެރިވެވޭ އެމްޕީއެލް ސަރަހައްދަކީ މަސައްކަތުގެ ވަގުތުގައި ރައްކާތެރި މާހައުލެއްކަން ކަށަވަރުކޮށް ދެއެވެ. ސަލާމަތާ ރައްކާތެރި ކަމާގުޅޭ ޝަކުވާތައް ހުސްވެގެންވާ ވިޔަފާރި ބަދަރަކަށް އެމްޕީއެލް ސަރަހައްދު ވެގެން ދެއެވެ. ސަލާމަތީ މިންގަނޑު ތަކަށް ބަރާބަރަށް ފެތިފައިވާ ހަރަކާތްތެރި ބަނދަރަކަށް އެމްޕީއެލް ސަރަހައްދުވެގެން ހިނގައްޖެކަން އެންމެނަށް ކަށަވަރު ކޮށްދެވެއެވެ. 

ހެޔޮ އެއްގޮތް ނެތިގެން އެކިއިރު އެކިއެތި ކިޔަމުން ރަށުތެރޭގައި އަނގަފަތުރަމުން ދުވާ އެކަކީ ޔާމީން ވެރިކަމުގައި ނައިބު ރައީސް ކަމުން ބޭރުކުރި ފަހުން  "ފޮތިކަހާލާފައިވާ" އެންމެން ދަންނަ ބޮނޑިބަތް ޖަމީލެވެ. ވެރިކަމުގެ ބޫތުހިފާ ބޮޑީ ގާޑުން ލައްވާ ބޫޓް ޕޮލިޝް ކުރުވި ޖަމީލެވެ. ސަރުކާރަކުން ކުރާ އެއްވެސް ރަނގަޅުކަމެއް ލޮލަށް ނުފެންނަ ލޯޔަރެވެ.

މިއަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ރައީޞޯލިޙާ އެންމެ ފުރަތަމަ ބައިއަތު ހިފީ އަދާލަތު ޕާޓީއެވެ. ކަންކަމުގައި އަބަދުވެސް ރުޅިގަދަވެ މުރަނަވެ ދެލޯ މަދޮއްޓަކަށް ހަދައިގެން ޑިންޑިން ކޮވެއްޔެއްހެން ހުންނާތީ އެންގްރީ ބާޑްގެ ނަމުން ވެސް ބަޔަކު ނަންކިޔާ ޖަމީލުގެ ރުޅިގަނޑު އަދާލަތާ މެދު ފަޅަފަޅައިގެން ދިޔައީ އަމަށަކު ވަރަކަށް ނޫނެވެ. 

މިސްކިތް ތަކަކީ ހުރިހާ ފިތުނައާ ހަސަދައިން އެއްކިބާވާން ޖެހޭ ދުނިޔެމަތީގައިވާ އެންމެ ހުރުމަތްތެރި ހިޔާވަހިކަން ވެސް ޖަމީލަކުގެ ހަނދާނަކު ނެތެވެ. ޢަދާލަތު ޕާޓީއަށް ނިސްބަތްވާ އިމާމުން މިސްކިތަށް އެރުމުން މުސްލިމުން ކުރަންޖެހޭ ކަމަކީ މިސްކިތުން ފޭބުންކަން ޖަމީލު އިސްތިހާރުކޮށް ވަސްވާސް ދޭން  ފަށައިފިއެވެ. އިބިލީހަށްވުރެ ޖަމީލުގެ އިބިލީސްކަން ބޮޑިތާއެވެ

ތިމާގެ ހަސަދަވެރިކަމާ ރުޅިވެރިކަން މިސްކިތު ހަރިންމައަށް ލައިގެން މިސްކިތްތައް ފަޅުކުރުން އެއީ މޮޅުކަމެއް ކަމުގައި ވަސްވާސްދޭ މީހުންނާ މުސްލިމުން ދުރަށްދާން ޖެހެއެވެ. 

އަޢޫޒު ބިސްމިއާ ކުރުސި ކިޔަވާ އިޚްލާޞް ފަލަޤި ނާސި 3 ސޫރަތް ކިޔަވައި ފުމެ މަތުރައިގެން ނަމަވެސް އެފަދަ ވާސްވާސްދޭ މީހުންނާ ދުރުވާން ޖެހެއެވެ.

ބަޔަކު ދުނިޔެ ރަންވެގެން އުޅުނަސް އެންމެނަކު އުޅެނީ ދުނިޔެ ރަންވެގެނެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން މަޝްހޫރުކަން ހޯދަން ބައެއް މީހުންކުރާ ބައެއްކަންކަމުން އެބައެއްގެ ގަމާރުކަންނޫން ކަމެއް ހާމައެއް ނުވެއެވެ. ތިމާމެންގެ ތަންދޮރު ނުދަންނަކަން ނޫން ކަމެއް ފާޅެއް ނުވެއެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަކީ ޅ. ހިންނަވަރު ނޫރާނީއާގެ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހު ނޫން މީހެއް ނޫނެވެ. އެކަމަށް ޝައްކު އުފައްދާނެ ގާނޫނީ އެއްވެސް ހުއްޖަތެއް ނެތެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ ބަޔާންކުރާ ގޮތުގެ މަތިން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތައް ވަގުތީ ގޮތުން މީހަކާ ހަވާލު ކުރުމަކީ މަގާމުން ދާއިމީ ވަކިވުމަކުން ވަކިވީ ކަމަށް ވާނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ނޯންނާނެއެވެ. މަގާމުގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތަކާ އަނބުރާ ހަވާލު ނުވެވޭނެ އެއްވެސް ހަމައެއް ވެސް ނޯންނާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހު އެހުންނެވީ 17 ނޮވެންބަރ 2018 ގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކުރިފުޅުމަތީގައި އުއްތަމަފަނޑިޔާރު ލައިދެއްވި ގާނޫނީ ހުވާކުރައްވައިގެންނެވެ. އެ ހުވާގެ މުއްދަތު ހަމަވާނީ  2023 ގެ ނޮވެންބަރ މަހުގެ 11 އަށެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ ދައުރުގެ ތެރޭގައި ރައީސް ކަމުގެ މަގާމު ގެއްލޭނެ ގޮތްތައް ގާނޫނު އަސާސީގައި ބުނެފައި އެބައޮތެވެ. މަރުވުމާއި އިސްތިއުފާ ދިނުމާއި އަޒުލް (އިންޕީޗް) ކުރުމެވެ.

ރައީސް ސާލިހު އަދި މަރެއްނުވެއެވެ. މަގާމުން އިސްތިއުފާއެއް ވެސް ނުދެއްވައެވެ. އެއްވެސް ސަބަބަކާހުރެ އަދި އަޒަލެއް ވެސް ނުކުރެއެވެ. އެހެން ކަމުން ރައީސް ސާލިހު 5 އަހަރުގެ ދައުރު ނިމެންދެން  މަގާމުގައި ދެމިހުންނެވުމުގެ ގާނޫނީ ސައްހަ ކަމާމެދު ސުވާލެއް ނުއުފެދެއެވެ. އުފައްދާނެ ޖާގައެއްވެސް ނެތެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމުގެ ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ވަގުތީ ގޮތުން އުޒުރުވާ ހާލަތުގައި ކަންކުރާނެ ގޮތް ގާނޫނު އަސާސީގެ 123 ވަނަ މާއްދާގައި އެއޮތީއެވެ. އެފަދަ ހާލަތެއް 25 ފެބްރުއަރީ 2022ގައި ރައީސް ސާލިހަށް ކުރިމަތިވެ ވަޑައިގަތުމުން ކަންކުރެއްވީ އެ މާއްދާގައި ބުނާ ގޮތަށެވެ. ކުރިމަތިވެ ވަޑައިގެން ހާލަތުން އަރައިގަތުމުން އަނބުރާ މަގާމުގެ ވާޖިބުތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީ ވެސް އެމާއްދާ ބުނާ ގޮތަށެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީގެ 123 ވަނަ މާއްދާގެ (ހ) ބުނަނީ :-

" ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އޭނާގެ މަޤާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ވަގުތީގޮތުން ޢުޛުރުވެރި ވެއްޖެކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވިއްޖެނަމަ، ސަބަބު ބަޔާންކޮށް އެކަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ލިޔުމަކުން އެންގުމަށް ފަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބާ ޙަވާލުކުރާންވާނެއެވެ. އަދި ، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އޭނާގެ މަޤާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމަށް އަލުން ޙަވާލުވާންވާނީ އެކަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ލިޔުމަކުން އެންގުމަށްފަހުގައެވެ."   

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަށް އޭނާގެ މަގާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާކުރުމަށް ވަގުތީ ގޮތުން އުޒުރުވެރި ވެއްޖެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެއްވުނު ހިނދު ސަބަބު ބަޔާން ކުރައްވާ އެކަން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ލިޔުމަކުން އެންގެވުމަށް ފަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ވާޖިބުތައް އަދާ ކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބާ ހަވާލު ކުރެއްވިއެވެ. އެހާލަތުން އަރައިގަނެވުމުން ރައީސް ސާލިހު މަގާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާ ކުރުމަށް އަލުން ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ލިޔުމަކުން އެންގެވުމަށް ފަހުގައެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބު ފައިސަލް ނަސީމް ރައީސްގެ ވާޖިބުތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީވެސް ގާނޫނު އަސާސީގައި ބަޔާންކޮށްފައި އޮތް ގޮތަށެވެ. ވަގުތީގޮތުން ރައީސްގެ ޒިންމަތަކާއި ވާޖިބުތަކާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަމުގެ ހުވާ ކުރެއްވީ ވެސް ގާނޫނު އަސާސީގެ 126 ވަނަ މާއްދާ ބުނާގޮތަށެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ 126 ބުނަނީ "ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަޤާމާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބުގެމަޤާމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ވަގުތީ ގޮތުން އަދާކުރާ ކޮންމެ މީހަކުމެ، މަޤާމާ ޙަވާލުވުމުގެކުރީން އުއްތަމަފަނޑިޔާރުގެ ނުވަތަ އުއްތަމަފަނޑިޔާރު އެކަމަށް ކަނޑައަޅާ ފަނޑިޔާރެއްގެ ކުރި މަތީގައި މި ޤާނޫނުއަސާސީ ގެޖަދުވަލު 1ގައި ވާ އެމީހެއްގެ މަޤާމުގެ ހުވައި ކޮށް އެ ހުވައި ގެ އިޤްރާރުގައި ސޮއި ކުރާންވާނެއެވެ."

ރައީސް ސާލިހަށް ކުރިމަތިވެ ވަޑައިގެން ވަގުތީ ހާލަތާއި ގުޅިގެން ނައިބު ފައިސަލް ނަސީމް، ރައީސް ކަމުގެ މަގާމާ ވަގުތީގޮތުން ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީވެސް ގާނޫނާއި އެއްގޮތަށެވެ. ވަގުތީ ގޮތުން ރައީސް ކަމުގެ ގާނޫނީ ހުވާ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކުރިފުޅުމަތީގައި ކުރައްވައިގެނެވެ. ވަގުތީގޮތުން ހަވާލުވެ ވަޑައިގެން މަގާމްގެ ހުވާ ކުރެއްވީ ވެސް ގާނޫނާއި އެއްގޮތަށެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމު ހުސްވެގެން ނައިބު ރައީސް، ރައީސްކަމާ ހަވާލުވުމާ ވަގުތީ ގޮތުން ރައީސްގެ ވާޖިބުތަކާ ޒިންމާތަކާ ނައިބު ހަވާލުވުމަކީ މުޅިން ތަފާތު ދެކަމެވެ. ރައީސްކަމުގައި ހުރި މީހެއްގެ މަގާމުގެ ގާނޫނީ ސައްހަކަމާ މެދު ކުޑަވެސް ޝައްކުކަމެއް އޮތްނަމަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި ސްޕްރީމްކޯޓު ހިމޭނަކުން ނުއޮންނާނެއެވެ. ސްމޯޓޯކޮށް ވިޔަސް އެ މަގާމުގެ ސައްހަކަމާމެދު ސްޕްރީމް ކޯޓުން ގޮތް ނިންމާނެތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ.

ބަޅުރުކު ކުދިންނަށް ޔާމީނު ނޫނީ ލެޖިޓިމޭޓް ރައީސަކު ނުހުންނާނެއެވެ. ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ކޯޓަކުން ކުރާ ހުކުން ވެސް ހަރާންވާނެއެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. ބަޅުރުއް ބަޅީ ބަޅުވީމައެވެ.

ސްޓެލްކޯގައި މި ވަގުތު ކޮލިފިކޭޝަނެއް ނެތި ފަންނީ ވަޒީފާތަކުގައި ތިބ މީހުންނަށް އިލެކްޓްރިކަލް އިންސްޓޮލޭޝަން ދާއިރާއިންނާއި އަދިވެސް ތަމްރީނަށް ބޭނުންވާ ކޮންމެ ދާއިރާއަކުން ޕޮލިޓެކްނިކުން ފުރުސަތު ދޭނެކަމަށް ހާޝިމް ވިދާޅުވި އެވެ.

ޕޮލިޓެކްނިކްގެ ސީއީއޯ މުހައްމަދު ހާޝިމް މި މޭރުމުން ވާހަކަ ދެއްކެވީ ސްޓެލްކޯ އާއި މޯލްޑިވްސް ޕޮލިޓެކްނިކްއާ ގުޅިގެން މަސައްކަތުގެ ދާއިރާއަށް މީހުން ތަމްރީންކުރަން ނިންމައި އެކަމަށް އެއްބަސްވި އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއި ކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައެވެ. 

އެއްބަސްވުމުގައި ސްޓެލްކޯގެ ފަރާތުން ސޮއި ކުރެއްވީ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރު އަހުމަދު ޝަރީފެވެ. ޕޮލިޓެކްނިކްގެ ފަރާތުން ސޮއި ކުރެއްވީ ސީއީއޯ މުހައްމަދު ހާޝިމެވެ. އެކަމަށް ބޭއްވި ހާއްސަ ރަސްމިއްޔާތު އޮތީ މިއަދު ހެދުނު ސްޓެލްކޯގައެވެ. 

ވެވުނު އެއްބަސްވުމަކީ ސްޓެލްކޯގައި ހިންގާ އެކި އެކި ފަންނީ ދާއިރާތަކާއި މަސައްކަތްތެރިކަމުގެ ދާއިރާތަކަަށް މީހުން ތަމްރީން ކުރުމަށާއި ޕޮލިޓެކްނިކްގެ އެކި އެކި ކޯސްތަކުގެ އަމަލީ ތަޖުރިބާ ސްޓެލްކޯގެ މުއައްޒަފުންނަށް ހޯދައިދިނުމުގެ މަގްސަދުގައި އެއްބަސްވި އެއްބަސްވުމެކެވެ.

ސިއީއޯ ހާޝިމް ވިދާޅުވާ ގޮތުން ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދު ތަކުން އެންމެ ގިނައިން ރިކުއެސްޓްތައް ލިބެނީ އިލެކްޓްރިކަލް އިންސްޓޮލޭޝަންގެ ދާއިރާއިންނެވެ.  އެހެންކަމުން ވަސީލަތްތައް ހުރި މިންވަރަކުން އެފަދަ ރިކުއެސްޓްތަކަށް އިސްކަން ދެމުންދާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ޕޮލިޓެކްނިކުން ސްޓެލްކޯ އާއި މަޝްވަރާކޮށްގެން ތަމްރީނު ބޭނުންވަނީ ކޮންކޮން ދާއިރާ ތަކަކުންކަން ދެނެގަންނާނެއެވެ. ސްޓެލްކޯއިން ބޭނުންވާ ރޮގުތަކުން ދާއިރާތަކުން ތަމްރީނުތައް ކުރިއަރުވާ ހިންގާދޭން ޕޮލިޓެކްނިކް ތައްޔާރެވެ. މޯލްޑިވްސް ޕޮލިޓެކްނިކަަށް ބޭނުންވަނީ ފުރިހަމަ ސަޕޯޓެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ސްޓެލްކޯއިން ހިދުމަތްދޭ ރަށްރަށުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ހުރިހާ ސްޓޭޝަން މެނޭޖަރުންނަކީ ވެސް ސެޓިފައިޑް ސްޓޭޝަން މެނޭޖަރުންނަށް މި އަހަރުތެރޭގައި ހެދުމަށް ސްޓެލްކޯއިން ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ. 

ސްޓެލްކޯއާއި ޕޮލިޓެކްނިކް ގުޅިގެން މީހުން ތަމްރީން ކުރުމަށް އެއްބަސްވެ ސޮއިކުރުމަށް ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައި އެމްޑީ ޝަރީފް އިތުރަށް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މިވެވުނު އެއްބަސް ވުމުގެ ދަށުން ސްޓެލްކޯގައި މަސައްކަތްކުރާ ހުރިހާ ޓެކްނީޝަނުންނަކީ ސެޓިފައިޑް ބަޔަކަށް ވެގެން ދާނެއެވެ. ސްޓެލްކޯގައި 729 އެއްހާ ޓެކްނީޝަނުން މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދެއެވެ.

މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފްގެ ޓާގެޓަކީ ބޭސިކް ސެޓްފިކެޓެއް ލިބިފައިނުވާ ހުރިހާ ޓެކްނީޝަނުން މިއަހަރު ނިމުމުގެ ކުރީން ފުރިހަމަ ސެޓިފައިޑް ޓެކްނީޝަނުންނަށް ހެދުމެވެ. ޓާގެޓަށް ވާސިލު ވެވޭނެ ކަމަށާއި މިއަދު ސޮއި ކުރި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ހިންގާ ތަމްރީން ކޯސްތަކުން މުވައްޒަފުންނަކީ އިލެކްޓްރިކަލީ ސެޓިފައިޑް ބަޔަކަށް ވެގެންދާނެ ކަމަށް ޝަރީފް ވިދާޅުވެއެވެ.

ސްޓެލްކޯއާއި ޕޮލިޓެކްނިކް ގުޅިގެން މީހުން ތަމްރީން ކުރުމަށް ވީ އެއްބަސްމުގެ ދަށުން ތަމްރީނު ކުރާ މުއައްޒަފުންނަށް ރާއްޖޭގެ އެމްކިއުއޭ ގަބޫލުކުރާ ސެޓްފިކެޓެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ. އެއީ ސެޓްފިކެޓް ލެވަލް ތިނެއްގެ ސެޓްފިކެޓެކެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ހަމަހަމަ ސިޔާސަތުގެ ތެރޭގައި ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް އެ ރަށަކަށް ބޭނުންވާ ވަރަކަށް އެ ރަށަކުން ލިބޭނޭ ގޮތް ހަމަޖެހިފައި އޮތުން ހިމެނެއެވެ. އިތުބާރު ހުރި ދެމެހެއްޓެނިވި ލުއި ހިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެ ސިޔާސަތު މާލެސިޓީއާއި މާލެއަތޮޅާއި ފެލިދެއަތޮޅާއި އަރިއަތޮޅުގައި ތަންފީޒުކޮށް ދެނީ ސްޓެލްކޯއިންނެވެ. މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފް އާދަމްގެ ސީދާ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުންނެވެ.

އެގޮތުން އއ. މާޅޮހުގެ ކަރަންޓުގެ ކެޕޭސިޓީ އިތުރުކޮށް، އެ ރަށުގައި ދެމުންގެންދާ ހިދުމަތް އިތުރަށް ފުރިހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ދަނި ކުރެވެމުންނެވެ. މިހާރު 300kW ގެ އައު ޖަނަރޭޓަރ ސެޓެއް އެރަށަށް ވަނީ ފޮނުވާފައެވެ. ފޮނުވި ޖަނަރޭޓަރސެޓް ކޮމިޝަންކޮށް ބޭނުން ކުރަން ވެސް ފަށަފިއިެވެ. މި ބަދަލާއެކު، އއ. މާޅޮހުގެ ކަރަންޓް ކެޕޭސިޓީ 679kW އިން 816kW އަށް އިތުރު ކުރެވިގެން ދިޔައީއެވެ. 

މިވަގުތު އެ ސަރަހައްދުގައި ހުރި މެކޭނިކަލް ޕާކިން ސިސްޓަމް ނެގުމަށް ވަގުތީ ގޮތުން މެކޭނިކަލް ޕާކިން ސިސްޓަމް ހުރި ޕާކިން އޭރިއާ ފެންސު ޖަހައި ބަންދު ކުރުމަކީ ޕާކިންގއަށް ޖާގަ ކުޑަވެގެން ދާނެކަމެއް ކަން ކުޑަ ކުއްޖާ ވެސް ގަބޫލު ކުރާނެއެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާފާ ވެލާނާގޭގައި ވަޒީފާ އަދަކުރާ މަދު މުއައްޒަފުން ކޮޅެއްގެ ފަޔަށް ހިނި އަރައިގެން އުޅެން ޖެހޭ ހެއްޔެވެ. އެވަރުގެ ހޭބުއްދި ނުވާ ބަޔަކަށް އެމީހުން ވަނީ ހެއްޔެވެ. އޮފީސްތަކުގައި ރައްޔިތުންނަށް އެމީހުން ހިދުމަތްތދެނީ އެންމެ ރަނގަޅަށް ހެއްޔެވެ. އެމިހުންގެ ފަރަތުން ދޭ ހިދުމަތުގައި ކޫރުމެއް ބޫރުމެއްވެސް ނެތީހެއްޔެވެ. ހަމަބުއްދި އިސްނުކުރާ ޒިންމާދަރު ކަމެއް ނެތް ބަޔަކު ނިކުމެ ޕާކް ކުރާނެ ތަނެއް ނެތް ކަމަށް ބުނެ އިހުތިޖާޖު ކުރީތީ އަންނަނީ ހިންޏެވެ.

ޒިންމާދާރު މުއައްޒަފުންނަމަ ވަގުތު އޮއްވާ އޮފިހަށް އައިސް ތަން އޮތްތާ ގޮނޑި އަޅާނެއެވެ. ޖާގަ ލިބޭ ހިސާބެއްގައި ޕާކް ކޮށްލާފައި ހިނގާލާފައި ދިޔުމަކީ ވެސް އެފަދަ މުއައްޒަފުންނަކަށް މައްސަލައަކަށް ނުވާނެއެވެ. ޕާކިން ޖާގަ އިތުރު ކުރުމަށް ވަގުތީ ގޮތުން ދިމާވާ ދަތިތަކަށް ކެތް ނުކުރެވިގެން ކޮށިއަރައިގެން އުޅޭނީ އެހެން މަގުސަދެއް ހާސިލް ކުރުމަށެވެ.

ވެލާނާގޭ ކައިރީގައި އޮތް ޕާކިން ޒޯން ބަންދުކުރީ އެ ސަރަހައްދުގައި ހުރި މެކޭނިކަލް ޕާކިން ސިސްޓަމް ނެގުމަށް ކަން ނޭގޭ މުއައްޒަފަކު ވެލާނާގޭގައި ވަޒީފާ އަދާކޮށެއް ނޫޅޭނެއެވެ. އެ ސަރަހައްދުގައި ހުރި މެކޭނިކަލް ޕާކިން ސިސްޓަމް ނެގޭނީ ކްރެއިން އެ ސަރަހައްދަށް ވައްދައިގެންނެވެ. އެހެންކަމުން އެ ސަރަހައްދު ބަންދުކުރަން ޖެހުނީ ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުން މަޖުބޫރު ވެގެންނެވެ.

ކުރީގެ ސަރުކާރުން ގާއިމް ކުރި އެ މެކޭނިކަލް ޕާކިން ސިސްޓަމަކީ ބޭނުމެއް ކުރެވޭ އެއްޗެއް ނޫންކަމުން އެނަގާ އެތަން ވެސް ޕާކިންގއަށް ބޮޑުކުރުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތް އެނގިތިބެ އެއްބާރުލުން ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި ކުރަން އެނގެނީ އިހުތިޖާޖެވެ. އެ ސިސްޓަމް ނެގުމަށް ފަހު، ވީހާވެސް އަވަހަށް ޕާކިންއަށް އެތަން ހުޅުވާލާނެ ކަންވެސް އިހުތިޖާޖުކުރި މުއައްޒަފުންނަށް ރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ.

ހަމަ އެއާއި އެކު ރޯދަމަހު މުދާ ކްލިއަރ ކުރުމަށް ހާއްސަ ޓާސްކް ފޯސްއެއް އެމްޕީއެލްއިން އެކުލަވާލައފިއެވެ. މުދާ އައުމާއި އެކު މި ޓާސްކް ފޯސް މެދުވެރިކޮށް އެ މުދާ ބާލާ، ކްލިއަރކޮށް، މުދަލުގެ ވެރިފަރާތަށް ރައްދު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން ދާނެއެވެ. މުދާ ކްލިއަރ ކުރުމުގައި އެމްޕީއެލްގެ މުވައްޒަފުން ރޯދަމަހު ގިނަ ވަގުތު ތަކެއް ހޭދަ ކުރާނެއެވެ. 
އަނެއް ކޮޅުން ރޯދަމަހު މަސައްކަތް ކުރާ ގަޑިތަކަށް ބަދަލު ތަކެއް އާދެއެވެ. ރޯދަމަހު މުދާ ކްލިއަރ ކުރުމަށް ގިނަ ވަގުތުތައް އެމްޕިއެލް މުވައްޒަފުން ހޭދަކުރިޔަސް އާންމުކޮށް މަސައްކަތް ނުކުރާ ގަޑިތަކަކެއް ވެސް ހަމަޖެހިފައި އޮވެއެވެ. ރޯދަ ވީއްލާ ގަޑިން ފެށިގެން ތަރާވީސް ގަޑިއަށް އެމްޕީއެލްގައި މުދާ ކުލިއަރ ނުކުރާނެއެވެ. 
ރޯދަމަހު ގެނެވޭ ކާބޯތަކެތި ހިޔާ ސަރަހަދެއްގައި ބެހެއްޓުމަށް ވަގުތީ ޝެޑްތަކެއް މާލޭގެ ވިޔަފާރި ބަނދަރާއި ހުޅުމާލޭގެ ވިޔަފާރި ބަނދަރުގައި ގާއިމްކޮށް  ސަރަހައްދީ އެހެން ވިޔަފާރި ބަނދަރު ތަކުގައި ވެސް މިފަދަ ތައްޔާރީތައް ވެފައި އޮންނާނެއެވެ.

ދައުލަތް ހިންގުމުގައިވެސް އެންމެނަށް ހުރިހާ ކަމެއް އެންގުން ލާޒިމެއް ނޫނެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގައި ކަންކަން ހިއްސާކޮށް ބައިވެރި ކުރަންޖެހޭ ފަރާތް ތައް ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ކަނޑައެޅިފައި އޮވެއެވެ. އެކަންކަމަށް ރައްޔިތުން މަތިކޮށްފައި ތިބޭ ބަޔަކު ތިބެއެވެ. ކަންކަން ކުރާންވީ ގޮތް ކަނޑައަޅައި ގާނޫނުތައް ހެދިފައިވެއެވެ. އެންމެންނަކު އަބަދަކު ހުރިހާ ކަމެއް އެގޭކަށް ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. އިތުބާރުކޮށް ބަޔަކު އިސްކޮށްފައި ތިބެނީ އެހެންވެގެނެވެ.

އަމްދުން ހިނގަ ހިގާ ހުންނަ ތަހުގީގު ތަކުގައި އެހާލަތުގައި ހާމަވާން ނުޖެހޭ ކަންކަން ހާމަވުމުން ހެކި ފޮރުވުމާއި މައުސޫމު އެތައް ބައެއްގެ ޖާނާ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވެފައި އެބަހުއްޓެވެ. ހިނގަ ހިނގާ ހުންނަ މަސައްކަތް ތަކުގައި ވެސް ހާމަވާން ނުޖެހޭ ކަންކަން ހާމަވުމުން ފޫނުބެއްދޭ ވަރުގެ ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ލިބެއެވެ. 

އަނެއް ކޮޅުން ސިޔާސީ ވާދަވެރި ކަމުގެ ތެރެއިން ސަރުކާރަށް ކަމެއް ރަނގަޅަށް ވިޔަނުދޭން މަސައްކަތް ކުރާ މީހުން ލައްކަގިނައެވެ. ކިތަންމެ ރަނގަޅު ކަމެއްވެސް ނުބައިގޮތަކަށް ސިފަކޮށް ދީގެން ކަންކަން ގޯސް ކުރަން އުޅޭ މީހުން މަދެއްނޫނެވެ. އެ މިހުންގެ ބޭނުމަކީ އެ މީހުންނޫން ބަޔަކަށް ކަމެއް ވިޔަ ނުދިނުމެވެ.

ސިޔާސީ ވާދަވެރިންގެ މަސައްކަތަކީ ރައްޔިތުންގެ ކުރިމަތީ ސަރުކާރު ފެއިލް ކޮށްލުމެވެ. އެތެރޭގައި ކަތުރުފަނި އަޅުވައިގެން ނަމަވެސް ފެން ނުހިފޭ ވަރުކޮށްލުމެވެ. މިފާޑުގެ މީހުން ގެންގުޅޭ އެންމެ ތޫނު ހަތިޔާރަކީ މައުލޫމާތު ހޯދުމާއި ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމެވެ. ބަސްހޯދާ ބަހުގައި ހިފާ ދެމުމެވެ. ގައުމާއި ރައްޔިތުންނާއި ދީނީ ބޯޑު އަޅުވައިގެން ލަސްކޮށް ފަސްކުރުވުމަކީ ވާދަވެރިންގެ އަމާޒެވެ. 

ނޫސްތަކުގެ ފަލަ ސުރުހީން ޖާގަ ހޯދައިގެން ފިތުނަ އުފައްދާ ގައުމުގެ ބަދަހި ސަފުތަކުގެ ހީރަސް ނައްޓާލުމަކީ އަބަދުވެސް ކޮންމެވެސް ބަޔަކު ހުއްޓާނުލާ ކުރާކަންކަމެވެ. މައުލޫމާތު ހޯދާ ލިބިގަތުމުގެ ނަމުގައި ކަންކަން ފާލުންނައްޓާލަން ބަޔަކު ޖަހާހާ ސަކަރާތަކަށް ވާގި ދިނުމަކީ ޒިންމާދާރު ވުމެއް ނޫނެވެ.  ދައުލަތުގެ ވެރިންނަކީ ގައިރު ޒިންމަދަރު ނޫސްވެރިންނާއި ވާދަވެރި ސިޔާސީވެރިން އެންޓަޓައިން ކޮށްދޭން ތިބި ބައެއްނޫނެވެ.

އީވާ އެވިދާޅުވަނީ ޑިމޮކްރެޓިކް ރީތި ހަމައިން އިންތިހާބުތަކުގައި ކަންކުރަންވާ ގޮތުގެ ވާހަކައެވެ. ކުރިއްސުރެ ރައީސް ނަޝީދު ވެސް ވަކާލާތު ކުރައްވާ ކުރިއަރުވާ ހެއްދެވީ އެއުސޫލެވެ. ޕްރައިމަރީން ބަލިވާ ކެންޑިޑޭޓުން ކާމިޔާބު ކުރައްވާ ކެންޑިޑޭޓްގެ ފަހަތަށް ވަޑައިގެން އެކެންޑިޑޭޓަކަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބުކޮށް ދިނުމަށް މުޅި ޕާޓީ އެކަތިގަނޑަކަށް ވުމަށް ބާރު އަޅުއްވާ ހެއްދެވީ އެންމެ ބޮޑަށް ރައީސް ނަޝީދެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު މިސާލު ދައްކަވަން ލިބިވަޑައިގެން ފުރުސަތުގައި ރައީސް ނަޝީދުގެ އަމަލު ކުރައްވަނީ ޑިމޮކްރެޓިކް ރީތި ހަމަތަކުގެ ތެރެއިންކަން ނުވަތަ ނޫންކަން އެހާމެ ސާފެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދުގެ ބަސްފުޅުތަކާއި އަމަލުފުޅުތައް ޑިމޮކްރެޓިކް ރިވެތި ހަމަތަކާ ދެކޮޅަށް ފިސާރި ނޭއްގާނި ގޮތެއްގައި ބަހައްޓަވަމުންދާ ދަނޑިވަޅެއްގައި ރައީސް ނަޝީދު މި ދަނޑިވަޅު އެބޭފުޅަކަށް މާ ތައުރީފެއް ކުރައްވާ އެވަރެއް ނެތިގެން އުޅުއްވާ ގާސިމް އިބްރާހީމް ރައީސް ނަޝީދަށް ފިސާރި ވަރުގަދަ މެސެޖެއް ދެއްވައިފިއެވެ. އަމިއްލަފުޅު ޕާޓީގެ މެންބަރުންނާ މުހާތަބު ކުރައްވާ ދެއްވި ނަސޭހަތެއްގެ ގޮތުގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ވަރުހުރި މެސެޖެއް އެ ދެއްވެވީ ސަމާސާއަކަށް ނޫނެވެ. 

މިފަހަކަށް އައިސް އެމްޑީޕީ ހަމަތަކާ އުޞޫލްތަކާ ޚިލާފް ވަރަށް ގިނަ ކަންކަން ރައީސް ނަޝީދު ކުރެއްވީ މަޖިލިސް ރައީސް ކަމާއި ޕާޓީން ވެސް އެ މަނިކުފާނު ވަކިކުރޭތޯ ކަމަށް ލަފާ ކުރި މީހުން ތިއްބެވެ. އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅު ވެގެން ކުރެއްވި ހުރިހާ ކަމަކަށް ވެސް ރައީސް ޞޯލިހް ރިއެކްޓެއް ނުކުރެއްވިއެވެ. ހަމަ ކެތްތެރި ކަމުގައި ހަނު ހުންނެވީއެވެ. މަޖިލިސް ރައީސް ކަމުން ރައީސް ނަޝީދު ވަކި ކުރުމަށް ސޮއި ހަމަކޮށް މެމްބަރުން އެ ކަރުދާސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އެރުވި ދުވަހު އޭތި ބައްލަވާ ވެސް ނުލައްވާ ސައިޑް ޓޭބަލްގައި ބޭއްވެވީ ކަމަށްވެއެވެ. އޭގެ ފަހުން އެތަކެއް މަސް ފާއިތުވީ އިރުވެސް އެޑޮކިއުމެންޓް އަދިވެސް އޮތީ އޮތްތަނުގައި ކަމަށް މުޢުތަބަރު ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ.

އެންމެ ފަހުން ކެތް ނުވެގެން ރައީސް ނަޝީދު ފަޅީގައި ތިއްބެވި މަޖިލިސް މެމްބަރުން ފާޅުގައި އެވާހަކަ ވިދާޅުވެ ބުޅާ ގޯނިން ބޭރުވެސް ކޮށްފިއެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ގޮންޖައްސަވާ ހަށަވާދަ ކިޔަން ވެސް ފަށައިފިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު މަޖިލިސް ރިޔާސަތުން ބާލަން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ކެރިވަޑައިނުގަންނަވާނެ ކަމަށް ދެރަބަސް ބުނަނީއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ހިރުވާތަން ކަހާވެސް ނުލިއެވެ.

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ރަނިންމޭޓު ކަމުގައި ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދަށް ނުކުމެވަޑައިގެންނެވި ދާނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެކަމުގެ އަޚްލާގީ މިންގަނޑަށް ބަލާއިރު އެ ހިސާބުން އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމާއި މަޖިލިސް ރައީސްކަން އެމަނިކުފާނާ ފެޔަށް ޖެހުނީއެވެ.

2013 ގައި ގާސިމްގެ ރަނިންމޭޓް ކަމުގައި ޑރ ހަސަން ސަޢީދު ނުކުންނަވާ ފުރަތަމަ ބުރުން ކާމިޔާބު ނުވި ހިސާބުން 10 އަހަރު ވީ އިރުވެސް ހަސަނުވީ  ތަނެއް އެނގޭ މީހަކު ނެތެވެ.

މިއަހަރު އެއްބުރުން ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަގާމް ގާސިމް އިބްރާހިމަށް ކާމިޔާބުވާނެ ކަމަށް ދެކެނީ ކިތައް މީހުން ކަމެއް ނޭނގެއެވެ. ކާމިޔާބު ނުވެއްޖެ ނަމަވެސް ސޭޓަށް އެއީ އާކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެއީ އަބަދުވެސް ގާސިމަށް ވާގޮތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ފުރަތަމަ ބުރުން ގާސިމް ވެރިކަން ނުހޯދައިފި  ނަމަ ރައީސް ނަޝީދަށް އެވަނީ ފިސާރި އާގޮތެކެވެ. ގާތް ގަނޑަކަށް 2013 ގައި ޑރ ހަސަން ސައީދަށްވީ ގޮތެވެ. 

ކުރީގެ ރައީސަކަށް ނައިބު ރައީސްކަން ވެސް ނުލިބުނީއެވެ. މަޖިލިސް ރައީސްކަމާ އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ރައީސްކަން ވެސް ގެއްލި އެގޮތް މިގޮތްވެ ގެއްލި ހުސްވީއެވެ.

ބައެއް މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި މިކަން ރައީސް ނަޝީދަށް މާބޮޑަށް ސާފު ވާނެއެވެ. ގާސިމްގެ ރަނިންމޭޓް ކަމަށް ދެއްކިގެން މިހާރު ވެސް އެ ކުރައްވާ ކަމަކީ ރައީސް ޞޯލިހަށް "ކޯޑް" އަޅަނީއެވެ. ބަރުލަމާނީއާއި ބޮޑު ވަޒީރު ކަމަށް ރައީސް އިބޫއަށް ފްލަރޓް ކުރަނީއެވެ.

އެމްޑީޕީ ނުކުތީ ރާއްޖޭގައި ކުރިން އޮތް ޒަމާންވީ ވެރިކަމުގެ ވައްޓަފާޅި ބަދަލު ކުރާށެވެ. އެކަން ވިޔަ ނުދޭން ފުރަތަމަ އުފެދުނު ސިޔާސީ ޕާޓީއަކީ ރައީސް މައުމޫން އުފެއްދެވި ޑީއާރުޕީ ކިޔާ ސިޔާސީ ޕާޓީއެވެ. އެޕާރޓީގެ 4 ނައިބު ލީޑަރުން ކުރެ އެކަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމެވެ.

ރާއްޖެ ބޭނުންވި އެ ބަދަލަށްޓަކާ ރައްޔިތުން ގޮވައިގެން އެމްޑީޕީ ނުކުމެ ޖަލުތަކާ މަގުތައް މަތީ ހަނާވެ، ފަނާވެ ދިޔައިރު މައުމޫން އަރިހުގައި ޑީއާރުޕީގެ ނައިބު ކަމާ، މައުމޫންގެ މާލީ ވަޒީރު ކަމުގައި ފިނިކޮޓަރީގައި ހިނިފުޅު ވަޑުވާން އިންނެވި ސޭޓަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމެވެ.

(ފޮޓޯ: އަވަސް)

ފަޅުރަށްރަށުން އެންދެރިމާގެއަށް ފުނިޖެހޭ ތަނުން ކުރޮޅިއާއި ކާށި ވަކިކުރަން ބެހެއްޓި މާމިގިލި ސޮރަކީ ގާސިމެވެ. ތެޔޮ ވިއްކަން ފަށައިގެން އުޅުނު އިރު ބޮއްކުރާގެ ވަތް މަތީގައި ހުރި ފީފާތަކަށް ވުރެ ގިނަ ތެޔޮ އަޅަނީ ވަތުގައި ފަތުރާފައި އޮންނަ ސަތަރި ގޮންޏަށެވެ. ކަމާ ކަންފަށާ ހުކުރު ދުވަހު ތެޔޮ ބޮއްކުރާ ނެރެނީ ބަންދު ދުވަހު ގިނަލޯ ބަންދުވެފައި ހުންނާނެކަން އެނގޭތީއެވެ. ލޯތަކަށް ސިއްރުން ކުރާނީ ވައްކަމެވެ.

ބޮޑެތި ބޯޓް ފަހަރުގައި ތެޔޮ އެތެރެ ކުރި ތާނގީ ތަކުގައި ޑަބަލް ފޫ އަޅާފައި އޮތީ އިމްޕޯރޓް ޑިއުޓީއިން ދައުލަތަށް ލިބޭ މިލިއަން ރުފިޔާ ނުދީ ހައްގު ގޮތުގައި މުއްސަނދި ވުމަށެވެ. މުއްސަނދިވާން ގާސިމް ކަންކުރި ގޮތް އެނގިތިބި މީހުން އަދި ދުނިޔޭގައި އެބަތިއްބެވެ.

މީހުންނަކީ އެމީހާ ދައްކާ ކުލައެއްގައި ދެމިތިބޭ މީހުންނެވެ. ހެނދުނު ހުދުކުލައިގައި ހުރެފައި މެންދުރު ފަހު ދިހުން ގަދަ ކަޅުކުލަ ނުދެއްކިޔަަސް ހިނގިކަންކަމާއި އެކަންކަން ހިނގި ގޮތް ދަންނަ އެންމެން އަދި މަރެއް ނުވެއެވެ.

ހަރުފަ ދުލި ބަދަލު ކުރާ ގޮތަށް ނުކުމެ ކުއްލިއަކަށް މާ އިސްލާޙީ މީހަކަށް ވެގެން މައުމޫނަށް ވެސް ދޯކާ ދީފާ ގާސިމް ނުކުތީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ނަމުގައި ސިޔާސީ ގޮތުން ކަނޑުފޭރޭ އުޅަނދެއް ބަނދެގެންނެވެ. ބޭނުމަކީ ސިޔާސީ ގޮތުން ހަށިވިއްކައިގެން އޭނާގެ ވިޔަފާރި ފުޅާ ކުރުމަށްޓަކާ އަންނަ ކޮންމެ ސަރުކާރަކުން ބައިހޯދުމެވެ.

ގަޔަށް ކަޅު ޖެކެޓް މަހާ، އަތަށް އަންގި ލައްވާ މޫނު ނިވާކޮށްގެން، ހެޔޮވަރުގެ ދަތްދަގަނޑެއް ހިފައިގެން ގޮސް އެމްއެމްއޭގެ ތިޖޫރީ ފެޅުމަކީ މިޒަމާނުގައި ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ދައުލަތުގެ ތިޖޫރީ ފަޅާލަން އެންމެ ފަސޭހަ ގޮތަކީ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ނަމުގައި އުޅަނދެއް ބަނުމެވެ. ދެން ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ނުކުމެ އަރިހުރަހަށް ގައުމުގައި ތެޅިބޭލީމާ ލިބޭ ވޯޓް ކޮޅެއް ހިފައިގެން ކޯލިޝަންގެ ތެރެއަށް އެރިގަންނާނީއެވެ.

ސަރުކާރުން ލިބުނު ބައި މަދުވެގެން ގާސިމް ކުސަ ނުދަމާ ފަހަރެއް ދުއް ލޮލެއް މިގަައުމަކު ނެތެވެ. އަޖައިބެކެވެ. ގައުމުން ބައި އަޅަންޖެހޭ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް މި ގައުމުގައި އޮންނަން ޖެހޭ ހެއްޔެވެ. ވަނީ އެހެންނެއް ނޫނެވެ. ކޯލިޝަން ހަދާއިރު ކައްވާލަނީ ބޮޑެތި މަގާމު ތަކެވެ.

އެއްބަސްވުން ތަކުގައި ސޮއިކުރަން ދެފަރާތުގައި ތިބެނީ ވެސް ޖުމްހޫރީ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑްގެ ވަޒީރާ، ވިލާ ޝިޕިންގ އެންޑް ޓްރޭޑިންގެ އޭޖެންޓުންނެވެ. އެއްބަސްވުން ލިޔެފައި އޮންނަނީ ކޮންމެ ގޮތަކަށް ދިޔަޔަސް ދައުލަތުން ވިލާއަށް ބަދަލު ދޭންޖެހޭ ގޮތަށެވެ.

ވާވެއްދި ފަޅާއި، ފެންބޯހުރާއާއި ބަރެސްދޫއާއި ތ. އެލާގެ ކޮންސެޝަން އެގްރީމެންޓްގެ ދަށުން ވިލާ ޝިޕިންގއަށް ލިބުނު ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގައި ދައުލަތުން ވިލާއަށް 30 ނޫނީ 40 މިލިއަން ޑޮލަރު ދައްކަން ހުކުމް ކުރާ އަޑު އަހަމު ނޫން ހެއްޔެވެ؟ މިބުނާ ޒާތުގެ ހުކުމް އަންނަ ވަގުތަކީ ކުރިން ބުނި ގޮތަށް ދަތްދަގަނޑާ މާސްކު ބޭނުން ނުކޮށް ދައުލަތުގެ ޚަޒާނާ ފަޅާލާ ފަހުގެ މޮޅުގޮތެވެ. ގާސިމް އިބްރާހިމް ބޭނުންކުރާ އުކުޅެވެ. އެކަމަށް ބޭނުންކުރާ ޕައިރެޓް ބޯޓަކީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއެވެ. އޭގެ ފަޅުވެރިންނަކީ އެޕާޓީގެ ސްލޮޓް ތަކުން މަގާމު ތަކަށް ސަވާރުކޮށް އެގްރީމެންޓް ތަކުގައި ސޮއިކުރަން އިސްވެ ތިބޭ މީހުންނެވެ. އެއްލޮލުގައި ކަޅުފޮތިގަނޑެއް ބަނދެގެން ހުންނަ ކައްޕިއަކީ ކަނޑުފޭރޭ ޕައިރެޓުންގެ ބޮހެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިޚާބްގައި ވާދަކޮށް ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމަށް އެއްކަލަ މީހާ އިސްވީމާ މުޅިރާއްޖެ ވާނީ ރިޕްބްލިކް އޮފް މޯލްޑިވްސް ވިލާ ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑަށެވެ. މި ގަނޑެއް ގަނެ މި ސަކަރާތެއް ޖަހާތާ މީހެއްގެ މުޅި ހަޔާތް ހޭދަވީމާ އެ މީހާގެ ހަގީގަތް އެންމެންނަށް އެނގުމަކީ ޒަމާން އިންސާނާއަށް ކެހިދޭ ގޮތެވެ. އެ ކެހި ގާސިމަށް ލިބިފައި އޮތްތަން ދެކެން ތިބޭށެވެ. 

ދައުލަތުގެ ވަތްގަނޑާ ސޭޓްގެ ވަތްގަނޑު އެއްވީމާ ވާގޮތް ދިވެހިންނަށް ކިޔައިދިނީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމަށް ބުނާ ނަޝީދެވެ. އެކަމަކު ތިމާއަށް ނުލިބި ހިންނަވަރު ކުއްޖަކަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ލިބުނީމާ ދައުލަތުގެ ވަތްގަނޑާ ސޭޓްގެ ވަތްގަނޑު އެއްކުރަން ވެސް ނަޝީދަށް އޯކޭ ވެއްޖެއެވެ. މިބާވަތުގެ ކަންކަމާ، ބަސްބަހާ ނަޝީދުގެ ޢަމަލު ލޯތަކަށް ދައްކައިދިނީ ވެސް ހަމަ ޒަމާނެވެ. ޒަމާން ދިން ކެހީގައި ނަޝީދު ހުލިވެ ހިމަވެ ދާގޮތް އޮތީ ފެންނާށެވެ. ރަނގަޅަސް ނުބަޔަސް މީހާގެ އަމަލުތައް އޭނާގެ ފަހަތުގައި ދާދި ގާތުގައި ހުރެއެވެ. ކޮންމެ ވެސް ހިސާބަކުން އެ އަމަލުތަށް އޭނާގެ ކޮނޑުގައި ކޮއްޓާލުމުން ޖެހެނީ އެނބުރި ގަންނާށެވެ. އެ ހިސާބުން އެ އޮތީ އޭގެ ނަތީޖާ މި ދުނިޔޭގައި ވެސް ފެންނާށެވެ. ރަނގަޅިއްޔާ ރަނގަޅަށެވެ. އެހެން ނޫނީ އޭގެ އަނެއް ކޮޅެވެ.

ތާއީދާ ލޯތްބާ ސަޕޯރޓްގައި ގާސިމަކީ ނަޝީދާ ގާތް ކުރެވުނު މީހެއްވެސް ނޫނެވެ. ވީއިރު ނަޝީދަށް ޒަމާން ދީފައިވާ ކެހި ނުލިބި ގާސިމް ސަލާމަތްވެފައި ހުރިކަމަށް ދުށުމަކީ ވަރަށް މޮޔަ ކަމެކެވެ.

ވެރިކަމޭ ބުނާ އިރަށް ބައި ލިބެންޏާ އަރާކަށް ވަކިކޮޅެއް ނެތް މީހަކީ ގާސިމްކަން ޒަމާން ދައްކައި ދީފިއެވެ. ކޮންމެ ވެރިކަމެއްގައި ލިބޭބައި މަދުވެގެން ޝަކުވާ ބަނދެ ބޮޑާ ހާކާ ރޮއެހޭރޭ މީހަކީ ގާސިމް ކަން ވެސް ޒަމާން ދައްކައި ދީފިއެވެ. ކޮވިޑް އައުމާ އެކު ގައުމަކާ ގައުމެއް ދޫކޮށް މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަ 1000 ރުފިޔާއަށް ހަދާ ގައުމަށް ފިލި ލީޑަރޝިޕް ނެތް ޑީލަރަކީ ގާސިމް ކަންވެސް ޒަމާން ދައްކައި ދީފިއެވެ. ކޮވިޑަށް މިލާ މޯޅިވި ބުރުމާ ވެރިކަމަށްޓަކާ ފަރިވެ ފޮޅެން ފެށިގޮތް އަނެއްކާ ވެސް ޒަމާން މިއޮތީ ދިވެހިންނަށް ދައްކައި ދީފައެވެ. ވެރިކަން ނުކިޔަމާ ބަހީއެވެ. ގާސިމަކީ ކޯލިޝަން ހަދަންވެސް ހެޔޮނުވާވަރު މީހެއްކަން ހަމަ މިދަންނަވާ ޒަމާން މިވަނީ ތަކުރާރުކޮށް ދިވެހިންނަށް ދައްކައި ދީފައެވެ.

ޒަމާން މިިކިޔަނީ ފާއިތުވެދާ އެތައް އަހަރަކަށެވެ. ދެން އޮތީ އޭނާގެ ހަޔާތުގައި ފަސްފަހަތުން އައިސް އައިސް އެހުރި އޭނާގެ ޢަމަލު އޭނާގެ ކޮނޑުގައި ކޮއްޓާލުމެވެ.

މިއަދު އެގްރިސެންޓަރގައި އެހުރީ ހދ. ވައިކަރަދޫން ލިބިފައިހުރި ކަޅުކަރަލެވެ. ފިސާރި އަގު ހެޔޮކޮށެވެ. ފަސްކިލޯއަށް ވުރެ ގިނައިން ކަރާ ގަންނަ ފަރާތްތަކަށް ހޯލުސޭލްކޮށް ވައިކަރަދޫ ކަޅުކަރާ އެގްރިސެންޓަރުން މިއަދު އެބަހުއްޓެވެ. 

އަނެއް ކޮޅުން ވައިކަރަދޫގެ ތާޒާ ލެޓިއުސް ފަތް ހޯލްސޭލްކޮށް މިއަދު އެގްރިސެންޓަރުން ލިބެން އެބަހުއްޓެވެ. ފަސްކިލޯއަށް ވުރެ ގިނައިން ނަގާ ފަރާތް ތަކަށް -/42 އަށް ވައިކަރަދޫ ލެޓިއުސް ކިލޯއެއް ލިބެއެވެ. 

ބޭނުންފުޅު ނަމަ 3012640 އަށް ގުޅުއްވާލައްވައި ގެންނާއި 7291130 ވައިބާރ ކޮށްލައްވައިގެން އޯޑަރކޮށް ލެއްވޭނެއެވެ.

ގަލްފް ފުޑް އެކްސްޕޯގައި ގާއިމްކުރި އެސްޓީއޯގެ ސްޓޯލްއަކީ ދިވެހި ބައެއް އުފެއްދުންތައް ދައްކާލާ ދިވެހިން އުފައްދާ ތަކެތި ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ވިއްކޭނެ މަގު ފަހިވެގެން ދިޔަކަމެކެވެ. އެސްޓީއޯ ދުނިޔޭގެ ބާޒާރަށް ނިކުތުމުގައި އެންމެ ބޮޑު އިސްކަމެއް ދެނީ ދިވެހި އުފެއްދުން ތަކަށް ބޭރު ދުނިޔޭގައި ބާޒާރު ހޯދުމެވެ.

އެސްޓީއޯއިން ގަލްފް ފުޑް އެކްސްޕޯގައި ބައިވެރިވެ  ޗޮއިސް ބްރޭންޑްގެ ކޮންޑެންސް މިލްކް އާއި ޗޮއިސް ކަޕްނޫޑްލް އާއި ޗޮއިސް ބާސްމަތީ ހަނޑުލާއި ޗޮއިސް ސަންފްލާވަރ އާއި ޗޮއިސް ވެޖިޓަބްލް އޮއިލްގެ އިތުރުން މިފްކޯގެ މަހުގެ އެކި އުފެއްދުންތައް ދުނިޔޭގެ ބާޒާރަށް ވަނީ ތައާރަފްކޮށްފައެވެ.

ފެބްރުއަރީ މަހުގެ 20 އިން 24 އަށް ދުބާއީގެ ވޯލްޑް ޓްރޭޑް ސެންޓަރުގައި ކުރިއަށްދިޔަ ގަލްފް ފުޑް އެކްސްޕޯގައި އެސްޓީއޯ ބައިވެރިވުމުގެ މަގުސަދަކީ އެސްޓީއޯއާއި މިފްކޯއިން ވިއްކާ ބްރޭންޑް ތަކަށް ބައިނަލްއަގްވާމީ ބާޒާރުގައި ފުރުސަތުތައް އިތުރުކުރުމެވެ. މިފެއަރގައި 125 ގައުމަކުން 5000 އަށްވުރެ ގިނަ ކުންފުނި ބައިވެރިވިއެވެ.

ރައީސް ސާލިހާ ޖޭޕީ ކޯލިޝަން ނުހެދުމުން އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަން ނުލިބުމަށްވުރެ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ނުވުން މާކައިރިއެވެ. ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ތިލަފަތުގެ ކޮޅު ބަރުކުރަން ކޮންމެ ފަހަރަކު ގަދަވާ ބައިގިނަ ކޮޅަށް ޖެހެލައިގެން ކިންގމޭކަރ ހެދި ހެދުން ހުއްޓާލާ މިފަހަރު އަމާޒު ހިފާފައި ހުރީ އަމިއްލަ ބާރުވެރިކަން އޮތް ވެރިކަމެއް އުފެއްދުމަށެވެ. އެވަރުގެ އިސްކޮޅެއް ޖުމްހޫރީގައި ހުރިކަމަށް ހީވެގެން އުޅޭ އުޅުމާ މެދު ވިސްނާލުން ރަނގަޅެވެ.

ޖުމްހޫރީގެ އެވްރެޖް ސައިޒަކީ ވިއްސަކަށް ހާސް ވޯޓެވެ. ޖުމްހޫރީ ލީޑަރުގެ އަމިއްލަ ނަންފުޅަށް ފަނަރަ ވަރަކަށް ހާސް ވޯޓު ރާއްޖޭން އާއްމުކޮށް ލިބެއެވެ. އެނިސްބަތް ވެސް ކޮންމެ ފަސް އަހަރަކުން އަންނަނީ ދަށްވަމުންނެވެ. އެކަން އެނގޭ މިންގަނޑަކީ މާމިގިލީ ދާއިރާގެ މެންބަރުކަމުގެ ޕޮޕިއުލަރިޓީ ފަހަރަކަށް ވުރެ ފަހަރެއް ދަށް ވަމުން އައި އައުމެވެ. އަނެއް ކަމަކީ ބޭސްފަރުވާއާއި މަތީ ތައުލީމަށް ވިލާގެ އެހީތެރިކަން ހޯދަން ޖެހޭލެއް ކުޑަވެގެން ދިޔަ ދިޔުމެވެ.

އެހެނެއް ކަމަކު 2023 އަކީ ގާސިމް އިބްރާހީމަށް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމަށް އެންމެ ފަހި އަހަރުކަމަށް ދެކޭ ބަޔަކު އުޅެއެވެ. އެއްޔަކީ އެއްގޮތަކުން ބަލާއިރު މުޅިއަކުން ދޮގެއްވެސް ނޫނެވެ. ޖުމްހޫރީގެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ވެދާނެ ސަބަބުތަކެއް ވެސް އަދި އެބަ ހުއްޓެވެ. އެސަބަބުތައް އެގޮތަށް ދެމިއޮންނާނީ ކިހާ ދުވަހަކަށް ކަން ޔަގީނެއް ނުވެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ޕާޓީ އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި އުފެދިފައިވާ ފިތުނައިގެ އެންމެ ބޮޑު ފައިދާއެއް ކުރާނީ ޖުމްހުރީއަށް ކަމަށް ހިސާބުޖަހާ މީހުން އުޅެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދުގެ ބަސްމަގާއި އަމަލުފުޅު ހުރިގޮތުން ފިކުރެއްގެ ދިރުމުން ޖުމްހޫރީއަށް ބާރުދޭ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ޕީޕީއެމްގެ ރައީސް ޔާމީނު ޖަލުގައި އޮންނެވުމުން އޭގެ ފައިދާ ނެގުމުގެ ފުރުސަތު އެންމެ ބޮޑީ ޖޭޕީއަށް ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. މި ފަހަރަކީ ޖޭޕީގެ ފަހަރު ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ މައިގަޑު ސަބަބު ތަކަކީ މިއެވެ. 

ޖޭޕީގެ އެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ކިރިޔާ ވެސް ވާނީ ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންވެ ވަޑައިނުގެން ފިއްޔާއެވެ. މަތީ ކޯޓު މަރުހަލާއިން ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންވެ ވަޑައިގަތުމަކީ ވެސް ނެތްކަމެއް ނޫންތާއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު މިނިވަންވެ ވަޑައިގެންފި ނަމަ މުޅި ޕީޕީއެމް ގަނޑުކޮށް އެ މަނިކުފާނު ފަހަތްޕުޅުގައި އޮންނާނެއެވެ. އެ ހިސާބުން ގާސިމުގެ ވެރިކަމުގެ ހުވަފެން ބިލާހަކަށްވެ އަނެއްކާ ވެސް ކޮޅު ބަރުކޮށްލަން ތިލަފަތު ކޮޅަށް ވައްޓާލާ މަދޮއްޓަކަށް ޖޭޕީ ބަދަލުވާނެއެވެ.   

2018 ގެ އިންތިޚާބު ބޯމަތިވިއިރު އެންމެން ތިބީ ހަދާނެ ގޮތާ ހެދޭނެ ގޮތް ހުސްވެފައެވެ. ހުރިހާ އިދިކޮޅު ޕާޓީ ހުރަގޭގައެވެ. ވަރުގަދަ ޖަލުހުކުމް ތަކުން އަވަދިވެފައެވެ.

ސިޔާސީ ކުރިމަގު އޮތްތަނުގައި ބާއްވާފައި ކޯލިޝަން ހެދީ ޖާނު ސަލާމަތް ކުރުމަށެވެ. ފަހު ވަގުތާ ޖެހެންދެން ރައީސް ނަޝީދު ބޭރުގައި ހުރެގެން ވިދާޅުވީ އީޔޫ އާއި ޔޫއެން އާއި  ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމައުން ފަހު ވަގުތު ޔާމީން ފިއްތާލާނެ ކަމަށެވެ. ކުއްލި އަކަށް މަތިން ފައިބާ ދަނގަޑު އަތަކުން އެ މަނިކުފާނަށް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދީފާ އިންތިޚާބަށް ނެރޭނެ ކަމަށެވެ. 

ސަލާމަތުން ތިބި މީހުން އެރިސްކް ނަގާކަށް ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ. ޔާމީންގެ ގޮތް އޮތީ އެނގިފައެވެ. ކޮމަންވެލްތުން ޔާމީނަށް ފިޔަވަޅު އަަޅަން ނިންމުމާއެކު ކޮމަންވެލްތުން ރާއްޖެ ވަކިވެ އެ މަޅިން ބޯދަމައިގަތް ގޮތް ރައީސް ނަޝީދަށް ފެނިވަޑައިނުގަތަސް ދެންތިބި މީހުންގެ ހަމަހޭ ހުއްޓެވެ. 

ކޮށްފައިހުރި ކަންކަމާ، އެކައުންޓަށް ވެއްދިހާ ފައިސާ އޭރުވެސް ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. ވެރިކަން ނުލިބިއްޖެ ނަމަ މިއަދު ވަދެ އޮންނަން ޖެހޭނެ ގޮޅި އޭރުވެސް ޔާމީނަށް ފެނެއެވެ. ވީއިރު ޔާމީނަށް ކޮން އިޔޫއެއް ހެއްޔެވެ؟! 

ތަފާތު ގޮތްގޮތުން ބަނދެ ހަފުސްކޮށް ހުކުމް ތަކުން ތާށިކޮށް ޖަލަށްލައި ނޫނީ ރާއްޖޭން ބޭރަށް އަރުވާލެވިގެން ނޫން ގޮތެއްގައި ހުރި ސިޔާސީ ލީޑަރެއް ނެތެވެ.

އައިސީޔޫ އިން އީޔޫއަށް އަދަބު ލުއިވެ، ޖަރުމަނު ފަސްގަނޑުގައި ބޭސްފަރުވާގެ ބަހަނާގައި ފައިޖެހުމާ އެކު ގާސިމްގެ ޞިއްޙަތު ޅަދުވަހަށް ބަދަލުވީއެވެ. ރައީސް  ނަޝީދަށް  އޮތީ  އިނގިރޭސި  ވިލާތުގެ  ރޯޔަލް  ހިމާޔަތެވެ. ދެން ތިބި މީހުން މަގުތައް މަތީ ގަނަތެޅި ހަފުސްވެ ކަރަންޓް މުގުރާލާ އަވަދިވެ، ކަރުނަގޭހުން ފޯވަނީއެވެ. 

ކުރިމަތީގައި އޮތީ ބޮޑު ސުވާލެކެވެ. އެއީ،  ރައީސް ނަޝީދުގެ ހުވަފެނީ ކެންޑިޑެސީގެ އަވާގައި ޖެހިގޮސް ފަހު ވަގުތު އެކަންނުވެ އިތުރު 5 ފަސް އަހަރު އެހާލުގައި ޔާމީންގެ އަތްދަށުވާން ރާއްޖެ ދޫކޮށްލާނީތޯ ނުވަތަ އެއްބަސް ވެވޭ ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރެ އޭރުގެ އަނިޔާވެރި ކަމުން ނެއްޓިގަންނާނީތޯ އޮތް ސުވާލެވެ. 

ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙަށް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް އެރުވީ 2018 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އެމްޑީޕީގެ އާދަޔާ ޚިލާފު ކޮންގްރެހުންނެވެ. އެ ކޮންގްރެހަކީ އުކުޅަހު ބަޣާވާތޭ ކިޔާ ނަންދިން ބަޔަކީ ކޮބައިކަން މިހާރު އެމްޑީޕީ ތެރޭން އެފެންނަނީއެވެ.

މިއުޅެނީ އިތުރު އެއްވެސް ގޮތެއް ވެގެންނެއް ނޫނެވެ. ހުރިހާ އަދާވާތްތެރިކަމާ ހަސަދަ އަދި ފިތުނަވެރި ކަމެއްގެ ފެށުމަކީ ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމް މަށަށް ނުލިބުނު ތަނުގައި އަމުދުން ހިންނަވަރު ކުއްޖަކަށް ލިބުނީއެވެ. އަދި މިހާރު ދެންވާން މިދަނީ މާގޯސް ގޮތެކެވެ. 

ކުޑަރަށެއް ބޮޑުރަށެއް ފަޅު ރަށެއް ނުބަލާ ކުރި ކަންކަމުން އަނެއްކާ އިތުރު ދައުރަކަށް އެހެރަގެން ދޮންވެ ފައްކާވަނީއެވެ. ހިންވަރާ ތަކަން މާރަންދޫ އަދި ފޯއްމުލައް ނޫނީ އައްޑޫ މީހަކު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ކުރަން ބޭނުން ނުވާ ބޭފުޅުން ރާއްޖޭގައި ތިބިކަން ދިވެހިން ދަނެއެވެ. 

އުކުޅަހުން ފެށި ދައުރު ނިމި މި ދަނީ އެމްޑީޕީ ތެރޭން ނުކުތް ބަޔަކު އިދިކޮޅު ޕާޓީއަށް ވުރެ ސަރުކާރަށް ކުރާ ދުއްތުރާ ބޮޑުކޮށްގެން ތިބެއެވެ. ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިބެ ސަރުކާރަށް ގުއިފުރާ ޖެއްސުންކޮށް ވަޒީފާގެ ބިރުދައްކަނީއޭ ގޮވަމުން ބޮޑު މުސާރަ ނަގަނީއެވެ. 

ކުރި ކޮންމެ ވާދައަކުން ބަލިވެ ގޮތްހުސްވެ ނާޗާރުވެ ބޭގަރާރު ވީމާ ތިބެގެން ކުރާ ކަމަކީ މަޖިލިހަށް ޒާތްޒާތުގެ ގަރާރު ހުށައަޅައިގެން ސަރުކާރާ ދިމާ ކުރުމެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ބޮޑު އަޣުލަބިއްޔަތަކުން ކާމިޔާބު ކުރައްވައިގެން ހުންނެވީ ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުޙަންމަދު ޞޯލިޙެވެ. އެމަނިކުފާނާ ކުރައްވާނޭ  މަޝްވަރާއެއް ނެތް ކަމަށް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހަންމަދު ނަޝީދު ވިދާޅުވީމާ ދެގޮތުން ކުރެ އެއްގޮތެއް ވެއްޖެއެވެ. އެހެންޏާ އެމްޑީޕީ އެއް މިހާރު ނެތެވެ. އެމްޑީޕީ އޮތިއްޔާ އެޕާޓީގެ ރައީސެއް މިހާރަކު ނެތެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަކީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސެވެ. ޕާޓީގެ ސިޔާސީ ނިންމުންތައް ތަންފީޒުކޮށް ޕާޓީގެ ސިޔާސީ ކުރިމަގު މެންބަރުންގެ ވިންދާ އެއްގޮތަށް ބައްޓަން ކުރައްވަން ޖެހޭ އެންމެ އިސް ފަރާތަކީ ޕާޓީގެ ރައީސެވެ. ޕާޓީގެ އާއްމު މެންބަރު ނިންމާފައި އެއޮތީ އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރައްވާނީ މިހާރުގެ ވެސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހު ކަމަށެވެ. މުޅި ޕާޓީ އެއްވާނަކަށް ނިކުމެ މިހާރު އޮތީ ރައީސް ސާލިހު ދެވަނަ ދައުރަށް އިންތިހާބު ކުރުމެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވައިގެން ޕާޓީގެ އެންމެ ބޮޑު ނިންމުން ފުޑާ ލެއްވުމަކީ ރައީސް ނަޝީދާ ވައްތަރު ކަމެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ނަޝީދަކީ ފަހަތަށް ޖެހިވަޑައިގަންނަވަންވީ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ފަހަތަށް ޖެހިވަޑައިގަތް ބޭފުޅެކެވެ. ތަފާތު ހިޔާލު ހަޖަމް ކުރެއްވުނު ބޭފުޅެކެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަށް ސިޔާސީ މަސައްކަތްޕުޅު ރައީސް ސާލިހާއެކު ނުކުރެއްވެންޏާ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ރައީސް ނަޝީދު ހުންނެވުމުގެ ލެޖިޓެމަސީއެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ޕާޓީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށް ހޮވަން މަސައްކަތް ނުކުރައްވާ ޕާޓީގެ ރައީސަކީ ރައީސެއް ނޫނެވެ. ޕާޓީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުންތައް ގަބޫލު ނުކުރާ ރައީސަކީ ރައީސެއް ނޫނެވެ. އާއްމު މެންބަރުންގެ ވޯޓުން ހޮވާ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް ގަބޫލު ނުކުރާ ރައީސަކީ ރައީސެއް ނޫނެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ޗެއާޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއިލަށް ރައްދު ދެއްވުމުގެ ގޮތުން "މުހައްމަދު ނަޝީދު އަންއޮފިޝަލް" އެކައުންޓުން ކުރި ޓްވީޓެއްގައި އަންނަ ސެޕްޓެމްބަރު މަހު ބާއްވާ އިންތިހާބާ ގުޅޭގޮތުން އެ މަނިކުފާނު އެމްޑީޕީއާ ކުރާނެ މަޝްވަރާއެއް ނެތް ކަމަށް ވިދާޅުވުމުން ވިސްނުންފުޅު ސާފެވެ. އެމްޑީޕީއާއި އެކު ކުރާނެ މަޝްވަރާއެއް ނެތް ކަމަށް ވިދާޅުވެވުނީ ގޯހަކުން ކަމަށް ފަހުން ވިދާޅުވިޔަސް ބުޅާ އޮތީ ގޯނިން ބޭރުވެފައެވެ.

އެހެން ވިދާޅުވުމުން ގާސިމަކީ ވެސް ހަނދުމަފުޅު ބަލި އަމިއްލަ ހައިބަތު ބޮޑު ކުރައްވަން އުޅުއްވާ ބޭފުޅެއް ކަމަށް ބުނެވިދާނެއެވެ. ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް ނުލިބުނު މޮޅެއް އެމްޑީޕީއަށް ވެސް ލިބިފައެއް ނެތެވެ. ނައިބު ރައީސް ކަމުން ފެށިގެން ކެބިނެޓްގެ ބާރުގަދަ ވުޒާރާ ތަކުން ފެށިގެން ބޮޑެތި ކުންފުނި ތަކުގެ އެމްޑީކަމާއި ސިޔާސީ އެތައް މަގާމެއް ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް އެބަ އޮތެވެ. އެމްޑީޕީގެ މައިގަނޑު ޝަކުވާއަކަށް ވީވެސް ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ ހައްދެއް ނެތް މިންވަރަށް ސަރުކާރުގައި ބައިވެރިކުރުމެވެ. ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުގެ އެންމެ ހިންގުންތެރި މިނިސްޓަރުންނާއި އެމްޑީންނާއި އެ ނޫން ސިޔާސީ މީހުންނަކީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ މެންބަރުންނޭ ގާސިމް ވިދާޅުވީ ސަރުކާރުގައި ޖުމްހޫރީ ބައިވެރި ނުކުރާތީ ހެއްޔެވެ. 

ގަބޫލުކުރައްވާށެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް އެންމެ ގިނަ ފާޑުކިޔުމާ ބަދުނާމުތައް އަމާޒުވީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ސަބަބުންނޭ ބުނުން ކުށަކަށް ނުވާނެއެވެ. ހައްގުގޮތުގައި ލިބުނު ނަމަވެސް އަދަލުވެރި ބަދަލު އެންމެ ބޮޑަށް ލިބި ވަޑައިގަތީ ވެސް ޖުމްހޫރީ ލީޑަރަށެވެ. އެކަން ކަމުގައި ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބައެއްގެ ކަންބޮޑުވުންތައް ހުއްޓެވެ. 

ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރަށް އެންމެ ބޮޑު ބަދުނާމެއް ލިބުނު ވެންޓީލޭޓަރ މައްސަލައާއި ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއި ގުޅުން ބޮޑެވެ. ގިނަ ބައެއްގެ ކަންބޮޑުވުން އޮތް ވެންޓިލޭޓަރ މައްސަލަ ގުޅިފައި އޮތީ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއަށް ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގެން ހެލްތު މިނިސްޓަރާއެވެ. ވެންޓިލޭޓަރ ގަތުމަށް ނިންމި ނިންމުން ވަޒަންކުރި ކޮމެޓީގެ މެޖޯރިޓީއަކީ ޖޭޕީގެ ސްލޮޓްގައި ތިއްބެވި އެކިފެން ވަރުގެ ސިޔާސީ ވެރިންނެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ފުރަތަމަ ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރ ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަ ވަނީ ވެސް ޖޭޕީއަށެވެ. އެ ބޭފުޅާގެ އަމަލުފުޅުތައް ހުރި ގޮތުން ސަރުކާރުގައި ހުތުރު ލައްގަޑެއް ޖެހި ސަރުކާރު ހޫނު ފެނަށް ވެއްޓުނެވެ. ސަރުކާރަކުން ކުރިމަތި ލާން ނުޖެހޭ އެތައް މައްސަލަ ތަކަކާ ޖޭޕީގެ ސަބަބުން ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހުނެވެ. އެކަމަކު ގާސިމް އެވިދާޅުވަނީ ސަރުކަރު ހިންގުމުގައި ޖޭޕީ ބައިވެރި ނުކުރާ ވާހަކައެވެ.

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ސީދާ ވެރިކަމަށް ނާދެވި، ތަސައްވަރުތައް އޮޅާލަން ޖެހެނީ އެއްބުރުން ވެރިކަމަށް ނާދެވޭތާ ދެވަނަ ބުރަށްދާ ވަރަށް ވެސް ރައްޔިތުންގެ ރުހުން ނެތީމައެވެ. އެއްޔަކީ ޕީޕީއެމާއި އެމްޑީޕީގެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ ފަހަރު ޖުމްހޫރީ ޕާޓީން ގަދަވާ ކޮޅަށް އަރަނީ ކިންގ މޭކަރ ހެދޭށެވެ. ބޯކިބަލުން ބޮޑުފޮތިކާށެވެ. 

މަޖިލިސް އިންތިހާބާއި ކައުންސިލް އިންތިހާބުގައި ވެސް ޖޭޕީ ބައިވެރި ކުރުމަށް ރައީސް ސޯލިހު ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅު ގާސިމް ހަނދުމަފުޅެއް މިހާރަކު ނެތެވެ. ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުންނަށް ސަރުކާރުގައި ހިއްސާވާ މިންވަރަށް އިންތިހާބުތަކުން ޖާގަ ނުދެއްވީ ރައީސް ސާލިހެއް ނޫނެވެ. އެކަން އެގޮތަށް ވިޔަނުދިން މީހަކީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ހައްދެއް ނެތް މިންވަރަށް ރައީސް ނަޝީދަށް މިއަދު ގާސިމް ތައުރީފް ކުރެއްވިޔަސް ތާރީހު ބަދަލެއް ނުވާނެއެވެ. ކާކުކުރީ ކީއްކަން ވަރަށް ސާފެވެ. ގާސިމް މޮޔަފުޅުވެ ވަޑައިގަތަސް އެންމެނަކު މޮޔައެއް ނުވެއެވެ.

އެހެނެއް ކަމަކު އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މި ފަހަރަކު މި އުޅުއްވަނީ ދިމާ އިދިކޮޅަށެވެ. މައުމޫނަށްވުރެ މައުމޫނެވެ. ބޮޑު ތިން ބަލިން ބަލިވީމާ ވެސް މަވެތިކަމުގައި ހޭކެނޑިފައެވެ. ސޮހޭސޮރުގެ ހާލު އަމިއްލަ ޕާޓިން ޖެހުނީމާވެސް ހެޔެއް ނޭރިއެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރައީސް އެމްޑީޕީ ނޫން ޕާޓީއަކުން އުންމީދުވާރަކު ނެރުވައިގެން އެމީހަކަށް ވެރިކަން ހޯދަދޭން އެހުރީ އެއްރޮއްޖަށް ފޫގަޅައިގެނެވެ. ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ވީމޮޅައިގެން ނިކުމެ ޖުމްހޫރީގެ ނިވާ ފަތްގަނޑު ދަށަށް ވަދެ ތިބި ކުދިންކޮޅު ހިސޯރުކުޅަ ކައުންސިލަކުން ލީޑަރަށް ދައްކާ ހުވަފެނުގައި އެމްޑީޕީ ރައީސް ކުލަޖައްސާ ދޭން އުޅެގަތީމާ ދުރުތިބީން ކުރަނީ މަލާމާތެވެ.   

މާމިގިލީ ގޮނޑުދޮށުގައި މުންޑުބުރި އަނދެގެން ކަކުނިކޮނަން އޮއްވާ ދޮންމަނިކުގޯތި ބަދިގެއަށް ގެނައި ބޯނެއް ބުރުމަލަކަށް މިއަދަކު ނުވެއެވެ. ބޮޑު ސޭޓުގެ ވަތްގަނޑާ ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާ ގުޅާލެވޭ ކަމަކަށް އަމްދަކުން މިއަދަކު ނުވެއެވެ. އެރަށާ މިރަށާ އެއޮތް ރަށް ހޯދައިގެން ސޭޓުގެ އަންބޮޑި ބޮޑުކުރަން އުޅޭކަމަކަށް ވެސް މިހާރަކު ނުވެއެވެ. ވިލާ މޯލްޑިވްސްއަށް ރާއްޖެ ބަދަލުވާ ކަމަކަށް ވެސް ނުވެއެވެ. ފަސްޓް ލޭޑީއަކީ ކާކުކަން ވަކިކުރަން ނޭނގިގެން އުޅެން ޖެހޭނެ ކަމަކަށްވެސް މިހާރަކު ނުވެއެވެ. ދައުލަތުން ހައްގު ނޫން ބަދަލުތަކެއް ހޯދައިގެން ކޯލިޝަން މެދުވެރިކޮށް ދައުލަތް ލޫޓުވާ ކަމަށް ބުނާ މީހާ ވެރިކަމަށް ގެންނަން މިހާރު ނަޝީދަށް ނިކަން ރަނގަޅެވެ. ކުރިންވެސް އެތައް ފަހަރަކު އެކިބުރުމަތިން ގާސިމާ ދިމާލަށް ނުގޮވާ ކުނިފުޅައެއް ނަޝީދު ނެތެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ގާސިމް އިބްރާހީމްމެން ބައިވެރިކޮށްގެން އެންމެ އިރިއިރިލެވީ ވެސް ނަޝީދެވެ. އެކަމަކު ޖުމްހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރަކީ މިއަދު އެމްޑީޕީގެ ރައީސަށް ރަނެއް މަލަކަށް ވެއްޖެއެވެ. 

ޕާޓީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ނުލިބުމުން ޕާޓީއަށް ވެރިކަން އޮންނަން ވެސް ނަޝީދު ބޭނުމެއް ނޫނެވެ. ގާސިމް އިބްރާހީމް ނެރުވައިގެން ގާސިމަށް ވެރިކަން ލިބި ނަޝީދު ނޭދޭ ކުޑަވެސް ކަމެއް ވެއްޖެނަމަ އެފަކީރަށް ނަޝީދު ފަހުން ކޮށްލާނެ ވަރު ހިތަށް އަރައެވެ. ކޭކަލަޔާ ބުއިކަލަ ގޮވާ ވެރިކަމަކީ އޭނާ ދިން އެއްޗަކަށް ހަދާނެއެވެ. އިރާދަ ކުރެއްވި އަލަކަށް އިރާދަ ކުރެއްވުމުން މިންވަރު ކުރެއްވި ކަމަކަށްވެސް ނުވަނެއެވެ. ވެރިކަމުގައި އަމިއްލަ ހިޔަންޏަކަށް ނުވާނޭ ބުނި ޒަމާންވީ މިތުރަށް ދޫދިނުމެއް ކުލުނެއް ނެތްއިރު ގާސިމަށް ޖައްސާނީ ކޮންހާލެއް ހެއްޔެވެ.

ބާރަށް ގާސިމާ ބަގުޑި ބައްދަން ޖަހާ ހިސާބު އަދި ފެންނަނީ އަތަށް ގޮވާތަނެވެ. ހުކުމުގެ މަންނަ އޮތީ އިބޫ އަތުގައެވެ. ތިޔަ ކުޅޭކުޅީގައި ހުކުން ބުނި ފަންސަވީހެއް ނުލިބެނީސް ސަލާމަތް ވާނެއެކޭ ހަމަ ހިޔެއް ނުވެއެވެ. މަނާ މަންތިރިވެ ބޮނދު ބުޑަށް ސައި ކީއިރު ވެސް ނޭނގުނު ނޫންހެއްޔެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ނާގާބިލުކަން ދެއްކެވުމަށް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދު އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ ވާހަކަ ދައްކަވާލެއް ފުކެއްވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. އަބްދުﷲ ގާޒީ ރަހީނުކުރި މައްސަލާގައި އިއްވާފައި ހުކުމުން ބޯދަންމަވައި ގަތުމަށް ރައީސް ޔާމީނާ އެކު ޑީލް ހައްދަވައިގެން ރިޝްވަތު ހޯއްދަވާ ދެއްވައިގެން އެމްޑީޕީގެ ނަން ހަރާބު ކުރުމުގައި އިސްވެ ހުންނެވީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދެވެ.

ބައެއް މީހުންގެ ނަޒަރުގައި ރައީސް ސާލިހަށް ވެރިކަމުގައި އޮތްހާވެސް ކަމަކީ އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތް ބެލުމެވެ. ހެކި ނައްތާލުމާ ހެކިފޮރުވުމާ މައުލޫމާތު ނުދިނުމާ ދެނަހުރި ކަމަށް ނުހެދުމުގައި ވަކި މީހެއްނެތެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީ މައްސަލައަކީ ކޮޅެއް މެދެއް ނެތް އޮޅުބޮޅުން ބޮޑު ކަމެކެވެ. އެމެރިކާގެ ވޯޓަރގޭޓް މައްސަލައަށް ވުރެން ވަކީން ސަހަލު ކަމެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ ދުވަހު ރިކަވަރީ ކަމިޝަން ހައްދަވާ އެ ހޯދުންތައް ހޯއްދަވަން ފެއްޓެވިއެވެ. ކަމުގެ ބޮޑުކަމާއި ބައިވެރިންގެ ގިނަކަމާއި ރޭވުންތަކުގެ ވަގުކަމަށް ބަލާއިރު ނަތީޖާ ހާސިލުކުރެވިފައިވާ މިންވަރެއް ވަކި ކުޑައެއް ނޫނެވެ. ދުނިޔެ އޮތްހާ ދުވަހު ބެއްޔަސް ބަލާ ވަރަށް އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތް ބޮޑުވެފައި ފުނެވެ.  

އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތާއި ގުޅިގެން ބަލަނީ ޔާމީނުގެ މައްސަލަތައް އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ގަބޫލު ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް އެމްއެމްޕީއާރްސީ ހިޔާނާތާ ގުޅޭ 14 މައްސަލައެއް ކޯޓަށް ހުށަހަޅާފައިވާއިރު އޭގެތެރެއިން 5 ފަރާތަކަށް ޖުމްލަ 43 ދައުވާއެއް ކޯޓުގައި ސާބިތުވެފައިވެއެވެ. 7 ފަރާތަކާއި 2 ކުންފުންޏެއްގެ މައްސަލަ ކޯޓުގައި ކުރިއަށް އެބަ ދެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެމްއެމްޕީއާރްސީ ހިޔާނާތާ ގުޅޭ 53 މައްސަލަ އޭސީސީ އިން މިހާރުވެސް ތަހުގީގު ކުރަމުން އެބަގެންދެއެވެ. ދައުލަތަށް ގެއްލިގެން ދިޔަ ފައިސާ ހޯދުމުގައި 11 ފަރާތަކަށް މަދަނީ ދައުވާ ކުރުމާ ގުޅޭ ކަންކަން ކުރިއަށް ދެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ތަހުގީގަށް ސާބިތުވެ ޝަރީއަތަށް ސާބިތުވިޔަސް ކުރާ ހުކުން ވަނީ ހަރާމެވެ.  

މައްސަލައިގެ ހައްސާސްކަން އެގެނީ އިއްޔެ ހަރުއަޑުން ވަގަށް ގޮވަން ނިކުމެ ރޭނިދި ނުނިދިގެން އުޅުނު ޖަމީލުމެން ނިކުމެ އެ ތިބީ ބޮޑުވަގުގެ ދިފާއުގައެވެ. އެއޮތް ތަނުން ފަޅަކާ މިއޮތް ތަނުން ގިރިއެއް ނަހަމަ ގޮތުގައި ވިއްކައިގެން މާތްކަލާކޯއޭ ވިދާޅުވެ އިންސާފާ ކުރިމަތިލާން ޔާމީނަށް ގޮވާލައްވަމުން ގެންދެވި ރައީސް ނަޝީދު ވެސް ޔާމީނުގެ ޝަރީއަތް ހިންގާތީ އެ ހުންނަވަނީ މޭނުބައިކޮށްފައެވެ.

އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ ބައިވެރިން އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގި ވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅަކީ ރައީސް ނަޝީދު ކަމަށް ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ވެސް މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ. އަދީބުގެ ލެޕްޓޮޕާއި ފޯނުކޯލް ރެކޯޑިންތަކާއި ބަދަލުކުރެވިފައިވާ މެސެޖްތައްވެސް އޮންނަނީ ރައީސް ނަޝީދު އަތްޕުޅުގައެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވަގެކޭ ވިދާޅުވާ ކޮންމެ މީހަކީ ވަގެކެވެ.

ހުރިހާ މައުލޫމާތެއް ހުރެމެވެ ލިބި ހުންނެވި ހުރިހާ މައުލޫމާތެއް ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅު ކުރައްވަނީ ސިޔާސީ ހަތިޔާރެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެވަގުތަކު އަބުރު ކަތިލައްވާ ލައްވަން ބޭނުންފުޅުވާ މީހުންގެ އަބުރު ކަތިލާ ލެއްވުމަށެވެ. ބައެއްގެ ތެރޭގައި މިހާވަރަށް ފަސާދަ އުފެދި އެންމެން އެންމެނަށް ވަގަށް ގޮވާތަނެއްގައި އިންސާފު ނުލިބިގެން އެންމެ ބާރަށް ވާހަކަ ދައްކަނީ ވެސް އެހާމެ ބޮޑެތި ވަގުންނެވެ.

މާލީ ފުދުންތެރިކަމަކީ މިހާރު އަދި ކުރިއަށް އޮތްތަނަށް ވެސް ލިބޭ އާމުދަނީއިން ދިރިއުޅުމުގެ މައިގަޑު ކަންކަން ފުދައިގެން ދިރިއުޅެވޭނެ ހާލަތުގައި ހުރުމެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ފުރިހަމަ ހިތް ހަމަޖެހުމާއި އުފާތައް ހާސިލް ކުރުމުގައި ފައިސާގެ ދަތިކަމުގެ ނުތަނަވަސްކަން ނެތުމެވެ.

ތިމާ އަދި ކިތަންމެ މާލީ ޕްލޭނެއް ކޮއްފައި އޮތަސް އަދި އެ ޕްލޭނުގައި މަސައްކަތް ކުރިއަސް ހަގީގަތަކީ ދިރިއުޅުމުގެ ހާލަތު މެދުވެރިކުރާ ގޮތަކުން މާލީ ދަތިތަކާ ދިމާވެދާނެ އެތައް ސަބަބުތަކެއް ހުރެދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ސިއްހީ ކުއްލި ހަރަދުތަކާއި ދަރިން ނުވަތަ ތިމާގެ ކިޔެވުމާ ގުޅުންހުރި ހަރަދުތަކާއި ލޯނު ދެކުން ފަދަ ކަންކަން ހިމެނެއެވެ.

މާލީ ދުޅަހެޔޮކަމުގެ ސަބަބުން ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް އަސަރު ކުރަނީ ކިހިނެއް؟

ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާއި މާލީ ދުޅަހެޔޮކަމާ އޮންނަނީ ގުޅިލާމެހިފައެވެ. ފަހުގެ ހޯދުންތަކުން ދައްކާގޮތުގައި މާލީ މައްސަލަތަކުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ސްޓްރެސް އަކީ ދާއިމީ ނުވަތަ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމިގެންދާ ކަމެކެވެ. ގިނަ ބަޔަކަށް އެންމެ ބޮޑަށް ސްޓްރެސް  ކުރިމަތި ވަނީ މާލީ ދަތިތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. އާއިލީ، ސިޔާސީ އަދި މަސައްކަތުގެ ސްޓްރެސް އަށް ވުރެވެސް މާލީ ސްޓްރެސް މާބޮޑެވެ. މާލީ ނުތަނަވަސް ކަމުގެ ސަބަބުން ކަންބޮޑުވެ، މާޔޫސްވެ، ހާސްކަން އުފެދެއެވެ.

ޒަރޫރީ ބޭނުންތައް ނުފުދޭނަމަ މި ކަމުގެ ސަބަބުން ނަފްސާނީ ބަލިތަކުން އަރައިގަންނަން އިތުރަށް އުނދަގޫވެއެވެ. ނަފްސާނީ ބަލިތަކަށް އެކަށީގެންވާ ފަރުވާ ނުލިބި، އެހީތެރިކަން ހޯދުމަކީ އުނދަގޫ ކަމެކެވެ.

މާލީ ދުޅަހެޔޮކަމުގެ ސަބަބުން ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް އަސަރު ކުރަނީ ކިހިނެއް؟

މާލީ ގޮތުން ނުތަނަވަސްކަން ބޮޑުނަމަ އެކަމުގެ އަސަރު ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮ ކަމަށް ކުރެއެވެެ. މި ގޮތުން ކުރިމަތި ވެދާނެ ބައެއް މައްސަލަ ތަކުގެ ތެރޭގައި:

·       ބޮލުގައި ރިއްސުން ނުވަތަ މައިގްރެއިން

·       ދިފާއީ ނިޒާމު ބަލިކަށިވުން

·       ލޭގެ ޕްރެޝަރު މައްޗަށް ދިއުން

·       ހަޖަމު ކުރުމުގެ ނިޒާމަށް ދިމާވާ މައްސަލަތައް

·       ހިތުގެ މައްސަލަތައް

·       ނިދުމުގެ މައްސަލަ

އަދި މީގެ އިތުރުން ތަޖުރިބާކާރުން ފާހަގަ ކުރާގޮތުގައި ސިއްހީ މައްސަލަތައް ޖެހުމުގެ ފުރުސަތު ދެގުނައަށް ބޮޑުވެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ މި ކަމުން ދުރުވުމުގެ ނިޔަތުގައި ބައެއް މީހުން މާގިނައިން ކެއުމާއި މަސްތުވާ ތަކެތި ބޭނުންކުރުމާއި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލުކުރުން ފަދަ ނޭދެވޭ އާދަ ތަކަށް އަހުލުވެރިވެއެވެ. މީގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އަތުން ދާ ފައިސާ އިތުރުވެ މާލީހާލަތު ދަށަށް ދެއެވެ. އަދި ސިއްހަތަށް މީގެ ނޭދެވޭ އަސަރުކުރެއެވެ. 

މާލީ ދުޅަހެޔޮކަން ރަނގަޅު ކުރާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟

ނަފްސާނީ އަދި ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަން ރަނގަޅުވާނީ މާލީ ދުޅަހެޔޮކަން ވަރުގަދަ ވުމުންނެވެ. މާލީ ޙާލަތު ރަނގަޅު ކުރުމަށް ޓަކައި އަޅަން ޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުން މުހިންމެވެ.

މާލީ ގޮތުން ފުދުންތެރި ދިރިއުޅުމަކަށް އެންމެ ބޭނުންތެރި އެއް ކަމަކީ ފައިސާގެންގުޅެން އިގުމެވެ. މީގެ މާނައަކީ ލިބޭ އާމުދަނީއިން ހަރަދު ބަރަދު ދެކޮޅުޖައްސަން ދަސްކުރުމެވެ. މިގޮތުން ބަޖެޓެއް ހަދާށެވެ. މި ބަޖެޓުގައި ހަގީގަތުގައި ކުރަންޖެހޭ ހަރަދުތައް ކަނޑަ އަޅާށެވެ. އަދި ހަރަދު ވާވަރު ބަލައި ރަނގަޅަށް ބަޖެޓް ޓްރެކް ކުރަން ވާނެއެވެ. ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހެނީ ކޮން ހަރަދު ތަކެއްތޯއާއި ނުކޮށް ދޫކޮއްލެވެން ހުރީ ކޮން ހަރަދު ތަކެއްކަން ނިންމަން ވާނެއެވެ. އަދި ލިބޭ އާމުދަނީ ހަމައެކަނި ހަރަދު ކުރާ އިއްޗަކަށް ނަހަދާ އެއިން އިންވެސްޓްކޮށް ފަހަށް ރައްކާ ކުރާށެވެ.

އެހީ ހޯދަންޖެހޭ ހާލަތުގައި އެހީއަށް އެދެންޖެހޭ ފަރާތް ތަކުން އެހީއަށް އެދޭށެވެ. މަލީ ދަތިތަކުން އަރައިގަތުމައްޓަކައި ހޯދަން ޖެހޭ އިތުރު ތަމްރީނާ ކުލާސް ތަކުގައި ބައިވެރިވާށެވެ.

ޖެނުއަރީ 25 ގައި ރިލީޒްކުރި ޝާހްގެ ޕަތާން ފިލުމް ބޮކްސް އޮފީހުގެ ދެވަނައަށް އަރާފައިވާއިރު، މިފިލް އަދިވެސް ދަނީ ދުނިޔޭގެ އެކިކަން ކޮޅުތަކުގައި ގިނަ ސްކުރީނު ތަކެއްގައި ހައުސްފުލްކޮށް އަޅުވަމުންނެވެ.

ޔާޝްރާޖް ފިލްމްސްއިން އުފައްދާފައިވާ އެކްޝަން ތްރިލާ ފިލްމު ޕަތާންގެ އެކްޓަރުންގެ ތެރޭގައި ޝާހުގެ އިތުރުން، އާޝިތޯޝް ރާނާ އާއިއެކު ޑިޕިކާ ޕާޑޫކޯން އަދި ޖޯންއަބްރަހަމް ފެނިގެން ދާނެއެވެ. މިފިލްމް ޑައިރެކްޓް ކޮއްފައިވަނީ 2019 ވަނަ އަހަރުގެ ބުލޮކްބަސްޓަރ ފިލްމު "ވަރ" ގެ ޑަައިރެކްޓަރ ސިދާތް އާނަންދެވެ.

ފިލްމު ޕަތާންގެ ވާހަކަ ބިނާވެފަ ވަނީ ޕާކިސްތާނުގެ ޖާސޫސް އިދާރާ އައި.އެސް.އައި ގެ އެޖެންޓް ރުބީނާ އާއި އިންޑިޔާގެ ޖާސޫސް އިދާރާ ރޯ ގެ ޕަތާން އާއި ގުޅިގެން ޖިމް ނަމަކަށް ކިޔާ އޭޖެންޓެއްގެ ބަޔޯ ޓެރަރިޒަމްގެ ހަމަލާއެއް ހުއްޓުވުމުގެ މައްޗަައްށެވެ. މިފިލުމުގެ ވާހަކަ ލިޔެފައިވަނީ ޝްރީ ދަރުރާގަވަން އާއި އައްބާސް ޓައިރެވާލާއެވެ.

ގިނަ ބަޔަކު ދެކޭގޮތުގައި 2018 ވަނަ އަހަރު ނުކުތް "ޒީރޯ" އަށް ފަހު ޝާހުގެ ޕަތާން އަކީ 4 އަހަރަށް ފަހު އޭނާ އަނބުރާ އައުން ކަމުގައިއެވެ. ޕަތާން ރިލީޒް ކޮއްފައިވަނީ އިންޑިއާގެ ރިޕަބްލިކްޑޭ ހަފްތާ ބަންދާ ދިމާކޮއްށެވެ. މި ފިލްމު ރިލީޒްކޮށްފައި ވަނީ  ތަމަޅަ އަދި ޓެލަނގޫ ބަހުން ޑަބް ވާޝަން ތަކާއެކުއެވެ.                 

ފިލްމަށް އާމުންގެ މިހާބޮޑު ތަރުހީބެއް ލިބުނު އެއްސަބަބަކީ ފިލްމު ޝޫޓިން ނަގާފައިވާ ތަފާތު ތަންނަނޭ ބުނުމަކީ ގޯހަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެ ގޮތުން އަފްގާނިސްތާން، ސްޕެއިން، ޔޫއޭއީ، ތުރުކީ، ރަޝިޔާ، އީޓަލީ އަދި ފްރާންސްގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ޝޫޓްކޮށްފައެވެ.

ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި ވެސް ބޮޑު މަގުބޫލު ކަމެއް ހޯދަމުންދާ މި ފިލުމުވަނީ ދިވެހި ތިއޭޓަރު ތަކުގައިވެސް މިމަހުގެ ތެރޭގައި އަޅުވަން ފަށާފައެވެ. އެގޮތުން މާލެ އަދި ހުޅުމާލޭގެ ޝުވެކް ސިނަމާގައި ވެސް މިފިލްމު ދަނީ އަޅުވަމުންނެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމެވެ. އޭރުވެސް ސްޕްރީމްކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ގޮތުގައި ތިއްބެވި ބައެއް ފަނޑިޔާރުންނާ ރައީސް ނަޝީދު ވަރަށް ހިއްޕުޅާ ނުވެއެވެ. ފަނޑިޔާރުންގެ ބެންޗުން ބޭރުކުރުމަށް ރައީސް ނަޝީދު އެންމެ ބޮޑަށް އޭރު ބޭނުންވެފައި ހުންނެވީ ފަނޑިޔާރު އަބްދުﷲ ސައީދާއި ފަނޑިޔާރު އަލީ ހަމީދެވެ. އެދޭބެފުޅުން ވަކިކުރެވޭނެ އެއްވެސް ގޮތެއް ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަކޮށްގެން ނޫނީ ރައީސް ނަޝީދަށް ފެނިވަޑައެއް ނުގަތެވެ. އެހެން ކަމުން ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ހަތަކުން ފަހަކަށް ތިރިކުރަން މަސައްކަތްޕުޅު ފެއްޓެވުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ނިންމެވިއެވެ.

އިދިކޮޅު މައިޕާޓީގެ ގޮތުގައި އެމްޑީޕީ އޮވެގެން އެކަން ކުރެއްވުމަކީ އެހާ ފަސޭހަފުޅު ކަމަކަށް ނުވިއަސް އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ގްރޫޕް މެދުވެރިކޮށް އެކަން ކުރެއްވޭތޯ މަސައްކަތްޕުޅު ފެއްޓެވިއެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަކުރާ އިސްލާހު އެމްޑިޕީގެ ޕީޖީ ގްރޫޕް މެންބަރ މަރަދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު އިބްރާހިމް ޝަރީފް (މަވޯޓާ ޝަރީފް ) ލައްވާ މަޖިލީހަށް ހުށަހެޅުވިއެވެ.

އޭރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން ކަމެއް ބަދަލުކޮށްވޭވަރުގެ މެޖޯރިޓީއެއް އެމްޑީޕީއަކު ނެތެވެ. އެހެންކަމުން އެ އިސްލާހު ގެންނަން ކުރި މަސައްކަތް ވައިގާ ހިފާ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. އެންމެ ފަހުން އެ އިސްލާހު އަނބުރާ ނެގުމަށް މަވޯޓާ ޝަރީފް ނިންމެވިއެވެ. އެ ވަގުތަކީ ގާނޫނު އަސާސީއަށް ބޮޑެތި ބަދަލު ތަކެއް ގެނައުމަށް ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ބޭނުންފުޅުވެފައި ހުންނެވި ދަނޑިވަޅެކެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ގާނޫނު އަސާސީއަށް ގެންނަން ބޭނުންވެ ވަޑައިގެން ބަދަލުތައް ގެނެވޭ ވަރުގެ އަގުލަބިއްޔަތެއް ރައީސް ޔާމީނަކަށް ވެސް މަޖިލީހުގައި ނެތެވެ. ދަނޑިވަޅު ބައްލަވާ ރައީސް ޔާމީނު ހިޔާރު ކުރެއްވީ ރައިސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ކަންކަން ކޮއްދެއްވައިގެން ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވި ބަދަލުތައް ގާނޫނުއަސާސީއަށް ގެނައުމަށެވެ.

ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންގެ ތެރޭގައި ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ބޭނުންފުޅު ނުވާ ބައެއް ފަނޑިޔާރުން ތިއްބެވުމުން ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމަކީ ދެ ރައީސުންނަށް ވެސް އެއްބަސްވެ ވަޑައިގެންނެވޭ ކަމަކަށްވިއެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމަށް އެމްޑީޕީން މަޖިލިހަށް ހުށަހަޅާފައިވާ އިސްލާހު އަނބުރާ ނެގުން ރައީސް ޔާމީނުގެ އެދިވަޑައިގަތުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ހުއްޓުވިއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ހުންނެވީ އެ މަނިކުފާނު ބޭރު ކުރައްވަން ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގެން ދެ ފަނޑިޔާރަކު ބޭރު ކުރެއްވުމަށް އިންތިހާއަށް ބޭނުން ފުޅުވެފައެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ގާނޫނު އަސާސީއަށް ރައީސް ޔާމީނު ގެންނަވަން ބޭނުންފުޅުވި އިސްލާހުތައް ގެނައުމަށް އެމްޑީޕީގެ ތާއީދު ހޯއްދެވުމަށް ހުޅުވާލެވޭ ދޮރަކަށް ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުން ރައީސް ޔާމީނު ހެއްދެވިއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު އެމްޑީޕީގެ ތާއީދު ބޭނުންފުޅުވި ކަންކަން:

1. އަހުމަދު އަދީބު ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާގެ ނައިބުކަމަށް އައްޔަނު ކުރުމަށް ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާއާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ގެ ނައިބު ކަމުގެ މަގާމުގެ ޝަރުތުގެ އުމުރު 30 އަހަރަށް ދަށްކުރުން
2. އޮނަރަބަލް ގާސިމް އިބްރާހީމަށް ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާގެ މަގާމަށް ކުރިމަތި ނުލެއްވޭނެހެން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމަށް ކުރިމަތިލެވޭ އެންމެ ދޮށީ އުމުރު 65 އަހަރު ކަމުގައި ކަނޑައެޅުން.
3. ފާފު އަތޮޅު ވިއްކުމަށްޓަކާ ބޭރު މީހުނަށް ބިންކޭ ގޮތަށް ގާނޫނު ބަދަލު ކުރުން
4. ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗުން އަލްއުސްތާޒު އަހުމަދު ފާއިޒާއި އަލްއުސްތާޒް މުއުތަސިމް އަދުނާނު ވަކިކުރުން.

ސްޕްރީމް ކޯޓްގެ ފަނޑިޔާރުން ވަކި ކުރުމަކީ މަޖިލީހުގެ ކުޑަ މެޖޯރިޓީ އަކުން ކުރެވޭ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑު ކަމެކެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅު ވިޔަސް އެކަން ކުރެއްވޭ ވަރުގެ މެޖޯރިޓީއެއް ރައީސް ޔާމީނަކަށް މަޖިލީހަކު ނެތެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެކަން ކުރެއްވުމަށްޓަކާ ރައީސް ޔާމީނަށް ފެނިވަޑައިގެން އެންމެ މޮޅުގޮތަކީ ރައީސް ނަޝީދާއެކު ޑީލް ހެއްދެވުމެ. 

ދެ ރައީސުންގެ ޑީލްގެ ދަށުން އެއްބަސް ވެވުނު ކަންކަން:

• ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމަށްދޭ ވޯޓުގެ އަގެއްގެ ގޮތުގައި 88 މިލިޔަން ޑޮލަރ އެމްޑީޕީ މަޖިލިސް މެންބަރުންނަށް ދިނުން
• ބެންޗް ކުޑަ ކުރުމުގެ އިސްލާހު ހުށަހެޅުއްވި މެންބަރު އިބްރާހީމް ޝަރީފު މެދުވެރިކޮށް މެންބަރުންނަށް ދޭ 88 މިލިޔަން ޑޮލަރު ބެހުން
• އިސްލާހާ ދެކޮޅަށް ތްރީލައިން ވިޕެއް ނުނެރި ވޯޓު ދިނުމުގައި އެމްޑީޕީ ފްރީލައިން ވިޕެއް ނެރުން
• ރައީސް ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ދެ ފަޑިޔާރެއް ބެންޗުން ބޭރު ކުރުމަށް ރައީސް ނަޝީދު އިއުތިރާޒު ނުކުރެއްވުން.
• ކުރިއަށް އޮތްތާ މަޖިލސްގެ ތެރެއިން ނިންމަން ޖެހޭ ކަންކަން ޔާމީނު އެދިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަކަށް ނިންމަން ދަތިވާ މައްސަލަތަކުގައި އެކަމަކަށް އެއްބަސްވެވޭ އަގެއް ދިނުމުން ވޯޓުލުމުގައި އެމްޑީޕީން ތާއީދުކޮށް ފްރީލައިން ވިޕެއް ނެރެ އެ މެންބަރަކަށް ފެންނަ ގޮތަކަށް ވޯޓު ދޭން ފުރުސަތު ދިނުން.
• ރައީސް ނަޝީދަށް އިއްވާފައިވާ 13 އަހަރުގެ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަން ރާއްޖޭގައި ނުބަހައްޓަވާ ރާއްޖޭން ބޭރަށް ފުރުވާ ލެއްވުމާއި 2018 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ރަޢީސް ޔާމީނަށް ކާމިޔާބު ވެއްޖެނަމަ ރައީސް ނަޝީދު މިނިވަން ކޮށްދެއްވުން.
• 2023 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ކުރިން ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ދައުލަތް ހިންގުން ބަދަލު ކުރުން

ދެރައީސުންގެ ޑީލުގެ ނަތީޖާ:

• ސްޕްރީމް ކޯޓުގައި އޭރު ތިއްބެވި އެންމެ އިތުބާރު ހުރި 2 ފަނޑިޔާރުން ކަމަށް ބެލެވޭ އަހުމަދު ފާއިޒާއި މުއުތަސިމް އަދުނާނު ފަނޑިޔާރު ކަމުން ދުރުކުރުން.
• ރައީސް ކަމާއި ނައިބުރައީސްކަމަށް ކުރިމަތިލެވޭ އެންމެ ހަގު އުމުރާ އެންމެ ދޮށީ އުމުރު ޔާމީނު ބޭނުންފުޅުވި ގޮތަށް ކަނޑައެޅިގެން ދިޔުން.
• އަހުމަދު އަދީބު ނައިބު ރައީސްކަމަށް އައްޔަނު ކުރެވިގެން ދިޔުން
• ގާސިމް އިބްރާހީމަށް ރައީސް ކަމަށް ކުރިމަތި ލެއްވުމުގެ މަގު ބަންދު ކުރުން.
• ފާފު އަތޮޅު ވިއްކާ ލެވޭނެހެން ބިން ވިއްކުމުގެ އިސްލާހު ފާސްވެގެން ދިޔުން
• ޔާމީނުގެ ރިޝްވަތުގެ މަޅީގައި އެމްޑީޕީގެ ލީޑަރޝިޕާއި ޕީޖީ ގްރޫޕް ތަކުރާރުކޮށް ޖެހި އެމްޑީޕީގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ވެލިއުސް ގެއްލި ވައްކަމުގެ އިނގިލި ދިއްކުރުމުގެ ދޮރު ހުޅުވުން.
• ރައީސް ނަޝީދާއި އެމްޑީޕީ އިސް ސަފުގާ ތިއްބެވި އެތައް ބަޔަކަށް އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުން ގިނަ އަދެއްގެ ފައިސާ ލިބުން 
• ރައީސް ނަޝީދު ޖަލުން ވީއްލި ބޭރަށް ފުރާ ވަޑައިގަނެވޭނެ ގޮތް ހަމަޖެހިގެން ދިޔުން.
• އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތުގެ ތަހުގީގުތަކާއި ޝަރީއަަތް ތަކަށް ހިޔަނި އެޅުން.

ރޯދަ މަސް ފެށުމުގެ ކުރިން އެސްޓީއޯ ރޯދަ މާޓް ހުޅުމާލެ ފޭސް 2 ގައި ހުުޅުވުމުގެ މަސައްކަތް ވަރަށް ބާރަށް ކުރަމުން އެބަދެއެވެ. ހުޅުމާލެ ދެވަނަ ފިޔަވަހީގައި ދިރިއުޅޭ ފަރާތްތަކަށް ހެޔޮ އަގުގައި ތަކެތި ނުލިބުމުގެ ޝަކުވާތަކަށް އެފިހާރަ ހުޅުވުމުން ނިމުން އަންނާނެއެވެ. އެސްޓީއޯ އިން ދެވަނަ ފިޔަވަހީގެ ހުޅުވާ މި ފިހާރައަކީ ރޯދަމަހާއި ދިމާކޮށް ތަކެތީގެ އަގު ކޮންޓްރޯލްކޮށް ހިފެހެއްޓުމަށާއި ހުޅުމާލޭގައި މި ވަގުތު ހުރި އެސްޓީއޯ ފިހާރަ ބަނދުވުމާއި ގުޅިގެން ހުޅުވާ ފިހާރައެކެވެ. 

އަންނަ މާރޗް މަހުގެ ނިމުމަކާ ހަމާގައި އެ ފިހާރަ ހުޅުވިގެން ދާނޭ ކަމަށް އުންމީދު ކުރެވެއެވެ. ހުޅުމާލެ ފޭސް 2 ގައި ހުުޅުވާ އެސްޓީއޯ ރޯދަ މާޓްއިން ރީޓެއިލް ހިދުމަތާއި ހޯލްސޭލް ހިދުމަތް ވެސް ލިބެން ހުންނާނެއެވެ. އެސްޓީއޯއިން އާންމުކޮށް އެތެރެކުރެވޭ ބާވަތްތަކާއި ރޯދަމަހަށް ހާއްސަކޮށްގެން އެތެރެ ކުރެވޭ ފިޔާ، އަލުވި، ބިސް ފަދަ އައިޓަމްތައް ލިބޭނެ އިންތިޒާމް އެސްޓީއޯ ރޯދަ މާޓްގައި ހަމަޖެހިފާ ހުންނާނެއެވެ. 

ހަންޏާމީދޫގެ ފެނުގެ ހިދުމަތް ރަސްމީކޮށް އިފްތިތާހު ކޮށްދެއްވީ ސްޓެލްކޯގެ ޑެޕިއުޓީ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ މުހައްމަދު ލަތީފާއި ހަންޏާމީދޫ ކައުންސިލްގެ ރައީސް މޫސާ ނާޒިމެވެ.  އެކަމަށްޓަކާ އެ ރަށުގައި ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތެއްގައެވެ. 

ފެނުގެ ހިދުމަތަށް އެދިފައިވާ ހަންޏާމީދޫގެ ހުރިހާ ގޭބީސީއަކާއި ވިޔަފާރިއަކަށް ފެނުގެ ހިދުމަތް ބަރާބަރަށް މިހާރު ލިބެން ވަނީ ފަށާފައެވެ. ހަންޏާމީދޫގައި މިވަގުތު ހިދުމަތްދެނީ ޖުމުލަ 170 ކަނެކްޝަނަކަށެވެ. ހަންޏާމީދުއަށް ފެނުގެ ހިދުމަތް ދެނީ ސްޓެލްކޯއިންނެވެ. މިހާރު ފެނުގެ ހިދުމަތަށް އެދިފައިވާ ފަރާތްތަކަށާއި މި މަހުގެ ނިޔަލަށް ފެނުގެ ހިދުމަތަށް އެދޭ ފަރާތްތަކަށް ސްޓެލްކޯއިން އެއް ޓަނުގެ ފެން ހިލޭ ދިނުމަށް ވަނީ ނިންމާފައެވެ.

ސަރުކާރުގެ ސިޔާސީ ވަޒީފާ ތަކަކީ އީވާއާއި އަންނިމެން ގޭ ބަދިގޭގެ އުނދުނު ފުއްޑަނުން އުފެދުނު ވަޒީފާތަކެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސީ މަގާމު ތަކަށް މީހުން ލުމާ ވަކިކުރުމުގެ ބާރު އޮންނަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ގާނޫނޫ އަސާސީން ދީފައެވެ. އެ މަގާމު ތަކުގައި ތިބެން ޖެހޭނީ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތަށް އިހުތިރާމްކުރާ އެސިޔާސަތުތައް ދިފާއުކޮށް ތަންފީޒު ކުރާ ރައީސަށް ވަފާތެރި ބައެކެވެ.

ވެރިކަން ހިންގާ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރަކަށް ވީތީ ސަރުކާރުގައި ބައިވެރިވާ ޕާޓީ ތަކަށް ސިޔާސީ ސްލޮޓް ތަކެއް ލިބުމަކީ އެ ސްލޮޓް ތަކުގައި މަގާމް ލިބޭ ބަޔަކު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ހަރާން ކޯރުވުމަށް ދޭ ފުރުސަތެއް ނޫނެވެ. އެގޮތުން އެމްޑީޕީ ސްލޮޓްގައި ބަޔަކަށް ވަޒީފާ ދިނުމަށް ހުށަހެޅުމުގެ ފުރުސަތު އެމްޑީޕީގެ ރައީސަށް ދިން ދިނުމަކީ ސަރުކާރު ވާގިނައްތާލަން ވައިރަސް ތަކެއް ސަރުކާރު ތެރެއަށް ވަންދަން ރައީސް ނަޝީދަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ދިން ފުރުސަތެއް ނޫނެވެ.

ސަރުކާރުން ފުރުސަތު ލިބުނު ފަނިފަކުސައާއި އީވާމެނަށް ނޭނގުނު ކަމަކީ އެމްޑީޕީގެ އިސްލީޑަރަކީވެސް ރައީސް ސާލިހުކަމެވެ. އެމްޑީޕީގެ ހުރިހާ ގުނަނެއްގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ރައީސް ސާލިހާ އެކުގައި ކަމެވެ. ޕާޓީގެ ހައިސިއްޔަތުން ވިޔަސް ގައުމީ ހައިސިއްޔަތުން ވިޔަސް ސަރުކާރުގެ ސިޔާސީ ވަޒީފާ ތަކުގައި ތިބި އެންމެން ބޯލަނބާ ކިޔަމަން ވާން ޖެހެނީ ރައީސް ސޯލިހަށް ކަމެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ސްލޮޓްގައި ވަޒީފާ ލިބިފައި ތިބީތީ އެމްޑީޕީގެ އިސްލީޑަރަށް ވަފާތެރިނުވެ އިހުލާސްތެރި ނުވެ އެމްޑީޕީގެ ރައީސަށް ވެސް ބޯލަނބާކަށް ނުޖެހެއެވެ. އަމްދުން އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅު އީވާމެނަށް ބޯލަބަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނޯންނާނެއެވެ.

އެތެރޭގެ ފިއްތުންތައް އިންތިހާއަށް އޮތް އިރުވެސް ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ރަނގަޅު ސިފަތަކެއް ރައީސް ސާލިހުގެ ފަރާތްޕުޅުން ފެނެއެވެ. ކެތްތެރި ކަމެވެ. ބަދަލު ނުހިއްޕެވުމެވެ. ޖަދަލު ނުކުރެއްވުމެވެ. އަނެއްކޮޅުން ރައީސް ސާލިހުގެ ކުޅަދާނަފުޅު ކަމަކީ ޖާސޫސުންނާއި ހަސަދަވެރިންނާއި ވާދަވެރިންނާއެކު ތައައްސުބެއް ނެތި ބާކީ ނުކޮށް މަގާމުން ވަކިނުކޮށް އެކުގައި ދައުރެއް ނިންމާލައްވާ ކަމެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އޭނާގެ ވާޖިބުތައް އަދާ ކުރުމަށް އިސްކުރާ ސިޔާސީ ވެރިން ވެސް ވާންޖެހެނީ އީވާ ބުނާ ބަޔަކަށެވެ. އެމީހުން ކުރާން ޖެހެނީވެސް އިވާމެން ބުނާ ކަންކަން އީވާމެން ބުނާ ގޮތަކަށެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ވެސް ވާންޖެހެނީ އީވާމެންގެ ގޮނޑިކޮއްކޮ އަކަށެވެ. އީވާމެން ބުނާ ގޮތުން ހީވަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ހޮވާފައި އެހުރީ އީވާމެން އެކަނި ވޯޓު ދީގެންހެނެވެ. ނުފޫޒު ފޯރުވަން އުޅުނަސް ބޮޑުވަރެވެ.

ރައީސް ސާލިހަކީ އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި ރައީސް ކަމަށް އިސްވެ ހުންނެވި ބޭފުޅެކެވެ. އެމްޑީޕީއާއި އެނޫން އެތައް ބަޔަކު ވޯޓު ދީގެންނެވެ. ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުގެ މައި ޕާޓީއަކީ އެމްޑީޕީކަން އެކަކަށްވެސް ނޯޅެއެވެ. ހޮދު ރައީސް ސަރުކާރު ހިންގަވަނީ އެމްޑީޕީގެ މަސްލަހަތުތައް ހިފަހައްޓަވައިގެން އެ ގޮތުގެ މަތީންނެވެ.

ހަމަ ތެދެކެވެ. ސަރުކާރު ހިންގާ މައިޕާޓީ އެމްޑީޕީ ހިންގަނީ އަސާސީ ގަވައިދަކާއި ކޮންގްރަސްއިން ކަނޑައަޅާ ގޮތަކަށް ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުންތަކާއެއް އެއްގޮތަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި އެމްޑީޕީ ތަމްސީލު ކުރަނީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕެވެ. އެ ގްރޫޕްގެ މެޖޯރިޓީ ވެސް އޮތީ ސަރުކާރާ އެކުއެވެ. ސަރުކާރު އެމްޑީޕީ ވާނީ މިހާކަށް ވަރަށެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރު ހިންގަވަނީ އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ލަފަޔާ އިރުޝާދާއެކު ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުތަކާއި ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ތާއީދާއި އެއްބާރުލުން ލިބިގެންނެވެ. އަމްދުން އެމްޑީޕީގެ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕާއި ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުންތަކާ ހިލާފަށް އެމްޑީޕީގެ ނަމުގައި ސަރުކާރުން އެއްވެސް ކަމެއް ނުހިންގައެވެ. އެނޫން ގޮތަކަށް އެމްޑީޕީގެ އެއްވެސް ކަމެއް އަދި ސަރުކާރުގެ ކަމެއްވެސް މިހާރަކު ނުހިނގައެވެ. ހިންގާކަށް ނުވެސް ޖެހެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ކަންކަން ހިނގަނީ މެޖޯރިޓީ އޮތް ގޮތަކަށެވެ. އަންނިއާއި އީވާއާއި އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން އުޅޭ ބައިގަޑެއް ރުހޭހާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. 

އިވާ ވިޔަސް އަންނި ވިޔަސް އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީއަށް ޖެހޭނީ ތަބަވާށެވެ. ހޮދު މުހުތާރު ނުފޫޒެއް ޑިމޮކްރެޓިކް ވެއްޓެއްގައި އީވާ މެންނަކަށް ވެސް އަބަދަކު ނުހިންގޭނެއެވެ. ނުފޫޒާ ބާރުން ކަންކަން ކުރައްވަނީ ރައީސް ސާލިހެއް ނޫނެވެ. ނުފޫޒާ ބާރުން ކަންކަން ކުރަން ބޭނުންވެ ނުކުރެވިގެން ތިޔަ އުޅެނީ އީވާމެނަށެވެ. އެ ދުވަސް އެމްޑީޕީގައި މާޒީވެ ހިނގައްޖެއެވެ. އީވާމެންގެ ގޮށްމުށުގެ ވަކިތަކުން އެމްޑީޕީ މިހާރު އޮތީ މިނިވަންވެ މެޖޯރިޓީގެ ބާރުވެރިކަމުގެ ދަށަށް ގޮސްފައެވެ.

ފިސާރި ތެދެކެވެ. ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްކޮށް ފަސާދައާއި ކޮރަޕްޝަންގެ ވާހަކަ އީވާމެން ނުދައްކާށެވެ. ސަރުކާރަށް އިނގިލި ދިއްކުރާ ކޮންމެ ފަސާދައަކާއި ކޮރަޕްޝަނެއްގެ ފަހަތުގައި އިވާމެންގެ ބައިވެރިވުން އޮތްވަރު ދާދި އަވަހަށް ފެންނާނެއެވެ. ވަގުހަންލައިގެން އަބަދަކު ނޫޅެވޭނެއެވެ. ފަރިތަ ދުލެއް އޮތުމުން ތިބިއްޔާ ތިބި ބަޔަކު ބަދުނާމުކޮށް ވަގުމަތި އަޅުވާ ހެދުނު ދުވަސް މިދަނީ މާޒީ ވަމުންނެވެ. ތިމަ ތިމާމެން ކުޅަހާ ކަންކަމާއި ހިންގިހާ ޖަރީމާ ރައްޔިތުންނަށް ތިލަވެ ހަގީގަތް ހާމަވުމުން ވެސް ލަދެއް ހަޔާތެއް ނުހުންނާނެކަން އެނގެއެވެ.

ޓޫރިޒަމް ނޫން އެހެން ސިނާއަތް ތަކަށް ރާއްޖެ ހުޅުވުމުގެ މުހިންމުކަން ކޮވިޑް19 އިން ތަޖުރިބާ ކުރެވިއްޖެއެވެ. އެހެން ކަމުން އިންޑަސްޓްރިއަލް މަސައްކަތްތައް ރާއްޖޭގައި ކުރުމަށް ސަރުކާރުން ބޭނުމެވެ. އިންޑަސްޓްރިއަލް މަސައްކަތް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ ދިވެހިންނަށް އެ ފުރުސަތު ތިލަފުށިން އޮތީ ހުޅުވިފައެވެ. ދިވެހިންނަށް ހާއްސަކޮށްގެން ދެފުށް ފެންނަ ގޮތަށް ބިޑް އުސޫލުން ބިންތަކެއް ތިލަފުށިން ދޫކުރަން މި ސަރުކާރުން މިހާރު ހަމަޖައްސައިފިއެވެ. ދިވެހިންނަށް ހުޅުވާލެވުނު ފުރުސަތާއެކު ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި އިންޑަސްޓްރިއަލް މަސައްކަތް ކުރަން ޝައުގުވެރި ބޭރުގެ ފަރާތް ތަކަށް ހާއްސަކޮށްގެން ބިން ތަކެއް ދޫކުރަން ވަނީ ހަމަޖައްސާފައެވެ. އޯޕަން ބިޑް އުސޫލުންނެވެ. ގާބިލު ފަރާތްތައް ބަލާ ދައުލަތަށް އެންމެ ނަފާވެރި ގޮތަކަށް އިސްކަން ދީގެނެވެ. ގޮތް ނޭނގޭ ކަރުދާހު ކުންފުޏަކަށް ބިޑެއް ކާމިޔާބު ނުކުރެވޭ ގޮތަށް ރަނގަޅަށް ބަލާ މޮނިޓަރ ކުރެވޭ ނިޒާމެއްގެ ދަށުންނެވެ. ގާނޫނީ ހަމަތަކަށް ފައްތައިގެންނެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ކުރިމަގަށް އެއްވެސް ކަމެއް ރަނގަޅަށް ކުރިޔަ ނުދިނުމަކީ ބަޅުރުކު އަހުލުވެރިން މާ ކުރާ ހިތްވާ ކަމެކެވެ. ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ނެތިއްޔާ އެކަކު އެއްކަމެއްވެސް ކޮށްގެން ނުވާ ކަހަލައެވެ. އެހެން ކަމުން ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ރާއްޖެއަށް އެންމެ ނަފާވެރި ގޮތަށް ތިލަފުށީ އިންޑަސްޓްރިއަލް ޒޯނުން ބޭރު ކުންފުނި ތަކަށް ބިން ދޫކުރާން އުޅޭތީ އެކަމާ ދެކޮޅަށް ބަޅުރުއް ތެދުވެއްޖެއެވެ. ތިޔަހެނެއް ނުވިއްކޭނެއޭ ގޮވަމުންނެވެ. 

އާނއެކެވެ. ދެފުށް ފެންނަ އޯޕަން ބިޑަކުން އެއްވެސް ބަޔަކަށް ހަލާލުގޮތުގައި އެއްޗެއް ލިބެންޏާ ބަޅުރުއް ޕާޓީ ކުދިން ދެރަވާނެއެވެ. ޔާމީނަށް ހަލާލު ހުކުމެއް އަޔަތީވެސް ބަޅުރުއް އެއުޅެނީ އެކަމާ އަމަށަކު މޮޅިއަކުން ނޫނެވެ. އަމްދުން ބިމެއް ބަޔަކަށް ދޫކުރަންޏާ ޔާމީނަށް ބައިނާޅައިގެން އެވެރިންނަށް ވަރަށް އަސަރު ކުރާނެއެވެ. ޔާމީނަށް ބައިނާޅާ ތިޔަހެނެއް ނުވިއްކޭނެ ކަމަށް ގޮވާނެއެވެ. ވިއްކިޔަކަވެސް ނުދޭނެއެވެ. ކޮންމެ ބިމެއް ނަގާ ބަޔަކުވެސް ޔާމީނުގެ އެކައުންޓަށް މަދުވެގެން މިލިޔަން ޑޮލަރު ޖަމާނުކުރާ ގޮތަކަށް ރާއްޖޭން ބިމެއް ބަޔަކަށް ދީގެނެއް ނުވާނެއެވެ. ޔާމީނަށް ބައިނާޅަންޏާ ބަޅުރުއް ތެދުވާނެއެވެ. ގައުމާ ވަޒަނަށްޓަކައެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީން ދޫކުރިހާ ރަށްރަށް ނެގިހާ މީހުން ޔާމީނުގެ އެކައުންޓަށް މިލިޔަނުން ޑޮލަރު ޖަމާ ކުރިހެން ތިލަފުށީ ބިންތަކުން ވެސް ޔާމީނަށް ބައި ނާޅާ ދޫކުރާކަށް ލާހިކެއް ނޫނެވެ. 

ބެހެއްޓި އައު ޕެނަލް މެދުވެރިކޮށް މިހާރު ވަނީ ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދޭން ފަށަފައެވެ.

ހިންމަފުށީ އައްސޭރި ޖަލުގައި އެތަނަށް އެކަށީގެންވާ ޕެނަލެއް ބަހައްޓާ އެ ޕެނަލް މެދުވެރިކޮށް ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދެވެން ފެށުމުން ޖަލަށް ދިމާވާ ކަރަންޓް މައްސަލައަށް މިވަނީ ދާއިމީ ހައްލެއް ސްޓެލްކޯއިން ހޯދާ ދީފައެވެ.

ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ މައި މުގުލަކީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. ރައީސް ނަޝީދަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ފިކުރެއްގެ ދިރުމާ ދެކޮޅަށެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމާ ދެކޮޅަށް އަޅާ ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުން މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމުން ރައީސް ނަޝީދު ބޭރުކޮށްލުމަކީ މި ސަރުކާރަށް އެހާ އުނދަގޫ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. މަޖިލީހުގެ ރައީސްއާއި ނައިބުރައީސް ފަސޭހަކަމާއެކު ބަދަލުކޮށްލެވެން އޮވެ އެކަންނުކޮށް އެ އޮތީ ތަފާތު ފިކުރަށް މި ސަރުކާރުން ޖާގަ ދޭތީއެވެ. ކުރެވެން ނެތިގެނެއް ނޫނެވެ. 

ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރުންނާއި ބައެއް ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރުންނާއި ސިޔާސީ މަގާމު ތަކަށް އައްޔަނުކޮށްފައި ތިބި އެތައް ބަޔަކު ރައީސް ސާލިހާ ދެކޮޅަށް ފާޅުގާ ފާޑުކިޔާ ފިކުރެއްގެ ދިރުމަށް ތާއީދުކޮށް އެ ފިކުރު ދިރުވަން ހޭކަނޑާލާފައި އެބައުޅެއެވެ. ރައީސް އައްޔަނު ކުރައްވާފައިވާ ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިބެއެވެ. 

ސަރުކާރުގެ ބައެއް ކުންފުނިތަކުގެ ޗެއަރމަނުންނާއި މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރުންނާއި ބޯޑް މެންބަރުން ވެސް ރައީސްގެ ސިޔާސަތަށް ހާމަކަން މަތީ ފާޑުކިޔާ އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅު ވެގެން އެތިބަގެން އުޅެނީއެވެ. އެކެއްގެ އެއް މަގާމުވެސް ނުގެއްލެއެވެ. 

ކުންފުނިތަކާއި އޮފީސްތަކުގައި ހަމަޖެހިފައި އޮންނަ އުސޫލާ ހިލާފު ވެގެން އިދާރީ ގޮތުން އަޅަން ޖެހޭ ފިޔަވަޅެއް އެޅުމަކީ ސިޔާސީ ފިކުރަކާ ގުޅުމެއް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. ނަސޭހަތް ދިނުމާއި އިންޒާރު ކުރުމާއި ވަޒީފާއިން ވަކި ކުރުމަކީ އެތަނެއްގައި ހަމަޖެހިފައި އޮންނަ އުސޫލަކުން ކުރެވޭނެ ކަންކަމެވެ. މީހެއްގެ އުޅުން ގޯސްވެ އެތަނަކަށް ނުތަކޭމާ ހަމަޖެހިފައި އޮންނަ އުސޫލުން ފިޔަވަޅެއް އަޅާ އިރަށް އެކަމެއް ސިޔާސީކޮށްގެން ފިތުނަ އުފެއްދުމަކީ އައު ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. 

އުސޫލާ ހިލާފަށް މީހަކު މަގާމުން ވަކިކޮށް ފިޔަވަޅެއް އަޅައިފިނަމަ ވަޒީފާއާއި ބެހޭ ޓްރައިބިއުނަލަށް ގޮސް އިންސާފު ހޯދާށެވެ. އެވަރުން ނުވަންޏާ ކޯޓަށް ދާށެވެ. މަޖިލީހުގެ ތެޅުމުގައި ނެގިނެގިފައި ޖެހުނަސް އެ މުއައްޒިފަށް އިންސާފެއް ނުލިބޭނެއެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުން ކުރިއަރުވަން ޗަރުކޭސް ކުޅޭ ތަނަކަށް މަޖިލީހުގެ ފްލޯ ހަދައިގެން އުޅުނަސް މަރުވެފާ އޮތް ފިކުރެއް ނުދިރޭނެއެވެ.  

މަސްވެރިންނަށް ހަމަ އަގު ހޯދާ ދިނުމަށް ގެނެވޭ ހެޔޮ ބަދަލުގެ ތެރެއިން ކިރުވާ މަހަށް ލިބެންޖެހޭ ފައިސާ އަޅާ ކެނޑުމެއް ނެތި ހަމަޔަށް ލިބޭނެ އިންތިޒާމް އެސްޓީއޯއިން ހަމަޖައްސަމުން ގެންދާތާ ވެސް ދުވަސް ކޮޅެއް ވެއްޖެއެވެ. އެގޮތަށް ހަމަޖެހިގެން ދިޔުމަކީ ރައްޔިތުންނަށް ލިބިގެން ދިޔަ ވަރަށް ބޮޑު ލުޔެކެވެ. ކުރިން މަސްވެރިން މިފްކޯއަށް ކިރުވާ މަހަށް ފައިސާ ލިބެނީ ތެލަށް ކަނޑާފައެވެ. ތެލަށް ނުކަނޑާ މަސްވެރިންނަށް ކިރާ މަހުގެ ފައިސާ ލިބިގެންދާ ގޮތަށް މިފްކޯއަށް މަސްގަތުމުގެ އޮޕަރޭޝަނަށް ހެޔޮ ބަދަލެއް މިހާރު އޮތީ ގެނެސްފައެވެ. 

މިފްކޯއާއި އެފްއެސްއެމްއާއި ގުޅިގެން ގެނެވުނު ހެޔޮ ބަދަލުން މަސްވެރިންނަށް ވަރަށް މަންފާ ކުރެއެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ ކިރުވާ މަހަށް މަސްވެރިންނަށް ފައިސާ ލިބެނީ ތެޔޮ ބިލަށް ކެނޑުމަށް ފަހު ބަކީ އޮންނަ އެއްޗެކެވެ. މިފްކޯއާއި އެފްއެސްއެމްއާއި ދެމެދު ވެވުނު އެއްބަސް ވުމެއްގެ ދަށުން ކްރެޑިޓް ސްކީމެއްގެ ތެރެއިން މަސްވެރިންނަށް އެފްއެސްއެމުން ސަބްސިޑަރީ އަގަކަށް ތެޔޮ ފޯރުކޮށްދެމުން މިހާރު ދެއެވެ.

"ފަހި ހަކަތަ" ޕްރޮގްރާމް ފެށުމުގެތެރެއިން (ފައިލް ފޮޓޯ)

މަސްވެރިންނަށް ސަބްސިޑަރީ ރޭޓެއްގައި ކްރެޑިޓަށް ތެޔޮ ފޯރުކޮށް ދެމުންދަނީ "ފަހި ހަކަތަ" ނަމުގައެވެ."ފަހި ހަކަތަ" ޕްރޮގްރާމްގައި ބައިވެރިވެ ރަޖިސްޓްރީވާ ކޮންމެ މަސްވެރި އުނޅަދަކަށް ވެސް ސަބްސިޑަރީ ރޭޓެއްގައި އެފްއެސްއެމުން ތެޔޮ ފޯރު ކޮށްއެވެ. "ފަހި ހަކަތަ" ކްރެޑިޓް ފެސިލިޓީ ބިނާވެގެން ދާނީ އެފްއެސްއެމް، މިފްކޯ އަދި އޮޑި ވެރިއާ އާއި ދެމެދު ހެދޭ ޓްރައި ޕާޓީ އެގްރީމަންޓެއްގެ މައްޗަށެވެ. މަސްވެރިންގެ ފިއުލް އޮޕަރޭޝަންތައް ފުރިހަމައަށް އެފްއެސްއެމްއާއި ހަވާލުވެ ހިނގައި ގަތުމުން މަސްވެރިން ފިއުލް ބިލް ދެއްކުމަށް ހަމަޖެހިފައި އިންނަނީ ސީދާ އެފްއެސްއެމްއަށެވެ.

މާބައިދޫގައި 25 ޓަނުގެ އައިސް ޕްލާންޓެއް ގާއިމްކޮށް ހިންގުމަށް އެއްބަސްވެވުނީ ފެނަކަ ކޯރޕަރޭޝަންއާއި  މާބައިދޫ ކައުންސިލްއާއި ދމެދުއެވެ. މިއަދު ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތެއްގައި އެއްބަސް ވުމުގައި ފެނަކަ ކޯރޕަރޭޝަންގެ ފަރާތުން ސޮއިކުރެއްވީ އެ ކުންފުނީގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ސައީދު މުހައްމަދެވެ. މާބައިދޫ ކައުންސިލްގެ ފަރާތުން ސޮއިކުރެއްވީ ކައުންސިލްގެ ރައީސް އިބްރާހީމް ވިސާމެވެ. މާބައިދޫގައި އައިސް ޕްލާންޓު ތަރައްގީކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަ މަސްތެރޭގައި ފެނަކައިން ނިންމާނެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދުތަކުގައި އައިސް ޕްލާންޓްވެސް ގާއިމްކޮށް ހިދުމަތް ފެނަކަ ކޯޕަރޭޝަނުން އަންނަނީ ދެމުންނެވެ. 

ދެހާސް ބާރާގައި އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންގެ އަދަދު އެނގޭ ހެއްޔެވެ. ފަނަރަހާސް ހަމައެއް ނުވެއެވެ. 2008 ގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ނަޝިދަށް ލިބުނީ އަށް ހާހެއްހާ ވޯޓެވެ. އެއީ އޭރުގެ ވޯޓިންްގ ޕޮޕިއުލޭޝަންގެ ފަސްޕަސެންޓް ހަމަ ނުވާ މިންވަރެކެވެ. އެކަމަކު 2008 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. މިހާރުވެސް ދިޔާނާ ތިޔަ ޖެހީ އެ ޒާތުގެ ހިސާބެވެ.

ރައީސް ސާލިހަކީ ރާއްޖޭގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ހަޔާތުގައި އެއްބުރުން 68 އިން ސައްތައިން ރައީސް ކަމަށް އިސްވި ފުރަތަމަ މީހާއެވެ. އެ މަނިކުފާނުގެ ފަހަތްޕުޅުގައި އަދިވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ފުރިހަމަ މެޖޯރިޓީ އެބަ އޮތެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހާއި ކޮންގްރެސްމަނުންގެ ފުޅާ އަގުލަބިއްޔަތު އެބައޮތެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުގައި ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް އިތުރުކޮށްދީ ދުވަހަކު ނުދެކޭ ލުއިފަސޭހަ އެ މަނިކުފާނު ވަނީ ރައްޔިތުންނަށް ހޯއްދަވާ ދެއްވާފައެވެ. މިހުރީކީ ސަމާސާ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. 

މާ ބާރެއްލާފައި އެމްޑީޕީން ބަޔަކު ވަކި ކޮށްގެން ނަޝީދަށް ވޯޓު ތަކެއް ގެއްލުވާލި ވާހަކަ ތިޔަ ދައްކަނީ ކޮން އަސާސެއްގެ މައްޗަށް ހެއްޔެވެ. 39000 މެންބަރެއް އެމްޑީޕީ ވަކިކޮއްގެން ދިޔާނާމެން އަނގަ ދިޔާކުރާއިރު އެ ހުރިހާ މެންބަރުންނަކީ ވެސް އެހެން ޕާޓީ ތަކުގައި ރަޖިސްޓްރީ ވެފައި ތިބި ބައެކެވެ. އެ ހުރިހާ އެންމެންނަކީ ވަކިނުކޮށް ތިބި ނަމަ ރައީސް ސާލިހަށް ވޯޓު ދޭނެ މީހުން ނޫން ކަމެއް ދިޔާނާމެނަށް އެނގެނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. ނޫނީ އެ އެންމެން ރައީސް ނަޝީދަށް ވޯޓު ދޭނެކަން އެނގޭ ގޮތަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ.

އެންމެ ފަހުން އޮތް ޗެއަރޕާސަން އިންތިހާބުގައި ރައީސް ނަޝީދު ތާއީދު ކުރި އިމްތިޔާޒް ފަހުމީ ފޭލިވީ އެބުނާ ވަކިކުރި 39000 މީހުން އެމްޑީޕީ މެންބަރުން ގެ ގޮތުގައި ތިއްބައެވެ. އިދާރީ ކޮންޓްރޯލް ނަޝީދު އަތުގައި ފުރިހަމައަށް އޮއްވައެވެ. އަނެއް ކޮޅުން އެންމެ ފަހުން އޮތް ދައިރާ ރައީސުން ހޮވުމުގެ އިންތިހާބުން ވެސް ނަޝީދުގެ ހުރިހާ ކެންޑިޑޭޓުންހެން ފޭލިވީ އެ 39000 މީހުން ޕާޓީގެ ދަފުތަރުގައި އޮއްވައެވެ. އެހެން ކަމުން ދިޔާނާމެން ތިޔަ ދައްކަނީ ފުލެއް މެދެއް ބިތެއް ނެތް ވާހަކައެކެވެ.

އެނގޭ ހެއްޔެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން މީހުން މިނާނީ އެ މީހެއްގެ އެކަނި ބުރަދަނަކުން ނޫނެވެ. އެ މީހާގެ ވަށައިގެން ތިބީ ކޮންބައެއްކަމާއި އެ ބައަކާ ގުޅިލާމެހިފައި ތިބީ ކިހާ މީހުނެއް ކިހާވަރަކަށް ކަން ނޭގި ސިޔާސީ ގޮތުން މީހެއްގެ ބުރަދަން ބެލީމާ ވާގޮތް ވެފާ ތިބި ލައްކަ ސިޔާސީ ފޭލިޔަރުން އެބަތިއްބެވެ. ދިޔާނާއަކީ އޭގެ ތެރެއިން އެކެކެވެ.

ހިދުމަތް ދިނުމުގައި ހިންގުން ހަރުދަނާކޮށް ތަސައްވުރަށް ވާސިލުވުމުގައި މުއައްޒަފުންގެ ދައުރު ބޮޑެވެ. އެންމެ ކުދިކުދި ކަންކަމުން ފެށީގެން އެންމެ ބޮޑެތި ކަންކަން ކުރުމުގައި މުއައްޒަފުންނަކީ އުފެއްދުންތެރި ރަހުމަތްތެރި ހަލުވި ބަދަހި ގުޅުމެއްގެ ވެރި ބަޔަކަށް ވާންޖެހެއެވެ. އިސްވެ ދެންނެވި އަމާޒަށް ވާސިލު ވެވޭނީ ހަމަ ހުރެފައެއް ނޫނެވެ. މީހުން މީހުނަށް ހަދައިގެނެވެ. މީހުން މީހުނަށް ހެދުމުގައި ސްޓެލްކޯއަކީ ނަމުނާ ކުންފުންޏެކެވެ.

މެނޭޖިންގ ޑީރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފް އަމާޒު ހިއްޕަވަފައި ވަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގެ ހެޔޮކަން ސްޓެލްކޯއިން ދެވޭ ހިދުމަތުން ވެސް ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށެވެ. ހިދުމަތަށް ނެގޭ އަގުން ރައްޔިތުންގެ ޖީބުތަކަށް ލުއިކޮށް ދީގެން ކޮންމެ މިހަކަށްމެ ބޭނުންވާ މިންވަރަށް ހިދުމަތް ދިނުމަށެވެ. ހިދުމަތުގައި ތިބޭ މުއައްޒަފުންގެ އޯގާތެރިކަމާއި ކަސްޓަމަރ ކެއާރއިން ރައްޔިތުން ހިނިތުން ކުރުވުމަށެވެ.  

އަތޮޅުތެރޭ އިންޖީނުގެ ތަކުގެ ހިންގުން މިހާރަށް ވުރެވެސް އިތުރަށް ރަނގަޅު ކުރުމަށް ކުރެވެން ހުރި ކަންކަން މެދުނުކެނޑި އެ ކުންފުނިން ކުރެއެވެ. ކަސްޓަމަރުންނާއި އޮންނަ ގުޅުން ބަދަހިކުރުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތް ހުއްޓުމެއް ނެތި ސްޓެލްކޯއިން ކުރެއެވެ. މުއާމަލާތް ކުރުމުގައި ގެންގުޅޭނެ ހަރުދަނާ އުސޫލުތަކަށް މުއައްޒަފުން އަހުލުވެރި ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ސްޓެލްކޯއިން ކުރުމުގައި އިހުތިސާސްގައި ހިމެނޭ ވަކިރަށެއް ވަކިތަނެއް ތަފާތެއް ނުކުރެއެވެ.

ނިމިދިޔަ ހަފްތާ ބަންދުގައި އދ. އަތޮޅުގެ ސްޓެލްކޯ މުވައްޒަފުންނަށް ކަސްޓަމަރސާވިސް ޓްރެއިނިންގ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގީ ވެސް އެ އަމާޒަށް ވާސިލު ވުމަށެވެ. އދ. އަތޮޅުގައި ހިންގި ކަސްޓަމަރސާވިސް ޓްރެއިނިންގ ޕްރޮގްރާމްގެ ސަބަބުން ސްޓެލްކޯ މުވައްޒަފުން ކަސްޓަމާރ ސާވިސްއަށް ކުރިއަށް ވުރެ އަހުލުވެރިވެ އެ ތަންތަނުން ދެވޭ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު މަތިވެ ހިންގުން އިތުރަށް ހަރުދަނާ ވެގެން ދާނެއެވެ. 

ބޭސްފަރުވާ ކުރުމުގެ ނަމުގައި އިންޑިއާއަށް އޭނާ ދިޔައީ ޓެރެރިސްޓް ހަރަކާތެއް ހިންގަން ކަމަށް ނުބެލެވެންވީ ސަބަބެއް ނެތެވެ. އަމާ ގާތަށް ވަނތް މީހާވެސް ވަނީ ހުނިގުރާބު ބަލައެވެ. އާއްމުކޮށް ތުނބުޅި ދިގުކޮށްފައި ހުންނަ މީހަކު ތުނބުޅި ކުކުޅު ބިހަކަށް ހަދައިގެން ދިޔުމުގެ ނިޔަތާ މެދުވެސް ސުވާލު އުފެދެއެވެ. 

މިޝަނަކާ މަތިކޮށް ބަލިކަމުގެ ބަހަނާގައި އިންޑިއާއަށް ފޮނުވި މީހާ ކަންނުވަނީސް ޑިޕޯޓް ކޮށްލުމުން ފަޔަށް ލައްކަ ހިނި އަރާނެއެވެ. ރައްޖޭގެ ދިފާއީ ވަޒީރު ސަމާސާ ރާގެއްގައި އެވާހަކަ ދެއްކެވީމާ ފިސާރި އަސަރު ކޮށްފިތާއެވެ. ގަނާކުރި ކަމަށާއި އިންސާނީ ކަރާމާތް ނަގާލީ ކަމަށް އެކަން ވެއްޖެތާއެވެ.

މިލިޓަރީ ޓްރޭނިންގ ހަދައިގެން ތިބި ބަޔަކު ބޭނުންކޮށްގެން ސަރަހައްދީ ނިއުކުލިއަރ ބާރަކާ ދެކޮޅަށް ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާ ކުރުމަކީ މައްސަލަ އަކަށް ނުވެއެވެ. ކަންބޮޑު ވާކަށް ފުންނާބު އުސް ވަކީލުންނަކަށް ނޭނގުނެވެ. ބުނަން ހެއްޔެވެ. ބޮކުބާރު ދައްކަން އުޅެންވާނީ ފެންގަނޑުގައި އުޅޭ ބޮކަށެވެ. 

މާތްކަލާކޯ ނައިފަރު ޝިޔާމޫއެވެ. މަޖިލީހަށް މާރިޔާގެ މައްސަލަ އަވަހަށް ވައްދާށެވެ. ވައްދައިގެން ތިބެ ހޭބޯނާރާ އިންޑިއާއަށް ބަވާށެވެ. މިހާރު ނުކުރެވި އޮތީ އެކަމެވެ. ހެޔޮ ނުވާނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ އާޖުފާޖު ނޭނގި ތިބެ ފިނި ކޮޓަރިއޭ ރަޖައޭ ޓޯޗަރއޭ ނުކިޔާ ހިމޭނުން ތިބޭށެވެ. ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތި އިންސާނީ ކަރާމާތަށް އަރައިގަންނަމުން ޝަރުއީ ހުކުމް ހަރާން ކުރަމުން ބައިނަލްއަގުވާމީ ގުޅުންތައް ކަނޑަމުން މަތި ހަށި ނަގައިގެން ގުންފައި ޖެހިވަރަކަށް ގެނބުންނޫން ކަމެއް ބަޅުރުކު ފަކީރުންނަކަށް ނުވާނެއެވެ. 

ބަޅުރުކު މިހުން ސިޔާސީ މަގުސަދެއް ހާސިލުކުރަން ކަތިލާ ކަންބަޅި ތަކަކަށް އިސްރަށްވެހިން ހަދައިގެން އެމިހުން ކޯޑިހައްދައިގެން ނެރެ އަނިޔާ ކުރަން ނުހަދާށެވެ. ހިތްވަރު ހުރިއްޔާ ބަޅުރުކު ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް މަރުފަލި ޖަހާ މުއިއްޒާއި ވަހީދާއި ގައްސާނާއި ޝިޔާމާ ސައީދާއި ދެންވެސް ތިބި ބަޔަކު އިންޑިއާ އައުޓޭ ގޮވަމުން ގޮސް އިންޑިއާއަށް އަރާލަ ބަލާށެވެ. ކިޔާ ހޫނު މަރުހަބާ ފެންނާނެއެވެ. އޭރުން ހޯހޯ ނުގޮވާށެވެ.

އެއިރަކު އޮންނަ ގާނޫނީ ސަރުކާރަކުން ދައުލަތުގެ ދިފާއީ ނިޒާމް ތަރުތީބު ކުރަނީ ސިޔާސީ ވާދަވެރިންނަށް ގައުމީ ސަލާމަތް ފޫދުއްވާ ނުލެވޭނެ ގޮތަށެވެ. އެހިނދަކަށް އެހީތެރިކަން ހޯދާ އެއްބާރުލުން ހޯދަންޖެހޭ ބަޔެއްގެ އެއްބާރުލުމާ އެހީތެރިކަން ހޯދަން ޖެހޭވަރެއް އެގޭނީ ރިޓަޔަރކޮށްފައި ތިބޭ މެދުފަންތީގެ ސިފައިންނަކަށް ނޫނެވެ. އިދިކޮޅު ޕާޓީއަކަށް ވެސް ނޫނެވެ.

ސިފައިންގެ ހުވާކޮށް ރިޓަޔަރ ވެގެން ތިއްބަސް އެ މީހުންނަކީ ބައަކަށް ސިޔާސީ ބާރުވެރިކަން ހޯދާ ދިނުމަށް ނިކުމެ ގާނޫނީ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ގައުމު ނުރައްކަލަށް ވައްޓާލަން ތިބި ބައެއް ނޫނެވެ. ރިޓަޔަރޑް ސިފައިންނަކީ ސިފައިންގެ ޗޭން އޮފް ކޮމާންޑްގެ ދަށުން އަންނަ އަމުރަކަށް ނޫނީ އަމަލު ކުރެވޭނެ ބައެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނީ ސަރުކާރެއް އޮތް ގައުމެއްގައި ގައުމީ ސަލާމަތަށް އޮތް ރައްކަލާއި ނުރައްކާ ކަނޑައަޅާނީ ދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީވެރިޔާއެވެ. 

ތިމާމެންނަށް ވުރެ އަސްކަރީގޮތުން ބާރުގަދަ ބަޔަކާ ދެކޮޅަށް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި ސިޔާސީ ޖަޒްބާތުގައި ޖެހިގެން ރިޓަޔަޑް ސިފައިން ނިކުތުމަކީ ގައުމު ނުރައްކަލަށް ވައްޓާލުމަށް ދައުވަތުދޭ ދިނުމެކެވެ. ހަތިޔާރު އުފުލާ ގެންގުޅުމުގެ ގާބިލުކަން ހުރި މީހަކު އެއްވެސް ގައުމެއްގެ އަސްކަރިއްޔާއާއި ދެކޮޅަށް ނިކުތުމަކީ އެތައް ގޮތަކުން ނުރައްކާތެރި ކަމެކެވެ. 

އެއްވެސް ސާބިތު ހެއްކެއްނެތި މި ބަވަނަވެތި ދުނިޔޭގައި ބޮޑު ގައުމެއްގެ އަސްކަރިއްޔާއާއި ދެކޮޅަށް ރޭވިގެން ހަރަކާތެއް އެއްވެސް ތަނެއްގައި ހިނގާނަމަ އެކަމާމެދު އެ ގައުމަކުން ދެވަނަ ވިސްނުމަކުން ވިސްނާނެއެވެ. އަމްދު އެހަރަކާތެއްގައި ރިޓަޔަރޑް ސިފައިންގެ ބައެއްގެ ބައިވެރިވުން ފާޅުގައި ފެންނަން އޮތިއްޔާ އެބަޔަކާ ދެކޮޅަށް ފިޔަވަޅު އަޅާނެއެވެ. އަމްދުން އޭގެން މީހަކު އެ ގައުމަކަށް ހިގައްޖެނަމަ ޓެރެރިސްޓް ހަރަކާތެއް ހިންގަފާނެކަމަށް ބެލުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑެވެ. 

ސަމަދުބޭ މެންކަހަލަ ރިޓަޔަރޑް ސިފައިންގެ މީހުން އިންޑިޔާ އަސްކަރިއްޔާއާ ދެކޮޅަށް ހިންގާ ޖަރީމާއަކީ ގައުމީ ސަލާމަތަށް އޮތް ވަރަށް ބޮޑު ނުރައްކަލެކެވެ. އެއީ ސިޔާސީ ކަމެއްނޫނެވެ. ރިބަލް ގްރޫޕަކުން ހަނގުރާމަ އިއުލާން ކުރުން ފަދަ ކަމެކެވެ. އިންޑިއާ އައުޓު ހަރަކާތުގައި އުޅޭ ރިޓަޔަރޑް ސިފައިންނަކީ ނުރައްކާތެރި ބައެކެވެ. އެ މީހުންގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތަށް ހީނުކުރާ ވަރުގެ ބޮޑު ނުރައްކަލަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދާނެއެވެ. 

އެންމެ ސަމަދުބެ އަކަށް ވުރެ ގައުމު މާ ބޮޑެވެ. ސަމަދުބޭ ޑީޕޯޓަކުން މި ފަހަރުވާ ސަލާމަތް ވެއްޖެއެވެ. ބޮލު ރޮދި ކެނޑިފައި ތިބި ސަމަދުބޭމެން ކަހަލަ މީހުން ބޭނުން ކޮށްގެން ގައުމީ ސަލާމަތަށް ނުރައްކާ ކުރަން އުޅޭ ބަޅުރުކު ޓެރެރިސްޓުން އޮބިއަޅުވަން އެބަޖެހެއެވެ. 

ދިވެހި ރައްޔިތުންނާއި އެމްޑީޕީ މެންބަރުން ރައީސް ސާލިހުގެ އަރިހުން އެދުނީ ޔާމީނާ އޭނާގެ ކޮރަޕްޓް އައުވާނުން ގާތްނުކޮށް ހެޔޮވެރިކަމެއް ކޮށްދޭށެވެ. ތަފާތު ނުކޮށް ކޮންމެ މީހަކަށްމެ އަސާސީ ހިދުމަތް ހޯދަދޭށެވެ. ޖަޒީރާވަންތަ ފާގަތި ދިރިއުޅުމެއް ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ހޯދަދޭށެވެ. އަނިޔާވެރި ގޮތުގައި ހިފާހައްޔަރުކުރިހާ ސިޔާސީވެރިން މިނިވަންކޮށް އެ މީހުން ބައިވެރިކޮށްގެން ސަރުކާރު ހިންގާދޭށެވެ. ގޮތްނޭގޭ މަރުތަކާއި ގެއްލުވާލާފައިވާ މީހުންނަށް އިންސާފު ހޯދާދިނުމަށް މަސައްކަތްކުރުމަށެވެ. ދައުލަތުން ދަވާލުމުގައި އުޅުނު އެންމެންގެ މައްޗަށް އިންސާފުވެރި ޝަރީއަތެއް ހިންގާ ދައުލަތުން ގެއްލުނު ފައިސާ ހޯދާދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށެވެ. ދައުލަތުގެ ނަމުގައި މީސްމީހުނަށް ދީފާވާ ގެއްލުންތަކަށް އަދުލުވެރި ބަދަލު ހޯދާދިނުމަށެވެ.

އިންސާފުގެ ތަރާދުން އެކަންކަމާ މެދު ކިރާލައްވާށެވެ. ކުރިކަމަކާ ނުކުރާ ކަމެއް އެގެން އެ އޮތީއެވެ. ނުކުރެވި އޮތްކަމެއް ނުކުރެވި އޮތީ ކީއްވެކަމާ މެދު ވެސް އިންސާފުގެ ލޮލަކުން ބަލާލައިލުން ރަނގަޅެވެ. ވަކިވަކިން ކަންކަމަށް ޖުމްލަކޮށް ނަޒަރު ހިންގާލާށެވެ. ހަގީގަތް ސާފުކޮށް އެއޮތީ ހާމަޔަށް ފެންނާށެވެ.

ރައްޔިތުން އެދުނު ގޮތަށް ސަރުކާރު ހިންގުމުގައި ޔާމީނާ އޭނާގެ ކޮރަޕްޓް އައުވާނުން ގާތެއް ނުކުރައްވައެވެ. އަނިޔާވެރި ގޮތުގައި ހިފާހައްޔަރު ކުރިހާ ސިޔާސީވެރިން މިނިވަންކުރައްވާ ސަރުކާރު ހިންގެވުމުގައި އެ މީހުން ބައިވެރި ކުރެއްވިއެވެ.

ރަށްރަށުގައި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ގާއިމުކޮށް ދެއްވުމުގައި ކުޑަރަށެއް ބޮޑުރަށެއް ނުބައްލަވާ އެރަށަކާ އެކަށޭނަ މިންވަރަށް ސާފު ބޯފެނާއި ނަރުދަމާއާއި ބަނދަރާއި ކަރަންޓާއި ސިއްހީ ހިދުމަތާއި ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތް ކުރުމާއި މަގުތައް ހެދުމާއި ސްކޫލު މަދަރުސާއާއި ކުޅޭ ބިންތައް ސަތޭކަ އެތައް ރަށެއްގައި ތަރައްގީ ކުރައްވައިފިއެވެ. އަސާސީ ހިދުމަތް ގާއިމު ކުރުމުގެ ބޮޑު މަސްރޫއު ތަކެއް ނުހިނގާ އެންމެ ރަށެއް ވެސް ނެތެވެ.

ހިޔާވަހި ކަމުގެ ބިޔަ މަސްރޫއެއް މާލެ ސަރަހައްދުގައި ބާރަށް ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ. އެތައް ރަށެއްގައި ފްލެޓްއަޅާ ގޯތި ދިނުން އެހެރީ ހިނގަ ހިގައެވެ. މާލޭގެ ތޮއްޖެހުން ނައްތާލުމަށް ތިންހާހަށް ވުރެ ގިނަ ގޯތި ދިނުމުގެ ފަހުގެ ތައްޔާރީތައް އެ ހުރީ ވެނިމިފައެވެ. މާލެ ސަރަހައްދަށް ޕިކްނިކް އައިލެންޑެއް އެއޮތީ ވުޖޫދުކޮށްފައެވެ. ބައިނަލް އަގްވާމީ ފެންވަރުގެ ދުވާ ޓްރެކަކާއި އެތައް ގިނަގުނަ ހަށިހެޔޮ ކުރުމުގެ ވަސީލަތްތައް މާލެއާއި ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އެއޮތީ ގާއިމުކޮށްފައެވެ. 

ކަންކަން ފަހުމްވާނީ ތެދު ނިޔަތުގައި ޝުކުވެރި ވާނަމަތާއެވެ. މި ސިލްސިލާގެ މިބައިގާ މަތިމަތިން ބަލައި މިލެވުނީ ދާދި ކުޑަ މިންވަރަކަށް ޖުމްލަ ގޮތެއްގައެވެ.  

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓާއި ހަވާލުވެވަޑައިގަތުމަށްފަހު ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުން ރައީސް ވިދާޅުވީ، މިދިޔަ މަހު ބޭއްވި އެމްޑީޕީގެ ޕްރައިމަރީން ދައްކުވައިދިނީ އެޕާޓީއަކީ ޑިމޮކްރަސީއަށް ފައްކާވެފައި އޮތް ޕާޓިއެއް ކަން ކަމަށެވެ. އެ ޕްރައިމަރީން ދައްކުވައިދިނީ އެމްޑީޕީއަކީ ހިޔާލު ތަފާތުވުން ތަކަށް ޖާގަ އޮތް ޕާޓީއެއްކަމަށެވެ. ހިޔާލު އެއްގޮތްކުރުމަށް ހިޔާލު ތަފާތު ވުމަކީ އެމްޑީޕީގެ އެމްޑީޕީ ވަންތަކަމެވެ.

އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންގެ މަގުސަދާއި ބޭނުން ވަރަށް ސާފުކަމަށާއި، ކޮންމެ އެމްޑީޕީ މެންބަރަކު ވެސް ބޭނުންވަނީ، ރާއްޖެއަކީ ސުލްހައާއި ހަމަޖެހުން ގާއިމްވެފައި އޮތް، އިސްލާމް ދީނުގެ ސައްހަ އަގީދާގެ މަތީގައި ދެމިތިބޭ ބަޔަކަށް ވުންކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް ވިދާޅުވީ ޕާޓީގެ ކޮންމެ މެންބަރަކު ވެސް ބޭނުންވަނީ ރާއްޖެއަށް ގެންނަމުންދާ ތަރައްގީއާއެކު ކުރިއަށްދާންކަމަށެވެ. މި ގެނެވޭ ތަރައްގީގައި ވަކި މީހަކު ބާކީނުކޮށް އެންމެނަށް އޭގެ ނަފާ ލިބުމަށް ކަމަށްވެސް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވީ "އަޅުގަނޑުމެން ބުނަމުން މިދަނީ މި ރާއްޖެ ތަރައްގީ ކުރަން ވާނީ ޖަޒީރާ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައޭ. ކުދި ރަށްރަށުގައި ވެސް ދިރިއުޅެން ބޭނުންވާ މީހުންނަށް ހަމަޖެހިލައިގެން އާއިލާއާއެކު އެ ރަށެއްގައި އުޅެވެންވާނޭ. މާލޭގެ ތޮއްޖެހުން ކުޑަކޮށް ހަމަނޭވާ ލެވޭ ތަނަކަށް މާލެ ވާންވާނޭ. އަޅުގަނޑުމެން ރަށްތައް ތަރައްގީ ކުރަމުން މިދަނީ އެ ރަށްތަކުގައި ދިރިއުޅޭ އާއިލާތަކަށް އުފާވެރިކަމާއެކު ދިރިއުޅެވޭނެ ގޮތް ހޯދައިދިނުމާއެކު މާލެއަށް ލުޔެއް ހޯދައި ދިނުމަށް. އިރާދަކުރެއްވިއްޔާ މިހާހިސާބަށް އާދެވިފައި މިވަނީ، އެރަށްތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންނަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ލިބެން ފަށާފަ. ފެނާ ނަރުދަމާއާ، ބަނދަރާ މަގާ ކަރަންޓާ ދަތުރުފަތުރާ ތައުލީމާ ސިއްހީ ހިދުމަތް މިދަނީ ތަރައްގީކުރަމުން."އެވެ. 

ރައީސް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި "މި ފަސް އަހަރު ތެރޭގައި ކުރެވިފައިވާ އަދި ކުރެވެމުންދާ މަސައްކަތްތަކަކީ ތިޔަ ބޭފުޅުން ހޯއްދެވި ކާމިޔާބީއެއް. މި ކާމިޔާބުގެ ފެށުމަކީ 2018 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ތިޔަބޭފުޅުން އެމްޑީޕީއަށް ކާމިޔާބުކޮށްދިނުން. މިއީ ތިޔަބޭފުޅުންނަށް، އެމްޑީޕީއަށް ޝުކުރު ހައްގުކަމެއް. އަދި ހަމައެހެންމެ މިވަގުތު އަޅުގަނޑުމެންނާއެކު ތިބި ކޯލިޝަންގެ ބައިވެރިން ކޮށްދެއްވި މަސައްކަތްވެސް އަޅުގަނޑު ހަނދާނެއް ނުނެތޭ. އެކަމަށްޓަކައި އެބޭފުޅުންނަށް ވެސް އަޅުގަނޑު ޝުކުރު އަދާކުރަން." އެވެ.

މި ފަސް އަހަރުގެތެރޭގައި ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކާވެސް ކުރިމަތިވެވަޑައިގެންނެވިކަމަށާއި، ނަމަވެސް ކާމިޔާބީއަށް ވާސިލްވެވުނީ އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންގެ ތާއީދާ އެއްބާރުލުމާ އެހީތެރިކަން ލިބިގެންކަމަށް އެމަނިކުފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް ވިދާޅުވީ އެމަނިކުފާނު ކުރިއަށް ވަޑައިގަންނަވާނީ އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުން ނިންމެވި ގޮތަށްކަމަށެވެ.

ގާނޫނުގެ ވެރިކަން ހިންގަން ފައިނަގައިގެން ޕާޓީ ހަދައިގެން އުޅޭ ބައެއް މީހުންގެ ނިޔަތުގެ ތެދުކަމާ ދޭތެރޭގައި ސުވާލު އުފެދެއެވެ. ކުށް ސާބިތުވުމުން ޝަރުއީ ހުކުމް ވަކި މީހަކަށް ތަންފީޒު ނުކުރުމުގެ ޖާހިލު ވިސްނުމަކީ ތިމާމެންގެ ނިޔަތުގެ ނުބައިކަން ހާމަވެގެން ދާކަމެކެވެ.

ކާނަލް ނާޒިމް މާ އަޑުހަރުކޮށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޔާމީނަށް ވާދަކުރެވެން ޖެހޭނެއޭ ބުނީމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ. ޔާމީނަށް ވާދަ ކުރެވެންޏާ ޖަލުގައި ތިބި އެހެން ކުށްވެރިންނަށް ވެސް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރަން ފުރުސަތު އޮންނަން ވާނެއެވެ. އެތައް ބަޔަކު މެރި ޝަހުމުމެން  ހުމާމުމެން ކަހަލަ ކުދިން ވެސް އެތިބީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކޮށްލާ ގޮތަށެވެ.  

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނު ޖަލަށްލާފައި އެއޮތީ ސިޔާސީ ފްރޭމް ކުރުމެއްގެ ތެރެއަކުން ނޫނެވެ. ދިފާއަށް ފުރުސަތު ދެވިގެން ހުޅުވާލެވިފައިވާ ޝަރީއަތަކުން ރިޝްވަތު ހިފުމާއި މަނީ ލޯންޑަރިންގގެ ކުށް ސާބިތުވެގެންނެވެ. އިދިކޮޅުގެ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ޔާމީނު ވީ އޭނާގެ މައްޗަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ އެތައް ބައިވަރު ކުށްތަކެއްގެ ތަހުގީގާ ޝަރީއަތް ހިނގަ ހިނގާ ހުޢްޓައެވެ. ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ހުރެ ޝަރީއަތްތައް ހިނގަހިނގާ އޮއްވާ އިދިކޮޅު ކެންޑީޑޭޓަށް ހެދީ ސިޔާސީ ގޮތުން ތިޔަ ޗަރުކޭސް ކުޅެން ވެގެންނެވެ.

ޔާމީން ޖަލުގައި ބާއްވައިގެން ނުވާނެ ކަމަށް ބުނަން ކާނަލް ނާޒިމަކީ ސްޕްރީމް ކޯޓްހެއްޔެވެ. ޔާމީނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ދޭންޖެހޭނެ ކަމަށް ބުނެ އަޑުއަރުވައިގެން ނާޒިމް ތިޔަ އުޅެނީ ކޮންބައެއްގެ ތާއީދު ލިބޭނެ ކަމަށް ހެއްޔެވެ. ހުކުމެއްކޮށް ޖަލުގައި ޔާމީނު އެއޮތީ ޔާމީނަށް އިންސާފު ކަށަވަރު ވާތީއެވެ. ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ނިކުމެ އަނެއް ފަހަރު ދައުލަތް ދަވާލުމަށް ދުނިޔޭގެ ގާނޫނާއި އިސްލާމީ ޝަރީއަތުން ޖާގަ ނުދޭތީއެވެ. ވަގުން ތިބޭނީ ޖަލުގައެވެ. ރިޔާސީ ރޭހަކު ނޫނެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ގުނަން ތަކުގެ ނިންމުންތައް ބޮލާލާ ޖެހުމަކީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސްގެ މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ހެއްޔެވެ. އެތައް ހާސް ބަޔަކީ ތިމާ ކަމަށް ހެދިގެން އުޅުމަކީ ނަޝީދުގެ ޑިމޮކްރަސީ ހެއްޔެވެ. މެޖޯރިޓީއަކީ ނަޝީދުގެ ވިދާޅުބަސްފުޅު ހެއްޔެވެ. މުޅި ޕާޓީގެ އެންމެން ތިބޭން ޖެހެނީ ނަޝީދު އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަ ވެގެން ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމެއްގައި ވެސް ގައުމުގެ ވެރިކަން ނުކުރާން ކަމަށް ހުވާކޮށްގެން ފެށި އިސްލާހީ ހަރަކާތަކީ ނަޝީދުގެ މުށުތެރެއަށް ތާއަބަދަށް އެމްޑީޕީ މަހާލުމުގެ ތެޔޮގުޅާ ސާދާއެއް ހެއްޔެވެ. 

ހޮދުމުހުތާރު ވުމުގައި ނަންވާނީ މުގާބޭއެވެ. މައުމޫނަށް ކުރިހާ މަލާމާތާއި ފުރައްސާރަ ތިމާގެ އަނގައަށް ވަދެ ނިމިއްޖެއެވެ. ގަބީލާއެއް ޕަޕެޓެއް ވަކިނުވާ ވަރަށެވެ. އެމްޑީޕީ އުފެދުނީއްސުރެ ނަޝީދު ޖެހިހާ ބެރަކަށް އާއްމު މެންބަރުން ނެށިއެވެ. އިސްކޮށް އުޅުނު ފިކުރު ތަފާތު އެންމެންހެން ފައްސާ ނަގާލިއެވެ. އިބުރާމެން މުނައްވަރުމެން ގޮތް ދޫކޮށް ފަހަތައް ޖެހެލީ ނަޝީދުގެ ހަގީގީ ސޫރަ ކޮންމެވެސް ހިސާބަކުން ރައްޔިތުންނަށް ދައްކާލަން ތާއެވެ.

ކާމިޔާބީގައި ހިތްތިރިކޮށް ނާކަމިޔާބީގައި ހިތްވަރު ގަދަކުރުމުގެ ފަލްސަފާއަކީ ނަޝީދު ނޫން އެހެން މީހުންގެ މައްޗަށް ހިނގާ އެއްޗަކީތާއެވެ. ފަހަތަށް ޖެހެން ޖެހޭތާ ފަހަތަށް ޖެހެން ޖެހެނީ ވެސް އެހެން މީހުނެވެ. މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާ ނުވުމާ ގަދަބަސް ބުނުމުގައި ހައްދެއް ސުމާރެއް ނޯވެއެވެ. ކިތަންމެ މަވެތި ވިޔަސް މަހެއް ފަހާލާނެ މަހެއް ހުރެދާނެކަން މިއަދު އެބަ އެނގޭ ނޫންހެއްޔެވެ.

ކުރިން އެމްޑީޕީގައި އުޅުނުހާ ހަރު ސިޔާސީ މީހުން އެކި ކަހަލަ ބަދުނާމުގައި ފައްސާނަގާލިއެވެ. އެކަމަކު އަބަދަކު އެންމެނަކު އެއްގޮތެއް ނުވާނެއެވެ. އެމްޑީޕީ ހިސޯރުކޮށް އޮބިއަޅުވައިގެން އުޅުނު ރޫހާނީ ލީޑަރު ވެސް ޕާޓީން ބާކީވެ މިއަދު އެކަހެރި ވެއްޖެއެވެ. މަގުބޫލުކަން ތެއްތިރީހަކަށް ޕަސެންޓައް ވެއްޓިއްޖެއެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމަކީ ހިޔާލީ ފޮލަޔަކަށް ވެނިމެނީއެވެ. ހަކުޅި ކުރިއަށް ކުޅެ، ކުޅޭ ކޮންމެ ކުޅިއަކީ މުއުޖިޒާތެއް ގޮތުގައި ދެއްކި ދުވަސް ފަހަނަ އަޅާ ހިނގައްޖެއެވެ. ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ޕާޓީގެ އެއްވެސް ގުނަވަނަކުން އެއްކަމެއްވެސް ފާހެއް ވަނީއެއް ނޫނެވެ. 

ބޮޑާ ހެދުމާ ފުއްވުންނޫން ކަމެއް ޕާޓީގެ ރައީސްގައި ނެތެވެ. ހާކާ ބޮޑާ ބަލާ ލޮއްސަން އުޅޭނެ ބަޔަކު ދާދި މަދުވެއްޖެއެވެ.  މިއަދު ޕާޓީގެ ރައީސަކަށް ނަޝީދު ބަހައްޓަން ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓެއް ނެގިޔަސް ބަހައްތަން ފެންނަކަމަށް ބޮޑު އަގުލަބިއްޔަތެއް ލިބުމަށްވުރެ ނުލިބުން ގާތެވެ. އެންމެ ފަހުން އެމްޑީޕީގެ ރައީސްގެ އިސްތިއުފާއަށް ގޮވާލެވޭ އަޑު އެއްވާނަކަށް ޕާޓީގެ ތެރޭގައި ހިފަމުން ދާންފަށައިފިއެވެ. 

ރައީސުލްޖުމުހުރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހު ދެވަނަ ދައުރަކަށް އިންތިހާބު ކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ ކޮންމެ މަސައްކަތެއް ކުރައްވާނެ ކަމަށް އެމްޑީޕީގެ ޗެއާޕާސަން ފައްޔާޒު އިސްމާއިލް ވިދާޅުވެ އެމްޑީޕީގެ ސްޓޭންޑް ސާފުކޮށް ދެއްވައިފިއެވެ. އެކަން ކުރުމަށް ފަހަތަށް ޖެހިވަޑައި ނުގަންނަވާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ޗެއާޕާސަން ފައްޔާޒު ދެއްވިއެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ސައްހަނޫން ކަމަށް ބުނެ ކޯޓަށް ދާން އެންމެ ރަނގަޅު މީހަކީ ހަމަ ހާމިދު އަބްދުލްގަފޫރެވެ. އެމްޑީޕީ އެތެރޭގެ އިންތިހާބުތައް އެންމެ ބޮޑަށް އޮޅުވާލާ ގަޑުބަޑުކުރި މީހަކީ ހާމިދެވެ. ޕްރައިމަރީ ގަޑުބަޑު ކުުރާނެ ގޮތް ހާމިދަށް އެނގޭނެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސެކެރެޓަރީ ޖެނެރަލުކަމުގައި ހުރެ 2008 ގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓުއޮޅުވާލި ގޮތް ރަނގަޅަށް ހަނދާން ހުންނާނެއެވެ. އޭރުގެ ޕާޓީ ރައީސް ޑރ. މުނައްވަރުގެ މައްޗަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ކުރި ހޯދާދިން ގޮތަށް އެހެން މީހުން ވެސް ކަންތައް ކުރާނެއޭ ހީވާނެ ތާއެވެ. ޕާޓީގެ ދަފުތަރުން މުނައްވަރުގެ ސަޕޯޓަރުން ކަނޑާ ބޭރުކޮށް އިންތިހާބު ފެލާލިހެން އެންމެނަކު ކަންތަކެއް ނުކުރާނެއެވެ.

39000 މީހުނަށް ވޯޓު ދިނުމުގެ ހައްގު ގެއްލުވާލި ކަމަށް ބުނާއިރު އެބުނާ ބަޔަކު ތިއްބާ އެންމެ ފަހުން ނެގި ވޯޓުތަކުގައި ފިކުރުގެ ދިރުމުގެ ކަލްޓް ބޮޑު ބައްޔަކުން ބަލިވިކަން ދިޔާނާއަށް ނޭގިދާނެއެވެ. އެންމެ ފަހުން އޮތް ދާއިރާ އިންތިހާބުގައި އެބުނާ 39000 މީހުން ދަފްތަރުގައި އޮތެވެ. އެ އިންތިހާބުގައިވެސް ރައީސް ނަޝީދު ތާއީދުކުރި 80 ޕަސެންޓް މީހުން ވީ ބައްޔެވެ. ދެން އޮތް ޗެއަރޕާސަން އިންތިހާބުގައި އެކިޔާ 39000 މީހުން ތިއްބާ ރައީސް ނަޝީދާއި ޕާޓީގެ ލީޑަރޝިޕް އެއްކޮށް އިމްތިޔާޒް ފަހުމީއަށް ތާއީދުކޮށްގެން ހެސްކިޔާފައި ކުރި މަސައްކަތުން ރައީސް ނަޝީދުގެ ކޮޅުވީ ބައްޔެވެ. އެއްކަލަ 39000 މީހުން އޭރުވެސް ދަފުތަރުގައި އޮތެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ޕްރައިމަރީގެ ދުވަސްވަރު އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު އެންމެ ބާރަށް ދެއްކެވީ އެހެން ޕާޓީތަކުން މީހުން ވަދެ އެމްޑީޕީ ޕްރައިމަރީތައް ގަޑުބަޑުކުރާ ވާހަކައެވެ. ޕީޕީއެމުން އެއިންތިހާބާ ދިމާކޮށް އެތައް ހާސްބަޔަކު ޕްރައިމަރީ ވަކި މީހަކަށް ހޯދާދިނުމަށް އެމްޑީޕީއަށް ވަދެ ވޯޓުދޭކަމަށް ތަކުރާރުކޮށް ނަޝީދު ވިދާޅުވިއެވެ.

އިލެކްޝަންސްގެ ދަފުތަރުގައި އެހެން ޕާޓީތަކުގެ މެންބަރުންގެ ގޮތުގައި ރަޖިސްޓްރީވެފައި ތިބި މީީހުންނަކީ އެމްޑީޕީ މެންބަރުންނަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ޕާޓީތަކުން އެމްޑީޕީއަށް ހިޖުރަކުރި މީހުން ނަމަ އެމީހުން އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންގެ ގޮތުގައި އިލެކްޝަންގައި ރަޖީސްޓްރީ ކުރުވާ ދަފްތަރު ސައްހަކުރުމަކީ އެމްޑީޕީގެ ސެކެރެޓެރިއޭޓްގެ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމުގައި ނަޝީދު ހުންނަވާ، ނައިބު ރައީސް ކަމުގައި ޝިފާޒް (ސިއްޕެ) ހުންނަވާ، ޗެއަރޕާސަން ކަމުގައި ހަސަން ލަތީފް ހުންނަވާ، ރަޖިސްޓްރާ ކަމުގައި ޝާހިދު (ސާބެ) ހުންނަވާ، ސްޕޯކްސް ޕާސަންއަކަށް އިމްތިޔާޒް ފަހުމީ ހުންނަވައިގެން ދަފްތަރު ސައްހަ ނުކުރައްވާ 39000 މީހުން އުނިކުރިއްޔޭ ނުކިޔާށެވެ.

އެހެން ޕާޓީތަކުގެ ރަޖިސްޓްރީގައި އޮންނަ މީހުނަށް އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގެ އިންތިހާބު ތަކުގައި ވޯޓުނުލެވިގެން ކޯޓަށް ދިޔުމަކީ ލޮނު ހަކުރަށް ހަދަން އުޅުން ކަހަލަ ކަމެކެވެ. ޔާމީނުގެ ފާހަގަ ވެއްޓުމެކޭ މިކަމެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ވެރިކަމައިގެން ބޫތު ކައިފާ ތިއްބަސް ބޮޑުވަރެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގިނަ މެންބަރުންނާއި ދިވެހި ގިނަ ރައްޔިތުން މިހާރު ތިބީ ރައީސް ނަޝީދަށް ވެރިކަން ދޭގޮތަކަށް ނޫނެވެ.

އެމްޑީޕީގެ އިދާރީ ލީޑަރޝިޕް ބަދަލުވެ ޒަމާނުއްސުރެ އޮޅުން ބޮޅުން ބޮޑު ޕާޓީގެ ދަފްތަރު ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ގައުމީ މަޖިލީގުގެ ނިންމުމާ އެއްގޮތަށް އިސްލާހު ކުރުން ގޯސްވެގެން ހާމިދު ކޯޓަށް މިދިޔައީ ބޮޑު ބަރަހަނާ އަކުން ބަރަހަނާ ވާށެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ތަރައްގީގެ ޕްލޭނެއް އައްޑުއަށް އެބައޮތެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ އައްޑޫ ޕްލޭންގެ މަސައްކަތްތައް ތަރުތީބު ވެގެން ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ. ގަން އެއަރޕޯޓް ތަރައްގީކޮށް އެކަމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތް ވަނީ ފެށިފައެވެ. ދަނީ ކުރިއަށެވެ. 8000 އެނދުގެ އައްޑޫ ޓޫރިޒަމް ޕްލޭންގެ މަސައްކަތް ހުރީ މެކުހުގައެވެ. 

ވަށާޖެހޭ ތަރައްގީގެ ޕްލޭނެއްގެ ދަށުން މުޅި އައްޑޫ ކުރިއަށް އޮތް ދެތިން އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި ފުރިހަވެ ނިމޭނެއެވެ. ޓޫރިޒަމްގެ ފުރުސަތު ފަހިވެ ރިސޯޓްތަކާއި ސިޓީ ހޮތާތަކާއި ގެސްޓްހައުސްތައް ހުޅުވި އައްޑޫގެ އިގްތިސާދީ އިންޖީނު ބާރަށް ހިނގައި ގަންނާނެއެވެ. ފަތުރުވެރިންނާ ދަތުރުވެރިންނަށް މަތީފެންވަރުގެ ހިދުމަތް ލިބޭ އެއަރޕޯޓަކަށް ގަން އެއަރޕޯޓު ވާނެއެވެ. ހިތަދޫ ސީޕޯޓަކީ މުޅި ދެކުނު ސަރަހައްދުގެ ކަނޑުގެ ހަބަކަށް ވެގެން ދާނެއެވެ. ހިޔާލީ ވާހަކަ ތަކެއްގެ ގޮތުގައެއް ނޫނެވެ. އަމަލީ ގޮތުން ކުރަންޖެހޭ ހުރިހާ ކަމެއް ތާވަލާ އެއްގޮތަށް ބާރަށް ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ. 

އައްޑޫގެ ތަރައްގީއާއި ގުޅުންހުރި އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ހުއްޓުމެއް ނެތި އެހެރަ ދަނީ ބާރަށް ކުރިއަށެވެ. ގަމުގެ ވައިގެ ބަދަރު ތަރައްގީ ވެގެން ދާއިރު ރިސޯޓްތަކާއި ސިޓީ ހޮޓާތަކާއި ގެސްޓް ހައުސްތައް ހުޅުވާ ހިންގޭ ވަރަށް އެތަންތަން ވެސް ނިމިގެން ދާނެއެވެ. ރައްޔިތުންނާއި ފަތުރުވެރިންނަށް އެންމެ ރަނގަޅު ފެންވަރުގައި އަސާސީ ހިދުމަތް ލިބި ސިއްހީ ގޮތުން މަތީފެންވަރުގެ ހިދުމަތް ލިބޭ ވަރަށް ހޮސްޕިޓަލް ތަރައްގީ ކުރެވެއެވެ. 

ގުޅިފައިވާ މައި ރަށްތަކާއި ހުޅުމީދޫ ގުޅާލެވި، ދަތުރު ފަތުރުން މުޅި އައްޑޫ ގުޅުވާލައި، ހިތަދޫ ޕޯޓަކީ އާގު ބޯޓުފަހަރާއި ކްރޫޒް ލައިނަރު ފަދަ އުޅަދުތަކަށް ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގެ ހިދުމަތް ދެވޭ ދެކުނު ކަނޑުހަބް ކަމަށް ވާނެއެވެ.

ސަރުކާރުން ވަށާޖެހޭ ތަރައްގީގެ ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލާ ތަންފީޒު ކުރަން ފަށާފައި ވަނިކޮށް މަޖިލީހަށް ގަރާރެއް ލައިގެން އާއްޑޫގައި ހިންގާ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތައް ހުއްޓުވަން އުޅެނީ އައްޑޫ ރައްޔިތުންނަށް ހެވެއް އެދިގެނެއް ނޫނެވެ. ގަން އެއަރޕޯޓް ތަރައްގީގެ ޕްލޭނާ އެއްގޮތައް ތަރައްގީ ކުރަން ބޭނުންވާ ފައިސާ ހޯދާ ޓެންޑާކޮށް ބަޔަކާއި ހަވާލުކޮށްގެން މަސައްކަތުގެ އަމަލީ މަސައްކަތް ހިންގައި ގަންނަން ފަށާއިރަށް މި ޖަހަން ފެށީ ކޮން ސަކަރާތެއް ހެއްޔެވެ. ގަން އެއަރޕޯޓް ޕްރައިވަޓައިޒް ކުރާ ވާހަކަ މިހާރު ދައްކާ ޕްރެޝަރ ކުރާނީ އެއަޕޯޓްގެ މަސައްކަތް ކުރިއަނުދީ އެކަން ދިގު ދެންމުމަށެވެ. 

މިސަރުކާރުން އައްޑޫ އެއަޕޯޓާއި މުޅި އައްޑޫގެ ތަރައްގީ ޕްލޭނާއި އެއްގޮތަށް ގެންގޮސް ނިންމަފާނެތީ މޭކަރާނެ ކަމެއްނެތެވެ. އަރާއިރު އަހުމަދު ރަޝީދުމެން މަޖިލީހުގައި ތިބެ ހިޔަލީމެން ކުންފުންޏަށް ކޮވިޑް ހާލަތުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގަން ޖެހިފާޑަށް އައްޑޫ ރައްޔިތުންގެ ތަރައްގީއާއި ސަކަރާތް ޖަހަން ނުހަދާށެވެ. ޕްރައިވަޓައިޒް ކުރުމޭ ކިޔައިގެން އޭގެން ބައެއް ހިޔަލީ ރަޝީދަށް ދޭންވީ ހެއްޔެވެ. ސަރުކާރަށް ނުވާކަން ދައްކަން ގަން އެއަރޕޯޓްގެ މަސައްކަތަށް ހުރަސް އަޅާ ލަސްކޮށް ކަޓުނަގަން ނޫޅޭށެވެ. އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ. 

ސިޔާސީ  ބޭނުމަށް  ސަރުކާރާ  ދެކޮޅަށް  ނެރެން   ގިނަ  ދިވެހިން  ދަހިކޮށްކާނެ  އެންގަޑެކޭ  ހީކޮށް  ޕީޕީއެމުން  އުފެއްދި  ކުލަ  އުފެއްދުމަކީ  އިންޑިއާ  އައުޓް  ކިޔާ  ވަތަނީ  ދެލަފްޒެވެ.  ފުލެއްބިތެއް  ހަގީގަތެއް  ނެތަސް  ލައްކަ  ބޮޑު  ވާހަކައެކެވެ.  އަމިއްލަ  ސިކުނޑިން  ވިސްނަން  ކަންނެތް  މީހުން ،  ސިޔާސީ  މީހުން  ނެރޭ  މިފަދަ  ހީލަތުގައި  ބެދޭލެއް  އަވަސް  ވާނެއެވެ.  އިސްލާމް  ދީނާ  ވަތަނާ  ގައުމާ  ދީނޭ  ކިޔައިގެން  އަތުރާލާ  ބަސްތަކުގެ  އަވާގައި  ޖެހޭ  މީހުން  އުޅެއެވެ. 

މިފަދަ  ވާހަކަ  ތަކާ  ބަސްތައް  ނެރޭ  މީހުންގެ  ކިބައިގައި  ދީނަށް  ހުރުމަތެއް  ގައުމަށް  ލޯތްބެއް  ނެތްކަން  އެނގޭނީ  ވެސް  އެކަންކަމާ  މެދު  ވިސްނާލިއްޔާތާއެވެ.  ނުވިސްނާ  ތިބެ  އިވޭ  ބަސްތަކަކަށް  ވަޖިދުވެގެން  ދުއްވައިގަތީމައި  އަނގަވަތަށް  ވެއްޓި  ލިބޭ  ހުރިހާ  ގެއްލުމެއް  ލިބެނީ  ޚުދު  ތިމާ  އަށާ  ތިމާގެ  އާއިލާ  އަށެވެ.  މީގެ  އެންމެ  ތާޒާ  މިސާލަކީ  ޕީޕީއެމްގެ  ސަމަދު  ބެއަށް  މިފަހުން  ޖެހުނު  ދަތުރެވެ. 

ވެރިކަމުގައި  ހުރެ  އިންޑިއާ  އާ  ހެދި  މޮޔަވެ  ފުރަމާނަ  ދަތުރުކޮށް  ބޮޑު  ވަޒީރު  މޯދީއާ  ކަރާ  ކަރުޖައްސާ  ގުޅުން  ބަދަހި  ކުރީ  ޔާމީން  ކަމެއް  ސަމަދޭބޭ  މެން  ވިސްނާކަށް  ބޭނުމެެއް  ނުވިއެވެ.  ވެރިކަން  ގެއްލުމުން  ސަރުކާރާ  ދެކޮޅަށް  މަގުތަކަށް  މީހުން  ގުޅަޖެއްސޭނެ  މޮޅު  ބަސްތަކެއް  ކަމަށް  ބަލާ  އިންޑިއާ  އައުޓޭ  ކިޔާ  އެއޮށް  ބޮޑު  ގައުމާ  ދެކޮޅަށް  ހަނގުރާމަ  އިއުލާން  ކުރީއެވެ. 

ޑޮކްޓަރުންނާ  ޓީޗަރުންނާ  ނަރުހުންނާ  ދެންވެސް  ރާއްޖޭގައި  ހިދުމަތް  ކުރަން  ތިބި  އިންޑިއާ  ރައްޔިތުން  ހާރުވާ  ލަދުގަންނަވަން  ސަމަދޭބެމެން  ރޭނިދި  ނުނިދައެވެ.  ބޭރު ގައުމެއްގައި  ތިބި  ދިވެހިންނާ  ދެކޮޅަށް  އެ ގައުމުގެ  ބަޔަކު  އެހެން  ނުކުތީމާ  ގަންނާނެ  ބިރާ  ލަދު  ސަމަދޭބެ  މެން  ހިތަކަށް  ނުގެނެވެއެވެ. 

ލަދެއް  ނެތިގެން  ނުކުމެ  އުޅޭ  އިރު  އޭގެ  ސަބަބުން  އިންޑިއާގައި  ދިރި  އުޅޭ  ދިވެހިންނަށް  އަތުވެދާނެ  ނުރައްކަލުގެ  ބޮޑުކަމެއް  ވެސް  ނުވިސްނައެވެ.  ދުނިޔޭގެ  ހުރިހާ  ތަނެއްގައި  ވެސް  ހަރުކަށި  ވަތަނީ  ހައްދު  ފަހަނަ  އެޅި  މީހުން  އުޅެއެވެ.  އިންޑިއާ  އިން  އޭގެ  ބަޔަކު  ލައްވަ  އެތަނުގައި  ދިރިއުޅޭ  ދިވެހިންނަށް  ހިތާމައެއް  ކުރިމަތި  ކުރުވަން  ލައްކަ  މަސައްކަތް  ސަމަދުބޭމެން  ކުރިއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖެ  އައުޓްކޮށް  ދިވެހިންނަށް  އެވަރަށް  ކުޑަމީސް  ކުރާ  އިންޑިއާ  ޕީޕީއެމްގެ  ދާއިރާ  ރައީސަކު  ބޭހަށް  ރާއްޖެ  އައިނަމަތާއެވެ. 

ގައުމޭ  ކިޔާ  ނުކުމެ  އުޅޭ  އިރު  ހުރި  ހިތްވަރެެއް  އަޒުމެއް  ނެތެވެ.  ފިނި  ގަދަ  ކޮޓަރިއެކޭ  ބާރަޖާ  ގަނޑެކޭ  ކިޔާ  ޝަކުވާ  ބަނދެ  ރޮއެ  ހޭރުނީ  އެވެ. 

ގައުމީ  ދިދައެއް  ހިފައިގެން  އެއަރޕޯރޓަށް  ބަލާދާނެ  ޕާޓީގެ  ވެރިޔަކު  ނުވިއެވެ.  އެވަރުން  ވެސް  ބުނީ  ގެއްލުމުގެ  ބަދަލު  އިންޑިއާ  އިން  ދޭންޖެހޭ  ވާހަކައެވެ. 

ސަމަދޭބެ  ރަންކޮޅާއެވެ.  ތިޔަ  ޖެހުނު  ދަތުރުން  ގެެއްލުމުގެ  ބަދަލު  ހޯދަން  ބޭބެއަށް  ތިޔަ ލަގާ  ދިން  ޕީޕީއެމްގެ  ސެނެޓަށް  ދާށެވެ.  އެންމެ  ކައިރިން  ބާރަށު  ސުޖާއެވެ. ނައިފަރު  ސިޔާމާ  ތުރާކުނު  ސައީދާ  މޭޔަރު  މުއިއްޒާ  އަދުރޭ  އަތުން  ބަދަލު  ހޯދާށެވެ.  އެއީ  އެމީހުން  ކަލޭމެންނަށްދޭ  ލަގާއެވެ. 

ޔާމީން  އަތަކުން  އެއްޗެއް  ނުލިބޭނެ  އެވެ.  ހުރިހާ  ރުފިޔާ  އާ  ޑޮލަރު  އުކުޅަށް  ޖަހައިގެން  ދައުލަތަށް  އެނުދީ  އޭނާ  އެއޮތީ  11  މައްޗަށް  11  އަށް  ކޮލިފައި  ވެގެން  މާފުށީ  ޖަލުގައެވެ.  ސަމަދުބެމެން  ގޭނި  ހުސްވާ  އިރު  ހުރިހާ  މޮޅެއް  އެމީހުންނަށެވެ.

ޔުނިވަރސިޓީއަށް ބަޑީގެ ހަމަލާތައް ދޭން ފަށާފައިވަނީ މިޝިގަން ގަޑިން ހޯމަދުވަހުގެ ރޭ 8 ޖެހިއިރެވެ. އެއީ ރާއްޖޭ ގަޑިން މިއަދު ހެނދުނު 6 ޖެހި އިރެވެ. ހާދިސާގައި ޒަހަމްވީ ފަސް މީހުންނަށް މިހާރު ހޮސްޕިޓަލުގައި ދަނީ ފަރުވާ ދެމުންނެވެ. އޭގެތެރެއިން ބައެއް މީހުންގެ ހާލު ސީރިއަސް ކަމަށްވެއެވެ.

ހަމަލާދިން މީހާ ފިލާފައިވާތީ އެމީހާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ފުލުހުން ކުރިއެވެ. ފުލުހުން އެމީހާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައިރު އެ ސަރަހައްދު ގައި ދިރި އުޅޭ މީހުން ބޭރަށް ނުނިކުތުމަށާއި ރައްކާތެރިވެ ތިބުމަށް އިރުޝާދު ދިނެވެ. ފުލުހުން އެމީހާ ހޯދުމަށް ކުރި މަސައްކަތުން އެމީހާ ފެނުއިރު އެމީހާ އޮތީ ޔުނިވާސިޓީ ކެމްޕަސްގެ ބޭރުގައި މަރުވެފައެވެ. ފުލުހުން ބުނާ ގޮތުގައި ހަމަލާދިން މީހާ މަރުވެފައި ވަނީ އަމިއްލައަށް ގަޔަށް ބަޑި ޖަހައިގެންނެވެ. 

ހަމަލާތައް އޭނާ ދީފައިވަނީ ކީއްވެ ކަމެއް އަދި ފުލުހުންގެ ތަހުގީގަކަށް ނޭގެއެވެ. ތަންތަނަށް ބަޑިޖަހާ މީހުން މެރުމާއި ޒަހަމު ކުރުމަކީ އެމެރިކާގައި ވަރަށް ގިނައިން ހިނގާ ކަމެކެވެ. ހުސްވި އަހަރު ވެސް އެމެރިކާގައި މިފަދަ 648 ހަމަލާ ރިޕޯޓް ކޮށްފައިވާ ކަމަށްވެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ބީޗު ވޮލީ ޓީމާއި ބޮޑީބިލްޑިންގ ޓީމުން ހޯދާފައިވާ ކާމިޔާބީތައް ފާހަގަ ކުރައްވައި ޓީމުތަކުގެ މެމްބަރުންނަށާއި އޮފިޝަލުންނާއި އެސޯސިއޭޝަން ތަކަށް ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހު ވަނީ މަރުޙަބާ ވިދާޅުވެފައެވެ. އޭޝިއާގެ ސެންޓްރަލް ޒޯން ބީޗް ވޮލީބޯލް މުބާރާތުން ރަންމެޑަލް ހޯދި ރާއްޖޭގެ ބީޗު ވޮލީ ފިރިހެން ޓީމާ، އަދި ވޯލްޑް ބޮޑީބިލްޑިންގ ޗެމްޕިއަންޝިޕުގައި ރާއްޖެއަށް ރަން މެޑަލާއި ރިހިމެޑަލް އަދި ލޯމެޑަލް ހޯދައިދިން ބޮޑީބިލްޑިންގ ޓީމާ ބައްދަލު ކުރައްވާ ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅުގައި ސަރުކާރުގެ މައިގަނޑު ސިޔާސަތަކީ އެއްވެސް ކުޅިވަރެއް ބާކީ ނުކުރުން ކަމަށެވެ. ހުރިހާ ކުޅިވަރު ތަކަކަށް ވެސް ފުރުޞަތުތައް ފަހިކޮށްދިނުން ކަމަށެވެ. އެކަމުގެ ނަތީޖާވެސް ރަނގަޅު ކަމުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހު ވިދާޅުވެއެވެ.

ރައީސް އޮފީހުގައި މަރުހަބާކިޔުމުގެ މި ބައްދަލުކުރެއްވުމުގައި މިނިސްޓަރ އޮފް ޔޫތު، ސްޕޯޓްސް އެންޑް ކޮމިއުނިޓީ އެމްޕަވަރމަންޓް އަހުމަދު މަހުލޫފާއި ވޮލީ ބޯލް އެސޯސިއޭޝަނާއި ބޮޑީ ބިލްޑިންގ އެސޯސިއޭޝަންގެ އިސްވެރިންނާއި ޓީމުތަކުގެ އޮފިޝަލުން ބައިވެރިވެވަޑައިގަތެވެ. މިބައްދަލުވުމުގައި، ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ރާއްޖޭގެ ބީޗު ވޮލީ ޓީމާއި ބޮޑީބިލްޑިންގ ޓީމުން ހޯދާފައިވާ ކާމިޔާބީތައް ފާހަގަކުރައްވައި ޓީމުތަކުގެ މެމްބަރުންނަށާ އޮފިޝަލުންނާއި އެސޯސިއޭޝަންތަކަށް މަރުޙަބާ ވިދާޅުވިއެވެ. 

ރައީސް ވިދާޅުވީ ކުޅުންތެރިންނަށާ އެތުލީޓުންނަށް އިތުރު ތަމްރީން ފުރުސަތުތައް ހޯއްދަވައިދެއްވުމަށް މަސައްކަތްޕުޅު ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ކަމަށެވެ. ބީޗް ވޮލީއާ ވޯޓަރ ސްޕޯޓްސްގެ ކުޅިވަރުތަކަކީވެސް ރާއްޖޭގައި ކުރިއަރުވައި ކާމިޔާބީތައް ހޯދޭނެ މުސްތަގުބަލް އޮތް ކުޅިވަރު ތަކެއްކަން އެ މަނިކުފާނު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

މީގެކުރިން އެކުޅިވަރު ތަކަށް ނުލިބޭ ސަމާލުކަމާއި، މާލީ އެހީތެރިކަން މިފާއިތުވި ހަތަރު އަހަރުގެ ތެރޭގައި ލިބިގެން ގޮސްފައިވާކަން މިނިސްޓަރ އަހުމަދު މަހުލޫފާއި ވޮލީ ބޯލް އެސޯސިއޭޝަނާއި ބޮޑީބިލްޑިންގ އެސޯސިއޭޝަނުން ފާހަގަކުރެއެވެ.

މިއަހަރު ޖެނުއަރީ މަހު މާލެ ސަރަހައްދުން ލިބުނު 1601 އޯޑަރަށް ކާޑުގެ ބާވަތްތައް ފޯރުކޮށް ދިނެވެ. އަނެއް ކޮޅުން އެސްޓީއޯގެ 9 ރީޖަނަލް ފިހާރައަށް ވެސް ކާޑުގެ ބާވަތްތައް ކަމުގައިވާ ހަނޑޫ ހަކުރު ފުށް ފޯރުކޮށްދީގެން މުޅިރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ހިސާބަކުން ދަތިކަމެއް ނެތި ކާޑު ލިބޭނެގޮތް ޖެނުއަރީ މަހުވެސް ހަދާދިނެވެ.

މިދިޔަ ޖެނުއަރީ މަހުގެ ތެރޭގައި 24152 ބަސްތާ ހަނޑުލާއި، 7893 ބަސްތާ ހަކުރާއި, 19595 ބަސްތާ ފުށް ރީޖަނަލް ފިހާރަތައް މެދުވެރިކޮށް ހެޔޮ އަގުގައި ރައްޔިތުންނަށް ކާޑުގެ ލިއްބައިދިނެވެ. ޖުމްލަކޮށް ހުސްވި ޖެނުއަރީ މަހު އެކަނިވެސް އެސްޓީއޯއިން ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކަށް 89909 ބަސްތާ ކާޑު ފޯރުކޮށްދީފައިވެއެވެ.

ރާއްޖެއަށް މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރަން އުޅެނިކޮށް އަތުލައިގަނެވޭ ބޭރުމީހާ އުމުރަށް ރާއްޖެ ނާދެވޭ ގޮތަށް ޑީޕޯޓް ކޮއްލުމުގެ އުސޫލު ކުއްވެރިކޮށް މަޖިލީހަށް މައްސަލަ ވައްދައިގެން ކުރާން ތިޔައުޅެނީ ކީއްކަން އެބައެނގެއެވެ. ތިޔަ އުޅެނީއްޔަކީ ރާއްޖެއަށް މަސްތުވާ ތަކެތި އެތެރެވާތީ ކަންބޮޑުވެގެނެއް ނޫނެވެ. ސަރުކާރުގެ ކުށް ހޯދުމާއި ކުށް ދެއްކުމާއި ކުއްވެރި ކުރުމުގެ އެޖެންޑާގެ ދަށުން ނަފްރަތު އުފެއްދުމުގެ ސިލްސިލާގެ ބޮޅެއްކަން ނޭގެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ.

އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ގްރޫޕްގެ ބައްދަލުވުން ތަކުގައި ބައިވެރި ނުވެ ޕީޖީ ގުރޫޕްގެ ނިންމުންތަކަށް އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން ހަސަންކޮމެން ތިޔަ އުޅެނީ އެމްޑީޕީއާއި ގައުމީ މަސްލަހަތަށްވުރެ ރައީސް ނަޝީދުގެ ޕަޕެޓުންނަށް ވެގެންނެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަން ނަޝީދަށް ލިބޭގޮތަށް ފަހިވާހެން ކަންކަން އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި ތަރުތީބުވާ ނަމަ މަސްތުވާ ތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހާ ޑީޕޯޓްނުކޮށް ރައްޔިތަކަށް ހަދާ ޑިޕޮލޮމެޓިކް ޕާސްޕޯޓު ދިނަސް ހަސަންކޮމެނަށް އޯކޭވާނެއެވެ.

ޓެކްސްފައިސާ ހަރަދުކޮށްގެން ވިހިފަންސަވީސް އަހަރު ބޭރުބަޔަކު ބަންދުގައި ބައިތިއްބައިގެން ދައުލަތުން ހަރަދުކުރުމަކީ ގޯހަކަށްވެ އެންމެން ޑީޕޯޓް ކުރަން ގޮވާނެއެވެ. އޭރަކުން ގާނޫނުގެ ބާރުކަނޑައިގެންނޭ ކިޔައިގެން ބޮންޑާމެން ފަނޑިޔާރުގެއަށް ދާކަށްވެސް ނޫޅޭނެއެވެ. ކާރުގެ ޑިކީގައި ކަޅުދަބަހުގައި ދިޔާ ހަދިޔާ އުފުލި އަލީ އާޒިމާއި ގިޓާމެންނަށް "މަސްތު" އެއީ ވާކަމެއްކަން ވެސް ނޭނގޭނެއެވެ.  

އާނއެކެވެ. މަސްތުވާ ތަކެއްޗަށް ބަންދުވެފައި ހުރި ދޮރުތައް ހުޅުވޭ ވާހަކަ ދައްކަން އެންމެ ތާހިރީ ދޮންބިލަތް އަހުމަދެވެ. ތިމާގެ އެ ރޮނގަކުން މުޅި ގައުމަށް ނަންހިގި ފުޓްބޯޅައިން އަތް ދޮވެލަން ޖެހުނީ މަސްތުވާ އެއްޗެއް ހުވަފެނުން ވެސް ނުދެކޭތީއެވެ. 25 އަހަރުގެ ހުކުމެއް ބޮލު އަޅައިގެން ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ބިއްދަށަށް ވަންނަން ޖެހުނީ މަސްތުވާތަކެއްޗަށް ދެވި ނުހިފާތީއެވެ.

ބޮލަށް ބެރި ވެއްޓި ކުޅެން އުޅުނު ކުޅިން ހަރުތާކު ނުޖެހި ބޯޅަދަޑުން ސިޔާސީ ދަނޑަށް ފުންމާލީމާ ވީ ވަކި ކޮން މޮޅެއް ހެއްޔެވެ. ހޯދަން އުޅުނު މޮޅު ނުލިބި މާފުށީ ޖަލު ގިބުލަޔަށް ހަދައިގެން ފުމެ އެރިޔަސް ކުރާނީ ކީއްހެއްޔެވެ. ޓްވިޓަރ އަތްގަނޑުން ދޭތެރެއަކުން ފެން ނުހިފުނަސް ވާހަކައެއް ބުނެލައިގެން މޭ ހެޔޮކޮށް ލެވޭތޯ ބަލާށެވެ. މީހުނަށް ޓޮމަކީވެސް އުޅޭ މީހެއްކަން އެނގޭނެ ތާއެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ޓޮމްމެން ކިޔާ ލަވަޔަކާ ބެރެއް ދިމައެއް ނުވެއެވެ. މިދާކަށް ދުވަހު އެމްޑީޕީ މީހަކަށް ވުރެ އެމްޑީޕީ ވެގެން ކަރުން ނާރު ނަގާފައި އުޅުނީމު ނޫން ހެއްޔެވެ. އުފަންކުރި މައިމީހާއަށް ވުރެ އަންނި ދެކެ ލޯބިވެގެން ހީވީ ލަވައެއްގެ ހަމަޔަށް ކޮރުލާ ލަނގެރި ފަޓަންނީން ތަކެއް ހެންނެވެ. ކަނިފުށި ކަލޭގެ ޖެހި ކޮކަޑިއަށް ވީވަރުވެސް ނުވެ ޓޮމް ބޮލަށްވެސް އެރީ ތެލެއް ނުން ހެއްޔެވެ.

އަނެއްކާ މިހާރު ތިޔަ ދައްކަނީ ހުރާސާނުގައި ޗޭނު ޖަހާފައި އޮތް ދައްޖާލު ދޫކޮށްލާ ވާހަކަ ކަހަލަ ވާހަކަ އެކެވެ. ގާސިމޭ ނަޝީދޭ ނުކިޔާ ބަޅުރުއް ދަށުން ޓިކެޓް ވެއްޓޭތޯ ގުދަށް އޮވެބަލާށެވެ. ފަހަރެއްގައި ލައްވާލަފާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމުގައި އެ ހުރިއްޔަކީ ވެސް ޓޮމާއި ޓޮމްގެ އައުވާނުންގެ ވޯޓަކުން ނޫނެވެ. މާމިގިލީ މީހަކަށް ގާސިމް ވިޔަކަސް މަހިބަދޫ ތޯރިގަކަށް ގާސިމް އިބުރާހީމްގެ ސިޔާސީ މިސްރާބު ހުރި ގޮތެއް ނޭނގޭނެއެވެ. ނުވެސް އަންގާނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ އުޑި އަނބުރަނީކީ ޓޮމްއާއި ޕީޕީއެމަކުންނޫނެވެ. ޓޮމްމެން މިހާރު ކުރާންވީ ކަމަކީ މާފުށީ ޖަލުވަށާ ވާތާވަންދެން އެނބުރުމެވެ. ރައީސް ސާލިހު ދެވަނަބުރަށް ދޭތޯ ނުދޭތީ ބަލަން އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ. އިބޫ ދެވަނަ ބުރަށް ދިޔުމާއި ނުދިޔުން އޮތީ ޓޮމްގެ ބަނޑުވަލަކު ނޫނެވެ. އަދި އެހެން މީހެއްގެ ބަނޑުވަލަކުވެސް ނޫނެވެ.

ރައީސް ސޯލިހަކީ ކަޑަޖައްސަވާ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. މަނިކުފާނަށް ކުރައްވަން އެންމެ ފަރިތަފުޅު ކަމަކީ މަޝްރޫއުތައް ނިންމައި އެކަމުގެ ރިބަން ކެނޑުއްވުން ކަމަށް ސައީދު އެ ވިދާޅުވަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ތަފާތު ނުކުރެއްވުމުގެ ސިޔާސަތު ހިންގަވާ ދެއްވުމުގެ އަމަލީ ތަޖުރިބާ ކުރައްވަމުންނެވެ. ސައީދުގެ މޭސްތރި ކަމުގެ ދަށުގައި ފެނަކައިން އެތައް ސަތޭކަ މަޝްރޫއެއް ހިންގަވާ ނިންމަވަމުންނެވެ.

އެއްބަހެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަކީ ހުޅަނގަށް ކަނޑަޖައްސަވާ އިރުވައަށް ދިޔަދޮތްވާއި ތޮށަލިއަޅުއްވާ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. ސައީދު ވިދާޅުވާ ގޮތުން ރައީސަކީ ނަމެއްގައި ބިންގަލެއް އެޅުމަށް ރުހިވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. ތަކުރާރުކޮށް އެތައް ފަހަރަކު ރައީސް ސޯލިހުގެ އަރިހުގައި ބިންގާ އަޅުއްވަމުން ގިނަ ބިނާ ތަކެއް ކުރެއްވުމުގައި އުޅުއްވާ ފެނަކަ ސައީދު އެކަމަށް ހެކިވެ ވަޑައި ގަންނަވައެވެ. ސައީދު ވިދާޅުވާ ގޮތުން ރައީސް ސާލިހަކީ ކަން ކުރައްވައިގެން ރިބަން ކަނޑުއްވަން ނިކަން ފަރިތަފުޅު ބޭފުޅެކެވެ.

ކުޑަގިރިއަކީ ވެސް އޭގެ މިސާލެކެވެ. ސައީދު ވިދާޅުވަގޮތުން ކުޑަގިރިއަކީ އަންނަން އޮތް ޖީލަށް ވެސް އުފާވެރިކަމުގެ ނިއުމަތެކެވެ. ކުޑަގިރިއަށް ބޭނުންވާ އިތުރު ވަސީލަތްތަކާއި ލުއި ގޮތްތައް ގާއިމު ކުރުމަށް އެކަނި ވިޔަސް ރައީސް ސޯލިހަށް އިތުރު ދައުރެއް ދޭން ޖެހޭ ކަމަށް ސައީދު ދެކި ވަޑައިގަނެއެވެ.

ސައީދު ވިދާޅުވަނީ ދިހަބާރަ އަހަރުވީ އިރު ކުޑަގިރި ފަދަ ޕިކްނިކް އައިލެންޑެއް މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ހޯއްދަވާ ދެއްވުނު ބޭފުޅެއް ރައީސް ސާލިހު ނޫނީ ނެތްކަމަށެވެ. މާލޭ ރައްޔިތުންގެ އިހުސާސްތައް ދެނެގަނެވުނު ހަމައެކަނި ބޭފުޅަކީ ރައީސް ސޯލިހުކަމަށް ސައީދު ތަކުރާރު ކުރައްވައެވެ. އެހެން ކަމުން މަނިކުފާނު އެކަހެރި ކުރަންޖެހޭ އެއްވެސް ސަބަބެއް ނެތް ކަމަށާއި ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަގާމަށް ކުރިއަށް އޮތް ދައުރުގައި ރައީސް ސޯލިހު ފަދަ ރައީސެއް ނުގެނަވުމަކީ ދިވެހންނަށް ލިބޭނެ އެންމެ ބޮޑު ހިތާމައަށް ވާނެކަމަށް ފެނަކަ އެމްޑީ އަހުމަދު ސައީދު މުހައްމަދު ޔަގީން ކަމާއެކު ވިދާޅުވެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ވެތުވެ ދިޔަ ހަތަރު އަހަރު ކުރެވިފައި ހުރީ އެއްކަމެއް ދެކަމެއް ނޫނެވެ. އުނގޫފާރު އިންޖީނުގެ ފެނަކަ ކޯޕަރޭޝަނާއި ހަވާލުވީ ދުވަހު ޕޯޑިއަމުގައި އަނގަފުޅާކޮށްފައި ދެއްކި ވާހަކަ ވައްޑެ ހަނދާނެއް ނެތެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުގައި ކުރެވިފައި ހުރި ކަންކަމާއި ކުރެވެމުންދާ ކަންކަން ލޮލަށް މިރުސްފެން އެޅިފައި ނެތިއްޔާ ފެންނާނެއެވެ. ފައުޅުކަން ބޮޑުކޮށް ފެންނަން ހުންނަ ކަންކަން ދެކިފެނި އަތުން ހިފީމާ މޭކަރާ ހަސަދަވެރި ވިޔަސް ވީކަމެއް ނުވާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ގައުބިހެއް އެޅިގެން އުޅެނީއޭ ކިޔާ ވާހަކަ ދައްކަނީ ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތީމައެވެ. https://twitter.com/waddey_/status ވައްޑެމެންގެ ފެންވަރަކީ އެއީއެވެ.

ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ އުނގޫފާރު ދާއިރާގެ މެމްބަރު މުހައްމަދު ވަހީދު (ވައްޑެ) އަށް ވެސް ވެގެން މި އުޅެނީ އެކަހަލަ ގޮތެކެވެ. ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންގެ އިހުސާސަށްވުރެ ވައްޑެއަށް މުހިންމީ އަންނިއެވެ. ވާނީ އެހެންތާއެވެ. އެމްޑީޕީއާއި ދެކޮޅަށް ހަމަރޯޅިގައި ލިޔަން އުޅެނިކޮށް އަންނިއާއި ހަމައިން އެމްޑީޕީ ފެނިއްޖެއެވެ.

އެމްޑީޕީ އުފައްދަން އެތައް ބަޔަކު ކުރަމުން އައި މަސައްކަތްތައް ހަމަރޯޅީގައި ފުރައްސާރަ ކުރަން އުޅުނު މީހަކަށް ނޭނގޭނެއެވެ. ފެންނާނީ ތިމާ ދެކޮޅުގައި ފުށް ޖައްސައިގެން ގެނެސް ގޮނޑިއެއްގައި ވަޑުވައި ދިންކަމަށް ހީކުރާ މީހާއެވެ. އެކަމަކު ވަކި މީހަކަށް ވުރެ އެމްޑީޕީ މާބޮޑެވެ. މީހާގައި ހަސް ނެތުމުން މީހެއްގެ ތޮއްވަރީގައި ހުރެ ނަށާ މާގަނޑަކަށް ހެދުނަކަސް ޑަރުހީވާ މީހަކު މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ.

ވުޖޫދުގައި ނެތްރަށެއް ހިއްކާ ކުޑަގިރި ޕިކްނިކް އައިލެންޑް މިއަދު މި ސަރުކާރުން ނުހުޅުވާ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުން ކުޑަގިރި ހިއްކާ ކުޑަ ބަޑޮސް ނެތްތަން މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ފޫބައްދާ ދިނީ ވައްޑެމެން އެގޮތަށް ފުރައްސާރަކޮށް ޕާޓީއަށް ހަރާން ކޯރުވަމުން ދަނިކޮށެވެ. ގައު ނަމަވެސް ބިހެއް އެޅޭނީ އެޅޭނެ ބިހެއް އޮތް ކުކުޅަކަށެވެ.

ގިނަ ކެޔޮޅުން ތަކެއް އުފެއްދި ހިންނަވަރުގެ ދިވެހި މާކެޔޮޅަށް ވައްޑެ ބުނިހެން ދިވެހިރައްޔިތުން އިތުބާރު ކުރެއެވެ. ހިންނަވަރު މާކެޔޮޅު ކަތި މިސްރާބަކަށް ގައުމު ނުގެންދާނެ ކަމަށް ވައްޑެ ބުނިހެން ރައްޔިތުން ޔަގީން ކުރެއެވެ. ވައްޑެމެން ތިޔަހެން އަތަށް އޮޅުވާލައިގެން ކަންވާރުބޮޅު ނުފިލުވެގެން އުޅެނިކޮށް ހިންނަވަރު މާކެޔޮޅު ދެ ފަހަރަށް ރަސްއައިނަށް އަރާ ހައްސަބައިގެން ލަފާތަން ދެކެން ތިބޭށެވެ. ރައީސް ސާލިހު ދެވަނަ ދައުރު ނަގާނީ ވައްޑެމެން ކިހިލި ޖަހައިގެންނެވެ.

ކޮންމެ 11 ދުވަހަކުން ސަރުކާރުގެ މަޝްރޫއެއް އެމްޓީސީސީން ހިންގާ ނިންމާ ކުޅަދާނަ އާރުކާޓީ އާދަމް އާޒިމަށްވުރެ ވަކީން ސާފުކޮށް ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށަށް އަންނަމުންދާ ޖަޒީރާ ވަންތަ ހެޔޮބަދަލު ގާތުން ދެކޭނެ ވަކި އެހެން މީހަކު ނުހުންނާނެއެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހުގެ ޒައާމަތުގައި އެމްޓީސީސީއަކީ ސަރުކާރުގެ އެންމެ ގިނަ މަޝްރޫއުތައް ހިންގި އަދި ހިންގަމުންދާ ކުންފުންޏެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގެ މި ދައުރުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދުތަކުގައި އެމްޓީސީސީން އެކަނި 135 މަޝްރޫއު ނިންމައި ހަވާލުކޮށްފައިވެއެވެ. 130 މަޝްރޫއެއް ނިންމުމުގެ މަސައްކަތް އެމްޓީސީސީން ކުރަމުން އެބަދެއެވެ.

އާދަމް އާޒިމް ވިދާޅުވާގޮތިގައި މި ފެންނަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ ވައުދުފުޅުގެ ތެދުކަމެވެ. އެ ހާމަކޮށްދެނީ ރާއްޖޭގެ ތާރީހު ދުން އެންމެ ބަރާބަރު ސަރުކާރަކީ ރައީސް ސާލިހުގެ ހަމަހަމަ ސަރުކާރުކަމެވެ. މިއަދު ފެނިގެން މިދިޔައީ މާއުފަވެރި މަންޒަރެކެވެ.

އީޕީއޭގެ ދިރާސަތާކަަށް ފަހު ހުސްވި އަހަރު ޖެނުއަރީ މަހު ހިއްކަން ފެށި ކުޑަގިރި ފަސް ހިއްކާ ނިންމިއެވެ. ކުރިން މާލޭގެ ރައްޔިތުން ދަތުރުދަމުން ދިޔަ ކުޑަބަނޑޮހަށް ވުރެ ކުޑަގިރި ދެގުނަ ބޮޑު ކޮށެވެ. ރަހުމެއް ނެތް އަތަކުން ކުދަ ބަނޑޮސް މާލެގެ ރައްޔިތުން އަތުން ދަމައިގަތުމުން ލިބުނު ހިތްދަތިކަމުގެ ތަސައްލީ ކުޑަގިރިން މިއަދު ލިބިގެން ދިޔައީ ރައީސް ސާލިހުގެ ކެތްތެރި ހިތްތިރި ތަފާތު ކުރުން ނެތް ހަރުދަނާ ސިޔާސަތާއި މަސައްކަތްޕުޅުންނެވެ.

ގޮނޑުދޮށުގައި ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ނުކުރުމުގެ އާދަ ދިރުވާ އާލާކުރާ ރައްޔިތެއް ދިރިއުޅޭ ރަށްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ދެކެވަޑައިގަތުމަށް މެދަމް ފަޒްނާ ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަނެއެވެ. ކަނޑަށް ކުރާ ގަދަރާއި ލޯބި އާލާކުރުމަށް ބ. އަތޮޅު ދޮންފަނުގައި ބޭއްވި 2 ވަނަ "ޝޯ ޓު އޯޕަން ވޯޓަރ ފެސްޓިވަލް" ޝަރަފުވެރި ކޮށްދެއްވަމުން މެޑަމް  އެހެން ވިދަޅުވީ ކަމުގެ މުހިންމު ކަމުންނެވެ.

"އިންސްޕަޔަރ ޝޯ ޓު އޯޕަން ވޯޓަރ ފެސްޓިވަލް 2" ބޭއްވީ ދޮންފަނު ރަށު ކައުންސިލާއި ސޮނޭވާ ނަމޫނާ ޖަމިއްޔާއާ ގުޅިގެން ތިން ދުވަހުގެ މުއްދަތަށެވެ. މި ފެސްޓިވަލުގައި ގޮނޑުދޮށާއި ރަށުތެރެ ސާފުކުރުމުގެ ހަރަކާތެއްގެ އިތުރުން ވޯޓަރ ޕޯލޯ މުބާރާތެއްވެސް ކުރިޔަށްގެންދިޔައެވެ.  އެކުވެރި ވާދަވެރި މާހައުލެއްގައި ރަށްފުށުގެ މުޖްތަމައުތަކުގައި ރައްކާތެރިކަމާއެކު މޫދުގައި އުޅޭނެ އުކުޅުތައް ދަސްކޮށްދީ ކަނޑަށް ފަރިތަވާން ދަސްކޮށްދިނުމުގެ މަގުސަދުގައި "ޝޯ ޓު އޯޕަން ވޯޓަރ" ގެ ތެރޭގައި ވޯޓަރ ޕޯލޯ މުބާރާތެއް ބޭއްވިއެވެ. މުބާރާތުގެ ފައިނަލް މެޗު ފަށްޓަވައިދެއްވީ ވެސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އަނބިކަނބަލުން ފަޒްނާ އަހުމަދެވެ.

ދަރަވަންދޫ، ދޮންފަނު، ކިހާދޫގެ އިތުރުން ކަމަދޫ އަދި ނ. އަތޮޅު ކުޑަފަރީން ބައިވެރިވި 253 ޒުވާނަކަށް ތަމްރީނު ދީފައިވާ ސޮނެވާ ނަމޫނާގެ އިންސްޕަޔަރ ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން ދަސްވެނިވި ސްވިމިން އެންޑް ވޯޓަރ ރެސްކިއު އިންސްޓްރަކްޓަރުންގެ ކާމިޔާބީ ފާހަގަކޮށް މެޑެލް ދިނުންވެސް ފެސްޓުވަލްގައި އޮތެވެ.

ސްވިމިން އެންޑް ވޯޓަރ ރެސްކިއު ޕްރޮގްރާމްއަކީ ކަނޑުފަޅުތަކަށް ލޯބި ޖައްސާ އެ ތަންތަން ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ އާދަ އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކުގައި އަށަގެންނެވުމަށް ހިންގާ ޕްރޮގްރާމްއެކެވެ. މި ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން ސްވިމިން އިންސްޓްރަކްޓަރުން ތަމްރީނުކޮށް، އިންސްޓްރަކްޓަރުން މެދުވެރިކޮށް މި ރަށްރަށުގައި ރައްކާތެރިކަމާއެކު މޫދުގައި އުޅޭނެ އުކުޅުތައް ދަސްކޮށްދީ ކަނޑަށް ފަރިތަވާން ދަސްކޮށްދެވެއެވެ.

"އިންސްޕަޔަރ ޝޯ ޓު އޯޕަން ވޯޓަރ ފެސްޓިވަލް 2" ގައި އިންސްޓްރަކްޓަރުންގެ ހުނަރު ދައްކާލުމަށް ދޮންފަނު ބަނދަރު ސަރަހައްދުގައި ސިމިއުލޭޝަން ޑްރިލް ކުރިއަށްގެންގޮސްފައިވެއެވެ.  ސޮނޭވާ ނަމޫނާ ޖަމިއްޔާއާއި ދަ މޯލްޑިވްސް ސްވިމިންގ އެންޑް ލައިފް ސޭވިންގ ސްކިލްސް ޓްރެއިނިންގ ސްކޫލާއި ދޮންފަނު ރަށު ކައުންސިލާއި ރައްޔިތުންގެ އިތުރުން އަންހެނުންގެ ތަރައްގީއަށް މަސައްކަތްކުރާ ކޮމިޓީއާއި ނަމޫނާ ސްވިމިންގ އެންޑް ވޯޓަރ ރެސްކިއު އިންސްޓްރަކްޓަރސް ގުޅިގެންނެވެ.

ސޮނޭވާ ނަމޫނާ ޖަމިއްޔާއިން ކަނޑުމަތީގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށާއި ކަނޑުތަކަށް ލޯބިޖެއްސުމަށް ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށްޓަކައި ގެންގުޅޭ ސިޔާސަތުތަކަށް ތައުރީފުކުރައްވަމުން ފަތަން ދަސްކުރުމާއި މީހުން ސަލާމަތް ކުރުމަށް މޫދުގައި ގެންގުޅޭނެ ސަލާމަތީ ހުނަރުތައް ދަސްކުރުމުގެ މުހިންމުކަމުގެ މައްޗަށްވެސް މެޑަމް ފަޒްނާ މި ފެސްޓިވަލްގައި އަލި އަޅުއްވާލެއްވިއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ފަހަތްޕުޅަށް އޮނަރަބަލް ގާސިމު އިބްރާހީމް އަރާވަޑައިގަތަސް ނުގަތަސް ރައީސް ނަޝީދާއެކު ގާސިމު އިބްރާހީމް ސިޔާސީ މަސައްކަތްޕުޅެއް ކުރެއްވުމަކީ ވުމަށްވުރެ ނުވުން ކައިރިކަމެކެވެ. ދެހާސް އަށެއްގެ ވަތަން އެދޭ އިއްތިހާދުގައި ލިބި ވަޑައިގެން ކެހި އޮނަރަބަލް ގާސިމު ހަނދުމަފުޅު ހުންނާނެއެވެ. ޕެރެޑައިޒް އައިލެންޑަށް ފުލުހުން އަރުވާ އެރިސޯޓުގެ ސްޕާ ބަންދު ކުރުވި ހަނދުމަފުޅު ނެތޭހާ ދުވަހެއް ނުވެއެވެ. ރީތިރަށަށް ފުލުހުން އަރުވަން ޖެހުނު ސަބަބު މަތިކުރި ގޮތް ހަނދުމަފުޅު ހުންނާނެއެވެ. މަސް ދުވަސް ނުވަނީސް ހޯމް މިނސްޓަރުކަން ދޫކޮށްލެއްވުމަށް މަޖުބޫރުވެ ވަޑައިގެން ގޮތް ސިކުނޑިފުޅުން ފިލާ ނުދާނެއެވެ.

ޔާމީނާ އެއްގޮޅިއެއްގައި ދޫނިދޫގައި ހައްޔަރުކުރެއްވި ހަނދުމަފުޅު އާވެ އާލާވާނެއެވެ. ބޮޑުސޭޓުގެ ވަތްގަޑާ ދައުލަތުގެ ހަޒާނާ ގުޅުނީމާ ވާގޮތޭ ކިޔާ ކުރިހާ ފުރައްސާރަ ބިންވަޅު ނެގިފައި އޮންނާނެއެވެ. މާމިގިލީ ގޮނޑުދޮށުގައި މުންޑުބުރި އަނދެގެން ކަކުނި ކޮންނަން އޮތް ބީރައްޓެހި ގަބު ބޯނެއް ބުރުމާ ދިވެހި ވެރިކަމަށް ކުފޫހަމަ ނޫންކަމަށް ލީ ހަޅޭކުގެ އަޑު ކަނޑައިގެން ނުދާނެއެވެ. އުސްފަސްގަނޑުގައި ކުޑައި މީސްކޮށް މަނީމަނީ ޔޭސްސަރއޭ ގޮވާ ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި އުފެއްދި ނަފްރަތުން ހެދުނު ބާގަނޑުތައް ނުބެދެއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސްކަން ލިބުނަ ނުދޭން ކުޅުނު ޗަރުކޭހުން ވީ ޑެމޭޖް ރިކަވަރއެއް ނުވެއެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ކޯލިޝަންގެ ޕާޓްނަރުންނާ ވީއެއްބަސްވުން ބާތިލުކޮށް ކޯލިޝަން ރޫޅާލަން ރައީސް ނަޝީދު ކުރެއްވި މަސައްކަތް ގާސިމަށް އޮޅިވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ. ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުންގެ ސްލޮޓްތަކުގައި ތިއްބެވި ވަޒީރުންނާއި ސިޔާސީ ބޭފުޅުންގެ ހަތަރެސްފައި ބަދެ ރައީސް ނަޝީދުގެ އައުވާނުން ލައްވާ ޖަރީމާތައް ހިންގުވާ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރުންނާއި ރައީސް އިސްތަށިފުޅުގައި އެޅުވިހާ ދޮގުތުހުމަތާއި ވަގު ބަދުނާމު އޮޅިވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ.

ޖުމްހޫރީ ޕާޓީއާއި ގާސިމަށް އޮތްމޮޅު ވިދާޅުވެ ދެއްވަން ރައީސް ނަޝީދަކީ ކޮންބޭފުޅެއް ހެއްޔެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ އެ ޒާތުގެ ކޮންމެ ރައުޔަކީ ދަންމަވާ ގުއިރޯނެއް ކަން ނޭނގޭ ދިވެއްސަކު ނުހުންނާނެއެވެ. އެހެން ދަންމަވާހާ ގުއިރޯނެއްގައި ޖެހި ވަޑައިގަންނަވާ ވަރަށް ވުރެ އޮނަރަބަލް ގާސިމް އިބުރާހީމަށް ކާކަކީ ކާކުކަން އެނގިވަޑައި ގަންނަވާނެއެވެ. ކޮށްފަނުކުރާނީ ކީއްކަން ރަނގަޅަށް ފަހުމްވެ ވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ.

ގއ. ދާންދޫ ކައުންސިލާއެކު އެސްޓީއޯ

އަނެއްކޮޅުން ރަށްރަށުގައި އެސްޓީއޯއަށް ފުރުސަތުތަކަކީ ކޮބައިތޯ ބަލާ ވީހާވެސް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ރަށްރަށުގައި އެސްޓީއޯގެ ބައިވެރިވުމާ ކުރިއެރުން ހޯދުމަކީ އަމާޒެކެވެ. ރަށްރަށުގެ ވަޒަންވެރިންނަށް ވީހާވެސް ފާގަތި ފުރުސަތެއް އެސްޓީއޯ މެދުވެރިވެގެން ހޯދާ ދިނުމަކީ އެސްޓީއޯގެ މަގުސަދެކެވެ.

ޝައުގުވެރިކަން ހުންނަ ރަށުކައުންސިލްތަކާ އެކު ވަކިވަކި ބައްދަލުވުންތައް ބާއްވާ ފުޅާ ދައިރާއެއްގައި މަޝްވަރާތައް ކުރެވެއެވެ. އެ ގޮތުން ދެރަށެއްގެ ކައުންސިލާއެކު މިއަދު ވެސް މަޝްވަރާތަކެއް އެސްޓީއޯގައި އޮތެވެ.

ތ. ހިރިލަންދޫ ކައިންސިލާއެކު އެސްޓީއޯ

ވަކިވަކިން ބޭއްވި މަޝްވަރާ ބައްދަލުވުންތައް އޮތީ އެސްޓީއޯ ހެޑް އޮފީހުގައެވެ. މަޝްވަރާ ކުރެވުނީ ތ. ހިރިލަންދޫ ކައިންސިލާއި ގއ. ދާންދޫ ކައުންސިލާއެކުގައެވެ. 

އެސްއެމްއީ ބޭންކުން ކުދި އަދި މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިއަށް އެހީތެރިވެދޭ ދިނުމަކީ އެޅުނު އެންމެ ހަރުދަނާ އެއް ފިޔަވަޅެވެ. އެސްއެމްއީ ބޭންކް ކަށަވަރުކޮށް ދެނީ އުންމީދީ މަންޒަރެކެވެ. ޒުވާނުންނާއި އަންހެނުން އުފެއްދުންތެރިކަމުގާ ކުރިއަށްދާ ދިޔުމެވެ. މަސައްކަތްތެރިކަމާއި ވިޔަފާރީގައި ކުރިއަރާ ދާން އެދޭ ފަރާތްތަކަށް ބޭނުންވާ މާލީ އެހީތެރިކަން އެ ބޭންކުން ދެމުން ދަނީ ކެނޑިނޭޅިއެވެ. 

ކުދި އަދި މެދުފަންތީގެ ވިޔާފާރިކުރާ 1100 ފަރާތަކަށް 1.16 ބިލިއަން ރުފިޔާ އެސްއެމްއީ ބޭންކުން މިހާތަނަށް ދޫކޮށްފައި ވުމުގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދީ ދުވެއްޔަށް ލުއިލިބި އަންހެނުންނާއި ޒުވާނުން ފުދުންތެރިވެ ބާރުވެރި ވަމުން އެދަނީ ފަތުއަޑު ކިޔާފައެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން އޯތެންޓިކް މޯލްޑިވްސްގެ ފިހާރަތައް ބައިނަލްއަގުވާމީ ވާން ފެށިފެށުމަކީ ހެޔޮފާލެކެވެ. ޖަޕާންގެ ނަރީޓާ އަދި ކަންސާއި އެއަރޕޯޓުން އޯތެންޓިކް މޯލްޑިވްސްގެ އުފެއްދުންތައް މިހާރު އެހުރީ ލިބޭށެވެ. މިފެށުން ފުޅަވެގެން ގޮސް ކުރިއަށް އޮތްތަނުގާ ދުނިޔޭގެ އެކި ގައުމުތަކުން އޯތެންޓިކް ދިވެހި އުފެއްދުންތައް ލިބޭކަށް ލަހެއް ނުވާނެއެވެ. އޯތެންޓިކް މޯލްޑިވްސް ފިހާރަތަކަކީ މިފަދަ އުފެއްދުންތައް މާކެޓްކޮށް އެވިޔަފާރިއަށް ފަހިކަން ގެނެސްދިނުމުގެ ޕްލެޓްފޯމެވެ. އޭގެ ޒަރީއާއިން 2000 އަށްވުރެ ގިނަ ދިވެހި އުފެއްދުން ދުނިޔޭގެ މާކެޓްގާ ޑިސްޕްލޭ ކުރެވޭނެ މަގު ފަހިވެއްޖެކަން ގައިމެވެ. ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވާހެން މިހާތަނަށް 182 ދިވެހި ސަޕްލަޔަރުން އޯތެންޓިކް މޯލްޑިވްސް ވިޔަފާރީގާ ހަރަކާތްތެރިވެއެވެ.  އޭގެ 57 އިންސައްތައަކީ އަންހެނުން ކަމަށް ވުމަކީ އަންހެނުން ފުދުންތެރިވެ ބާރުވެރި ވަމުން ދާކަމުގެ ދަލީލެކެވެ. 

ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަން ފެނުނަސް ނުފެންނަ ކަމަށް ހަދާ އޮޅުވާލަން އުޅުނަސް އެ ދާއިރާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ މީހުންނަކަށް އެކަމެއް އޮޅުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ވީކަމެއް ނުވާކަމަކަށް ނުހެދޭނެއެވެ. ސިޔާސީ ފިތުނައިގެ ހުޅުގައި އަދާ ހުލިވެދާނީ ހެޔޮވެރިކަމެއްގެ ހެޔޮކަން ލިބިގަންނަން ނޭނގޭ ހަސަދަ ވެރީންނެވެ.

މި ބައްދަލުވުމުގައި އިޔާދަ ކުރެނިވި ހަކަތައާއި ފެނާއި ނަރުދާމާގެ ދައިރާއިން ހުރި ފުރުސަތުތަކާ ބެހޭގޮތުން ފުޅާ ދައިރާއެއްގައި މަޝްވަރާކުރެވުނެވެ. މީގެ އިތުރުން ކުނި މެނޭޖްކުރުމުގެ ދާއިރާއިން ހުރި ވިޔަފާރީގެ ފުރުސަތުތަކާއި ބެހޭގޮތުން މި ބައްދަލުވުމުގައި ވާހަކަ ދެކެވުނެވެ. 

ސިޓީކައުންސިލްގެ ރަސްމީ ދަފްތަރުގައި ނުހިމަނާ ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ފަންސަވީހަކަށް މީހުނަށް މުއިއްޒު ހަރަދު ކުރަނީ ކީއްވެކަން ޕީޕީއެމްގެ ސެނެޓަރަކު އިތުބަރާއެކު ހީރަސްއަށް މައުލޫމާތުދިނެވެ. ސެނެޓަރ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި މުއިއްޒު މިކުރައްވާ މަސައްކަތަކީ ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް މުއިއްޒަށް ފޮރޮޅާލުމަށް ކުރެވޭ ހީލަތްތެރި މަސައްކަތެކެވެ. މުއިއްޒު ގެންގުޅުއްވާ ކޮންސަލްޓަންޓުންގެ ތެރޭގައި ޕީޕީއެމްގެ ބައެއްސެނެޓަރުންނާއި ދާއިރާ ރައީސުން ފަދަ ބޭފުޅުން ހިމެނެއެވެ. 

ދައުލަތަށް އޮޅުވަލައިގެން ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ސިޓީކައުންސިލަށް ފަންސަވީހަކަށް ކޮންސަލްޓެންޓުން ބޭނުން ވަނީ ކީއްވެކަން އެލްޖީއޭއާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލަށް އެގެން ޖެހެއެވެ. އޮޑިޓަރ ޖެނެރަލް މަލޭސިޓީ ކައުންސިލްގެ ފުރިހަމަ މާލީ އޮޑިޓަކާއި ޕާފޯމިން އޮޑިޓެއް ހަދަން އެބަޖެހެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަމުގެ ހުވަފެން ދެކި ޕީޕީއެމްގެ ރޫހާވެސް ހިލާފަށް ރައީސް ޔާމީނަށް ސެނެޓުން އަރުވާފައިވާ ރިޔާސީ ޓިކެޓެއް ޖަހައިގަންނަން މުއިއްޒު ކުރާ މަސައްކަތް ހުރީ މެކުހުގައެވެ. ކައުންސިލްތަކާ ގުޅުން އުފެއްދުމުގެ ނަމުގައި ރަށްރަށުގެ ކައުންސިލަރުންނާ ބައްދަލުކޮށް ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ރައީސް ޔާމީނަށް ދީފާ އޮތް އޮތުން ބާތިލުކޮށް ރިޔާސީޓިކެޓް މުއިއްޒަށް އަނބުރާލާފައި ނޫނީ މުއިއްޒު ނޭވާލާނެ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ.

ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ކޮންމެ މީހަކަށް ލިބުނަސް ފަރުވާލެއް ނެތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކޮންޓްރެކްޓް އުސޫލުން ކޮންމެ މަހަކު 25 މީހުނަށް ދައުލަތުގެ ފައިސާ ހަރަދުކުރާ ކުރުމަކީ ކުޑަ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. އާއްމު ހިދުމަތުން ބޮޑު އަގުނަގާ ނިޒާމުން ބޭރުން ވަކިބަޔަކަށް ދައުލަތުގެ ފައިސާ ހެދަކުރުމަކީ ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ. ދައުލަތުގެ މަލީ ސިޔާތާއި ހިލާފަށް ހިޔާވަހިކަމަށް ދޫކޮށްފައިވާ ފްލެޓް ތަކުން ވަކިބައެއްގެ ޖުރުމަނާ މާފުކޮށްދީ ހެދުމަކީ ގާނޫނީ ކުށެކެވެ. ދައުލަތަށް ލިބެންޖެހޭ އާމްދަނީއެއް މާފުކޮށްދިނުމާއި ކަނޑާލުމަކީ ވަކި ހަމަތަކެއްގެ މަތީން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ލިބިދީފައި އޮންނަ ބާރެކެވެ. ދައުލަތުގެ މާލީ މަސްލަހަތެއް އޮތްކަމެއް އަމްދުން ރައްޔިތުންނާ ސީދާގުޅިފައި ހުންނަ މާލީ ކަންކަން ދައުލަތުގެ ސިޔާސަތާ އެއްގޮތަށް ނޫނީ ކުރުމުގެ ހައްގެއް މޭޔަރަކަށްވެސް ނުއޮންނާނެއެވެ.  

ޕީޕީއެމުން ރައީސް ސާލިހަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަމަށް ގަބޫލު ނުކޮށްގެން އިބޫއަށް ރިޔާސީ ބަޔާން އިއްވުނީއެއް ނޫނެވެ. ރައީސް އޮފީހަށް ވެންނެވެނީއެއް ނޫނެވެ. އަމުރެއް މައުރޫފެއް ހިނގަނީއެއް ނޫނެވެ. މަޖިލީހުގެ ސްޕަރމެޖޯރިޓީވެސް އެތިބީ އިބޫއަށް ކުނި މޫނުދައްކާ ވެރިކަމުން ބާލައިގެނެވެ.

އިބޫ ގަނޑުވަރުން ފޮށިތަންމަތި ބަންނަވައިގެން އެހުންނެވީ ހިންނަވަރަށް ވަޑައިގެންނެވެ. ސިފަޔަކު ފުލުހަކު ރައްކާތެރިކަމެއް ދެނީއެއް ނޫނެވެ. ދެރަކަމުގެ ކޮޅެއްނެތެވެ. ޕީޕީއެމުން ރިޔާސީ ބަޔާނަށް ޖަވާބުދާރީ ނުވެގެން އެބަޔާނަކީ އުދުނު އަތްދޮށް ފޮއްޗަށް ވެސް ކަމުނުދިޔައެވެ.

އޭދަފުށީ ސަލީމާއި ނައިފަރު ޝީޔާމަކީ މަޖިލީހެވެ. ގާނޫނެވެ. ހަމައެވެ. ޝަރީއަތެވެ. އެމީހުން ބުނީމާ ރައީސް ރައީސަކަށް ނުވެއެވެ. ފަނޑިޔާރު ފަނޑިޔާރަކަށް ނުވެއެވެ. ގާނޫނު ގާނޫނަކަށް ނުވެއެވެ. ވައްކަން ވައްކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ހުކުން ހުކުމަކަށް ނުވެއެވެ.

ދައްޖާލުގެ އަޅުން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ކަލަކީ ދައްޖާލެވެ. ދައްޖާލަށް ސައިކުރާކައްކާދޭ ބަޔަކު އުޅޭހެން ދައްޖާލުގެ ސުވަރުގެ އެދޭމީހުން ތިބެއެވެ. ކަލާނގެ ވަންތަވެގެން އުޅުނަސް ގިޔާމަތާ ޖެހެންދެން ދައްޖާލު އޮންނާނީ ހުރާސާނުގައި ކަސްތަޅު އެޅިފައެވެ. އެޔެކޭ މިޔެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ.   

ޔާމީނުގެ ބައިގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި މިނިވަންކަމަކީ ޔާމީނެވެ. ތަރައްގީއަކީ ޔާމީނެވެ. ދީނަކީވެސް ޔާމީނޭ ހީވެއެވެ. އެ މީހުނަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔައަކީ ވެސް ޔާމީނެވެ. ރައީސް އޮފީހަކީ ޔާމީނު އޮތްތަނެކެވެ. އެތަނަކީ ޖަލެވެ. ރައީސް އޮންނާނީ ކަސްތަޅު އެޅިގެން ޖަލުގައެވެ.

ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް ވެރިކަމަށް އައުމަށް ރައްޔިތުންގެ ވޯޓު ލިބެނީ ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ގޮތްތަކަކަށް ކަންކަން ކުރަން އެއްބަސް ވާނަމައެވެ. ރާއްޖޭގެ އެއްވެސް ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށް އެހެން ބައެއްގެ ބައިވެރިވުން ނެތި ވެރިކަމަށް އާދެވޭ ވަރެއް ނުވެއެވެ. އެހެން ބަޔަކު ބައިވެރި ނުކޮށް ވެރިކަމެއް ކޮއްލެވޭވަރުގެ އެއްވެސް ޕާޓީއެއް ނެތުމުން 2008 އިން ފެށިގެން އުފެދުނު ހުރިހާ ސަރުކާރެއް އުފެދިފައި ވަނީ އެހެން ޕާޓީ ތަކުގެ ބައިވެރި ވުން އޮވެގެން އެއްބަސްވެވޭ އެއްބަސްވުމެއްގެ ތެރެއިން ހޯދާ ތާއީދާއެކުގައެވެ. 

2008 ގައި ވަތަން އެދޭ އިންތިހާދުން އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ އުފެއްދި ސަރުކާރު ވެއްޓިގެން ދިޔައީ ވަތަން އެދޭ އިއްތިހާދު ރޫޅާލާ ހަމައެކަނި ރައީސަށް ފެނިވަޑައިގެންހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރެއްވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުންނެވެ. 2013ގެ ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަން ސަރުކާރުވެސް ކޯލިޝަންގެ ގިނަ ބައިވެރިން އެއްފަރާތް ކޮށްލިއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ރައީސް ޔާމީނަށް ދައުރު ނިންމާ ލެއްވުނީ އަނިޔާވެރިކަމާއި ގޮށްމުށުގެ ބާރާއި ކުއްލި ނުރައްކަލުގެ ހާލަތު އިއުލާން ކޮށްގެންނެވެ. 

2018ގައި ރައީސް ސާލިހު ވެސް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތީ ކޯލިޝަނަކުންނެވެ. އެމްޑީޕީއާއި ޖުމްހޫރީއާއި އަދާލަތާއި އެމްއާރުއެމް ގުޅިގެންނެވެ. ދިވެހިރައްޔިތުން ރައީސް ސޯލިހު އަރިހުން އެދުނީ އެ މީހުން ބައިވެރިކޮށްގެން ވެރިކަން ކޮށްދިނުމަށެވެ. އެގޮތް އެމްޑީޕީވެސް ގަބޫލުކުރީ އެ މީހުންގެ ތެރޭގައި ފެބްރުއަރީ 7 ގެ ބަގަވާތުގެ އިސް މޭސްތިރިން ވެސް ތިބިކަން އެނގިތިބެއެވެ. އެއްބަސްވެވެނީ 30 އަހަރުގެ ޒައީމާއި ޝޭހާއި ބޮޑު މަހުޖަނާކަން އެނގިތިބެއެވެ. އެކަންކުރީ ސަރުކާރުގެ ބޯކިބާ ބަހާނެ ގޮތްވެސް ކަނޑައަޅައިގެންނެވެ. ބާރު ހޯދަން ވީމާ ހޮދުމުހުތާރެއް ވަގެއް ދީނީއެއް ލާދީނީއެއް ނޯވެއެވެ. 

ހާލަތު ބަދަލުވެ އާރާބާރު ލިބުމުން ވެރިކަން ހޯދުމުގައި ބައިވެރިވެ މަސައްކަތް ކޮށްދިން މީހުން ފޮޅާނުލުމަކީ ބައެއް އެމްޑީޕީ މީހުނަށް ރައީސް ސާލިހު ކަމުނުދާ ސަބަބެވެ. އެ މީހުންނަކަށް ކޯލިޝަން މެނިފެސްޓޯ އެއް އޮތްކަމެއް އެއްބަސް ވެވުނު ކަމެއް މިހާރަކު ނޭނގެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު، ރައީސް މައުމޫނާއި ގާސިމް އިބްރާހީމާއި އިމްރާން އަބްދުﷲއާއި އެކު ކޯލިޝަން އެއްބަސް ވުމެއްގައި ސޮއިކުރި ކަމަކަށްވެސް ނުވިއެވެ.

އެހެނެއް ކަމަކު ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން ގޮތެއް ހަނދުމަފުޅު ނައްތައެއް ނުލައްވައެވެ. ރައްޔިތުން ރައީސް އަރިހުން އެދުނީ ވެރިކަން ކުރުމުގައި ޔާމީނު ބައިވެރި ނުކޮށް މައުމޫނާއި ގާސިމާއި އިންރަނާއި ނަޝީދާއެކު ވެރިކަން ކޮށްދެއްވާށެވެ. އެންމެ ބޭނުން ޖެހިފައިވާ ކަންކަމަށް އެންމެ ބޮޑު އިސްކަމެއް ދެއްވައިގެން ގައުމުގެ ހަމަޖެހުމާ އާންމު މަސްލަހަތާއި އަމާންކަން ދަމަހައްޓަވާ ދެއްވާށެވެ. އަޑުއެހުމާއި މަޝްިވަރާއާއި ދޫދިނުމާއި ހިފަހައްޓަންޖެހޭ އިންތަކާ މިންތަކުގާ ސާބިތުވެ ދެމިހުންނަވާށެވެ. އެކަން ވަރަށް މޮޅަށް ރައީސް އެބަކުރައްވައެވެ.

ސްކޫލުތަކުގެ ތަފާތު ކުޑަކޮށް ދަތިތައް ހައްލުކުރުމަށް ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ހުސްވި ހަތަރު އަހަރު ވަނީކޮށްފައެވެ. ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގާ 1578 ކްލާސްރޫމް އިތުރު ކޮށްފިއެވެ. 85 މަލްޓިޕާޕަސް ހޯލް ދަނީ ނިމެމުންނެވެ. ތައުލީމީ ދާއިރާއާ ގުޅޭ އިތުރު 509 އުމުރާނީ މަޝްރޫއު އެދަނީ ހިނގަމުން ނިމެމުން ބާރަށް ކުރިއަށެވެ.

އާދޭހެވެ. ފެންވަރު ރަނގަޅު ތައުލީމީ ނިޒާމެއްގެ ބިންގަލަކީ ފެންވަރު ރަނގަޅު މުދައްރިސުންނެވެ. މުދައްރިސުންނަށް ބޭނުންވެ ނުވެހުރި ވަރަށް ގިނަ ބޭނުންތައް މިވެރިކަމުގައި ފުރިހަމަކޮށް ދީފިއެވެ. އުފުލާލެވުނު މުސާރައިގެ ކުރިއެރުން އެކަނިވެސް ހެއްކަކަށް ފުދެއެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ހުރިހާ އަތޮޅެއްގާ މަތީ ސާނަވީއަށް ކިޔެވުމުގެ ފުރުސަތެއް ނެތް ނެތުން މިވެރިކަމުގައި ނިމުމަކަށް ގެނެސް  މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ އަތޮޅެއްގައި މިހާރު މަތީ ސާނަވީއަށް ކިޔެވޭނެ ފުރުސަތު ފަހިކޮށްދީފިއެވެ.

ހަމަ އެހެންމެ ބިނާކުރަނިވި އާ ޖީލެއް އުފެއްދުމަށްޓަކާ އެޅުނު އެންމެ މުހިންމު ބިންގަލަކީ ހިލޭ ޑިގްރީ ޕްރޮގްރާމެވެ. ފުރަތަމަ ޑިގްރީއާ ހަމައަށް ހިލޭ ކިޔެވުމުގެ ފުރުސަތު ހަމަ ކޮންމެ ދިވެހި ޒުވާނަކަށް މިއަދު އެބަ އޮތެވެ. 16315 ދަރިވަރުން ސަރުކާރުގެ ހިލޭ ޑިގްރީ ޕްރޮގްރާމްގައި މިހަތަނަސް ބައިވެރި ވެއްޖެއެވެ. 6500 އަށްވުރެ ގިނަ ދަރިވަރުން ދަސްވެނިވެ ނިމިއްޖެއެވެ.

ކޮންމެ މަޔަކާ ބަފައަކާއި ބެލެނިވެރިއެއްގެ ރޭނިދި ގެއްލި ދިއުމަށް ތަސައްލީ ހޯދާދީފިއެވެ. އެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން މުޅި ރާއްޖެއިން ނައްތާލެވިއްޖެއެވެ.

ރާއްޖެއިން ބޭރުން މަތީ ތައުލީމުގެ ލޯން ފުރުސަތަށް އެދޭ ދަރިވަރުންގެ އަދަދު ގިނައެވެ. އެދަރިވަރުންނަށް ފަހިކޮށްސަރުކާރުން ދޭ ލޯނުގެ އަދަދު އެތައް ގުނައެއް އިތުރުކޮށް ދީފިއެވެ.

މިހާތަނަށް މިސަރުކާރުން 1986 ދަރިވަރަކަށް ސްޓޫޑަންޓް ލޯނު ދީފިއެވެ. ކުރިން %5 ގައިހުރި އިދާރީ ފީ %1 އަށް ކުޑަކޮށްދީ ލޯނު އަނބުރާ ދެއްކުން 20 އަހަރަށް އިތުރުކޮށް ދީފިއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ކުރީގެ ބޮޑު ރޭޓްގައި ދެއްކި ފައިސާ ވާނީ ޖުމްލަ ލޯނު އަދަދުން އުނިކުރެވިފައެވެ. އުފާވާ ކަމަކީ މީގެކުރިން ސްޓޫޑަންޓް ލޯނު ނަގައިގެން ކިޔެވި ކުދިންގެ ކަންބޮޑުވުންތަކެއް އަދިވެސް ހުރުމުން އެ ބުރަތައް  ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި ލުއިކޮށްދިނުމަށް ރޭވިފައި އޮތަތީއެވެ.

6000 އަށްވުރެ ގިނަ ހުނަރުވެރިން ވަޒީފާގެ ބާޒާރާ މަސައްކަތު މާހައުލަށް ފައްކާ ކުރެވެމުން ދާއިރު ރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަހައްދުތަކުގައި ޖޫނިއަރ ކޮލެޖްތަކާއި ޓިވެޓް ސެންޓަރުތަކާއި ޕޮލިޓެކްނިކް ސެންޓަރުތައް ގާއިމްކުރަމުން ދަނީ ފަތުއަޑު ކިޔާފައެވެ. އެގޮތުން ރ. އަލިފުށީގެ ޓިވެޓް ސެންޓަރާއި ހއ. ދިއްދޫ ގެ ޖޫނިއަރ ކޮލެޖްގެ ޢަމަލީ މަސައްކަތް އެދަނީ ހިނގަމުންނެވެ. ކ. ތުލުސްދޫ ޕޮލިޓެކްނިކް ސެންޓަރާއި ނ. ކެނދިކުޅުދޫ ޖޫނިއަރ ކޮލެޖް މިހާރުވަނީ ކޮންޓްރެކްޓަރާ ހަވާލުކޮށްފިއެވެ. ކުޅުދުއްފުއްޓާއި ފުވައްމުލަކު ޓިވެޓް ސެންޓަރާއި ނ. ވެލިދޫ ޖޫނިއަރ ކޮލެޖްގެ މަސައްކަތް އޮތީ ކުރިއަށެވެ.

ޝުކުރުވެރިކަމާ އެކު ރުހުމުގެ ލޮލަކުން ނުދުއްޓަސް މިހުރީ ނުހިނގާ ކަންކަމަކަށް ނުހެދޭނެއެވެ.  ދެކޭ އެއްވެސް މީހަކަށް ދޮގުނުކުރެވޭނެ މި ހަގީގަތްތައް އެހުރީ ދިމާލަށް ފެންނާށެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގައި އެބާގަޑެއް ނުހެދުނެވެ. އެހެނަސް އެމަގަށް ރައިސް ސާލިހުގެ ވެރިކަން ފޮރޮޅާލަން ބަޔަކު އެބައުޅެއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ މަގާމުގެ ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތާއި މެދު ޝައްކު އުފައްދަން އެބައުޅެއެވެ. މާ ބޮޑެތި ސިޔާސީ ވެރިންނަށް ވެގެން ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލަން އަދުރޭމެން މި ދައްކަނީ ކޮން ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. ޕީއެންސީ ކިޔާ ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ލީޑަރ އަދުރޭއަށާއި އިދިކޮޅަށް ގާނޫނު އަސާސީއެއް ނޭގެއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގައި ބުނާ އެއްޗެއް ފަހުމެއް ނުވެއެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސްއަކީ ވެސް އަދުރޭމެންގެ ކުރިމަތީގައި މަރުމޯލުންނެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަށް ކުރިމަތިވެ ވަޑައިގެން އާލާސްކަންފުޅަކާއި ގުޅިގެން ރައީސް ކަމުގެ ވާޖިބުތަކުން ވަގުތީ ގޮތުން ތަނާޒިލުވެ ވަޑައިގަތީ ގާނޫނު އަސާސީއާއި އެއްގޮތަށެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިޖުރާއީ ތަރުތީބުން ކުރައްވަން ޖެހޭ ކަންކަން ކުރައްވާފައެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބު ފައިސަލް ނަސީމް ވަގުތީ ގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތަކާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތީ ވެސް ގާނޫނު އަސާސީގައި އޮތް ގޮތަށެވެ. ވަގުތީ ގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތަކާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތުމަށް މަޖިލިސްގެ ރައީސްގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި އުއްތަމަފަނޑިޔާރު ހުވާލާދެއްވީ ވެސް ގާނޫނު އަސާސީގައި އެކަން އެ ގޮތަށް ކުރަން ބުނެފައި އޮވެގެންނެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބު ފައިސަލް ނަސީމް ވަގުތީ ގޮތުން ހަވާލުވެ ވަޑައިގެން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތަކާއި އަލުން  ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހު ހަވާލު ވަޑައިގަތީ ވެސް ގާނޫނު އަސާސީ ބަޔާންކޮށްފައި އޮތް ގޮތަށެވެ. އެކަމުގައި ނުކަސިޔާރު ގާނޫނު އަސާސީއާއި ތައާރަޒުވާ އެއްވެސް ކަމެއް ހިނގަފައި އޮތްނަމަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ލޯމަރުއްވަލައްވައިގެން ނުހުންނެވީއެވެ. އުއްތަމަފަނޑިޔާރު މުއުތަސިމް އަދުނާނު ހަނު ނުހުންނެވީހެވެ. އަމްދުން އާރާ ބާރު ލިބި ވަޑައިގަތުމުން ނައިބުރައީސް ފައިސަލް ނަސީމަކީ ދައުރުގެ ބާކީ އޮތްބައިގައި ރައީސްކަން ކޮށްލައްވަން ލިބި ވަޑައިގެން ވަގުތު އެކަން ނުކުރައްވާ ފޭވެ ވަޑައިގަންނަވާ ވަރުގެ މޮޔައެއް ނޫނެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހު ރައީސް ކަމުގެ ވާޖިބު ތަކުން ވަގުތީ ގޮތުން ތަނާޒިލުވެ ވަޑައިގަތް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބު ފައިސަލް ނަސީމާ ވަގުތީ ގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބުތަކާއި ޒިންމާތައް ހަވާލު ކުރެއްވި ކުރެއްވުމުން ލިބުނު ފިލާވަޅު ތަކެއް އެބައޮތެވެ. ރައީސްއާއި ނައިބު ރައީސްގެ ގުޅުމުގެ ވަރުގަދަކަމެވެ. އެކަކު އަނެކަކަށް އޮތް އިތުބާރެވެ. ރައީސް ނަޝީދާއި ރައީސް ޔާމީނުގެ ނައިބުރައީސުން ފަދަ ހަރާންކޯރު ނައިބު ރައީސަކަށް ރައީސް ސާލިހުގެ ނައިބު ރައީސް ނުވިކަމެވެ. ނައިބު ރައީސް ބަދަލުނުކޮށް ރިޔާސީ ދައުރެއް ނިންމަލެވޭ ފުރަތަމަ ރައީސަކަށް ވަޑައިގަތުމުގެ ރެކޯޑް ރައީސް ސާލިހު ގާއިމު ކުރެއްވުމެވެ. 

ޅ. ހިންނަވަރު ނޫރާނީއާގެ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަކީ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ތަނަވަސް އަގުލަބިއްޔަތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށް 2018 ގައި ދިވެހިރައްޔިތުން ހޮވާފައިވާ ރާއްޖޭގެ ގާނޫނީ ރައީސެވެ. އެ މަނިކުފާނުގެ ދައުރު ހަމަވާނީ 11 ނޮވެންބަރ 2023 ގައެވެ. އެ މަނިކުފަނުގެ ރައީސް ކަމުގެ ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތާ މެދު ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގައި ސުވާލު އުފައްދާ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ކުޑަވެސް ކަމެއް ހިނގާފައެއް ނުވެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައީސް ކަމުގެ ޝަރުތެއް އުނިވެ ރައީސް ކަމުގެ ލެޖިޓަމަސީއާއި ގުޅޭ އެއްވެސް ދައުވާއެއް ޝަރީއަތެއް ހުކުމެއް މިހާތަނަކަށް ނެތެވެ. ގާނޫނުގައި ބަޔާންވެފައި ނެތް ގޮތަކަށް ހިނދުކޮޅަކަށް ވެސް މަގާމުން ތަނާޒުލްވެ ވަޑައިގެންފައެއް ނެތެވެ. ނައިފަރު ޝިޔާމްމެން ކިތަންމެ ނަފްރަތު ކުރިޔަސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަކީ މި ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާއެވެ. 

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގައި ކިތަންމެ ވަރަކަށް ޕީޕީއެމް ޕީއެންސީ ސިޔާސީ ޗަރުކޭސް ކުޅުނަސް ދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާގެ ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތާއި މެދު ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ދައްކަނީކީ ލޯމަރާލައިގެން ތިބެވޭ ޒާތުގެ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ހަނި އަގުލަބިއްޔަތަކުން ނައިފަރު ދާއިރާގެ ގޮނޑި ލިބިފައި އޮތަސް ނައިފަރު ދާއިރާގެ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ޝިޔާމާ އެއްކޮޅަކަށް ނޫނެވެ. ޝިޔާމް ތިޔަ ދައްކަނީ ނައިފަރު ދައިރާގެ ރައްޔިތުންގެ މެޖޯރިޓީ ދައްކަން ބޭނުންވެގެން ދައްކާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އަދި ޝިޔާމަށް ވޯޓުދީގެން ހޮވި ގިނަ މީހުން ދައްކަން ބޭނުންވާ ވާހަކައެއް ވެސް ނޫނެވެ. ޝިޔާމު ހިތުން ޝިޔާމުގެ ދުލުން ނިކުންނާނީ ރައްޔިތުންގެ އަޑެވެ. އެހެނެއް ނުވާނެއެވެ. 

ދައުލަތުގެ އެންމެ މަތީ މަސްލަހަތަށް އިހުތިރާމް ނުކުރާ މެންބަރަކީ މެންބަރެއް ނޫނެވެ. މަޖިލީހުގެ ބަލައިގަނެ ގަބޫލުކޮށްފައިވާ ކަމެއް އަމިއްލަ އެދުމުން ފޯވެފާ ތިބި ޝިޔާމުމެން ކަހަލަ ރޮނގާއްޔަށް ބަދަލު ކުރެވޭހެއްޔެވެ. ނުކުރެވޭނެއެވެ. މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާނުވެ ބޮކިޖަހަޖަހާ ތިބެން ޖެހޭނީ ބޭރުގައެވެ. މަޖިލީހުގެ ނިޒާމު ގެއްލުވައިލާ މެޖޯރިޓީގެ ހައްގު ގެއްލުވައިލަން ފުމެންޏާ ތިބެން ޖެހެނީ ދަނޑުން ބޭރުގައެވެ. ރަތްކާޑު ދައްކާ ބެންޗުން ބޭރު ކުރަން ޖެނުނީމާ ޖެހޭނީ ބެންޗުން ވެސް ބޭރު ކުރާށެވެ. 

ހަޖަމް ނުވިޔަސް ރިޔާސީ ބަޔާން މިއަދު އެ އިއްވީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއޔާއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ގަނޫނީ ހައިސިއްޔަތާމެދު ސުވާލު އުފައްދާ ހުކުން ކުރަން ޝިޔާމަކީ ސްޕްރީމް ކޯޓެއް އުއްތަމަ ފަނޑިޔާރެއް ނޫނެވެ. 

އަމްދުން ސިޔާމް ތިޔައުޅޭ ފާޑުން މުޅި ފާދިއްޕޮޅާއި ނައިފަރަށް ވެސް ހުތުރެވެ. ހިންނަ ވަރަށް އުފަން ދަރިއަކު ރާއްޖޭގެ ތަހުތުގައި އިންނާތީ ސިޔާމަށް ތިޔަ ކުރަނީ ހާދަ އަސަރެކެވެ. ތިޔައިއްޔަކީ ނައިފަރު އެެހެން މީހަކުވެސް އުޅޭނެ ފާޑެއް ނޫނެވެ. 

ނޭނގެންޏާ ބަލާ ހޯދާ ދަސްކޮށް ހަނދާން އައު ކުރާށެވެ. ހަގީގަތް ގަބޫލުކުރާށެވެ. އަންނި ނެތް ހާލަތުގައި އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް އިބޫއަށް ލިބުނެކޭ ކިޔާ ޔާމީނު ނެތް ތާކު ސިޔާމަށް ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދޭކަށް ޕީޕީއެމަކުން ނޫޅެއެވެ. ނެގިނެގިފައި ޖެހުނު ވަރަކަށް ތިޔަ ހުރެ ފައިބަނީ ހުޅުނބެވެ. 

ބޮޑެތި ވާހަކަ ލިޔެފައި ޓްވީޓް ކުރިޔަކަސް މަޖިލީހުގެ ނިޒާމު ގެއްލުވާލީމާ ސަކަރާތް ޖަހާކަށް ސިޔާމަކަށް ޕީޕީއެމަކަށް ޖާގައެއްް ނުދޭނެއެވެ. މަޖިލީހުގައި ހައެއްކަ ކެނަ އިދިކޮޅޭ ކިޔައިގެން އަރުވާ ފޮނަކީ ހުސް ސައިބޯނި ބަޑިއެވެ. ސްޕަރމެޖޯރިތީ އެތިބީ ފިސާރި ފުދިގެން ތިޔަ ކަހަރުވަކުން ގޭނޭ ގޭނުން ބަލާފާ ހޭށެވެ. ނިޒާމް ގެއްލުވާލައިގެން ޕްރެޝަރެއް އުފައްދާ ލެވޭވަރުގެ ހަކަތައެއް ތިޔަ ބައިގަނޑަކު ނެތެވެ. 

އާނއެކެވެ. ޑިމޮކްރަސީގެ ހަމަތަކާއެއް ގޮތަށް ގާނޫނީ އިމުގެ ތެރެއިން ވަރަށް ފުރިހަމަ ރިޔާސީ ބަޔާނެއް ރައީސް ސާލިހު މިއަދު އިއްވާ ދެއްވައިފިއެވެ. ސަރުކާރުގެ ކާމިޔާބީތަކުގެ އަޑު ރައްޔިތުންނާ ހަމަޔަށް ފޯރިޔަ ނުދޭން ނައިފަރޭމެން ހޮބޯލަވަން ތިޔަކުރާ ކަމަކުން މިސަރުކާރަށް އަރުވާލެވޭނެ ލޮޅުމެއް ނެތެވެ. ހަށިވިއްކާ ރަންޑީންވެސް އަރިއަރިޔަށް ތިބެ ތިޔަފާޑުގެ ފޮޓޯއާއި ވީޑިއޯ ކުރެއެވެ. އެއަށް ރިއެކްޓް ކުރާނީ ހަތާ ގެއްލިފައި ތިބޭ ވައިކުޅަދުރެވެ. 

ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން އޭރު ވެސް ތިއްބެވެ. ސާފު ފެނެއް ނަރުދަމާއެއް ގިނަ ރަށްރަށަކު ނެތެވެ. ލަފާ ފުރޭކަށް ވެސް ނެތެވެ. ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް ލިބުނަސް ލިބެނީ ނަމަކަށެވެ. ޖަމީލަކަށް އޭރަކު އެ ތަނެއް ނުފެނެއެވެ. އަސާސީ ހައްގަކަށް ވެސް އެ ކަންކަމެއް ނުވެއެވެ. އެ ކަންކަން ރައްޔިތުންނަށް ހޯދައިދޭން ކުރި މަސައްކަތެއް ނެތެވެ. ޖަމީލުމެން އާރާ ބާރުގައި ތިބިއިރު ރައްޔިތުންނަށް އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިން ނަމަ މިހާރަކު ސަރުކާރުން އެކަމަ އުޅޭކަށް ނުޖެހުނީސް ނުންހެއްޔެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުން އެއްވާނަކަށް މުޅި ރާއްޖޭގައި އަސާސީ ހިދުމަތް ގާއިމުކޮށްދީ ރައްޔިތުންނަށް ހަމަނޭވާ ލެވޭގޮތް ހަދައިދޭން ފެށުމުން ބަނޑު ކައްކާނެ ކަމެއްނެތެވެ. ކޮއްދޭން ޖެހޭ ކަމަކަށް ވެގެން ކުރަންޖެހޭ ކަންކަމޭ ބުނެ ސަރުކާރުން ފޯރުކޮށްދޭ ހިދުމަތްތަކާ މެދު ރައްޔިތުންގެ ވިސްނުން އިދިކީލި ކުރަން ޖަމީލުމެން ކުރާ ޓްވީޓަކުން ރައްޔިތުންގެ ވިސްނުން ބަދަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. 

ޓެކްސް ބޮޑުކުރި ވާހަކަ ދައްކައިގެން ތިޔަ އަނބުރާން އުޅޭ ގޭސްގަނޑެއް މިރާއްޖެއަކު ދެން ނޭނބުރޭނެއެވެ. ބޮޑުކުރަންޖެހޭ އެއްޗެއް ބޮޑުކޮށް ކުޑަކުރަން ޖެހޭ އެއްޗެއް ކުޑަކޮށްގެން ދޭންޖެހޭ ހިދުމަތް ދޭކަށް މިސަރުކާރު ފަހެއް ނުޖެހޭނެއެވެ. ޓެކްސް ބޮޑުކުރުމަކީ ސިޔާސީ ގޮތުން ސަރުކާރަށް ހުރި ގެއްލުމެއް ކަމަށްވިޔަސް ރައްޔިތުނަށްޓަކާ އަޅަންޖެހޭ ކޮންމެ ފިޔަވަޅެއް މިސަރުކާރުން އަޅަން ފަސް ނުޖެހޭނެއެވެ. ބޮޑުކުރި ޓެކްސް ކުދަކުރެވޭ ހާލަތަށް ދިޔުމުން މިސަރުކާރުން ޓެކްސް ކުޑަ ކުރާނެކަން ވެސް ގިނަ މީހުން ގަބޫލުކުރެއެވެ. ހަމަގައިމު ޖަމީލަކަށް އެކަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. 

ޖަމީލުގެ އަމިއްލަ އުފަން ރަށުގައި މި ސަރުކާރުން ކުރާކަންކަމުން އެކަނިވެސް ޖަމީލުގެ ތިޔަ އުފައްދަނީ ފަސާދަކަން ސާބިތުވާނެއެވެ. އަންދުހުއްސުރެ ފުވައްމުލަކަށް ދިމާވެފާއޮތް ގޮނޑުދޮށް ގިރުން ހައްލުކުރުމަށް ސަރުކާރުން ކުރާ މަސައްކަތް ނުފެނުމަކީ ޖަމިލުގެ ލޮލުގެ ހަލު ދެރަކަމެވެ. ބޮޑެތި ހުރިހާ މަގުތަކެއްގައި ތާރުއަޅާ ފުވައްމުލަކަށް ގެންނަމުންދާ ޒަމާނީ ތަރއްގީއާއި ހުޅުވާލެވޭ އިގުތިސާދީ ފުރުސަތުތައް ނޭނގުމަކީ ތިމާގެ އަމިއްލަ ވަޒަނުގެ ހާލަތުވެސް ނޭނގޭ ކަމުގެ ހެއްކެކެވެ. 

ޔާމީނު ނޫނީ ކަމެއްކުރަން އެނގޭ ކުރެވޭ މީހަކު ނެތްކަމަށް މިއަދު ޖަމީލަށް ވިޔަކަސް ވެރިކަމުގައި ހުރި އިރު ޔާމީނަށްވުރެ ކަންނުވާ ކަންނޭގޭ މީހަކު ހުރިކަމަކަށް ޖަމީލަކަށް ނުވިއެވެ. ޖަމީލުގެ އަމަލާ ބަހުން އަމިއްލައަށް ތިޔަ ސާބިތު ކޮށްދެނީ ޖަމީލަކީ ހަމަލަމަ ގެއްލިފައި ހުރި އަގުޅި ނެތް ކަންނޭލެއް ކަމެވެ. ފިތުނައާއި ފަސަދަ ނޫން ދެވަނަ އެއްޗެއް ޖަމީލުގެ ތޮބީއަތުގައި ނެތްކަމެވެ. އެއިރަކު ވެރިކަމަކާ ދެކޮޅަށް ގައުމު ފަސާދަކުރުން ނޫން ކަމެއް ޖަމީލަށް ނޭނގޭކަމެވެ. 

ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ރައްޔިތުންނަށް ލިބެމުންދާ ލުއިފަސޭހަތައް ރައްޔިތުން ބަލައިގަނެއެވެ. ދުނިޔެ ހެއްދެވީއްސުރެ ސަރުކާރު ތަކުން ކޮށްދޭންޖެހި ނުކޮށް އޮތް އެތައް ހާސް ކަމެއް ރައީސް ސާލިހު ކޮއްދެއްވަމުން ގެންދަވާތީ ރައްޔިތުން ތިބީ ނިކަން އުފަލުންނެވެ. ޖަމީލުމެން ތިޔަހެން ކުރާ ފިތުނައިގެ ތްވިޓެއްގައި ރައްޔިތުން ތިބީ ޖެހޭ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ.

ޕީޕީއެމަށް ޔާމީނު މުހިންމުވާ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑަށް ޕީޕީއެމް ވެރިކަމުގައި އޮތުން އެމީހުނަށް މުހިންމެވެ. ދައުލަތް އަނެއްކާވެސް ދަވާލުމާއި ޔާމީނު މިނިވަން ކުރުމަށްޓަކާ ވެސް ޕީޕީއެމް ވެރިކަމުގައި އޮތުން މުހިންމެވެ. އިތުރު ފަސް އަހަރު ވަތަކުތޯ ނުޖެހިފައި މަގުމަތީ ތިބޭކަށް ޕީޕީއެމް ވެސް ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އިންތިހާބާ ބެހޭ ގާނުތައް ހުރި ގޮތުން އަންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ޔާމީނަށް ލިބުމަށް ވުރެ ނުލިބުން ގާތެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ބުނާ އުންމީދުވާރަކަށް ވުމުގެ ޝަރުތު ގެއްލުމުގެ ކުރިން ޔާމީނުގެ ވަކީލުން އެދޭ ގޮތަށް ހައިކޯޓުން ޔާމީނު ދޫވުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ކުޑައެވެ. އެހެން ކަމުން ޕީޕީއެމް ދެވަނަ ވިސްނުމެއް ނުހޯދައެއް ނުތިބޭނެއެވެ. ޔާމީނު ނޫން އެހެން ގޮތެއް ހޯދާނެ ކަންގައިމެވެ. 

އެގޮތަކީ ޔާމީނަށްވެސް ބަލައިގަނެވޭ ގިނަ މެންބަރުގެ ރުހުން ހޯދޭވަރު އިތުބާރު ހުރި މީހަކު ހޯދާ ނިންމުމެވެ. ޔާމީނު ނެތިއްޔާ ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓަށް ފެންބޮވާފައި ތިބި ގިނަ ބަޔަކު ތިބިކަން ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. އެހާލަތު އަންނަން ދެން ޓިކެޓް ބޮނޑިކޮށްގެން ޔާމީނު އެ ހުންނަނީ ވަގުތު ޖެހެން ދެނެވެ. ވަގުތު ޖެހުމުގެ ކުރިން ޔާމީނު ނޫން އެހެން ގޮތެއް ހޯދަން ކުޑަ ފުރުސަތެއް ދިނަސް އެކަކު އަނެކަކަށް ނޮޅާ ހަފާ ކަށިކާނެ ކަން ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. އެކަމާ ހެދި ޕާޓީ ބައިބައިވެ ވެރިކަން ނުލިބި ޖަލުން މިންޖު ނުވެ އޮންނާކަށް ޔާމީނެއް ނެދޭނެއެވެ. 

ޕިޕީއެމުން ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއެއް ބާއްވައިފި ނަމަ އެކަކު އަނެކަކަށް ބުއިކަލަޔާ ކޭކަލަ ގޮވާ ނޯށުން ރޮއްވީހެވެ. މުއިއްޒާއި ޖަމީލާއި ސައީދާއި ވަހީދު ފަދަ ކިތަންމެ ބަޔަކު ޓިކެޓައިގެން ބުމަރެއްހެން އެނބުރި ގަންނާނެއެވެ. އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ރަސްމީކޮށް ތިލަވެ ހާމަކޮށްފައި ނެތަސް ޕީޕީއެމުން ވާދަކުރާނެ ކެންޑިޑޭޓު ވަނީ ކަނޑައެޅިފައެވެ. 

ސައޫދީ ޕްރިންސް މުހައްމަދު ބިން ސަލްމާންގެ ހުށަހެޅުން ޔާމީނު ވަނީ ލޮލުން ބޮލުން ގަބޫލުކޮށްފައެވެ. 2018ގައި އެމްޑީޕީއަށް ދިމާވި ހާލަތު މި ފަހަރު ޕީޕީއެމަށް ދިމާނުވެ ނުދާނެ ކަމަށް ޔާމީނު ގަބޫލު ކުރެއެވެ. އެހެން ކަމުން ޔާމީނު ނެތް ހާލަތު ޕީޕީއެމަށް ދިމާވެދާނެ ކަމަކުން އަރައިގަތުމަށް ޕްލޭން ބީ ޔާމީނު އަތުގައި އެބައޮތެވެ. 

ޕީޕީއެމަށް ޔާމީނު ނޫންގޮތަކީ ޕްރިންސް މުހައްމަދުގެ ޕެކޭޖެވެ. އެ ޕޭކޭޖުގައި ރިޔާސީ ކެންޑިޑެޓަކީ ޑރ. ވަހީދެވެ. ރަނިން މޭޓަކީ ޑރ. ޝަހީމެވެ. ޕްރިންސް މުހައްމަދުގެ ޕެކޭޖް ޔާމީނަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ސަބަބުތައްވެސް ސާފެވެ. 

• ކެންޕޭނަށް ބޭނުންވާ ފައިސާއާއި ސައުދީ ޕްރިންސް ޖާމިނުވުން 
• ބައިނަލް އަގުވާމީ ގުޅުންތައް ވަރުގަދަވުމާއި އެކު ޔޫރަޕާ އަރަބި ދުނިޔެއާއ ގާތްވެވޭ ވަރުގެ ދެމީހުނަށް ވުން
• އަންނިގެ ވެރިކަން ވައްޓާލާ ޔާމީން އިސްވެ އޮތް ކޯލިޝަން ވެރިކަމެއް ޔާމީނު އެދުނުހާ ގޮތަކަށް ޑރ. ވަހީދު ހިންގާ އިތުބާރު ހޯދާފައިވުން
• އެމްޑީޕީގައި އޮތް ސަންދާނު ވިންގް އެއްކޮށް ޕީޕީއެމަށް ގެނައުން
• ޑރ. ޝަހީމުގެ ދީނީ ކާޑުން ދީނީ އިލްމުވެރިންގެ ގިނަ ބަޔަކު ހިފެހެއްޓުން. 

ޔާމީނު ނޫން ގޮތެއް ހޯދުމަށް ވަހީދާ ޝަހީމްގެ ޖޯޑަށްވުރެ ކާމިޔާބު ޖޯޑެއް ޔާމީނަކަށް ނުފެނެއެވެ. އެކަމަކު މިއްޔަކީ ޕީޕީއެމުން އެވާހަކަ ދައްކަންވީ ވަގުތެއް ނޫނެވެ. އެވާހަކަ ދައްކަނީ ހައިކޯޓުގެ އިސްތުއުނާފް ދާގޮތަކުންނެވެ. 

އެމްޑީޕީ އުފެދުނު ފިކުރަކީ ވަކި މީހަކަށް ގޮސް ހުސްނުވުމުގެ ފިކުރެވެ. ހިތްވަރު ހުރި ކޮންމެ މީހަކު ކުރިއަށް ނިކުމެ އިސްނަގައިގެން ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ހޯދާ ވެރިކަން ކުރުމަށް ޖާގަ ދިނުމުގެ ފިކުރެވެ. ތަކަން މާރަންދޫ މީހަކަސް އައްޑޫ ހުވަދޫ މީހަކަސް ހިންނަވަރު ނައިފަރު މީހަކަސް ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ހޯދައިގެން ވެރިކަމަށް އައުމާއި ވެރިކަން ދެވަނަ ދައުރެއްގައި ވެސް ވެރިކަން ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރެވޭނެ ޖާގަދޭ ފިކުރެވެ. 

އެމްޑީޕީ އުފެއްދުމުގައި އުޅުނު ވަކި ބައެއްގެ އަތްމަތީގައި އަބަދު ޕާޓީ އޮތުމަށް ބާރުއަޅާ ވާހަކަ ދެއްކޭނެ ޖާގައެއް އެމްޑީޕީގެ ފިކުރުގައި އެއް އިރަކު ވެސް ނެތެވެ. އެހެންނަމަ އަދިވެސް އެމްޑީޕީ އޮތީހީ ގޯގޯ ލަތީފާއި އިބްރާއާއި މުނައްވަރުމެންގެ އަތް މަތީގައެވެ. ޕާޓީ ހިސޯރުކޮށްގެން ގެންގުޅުމުގެ ވިސްނުން އަންނިއާއި އެއްގޮތަށް އެބޭފުޅުންގެ ނެތަތީ އެމްޑީޕީގެ މުޅި ކޮންޓްރޯލު އަންނިގެ އަތްމައްޗަށް ފުރޮޅިގެން ދިޔަ ދިޔުމަކީ އެކަން އަބަދަށް އެގޮތުގައި އޮންނާނެ ކަމެއްނޫނެވެ. އެކަކަށް ވެސް އެކަން އެހެނެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ފިކުރަކީ ހިތްވަރާ މަސައްކަތުން ބޮންތިއާއި ހަމަޔަށް ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް އާދެވުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިދޭ ފިކުރެވެ. ވާދަވެރި އިންތިހާބު ތަކުން ކާމިޔާބު ހޯދައިގެން ކުންނަށް ވާސިލު ވުމުގެ ފިކުރެވެ. ވާދަވެރި އިންތިހާބު ތަކުން ކާމިޔާބު ހޯދޭނީ ގިނަ މެންބަރުންގެ އިހުސާސާއެއް ގޮތަށް މަސައްކަތްކޮށްގެންނެވެ. އާރާއި ބާރު ލިބުމުން ގަޅި ނުހަދާ ރައްޔިތުންގެ ބޭނުމާއި އެއްގޮތަށް މަސައްކަތްކުރާ މީހާއަށް އެމްޑީޕީގައި ޖާގަ އޮވެއެވެ. އެމީހަކީ އެމްޑީޕީ އުފެއްދި އިރު ހުރި މީހެއްތޯ ފަހުން ގުޅުނު މީހެއްތޯ ނުބަލައެވެ. އާއްމުން ބަލަނީ އެ މީހަކު އެމްޑީޕީއާއި ގުޅުނު ހިސާބުން އެ މީހަކު ޕާޓީއާއި ރައްޔިތުންނަށް ކޮށްދޭ ކަންތައްތަކަށެވެ. ދައްކާ މޮޅު ވާހަކައަކަށް ނޫނެވެ. 

މިއަދު އެމްޑީޕީގެ އިސް ލީޑަރަކީ ރައީސް ސާލިހެވެ. ރައީސް ސާލިހަކީ އެންމެ ފުރަތަމަ ދުވަހުުއްސުރެ އެމްޑީޕީގެ ވަލީ ކޮމެޓީގެ މެންބަރެކެވެ. ގައުމީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރެކެވެ. ޕީޖީގްރޫޕްގެ ލީޑަރެވެ. މިނިވަން ނޫހުގެ އެންމެ ބޮޑު ހިއްސާދާރެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތުމެއްނެތް ސިޔާސީ އެންމެ މަސައްކަތެއް ވެސް އެމްޑީޕީގެ ތާރީހުގައި ނުކުރެއެވެ. ޗޮއިސް ހުސްވެގެން ވިޔަސް އުކުޅަހު ބަގާތުން ވިޔަސް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓްގައި 2018ގައި ވާދަކުރައްވަން ޖެހި ވަޑައިގަތީ އެހެންވެއެވެ. މެންބަރުންގެ ރުހުމާ ތާއީދު އޮވެގެންނެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބު 68 އިންސައްތައިން ފުރަތަމަ ބުރުން ކާމިޔާބު ކުރެއްވި ކެންޑީޑޭޓަކީ ވެސް ރައީސް ސޯލިހެވެ. މުޅި ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރައްޔިތުން އިތުބާރު ކުރީމައެވެ.

ބޮޑެތި ގޮންޖެހުން ތަކާއެކު ކާމިޔާބު ވެރިކަމެއް އެ މަނިކުފާނު އެބަ ކުރައްވައެވެ. ރައްޔިތުން ހުވަފެނުން ނުދެކޭހާ ލުއިފަސޭހަތައް ރައްޔިތުންނަށް އެބަ ފޯރުކޮށްދެއެވެ. ރައްޔިތުން ވެރިއަކު ހޮވުމުގެ ބޭނުން ރައްޔިތުންނަށް މިއަދު އެބަ އިހުސާސްވެއެވެ. ތަކްލީފުތައް ލުއިވެ ހަމަޖެހޭ އަމާން މުޖުތަމައެއް ބިނާވެ ފޯރުންތެރި ކަމުގެ ދޮރުތައް ހުޅުވައި ދެވެމުން ދާކަން ގިނަ ރައްޔިތުން އެބަ ގަބޫލު ކުރެވެއެވެ.

ދާއިރާތަކުގެ ރައްޔިތުން މިއަދު ލިބެމުން މިދާ ރަނުގެ ފުރުސަތުތައް ގެއްލި ހަލާކުގެ ތެރެއަށް ވެއްޓޭކަން ނޭދެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ގިނަ މީހުން ބޭނުންވަނީ އެމީހުންގެ ދާއިރާއަށް ހެވާލާބަ ހޯދައި ދިނުމުގައި އެމީހުން އިންތިހާބުކުރާ އެންމެންގެ އެއްބާރުލުމާ ބައިވެރިވުން ދާއިރާގެ ރައްޔިތުންނަށް ދިނުމަށެވެ. ވެވެން އޮތް ހުރިހާ ގޮތަކުން ރައްޔިތުންގެ ބޭނުންތައް ފުއްދާ ދިނުމުގައި ރައީސާ އަތުގުޅާލުމަށެވެ. ގުޅިގެން އެކުގައި މަސައްކަތްކޮށް ރައްޔިތުންގެ އުންމީދުތައް ފުރިހަމަ ކޮށްދިނުމަށެވެ.

އިދިކީލިވެ ސަރުކާރަށް ޖެއްސުންކޮށް ދަތިކޮށް ރައްޔިތުންގެ ކަންކަން ވިޔަނުދޭން ކުޑަވެސް ކަމެއް ކުރުމަކަށް ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބަޔަކު ނުރުހެއެވެ. ދާއިރާތަކުގެ ގިނަ ރައްޔިތުން ބޭނުން ވަނީ އެ މީހުންގެ ކުރިއެރުމަށްޓަކާ އެ މީހުން އިންތިހާބުކޮށްފައި ތިބޭ ކައުންސިލަރުންނާއި މޭޔަރުންނާއި މެންބަރުން ރައީސާ އަތުގުޅާލައިގެން ކުރިއަށް ދިޔުމަށެވެ. 

ބާރުވެރިކަން ހޯދުމަށް އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި ޖާހިލު ވިސްނުމެއް އަށަގަންނަވައިގެން ވަކި މީހަކަށް ބާރުވެރިކަން ހޯދާ ވަކި މީހެއްގެ މުށުތެރޭގައި އަބަދު އެމްޑީޕީ އޮތުމަކަށް ގިނަ މެންބަރުން މިހާރަކު ނޭދެއެވެ.

ހޯޕުން ތިޔަހޯދާ ބުންވަރަކީ ދެސަފު ދޭތެރޭގައި ހަމުށް ބަހައްޓައިގެން ގަޑިއެއް ހާއިރު ވެސް ހިނގާލެވޭ ހާ ހަކަތަނެތް ބުންވަރެކެވެ. ބައިބޯކަން ދައްކަން ސަފުތައް ދުރުކޮށްގެން މަގު ހިނގަން ނިކުތަސް ތިޔަ އެއްޗެއްގެ ސައިޒު އެބަ ފެނޭ ނޫން ހެއްޔެވެ. ގައިން ގަޔަށް އަރާ ރޯގާއަކުން ސަލާމަތްވާން ކަރަންޓީނުގައި އުޅޭ ބަޔެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ.

މި ދޭތެރެއަކުން ޖަލުގެ ތޭރިތައް ފަޅާލައިގެން ވެސް މީހަކު ޖަލުން ނެރެފިއެވެ. ބާރަށު ކުޅިން މަދިރި ހައްޕައިގެން ފާރުވެފާ ތިބެ ގައިކެހުން ނޫން ކަމެއް ކުރަން ނޭނގޭ މީސްމީހުން ނިކުމެ ޖަލުފަޅާ ވާހަކަ ދެއްކީމާ އައީ ހިންޏެވެ. ލަދެއް ހަޔާތެއްނެތި ރާއްޖޭގެ ޝަރުއީ ނިޒާމަށް ހަމަލާ ދިނުމުގެ ހުތުރު މާޒީއެއް އޮތް ބަޔަކު ހައިކޯޓޭ ސްޕްރީމްކޯޓޭ އެބަކިޔައެވެ. 

ހޯޕުން ބުންވަރު ހޯދައިގެން ރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރުންނަށް ދުއްޕާ ކުރުމަކީ ޕީޕީއެމްއަކަށް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ހައިކޯޓުގައި ޔާމީނުގެ އަޅުކުދިން ކޮޅެއް ތިބި ކަމަށް ދެކިގެން އުޅެން ހިތައްވެސް ނާރުވާށެވެ. ހިތުން ޝަހީދު ވުމަކުން ކުރާ ފައިސަލާ ބަދަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ޓިނު ނަގާ ބަނޑު ބިންމަތީ ޖައްސާ ފަނޑިޔާރުން ގޮޅިއަށް ލައިގެން އަޅުންގެ އަޅުން ހައްދައިގެން މަތިމައްޗަށް ހުކުން ބަދަލު ކުރެވުނު ޒަމާން ނިމި މުލުވަގު އޮތީ ޖަލުގައެވެ. ހޯޕަކުން ބުންވަރު ހޯދާ ދުއްޕާން ކުރަން ނިކުމެ ތިޔަ ތިބީ ފުއްގިރީ ބޮޑުވަގަށެވެ.

މާލެ ސިޓީކައުންސިލަށް ބަޔަކު އިންތިހާބުކޮށްފައި ތިބީ ޕީޕީއެމަށް ވެރިކަން ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރާކަށް ނޫނެވެ. ޕީޕީއެމް ވެރިކަމުގައި ނެތިއްޔާ މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުން ވާކަންކަން ނުކޮށްދީ ތިބުމަކަށް ވެސް ނޫނެވެ. ކައުންސިލަށް މީހުން ހޮވާ ދައުލަތުން ބޮޑު މުސާރަ ދީފައި ބައިތިއްބަނީ މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަ ކުރުމަށެވެ.

ކަރަންޓަކީ އެއަނުލާ ރައްޔިތަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ކުރެވެންނެތް އަސާސީ ހިދުމަތެކެވެ. އިރުއިރުކޮޅާ ކަރަންޓް ދިއުމަކީ ރައްޔިތުންނަށް އިންތިހާ ދަރަޖައަށް އުދަގުލާ ގެއްލުމާ ތަކުލީފް އުފުލަން ޖެހޭ ކަމެކެވެ. ބޭނުންކުރާ ކަރަންޓްގެ ލޯޑްބޮޑުވެ ކަރަންޓް ކެޑުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑު މާލޭގެ ކަރަންޓް ހިދުކޮޅަކަށް ވެސް ނުކެނޑޭނެ ހުރިހާ ގޮތެއް ހެދުމަކީ ހުރިހާ އިދާރާއަކުންވެސް އެންމެ އިސްކަން ދޭންޖެހޭ އެއްކަމެވެ. އެހެނަސް މާލޭސިޓީ ކައުންސިލަށް ކަހަރު ވަކެކޭވެސް ހިޔެއް ނުވެއެވެ.

އެއްގޮތަކުން ނުވިއްޔާ އަނެއް ގޮތަކުން ރައްޔިތުން ސަރުކާރާ ދެކޮޅުވެރިވާނެހެން ހީވާ ކޮންމެ ކަމެއް މޭޔަރު މުއިއްޒު އީސްވެ ހުރެ މާލެ ސިޓީގައި ދަނީ ކުރަމުންނެވެ.

މާލޭގެ ތިން ސަރަހައްދަކުން ކަރަންޓު ކެނޑުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑުކަމުން އެ ތިން ސަރަހައްދުގައި ޓްރާންސްފޯމަރު ބަހެއްޓުމަށް ބޭނުންވާ ބިން މާލޭ ސިޓީކައުންސިލުން ސްޓެލްކޯއަށް ހަމަޖައްސައިއެއް ނުދިނެވެ. މާލޭގެ ތިން ސަރަހައްދެއްގައި ބަހައްޓާފައިވާ ތިން ސަބްސްޓޭޝަނެއްގައި އިތުރު ޓްރާންސްފޯމަރުތަކެއް ބެހެއްޓުމަށް ބޭނުންވާ ބިން ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް ސިޓީ ކައުންސިލްގައި އެކި ފަހަރު މަތިން ސްޓެލްކޯއިން އެދުމުން އެކަމާ މާލެސިޓީ ކައުންސިލުން އަޅާ ކަހާވެސް ނުލައެވެ.

ސިނަމާލޭ 2 ގޯތި ތެރޭގައި ހަދާފައިވާ ސަބްސްޓޭޝަނާއި މަޖީދިއްޔާ ސްކޫލު ކުރިމައްޗަށްވާގޮތައް އޮތް ޕާކިންޒޯނާއި ދިމާލުގައި ހަދާފައިވާ ސަބްސްޓޭޝަނުގެ އިތުރަށް ވިޔަފާރިވެރިންގެ މިސްކިތާއި އިންވެގެން އޮތް ޕާކިން ޒޯނުގައި ހަދާފައިވާ ސަބްސްޓޭޝަންގެ ލޯދްބޮޑުވެ އެސަރަހައްދުތަކުން ކަރަންޓް ކެނޑުމުގެ ފުރުސަތު އިންތިހާއަށް ބޮޑެވެ.

އެގޮތުން ސިނަމާލޭ 2 ގޯތި ތެރޭގައި ބަހައްޓާފައިވާ 630 ކޭވީއޭގެ ޓްރާންސްފޯމަރަކީ މިހާރުވެސް އޯވާލޯޑްވުމުގެ ސަބަބުން ކައިރީގައިހުރި އެހެން ޓްރާންސްފޯމަރުތަކަށް އޭގެ ބައެއް ލޯޑް ޓްރާންސްފާރ ކުރަންޖެހިފައިވާ ޓްރާންސްފޯމަރެކެވެ. އަނެއްކޮޅުން  އެ ލޯޑް ޓްރާންފަރކުރި ޓްރާންސްފޯމަރުތައް ވެސް މިހަރު ވަނީ އޯވާލޯޑް ވުމާ ގާތުގައެވެ. އެ ސަބްސްޓޭޝަނުގައި އިތުރު ޓްރާންސްފޯމަރެއް ބެހެއްޓުމަށްޓަކައި، އެ ސަބްސްޓޭޝަނަށް ބޭނުންވާ ބިން ހޯދުމަށް 2 މެއި 2021 ގައި ސިޓީ ކައުންސިލްގައި ރަސްމީކޮށް އެދިފައި އޮތަސް ތަށަށް ކިޔަނީ މަރިޔަބުތޯވެސް ސިޓީކައުން ސިލުން އަހާ ނުލައެވެ. ޖަވާބު ނުލިބިގެން ފޮނުވި އެތައް ސިޓީއަށްވެސް ޖަވާބެއްނެތެވެ.

ވިޔަފާރިވެރިންގެ މިސްކިތާއި އިންވެގެން ހުރި ޕާކިންޒޯން ހުރި ބިމުގައި ބަހައްޓާފައިވާ 630 ކޭވީއޭގެ ޓްރާންސްފޯމަރަކީ 81 އިންސައްތަ ޔުޓިލައިޒްކުރެވިފައިވާ ޓްރާންސްފޯމަރެކެވެ. އެހެންކަމުން އިތުރު ޓްރާންސްފޯމަރެއް ބެހެއްޓުމަށްޓަކައި އެ ސަބްސްޓޭޝަން ބޮޑު ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ބިން އެތަނުން ހަމަޖެއްސައިދިނުން އެދި 13 ސެޕްޓެމްބަރ 2021ގައި ފޮނުވި ސިޓީވެސް ބަހަބަރެވެ.  

މަޖީދިއްޔާ ސްކޫލް ކުރިމަތީ ޕާކިންޒޯން ކައިރީގައި ބަހައްޓާފައިވާ 630 ކޭވީއޭގެ ޓްރާންސްފޯމަރުގެ 73 އިންސައްތަ ޔުޓިލައިޒް ކުރެވިފައިވާއިރު އެ ސަބްސްޓޭޝަނުގައި އިތުރު ޓްރާންސްފޯމަރެއް ބެހެއްޓުމަށްޓަކައި އެ ސަބްސްޓޭޝަނާއި އިން ވެގެންއޮތް ހުސް ބިންކޮޅެއް ހަމަޖައްސައިދިނުމަށް 23 މެއި 2021 ގައި ވަނީ ސިޓީކައުންސިލަށް ރަސްމީކޮށް ހުށަހެޅުމުންވެސް ވީއެވަރެވެ. ޖަވާބު ހީދަން ފުލުފުގައި އެދުނު އެއްވެސް ސިޓީއަކަށް ޖަވާބު ނުދިންތާ ވެގެން އުޅޭގޮތެއްވެސް ބުނެނުލައެވެ.

މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުގެ ގައިރު ޒިންމާ ޑަރުކަން މިވަރުވީމާ މުއިއްޒުގެ ލަދުހަޔާތް ނުގަންނަވަރު މިހިރަ ފެންނަނީއެވެ. މާލޭގެ ރައްޔިތުން ކޮންމެ ހާލެއްގައި ޖައްސައިގެންވެސް މުއިއްޒު ބޭނުންވަނީ ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރާށެވެ. މާލޭމޭޔަރު އެންމެ އުފާވާނީ މާލޭގެ ރައްޔިތުން ކަނުއަދިރީގައި ބައިތއްބާލެވޭނެ ގޮތެއް ވީހާ އަވަހަކަށް ވެގެންނެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން މި މައްސަލައާއިމެދު ވަކި ގޮތެއް ކަނޑައަޅާ ނިމެންދެން އެ ދެ އުސޫލަށް އަމަލު ކުރުން ފަސް ކުރުމުގެ ވަގުތީ އަމުރަކަށް ވެސް ހައިކޯޓުގައި ސްޓެލްކޯއިން ވާނީ އެދިފައެވެ.

2023 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި ވާދަ ކުރާނެ ކެންޑިޑޭޓެއް މިހާރު އެ އޮތީ އާއްމު މެންބަރުންގެ ވޯޓަކުން ނިންމާފައެވެ. ކިތަންމެ ރުހި ވަޑައި ނުގަތަސް އެނިންމުމަށް ޖެހިވަޑައިގަންނަވާނީ ބޯލަނބާ ކިޔަމަންވެ ވަޑައި ގަންނަވާށެވެ. އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދުގެ 16 މާއްދާގައި މެންބަރުންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ސާފުކޮށް އެއޮތީއެވެ. އެ މާއްދާގެ (ބ)ގައި ޕާޓީގެ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ތާއީދު ކުރުމާއި ވޯޓު ހޯދާދޭން މަސައްކަތް ކުރުމާއި ވޯޓު ދިނުން މެންބަރުންގެ މައްޗަށް ލާޒިމު ކުރެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދެއް ކަމަކު އެކަމުން އިސްތިސްނާއެއް ނުވެއެވެ.

ޝަކުވާ ބަލާ ފިޔަވަޅު އެޅުމުގެ ނިޒާމް އެމްޑީޕީގެ އޮނިގަނޑު ތެރޭގައި އެބައޮތެވެ. ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއާއި ގުޅިގެން ހުރިނަމަ ހުރި ޝަކުވާއެއް ހުށަހަޅާ އެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ހައްލު ހޯދެން އެބައޮތެވެ. ނިޒާމުން ހޯދައިދޭ ހައްލަކީ އެދިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތްކަމަށް ނުވިޔަސް އެކަމާ ދެކޮޅު ހައްދަވާ ބަގާވަތް ކުރެއްވުމުގެ ހައްގެއް ރައީސް ނަޝީދަކަށް ވެސް ނުއޮންނާނެއެވެ. އިންތިހާބީ ކޮމިޓީއާއި ފިޔަވަޅު އަޅާ ކޮމެޓީއާއި ގައުމީ ހިންގާ ކޮމެޓީއާއި ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުން ތަކަކީ ރައީސް ނަޝީދު އެދިވަޑައިގަންނަވާހާ ގޮތަކަށް ނިންމޭ ނިންމުން ތަކަކަށް ނުވެ ހިގައިދާނެއެވެ. އެ ހުރިހާ ތަންތަނުން ނިމޭ ނިންމުން ތަކަކީ ގިނަ ބައެއްގެ މެދުން ނިންމޭ ގާނޫނީ ބުރަދަން ލިބިގެންވާ ނިންމުން ތަކެކެވެ. ޕާޓީގެ ކޮންމެ މީހަކަށްމެ ލާޒިމު ވެގެންވަނީ ޕާޓީގެ ނިންމުންތަކަށް ބޯލެނބުމެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ އެންމެ ބާރުގަދަ ގުނަނަކީ ކޮންގްރަސްއެވެ. ކޮންގްރަސް އެއްވަނީ ފަސް އަހަރުން އެއް ފަހަރުއެވެ. ޕާޓީގެ އެހެނިހެން ގުނަން ތަކުގެ ނިންމުންތައް ބަލައިނުގަނެވޭ ނަމަ އާދަޔާ ހިލާފު ކޮންގްރެސް އަކަށް ގޮވާލައި ކޮންގްރެސްއަށް އެކަމެއް ހުށަހަޅައިގެން ގޮތް ނިންމިދާނެއެވެ. އެނިންމުން ވާނީ އެންމެ ފަހުގެ ނިންމުމަށެވެ. 

ރިޔާސީ ޓިކެޓާ މެދު ރައީސް ނަޝީދުގެ ހިތްޕުޅު ހަމަ ޖެހިވަޑައިނުގަންނަވާ ނަމަ  ރައީސް ނަޝީދަށް އޮތް އެންމެ ފަހު ގޮތަކީ ކޮންގްރަސް އެއްކުރުމެވެ. އެ ހިއްވަރުފުޅު ހުރިއްޔާ ފަސާދަ ނުއުފައްދަވާ އެކަމާ އުޅުންވަންވީއެވެ.

އާދަޔާ ހިލާފު ކޮންގްރެސްއެއް ބާއްވަން އޮންނަނީ  ދެ ގޮތަކަށެވެ. އެއްގޮތަކީ ގައުމީ މަޖިލީހުން އާދަޔާ ހިލާފް ކޮންގްރެސް އެއް ބޭއްވުމަށް ނިންމުމެވެ. އަނެއް ގޮތަކީ ކޮންގްރަސްމަނުންގެ ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި މެންބަރުން ކޮންގްރެސް އެއް ބާއްވަން ބޭނުން ވެގެން ހުށަހެޅުމެވެ. 

އިސްވެ ބުނެވުނު ދެ ގޮތުންކުރެ ގޮތަކަށް އާދަޔާ ހިލާފު ކޮންގްރެސް އެއް ބާއްވައިގެން ރިޔާސީ ޓިކެޓާ މެދު ގޮތެއް ނިންމޭ ވަރުގެ ހަކަތައެއް ހުންނެވި ނަމަ އެކަން ކުރެއްވުމަކަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ އެދިވަޑައިގަތުމަށް ގައުމީ މަޖިލީހުން އާދަޔާ ހިލާފު ކޮންގްރެސް އެއް ބާއްވާ ދީގެން ކޮންގްރެސްގައި ރިޔާސީ ޓިކެޓާ މެދު ކޮންގްރެސް ގެ ނިންމުމެއް ހޯދުމަކީ ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އޮތް ކަންބޮޑުވުމަކީ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީން މިހާރު ނިންމާފައި އޮތް ނިންމުން ކޮންގްރެސްއިން ދަމަހައްޓައިފި ނަމަ ދެން ރައީސް ނަޝީދުގެ ބޯލަންބަވާފާނެ ކަމުގެ ޔަގީކަން ނެތުމެވެ. 

އިންޓާންޝިޕް ޕްރޮގްރާމު ފުރިހަމަ ކުރި 10 ބައިވެރިންނަށް ސެޓްފިކެޓު ހަވާލުކޮށް ދެއްވީ އެޑިއުކޭޝަން މިނިސްޓަރު ޑރ. އައިޝަތު އަލީއެވެ. ރަސްމިއްޔާތުގައި މިނިސްޓަރ އައިޝަތު އަލީ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ތައުލީމީ ގާނޫނު ވުޖޫދުވުމާ ގުޅިގެން އެންމެ ބޮޑަށް ފޯކަސް ކުރާ ކަމަކީ މަސައްކަތްތެރިކަން ރަސްމީ ކަރިކިއުލަމްގެ ތެރެއިން ވެސް ދަސްކޮށް ދިނުމެވެ. މިގޮތަށް އިންޓާންޝިޕް ތަކުގައި ދަރިވަރުން ބައިވެރި ކުރުވުމަކީ އޭގެ އެއްބައިކަމަށް މިނިސްޓަރ އައިޝަތު އަލީ ވިދާޅުވިއެވެ.

ދަރިވަރުން ހަމައެކަނި ކިޔެވުމަށް ހުސްނުކޮށް މިކަހަލަ އަމަލީ މަސައްކަތްތަށް ދަރިވަރުންނަށް ފަހިކޮށް ދިނުމަށް ބެލެނިވެރިން ކިބައިން އެދިވަޑައިގެންނަވަމުން މިފަދަ ފުރުސަތެއް ފަހިކޮށް ދެއްވި ކަމަށްޓަކައި އެމްޕީއެލް އަށް މިނިސްޓަރ ޝުކުރު އަދާކުރެއްވިއެވެ. ރަސްމިއްޔާތަށް ފަހު އިންޓާންޝިޕް ޕްރޮގްރާމުގެ ބައިވެރިންގެ މަސައްކަތް ދައްކައިދޭ ޕޯޓްފޯލިއޯއެއް ވެސް މިނިސްޓަރ ބައްލަވަ ލެއްވިއެވެ. 

އިންޓާންޝިޕް ފުރިހަމަ ކުރި 10 މީހުން:

• މާކެޓިން ފޮޓޯގްރަފީ: ހައިމަން ފިކުރީ
• މާކެޓިން ފޮޓޯގްރަފީ: މަރިޔަމް އުޔޫން އަހުމަދު ވަސީމް
• އައިޓީ ވެބް ޑިވެލޮޕިން: ޒެނީޝާ ފަތުހީ
• ސިވިލް އިންޖިނިއަރިން އޮޓޯކޭޑް ޑްރޮވިން: ރައްޒާން އަހުމަދު އަބްދުލް ރައްޒާގް
• އިލެކްޓްރިކް އިންޖިނިއަރިން: އަލީ ލުޖައިން
• ސާވޭ އިން ޔޫސިން އޮޓޯ ލެވެލް: އިސްމާއިލް އަޒްހާން އަހުމަދު
• އައިޓީ ޑިވެލޮޕްމަންޓް: މުހައްމަދު އިޒްދާން އިމްދާހް
• ބޭސިކް ހައުސް ހޯލްޑް ވައިލިން: އާދަމް އައިން މުހައްމަދު
• މެޝިނިން އެންޑް ފެބްރިކޭޝަން: އަހުމަދު ޔަނާލް ރަމީޒް 
• މެޝިނިން އެންޑް ފެބްރިކޭޝަން: އާޔަން އަހުމަދު ޝަނީޒް

ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން ހަތަރު މީހަކު މަރުވެފައިވާއިރު، ފުރަތަމަ ދެ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ފެނިފައި ވަނީ ޖަނަވަރީ 27 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އޮކްލެންޑުގެ އުތުރުގައިވާ ވައިރާއޫ ވެލީންނެވެ. ތިންވަނަ މީހަކު މަރުވެފައި ވަނީ އޮކްލެންޑުގެ މެދުތެރޭ ސަރަހައްދެއްގެ ބިންގަނޑު ކަނޑައިގެން ދިޔުމުންނެވެ.  ހަތަރުވަނަ މީހާގެ ހަށިގަނޑު ފެނިފައި ވަނީ އޮކްލެންޑުގެ ދެކުނުގައި އޮންނަ އޮނެފެރޯއިންނެވެ.

ޖަނަވަރީ 27 ވަނަ ދުވަހު އޮކްލެންޑަށް ރެކޯޑް އަދަދަކަށް ވާރޭވެހުނެވެ. 27 ވަނަ ދުވަހު އެކަނިވެސް އެ ސަހަރަށް 249 މިލިމީޓަރުގެ ވާރޭވެހިފައިވެއެވެ. ކުރިން 24 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައި އެތަނަށް އެންމެ ގިނައިން ވެހިފައިވާ ކަމަށް ރެކޯޑު ކުރެވިފައި ވަނީ 161 މިލިމީޓަރުގެ ވާރެއެވެ.

ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން ކުއްލި ހާލަތު އިއުލާނުކޮށްފައިވާ އޮކްލެންޑުގައި 1.6 މިލިޔަނަށް މީހުނަށް އެކިވަރުގެ އަސަރުކޮށްފައިވެއެވެ. "ފެންބޮޑުވުމުގެ ސަބަބުން ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ބަޔަކަށް ވަނީ އަސަރުކޮށްފައި. އޮކްލެންޑަށް މި ވަނީ ބޮޑު ހިތާމައަކާ ކުރިމަތިވެފައި. އަދި ގިނަ ޢަދަދެއްގެ ފުރާނަ މި ވަނީ ގެއްލިފައި،" ނިއު ޒިލެންޑުގެ ބޮޑުވަޒީރުގެ ނައިބު ކާރމެލް ސެޕުލޯނީ ވިދާޅުވިއެވެ.

އޮކްލެންޑުގައި ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތް މެދުކެނޑިފައިވާ 24,000 އަށްވުރެ ގިނަ ގެއަށް އެ ހިދުމަތް އަލުން ގުޅައިދިނުމަށް އޮފިޝަލުން ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. ގިނަ އަދަދެއްގެ ގެދޮރުން ސާފު ބޯފެނުގެ ހިދުމަތް ވެސް ވަނީ މެދުކެނޑިފައެވެ. ވިއްސާރައިގައި އޮކްލެންޑުގެ ވައިގެބަނދަރުގެ ޓަރމިނަލްގައި ވެސް ފެންބޮޑުވެގެން ހިދުމަތްތައް މެދުކަނޑައިލަން ޖެހުނެވެ.

ތެޅެފޮޅޭ އިރު ޑިސެންޓްރަލައިޒޭޝަނެއް ފެޑަރޭޝަނެއް ވަތްކެއް ނުވެއެވެ. ރާއްޖެއަކީ ފެޑެރަލް ދައުލަތެއް ނޫންކަމާއި ޔުނިޓަރީ ދައުލަތެއްކަން ބައެއް އަތޮޅު ކައުންސިލަރުންނަށް ނޭނގުމަކީ ހައިރާން ވާންވީ ކަމެއް ނޫނެވެ. ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމުގެ މަފްހޫމު އޮޅުވާލާ ކޮންމެ އަތޮޅަކީ ފެޑެރޭޝަނެއް ކަމަށް ހަދަން އުޅޭ ބަޔަކަށް އެއިން ކޮންމެ އަތޮޅަކީ ވަކި ސަރުކާރެކޭ ހީވާނެއެވެ.

ނޭނގޭ ކަމަކީ ރާއްޖޭގެ ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނު އޮތް ގޮތުން އެއްވެސް އަތޮޅެއްގެ އެއްވެސް ރަށަކީ އަތޮޅުކައުންސިލް ދަށުގައި އޮތްތަނެއް ނޫން ކަމެވެ. ކޮންމެ ރަށެއްގައި އޮންނަނީ މުސްތަގިއްލު މިނިވަން ރަށު ކައުންސިލެކެވެ. އަތޮޅު ކައުންސިލަކީ އޭގެ ޒާތުގައި އެއްވެސް ރަށު ކައުންސިލެއްގެ މައްޗަށް އާރެއް ބާރެއް ލިބިގެންވާ ތަނެއްނޫނެވެ. ގާނޫނަށް ގެނައި އިސްލާހަކުން އަތޮޅު ކައުންސިލްގެ ޖަލްސާތަކުގައި ރަށު ކައުންސިލްގެ ރައީސް ތަމްސީލުކުރާ ގޮތަށް ހަމަޖެހުމަކުން ރަށްރަށުގެ ކައުންސިލް ތަކަކީ އަތޮޅު ކައުންސިލްގެ ބެލެނިވެރިކަމުގެ ދަށުގައި އޮތް ތަންތަނަކަށް ނުވެއެވެ. 

އަތޮޅެއްގައި އޮންނަ ގިނަ ފަޅުރަށް ކޮންމެ ވެސް ރަށު ކައުންސިލެއްގެ އިހުތިސާސްގެ ތެރެއަށް ވަދެއެވެ. އެ ފަޅުރަށެއްގެ މައްޗަށް ހިނގިއްޔާ ހިގާނީ އެރަށެއްގެ އިހުތިސާސް އޮތް ރަށު ކައުންސިލެއްގެ ބާރެވެ. އެހެނަސް ޓޫރިޒަމްގެ ގާނޫނުގެ ދަށުން ރަށު ކައުންސިލްގެ އިހުތިސާސް އޮތް ސަރަހައްދެއްގައި އޮންނަ ރިސޯޓްތަކަށް އެކައުންސިލްތަކުގެ ބާރު ހިނގާ ގޮތަކަށް އަދި ހަމަޖެހިފައެއް ނުވެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ރަށު ކައުންސިލަކަށް އިހުތިސާސް ލިބިފައިވާ ނުވާ ފަޅުރަށަކަށް ނޫނީ އަތޮޅު ކައުންސިލަށް ބެލެނިވެރިކަން ނެގޭނެ އެއްވެސް ފަޅު ރަށެއް ނުއޮވެއެވެ.

ލާމަރުކަޒީ ގާނުނާއި އެކުއެކީ ރާއްޖޭގައި ހިންގާ އެހެނިހެން ގާނޫނުތައް އޮންނަކަން އަތޮޅު ކައުންސިލަށް ނޭނގުމަކީ ވެސް އަޖައިބެއް ނޫނެވެ. ނ. އަތޮޅު ދެރަށުގެ ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ކުރިން މާލެއަތޮޅާއި އަރިއަތޮޅު ދެބުރިއާއި މާޅޮސް މަޑުލު ދެބުރިއާއި ފާދިއްޕޮޅާއި ވާވު އަތޮޅު ފަދަ އެތައް އަތޮޅެއްގައި އެތައް ރިސޯޓު ހުޅުވައިގެން ހިންގާއިރު އެތަންތަނަށް ނުހިނގާ ވަކި ހުކުމެއް ނ. އަތޮޅަށް ހިނގަންޖެހޭ ސަބަބެއް ނެތެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނު ފ. އަތޮޅު ވިއްކާލަން އުޅުމާ ނ. އަތޮޅުން ވަކި ދެރަށެއް ޓޫރިޒަމްގެ ބޭނުމަށް ދޫކުރުމާ އެއްގޮތެއް ނޫނެވެ. ނ. އަތޮޅު ރައްޔިތުންގެ ހައްގު ގެއްލޭތީ ކަމަށް ބުނެ ބަޔަކު ލޭހޫނުވެގެން އުޅެނީ ކޮންމެވެސް އެހެން މަގުސަދެއްގައެވެ. މައި ސަރުކާރެއް ހިއްސާކުރާ ވަކިވަކި ދައުލަތް ތަކަކަށް އަތޮޅުތަކާ ސީޓީތައް ނުހަދާ ވަކި އެއް މުއައްސަސާއަކަށް އަތޮޅެއްގެ ހުރިހާކަމެއް ފުރޮޅާ ނުލެވޭނެކަން އެގެން ޖެހެއެވެ. 

ލާމަރުކަޒީ ވުމަކީ މުސްތަގިއްލު ދައުލަތްތަކެއް އުފަން ކުރުމެއްނޫނެވެ. މަރުކަޒީ ގޮތެއްގައި ފުނިޖެހިފައި ހުރި ހިދުމަތްތަކާ ފުރުސަތުތައް ގޭ ދޮރުމައްޗަށް ގެނައުމެވެ. މިނިވަން މުސްތަގިއްލު ރަށު ކައުންސިލްތައް އަތޮޅު ކައުންސިލްގެ މުށުތެރެއަށް ގެންދިއުމެއް ވެސް ނޫނެވެ. 

ސްޓެލްކޯގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފް ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި އާއްމު އިޖުތިމާޢީ ހިދުމަތްތައް ދޭ ތަންތަން މިހާރު ކެޓަގަރީ ކުރަނީ ވިޔަފާރި ޓެރިފްގެ ތެރެއިންކަމަށެވެ. ވިޔަފާރި ޓެރިފަކީ، ގޭބިސީތަކުން ނަގާ އަގަށްވުރެ ބޮޑުކޮށް އަގު ނަގާ ޓެރިފެކެވެ. އެހެންކަމުން އާއްމު ހިދުމަތްތައް ދޭ ތަންތަން ނުވަތަ، އެއްވެސް އާމްދަނީއެއް ނުލިބޭގޮތަށް ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނުން ކަރަންޓަށް ބޮޑު ހޭދައެއް ކުރަންޖެހެއެވެ.

ސްޓެލްކޯގެ ވިސްނުން މިހާރު ބަހައްޓާފައިވަނީ އާމްދަނީ ނުލިބޭ، އާއްމު ހިދުމަތްދޭ ތަންތަނުން ކަރަންޓަށް ނަގާ ފީއަށް ބަދަލު ގެނައުމަށެވެ. ޔުޓިލިޓީ ރެގިއުލޭޓަރީ އޮތޯރިޓީއާއި، މިނިސްޓްރީ އޮފް އެންވަޔަރަމަންޓް ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް އެންޑް ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ކޮށްގެން އެބަދަލު ވަރަށް އަވަހަށް ގެނައުމަށް ސްޓެލްކޯއިން ދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ.

ސްޓެލްކޯގެ ހީވާގި މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފް ވިދާޅިވާ ގޮތުގައި މިސްކިތްތަކާއި ފުޓުބޯޅަ ދަނޑުތަކާއި މަގުތައް އަލިކުރުން ފަދަ މިކަންކަމަކީ އެއިން އާމްދަނީއެއް ލިބޭ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންވީމާ މި ދާއިރާތަކަށް ޚާއްސަކޮށް "އިޖުތިމާއީ ކެޓަގަރީ"އެއް އުފެއްދުމަށް ޝަރީފަށް ފެނިވަޑައިގަތީއެވެ. އެކަމަށް މަޝްވަރާ ކުރަމުން ފެށީއެވެ. ޝަރީފު ވިދާޅުވާ ގޮތުން މިހާރު އެތަން ތަނަކީ ފިހާރަތަކާއި ކެފޭ ރެސްޓޯރަންޓްތައް އަދި ގެސްޓް ހައުސް ފަދަ ވިޔަފާރިތަކާއި އެއްހަމައެއްގައި އަގު ނަގާ ތަންތަނެވެ.

ސްޓެލްކޯއިން ކަރަންތް ޓެރިފަށް ގެންނަން ނިންމާ މި ހެޔޮ ބަދަލަކީ ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގެ އިޖުތިމައީ ޒިންމާގެ ދަށުން ސްޓެލްކޯއިން ނަގާ އިސްނެގުމެކެވެ. މާލެ ސިޓީގައި ވިޔަފާރި ތަކުގެ ކަރަންޓު ބޭންޑުގެ 300 ޔުނިޓުން ފެށިގެން 10000 ޔުނިޓާ ދެމެދުގެ އަގު އުޅެނީ، 3.65 ރުފިޔާއާއި 5.75އާއި ދެމެދުއެވެ. އަދި އަތޮޅުތަކުގައި 300 ޔުނިޓުން މަތީގެ ކޮންމެ ޔުނިޓަކަށް 6 ރުފިޔާ ނަގައެވެ.

ޕާޓީއެއްގެ ސްލޮޓްގައި ސަރުކާރުން މަގާމު ލިބުމަކީ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް އޮޅާލާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މައްޗަށް އެހެން މީހަކު އިސް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ތިމާއަށް ލިބެވޭ ބާރުގެ ތެރެއިން ރައީސްގެ ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒު ވިޔަ ނުދިނުމަށްޓަކައި އެހެން މީހެއްގެ އެޖެންޑާ ހިންގުމަށް މީހުން ލައްވައިގެން ސަރުކާރު ތެރޭގައި ކަތުރު ފަނި އެޅުވުމަކީ ވަޒާރެއްގެ މަސްއޫލިއްޔަތެއް ނޫނެވެ. 

އެހެން ނަމަވެސް ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ މުހައްމަދު ޝިފާޒް ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ ކަމުގައި ހުރެ ކުރި ހުރިހާ ކަމެއް ކުރީ ސަރުކާރު ވާގިނައްތާ ލުމަށެވެ. އިތުބާރު ކުރެވޭ އަދި ކަންވާ މަގާމެއްގައި ހުރެ ވަކި ވިސްނުމެއްގެ ބަޔަކު ސިޔާސީ މަގާމުތަކަށް އިސްކުރުވައިގެން ކަންކަން ލަސްކޮށް ފަސްކޮށް ރައީސް ކުރީ ބަދުނާމެވެ. އެމްޑީޕީގެ ނައިބު ރައީސަށް ވީތީ އެ ކަމުގެ ނާޖައިޒު ފައިދާ ނަގައިގެން މުޅި ސަރުކާރު ފޮރިބޮއެފައި އޮތް މަސްގަނޑަކަށް ހަދާލަން ހުރިހާ ދިމާލަކަށް ވެސް ކަތުރުފަނިތައް ވައްދާ މުޅި ނިޒާމް ގަޑުބަޑު ކުރަން ދިމާކުރިއެވެ. މި ސަރުކަރަށް ނިސްބަތް ކުރާ ކޮރަޕްޝަންގެ ގިނަ އަމަލުތައް ވެސް ހިންގުވުމުގެ މުގުލުގައި ހުރީ ސިއްޕެއެވެ. ވެންޓިލޭޓަރެއް އެހެން ކަމެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ. ސިއްޕެ އިސްވެހުރެ ހިންގަފައިވާ ކޮރަޕްޝަނާއި ފަސާދައިގެ ވާހަކަ ހެޔޮވާނީ ނުދެއްކުމެވެ. 

ރައީސްއަށް ވަފާތެރިވެ އިހުލާސްތެރި ކަމާއެކު މަގާމުގެ ޒިންމާ އުފުލަން އިގްރާރުވެގެން މަގާމުގައި ހުރެ އިގްރާރާއި ހިލާފްވުމަކީ ޑިމޮކްރަސީއެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސަތުތައް ކަމުނުދަންޏާ އިސްލާހު ކުރަން މަސައްކަތް ކުރާނީ މަސްވަރާ ކޮށްގެނެވެ. ތިމާ ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ބަދަލު ކުރާކަށް ލާޒިމެއް ނުވާނެއެވެ. ސިޔާސަތު ކުރިއަށް ގެންދަނެގޮތް އެނގެނީ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަ މީހައަށެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން އައްޔަނުކުރި މަގާމުގައި ހުރިހާ ދުވަހަކު ނުރުހުނަސް ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހޭނީ ރައީސްގެ ސިޔާސަތެވެ. ތެދުވެރި ކަމާއެކުގައެވެ. ބޭނުންވާ ބަދަލުތައް ގެނައުމަށް މަސްވަރާކޮށްގެން އެދޭގޮތަށް އިސްލާހު ނުވެއްޖެނަމަ އިހުތިޖާޖު ކުރަން ޖެހޭނީ މަގާމުން ވަކިވެގެންނެވެ. 

ރައީސް އައްޔަނު ކޮށްފައި އޮތް މަގާމެއްގައި ހުރެ ރައީސް ކަމުނުގޮސްގެން އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅުވެގެން އުޅޭބަޔަކު ދައުލަތަށް ކޮންމެ ފަދަ ގެއްލުމެއްވެސް ދީފާނެއެވެ. އެފަދަ ނުރައްކާތެރި ކުނި ބުނި ސާފުކޮށް ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް ރައްޔިތުންނަށް ބާރު ސްޕީޑްގައި ތަންފީޒް ކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭވެ ތަނަވަސްކަން އިތުރުކޮށް ދެވުމުން ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބައެއްގެ ތާއީދާ ރުހުން ހޯދަން ވަކި މީހަކު ރުއްސަން އުޅޭކަށް ނުޖެހޭނެއެވެ. 

ރައީސް ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ނިޔާއެއް ކަނޑައަޅައިފި ފަނޑިޔާރަކީ ހައްގުވާ މަގާމުގެ ކުރިއެރުމެއްވެސް ލިބިގެން ވާންވާނެ މީހެއް ކަމަށް ނުވެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ކުށެއް ސާބިތުވާ ކަމަށް ނިޔާ ކަނޑައަޅާ ކޮންމެ ފަނޑިޔާރަކީ މުޖރިމަކަށް ހަދައެވެ. ކަނޑައަޅާ ނިޔާއަކީ ހަރާން ހުކުމަކަށް ހަދައެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ކުރާ ކޮންމެ ދައުވާއަކީ ސިޔާސީ ދައުވާއަކަށް ވެއެވެ. ދައުލަތުގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާގެ ގޮތުގައި ހުރެ ދައުލަތް ދަވާލައިގެން ނިކުމެ ހުއްޓަސް ވަރިހަމަތާއެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހައްގުތަކަށް ރައްކާތެރިވުމަށް ﷲ ގަންދީ ހުވާކޮށްގެން ހުއްޓަސް ހެޔޮތާއެވެ. ސަރުކާރުން ލީސްކުރި ކޮންމެ ރަށެއް ލީސްކުރި ކޮންމެ ބައެއްގެ އަތުން މިލިޔަން ޑޮލަރު ރައީސް ޔާމީނުގެ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް ޖަމާވެފައި ހުއްޓަސް ހެޔޮތާއެވެ.  

މަނީލޯންޑަރިންގއާއި ހިޔާނާތާއި ރިޝްވަތުގެ ކުށްތަކަށް ތުހުމަތު ކުރެވި ތަހުގީގު ކުރެވި ދައުވާ ކުރަން ފެށުމުން ރެއެއްގެ ރޭވެފައި އަލިވިލުނު އިރު ކުއްލިޔަކަށް އިދިކޮޅު ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ރައީސް ޔާމީނު ވެއްޖެއެވެ. ކުރިހާ ވައްކަމުގައި ބައިވެރިކޮށްގެން ގެންގުޅުނު މީހުން ފާސިގުންނަށްވެ ހެކިބަސް ޝަރީއަތަށް ގަބޫލު ކުރުމަކީ ބޭއިންސާފަށް ވެއްޖެއެވެ. ދިފާއީ ހެކިވެރިން ދިންހާ ދޮގު ހެއްކަކީ ހައްގު ތެދަށް ހަދަން ވެއްޖެއެވެ. އަންނަ މަރޗް މަހު ރައީސް ޔާމިނު މިނިވަންވެ ހުދު ބޯކިރު ކޮޅަކަށް އެބަ ވެޔޯލައެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީ މައްސަލައަކި އުފެދުމުގައި ވެސް ބާތިލު މައްސަލައަކަށްވެ ޑރ. ޖަމީލު ކުރިން ކީހާޅެން ފަރިއްސަށްވެ ކޮރަޕްޝަނާއި ވައްކަމާއި ހިޔާނާތަކީ ރައީސް ޔާމީނާ ހަމަވުމުން ހުއްދަ ހަލާލު އެއްޗަކަށްވެ ނިމުމަކީ ޑރ. ޖަމީލުމެންގެ އިންސާފެވެ.

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. އެންޓިކޮރަޕްޝަން ކަމިޝަނަކީ ނައިފަރު ޝިޔާމުގެ ބޮލިރަވައެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަކީ ނައިފަރު ޝިޔާމުގެ އައްޑާއެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހު ރިސެސް ނިމި އަލުން މަޖިލިސް ހުޅުވޭތީ ސަރުކާރުގެ ކުންފުނިތަކުގެ އެމްޑީން ބިރުން ތުރުތުރު އަޅާނީ އެހެން ނަމަތާއެވެ.  

ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް އައީވެސް ރައްޔިތުން ފުދުންތެރި ކުރުވުމަށެވެ. ތަފާތު ނައްތާލުމަށެވެ. ގިނަ ބަޔަކަށް ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ހޯދާދޭށެވެ. ވަޒީފާނެތި އާމްދަނީ ލިބޭނެގޮތް ނެތިފައި ތިބި އެތައް އާއިލާއެއް ރައީސް ސޯލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ހެއްވާލައިފިއެވެ. އެތައްހާސް ރައްޔިތުންނަށް ރަށުގައި ތިބެ ވަޒީފާ އަދާކުރެވޭނެ ފުރުސަތު ހޯދައިދީފިއެވެ.

ކޮންމެ ރަށެއްގައި ކަރަންޓާއި ފެނާއި ނަރުދަމާ ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ގާއިމުކޮށް އެހިދުމަތްތައް ދިނުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ އިންސާނީ ވަސީލަތް ނުހޯދާ ހިދުމަތްދޭނެ އެހެން މޮޅު ގޮތެއް ނައިފަރު ޝިޔާމަށް އެނގެންޏާ އެކަން ކުރަން ވެރިކަމަށް އާދެވެންދެން މަޑު ކޮށްލާށެވެ. ރައްޔިތަކަށް ހޯދާދިން ވަޒީފައެއް ނެތޭ ކިޔާ އަނގަ ދިޔާކުރެވެން މިހާރު ނެތީމާ އިންތިހާބަށް ސަރުކާރުން ވަޒީފާ ބަހާކަމަށް ވެއްޖެއެވެ.

ބޮޑުގެރި ބޭރަށް ހިންގާހެން ކެނޑޭ ގޮތަށް ރަށްރަށުގައި ކަރަންޓް ދިން އިރު މީހަކު ދެމީހަކު ލައިގެން އިންޖީނުގެ ހިންގި ޒަމާން ހިނގައްޖެއެވެ. ފެނުގެ ހިދުމަތް ގާއިމު ކުރެވޭ ހުރިހާ ރަށެއްގައި އެ ހިދުމަތް ދަމަހައްޓާ ބަލަހައްޓާ ނަގަހައްޓަން މުއައްޒަފުން ހޯދާނެއެވެ. ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތާ ގުޅޭކަންކަމަށް ވެސް މުއައްޒަފުން ބޭނުންވާނެއެވެ. ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތުގެ ފެންވަރު ރަނގަޅުކޮށް ހިދުމަތުގެ ވިއުގަ ފުޅާވާ ވަރަކަށް އެ ހިދުމަތް ދެމެހެއްޓުމަށް އެކަށީގެންވާ އަދަދަށް މީހުން ބޭނުންވާނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށެއްގައި އެރަށެއްގެ ނިސްބަތުން ހިދުމަތް ގާއިމުކޮށް ދަހައްޓަން މުއައްޒަފުން ހޯދާނެއެވެ.

އާނއެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުން އެތައް ސަތޭކަ ބަޔަކަށް ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުން ވަޒީފާ ދީފިއެވެ. އަދިވެސް ދޭނެއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށް ވަޒީފާ ދޭންޖެހޭ ބަޔަކަށް ވަޒީފާ ނުދިއެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އެކަމުން އެތައް ކަމެއް ހާސިލުވެއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ގިނަ އައިލާތަކަކަށް އާމްދަނީ ކަށަވަރުވެ ފޯރުންތެރި ކަން އިތުރުވެއެވެ. ރަށުގައި ތިބެގެން ވަޒީފާ އަދާކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ރައްޔިތުންނަށް ތަފާތެއް ނެތި އަސާސީ ހިދުމަތް ލިބި ކޮންމެ ރަށަކީ އިގްތިސާދީ ގޮތުން ކޮންމެވެސް މަސައްކަތްތަކެއް ހިންގޭ ފުދުންތެރި ރަށަކަށް ވެގެން ދެއެވެ. ފެނަކައާއި ސްޓެލްކޯއާއި އެމްޓީސީސީއާއި އެސްޓީއޯ ފަދަ ކުންފުނިތަކުން އެ ކުރަނީ އެ މަސައްކަތެވެ. ހެޔޮވެރިކަމެއްގެ ހެޔޮކަން މުޅި ރައްޔިތައް ފޯރުކޮށްދެނީއެވެ.      

ރައްޔިތުންނަށް ހެޔޮވެރިކަމެއް ކޮށްދޭ ވެރިއަކަށް ގިނަ ބަޔަކު ތާއީދު ކުރާނެއެވެ. ގޮތް ހުސްވެ ވަޒީފާ ނެތި އަސާސީ ހިދުމަތުން މަހުރޫމު ވެފައި ތިބި ބަޔަކަށް އެ ހާލަތުން އަރައިގަނެވޭނެ ގޮތްވުމަކީ ތާއީދާ ލޯބި ލިބޭނެ ކަމެކެވެ. ހެޔޮވެރިކަމެއް ކޮށްދޭ ހެޔޮވެރިއަކު ވެރިކަމުގައި ބަހައްޓަން ތާއީދުކޮށް ރައްޔިތުން ވޯޓު ދެނީ އެހެން ވެގެނެވެ. ވޯޓަށްޓަކައި ވަޒީފާ ދެނީއެއް ނޫނެވެ. ރަށުގައި ތިބެ ފުދިންތެރިކަން އައިލާ ތަކަށް ލިބުމުގައި ވަޒީފާ މުހިންމެވެ. އެފުރުސަތު ރައްޔިތުންނަށް ހޯދައިދޭ ވެރިއަކަށް ހިތު ލޯބިން ވޯޓުދީ އެވެރިކަން ދަމަހައްޓަން އިހުލާސްތެރި ކޮންމެ މީހަކު މަސައްކަތް ކުރާނެއެވެ. މީސް މީހުނަށް ވޯޓުދީގެން މީސްމީހުން ވެރިކަމަށް ރައްޔިތުން ގެންނަނީ އެމީހުނަށް ހެވާ ލާބަ ހޯދުމަށެވެ.  

އިންތިހާބުތަކާ ދިމާކޮށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ވަޒީފާ ސަރުކާރުން ކުންފުނިތައް މެދުވެރިކޮށް ބަހަނީއޭ ބުނެ ފިތުނަވެރި ވާހަކަ ދެއްކިދާނެއެވެ. ރައްޔިތުން ބަޔަކު ވެރިކަމަށް ގެންނަނީ އެމީހުނަށް ފަހި ރަނގަޅު ގޮތް ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ކުރެވޭ ކޮންމެ ކަމެއް ކުރެވެނީ ރައްޔިތުންގެ ހެވާލާބައަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހެވާލާބަޔަށް ރައިސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ކުރެވޭ ކަންކަން ހުއްޓުވާ ސަރުކާރު ޕެރަލައިޒްކޮށްލަން ލައްކަ މަސައްކަތް ވާދަވެރިން އެބަކުރެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ރައްޔިތުންގެ ހިދުމަތުން ރައީސް ސާލިހު އެންމެ އިންޗިއެއް ވެސް ފަހަތަކަށް ނުޖެއްސޭނެއެވެ.

ބުނެވި ދިޔަ ދެ އިންތިހާބުގައި ވެސް ނަޝީދު ކޮޅު މޮޅެއް ނުވިއެވެ. އާއްމު މެންބަރުންގެ ވޯޓުން ދެ ފަހަރުމެވީ ބޮޑުތަނުން ބައްޔެވެ. އޭރަކު ތިޔަ ބުނާ އޮނަސަޅީސް ހާސް މީހުނެއްވެސް ދަފުތަރަކުން ނުކަނޑައެވެ. ނަޝީދު ބުނިހާ ގޮތަކަށް ވޯޓުދޭނެ ކަމަށް ވައްޑެމެން ބުނާ 39000 މީހުން ނުކެނޑި އެމްޑީޕީގައި ތިބި އިރު އިމްތިޔާޒު ފަހުމީ ހުތުރު ބައްޔަކުން ބަލިވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ނަޝީދާއި އީވާއާއި ހަސަންކޮއައި ވައްޑެޔާއި އެންމެން ވެގެން އިންތި ހޮވަން އޭރު ނުކުރަނީ ކިއްހެއްޔެވެ. އެކަމަކު އިންތި ވެސް ދިޔައީ ޗޮކުންނެވެ. 

ގައުމީ މަޖިލިސް ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލުނީ ހަމަ މެންބަރުންގެ ތާއީދު ނެތިގެންނެވެ. އިމްތިޔާޒު ފަހުމީއަށް ނަޝީދުގެ ބައިގަނޑު ކިތަންމެ ވަރަކަށް ތާއީދުކޮށް ކަރުފެޅޭ ވަރަށް ހިމާރު ހެދުނަކަސް އިންތިއަށް ޖެހުނީ ދޮޅިކެނޑިގެން ފައިތަޅާގެ އަޑިއަށް ދާށެވެ. ޗެއަޕާސަން ކަމުގެ ހިޔަނި ވެސް ނުފެނިއެވެ. އެންމެ ފަހުން އިންތިއަށް ލިބުނު ކެހީގެ ބަދަލު އަންނިގެ ކިބައިން އެ ހިފާލީ ހާދަ ހުތުރުކޮށެވެ. 

ރައީސް ސާލިހަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ވިޔަ ނުދިނުމަށް އެމްޑީޕީ ފަޅާލާ ބައިބައި ކޮށްލަން ތިޔަ ޖަހަނީ މަރުފައްޔެވެ. އިންތިއާއި ވައްޑެމެނަށް ވެގެން ވަންޏާ ރައީސް ނަޝީދު އަނެއްކާވެސް ފައިވާން އަތަށް ނަގައިގެން ގިނިކަންޏާ މާލޭގެ މަގުތަކުގައި ނުދުއްވައެއް ނުހުއްޓާނެއެވެ. ޖެހިޖެހިގެން އެތައް އިންތިހާބަކުން ނަޝީދުގެ ފިކުރު ވަނީ ބާކީވެ އެކަހެރިކޮށްފައެވެ. ރައީސް ނަޝީދާއި ނަޝީދުގެ ފިކުރު އިތުރަށް ނުދިރޭ ވަރަށް ތާއީދު ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. ނަޝީދުގެ ފިކުރު ކޮމާގައި އޮވެ ނުދިރި މަރުވެއްޖެއެވެ.

މީހަކަށް ތާއީދު ކުރާ މީހުން މިބުނި ބީދައިން އޭނާއަށް އީމާންވާ މީހުންނަށްވުރެ ގިނަ ވާނެއެވެ. ތާއީދު ކުރާ މީހުން ތާއީދު ކުރާނީ އަމިއްލަ ލޮލުން ބަލަމުން އަމިއްލަ ސިކުނޑިން ވިސްނަމުން ނެވެ. ނަތީޖާއަކީ އެ މީހާ އުޅޭގޮތާ ބުނާ ބަހާ ކުރާ ކަންކަމުން ކުރިން ކުރި ތާއީދު ގެއްލި ދެއެވެ.

ނަމަވެސް އެއްކަލަ ގޮތަށް އީމާންވި މީހުންނަށް ވިސްނި ފެނި އަޑު އިވޭނީ އެމީހާ އެހިނދަކަށް ކުރާ ކަމަކާ ބުނާ ބަހަކާ އޭނާ ވިސްނައިދިން އެއްޗެކެވެ. އޭނާގެ އަމިއްލަ ސިކުނޑިއާ އަމިއްލަ ލޮލާ ކަންފަތަކީ ނެތް އެއްޗިހި ފަދަ ވާނެއެވެ. އެގޮތަށް އީމާން ވީމާ އޭނާ ކުރާނީ ހުސް ރަނގަޅު ކަންކަމެވެ. ބުނާނީ ހުސް ހެޔޮބަހެވެ. އަދި އޭނާގެ ފުށުން އިވޭނީ ހައްތާވެސް ހެޔޮ ބަހެވެ. އިންސާނުންނަކީ މަރު ގަންނަވަން ދެން މި ހާލެއްގައި އުމުރު ކަންފަތި ކުރާ ބައެކެވެ. 

ނިމި ދިޔަ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ރައީސް ނަޝީދުގެ ބަސްމަގު ހުރީ އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމާ ދާދި ގާތުގައެވެ. އެއްކަލަ މީހުންނަށް އެގޮތް އޯކޭއެވެ. އެ ކެމްޕޭންގައި ރައީސް ނަޝީދާ އެއްކޮޅަށް މަރުދީ އުޅުނު އެއް ބަޔަކީ ޕީޕީއެމް އެކްޓިވިސްޓުންނާ އެމީހުންގެ ނޫސް މީޑިއާ ތަކެވެ. އެނގި ތިބެ އެކަން ވެސް އޯކޭ ބަޔަކު އެބަ އުޅެއެވެ. 

ރޮޒޭނާ އާއި ތަސްމީނާއި އަލީ އާޒިމާ "ޝައިތޯނާ" ވެސް ރައީސް ނަޝީދާ އެކުގައި ތިބިތަ އެއީ ބަތަލުންނެވެ. ދުރަށް ޖެހިލާ އިރަށް އެވަރުގެ ނުބައި ބަޔަކު ނެތެވެ. ކައިރީގަ ހުރިއްޔާ އޯކޭއެވެ. މިފަހަރު އަލީ އާޒިމް އޯކޭއެވެ. އެކުގައި ނެތުމުން ރޮޒޭނާ އޯކޭ އެއް ނުވިއެވެ.

ގާސިމާއި އިމްރާނާއި މައުމޫނާއި އަދީބާއި ޖަމީލަކީ ބަޣާވާތުގެ އަހުލު ވެރިންނޭ އެމީހުންނާ ކޯލިޝަން ހެދީ އޭ ބުނެ ބަހަނާ ނުދައްކާށެވެ. އެ އެންމެންނާ ރައީސް ނަޝީދު ޖަލުގައި ތެޅުވި އެންމެންގެ މުއްލާ އަކަށް ހުރީ ރައީސް ޔާމީނެވެ. ތިޔަ ބުނި އެންމެން ރަންހާރެއް ހެން އަމުނައިގެން ގެނެސް ރައީސް ސޯލިޙްގެ ކަރުގައި ކޯލިޝަންގެ ހާރު އެޅުވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ.

އެކަމަކު އެންމެންގެ ބޮސް ޔާމީނު ރައީސް ނަޝީދަށް އޯކޭ ވީމާ އެއްކަލަ ބާވަތަށް އީމާންވި މީހުން އެތިބީ ވިދާޅުވިޔަތީ އޯކޭ ވެގެންނެވެ. އަމިއްލަ ސިކުނޑިއެއް ލޮލެއް ކަންފަތެއް ނެތް ފަދައެވެ. 

އެމްޑީޕީ އުފެދިގެން އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރި ކަމަކީ ލާއިންސާނީ އަނިޔާ ނައްތާލުމެވެ. އެމްޑީޕީ އުފެދުނު ފަހުން އެންމެނަށް އަނިޔާކުރި ހުރީ އެންމެ މީހެކެވެ. އެއީ ރައީސް ޔާމީނެވެ. ޕީޕީއެމާއި ރައީސް ޔާމީނާ އޯކޭ ނުވާ އަދި ނުވެސް ވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވާ ހަމަ އެކަނި ލީޑަރަކީ ރައީސް ޞޯލިޙެވެ.  

ޕްރައިމަރީގެ ތެރޭގައި ރައީސް ޞޯލިޙް އެހެން ވިދާޅުވީ ވެސް އެމްޑީޕީގެ ރައީސް، ރައީސް ނަޝީދަށް ޔާމީނު އޯކޭވިލެއް ބޮޑުކަމާއި އަވަސް ކަމުންނެވެ. ތާއީދު ކުރާ މީހުންނަށް އެވަރު އެނގުނަސް އީމާންވީ މީހުން ގޮވާ ނަގަނީ އަވަހަށް ޕާޓީއެއް ހަދާ ވަކިން ވާދަ ކުރުމަށެވެ.

ޕްރައިމަރީން ރައީސް ނަޝީދު ބަލިވުމަކީ މި ފަހުން ރައީސް ނަޝީދުވީ 5 ވަނަ ބައްޔެވެ. ޑިމޮކްރަސީއަކީ މޮޅުވާ މީހާ ފަހަތަށް ބަލިވާ މީހާ އެރުމޭ އެންމެ ބާރަށް ގޮވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ.

ތިމާ ބަލިވީމާ އެހުރީ ހިމޭނުންނެވެ. 

ހިމޭނުން ހުރުމުގެ މާނަ އެނގޭ ހެއްޔެވެ؟ މިހާރު އެ ބަލަނީ ވަކިން ވާދަ ކުރަން ގޮވާ އީމާންވި މީހުންގެ އަޑު ވައިގައި ހިފާ ވަރެއް އަޖުމަ ބެލުމެވެ. ދެން މަޖިލިސް ރައީސް ކަމުން އިސްތިއުފާ ދިނުމަށް ފަހު ވާނެ އެއްޗެއްވާން އަމިއްލައަށް ވަކިން ކުރިމަތި ލާނެއެވެ.

ކޮންމެހެން ހޮވޭކަށް ނޫނެވެ. ބަޔަކު ގަޅަ ހައްދައިގެން ވެސް އެޖަހަން އުޅޭ ސުއިސައިޑް އެޓެމްޕްޓަކީ ރައީސް ޞޯލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ނުދޭން ހިތުގައި އޮތް އަދާވާތް ތެރިކަމާއި ނަފްރަތެވެ. ޕްރައިމަރީން ބަލި ވުމުން ހިމޭނުން ހުރެގެން އެ ޖަހަނީ ޢަދާވާތް ތެރިކަމުގެ ވަކަރަށެވެ.

• އެމްޑީޕީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ކޮންޓްރޯލު ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލުމުން
• ގައުމީ މަޖިލިސް އިންތިހާބު ރައީސް ނަޝީދު ތާއީދުކުރެއްވި ގިނަމެންބަރުން ދައިރާތަކުން ނުހޮވުމުން
• ޗެއަރޕާސަންގެ މަގާމަށް ރައީސް ނަޝީދު އެންޑޯޒް ކުރެއްވި އިމްތިޔާޒު ފަހުމީ ނުހޮވުމުން
• ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމާ ރައީސް ނަޝީދު އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅުވުމުން. 

އެމްޑީޕީގެ މެންބަރަކަށް ވުމަށް ފޯމުފުރާފައި ޕާޓީގެ އޮފީހަށް ފޮނުވުމުން ޕާޓީގެ ދަފުތަރަށް އެމީހެއްގެ ނަން ނިކަން ފަސޭހައިން އަރުވާލައެވެ. އެއަށްފަހު ކުރަންޖެހޭ ގިނަކަންކަން ސެކެރެޓެރިއޭޓުން އޮންނަނީ ނުކޮށެވެ. އިލެކްޝަންގެ ދަފުތަރަށް އެމެންބަރަކު ލުމަށް ކުރަންޖެހޭ އެއްވެސް ކަމެއް މަދުންނޫނީ ކުރެވިފައެއް ނެތެވެ. އޭރުގެ ޗެއަރޕާސަން ހަސަން ލަތީފް އެކަމަށް ކުޑަވެސް ސަމާލުކަމެއް ނުދެއްވައެވެ. އިލެކްޝަން ކަމިޝަންގެ ލިސްޓާއި އެމްޑީޕީގެ ސެކްރެޓެރިއޭޓްގެ ދަފްތަރު އެއްގޮތް ކުރުމަކީ އެއްވެސް ބޭނުމެއް އޮތްކަމެއް ކަމަކަށް ޕާޓީގެ ރައީސް ނަޝީދަކަށް އަދި އޭރުގެ ޗެއަރޕާސަން ހަސަން ލަތީފަކަށް ގަބޫލެއް ނުކުރެއްވެއެވެ. 

ކޮންމެ އެތެރޭގެ އިންތިހާބަކާ ގުޅުވައިގެން އެހެން ޕާޓީތަކުން މީހުން ވަދެ އިންތިހާބުތައް ގަޑުބަޑު ކުރާ ވާހަކައަކީ ރައީސް ނަޝީދު ކެނޑިނޭޅި އަޑުހަރުކޮށް ދެއްކެވި ވާހަކައެކެވެ. އެންމެފަހުން ޕާޓީގެ ޗެއަރޕާސަން ހޮވުމަށް ބެއްވި އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރެއްވި ދެކެންޑިޑޭޓުންގެ ތެރެއިން ރައީސް ނަޝީދާއި ކުރީގެ ޗެއަރޕާސަން ހަސަން ލަތީފާއި ޕާޓީގެ ލީޑަރޝިޕުން ތާއީދުކުރި އިމްތިޔާޒު ފަހުމީގެ މެނެފެސްޓޯގެ އެއްވަނަގައި އޮތީ ޕާޓީ ދަފްތަރު ސާފުކުރުމުގެ ވާހަކައެވެ. ދަފްތަރު ސާފުކުރުމަށް އެއްވެސް ސަމާލުކަމެއް ނުދެއްވާ ތިއްބެވި ބޭފުޅުންތަކެއް ތާއީދުކުރައްވާ ކެންޑިޑޭޓްގެ ދައުރުގައި ކުރާއްވަނެ އެންމެ އިސްކަމަކަށް ދަފްތަރު ސާފު ކުރުން ވެގެން ދާނީ ގައިމު ދަފުތަރުގައި ބޮޑެތި މައްސަލަތަކެއް ހުރެގެންތާއެވެ.

ދަފުތަރުން އުނިވީ ނަޝީދުގެ ސަޕޯޓަރުން އެކަންޏެއްނޫން

ކަން ދިމާކުރި ގޮތުން ރައީސް ނަޝީދުމެން ތާއީދު ކުރެއްވި އިމްތިޔާޒް ފަހުމީއަށް ޗެއަރޕާސަންކަން ކާމިޔާބެއް ނުކުރެއްވުނެވެ. އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރެއްވީ ހިންގާލަން ނިކުންނެވި ފައްޔާޒު އިސްމާއީލެވެ. ފައްޔާޒަށް ޗެއަރޕާސަން ކަން ލިބި ވަޑައި ގަތުމާއެކު އެންމެ އިސްކަމެއް ދެއްވީ އިމްތިޔާޒް ފަހުމީ ޓީމުގެ އެންމެ ބޮޑު ކަންބޮޑުވުން ހައްލުކުރުމަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ދަފުތަރު ސާފު ކުރެއްވުމަށެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ނިންމުމާއި އެއްގޮތަށް ގާނޫނީ ހަމައިގެ ތެރެއިން ދަފްތަރު ސާފު ކުރެއްވިއެވެ. ދަފްތަރު ސާފުކޮށް ނިމުނުއިރު އޮނަސާޅީސް ހާހެއްހާ މީހުންނަށް އެމްޑީޕީގެ މެންބަރޝިޕް ގެއްލުނެވެ. ހަސަން ލަތީފު އިސްވެ ހުންނެވި ސެކެރެޓެރިއޭޓުގެ ގައިރު ޒިންމާދާރު ކަމުންނެވެ. މެންބަރޝިޕް ގެއްލުނީ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ތައީދު ކުރާ މީހުންނަށް އަމާޒު ކޮށްގެން ކަމަށް ބުނެ ހަސަން ލަތީފުމެން ވާހަކަ ދެއްކެވުމަކީ އެބޭފުޅުންގެ އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތްކަން ދަލީލުކުރާ ސަބަބެކެވެ. މެންބަރުޝިޕް ގެއްލުނު މީހުންގެ ތެރޭގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ތާއީދުކުރާ މީހުން ތިބިހެން ރައީސް ސާލިހަށް ތައީދުކުރާ އެ ބައެއްގެ ވޯޓު ރައީސް ސާލިހަށް ކަށަވަރު އެތައް ހާސް ބަޔަކު ވެސް ހިމެނެއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަށް ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ނުވުމާ ޕާޓީގެ ދަފްތަރު އިސްލާހު ކުރުމާ ގުޅުމެއް ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ނާކާބީ ގުޅިވައިވަނީ މިދަންނަވާ ކަންކަމުގެ މައްޗަށެވެ.

• އެމްޑީޕީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ކޮންޓްރޯލު ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލުން
• ގައުމީ މަޖިލިސް އިންތިހާބު ރައީސް ނަޝީދު ތާއީދުކުރެއްވި ގިނަމެންބަރުން ދައިރާތަކުން ނުހޮވުން
• ޗެއަރޕާސަންގެ މަގާމަށް ރައީސް ނަޝީދު އެންޑޯޒް ކުރެއްވި އިމްތިޔާޒު ފަހުމީ ނުހޮވުން
• ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމާ އިދިކޮޅަށް ވުރެ އިދިކޮޅުވުން. 

އިސްވެދިޔަ ސަބަބުތައް އެހެން ހުރުމުން ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ނުކުރެއްވުނީ 39000 މެންބަރުން ދަފުތަރުގައި ނެތުމުންނޭ ކިޔުމުގެ ޖާގައެއް ނެތެވެ.

ވިސްނާ ބަޔަކަށް އިބުރަތުން ފުރިގެންވާ ފިލާވަޅެކެވެ. އެތައް ބަޔަކުވީ ގުރުބާނީން ރާއްޖެއަށް މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީ ގެނައި ގެނައުމަކީ ރައީސް ނަޝީދު ގިނިކަންޏާ ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅުން ކުރެއްވި ކަމެއްކަމަށް ހެއްދެވިއެވެ. ދިގުލީ މައުމޫނުގެ ވެރިކަން ނިންމަން ބޭނުންވެފައި ތިބި ވަރުން އެންމެނަކު އޭރަކު ތިބީކީ ކަމުގެ ކްރެޑީޓް ނަގާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ދަނޑިވަޅުގެ ބޭނުން ނިކަން ރަނގަޅަށް ހިއްޕަވާ އިސްލާހީ ހަރަކާތުގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއްގެ ކުރެޑިޓް ރައީސް ނަޝީދު ނެންގެވިއެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިން ލީޑަރޝިޕްއަށް އަތުވެދާނެ ކަމަށް ބެލެވުނު އެންމެންހެން ސިޔާސީ ގޮތުން ބޯ ހިއްލާލިޔަ ނުދެއްވާ ފައްސާ ނަގާލެއްވިއެވެ. އިބްރާއެއް މުނައްވަރެއް ވަހީދެއް މުހައްމަދު ޝިހާބެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތެވެ. ރީކޯ މޫސައާއި ޑރ. ޑީޑީއާއި މަވޯޓާ ޝަރީފް ފަދަ އެތައް ބަޔަކު ސިޔާސީ ގޮތުން ކަތިލާލެއްވިއެވެ. އާދެ މަސާހިބު ވެގެން ރައީސް ނަޝީދުގެ ފަހަތްޕުޅުގައި ނެތް ކޮންމެ މީހަކީ އަބުރެއް އިއްޒަތެއް އިންސާނީ ކަރާމަތެއް ނެތް މީހަކަށް ހެއްދެވިއެވެ. އެހެން މީހުން ކޮށްފައިހުރި އެތައް ކަމެއްގެ ކްރެޑިޓް ނަންގަވާ މުޅި އެމްޑީޕީއަކީ ރައީސް ނަޝީދު ކަމަށްވެ ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅު ނުވާ އެއްވެސް ކަމެއް ނުހިނގާ ވަރަށް އެމްޑީޕީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ގޮނޑިކޮއްކޮއަކަށް ހެއްދެވިއެވެ. 

ވަތަންއެދޭ އިއްތިހާދުން ރައީސް ނަޝީދަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ލިބި ވަޑައިގަތުމުން މުޅި ރާއްޖެއަކީ ވެސް އެ މަނިކުފާނުގެ ގޮނޑިކޮއްކޮއެއް ކަމުގައި ދެކިވަޑައިގަތެވެ. ސިޔާސީގޮތުން އެ މަނިކުފާނާއި ހިޔާލު ތަފާތު އެޅިހާ ބަތަކަށް ރިހަނުވާ އެތައް ބަޔަކު ތިބިކަން ވިސްނި ވަޑައެއް ނުގަތެވެ. ނުފޫޒާ އަރާބާރާއި ބުއްދި ހުރީ އެ މަނިކުފާނުގެ އެކަނި ނޫންކަން ވިސްނި ވަޑައި ނުގަތުމުން ވެރިކަން ދޫކޮށްލައްވައި އެމްޑީޕީ އެކީ އެކައްޗަކަށް ނުރައްކަލަށް ވައްޓަވާލެއްވިއެވެ. އެމްޑީޕީއަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ޖާހު މަތިކޮށްދީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ދިފާއުގައި އަޑުއުފުލާ ގުރުންބާން ކަންބަޅިއެއް ގޮތުގައި ހެއްދެވީ އެމްޑީޕީ މެންބަރުންނަށް ހެވާ ރަނގަޅު ގޮތަކީ ހަމަ އެކަނި ރައީސް ނަޝީދު ކަމުގައި ދައްކުވައިގެންނެވެ.   

ދުނިޔޭގެ އޮޔާވައި އަބަދު ޖެހެނީ އެއްގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ އަވާގައި ޖެހިފައި އެމްޑީޕީ އޮތް އޮތުން ބަދަލުވުމުގެ ވަގުތުޖެހި މެންބަރުންގެ ހަގީގީ ބާރުވެރިކަން ޕާޓީގެ ތެރޭގައި ހިނގައިގަތީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫން އެހެން ބޭފުޅަކު އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމެއް ކުރައްވަން ފެއްޓެވުމުންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމަކަށް ވުރެ އެމްޑީޕީގެ ނަމުގައި ރައީސް ނަޝީދު ނޫން ބޭފުޅަކު ވެރިކަން ކުރެއްވުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިނުގަންނަވާ ކަން މެންބަރުން ތަޖުރިބާ ކުރަން ޖެހުމުންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި އިންތިހާބުވެ ވަޑައިގެން ރައީސް ސާލިހު ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ހެޔޮވެރިކަމާ، އިދިކޮޅަށް ވުރެ ރައީސް ނަޝީދު އިދިކޮޅުވެ ވަޑައިގަތުމުންނެވެ. 

ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމުގައި ރައީސް ނަޝީދު ހުންނަވަނިކޮށް ޕީޖީ ގްރޫޕްގެ އަތްޕުޅުން ދޫވެ ކޮންޓްރޯލު ގެއްލި ވަޑައިގެންފިއެވެ. ގިނަ ދައިރާތަކުން ގައުމީ މަޖިލީހަށް އާއްމު މެންބަރު އިންތިހާބު ކޮށްދިނީ ރައީސް ނަޝީދު ދެއްކެވި މީހާނޫން އަނެއް މިހާއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ޕާޓީ އުފެދުނީއްސުރެ ގައުމީ މަޖީލީހުގެ މައްޗަށް ރައީސް ނަޝީދަށް އޮތް ބާރުވެރިކަން ނެތި އެމްޑީޕީގެ އެންމެ މުހިންމު ގުނަން ވެސް ގެއްލި ވަޑައިގަތީއެވެ.  އެއާއި އެކު ކޮންގްރަސް ބީވެ އެންމެ ފަހުން ރިޔާސީ ޓިކެޓްވެސް ގެއްލި ވަޑައިގަތީއެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އުތުރާ ، މެދުރާއްޖެތެރެ އަދި އައްޑޫގައި އޮމާން ކަމާ އެކު ވޯޓް ކުރިއަށް ދަނީ ބޮޑު ތާއީދެއް ރައީސް އިބޫއަށް އޮވެގެން ކަމަށް ދައްކައެވެ. 

އަސުރުން ދަށްވި އިރުވެސް މާލޭގައި ވޯޓްލާން ނުކުންނަ އަދަދު އިންތިހާއަށް މަދު ވުމަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ މާޔޫސްކަން ބޮޑުވި ސަބަބެއް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވެއެވެ. 

އޭގެ ފަހުން ބައެއް މަދު ވޯޓް ފޮށިތަކެއްގެ ކައިރީގައި އެކި ބާވަތުގެ ތުހުމަތު އުފައްދާ ހަމަ ނުޖެހުން ހިންގުމުގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ތާއީދު ކުރާ ފަރާތްތަށް ޙަރަކާތްތެރިވާ ކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ޖުމްލަ ނަތީޖާއަށް އަސަރު ކުރާނެ ކަންކަމެއް ކަމަކަށް ނުބެލެވެއެވެ. އެހެން ކަމުން މިއަދުގެ ވޯޓުލުން މުޅިރާއްޖޭގައި ކުރިއަށް ދަނީ އޮމާން ކަމާ އެކުކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. 

ޚަބަރު ލިބޭ ގޮތުން މިރޭގެ ނަތީޖާ އެކު، މިޕްރައިމަރީގައި ރައީސް ނަޝީދު ފަޅިއަށް ވަޑައިގަތް އެސްޓީއޯގެ އެމްޑީ ހުސައިން އަމްރު ފަދަ ބޭފުޅުން ކޮންސީޑް ކުރައްވާ 2023 ގެ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ގޮތުގައި އެންޑޯޒް ކުރައްވާ ރައީސްއާއި އެކު ކުރިއަށް ދިއުމަށް ނިންމާނެއެވެ.

ވޯޓުލާ މަރުކަޒުތައް ގަޑުބަޑުކުރަން މީހުން އެއްކުރުމަށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ޓުވިޓަރ އެކައުންޓެއްކަމަށް ބެލެވޭ ހަސަންކުރުސީން ގޮވާލަމުން އެބަދެއެވެ.

ވޯޓުން ބޮޑެތި ވައްކަން ކޮށްގެން އެމްޑީޕީ ބްލެކްމޭލް ކުރައްވައިގެން އުޅުއްވި ރައީސް ނަޝީދާއި އޭނާގެ ބައިވެރިންގެ އަތުން ބާރުތައް ލުހި އެންމެ ފަހުން ޕްރައިމަރީންވެސް ފޭލިވާނެކަން ޔަގީންވުމުން ހަމަ ނުޖެހުން އުފައްދަން ދިމާކޮށްފިއެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ސެކެރެޓްރިއޭޓުން ސަލަމަތީކަންކަން ވަރުގަދަ ނުކޮށް އޮވެއްޖެނަމަ ހީނުކުރާވަރު ނުރައްކަލާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދާނެކަމަށް މިނޫހަށް ކަށަވަރުވެފައި ވެއެވެ. 

ކޮންމެވެސް މައްސަލައެއް ފެންމަތިކޮށް ތަން ހަލަބޮލިކޮށްލާ ވޯޓުލުން ހުއްޓުވުމަށް ރޭވެމުން ދާކަމަށާއި ވޯޓުފޮށި ފަޅާލަން ޖެހުނަސް ފާޅާލަން ކެރޭވަރުގެ މީސްމީހުންނާ ވާހަކަ ދައްކާ އެކަން ކުރުމަށް ފައިސާ ދެމުންދާކަމަށް ވެއެވެ.

ޕްރައިމަރީ ތަކުގައި ރައީސް ނަޝީދު އިސްވެ ހުންނަވައިގެން ވޯޓު އޮޅުވާލާ ބޭނުންވާ މީހާ އަށް ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކޮށްދިނުމުގައި ބޮޑެތި ވައްކަން ކޮށްފައި އެބަހުއްޓެވެ. ޝަކުވާތައް ކޮންމެ ފަހަރަކު ކެންޑިޑޭޓުންނާއި ސަޕޯޓަރުން ކުރެއެވެ. ޝަކުވާ ބެލުމެއްނެތި އޭރުގެ ޗެއަރޕަސަން ހަސަން ލަތީފާއި އީވާއާއި އީވާގެ ފިރިކަލުން އިންތިހާބުތައް އޮޅާލާފައި ހުރީ އެއް ފަހަރަކު ދެފަހަރަކު ނޫނެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ނައިބުރައީސް ހޮވުމަށް ސިއްޕެއާއި އަސްލަމް ވާދަކުރި އިންތިހާބު ސިއްޕެ ކާމިޔާބު ކުރީ ގަޑުކޮށް ފޮށި ތަކަށް ވަގު ވޯޓު އަޅާލައިގެންނެވެ. ލިސްޓެއްގައި ނަމެއް އޮތެއް ނުބަލައެވެ. އާއްމު މެންބަރުން އެކަންކަން ހަޖަމު ކޮށްގެން އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ތިބުމަށް ފަހު އެމްޑީޕީގައި އޮތް ގަބީލީ ބާރު ކަނޑުވާލުމުން ނިކުމެ، ކުރިން ވައްކަންކޮށްގެން އިންތިހާބުތައް އޮޅާލިހެން އެންމެންވެސް އެކަން ކުރާނެކަމަށް ހީވެދާނެއެވެ. 

ރައީސް ސާލިހު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގެން ނަމަ ޕްރައިމަރީ އަކަށް ނުގޮސް ރައީސް ސާލިހަށް ރިޔާސީ ޓީކެޓް ހޯއްދެވެން އޮތެވެ. ޕާޓީގެ އަސާސީ ގަވާއިދާއި ގައުމީ މަޖިލީހާއި ކޮންގްރަސްގައި އެކަމަށް އެއްވެސް ހުރަހެއްނެތެވެ. ނަމަވެސް ރައީސް ސާލިހު އިހުތިޔާރު ކުރެއްވީ ޑިމޮކްރެޓިކް ގޮތެވެ. ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއެވެ. ކުރު މަގުން ރިޔާސީ ޓިކެޓް ލިބެން އޮވެ ނުހޯއްދަވާ ވޯޓު އޮޅުވާ ވޯޓުން ވައްކަންކޮށްގެން ރިޔާސީ ޓިކެޓެއް ހޯއްދަވަން ރައީސް ސާލިހު ބޭނުންފުޅެއް ނުވެއެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ އޮޅުވާލަން މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ ކަމަށް ބުނެ ހަސަން ލަތީފް ދައްކަނީ އެޒާތުގެ ވާހަކައެކެވެ. ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވާދަކުރައްވާ އެ ޕާޓީގެ ރައީސް ނަޝީދުގެ ކެމްޕޭން އޮފީހުން ހަސަން ލަތީފް އެ ތުހުމަތު ކުރާނެކަން ކުރިން ވެސް އެނގެއެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ޗެއަރޕާސަން ކަމުގައި ހުރެ ހަސަން ލަތީފުމެން އިންތިހާބުގައި ވޯޓު އޮޅުވާނުލާ ފަހަރެއް ދިޔައީއެއް ނޫނެވެ. އެ ވަގުތަކަށް ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަތްހާ ގޮތަކަށް ޕާޓީގެ ޕްރައިމަރީތައް އޮޅުވާލަ ދިނީ ހަސަން ލަތީފް އިސްވެ ހުރެއެވެ. ވޯޓު އޮޅުވާ ޑަބަލް ސްޓެންޑަރޑް ދައްކަން ހަސަން ލަތީފު ވަރެއް ނުހުންނާނެއެވެ. ވޯޓު އޮޅުވާލަން ކުރާނެ ކަންތައް ވެސް ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގޭނެއެވެ. 

ނޫސް ކޮންފަރެންސްގައި އެކިޔާ ދިނީ ވޯޓު އޮޅުވަން ހަސަންމެން ކޮށްއުޅުނު ކަންކަމުގެ ކުޑަ މިންވަރެކެވެ. ޕާޓީގެ ދަފުތަރު ސާފުނުކޮށް އިންތިހާބުތައް ގަޑުބަޑުކުރުމުގައި އުޅުމަށް ފަހު އެ ސަކަރާތްތައް ޖަހަން ފުރުސަތު ގެއްލުނީމާ ލައްކަ މޭ ކަރާނެއެވެ.

އާނއެކެވެ. އިންތިހާބު އޮޅުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. އޮޅުވައެއް ނުވެސްލާނެއެވެ. ހަސަނުމެން އިސްވެތިބިއިރު އެމްޑީޕީގެ އިންތިހާބުތައް އޮޅުވާލެވުނުހެން އޮޅުވާލެވުނު ޒަމާން ހިނގައްޖެއެވެ. އެކި ޒާތުގެ މައްސަލަ އުފައްދާ ދޮގުވާހަކަ ފަތުރައިގެން މެންބަރުން ނުތަނަވަސް ކުރުވަން ހަސަނުމެން ތިޔަ އުޅެނީ ކާމިޔާބު ކުރެވޭ ވަރުގެ ތާއީދެއް ނެތީމައެވެ. 

އެންމެ ފަހުން ރާއްޖޭގައި އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ފާހަގަ ވެއްޓޭތީ ވެސް މީހަކު އުޅުނެވެ. ވޯޓު ކަރުދާސް ޗާޕްކުރި ޗާޕްހަނާ ވެސް އޭރު އޮތީކުށް ވެރިވެފައެވެ. ފާހަގަ ވެއްޓޭތީ ކޯޓަށް ގޮސްގެން ވެސް ވީކަމެއް ހަރާމެވެ. ހަމައެހެން ނަޝީދަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ނުވެއްޖެނަމަ އިންތިހާބު އޮޅުވާލިއްޔޭ ހަސަނުމެން ނުކިޔާނެ ގޮތެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ހަގީގަތަކީ އިންތިހާބެއްގައި ކޮންމެސް މީހަކު ބަލިވާނެއެވެ. އެއްޔަކީ އޮޅުވާލައިގެން ވާކަމެއް ނޫނެވެ. މަގުބޫލުކަން ކުޑަވެގެން ވާކަމެކެވެ.

ހުކުރު  ދުވަހު  މެންދުރު  ފަހު  ބޭއްވި  ނޫސްވެރިންގެ  ބައްދަލު  ވުމުގައި  މި އިންތިހާބްގެ  ނަތީޖާ  އޮޅުވާލަން  އުޅޭ  ކަމުގެ  މައުލޫމާތު  ލިބިފައިވާ  ކަމަށް  ހަސަން  ލަތީފު  ވިދާޅުވުމަކީ  މިދެންނެވި  ގޮތަށް  ރައީސް  ނަޝީދު  ބަލި  ގަބޫލު  ކުރެއްވީ  ކަމަށް  ބެލެއެވެ. 

2018  ގެ  ރިޔާސީ  އިންތިހާބްގެ  ބަލި  ރައީސް  ޔާމީން  ވެސް  އިއުލާން  ކުރެއްވީ  ހަމަ  މިކަހަަލަ  ގޮތަށެވެ.  ޖެހި  ފާހަގަ  ތިރިއަށް  ވެއްޓުމުގެ  އަޖައިބު  ތަކުން  ފުރިގެންވީ  ބަހަނާ  ތަކާ  އެކު  ސުޕްރީމް  ކޯޓުގައި  އެކުރެއްވިހާ  އަނބުރާ  ހޭރިޔާ  ކުރުމަކީ  މިދެންނެވި  ގޮތަށް  ބަލި  ހަޖަމް  ނުވުމުގެ  އަލާމާތް  ތަކެވެ.

ކެމްޕޭންގެ  ފަހު  ރެލީގައި  ވެސް  ދެ ގޮނޑިބަރި  ދޭތެރޭ  ހަނި  ގޯޅިއެއްހާ  ތަން  ބާއްވައިގެން  ބޭއްވި  ޖަލްސާ  ގައި  ގިނައީ  ޕީޕީއެމް  މީހުން  ކަން  ރައީސް  ނަޝީދަށް  އެނގިވަޑައިގަތީ  ސްޓޭޖަށް  ހުއްޓި  ވަޑައިގެން  ކްރައުޑް  ރަނގަޅަށް  ބައްލަވާ  ލެއްވީމައެވެ.  އެހިސާބުން  އެމަނިކުފާނުގެ  މޫޑް  ސްވިންގ  ވެ،  ސްޕީޗް  އޮޔާ  ގޮސް  އޭތި  މީތި  ވިދާޅުވެ  އަތްތިލަ  ބަޑި  ޖަހަމުން  އެތެރެހައްޓަށް  ބަޑި  ފަޅައިގެން  ގޮސް  ކުއްލިއަކަށް  ޖަލްސާ  ދޫކުރައްވާ  ވަޑައިގަތީ އެވެ.  

އޭގެ  ފަހުން  ހުކުރު  ދުވަހުގެ  މެންދުރު  ފަހު  ހަސަން  ލަތީފް  މެދުވެރި  ކުރައްވާ  ނަތީޖާ  އޮޅުވާލާނެ  ކަމުގެ  މައުލޫމާތު  ލިބެއޭ  ވިދާޅުވެ  ހަގީގަތުގައި  އެކުރެއްވި  ކަމަކީ  ބަލި  ގަބޫލް  ކުރެއްވުމެވެ. 

އެންމެ  ފުރަތަމަ  ވެސް  މި ޕްރައިމަރީ  އިން  ބަލިވާނެކަން  ގަބޫލް  ކުރައްވާ  ކުރިމަތި  ނުލައްވާނެ  ކަމަށް  ވިދާޅުވި  ކަމަށް  ވެއެވެ.  އެހެން  ނަމަވެސް  އަރިހުގައި  ތިއްބެވި  ބައެއް  ބޭފުޅުން  ދޫނުކޮށް  ކުރިމަތި  ލައްވަން  ދަންނަވާ  ވަރުން  ޕްރައިމަރީއަށް  ނުކުމެވަޑައިގަތީ  ކަމަށް  މައުލޫމާތު  ލިބެއެވެ.

ރައީސް  ނަޝީދަށް  ބޭނުންވާ  ރެސްޓާ،  ސިކުނޑީގެ  ހަމަ  ޖެހުން  ލިބުނަ  ނުދީ  އެ މަނިކުފާނަށް  ޕްރެޝަރު  ކޮށްގެން ނެރެ  ގަނަ  ތަޅުވާ  ބަޔަކު  އަރިހުގައި  ތިބެގެން  އެ މަނިކުފާނު  ރޭރު  ކުރަން  މަސައްކަތް  ކުރާ  އިރު  އޭގެ  ފަހަތުގައި  ތިބީ  ރައީސް  ޔާމީނާ  އިދިކޮޅު  ޕީޕީއެމަށް  ވަފާތެރި  މީހުންނެވެ.

ރައީސް ނަޝީދު ހާސިލުކުރައްވަން އަމާޒު ހިއްޕަވާ ކަންކަން ކަމަށް ވިދާޅުވާ ކަންކަމުގެ ތެރެއިން ބޯހިޔާވަހިކަމާ ގުޅޭގޮތުން ރައީސް ސާލިހު އަމަލު ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ގޮތަށް މިދަނޑި ވަޅު ބަލާލުން މުހިންމެވެ.

ބޯހިޔާވަހިކަން:

ނަޝީދުގެ އަމާޒު:

• ސަރުކާރާއި ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރ މެދުވެރިކޮށް ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުން

1. ދިގު ނުދަންމާ ގޯތި ކަނޑާފާ ދިނުން
2. ފުދުންތެރިކަން ނެތް އާއިލާތަކަށް ބޯހިޔާ ވަހިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުން
3. ގޯތިބިނާ ކުރުމަށް ފައިނޭންސް ކުރާނެ ގޮތް ހަމަޖައްސާދިނުން

ރައީސް ސާލިހު ހާސިލު ކުރައްވާ މިންވަރު:

• ދިގު ނުދަންމާ ގޯތި ކަނޑާފާ ދިނުން: މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް 3000 ގޯތި ދެއްވަން ކަނޑައަޅުއްވާ އެކަމަށް އެދޭ ފަރާތްތައް ހޯއްދަވާ ގޯތި ދޭނެ ބިންތައް ކަނޑައަޅުއްވާ ހައްގުވާ މީހުން ޝޯޓު ލިސްޓްކޮށް 2023ގެ ޖުލައިމަހުގެ ކުރިން ގޯތި ހަވާލު ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމުތައް ހަމަޖައްސަވާ ވަނީ ނިމިފައެވެ.
• ފުދުންތެރިކަން ނެތް އާއިލާތަކަށް ބޯހިޔާ ވަހިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުން:

ހ. ފުދުންތެރިކަން ނެތް އާއިލާތަކަށް ބޯހިޔާ ވަހިކަން ފޯރުކޮށް ދިނުމަށްޓަކައި 18 ފަންގިފިލާގެ 32 ޓަވަރުގައި 650 އަކަފޫޓުގެ ދެ ކޮޓަރީގެ 1200 ފްލެޓް އާއި 900 އަކަފޫޓުގެ ތިން ކޮޓަރީގެ 2800 ފްލެޓް ހުންނާނެއެވެ.

ށ. 4000 ފްލެޓް "ގެދޮރުވެރިޔާ" ސްކީމަށް ހާއްސަކޮށްގެން 54 ޓަވަރުގައި ޖުމްލަ 6175 ފްލެޓް އެހެރެދަނީ ނިމެމުންނެވެ. އެތަންތަނަކީ ސަރުކާރާއި ޕްރައިވެޓް ސެކްޓަރ ގުޅިގެން އިމާރާތްކޮށް 2024ގެ މެދުތެރެއަށް ދާންވާއިރު ހުރިހާތަނެއްގައި މީހުނަށް ދިރި އުޅެވޭވަރު ކޮށްދެވޭނެތަންތަނެވެ.

ނ. އަތޮޅުތަކާއި މާލެނޫން ސިޓީތަކުގައި އެތައް ސަތޭކަ ފްލެޓެއް ދަނީ އިމާރާތްކުރެވި ނިމެމުންނެވެ. ބިން އޮތް ރަށްރަށުން ލޭންޑްޔޫސް ޕްލޭން ކައުންސިލްތަކުން ނިންމަމުން ދާވަރަކަށް ގޯތިދެވެން ހުރިރަށްރަށުން އެގެންދަނީ ގޯތި ދެމުންނެވެ.

• ގޯތިބިނާ ކުރުމަށް ފައިނޭންސް ކުރާނެ ގޮތް ހަމަޖައްސާދިނުން: އެޗްޑީއެފްސިއާއި އެހެނިހެން މާލީ އިދާރާތައް މެދުވެރިކޮށް އިންޓްރެސްޓް ކުޑަކޮށް ގެދޮރުވެރި ކަމަށް އެތައް ހާސްލޯނެއް ވަނީ ދީފައެވެ. ދަނީ ދެމުންނެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދުވެރި ކަމަށް އެނބުރި ވަޑައިގަތަސް އެކަންމަށް މިހާރު ނުވާ އަވަހެއް ނުވާނެއެވެ. މިހާރު ކަންކަން ކުރިއަށް ގެންދާ އުސޫލުތައް ބަދަލުކޮށް ކަންކަން އިތުރަށް ހަމަޖައްސަން އިތުރު ވަގުތު ނެގުން ނޫންކަމެއް ނުވާނެއެވެ. ވިއްޔާ ވާނީ ލަހެވެ. އޮތްގޮތް ބަދަލުކޮށް ލަސްކޮށް ފަސްކުރުމަށް ބޭނުން ނުވާނަމަ ހިނގަމުންދާ ކަންކަން ރޭވިފައިވާ ތަރުތީބުން ކޮށްނިންމުމަށް ރައީސް ސާލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް އެމްޑީޕީން ހޯދާ ދިނުމަށްވުރެ އެމްޑީޕީއަށް ވެސް ރައްޔިތުންނަށް ވެސް މޮޅު އެހެން ގޮތެއްނެތެވެ.

ހަމަ ކުއްލިއަކަށް ރަޢީސް ނަޝީދަށް ވެވަޑައި މިގަތީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ. ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކެންޕޭން ނިންމެވުމަށް މާލޭގައި ބޭއްވެވި އެއްވުމަށް މާ ގިނައެއްކޮށް ޕީޕީއެމް މީހުން ގޮސް ތިބެގެން ދެފައިންޕުޅު ތުރުތުރު އަޅުއްވާ ބައްދަލުވުން ދޫކުރައްވާ ވަޑައިގަންނަވައިފިއެވެ. 

ސަލާމަތީ ގޮތުން އެއްވެސް ނުރައްކަލެއް އެ މަނިކުފާނަށް ނެތް ކަމަށް އެމްއެންޑީއެފުން ކަށަވަރު ކޮށްދީދީ އޮއްވާ ބައްދަލުވުން ދޫކުރައްވާ ވަޑައިގެންނެވުމަކީ ކެންޕޭނުގެ ކޮންވައްތަރެއްގެ ސްޓަންޓެއް ހެއްޔެވެ. މިއަދު ހަވީރު އުޅުއްވީ އެއްވުން ކެންސަލް ކުރެއްވި ކަމަށް ބުނާ މެސެޖްތަކެއް އީވާގެ ނަމުގައި މީމީހުނަށް ދިޔަކަމަށް ހައްދަވައިގެންނެވެ. ކުށްވެރި ކުރެއްވީ އުރީދޫއާއި ޓެލްކޮން އޮތޯރިޓީއެވެ. އެފާޑުގެ ނުއުފަންނަ ކަންކަން އުފަން ކުރުވައިގެން ތިޔައުޅުއްވަނީ ކޮންބައެއްގެ ހަމްދަރުދީއެއް ހޯއްދަވަން ހެއްޔެވެ.

ތިޔަހެން ތިޔަ ކުޅުއްވާ ޗަރުކޭސް ދިވެހިން ނިކަން ރަނގަޅަށް ދަސްކޮށްފިއެވެ. ބޮޑުތަނުން ފޭލިވެ ވަޑައިގަންނަވާނެ ކަން އެނގިވަޑައިގަންނަވާ އިރު ރައީސް ނަޝީދު ތިޔަ ޖައްސަވަނީ ކޮން ސަކަރާތެއް ހެއްޔެވެ. ޕާޓީ މަގުމަތިވެ ޕާޓީއަށް އޮތް ވެރިކަން ގެއްލުމުގެ ކުރިން ހަމަ ބިމަށް ތިރިވެ ވަޑައިގެން ޕާޓީގެ މެޖޯރިޓީ ރޫހަށް ބޯލަންބަވައިގެން ގުޖަޑު ނުހައްދަވާ ހުންނަވަން ވެއްޖެ ނޫންތޯއެވެ. ރައީސް ސޯލިހުގެ ފަހަތްޕުޅަށް އަރާވާޑައިގެން 2023 އެމްޑީޕީއަށް ކާމިޔާބު ކޮށްދެއްވަން ނިކުނަނަވާން ބިރުފުޅުގެން ވަޑައިނުގަންނަވާށެވެ. އެމްޑީޕީ ބައިބައިކުރައްވައިގެން ޔާމީނަށް ވެރިކަން ހޯއްދަވާ ދެއްވައިގެން އަމިއްލަފުޅަށް އަރުވާލެއްވެން ބޭނުންފުޅީތޯއެވެ. މަޖިލިސްގެ ރައީސްކަމާއި ޖޭއެއްސީގައި މިހާރުވެސް ތިޔައިންނެވެނީ އެމްޑީޕީން ބައިންދަވާތީ ނޫންތޯއެވެ. އީވާއާއި ހަސަން ލަތީފާއި ވައްޑެފަދަ ބޭބެފުޅުންގެ އަވާގައި ޖެހިވަޑައިގެން ޕާޓީ ބައިބައި ކުރައްވަން ނޫޅުއްވާން ވެއްޖެ ނޫންތޯއެވެ. 

އެއްލަކިން އެމްޑީޕީގެ ސިޓިންގ ޕްރެޒިޑެންޓަށް ދެވަނަ ދައުރު ހޯއްދަވާ ދެއްވާން ނިކުންނަވަން ކެރިވަޑައި ނުގަންނަވަހާ އަމިއްލަފުޅު ބޮޑި ބޮޑުކުރައްވަން މިހާރަކު ތިޔަ އުޅުއްވަނީ ކޮންފަދަ ކަމެއް ލައިގަތީތޯއެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ހެޔޮވެރިކަމެއް ކޮށްދެއްވަން ރައީސް ސާލިހު އެކުރައްވާ މަސައްކަތްޕުޅަށް އެއްބާރުލުން ނުދެއްވޭހާ މަވެތިވެ ވަޑައިގަތީ ކޮން އިރަކުތޯއެވެ.

އެމްޑީޕީގެ އަދާވާތްތެރިޔާ ޔާމީނު ދުވަހަކު އެމްޑީޕީއަކަށް ރައީސް ނަޝީދަކަށް ހެވެއް ނޭދޭނެއެވެ. ބަޅުރުއް ޕާޓީގެ ގޮނޑިކޮއްކޮ އަކަށް ވެވަޑައިނުގެން އެމްޑީޕީގެ މެޖޯރިޓީ މެންބަރުންގެ އިހުސާސަށް އިހުތިރާމް ކުރައްވާ ފަހަތަށް ޖެހިވަޑައިގަތުމަށްވުރެ މޮޅުއެއްވެސް ގޮތެއް ނެތެއް ނޫންތޯއެވެ. 

މިކަމާ  ގުޅިގެން  މައުލޫމާތު  ހޯދުމަށް  ހީރަހުން  ކުރި  މަސައްކަތުން  އެނގުނީ،  ރައީސް  ނަޝީދަށް  ނުރައްކަލެއް  އޮތް  ކަމުގެ  އެއްވެސް  އިންޓެލިޖެންސެއް  އޮތްކަން  ކަމާ  ބެހޭ  ރަސްމީ  އިދާރާތަކަށް  ފާހަގަވެފައި  ނުވާ  ކަމެވެ. 

އެހެންނަމަވެސް  މިކެމްޕޭން  ފެށުމާ  އެކު  ރައީސް  ނަޝީދުގެ  ބަހުރުވަ  ރައީސް  ޔާމީނާ  ޕީޕީއެމް  އާ  އެއްކޮޅަށް  ދީލާ  ލެއްވިއެވެ.  އެއާ  އެކު  ރައީސް  ނަޝީދުގެ  ކެމްޕޭން  ގައި  ޕީޕީއެމް  އެކްޓިވިސްޓުންނާ  މީޑިއާ  ތަށް  މަސައްކަތް  ކުރަނީ  ރައީސް  ނަޝީދާ  އެއްކޮޅަށެވެ.  

އަދި  ރައީސް  ނަޝީދުގެ  އެއްވުންތަކާ  ރެލީ  ތަކަށް  ވެސް  ގިނަ  ޢަދަދެއްގެ  ޕީޕީއެމް  މީހުން  ހާޒިރުވެއެވެ. 

ކެމްޕޭން  ނިންމުމަށް  މާލޭގައި  ރައީސް  ނަޝީދު  ބޭއްވި  ޖަލްސާއިން  ހީނުކުރާ  ވަރުގެ  ގިނަ  ޢަދަދެއްގެ  ޕީޕީއެމް  މީހުން  ތިބިކަން  ފާހަގަވެ    ރައީސް  ނަޝީދު  ކުއްލި  އަކަށް  ޖަލްސާ  ދޫކުރައްވާ  ވަޑައިގަތީއެވެ. 

ރައީސް  ނަޝީދު  ވަށާ  ގިނަ  ޢަދަދެއްގެ  ޕީޕީއެމް  މީހުން  ތިބުމަކީ  އެމަނިކުފާނަށް  ރައްކާތެރިކަމެއް  ނޫންކަމަށް  ގަބޫލު  ކުރެވެއެވެ.

2021 ވަނަ އަހަރުގެ 4 ވަނަ ކުއާޓަރުގައި ލިބިފައިވަނީ 195.52 މިލިއަން ޑޮލަރެވެ. ހުސްވި އަހަރުގެ 4 ވަނަ ކުއާޓަރުގައި ޖުމްލަ 246.30 މިލިއަން ޑޮލަރު މީރާއަށް އާމްދަނީ ގޮތުގައި ލިބިފައިވެއެވެ. އެއީ 3.78 ބިލިއަން ރުފިޔާއެވެ. އެހެންކަމުން ކުރީ އަހަރަށްވުރެ ހުސްވިއަހަރު މީރާއަށް ޑޮލަރުން ލިބުނު އާމްދަނީ %26 އިތުރެވެ. 

2022 ވަނަ އަހަރުގެ 4 ވަނަ ކުއާޓަރުގައި އެންމެ ގިނަ އަދަކަށް ޑޮލަރުން އާމްދަނީ ލިބިފައިވަނީ ޑިސެންބަރު މަހުއެވެ. އެގޮތުން، ޑިސެންބަރު މަހު ޖުމްލަ 135.95 މިލިއަން ޑޮލަރު ލިބިފައިވެއެވެ. މިއީ 2021 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެންބަރު މަހު ދައުލަތަށް ލިބުނު 105.48 މިލިއަން ޑޮލަރާއި އަޅާބަލާއިރު %28.9 އިތުރު އަދަދެކެވެ.

ޑޮލަރުން ލިބުނު އާމްދަނީ އިތުރުވެފައިވަނީ ޓީ.ޖީ.އެސް.ޓީ ނުވަތަ ފަތުރުވެރިކަމުގެ މުދަލާއި ޚިދުމަތުން ނެގޭ ޓެކްސްގެގޮތުގައި ލިބުނު އާމްދަނީ އިތުރުވެފައިވާތީއެވެ. ބިމުކުލީގެ ގޮތުގައި ވެސް ދައުލަތަށް ވަނީ ބޮޑު އަދަދަކުން އާމްދަނީ އިތުރަށް ލިބިފައިއެވެ. ހުސްވި 2022 ވަނަ އަހަރުގެ 4 ވަނަ ކުއާޓަރުގައި ބިމު ކުލީގެ ގޮތުގައި ޖުމްލަ 20.53 މިލިއަން ޑޮލަރު ލިބިފައިވެއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަކީ އެމްޑީޕީއަށްޓަކާ ފަހަތަށް ޖެހިވަޑައިގަންނަވަން ޖެހޭ ތަނެއްގައި މީގެކުރިން ފަހަތަށް ޖެހި ވަޑައިގެން ބޭފުޅެކެވެ. ޔާމީނުގެ މަކަރާ ހީލަތުން ދެމި ގުއިރޯނުގައި ޖެހި ވަޑައިގެން ރައީސް ނަޝީދު ވެރިކަން ދޫކޮށްލައްވާ އެ ފަހަރުވެސް މަގުމަތިވެ ވަޑައިގަތީއެވެ. ހަތް އަހަރުވަންދެން އެމްޑީޕީ މަގުމަތިކުރީ ޔާމީނު ދުރާލާ ރާވައިގެންނެވެ.

އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ އުފެއްދި ސަރުކާރު ރައްޔިތުންނަށް ހެޔޮވެރިކަމެއް ކުރާތަން ދެކެން ޔާމީނަކަށް ކުޅަދާނައެއް ނުވާނެއެވެ. ދަނޑިވަޅު ބަލާ ޔާމީނު މަސައްކަތް ކުރީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ވިސްނުންފުޅު ހަރާބު ކުރުމަށެވެ. ރައީސް ސާލިހާމެދު ރައީސް ނަޝީދުގެ ހިތްޕުޅުގައި ނަފްރަތުގެ އޮއް އިންދާ ބޮޑުކުރީ އެއް ދުވަހަކުން ދެދުވަހަކުން ނޫނެވެ. އެއްބުރުން ޔާމީނު ބަލިކުރައްވާ ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމުން ޔާމީނު ހިތުގައި އުފެދުނު ހަސަދައިގެ އަލިފާނަށް އަޅާން ބޭނުންކުރާ ޕެޓްރޯލަކީ ރައީސް ނަޝީދުކަމަށް ހެދިއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ވޯޓަކުން ވެރިކަމަށް ދެން ނާދެވޭނެ ކަމަށް ޔާމީނު ގަބޫލުކުރެއެވެ. އެ ވިސްނުން ރައީސް ނަޝީދުގެ ހިތްޕުޅުގައި ޔާމީނު އަށަގެންނެވީ ޔާމީނު އިތުބާރު ކުރާ ރައީސް ނަޝީދުގެ ރަހުމަތްތެރިން މެދުވެރިކޮށެވެ. އެ މީހުން މެދުވެރިކޮށް ރައީސް ނަޝީދަށް ރައީސް ސާލިހު ކުޑައިމީސްކޮށް ކަންކަން ކުރައްވާ ކަމުގެ އިހުސާސް ކުރުވަން ފެށިއެވެ. ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ވެރިކަން ފުރޮޅާލާ ރައީސް ނަޝީދަށް ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ ބާރުތައް ފޮރޮޅާލުމަށް އެއްބާރުލުން ދިނުމަށް ޔާމީނު މަކަރުވެރި ގޮތެއްގައި އެއްބަސް ވިއެވެ. ޔާމީނުގެ ބޭނުމަކީ އެމްޑީޕީގެ ލީޑަރޝިޕް ބައިބައިކޮށްލާ ވެރިކަން ފިރުކާލުމެވެ. ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކުން ވެރިކަން ހޯދުމެވެ.

ޔާމީނުގެ މައިގަޑު އަމާޒަކީ އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމެއްގައި އެއްކަމެއް ވެސް ވިޔަނުދިނުމެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ނިކަން ރަނގަޅަށް ޔާމީނު މި ގަންނަގަނޑު ވިސްނިވަޑައިގަންނަވައެވެ. ޔާމީނު ދޮންކޮށްފާ ދޫކޮށްލާ އުންޑަ ރައީސް ސާލިހު ގެންދެވީ ކެތްތެރިކަމާއެކު ފިނިކޮށް މައިތިރި ކުރުވަމުންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދާ ޖަދަލު ނުކުރައްވާ ޕާޓީގެ މަސްލަހަތު އިސްކުރައްވައިގެން ކަމެއް ގޯސްވިޔަ ނުދެއްވާ ގެންދެވީ ހިފަހައްޓަވަމުންނެވެ. ޖަދަލުކުރެއްވުމާ ބަދަލު ހިއްޕެވުމުގެ ޒައްރެއްގެ މިންވަރު ވެސް ކުރިއަށް ނުނެރުއްވައެވެ. ބަސްގިނަ ކުރައްވާ އަޑުލާ ނުހައްދަވައެވެ. ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައިި ތިއްބަވައިގެން ރައީސަށް ފުރައްސާރަކޮށް ފަސްކޮށް ލަސްކުރިޔަސް އެމްޑީޕީ މީހަކަށް ނިކަމެތިވާނެ ގޮތެއް ރައީސް ސާލިހު ނުހައްދަވައެވެ.  މަސައްކަތްޕުޅު ކުރެއްވީ ރައީސް ނަޝީދަށް ކަމޭ ހިއްތަވާ ހައްގު މަގާމު ދެއްވައިގެން ޕާޓީގެ ހައްގުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވުމަށެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ކިތަންމެ ކެތްތެރިކަމާއެކު އެމްޑީޕީ ނަގަހައްޓާ ދަމަހައްޓަވަން މަސައްކަތް ކުރެއްވިޔަސް ރައީސް ނަޝީދު ހުންނެވީ އެމްޑީޕީއަށް ވުރެ އަމިއްލަފުޅު ފިކުރެއް ދިރުވުމަށް ފައިންޕުޅު ވިއްދަވައިގެންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ކޮނޑުފުޅަށް ޔާމީނު ވަނީ ދީވަލްޕާ އެއްހެން ސަވާރުވެފައެވެ.

އޮޕަރޭޝަންތައް އަވަސްކުރުމަށްޓަކައި އަލަށް ގެނައި ހަތަރު ރީޗް ސްޓެކަރ ބޭނުން ކުރަން ފެށުމުން  40 ފޫޓުގެ ކޮންޓެއިނަރ ފުލް ލޯޑްގައި ލޭންޑިންގ ކްރާޕްޓްތަކަށް ލޯޑްކޮށްގެން މާލޭގެ ޕޯޓާއި ހަމައަށް ގެނެވޭނެއެވެ.

އާންމު ގޮތެއްގައި ރާއްޖެ ގެންނަ މުދަލުގެ ބޮޑު ބަޔަކީ ކެއިންބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ އަވަހަށް ހަލާކުވާ ޒާތުގެ ކާބޯތަކެއްޗަށް ވާތީ ހެނދުނު 9:00 ފެށިގެން ދަންވަރާ ހަމައަށް ހުއްޓާނުލާ ރޯދަމަހު ވެސް އެމްޕީއެލް ސަރަހައްދުގައި މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެވެ.

އަލަށް ބޭނުންކުރަންފަށާ ހަތަރު ރީޗް ސްޓެކަރ ބޭނުންކުރަން ފެށުމުން އެމްޕީއެލްގެ މަސައްކަތުގެ ހަލުވިކަން އެތައް ތަނަކުން ބޮޑުވެގެން ދާނެއެވެ.

އިސްލާމީ ދައުލަތެއްގެ އެންމެ މަތީވެރިޔާގެ މަގާމު ފުރުއްވާ އެމަގާމަށް އެނބުރި ވަޑައިގަތުމަށް ފައިންޕުޅު ނަންގަވައިގެން ހުންނެވި ބޭފުޅަކު ރިޝްވަތަކީ ރިޒުގުގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރެއްވުމަކީ ނުރައްކާތެރި ކަމެކެވެ. އިސްލާމުދީނުގައި ރިޝްވަތުދިނުމާ ހިފުމުގެ ނުބައިކަމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމަކަށް އެގޭ ބޮޑުފާފައެކެވެ.

ރިޝްވަތު ނެގުމަށް އާންމުންނަށް ރައީސް ނަޝިދު އިލްތިމާސް ކުރެއްވުމުން ނަޝީދުގެ ހަސީލަތުގެ ހުރި ނުބައިކަން ހާމަވެގެން ދިޔައެވެ. ވާދަވެރިން ބަލިކުރުމުގެ ކެމްޕޭން ސްޓަންޓެއްގެ ގޮތުގައި ވިދާޅުވިޔަސް އެކަމުން ސާފުވެގެން ދަނީ އެ މަނިކުފާނަކީ ރިޝްވަތު ދިނުމާ ރިޝްވަތު ހޯދުމުގައި ވަރަށް ކުރީގައި ހުންނެވި ބޭފުޅެއްކަމެވެ. ވޯޓުގަތުމަށް ވާދަވެރިން ރިޝްވަތު ދޭނެކަމަށާއި އެރިސްވަތުގައި ހިފާ އެމަނިކުފާނުގެ ކެންޕޭނަށް ހަރަދު ކުރަން އެމަނިކުފާނަށް ދިނުމަށް އާއްމުންގެ ކިބައިން އެދިވަޑައިގަތުމުން ރިޝްވަތަށް ނަޝީދު ބޫތުކައިފާ ހުންނެވި ވަރު ހާމަ ވެގެން ދެއެވެ.

އެމަނިކުފާނުގެ ވެރިކަމުގައި ޖީއެމްއާރަށް އެއަރޕޯޓު ހިންގަން ހަވާލު ކުރުމުގައި އެމަނިކުފާނު މިލިޔަނުން ރިޝްވަތު ހޯއްދެވި ކަމަށް ކިޔާ އުޅުނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުވެރި ކަމުގައި އެއަރމޯލްޑިވްގެ މައްސަލަ ރާއްޖެއަށް ބޮޑުގެއްލުމެއް ވާހެން ކޯޓުން ބޭރުގައި ހަމަޖެއްސީ މެލޭސިޔަން ހެލިކޮޕްޓަރއިން މިލިޔަނުން ޑޮލަރު ނަންގަވައިގެން ކަމަށްވެއެވެ. ދަތުރުފަތުރު ނިޒާމު ތައާރަފްކުރުމުގައި ރައްޓެހިންގެ ކުންފުނިތަކަށް ރަށްތައް ދޫކޮށްގެން އެކުންފުނި ތަކުން އަދިވެސް ރައީސް ނަޝީދަށް ބައިއަޅާކަމީ އެންމެން ދަންނަ ބޮޑު ސިއްރެކެވެ.

މެޖޯރިޓީ ހިއްސާ ރާއްޖެއަށް ގެއްލޭގޮތަށް ބޭރު ކުންފުންޏަކަށް ދިރާގު ވިއްކާލީ އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރެއްގެ ރިޝްވަތު އަމިއްލަފުޅު ޖީބަށް ލައވާފައިކަން ނޭނގެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ. އެޕޯލޯއަށް އައިޖީއެމްއެޗް ދޭން އުޅުނު އުޅުމުގައާއި ގިޔާސުއްދީން ސްކޫލު އިންޓަނޭޝަނަލް ކުރުމުގެ ތެރެއިންވެސް ރައީސް ނަޝީދު ރިޝްވަތު ނެންގެވި ކަމަށް ވެއެވެ. ފްލޯޓިންގ ސިޓީ މަޝްރޫއުން ދެ ފަހަރަށް މިލިޔަނުން ޑޮލަރުގެ ރިޝްވަތު ހޯއްދެވި ކަމަށް ވެއެވެ. ބައިނަލްއަގުވާމީ ގޮތުން ލިބޭ ތިމާވެއްޓާއި އިޔާދަކުރަނިވި ހަކަތައިގެ ކޮންމެ މަޝްރޫއަކުން ރައީސް ނަޝީދަށް ރިޝްވަތުގެ ގޮތުގައި އެތައް މިލިޔަން ޑޮލަރު ލިބިލިބި ހުންނަ ކަމަށް ވެސްވެއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ގާނޫނުއަސާސީއަށް ބަދަލުގެނެސް އަދީބަށް ނައިބު ރައީސްކަން ދިނުމަށާއި ސްޕްރީމްކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަކުރުމަށައި ފާފުއަތޮޅު ވިއްކަން ފަސްކުރުމަށް އެމްޑީޕީގެ މަޖިލިސް މެންބަރުންނަށް އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުން ރިޝްވަތު ހޯދާދެއްވާ މެންބަރުންނަށް ލިބުނު ރިޝްވަތުގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި ހޯއްދަވައިގެން ޔަމީނު އެދުނުގޮތަށް ކަންކަން ފާސްކޮށް ދެއްވީ ސީދާ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހައްނަދު ނަޝީދު ކަމަށް ހެކި ލިބެއެވެ. ކުރެއްދުއަށް ވަޑައިގެން އުއްޗު އަތުން ނެގި ރިޝްވަތުން ނުވެގެން އެންމެ ފަހުން ރައްޔިތުންގެ ނުފޯރުން ތެރިކަމުގެ ފައިދާ ނަންގަވައިގެން އެމީހުން ރިޝްވަތަށް ހުށަހަޅުވާ އެއިގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައިވެސް ހޯއްދަވަން ދިމާކުރެއްވީއެވެ.

ހިތް ތަކުން ޖާގަ ދީގެން ވީހާލެއްގައި ވެގެން ލޯތްބާއެކު ނިކުމެ ރައީސް ނަޝީދަށްޓަކާ ރެޔާދުވާލު ނުކައި ނުބޮއި އުޅުނު އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންނަށް އަނިޔާވެރިވީ އަދާވަތްތެރި ޔާމިނު މިއަދު ރައީސް ނަޝީދަށް މާ ރަނގަޅު ވެއްޖެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ލޮބުވެތި މެންބަރުންގެ އިހުސާސަށް އިހުތިރާމެއް ނުކުރެއްވިއެވެ. ލޮލުން ބޮލުން އެދިވަޑައިގެން ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ގެނައި އެމްޑީޕީ ވެރިކަން ނިންމާލަން ރައީސް ނަޝިދު ހުންނެވީ ފޫގަޅުއްވައިގެނެވެ.

އެމްޑީޕީން ވެރިކަން ފިރުކާލާ އެމްޑީޕީ މީހުން މަގުމަތި ކުރަން ޔާމީނު ޖެހިމަޅިން ނުނެއްޓެވި އޭގެ އަސީރަކަށް ރައީސް ނަޝީދު ނިކަން ރަނގަޅަށްވެ ވަޑައިގެންފިއެވެ. ރައީސް ނަޝިދަށް ނެތް ވެރިކަމެއް އެމްޑީޕީގައި އޮތަ ނުދެއްވަން ޕްރައިމަރީ ގަޑުބަޑު ކުރައްވައިގެން ވެރިކަން އެމްޑީޕީއަށް ގެއްލުމުން ޔާމީނުގެ މަގުސަދު ނިކަން ރަނގަޅަށް ހާސިލު ވެގެންދާނެއެވެ.

އިންޑިއާ އައުޓު ނޫން ޔާމީނު ކުރިހާ ކަމަކާއި ކުރާހާ ކަމެއް ރައީސް ނަޝީދަށް ކަމު ހިގައްޖެއެވެ. އެމްޑީޕީ މެންބަރުން ކިތަންމެ ބޭނުން ވިޔަސް ޔާމީނުގެ ހިޔާނާތުގެ މައްސަލަތައް ބެލުމާއި ޔާމީނު ހައްޔަރު ކުރުމަކީ ރައީސް ނަޝީދު ރުހިވަޑައިގަންނަވާ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ ހިންގާ ސަރުކާރު ހިންގުމަށް އެއްބާރުލުން ދެއްވުމުގެ ބަދަލުގައި އިދިކޮޅަށްވުރެ އިދިކޮޅުވެ އުޅުއްވުން ރަނގަޅުފުޅުވެ ފާޅުކަން ބޮޑު ހެކިތައް ހުއްޓާ ދެއަކުރުގެ އޮޅުމެއްގައި ޔާމީނަށް ކުށް ސާބިތު ވިޔަ ނުދެއްވުން ވެެސް ރައީސް ނަޝީދަށް އޯކޭ ވެވަޑައިގެންފިއެވެ.

އާނއެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ޕްރައިމަރީ ހަރާބު ކުރުމަށް ޕީޕީއެމުން ކުރާ ކޮންމެ ކަމެއް ރައީސް ނަޝީދަށް ކަމުދެއެވެ. ކެންޕޭން ތަކުގައި ރަށްރަށުން މަރުހަބާ ކިޔަންވެސް ރައީސް ނަޝިދަށް ކަމުދަނީ ޕީޕީއެމް މީހުނެވެ. ފުވައްމުލަކުގައި އޮންނަ ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ޖަލްސާއަށް ވެސް ޕީޕީއެމުން މީހުން ނިކުތުމަށް ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝިޕުން ދަނީ އަންގަމުންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ޕްރައިމަރީ ކެންޕޭން ނިންމުމަށް މާލޭގައި އޮންނަ ޖަލްސާއަށް ރަށްރަށުން މީހުން ގެނައުމުގެ ކަންކަން ޕީޕީއެމުން ދަނީ ކުރަމުންނެވެ. ފިކުރެއްގެ ދިރުމުގެ ޓީޝާޓްތައް ޕީޕީއެމުން ތައްޔާރުކޮށް ދަނީ ބަހަމުންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ކިޔާ މަރުހަބާގެ ސަފުތައް ދިގުކޮށްލަން ފައްޗަށް އަމުނާލަން ރައީސް ނަޝީދަށް މިހާރު އެންމެ ކަމުދަނީ ވެސް ޕީޕީއެމް މީހުނެވެ. ވަނީ އެހެންތާއެވެ. ނަޝީދަށް މަރުހަބާ ކިޔާށާއި ވޯޓު ގަތުމަށް ފައިސާ ބަހަނީ ޔާމީނުގެ އަންހެނުން ފާތުންއެވެ. ހާމަކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ނަޝީދު ގޮވާ އެ ލަނީ ފަތުންދޭ ރިސްވަތުގައި ހިފުމަށެވެ. 

މިއަދަކީ ތިޔަހެން ދައްކަވާހާ ވާހަކަފުޅުތައް އަޅާކިޔާ ބެލެން އޮތް ދުވަހެވެ. ކުރިން ކުރެއްވި ކަންކަމާއި ނުކުރައްވާ ދޫކުރެއްވި ކަންކަން އަމިއްލަ އަތުގައި އޮތް ފޯނުން ވެސް އެންމެނަށް ބަލާލެވޭ ދުވަހެވެ.  

ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް އެމްޑީޕީއިން އެހެން ޕާޓީތަކާއެކު ކޯލިޝަން ހެދުމުގެ ވާހަކަ ދައްކަންވީ ވަގުތު ރައީސް ނަޝީދަކަށް މިހާރަކު އެނގި ވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ. ގައުމީ މަޖިލީހާއި ޕިޖީ ގްރޫޕާއި ސެކެޓްރިއޭޓާއި އާއްމުން މެންބަރުންގެ މެޖޯރިޓީ މިއަދު ތިބީކީ ރައީސް ނަޝީދު އަޅުއްވާހާ ބަތަކަށް ރިހަވެގެނެއް ނޫނެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުގައި ހުރިހާ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ކެންޑިޑޭޓުން ނެރޭނީތޯ ނުވަތަ ބަޔަކާ ކޯލިޝަން ހަދާނީތޯ ނިންމާނީ އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދެއް ނޫނެވެ. އަމިއްލަފުޅު ޕަޓީއަށް ފުރައްސާރަ ކުރެއްވުމުގައި އިދިކޮޅު ވާދަވެރިންނަށް ވުރެ އަމަލުފުޅު ހުތުރެވެ. ފަސް ޕަސެންޓޭ ވައްކަމޭ ވިދާޅުވެ ރައީސް ނަޝީދު ދޮގު ތުހުމަތުތަކާއި ހުތުރު ހަޖޫ ޖައްސަވާއިރު އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުން އެތިބީ އެކަންކަން އޯކޭ ވެގެނެއް ނޫނެވެ. ފަހަކަށް އައިސް ބޭއްވި އެތެރޭގެ އިންތިހާބުތަކުން އެކަން އެއޮތީ ދައްކާފައެވެ.

ރައީސް ނަޝީދު ޕަޓީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވާ މުޅި ޕާޓީ އަތްޕުޅުން ގެއްލިވަޑައިގެން މަގުމަތިވެ ވަޑައި ގަންނަވަމުން ދާކަން މި ކަމުގެ ހެއްކަކަށް ފުދެއެވެ. އެކަމަކު ރައީސް ނަޝީދަށް އަދިވެސް އެކަން އިހުސާސެއް ނުކުރެއްވޭ ނޫންތޯއެވެ. ވީހާލެއްގައި ވާން ތިއްބެވި ސިޔާސީ އެކުވެރިން ރައީސް ނަޝީދު ދޫކޮށްލާ ގައުމާ އެމްޑީޕީއަށް ރަގަޅުގޮތް ހިޔާރު ކުރައްވައިފިކަން އެނގިވަޑައި ނުގަންނަވަހާ ބުއްދި ފަސްވެވަޑައިގަތީތީ ދެރަވެއެވެ.

މިއަދު މިއޮތީ އެމްޑީޕީ ސަރުކާރެއް ނޫނޭ ރައީސް ނަޝީދު އެބަ ވިދާޅުވެއެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އެމްޑީޕީއަށް އޮތް ސްޕަރމެޖޯރިޓީގެ ތާއީދު އޮތީ ސަރުކާރަށެވެ. އެމްޑީޕީ ތަމްސީލުކުރާ ސިޔަސީ މަގާމުތަކުގައި ތިއްބެވީ ރައީސް ނަޝީދު ހުށަހަޅުއްވާ ރުހުން ދެއްވި ބޭފުޅުންނެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫންނަމަ އެ ސަރުކާރަކީ އެމްޑީޕީ ސަރުކާރެއް ނޫންކަމަށް ދެކިވަޑައިގަންނަ ގަތުމަކީ އެމްޑީޕީ މިހާރު ގަބޫލުކުރާ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ކޯލިޝަނޭ ވިދާޅުވެ ސަރުކާރަށް ރައީސް ނަޝީދު ފާޑު ވިދާޅުވާއިރު ކޯލިޝަން ސަރުކާރެއްގެ ހުރިހާ ކަމެއް ކުރެއްވީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫން ދެވަނަ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ.

2018 ގައި 40 ޕަސެންޓް އެމްޑީޕީއަށް އޮންނަ ގޮތަށް ކޯލިޝަން ސަރުކާރެއް ހަދަން އެއް ބަސްވި ސޮއިކުރެއްވީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދެވެ.

އުކުޅަހު ބަގާވާތޭ ފަސްޕަސެންޓޭ ވިދާޅުވެ މުޅި އެމްޑީޕީގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ނިންމުން ތަކަށް ފުރައްސާރަ ކުރައްވަމުން އެމްޑީޕީގެ ވިސްނުމާ ދެކޮޅަށް އަމިއްލަ ފުޅަށް ވެރިކަން ހޯއްދަވަން ތިޔަ ޖައްސަވަނީ މަރުފައްޔެވެ. އެމްޑީޕީގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ކުރިހާ ކަންކަން ނުކުރާ ކަންކަމަށް ހައްދަވައިގެން އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް ފައިންޕުޅު ތިޔަ ނަންގަވަނީ ނިޒާމާމެދު ފިސާރި މޭނުބައި ކުރައްވާ ހުންނަވާ ނުންތޯއެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް އަނބުރާ ރައީސްކަން ލިބި ވަޑައިގަންނަވަންޏާ ރިޔާސީ ނިޒާމްވެސް އޯކޭ ދެއްތޯއެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ރިޔަސީ ޓިކެޓް ވެދުމަށް އަރުވާ ރައީސް ސާލިހު ފަހަތަށް ޖެހިވަޑައި ގަންނަވަންޏާ ރައީސް ސާލިހު ވަރެއް ދުނިޔެތާކު ނުހުންނާނެ ދެއްތޯއެވެ. އޭރުން ރައީސް ސާލިހު ކުރައްވަނީ މުޅި ދުނިޔެ ދުށް އެންމެ ހެޔޮ ވެރިކަމަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ވެވަޑައި ގަންނަވާނެއެވެ.

އެމްޑީޕީ ވުޖޫދުވެގެން އައީ ރާއްޖޭން މައުމޫނިޒަމް ފުހެލާ ދުނިޔެ ގަބޫލުކުރާ ފުރިހަމަ ޑިމޮކްރަސީއެއް ގާއިމު ކުރާށެވެ. ރައީސް މައުމޫނު ތިރީސް އަހަރު ވެރިކަން ކުރުމުން  ދުނިޔެ އުމުރަށް އެކަކަށް ވެރިކަން އޮންނަ އޮތުން ބަދަލު ކުރުމަށެވެ. ދެ ދައުރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު އެކަކުވެސް ވެރިކަން ނުކުރާނެ ނިޒާމެއް ގާއިމު ކުރާށެވެ. މެޖޯރިޓީއަށް ބޯލަބާ މުޖުތަމައެއް ބިނާ ކުރާށެވެ.

ވަކި މީހަކީ މުޅި ގައުމު ކަމުގައި އޮތް އޮތުން ބަދަލު ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީގެ އަމާޒެވެ. ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބަޔަކު ރުހޭ ގޮތަށް ގިނަ ބަޔަކު ގޮވައިގެން ވެރިކަން ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީ ތައާރަފް ކުރި ޑިމޮކްރަސީއެވެ. ވަކި މީހެއްގެ ވަށައިގެން އެނބުރޭ ވަކި މީހަކު ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން އެނބުރާ އެނބުރުން ބަދަލު ކުރުމަކީ އެމްޑީޕީ ގަބޫލުކުރާ ޑިމޮކްރަސީއެވެ.

ރިޔާސީ އިންތިހާބަކުން ފޭލިވުމުން އެމީހަކަށް ތިންވަނަ ފަހަރަށާއި ހަތަރުވަނަ ފަހަރަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމަށް ޖާގަ ނުދިނުމަކީ ދުނިޔޭގެ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްއެވެ. ސިޓިންގ ޕްރެސިޑެންޓަށް ދެވަނަ ދައުރަށް ޖާގަ ދިނުމަކީ ދުނިޔޭގައި ގެންގުޅޭ ޑިމޮކްރެޓިކް ރީތި އުސޫލެކެވެ. އެކަމަކު ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން އެމްޑީޕީ ގަބޫލު ކުރި ދުނިޔޭގެ ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްގެ ހުރިހާ އުސޫލުތައް އެފުށް މިފުށަށް ޖަހަން ޖެހެއެވެ. ވާދަވެރި އިންތިހާބަކާ ނުލާ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށް ވިއްޔާ ލިބެން ޖެހެއެވެ.

އަނެއްކޮޅުން ޕާޓީގެ ޕްރައިމަރީއެއްގައި ވާދަކޮށް ބަލިވާ ކެންޑިޑޭޓުން މޮޅުވާ ކެންޑިޑޭޓުގެ ފަހަތަށް އަރާ ޕާޓީއަށް އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކޮށްދޭން މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ދުނިޔެ ގަބޫލުކުރާ ރީތި ހަމައެވެ. ފެށުނީއްސުރެ ރައީސް ނަޝީދު ވަކާލާތުކޮށް ބާރު އަޅުއްވާ ހެއްދެވީ އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި އެ ހަމަ ހިފެހެއްޓެވުމަށެވެ.

ޕްރައިމަރީގައި ބަލިވާ ކެންޑިޑޭޓް ކާމިޔާބު ކުރާ ކެންޑިޑޭޓަށް ގޮނޑި ކާމިޔާބު ކޮށްދޭން މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭނެ ކަމަށް އެތައް ފަހަރަކު އެތައް ތަނެއްގައި ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވިއެވެ.  ކިތަންމެ ބާރަށް ރައީސް ނަޝީދު އެހެން ވިދާޅުވަމުން ދިޔަޔަސް އެމަނިކުފަނާ ޖެހުމުން އެރީތި ހަމަ އަކީ އެމަނިކުފާނަކަށް ޑިމޮކްރަސީއަކަށް ނުވެއެވެ. އެމަނިކުފަނާ ޖެހުމުން މެންބަރުންނަށް ދައްކަވަނީ އެހެން މިސާލެކެވެ.

ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއްގައި ގިނަ މީހުންނަށް ފެންނަ ގޮތަކީ ގޮތަކަށް ނުވެއެވެ. މަޖިލީހުގައި ވެސް ޕާޓީ ވިޕްލައިނަށް ތަބާ ވާން ޖެހެނީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫން އެހެން މީހުނެވެ. ރައީސް ނަޝީދު އެދިވަޑައި ނުގަންނަވާ ގޮތަކަށް ވިޕްލައިނާ ހިލާފުވުމުން ފިޔަވަޅު އަޅާ ޕާޓީން ވަކިވެސް ކުރެއެވެ. ރީކޯ މޫސައަކީ އޭގެ މިސާލެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއްގައި ވިޕްލައިނާ ހިލާފުވާން މެންބަރުންގެ ސޮއި ހޯދާ ވިޕްލައިނާ ހިލާފުވުމަކީ މައްސަލައަކަށް ނުވެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާވެ ވަޑައިގަތުމަކީ އޮންނަ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން ޑިމޮކްރަސީއަކީ އެހިނދަކަށް އެމަނިކުފާނު ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވާ ގޮތެވެ. އެމަނިކުފާނު ވިދާޅު ބަސްފުޅެވެ. ދުނިޔޭގެ ބެސްޓްޕްރެކްޓިސްއާއި ޑިމޮކްރަސީ އޮންނަނީ ނަޝީދު ނޫން އެހެން މީހުންނަށެވެ.

ތައުލީމީ ދާއިރާއިން އެތައް ހާސް ކުދިންނަށް ހިލޭ ޑީގްރީއަށް ކިޔަވާނެ ފުރުސަތު ދީފައި ފުއްދާލީއެއް ނޫނެވެ. ޒަމާނީ ފެންވަރުގައި އެތައް ތައުލީމީ ބިނާއެއް ބިނާކޮށް ގައުމު ވަނީ އާރާސްތު ކޮށްފައެވެ. އެންމެ ހަތަރު އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ. ވެރިކަމަށް އައިރު ނުނިމި ހުރި ތަންތަން ހެޔޮބަދަލު ތަކާއެކު ނިންމިއެވެ. މުޅިން އަލަށް އެތައް މަޝްރޫއެއް ހިންގާ ނިންމިއެވެ. އެންމެ ޒަމާނީ ފެންވަރުގައެވެ. 

ތައުލީމީ ދާއިރާގައި ބޮޑެތި 221 މަޝްރޫއު ހަތަރު ތެރޭގައި ހިންގާފައިވެއެވެ. 1578 ކްލާސްރޫމާއި 85 މަލްޓިޕާޕަސް ހޯލު ބިނާ ކޮށްފައި އެވަނީ ހުސްވި ހަތަރު އަހަރު ތެރޭގައި ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައެވެ. ލެބޯޓްރީއާއި ލައިބްރަރީއާއި ސްޓާފް ރޫމާއި އޮފީސް އިމާރާތާއި ވަށާފާރު ފަދަ 509 އެހެނިހެން ޕްރޮޖެކްޓްތައް އެކި ސްކޫލުތަކުގައި ހިންގާ ޒަމާނީ ފެންވަރަށް މަދަރުސީވެށި ވަނީ ބަދަލުކޮށްލާފައެވެ. 

ބޮޑެތި ވާހަކަ ދައްކާ ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވާލަން އުޅުނަސް އޮޅުވާ ނުލެވޭވަރަށް އެހުރީ ކަންކަން ކޮށްފައެވެ. އެތަން ތަނަށް ގޮސް އަމިއްލަ ލޮލުން ދެކި އަތުން ހިފާށެވެ. އަންނަނީ އަންނަނީ އެއް ނޫނެވެ. އެހުރީ އައިސް ނިމިފައެވެ. ކޮށްފައެވެ. ނިންމާފައެވެ. 

ބައެއް ފަހަރު ބައެއް މީހުން މޮޔަހެއްދި ދާނެއެވެ. ބައެއް ފަހަރު އެންމެން ވެސް މޮޔަ ހެއްދިދާނެއެވެ. އެކަމަކު އަބަދަކު އެންމެނެއް މޮޔައެއް ނުހެއްދޭނެއެވެ. ކާކަކީ ކާކުކަން އެނގި އޮޅުން ފިލިފިލިހެން އެ މިހަކާ މީހުން ދުރުވެ ގާތް ވާނެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވެސް ބޭޒާރުވެ ބަކީ ވަމުން އެ ހުރެދަނީ އެގޮތަށެވެ.

މަޝްހޫރުކަމާއި މަގުބޫލުކަން ހޯދަން ކުޅުނުހާ ޗަރުކޭހުގައި ތަކްލީފްތައް ލިބުނީ އެމްޑީޕީއަށާއި އެމްޑީޕީގެ ހިތްވަރު ގަދަ މެންބަރުންނަށެވެ. ވެރިކަން ލިބި ފަނޑިޔާރަކު ހައްޔަރުކޮށް އަތަށް ގޮއްވާލުމުން ވެރިކަން ވެއްޓި ހައްޔަރުވުމުން މުޅި އެމްޑީޕީ އޮންނަން ޖެހުނީ ދޫކޮށްލާ ދޫކޮށްލާ ގޮވަން މުޒާހަރާގައި މަގުމަތީގައެވެ. ޔާމީނުގެ އަނިޔާވެރި ވަކިތަކުން އެމްޑީޕީއާއި ރައީސް ނަޝީދު ސަލާމަތް ކުރަން މާބަނޑު ހާލުގައިވެސް އެންމެ ބޮޑު ގުރުބާނީއެއްވީ ފަހުލަވާނަކީ ހިސާން ހުސައިންއެވެ. އެހެނަސް ހަތަރެސްފައި ބަނދެވި އޮތް ޖަލުގެ ކުޑަގޮޅިން ނެރެ މައިބަދަ ބަހާނާގައި ބޭރަށް ފޮނުވާ ދިނުމުގައި ހިސާންވީ ގުރުބާނީ އަގަކީ ސަޕޯޓަރުން ނެރުވައިގެން ފަހާދުއްވުމެވެ. ގަޔަށް އަތްލާ ޖިސްމާނީ އަނިޔާއާއި ނަފްސާނީ އަނިޔާ ކުރިމަތި ކުރުވުމެވެ.

ފޮޓޯ:ވަން

ޔާމީނުގެ ގޮށްމުށުން ރާއްޖެ މިންޖުކޮށް އެމްޑީޕީ އިސް ބަސްބުނާ ސަރުކާރެއް ގެނެސް 13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމުން މިންޖުކޮށް ދިން ޒަމާންވީ މިތުރު ރައީސް ސާލިހާއި ވީހާލެއްގައިވީ ދިފާއީ ވަކީލު ހިސާން ހުސޭންމެންނަކީ ޖާނީ ދުޝްމަނުން ކަމަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ވެއްޖެއެވެ. ނަޝީދުގެ ނަމާއި އަބުރާ ވަސް ފުހެލަން މަސައްކަތްކޮށް އެމްޑީޕީ ވުޖޫދުން ފުހެލުމަށް އެތައް އަނިޔާއާއި ދުއްތުރާ ޖެއްސި ޖައްބާރު ޔާމީނާއި އޭނާގެ ބައިވެރިންނަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ މިތުރުންނަށް ވެއްޖެއެވެ.

ރައީސް ނަޝިދަށް ހަތުރެއް މިތުރެއް ވަތްކެއް ނުވެއެވެ. ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަން ސިނކުޑީގެ މަދުގެ މަދުގައި އަށަގަތުމުން އަނގުރު އަލިފާންވެސް ވަތްކެއް ނުވެއެވެ. އަމިއްލަ އެދުން އިސްކޮށް އަމަލާ ބަސް މަގު ހުރިގޮތުން މީހުންގެ ހިތުލޯބި ކެނޑި ބަކީ ވުމަކީ ތަޅާނެ ކުދިން ހޯދައިގެން ހިޔާލު ތަފާތު މިތުރުން ފުޑާލަން ނިކުންނަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ބޮޑުތަނުން ރައީސް ނަޝީދުގެ މަގުބޫލުކަން އެމްޑީޕީގައި ކެނޑިގެން ދިޔައީ މީހަކު ކުރިކަމަކުން ނޫނެވެ. މަވެތިކަން ބޮޑުވެގެންނެވެ. އަމަލާ ބަސްމަގު ހުންނަ ގޮތުންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުރެ ރީތިކޮށް ބާކީވެ ނިމެނީ ހިސާނުގެ ކުށަކުން ނޫނެވެ.

ހަޖަމްނުވާ ބަޔަކަށް ނުވިޔަސް އެމްޑީޕީ ދަމަހައްޓާ ނަގަހައްޓާ ދިފާއު ކުރަން ހިސާން ކުރާ މަސައްކަތުގައި ދައްކާ ބިރަކަށް ކުރާ ފުރައްސާރަ އަކަށް ނުބަލާނެއެވެ. ހިސާންގެ ހިދުމަތް ކުރަނީ އެމްޑީޕީއަށެވެ. ވަކި މީހަކަށް ނޫނެވެ. މިއަދު އެމްޑީޕީ އޮތީ ރައީސް ސާލިހާއެކު ކުރިއަށް ދިޔުމެވެ. ހިސާން އެހުރީ އެމްޑީޕީއާއެކު ފަހަށް ނުޖެހި ކުރިއަށް ދާށެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަށް މިހާރަކު ޔާމީނު ވަރެއް ނެތެވެ. ޔާމީނު އެމްޑީޕީ މީހުނަށް ދިން އަނިޔާއެއް ކުރި ވައްކަމެއް ނެތެވެ. މަރުވިއްޔާ ޝަރަފުގައި މަރުވާ ވަރަށް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ރައީސް ނަޝީދުގެ ލޯބި ވަނީ ޖެހިފައެވެ. ޔާމީނަށް ވަފާތެރި ކޮންމެ މީހަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ މިތުރެކެވެ.  

ޔާމީނަށް ވަފާތެރިކަން ދެއްކުމުގައި ބާރަށު ޝުޖާއު ހުރީ ނިހާޔަތުގައެވެ. ބާރަށު ޝުޖާގެ އުފަން ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ އެންމެ އަސަރުހުރި ގޮތަކަށް ކިޔާ  ފާހަގަ ކުރީ ހަސަން ކުރުސީއެވެ. ޔާމިނަށް ވަފާތެރި ކޮންމެ މީހަކީ ހަސަން ކުރުސީގެ މިތުރެކެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުގެ އެކައުންޓެއް ކަމުގައި އެންމެންހެން ގަބޫލުކުރާ ޓްވިޓަރ އެކައުންޓަކުން ޔާމީނަށް ތައުރީފް ކުރާތަން ފެނި އެމްޑީޕީ މީހުން އަރަނީ އިންތިހާ ދަރަޖައިގެ ރުޅިއެކެވެ. އެ ވަނީ އަމަށަކު ފޫއްސެއް ނޫނެވެ. ވާނީ އެހެންތާއެވެ. 

މިހާރު ހިނގާ އެމްޑީޕީ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކެމްޕޭނުގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ކެމްޕޭންކޮށް ދެނީ ޕީޕީއެމް މަތިފަޑިންނެވެ. ޕީޕީއެމަށް ފަހި ނޫސްތަކާއި ޕީޕީއެމްގެ އިސްސަފުގެ ހުރިހާ ގައްދަރުން އެއްވާނަކަށް ކެންޕޭން ކުރަނީ ރައީސް ނަޝީދަށް އެމްޑީޕީ ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކޮށްދޭށޭވެ. ރަތްލާޖެހި ޕީޕީއެމް މީހުން މިހާރު އެމްޑީޕީ މީހުނަށްވުރެ އެމްޑީޕީއެވެ. 

އެމްޑީޕީ މީހުނަށް ހަތް އަހަރު ވަންދެން ޔާމީނު ދިން އަނިޔާއާއި ޖެއްސި ހާލު މިއަދަކު ރައީސް ނަޝީދު ހަދާނެއް ނެތެވެ. ތިމާގެ ވެރިކަން ވައްޓާލާ މަގުމަތިކޮށްލުމުން ތިމާއަށްޓަކާ ޖާނުން ގުރުބާންވީ އެމްޑީޕީ ފަހުލަވާނުންގެ މައްޗައް ކުޑަވެސް ލޯތްބެއް ކުލުނެއް ރައީސް ނަޝީދުގެ އޮތްނަމަ އާރާ ބާރުގެ ދަހިވެތި ކަމުގައިވިޔަސް ޔާމީނެއް އޯކޭއެއް ނުވާނެއެވެ. 

އާނއެކެވެ. އެމްޑީޕީގެ ހަގީގީ ލީޑަރ ރައީސް ސޯލިހު އެ ހުންނެވީ ވެރިކަމަށްޓަކާ އެމްޑީޕީގެ ފަހުލަވާނުން ގުރުބާން ކުރައްވާކަށް ނޫނެވެ. އިބޫ ހުރީ ދުވަހެއްގައި ވެސް އެމްޑީޕީގެ ހީވާގި ވަފާތެރި މެންބަރުނަށް ޔާމީނު ދިން އަނިޔާތަކާއި ޔާމީނާ އޯކޭ ވާގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އަންނި ޔާމީނަށް އޯވެ ވިޔަސް އިބޫއަށް ޔާމީނު އޯކޭއެއް ނޫނެވެ.

ސިޔަސީ މަގަމުތަކުގައި ތިބެ ރައީސްގެ ސިޔާސަތު ކަމުނުގޮސްގެން އިދިކޮޅަށް ނިކުމެ އާއްމު ތަންތަނާއި ހައްލެއް ހޯދާދެވޭނެ ހައިސިއްޔަތެއް ނެތް ތަންތާ ދަތްދިލުވާ އަނގަ ދިޔާކުރަން ޖެހޭނީ އިސްތިއުފާ ދީފާ ނިކުމެތިބެއެވެ. ޑިމޮކްރަސީއަކީ އަމިއްލަ އަމިއްލަ ނަފްސަށް ހިޔާނާތްތެރިވެ ވަކި މީހެއްގެ މަސްލަހަތުގައި އަމިއްލަ ދުފާތައްްޓަށް ފައިން އެރުމެއް ނޫނެވެ. 

ސިޔާސަތު ތަންފީޒު ކުރާ މަގާމު ތަކުގައި ތިބެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތް ކުރުމަކީ ދައުލަތާއި އިދިކޮޅު ހަރަކާތާ ފިތުނަ ހިންގުމެވެ. ބަންޑާރަނައިބާއި ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް އެކަމާ އަޅާނުލާ ދޫކޮށްލައިގެން ތިބެން ހެޔޮނުވާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ރައްދު ދެއްވުމާ ބަދަލުހިއްޕެވުމާ ފިއްތާލެއްވުމުގެ ވިސްނުންފުޅު ނެތުމަކީ ހަރާންކޯރު ވުމަށް އޮތް ހުއްޖަތެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސީ މަގާމުގައި ތިބެ ރައީސާ ދެކޮޅަށް ފާޅުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަކީ މާގަދަކަމެއް ނޫނެވެ. ވަކި މީހަކަށް ވެރިކަން ހޯދާދޭން ޑިމޮކްރަސީގެ ނަމުގައި މަދު ބަޔަކު ދައުލަތް ވީދާ ކުދިކޮށް މުއައްސަސާތަކާއި ވެރިންގެ އިތުބާރު ކަނޑުވާލައިގެން ކުރިންޖެހުނު ދަތުރަށް ވުރެ ދެރަވަރު ވެދާނެކަން ހިތައްވެސް ނާރާ ކަހަލައެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ރައީސް ކަމަށް ހޮވިވަޑައިގަތީ ގުޅިފައިވާ ކޯލިޝަންގެ ތާއީދާ އެކުގައެވެ. ކޯލިޝަންގެ އެންމެ ބޮޑު ހިއްސާދަރަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. ސަރުކާރުގެ މައިގަޑު ސިޔާސަތުތައް އޮތީ އެމްޑީޕީގެ ވިސްނުމާއެއް ގޮތަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ސްޕަރ މެޖޯރިޓީއާއި ޕީޖީގްރޫޕްގެ ސްޕަރމެޖޯރިޓީއާއި ކޮންގްރަސްގެ ފުރިހަމަ ތާއީދު އޮތީ ރައީސް ސާލިހާއެކުގައެވެ. އެމްޑީޕީގައި އުޅޭ ވަކި މީހަކު ބޭނުންހާ ގޮތެއް ނުވުމަކީ އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމެއް ރާއްޖޭގައި ނެތްކަމަށް ވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ނަޝީދު މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާނުވެ އަޑުގަދަމީހާ ރުއްގިނަވާނެ ކަމަށް ފުމުނަކަސް އަދި ކަމަކު ނުދާނެއެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީގެ 115 ވަނަ މާއްދާއިން ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހަށާއި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ބޭނުންވާ މަގާމުތަކަށް މީހުން އައްޔަނުކޮށް ވަކިކުރަން ބާރު ދީފައި އޮތީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށެވެ. ވައްޑެއަކަށް ސަހިންދާއަކަށް އަންނިއަކަށް ނޫނެވެ. ދައުލަތުގެ ސިޔާސަތު ކަނޑައަޅާ އެ ސިޔާސަތު ތަންފީޒް ކުރަން މީހުން އައްޔަނުކޮށް ވަކިކުރަން ގާނޫނުއަސާސީގެ 115 ވަނަ މާއްދާއިން ބާރު ދީފައިވަނީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށެވެ. ވައްޑެއަކަށް ސަހިންދާއަކަށް އައްނިއަކަށް ނޫނެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔައަކީ ދިވެހިރައްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. ވަކިބައެއްގެ ރައީސެއް ނޫނެވެ. ވަކި މީހަކު ބުނާ ގޮތެއް ހަދައިގެން އުޅެންޖެހޭ ގޮނޑިކޮއްކޮއެއް ވެސް ނޫނެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލިބިދީފައި އޮތް ހައްގެއް އިލެކްޝަން ކަމިޝަނާއި ހިއުމަންރައިޓްސް ކަމިޝަނަށް ލިބިގެން ނުވާކަން ޝަހިންދާއަށް ނޭގުމަކީ ހުރި ގަމާރުކަމެވެ. 

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއޔާގެ ވާޖިބުއަދާ ކުރަން އިސްކޮށްފައި ތިބޭ މީހުން ރައީސްގެ ސިޔާސަތުތައް ހިންގިޔަނުދީ ފުރައްސާރަކޮށް ޖެއްސުންކޮށް ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރުމަކީ ބޮޑު ކުށެކެވެ. ހަރާން ކޯރުވުމެވެ. ސިޔާސީ މަގާމް ތަކުގައި ތިބޭ މީހުން އާއްމު ތަންތާ ސަރުކާރު ބަދުނާމު ކުރުމެކޭ ފިރިއަކު އަނބިމިހާ ބަރަހަނާކޮށް މަގަށް ނެރުމެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ސިއްޕެއެއް އަމްރެއް ލޫކަހެއް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ.

ހަމަތެކެވެ. ކޮއިމަލާއިން ހަމަރޯޅިން އެމްޑީޕީއަށް ފުންމާލައިގެން އުޅޭ ވައްޑެ ކަހަލަ މީހުން ތެޅުނު ވަރަކަށް ހުޅުބުގޮސް ފާޅުވާނީ އަސްލު ސޫރައެވެ. އަމިއްލަ ނަފްސް އަމިއްލައަށް އޮޅި މީހެއްގެ ތެތްފޭލި އުފުލަން އުޅޭ މީހަކަށް އެންމެ ގިނައިން ފެންނާނީ ފޭލިދޮންނި ދާފެންގަނޑެވެ. 

ސުދާނާއި އިތޯޕިޔާ ފަދަ ގައުމުތަކުގައި ވެސް ގިނަ ރައްޔިތުން ތިބެނީ ނުކައެއް ނޫނެވެ. ދުވާލު ހަތަރުދަމުން އެއްފަހަރު ނަމަވެސް ކޮންމެސް އެއްޗެއް ކައިގެނެވެ. ޑަސްބިން ހާވައިގެން ކެޔަސްވާނީ ކައިގެން ތިބޭ ކަމަށްތާއެވެ. އެ ގޮތަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ވަޑައިގެން އިރުވެސް ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށަކަށް ކަރަންޓް ވެސް ލިބއެވެ. އެ އުސޫލުން ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށަކަށް ކަރަންޓް ނުލިބޭ ކަމަކަށް އެއް އިރަކުވެސް ރައީސް ވިދާޅެއް ނުވެއެވެ.

ހދ. ކުމުންދޫގައި ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވީ ކީކޭކަން ޔާމީނުގެ މައުތުޕީހުން އޮޅުވާލުމަކީ އަޖައިބެއް ނޫނެވެ. ވާހަކަ އޮޅުވާލާ ފިތުނަވެރި ގޮތް ގޮތަށް ވާހަކަ ބަދަލު ކުރުމުގައި އެ ބައިގަޑު ތިބީ ކައްޒާބަށް ވުރެ ކުރީގައިކަން ނޭގޭ މީހަކު ނެތެވެ. އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ހަމަ ހަގީގަތުގައި ވެސް ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށަކަށް 24 ގަޑިއިރު ކަރަންޓު ޔަގީންކޮށް ދެއްވީ ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުންނެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. ކަރަންޓް ދިނުމާ ކަރަންޓް ޔަގީންކޮށް ދިނުމަކީ ދެކަމެކެވެ. ތެދެކެވެ. ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން އިރު ހުރިހާ ރަށެއްގައި ވެސް ކަރަންޓް ލިބެއެވެ. ގިނަ ރަށްރަށުގައި ނޯންނަނީ ބޮޑުގެރި ބޭރަށް ހިންގާހެން ކަރަންޓް ނުދާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަމެވެ. ކަރަންޓް ނުކެނޑުނަސް ރައްޔިތުންނަށް ނެތީ ލިބޭ ކަރަންޓް ބަލި މީހަކަށް އައިވީ ދޭހެން ނޫން ގޮތަކަށް ލިބޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަމެވެ.

ގިނަ ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން އަމިއްލައަށް ގައިވީދައިގެން ވިހި ތިރީސް އަހަރު ވަންދެން އެގޮތް މިގޮތުން ހިންގި ގެނދަބުޅިން ބަރާވެ ބާވެ ހަސްނެތިފައި ހުރި އިންޖީނުގެތައް ތަޅުލާ ޒަމާނީ ފެންވަރުގައި ކަރަންޓް ހިދުމަތް ގިނަ ރަށް ރަށުގައި ގާއިމު ކުރީ މި ސަރުކާރުން ނޫން ކަމަކަށް ނުހެދޭނެއެވެ. އިންޖީނުގެއިން އިވޭ ގަދަ އަޑުފައްގަޑުން ކަންފަތްތައް ބީރުވަމުން އައި ރައްޔިތުން ސަލާމަތްކުރީ މި ސަރުކާރުންނެވެ. ރަށުގެ ފެނާއި ވައި އިންޖީނުގެ ތަކުގެ ސަބަބުން ތަގައްޔަރު ވީވުން ނިމުމަކަށް ގެނައީ މި ސަރުކާރުންނެވެ.

ބޮޑުގެރި ބޭރަށް ހިންގާހެން ކަރަންޓް އައިސްގޮސް ވުމުގެ ސަބަބުން ގެދޮރުގައި ބޭނުން ކުރާ ކަރަންޓްގެ އާލާތްތައް ހަލާކުވެ އެ ތަކެތި ހޯދުމަށާއި މަރާމާތަށް ރައްޔިތުން އިރުއިރުކޮޅުން ކުރަން ޖެހުނު ހޭދަ ނިމުމަކަށް ގެނައީ މި ސަރުކާރުންނެވެ. ވައިނުޖެހޭ ދުވަހެއްގައި ބުރަފައްޗެއް އަނބުރަން އުޅޭހެން ގޭގައި އެނބުރުނު ފަންކާތައް ހަމަޔަށް އަނބުރާލަދިނީ މި ސަރުކާރުންނެވެ. ފެނަކައާއި ސްޓެލްކޯ ދިވެރާއްޖެއަށް ކަރަންޓް ޔަގީން ކޮށްދީ އެދިން ޔަގީންކަން އެދަނީ ދަމަހައްޓަމުންނެވެ. ރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ދިމާލަކުންވެސް އެ ހަގީގަތް އެ އޮތީ ދިމާލަށް ފެންނާށެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރު ތަކާއި ޔާމީނަކަށް އެކަމެއް ނުވިއެވެ.

އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން ސަރުކާރާ ހަވާލުނުކޮށް ރައްޔިތުން އަމިއްލައަށް ހިންގަމުން ދިޔަ އެތައް އިންޖީނުގެއެއް ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން ލޮލުން ބޮލުން އެދިގެން މި ސަރުކަރާ ހަވާލުކުރީ ސަރުކާރުން ކަރަންޓް ޔަގީންކޮށް ދޭކަން ކަށަވަރު ވެގެންނެވެ. ތިރީހަކަށް އަހަރު ރަށު ރައްޔިތުން އަމިއްލައަށް ހިންގަމުންއައި ރ. އުގޫފާރުގެ އިންޖީނުގެ އެ ރައްޔިތުން ލޮލުން ބޮލުން އެދިގެން ހުސްވި އަހަރު ފެނަކައާއި ވަނީ ހަވާލުކޮށްފައެވެ. ޕީޕީއެމް މެޖޯރިޓީ ކައުންސިލެއް އޮންނަ އުގޫފާރު ކަހަލަ ރަށެއްގެ ރައްޔިތުންގެ އިންޖީނުގެ ފަދަ އިންޖީނުގެތައް އެ މީހުން ހިތުލޯބިން މި ސަރުކާރާ ހަވާލު ކުރުމުން ދައްކާދެނީ ހުރިހާ ރަށަކަށް މި ސަރުކާރުން ކަރަންޓް ޔަގީންކޮށްދީފައި ވާކަމެވެ.

ކުރީން ފެނުނީ ޔާމީނު ޕޯޑިއަމް އަކަށް އަރާ ހުރެގެން ކަރުތެރޭން ފާޑެއްގެ އަޑެއް ނެރެގެން އަންނިޔަށް މަލާމާތް ކުރާ ތަނެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ވަރަށްގިނަ ބައެއްގެ ނުރުހުން އެއިރު ޔާމީނަށް ކުރިމަތިވިއެވެ. އެމްޑީޕީގެ އެތެރެއާއި ބޭރުންވެސް އެކަމާ ރުޅިގަދަވެ ރުޅިވެރި ބަސްތައް ޔާމީނަށް ރައްދުކުރިއެވެ. އެ ދުވަސް ހިނގައްޖެއެވެ. ކުއްލިޔަކަށް މިއަދު މި ފެންނަން ފެށީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ނުކުމެ އެމްޑީޕީގެ އެންމެ އިސްލީޑަރ އިބޫސޯލިހަށް ފުރައްސާރަކުރާން ފެށިތަނެވެ. މިއަދު މީހުންނަށް އެކަން މާހުތުރު ވެގެން މިއުޅެނީ އެހެންވެގެންނެވެ. ޕާޓީގެ މުގުރުން ޕާޓީގައި ތަޅާތީއެވެ.

ބައެއް މީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި މިއަދު އަންނި އެހެރީ ހަމަ ވެރިކަމަށް މުޅީން އެނދަ ކެނޑި މޮޔަވެފައެވެ. ވެރިކަން ލިބޭތޯ ކޮށްފަ ނުކުރާނެ ކަމެއް ނޯންނާނެއޭ ބުނާ މީހުން ގިނައެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުރިއިރު ހުރީ އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް ހަމަހަމަވެ އިހުލާސްތެރިވެ ބޮޑު ހުވައެއްގެ މަތީގައެވެ. " ނުލަފާކަން ދަށްކާލާނަމޭ، ތިމަންނާ ކޮށްފަ ނުކުރާނެ ކަމެއް ނޯންނާނެއޭ " ފަދަ ކިބުރުވެރި ބަސްތައް ވެރިކަމުގެ ހުވާމަތީގައި ހުރެވެސް ގޮވާނެގި އަޑަކީ އެންމެނަށް އިވުނު އަޑެކެވެ. އެކަންކަމާ އެއިރު އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިންވެސް ގިނަ ބަޔަކު ނުރުހުންވެ ބަސް ބުންޏެވެ. އަންނިގެ ވެރިކަން ވެއްޓި ދިޔައީ މިފަދަ ކިބުރުވެރި ކަމާ ނުލަފާކަން އިސްކުރުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. 

މިއަދު ރައީސް ސޯލިހު އެ ކުރައްވާ ކޮންމެ ކަމެއް އެއީ ނުވާކަމަކަށް ހަދައިގެން  " އަންނަނީ އަންނަނީ " އޭ ގޮވަމުން އަންނި އަރާހުރެ ހަޅޭއްލަވާއިރު ތިމާގެ ހާލަތަކަށް ނުވިސްނާ ކަމަށް ގިނަ މެންބަރުން ދެކެއެވެ. ޖަލުން ސަލާމަތްވީ ކޮންބައެއް އަދި ކާކުގެ ސަބަބުންކަމެއް ވިސްނައެއް ނުލައެވެ. ތިމާ ދުނިޔޭގެ ތަންތާ އަޗާކަނޑަން އޭރު އުޅުނުއިރު ދިވެހި ރައްޔިތުން ތިމާގެ ހައްގުގައި ތެޅުނު ގަނަޔާމެދު ކުޑަކޮށްވެސް ވިސްނައެއް ނުލައެވެ. އޭގެ ނަތީޖާ އަންނިއަށް މި އަންނަނީ ފެންނަމުންނެވެ.                 

އެމްޑީޕީގެ އެއްވެސް މެމްބަރެއްގެ ދުލުން މީގެކުރީން އަންނިޔާ ދިމާލަށް ބަހެއް ބުނެނުލާ ތިބީކީ އަޅުދާސް ވެގެންނެއް ނޫނެވެ. ޕާޓީގެ މަސްލަހަތުގައެވެ. އެކަމަކު މިއަދު އީވާއަކާ ވައްޑޭ އަކާ ގޮވައިގެން ނުކުމެ ނަރުނެއް ގިޓައެއްގައި ކޮށްޓާފައި އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރުންނަށް މަލާމާތްކޮށް ދުވާއިރު އަންނިގެ ހަމަ ލަދުހަޔާތް ނެތީއޭ މީހުން ނުބުނާނެ ހެއްޔެވެ؟ ނޫނެކެވެ. މިއަދު އެމްޑީޕީގެ އެތައް ހާސް މެމްބަރުންނެއް އެ ދަނީ އަންނިޔާ ދިމާލަށް ހަމަގޮވާނެ އެއްޗެއް ގޮވަމުންނެވެ. ދާދިފަހުން އޭނާގެ އެންމެ އަރިސް އަދި އާއިލާގެ ގާތް މެމްބަރު އީވާ ރަށަކަށް އަރައި އަންހެން ކަނބަލުން ތަކެއްގެ ފަހަތުން އެ މީހުންގެ ސަމާލުކަން ލިބޭތޯ ދިޔުމުން ވެސް އެއިން ކަނބަލަކު އަޅާވެސް ނުލައި ބަލާވެސް ނުލައި ދިޔަ މަންޒަރަކީ ވެސް އަންނި ސައިޒު ވެއްޖެކަން އަންގާދޭ ހެއްކެކެވެ. އެކަމަކު އަދިވެސް ކޮންމެ ވެސް ތާކުން ފައިސާގަނޑެއް ހޯދައިގެން ހަމަ މަތިހަށި ނަގާފައި އެހެރަގެން އުޚޭގޮތް ދެކިބަލާށެވެ.

މިއަދު ރާއްޖޭގެ ހަމަ ހުރިހައި ރަށަކުންހެން އެދަނީ އަންނިއަށް ނޫނެކޭ ބުނެ އެ މަންޒަރު ސާފުކޮށް ދަށްކަމުންނެވެ. ބޮޑުތަނުން ތާއީދު ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރުން އެންމެ ރުޅި އަންނަނީ މިހާރު ދެން ޔާމީނާއި ގުޅޭނެ ކަމަށް ފާޅުގައި ބުނެ އެ އިއްވާ ބަސްތަކުންނެވެ. ކިތަންމެ ނުލަފާ ކަމެއް ދަށްކާލާނަމޭ ހީކޮށް ނުކުމެ ޔާމީނާ ގުޅުނަކަސް އެމްޑީޕީ ގިނަ މީހުންގެ ހިތަށް މިއަދަކު ހަމަ އިސްތަށްޓެކޭ ވެސް ނާރާނެއެވެ. އެ މީހުންގެ ހިތްތަކުން ދިން ލޯތްބާއި ކުރި އިހުތިރާމުގައި އަންނި ޖެހީ ކޮޅުފައިންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަން ވަށްޓާލަން ގޮވައިފިއެވެ. ގާތުގައި ތިބި މީހުން ލައްވައި އެމްޑީޕީ މެމްބަރުންނަށް ނުގޮވާކަށް އެއްޗެސް ނެތެވެ. އޭގެ ސަބަބުން އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި މިހާރު އަންނިގެ އަގުވެއްޓި ނިމިއްޖެއެވެ. ދެން ދުވަހަކުވެސް އަނބުރާ އިއާދަ ނުކުރެވޭ މިންވަރަށް އަންނިއާ އޮތް ގުޅުން ކެނޑިއްޖެއެވެ. ހަމަ އަންނިގެ ސަބަބުންނެވެ. އޭނާގެ ގާތުގައި އެތިބަ ގޮތްކުޑަ ބައެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. އަމިއްލަޔަށް ހަދައިގެން އެއުޅޭ ހަސަންކުރުސީ އެކައުންޓުގެ ސަބަބުން ވެސް މެއެވެ.

މިއަދު އަންނިއަކަށް އެމްޑީޕީއެއް މުހިންމެއް ނުވިއެވެ. އޭނާގެ ހައްގުގައި ތެޅިމަރުވި މީހުންގެ މަތީން ހަނދާން ވެސް ނެތެވެ.  އަމިއްލަ އަތުން ބުދު ހަދައިގެން އަޅުކަން ކޮށް ދުއާކޮށް އެއިން ރަހުމަތައް އެދޭ ބީދައިން މިއަދު އަންނި އެ އުޅެނީ އަމިއްލަޔަށް ހަސަން ކުރުސީއެއް ހަދައިގެން އެޔަށް އަޅުކަން ކުރާށެވެ. ނަތީޖާ ވަރަށް ސާފެވެ. ހަމަ ފުލުފުލުން ބޭޒާރުވެ އިތުބާރު ގެއްލިއްޖެއެވެ. އަންނިއަކަށް އޭނާގެ ކައިރީގައި މިއަދު އެތިބަ ރަގާލި ފައްޗަކަށް ދެން ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި ހަމަ އެއްވެސް ފުރުސަތެއް ނޯންނަ މިންވަރަށް އަގުވެއްޓި ނިމިއްޖެއެވެ. އުޅެވުނު ގޮތަކުން މިއަދު ތިޔަ ޖެހެނީ އަމިއްލަ ޕާޓީގެ ތެރޭގައި ތިމާގެ ބާރުކެނޑި މައިން މަގަށް ލައްގަޅޭ ކިޔާކިޔާލަ ކިޔާލާ ހުންނާށެވެ. 

ރައީސް ސާލިހުގެ ޕްރައިމަރީ ކެންޕޭން ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި ފޯރިއާއެކު ހިނގަމުން އެބަދެއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަން އިތުރު ދައުރަކަށް ގެންދަން ރާއްޖޭގެ ގިނަ ބަޔަކު ތާއީދު ކުރެއެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ ދެ އަހަރަކީ ކޮވިޑް19ގެ ވަބާގައި މުޅި ދުނިޔެ ޖެހި ދުނިޔެ ހުއްޓި ރައްޔިތުންގެ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް އުޅެން ޖެހުނު ދެ އަހަރެވެ. ކޮވިޑްގެ ބިރުވެރިކަން ކުޑަކޮށް ރައްޔިތުންގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށްދެއްވި ރައީސަށް އިތުރު ދައުރެއް ދިނުމަކީ ގިނަ ރައްޔިތުން ލޮލުން ބޮލުން އެދޭ ކަމެކެވެ.

ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތި އެންމެންނަށް ރައްކާތެރި ބޯފެނާއި ނަރުދަމާގެ ނިޒާމު ކަށަވަރުކޮށް ނިންމުމަށް ފައްޓަވާފައިވާ މަސައްކަތްޕުޅުތައް ހުއްޓުމެއް ނެތި ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ރައީސް ސާލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ދިނުމަށް ގިނަ ރައްޔިތުން އެދެއެވެ. ދަތުރު ފަތުރުން މުޅި ރާއްޖެ ގުޅުވާލާ ހިލޭޑިގްރީއަށް ކިޔަވާ ދެއްވައި ގޮނޑުތައް ހިމާޔަތްކޮށް ދެއްވައި ހުރިހާރަށެއްގެ ލަފާފުރުން ފަސޭހަކޮށްދެއްވައި ތައުލީމާއި ސިއްހަތާއި އަމާން ވެއްޓެއް ގާއިމުކުރުމަށް ރައީސް ކުރައްވަން ފައްޓަވާފައިވާ މަސައްކަތްޕުޅުތައް ފުރިހަމަކޮށް ނިންމުމަށް ރައީސް ސާލިހަށް ފުރުސަތު ދިނުމަށް ގިނަ ބަޔަކު ބޭނުމެވެ. ރައްޔިތު މީހާގެ ޖީބަށް ފައިސާ ވަންނާނެ ގޮތްތައް ފުރިހަމަ ކޮށްދެއްވުމަށް ފައްޓަވާފައިވާ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ މަންފާ ރައްޔިތުންނަށް ލިބި ދިނުމަށް ރޭވިފައިވާ ކަންކަން ތަންފީޒުކޮށް ނިންމުމަށް ރައީސް ސާލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ހައްގު ކަމަށް ދެކެނީ އެތައް ހާސް ބައެކެވެ.

އެމްޑީޕީ މެންބަރުންގެ ތަރައްގީގެ އިހުސާސް ގުޅިފައި ވަނީ ރައީސް ސާލިހާއެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގިނަ މެންބަރުން ތިބީ މަރުވަމުންދާ ފިކުރެއް ދިރުވުމަށްވުރެ އެމްޑީޕީއާއި އެކުގައި ކުރިއަށް ދިޔުމަށް ރައީސް ސާލިހުގެ ފަހަތްޕުޅުގައެވެ.

ދުނިޔޭގެ ވިޔަފާރީގެ ތެރެއަށް ސްޓޭޓް ޓްރޭޑިންގ އޯގަނައިޒޭޝަން ވަންނަމުން ދާއިރު ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު ބައެއް ކުންފުނި ތަކުން ބޭނުން ކުރަމުން އަންނަ ހުރިހާ ފަސޭހައެއް އެސްޓީއޯގައި ގާއިމު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް މެދުނުކެނޑި ދަނީ ކުރެވެމުންނެވެ. ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު ގިނަ ކުންފުނި ތަކެއްގައި ބޭނުން ކުރެވޭ ޕްރޮކިއުމަންޓް ނިޒާމެއް އެސްޓީއޯއިން އަލަށް ތައާރަފްކުރީ ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި އެސްޓީއޯ ފައިހަމަ ކުރުމަށެވެ.

ޕްރޮކިއުމަންޓްގެ މަސައްކަތަށް ހާއްސަ ސޮފްޓްވެއަރއެއް ކަމުގައިވާ އެސްއޭޕީ އަރީބާ އެސްޓީއޯގައި ތައާރަފް ކުރުމުން ކުރިން ފަސް ދުވަހުން ކުރި މަސައްކަތް ފަސް ގަޑިއިރުތެރޭގައި ކޮށް ނިންމާލެވޭނެއެވެ. ކުރިން އެސްޓީއޯއިން ޕްރޮކިއުމެންޓްގެ ކަންކަމުގައި މުއާމަލާތް ކުރަމުން ދިޔައީ 2010ގައި ގާއިމުކުރި އީމެއިލްގެ ޒަރިއްޔާއިން މުއާމަލާތު ކުރެވޭ ނިޒާމަކުންނެވެ. އަލަށް ތައާރަފްކުރި އެސްއޭޕީ އަރީބާ ނިޒާމުން ޕްރޮކިއުމެންޓް ހުރިހާ މަސައްކަތެއް އެއް ޕްލެޓްފޯމަކުން ލިބިގެން ދާނެއެވެ.

ހުސްވި އަހަރު އެކަނި ވެސް އެސްޓީއޯއިން 15 ބިލިޔަން ރުފިޔާގެ ވިޔާފާރި މުއާމަލާތުގައި 10000 އަށްވުރެ ގިނަ ޕާޗޭސް އޯޑަަރު ހިމެނެއެވެ. އަނެއް ކޮޅުން 261 ޓެންޑަރ ހުޅުވާލާފައިވެއެވެ. މި ހުރިހާ ކަންކަން މެނުއަލްކޮށް ކުރަން ގިނަ ދަތިތަކާ ކުރިމަތިވިއެވެ. އަރީބާ އާ ކްލައުޑް ބޭސްޑް ސިސްޓަމާއެކު ސަޕްލަޔަރުންނާއި އެސްޓީއޯ ގުޅުވާލެވި އެސްޓީއޯއެކު ކުރެވޭ އެންމެހާ މުއާމަލާތް ލުއިފަސޭހަ ވެގެން ދާނެއެވެ.

އަރީބާ ޕްލެޓްފޯމަކީ އެ ވަސީލަތް މެދުވެރިކޮށް ބިޑްތަކަށް ކުރިމަތިލެވި ބިޑްތަކުގެ ސްޓޭޓަސް ވަގުތުން ވަގުތައް ބަލާލެވޭނެ ނިޒާމެކެވެ. މުދާ ގަންނަ ފަރާތް ތަކަށް މުދަލުގެ ސްޓޭޓަސް ވެސް ދަތިކަމެއް ނެތި ބެލެން ހުންނަ މި ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އެއްބަސްވުން ތަކުގައި ސޮއިކުރުން ފަދަ އެތައް ލުއިފަސޭހަ ތަކެއް ލިބިގެން ދެއެވެ.

މާތްކަލާކޯއެވެ. ޔާމީނަށް ހަރާން ހުކުމެއްކޮށްގެން މުޅިދުނިޔެ ހީވަނީ ކުޅަދުރު ހަތައެއް ހެންނެވެ. ނޭޓޯއާއި ރަޝިއާ ވެސް އެތިބީ އެއްގަލަށް އަރައިގެން ޔާމީނުގެ ހަރާން ހުކުން ބާތިލުކޮށް ޔާމީނު ޖަލުން ނެރެން ލަޝްކަރު އެއްކޮށްގެންނެވެ. ދިވެހި ސަރުކާރަށް އިންޒާރުތައް އެއަންނަނީ ފުލުފުލުން ވިއްޔާއެވެ. ދިވެހި ސަރުކާރު އެކަމާހެދި އެއޮތީ ބިރުން ފިއްކަޑައިގެން ގޮސްގޮހެވެ. އެމެރިކާއާއި ޗައިނާއާއި ނޭޓޯއާއި ރަޝިޔާގެ އަސްކަރިއްޔާއަށް ޔާމީނު މިނިވަންކުރުމަށް ވުރެ ބޮޑު އެހެން ކަމެއް ނެތެވެ. އިންޑިއާ އައުޓުކޮށް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ބައިންދާފައި ނޫނީ ދުނިޔެ އޮތީ އެހެން ދިމާލަކަށް އެނބުރޭ ގޮތަކަށް ނޫން ވިއްޔާއެވެ. ދިން މުހުލަތު ހަމަވާނެ އިރަކަށް އެތިބީ ބަލަބަލާ ކަހަލައެވެ. 

ވާނީ އެހެންތާއެވެ. ގައުމު ދަވާލައިގެން ވެރިކަމުން ބާލާ ޝަރީއަތް ހިންގަން ފެށުމުން ޕީޕީއެމް ޓިކެޓް ފޭރިގަނެގެން އިދިކޮޅު ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ބޮޑު ވަގަކު ވީމާ އެ ވަގު ސަލާމަތް ކުރަން ދުނިޔެ ކިހާވަރެއް ހުންނާނެ ހެއްޔެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ވޯޓު ކަރުދާހުގައި ޔާމީނުގެ ނަން ނެތިއްޔާ ދުނިޔޭގެ ލަޝްކަރުތައް ގުޅިގެން ޔާމީނު ވެރިކަމަށް ގެނައުމަށްޓަކާ ސައްދާމު ހުސޭނު ސަރުކާރަށް ޖެއްސި ހާލަށް ވުރެ ދެރަވަރު ދިވެހި ސަރުކާރަށް ކޮށްލަން ދުނިޔެ އެ އޮތީ ފެން ބޮވާފައި ވިއްޔާއެވެ.

ލަދު ހަޔާތުގެ ކަންފުޅެއް ނެތެވެ. ޝަރީއަތްތައް ހިނގަނިކޮށް ތެޅެގަނެގެން އިދިކޮޅު ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ޔާމީނު ހެދީ ތިޔަ ތާކިހާ އަޅަންކަން ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް ބަޔަކަށް ނޯޅެއެވެ. އިދިކޮޅު ކެންޑިޑޭޓް ޖަލަށް ލައިގެން އުޅެނީއޭ ކިޔައިގެން ލަންކާގައި ހުންނަ މިޝަން ތަކަށް ގޮސް ތޮރުފުނަކަސް ޔާމީނަކީ ކީހާވަރެއްގެ ވަގު ޑިކްޓޭޓަރެއްކަން އެ މީހުނަށް މާރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ.

މާ ވަރުގަދަ ޓީމަކަށް ޔާމީނު ސަލާމަތްކުރަން ލަންކާއަށް ދެވިގެން ނެގނެގިފައި ޖެހެނީ އެހެންވެގެންތާއެވެ. ބަލަގަ! ބައިނަލްއަގުވަމީ ހަމައިގެ ތެރޭން ޕައްލަންބެ ބައްދަލުކުރަން ދިޔަސް އެ މީހުން ބައްދަލު ކުރާނެއެވެ. ކިޔާހާ އެއްޗެއް އަޑުއަހާނެއެވެ. ވާނުވާ ބަލާނެއެވެ. މީހަކު ކިޔާހާ އެއްޗަކަށް ގައުމު ތަކުން އަމަލުކުރާނީ ލައްކަ ބެލުން ބަލާ ލައްކަ ގިނަ ހަމަތަކެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. ދެތިން ކެނަ ސޯސަންމަގު ހަތަރު އަނގޮޅިއަށް ނިކުމެ ކަރުން ހަން ދުއްވާހެން ބައިނަލްއަގުވާމީ ދުނިޔެ ނަށައެއް ނުގަންނާނެއެވެ.  

ސަރުކާރުން ލީޒްކުރި ކޮންމެ ފަޅުރަށެއް ލީޒްކުރި މީހުންގެ އަތުން ރައީސް ކަމުގައި ހުރި ޔާމީނުގެ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް އެ ދަނޑިވަޅު މިލިޔަން ޑޮލަރު ވަނުމަކީ އިއްތިފާގެއް ނޫންކަން ބައިނަލްއަގުވާމީ ދުނިޔެއަށް އެނގެއެވެ. ބާރާއާރުގައި ހުރެ ސިޔާސީ ވާދަވެރިން ފުރޭމްކޮށް ހައްޔަރުކޮށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރިޔަ ނުދިނީ ޔާމީނުކަން ދުނިޔެ ދަނެއެވެ. އީޔޫގެ ނަސޭހަތް ގަބޫލުނުކޮށް އީޔޫއާއި އެކަހެރިވެ ދުނިޔޭގެ ގޮވާލުންތަކަށް ބީރު ކަންފަތް ދިނީ ޔާމީނެވެ. ސީމެގުން ފިޔަވަޅު އަޅާ ހިސާބަށް ޔާމީނުގެ ގޮށްމުށުގެ ބާރުވެރިކަން ގޮސްގެން އެކަން ހުއްޓުވަން ފިޔަވަޅު އަޅަން ނިންމިކަން ގައުމުތަކުން ހަނދާނެއް ނުނެތެއެވެ. އެންމެ ފަހުން އެކަމާ ހެދި ކޮމަންވެލްތާ އޮތް ގުޅުން ކަނޑާލީ ޔާމީނުކަން ކޮމަންވެލްތު ހުރިހާ ގައުމަށާއި އީޔޫއާއި އެމެރިކާއަށް ރަނގަޅަށް އެނގެއެވެ.

ހައަނގަ ޖަމީލުމެން މަތިހަށި ނަގާފައި ގޮސް ލިބިގެންވާ ބާރުތަކުގެ ބޭނުން ނަހަމަ ގޮތުގައި މި ސަރުކާރުން ހިފަމުން ގެންދާ ކަމަށް ބޭރު ގައުމުތަކުގެ އެމްބަސީގައި ބުނީމާ އެމީހުން ވެސް ކުރަނީ މަލާމާތެވެ. އެ މީހުނަށް މީ ކޮންބައެއްކަން އެނގެއެވެ. މި ބައިގަނޑު ޔާމީނުގެ ވާހަކަ ދައްކަން ލަންކާއަށް ގޮސް މީހަކަށް ވާކަހަލަ މީހަކާ ބައްދަލުވީނަމަ ލައްކަ ފޮނު އެރުވީހެވެ. ހައަނގަ ޖަމީލުމެން މީހުނަށް ތައާރަފްވެލާ މަޝްހޫރުވެލަން ޕީޕީއެމް ހަރަދުގައި ލަންކާއަށް ނަމަވެސް ދަތުރެއް ކޮއްލެވުނީތީ ކޮންމެވެސް އެއްޗެކޭ ކިޔާ ކޯތަޅުވަން ވާނެތާއެވެ.

ރައީސުލްޖުމުހުރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހް ކުރައްވަން ޖެހެނީ ހައަނގަ ޖަމީލު ބުނާ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އޮޅެގެން ނޫޅޭށެވެ. މި ރާއްޖޭގައި އޮތީ ފެޑެރަލް ދައުލަތެއް ނޫނެވެ. ޔުނިޓަރީ ދައުލަތެކެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ވަކި ސަރުކާރެއް ނޫނެވެ. ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމަކީ މުއިއްޒު ލާން ގެންގުޅޭ ހަރުވާޅެއް ނޫނެވެ.

ސަރުކާރުގެ އާރާބަރު ނުފޯރާ އަކަ އިންޗިއެއް ވެސް މި ދައުލަތުގައި ނުއޮންނާނެއެވެ. ސަރުކާރުން ހިންގަން އުޅޭ މަޝްރޫއެއް ޕްރޮގްރާމެއް ހުއްޓުވޭނެ ކައުންސިލެއް ވެސް ނޯންނާނެއެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އަމުރު މައުރޫފު ނުހިނގާ ފަސްގަނޑެއް މި ބިމުގައި ނުއޮންނާނެއެވެ. މުއިއްޒު ހިންގާ މާލެސިޓީ ކައުންސިލަކީ ވަކި ސަރުކާރެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނީ އިމުން ބޭރުވެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ވާޖިބު އަދާ ކުރުމަށް ހުރަސް އެޅޭ ވަރުގެ ގާނޫނީ ބާރެއް މާލޭ މޭޔަރަކަށް ނުއޮންނާނެއެވެ.

ރައީސޭ އެޓޯލް މިނިސްޓަރޭ ބާރޭ ސިޓީކައުންސިލޭ ކިޔައިގެން ފަސާދަ އުފައްދަން ހަ އަނގަ ޖަމީލަށް އޮތް ހައިސިއްޔަތެއް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ކެހިދީ ޖަލަށް ވައްދާފައި ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ހުވަފެން ދެކިކިގެން ބުޅާ މަސްގަނަޑަށް ބަލާހެން ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓަށް ވައްވައް ޖަހާނީ ހެއްޔެވެ. އެކަމެއް ނުވާނެއެވެ.

ކުށް ކަނޑައަޅަން ހައަނގަ ޖަމީލަކީ ކާކު ހެއްޔެވެ. ގާނޫނީ ހަމަލަމަ ގެއްލި އިތުބާރު ކެނޑި މަގުމަތި ވީމާ ޓްވީޓް ކުރިޔަސް ޖެހޭނީ ގައިވީދާށެވެ. ކަމަކަށް އިސްކުރަން ކުފޫ ހަމަވާ އެންމެ ސިފައެއް ވެސް ޖަމީލުގެ ނެތެވެ. ކުޑަމިނުން ރަށުކައުންސިލެއްގައި ގޮނޑިއެއް ހޫނުކުރަން ވެސް ހައަނގައަށް ބަޔަކު ވޯޓެއް ދޭނީއެއް ނޫނެވެ. މާ ގަދަ މީހަކަށް ވެގެން ޓްވީޓް ކުރިޔަސް ސިޔާސީ އަބަ ހައްދަވެ ހުޅުނބު ފޭބީމާ ލަކިޖެހި ވަރަކަށް އެޅޭނީ ދޮޅިއެެވެ.

އަންނަ ހުކުރު ދުވަހުގެ ރޭ އާޓިފިޝަލް ބީޗުގައި ބާއްވާ ރައީސް އިބްރާހީމް ސާލިހު ކެމްޕެއިން ބޮޑު ޖަލްސާއަށް މާލެއަށް އޮޅުވާލައިގެން އެއްވެސް ބަޔަކު ނުގެންނާނެއެވެ. ހިތުން ރުހުމުން އަންނަން ބޭނުންކޮންމެ މީހަކަށް ކެންޕޭން ޓީމުން އެމަގު ފަހިކޮށްދޭނެއެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ވޯޓު ނުދޭނެ މީހަކު ބޯ ގިނަކުރަން އެ ޖަލްސާއަކަށް ނުގެންނާނެއެވެ. ރަށްރަށުން ބަޔަކު އެ ޖަލްސާއަށް އަންނަންޏާ އަންނާނީ އެ މީހަކު ބޭނުން ވެގެންނެވެ.

ނެތް ތާއީދަށް އޮތް ކަމަށް ދައްކައިގެން މީހަކަށް ކަންދެއްކެވުމަކީ ރައީސް ސާލިހުގެ ތަބީއަތެއް ނޫނެވެ. ރަށްރަށުން މިހުން އަންނަންޏާ އަންނަނީ ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި އެ ރަށްރަށަށް ލިބޭ ކުރިއެރުމާއި ލުއިފަސޭހަ ދެކި އަތުން ހިފާ އެކަމަށް ޝުކުރުވެރި ވެގެންނެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ދެވަނަ ދައުރެއް ދޭން ލޮލުން ބޮލުން އެދިގެންނެވެ.

އާނއެކެވެ. ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރާ މުއައްޒަފުންގެ ތެރޭގައި ތިބި ރައީސް ސާލިހު ދެވަނަ ދައުރަކަށް ހޮވަން ތާއީދު ކުރާ ބަޔަކު ހަފްތާ ބަންދުގައި އާދެވެން އޮތިއްޔާ ޖަލްސާއަށް އައުމަކީ އެ މީހުނަށް އޮތް ހައްގެކެވެ. އެ މީހަކު ތާއީދު ކުރާ މީހެއްގެ އެއްވުމަކަށް އެ މީހަކަށް އާދެވެން އޮތް ގޮތަކަށް އާދެވެން އޮތް މީހަކު އައުމަކީ ބަޔަކާ ބެހޭކަމެއް ނޫނެވެ. އެ މީހެއްގެ އިހުތިޔާރުގައި އޮތް ކަމެކެވެ.

މޮޅު ވާހަކަ އަކަށް ހަދައިގެން ޕީޕީއެމުގެ މައުތުޕީހުން ދުއްވާ ދެބޯގެރިއެއްގައި ރައީސް ސާލިހުގެ ސަޕޯޓަރުންނެއް ނުޖެހޭނެއެވެ. ރައީސް ސާލިހާއި އެ މަނިކުފާނުގެ ސަޕޯޓަރުން ތިބީ ފިސާރި ސާބިތުކޮށެވެ. ރައީސް އޮފީހާއި މިނސްޓްރީތަކާއި ކުންފުނިތަކުގައި ތިބި ތަފާތު ފެންވަރުގެ އެތައް ބަޔަކު ރައީސް ސާލިހާ ދެކޮޅަށް ފާޅުގައި މަސައްކަތް ކުރާއިރު ރައީސް ސާލިހަށް ކަހަރު ވަކެކޭ ވެސް ހީފުޅު ނުވެއެވެ. ފިއްތުމެއް ބިރުދެއްކުމެއް މަގާމުން އެއް ފަރާތް ކުރުމެއް ވަކިކުރުމެއް ނެތެވެ.

އަޖައިބެއް ނުވާނެ ހެއްޔެވެ. ފ. ނިލަންދޫ ސްކޫލު ކުދިންނޫނީ ހެނދުނު 6.50 އަށް ސްކޫލަށް ކުދިންގެންދަން ޖެހޭ އެއްވެސް ސްކޫލެއް ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަހަލައެވެ. ފ. ނިލަންދޫ ބެލެނި ވެރިން ނޫނީ ކުދިން ސްކޫލަށް ލާފައި ހެނދުނު ވަޒީފާއަށް ދާ އެހެން ބަޔަކުވެސް ނޫޅެނީތާއެވެ. ހަވީރު ހަތަރެއްގެ ފަހުން އިތުރު ގަޑީގެ ކްލާސްތައް ނުބާއްވައިގެން ކަންބޮޑުވާ ބަޔަކު މި ނޫނީ ރާއްޖެއަކު ނޫޅެއެވެ.

ހަރުދަނާ ރަނގަޅު ނިޒާމަކުން ނިލަންދޫ ސްކޫލު ހިނގަމުން ދާތީ ޕީޕީއެމް ގޮނޑިކޮއްކޮއިންގެ ބަޔަކު ލައްވާ އެތަން ފާލުން ނައްޓާލަން ޕީޕީއެމެއް ކަމަކު އުޅޭނެ ކަމެއް ނެތެވެ. ހެނދުނު ދަރިން މަދަރުސާއަށް ގެން ދިޔުން ބުރަވެގެން ބެލެނިވެރިންނެއް ނޫޅޭނެއެވެ. ގަދަ ދިހަޔަކުން އެތައް ދަރިވަރުންނަށް ޖާގަ ލިބެނީ ރަނގަޅު ތަރުތީބެއްގައި ސްކޫލުން ކުދިންނަށް ތައުލީމު ދެވޭތީއެވެ. އެކަމާ ބެލެނިވެރިން ކަންބޮޑުވެގެން ދަރިންގެ ތައުލީމަށް ހުރަސް އަޅަން ނިކުންނާނީ ހާދަ ގޮތެއް ފޮތެއް ނެތިގެންނެވެ.

މުޒާހަރާ ކުރަން ނިކުމެ ކުރާ ޑިމާންޑަކީ ދެއުޅި އެއްނުވާ ޑިމާންޑެކެވެ. ހެދުނު ކުދިން ސްކޫލަށް ގެންދަން ޖެހުމާއި ހަވީރު ކިޔަވާދޭ ކްލާސްތައް ނުބޭއް ވުމަކީ ބެލެނިވެރިން ނިކުމެ މުޒާހަރާ ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ކަމަކަށް ބުއްދި ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެ.

ވީހާ ވެސް ހެނދުނަކާ ސްކޫލު ފަށައިގަނެ މެންދުރުން އަނބުރަން ވާއިރަށް ކުދިންގެ ސްކޫލުގަޑި އެއް ދަންފަޅިން ނިންމާލުމަށް މުޅި ރާއްޖެ ބާރު އަޅަމުން ދާއިރު ފ. ނިލަންދޫ ބަޔަކު އެ ނޫން ގޮތަކަށް އުޅެން ދިމާ ކުރުމުން އެ މީހުންގެ އިހުލާސްތެރިކަމާއި ނިޔަތުގެ ތެދުކަމާ މެދު ސުވާލު އުފެދެއެވެ. ފ. ނިލަންދޫ ސްކޫލު ދޮށަށް އެއްވެ ކުދިންގެ ތައުލީމަށް ހުރަސް އަޅަން އެ އުޅެނީ ހަގީގަތުގައި ވެސް ބެލެނިވެރިން ބާވައެވެ. ނުނީ ސިޔާސީ ފަސާދައިގައި ޖެހި ހަފުސްވެފައިވާ ޕީޕީއެމްގެ ގޮނޑި ކޮއްކޮއިން ކޮޅެއް ނޫންބާވައެވެ.

އިންވެސްޓިގޭޓެޑް ޖާނަލިޒަމްގައި ޝަހުސު ފޮރުވިގެން ނޫނީ ނުހޯދޭ ކަންކަން ހޯދަން ނޫސްވެރިއެއް ނޫން ސިފައެއްގައި ކަންކަމުގެ ތެރެއަށް ނޫސްވެރިން ވަދެއެވެ. އެ ގޮތަށް ވަދެ އުޅޭ އުޅުމުގައި ނޫސްވެރިޔަކަށް އޮންނަ އިމްތިޔާޒެއް އެ ނޫސްވެރިޔާ ބޭނުމެއް ނުވާނެއެވެ. ބޭނުން ވިޔަސް ނުލިބޭނެއެވެ. އޭނާ އެ ވަގުތު ވާނީ އެ ކަމެއްގައި ޝަމިލުވާ އެހެން މީހުން ފަދަ މީހަކަށެވެ.

ނޫސްވެރިކަމުގެ މަސައްކަތެއްގައި އެއްވުމަކަށް ދިޔަ ނޫސްވެރިއަކަށް ވާނަމަ އެކަން ސާފުކޮށް އެގޭނެހެން ކާކުކަން އަންގާ ދޭނެ އައިޑެންޓިޓީއެއް ދިމާލަށް ފެންނަން ހުންނާނެއެވެ. ހުންނަން ޖެހޭނެއެވެ. މުޒާހަރާގެ ބައިވެރިއަކު އަމަލު ކުރާ ގޮތަކަށް ނޫސްވެރިޔެއްގެ ގޮތުގައި ހުރެ މުޒާހަރާ ކުރާ ސަރަހައްދުގައި ނޫސްވެރިޔަކު ނޫޅޭނެއެވެ. މަސައްކަތްކުރާ ނޫސްއެޖެންސީގެ އެޑިޓޯރިއަލް ޕޮލިސީގައި އެ މުޒާހަރާއެއް ކުރާ ކަމެއްގެ މަސްލަހަތު އޮތަސް ނޫސްވެރިއެއްގެ ގޮތުގައިހުރެ މުޒާހަރާގެ ބައިވެރިއެއް ފާޑަކަށް ނޫސްވެރިޔާ އުޅެގެން ނުވެއެވެ. އެ ހިސާބުން ނޫސްވެރިކަމުގެ ހައިސިއްޔަތު ގެއްލި އެކްޓިވިސްޓެއްގެ ތޮފި އެޅެއެވެ. ޗެނަ.ް13ގެ ސަމާހަށް ލިބިގެން އެ އުޅެނީ އެ ލަނޑަށް ވުން ހާދަ ގާތެވެ.

އިންވެސްޓިގޭޓެޑް ޖާނަލިޒަމްގެ ތެރެއިން ޝަހުސު ފޮރުވިގެން ހުރެ މުޒާހަރާ ކުރާ ސަރަހައްދުގައި ނޫސްވެރިޔާ އުޅުނު ނަމަ ނޫސްވެރިކަމުގެ ހައްގު ގެއްލިގެން ޑިމާންޑް ކުރުމުގެ ހައްގެއް އެ ނޫސްވެރިޔާ އަކަށް ނުއޮންނާނެއެވެ. އެ ހާލަތުގައި އޭނާއަކީ ޝަހުސު ފޮރުވިގެން ހުރި މުޅިން އެހެން މީހެކެވެ.

ނޫސްވެރިކަމުގެ ހައްގު ތައްމިނަށް ހޯދަން ވަކާލަތު ކުރާ ފަރާތް ތަކުން ވެސް ޒިންމާދާރު ނޫސްވެރިކަމަށް ވަކާލާތު ކުރެވޭތީއެއް ނުފެނެއެވެ. ހައްގާއި އިމްތިޔާޒާއި އެއްވަރަށް ވާޖިބާއި ޒިންމާދާރުވުން އޮތްކަން ހަނދާންކޮށް ދެވޭތަނެއް ނުފެނެއެވެ. އެޑިޓޯރިއަލް ޕޮލިސީއަކީ ކޮންމެ މަސްލަހަތެއް އިސް ކުރުން ކަމަށް ވިޔަސް އާންމު ސުލޫކީ މިންގަނޑުތައް ނަގަހައްޓަން ބާރު އެޅޭތަނެއް ނުފެނެއެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. ނޫސްވެރިއަކަށް ވުމަކީ ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރުމުން ކުށްވެރި ނުވުމުގެ ލައިސަނެއް ނޫނެވެ.

ރާއްޖެއިން ވަރަށް ސާފްކޮށް ފެންނަން އޮތް މަންޒަރަކީ ވައުދު ފުއްދުމުގައި ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ގިނަ ރަށްރަށުގައި ފުރިހަމަ ވާތަނެވެ. ބައެއް މަސައްކަތްތައް ނިމި އަނެއްބައި މަސައްކަތްތައް ފެށިގރން ކުރިއަށްދާ ތަނެވެ. ކޮންމެ ރަށަކުންވެސް އެކަން ބަލައިގަނެއެވެ. ކޮންމެ ރަށަކުން ވެސް ބޭނުން ވަނީ އެ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދާށެވެ. ފެށި ހިނގަމުންދާ ކަންކަން ނުހުއްޓި ކުރިއަށް ގެންދެވޭނީ ވެރިކަމުގައި ރައީސް ސާލިހު ހުންނަވައިގެނެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން އެދޭ ގޮތަށް ރަށްތައް ތަރައްގީ ކުރުމަށް ރައީސް ސާލިހަށް އިތުރު ދައުރެއް ދިނުން ވަރަށް މުހިންމެވެ. މުޅި ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި އެކަމަކީ އެމްޑީޕީން މިއަދު ކޮށްދޭން ޖެހޭ ކަމެކެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ވިސްނުމަކީ އަބަދުވެސް ރައްޔިތުންނަށް ރަނގަޅު ގޮތްތައް ހޯދައިދިނުމެވެ. ފެށުނީއްސުރެ އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ސިޔާސަތަކީ ރައްޔިތުންނަށް އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ. ކުޑަ ރަށެއް ބޮޑު ރަށެއް ސިޓީއެއް ނުބަލާ އެތަނެއްގައި ދިރިއުޅޭ މީހުންނަށް އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ރައީސް ސާލިހު ފައްޓަވާފައިވާ މަސައްކަތްޕުޅަށް އެމްޑީޕީ އެއްބާރުލުން ދޭންވީ ވަގުތަކީ މިއެވެ.

އެމްޑީޕީއަކީ އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެއް ޕާޓީއަކަށް އެކަނި ރިޔާސީ އިންތިހާބެއް ކާމިޔާބު ކުރުމަކީ އެއްވެސް ޕާޓީއަކަށް ފަސޭހަ ކަމެއް ނޫނެވެ. ހަގީގަތުގައި ވެސް އެއީ ނާދިރު ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ނިމެންވާނީ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރެވޭނެ ގޮތަކަށެވެ. އެމްޑީޕީގައި ވެރިކަން ހިފެހެއްޓުމަށާއި އަނިޔާވެރިކަން އެނބުރި އަޔަ ނުދިނުމަށް ރައީސް ސާލިހަށް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދިނުމުގެ ބޭނުންތެރިކަން ނިހާޔަތަށް ބޮޑެވެ.

ކޮންމެ މެންބަރެއްގެ ވޯޓު ރައީސް ސާލިހަށް ދިނުން މިވަނީ ރަށްރަށުގެ މަސައްކަތްތައް ބޮލާ އެޅިޔަ ނުދިނުމަށެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ސަރުކާރުގެ ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިއްބަވައިގެން ރައީސް ސާލިހަށް ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ވިޔަ ނުދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާ ސިޔާސީ ވެރިންނަށް މިހާރަށް ވުރެ މޮޅު އެހެން ގޮތެއް އޮތިއްޔާ އެ އޮތްގޮތަކީ ލިބިއޮތް މޮޅުގެއްލި މަގުމަތިވުމެވެ.

ބޮޑު މަހުޖަނުގެ ތޮއްވަރީ އިނދެ ކޮރަކައްޔެއްހެން ބޮޑުވެ ދޯކާދީ މުލުވަގު ގޭންގަށް ވަދެވުނަތީ ތުރާ ކުނަލެއް މައްޗަށް އުފަންވިކަން ހަދާން ނެތި ވައްކަމަށް ފާސްޓް ވުމަކީ ގަދަކަމެއް ނޫނެވެ. އަމިއްލަ އުފަންވެއްޔަށް ކުލުނު ކެނޑި މާ ވަށްވައް ޖަހާ، ގޮނޑިއެއް ހޫނު ކުރަން އިނަކަސް ކަނީކީ ވަކިން ހަލާލު އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ދާއިރާގެ ތަކުންނަށް ކަމެއް ކޮށްނުދީ މުލުވަގު ތަހުތުގައި ވަޑުވަން އުޅުމަކީ ގިނި ދިރުވުން ނޫން ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ.

ފަސް އަހަރު ވަންދެން ކުރިހާ ވެސް ކަމަކީ ދައުލަތް ވީދަ އިރައިގެން ކެއުމެވެ. ފަހާ ބޭރުކޮށްލީމާ މާ ވަށްވަށް ޖަހާނެކަމެއް ނެތެވެ. ސްލޯނުވެ ހަލުވިކޮށް ކުރިކަމަކީ ކޮބައިކަން ނޭނގޭ މީހަކު ނެތެވެ. ބާރުތަކުގައި ބަގުޑި ބައްދައިގެން ތިބެ ހަލުވިކޮށް ރަށްރަށުގެ ބަނދަރުތައް ހަދާ ފެނާ ނަރުދަމާ އަޅާ އިންޖީނުގެތައް އަޅާ ނިންމާފައި ހުރިނަމަ އެހެން ބަޔަކަށް ސްލޯކޮށް ވެސް އެކަންކަން ކުރާކަށް ނުޖެހުނީހެވެ.

ތުރާކުނަށް ނިސްބަތް ވީތީ ލަދުން ދެފައި ގާތްނުވެ ފިނިފެންމާ ހެދިގެން މާ ވަށްވަށް ޖެހިޔަސް ތިޔަހެން މާ ވަށްވަށް ޖެއްސަސް ބަލާ އާދަމު ދަރިއަކު ނެތެވެ. ސިޔާސީ ބުރަދަނެއް ހުރި މީހެއްކަން ދައްކަން ޓްވިޓަރު އަތްގަޑަށް ވަރުބޭލިޔަސް ތިޔަ މަލެއް ދެން ނުފޮޅޭނެއެވެ. ފިސްވެ ޗިސްވެ ވެއްޔަށްވުން ނޫން ގޮތެއް ފިނިފެން މަލަކަށް ދެންނެތެވެ.

ކުރިއްސުރެ ކުރިއަށް ނެރުއްވާ ޕްރަމޯޓްކުރެއްވި ފިކުރާ ދެކޮޅަށް ކޮންމެ ކަމެއް ވެސް ކުރައްވަން ރައީސް ނަޝީދު ނުބައްލަވައެވެ. އެމްޑީޕީގެ މުޅިފަލްސަފާއާ ހިލާފަށް އަމިއްލަފުޅު މަސްލަހަތުގައި ނުކުރައްވާނެ އެއްވެސް ކަމެއް ރައީސް ނަޝީދުގެ ނެތެވެ. އެމީހަކާ ދިވެހިވެރިކަމާ ނުބައްސަން ބުނެ ބޮޑުތަނުން ފެއިލްކޮށްލާފައި ހުންނެވި ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ އެންމެ ވިސްނުންފުޅެއްނޫން ހުރިހާ ވިސްނުންފުޅެއް ރައީސް ނަޝީދަށް މިހާރު ކަމު ހިނގައްޖެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަކީ ތަސައްވުރު ހުރި ތައުލީމީ ތޫނުފިލި މޮޅު ބޭފުޅަކަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ވެވަޑައިގެންފިއެވެ. އިންޑީއާ އައުޓު ހުއްޓާލައިފި ނަމަ ރައީސް ނަޝީދަށް ޕީޕީއެމްވަރެއް މިހާރަކު ނެތެވެ. 

އެމްޑީޕީގެ ރައީސްގެ މިހާރުގެ ހާލުކޮޅަކީ އެއީއެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ފަސްބައިގައި އެލިވަޑައިގެން ވެސް ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅު ވެވަޑައިގަންނަވަނީ އެމްޑީޕި ސަރުކާރެއް އުފެދުނަ ނުދެއްވުމެވެ. އެ މަނުކުފާނަށް ވެރިކަން ފަހިނުވާ އެއްވެސް ގޮތެއް އެމްޑީޕީގެ ތެރެއިން ފެނިވަޑައިގަންނަ އިރަށް އެމްޑީޕީގެ އެހެން މީހަކު ވެރިކަމަށް އަޔަ ނުދެއްވުމަކީ އެމަނިކުފާނުގެ އަމާޒަށް އޮންނަްނީ ވެފައެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ވެރިކަން ލިބިވަޑައިގަތުން ވެސް އެމްޑީޕީގައި ވެރިކަން އޮތުމަށްވުރެ ރައީސް ނަޝީދުގެ ހިތްޕުޅަށް ތަސައްލީ އަކަށްވެއެވެ. 

މަޖިލިސްގެ ގޮނޑިތަކަށް މެންބަރުން އިންތިހާބު ވަނީ ވާދަކުރާ އެންމެންގެ ތެރެއިން އެންމެ ގިނަ ވޯޓު ހޯދާ މީހެކެވެ. ގިނަ ދާއިރާތަކުގައި އިންތިހާބު ވެފައިތިބި މެންބަރުންނަށް ބަލާއިރު ދާއިރައިން ވޯޓު ދިން މީހުންގެ ފަންސާސް އިންސައްތަ ލިބުނު މެންބަރުން ވަރަށް މަދެވެ. އެންމެ ފަހުން އޮތް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް އިންތިހާބުގައި ދާއިރާއިން ތަފާތު ބޮޑު ނަތީޖާއަކުން ގޮނޑިކާމިޔާބު ކޮށްފައިވަނީ ސަންޓްރެވަލް ޝިޔާމާއި ގާސިމް އިބްރާހީމް ފަދަ މަދު މީހެކެވެ. 

2019 ގައި އޮތް މަޖިލިސް އިންތިހާބުގެ 65 ގޮނޑި އެމްޑީޕީއަށް ލިބިފައި އޮތް އޮތުމަކީ ވެސް ހަގީގަތެކެވެ. އެ އިންތިހާބުގައި އެމްޑީޕީން 65 ގޮނޑި ނެގިއިރު ހޮވުނު ކެންޑިޑޭޓާއި އެންމެ ގާތުން ވާދަކުރި ކެންޑިޑޭޓާއި ދެމެދުގެ ފަރަގު ސަތޭކަ ވަރަކަށް ވޯޓަށް ވެސް ބޮޑުކޮށް ލެވިފައި އޮތީ މަދު މީހަކަށެވެ. ހިތްތަކުގެ ރައީސަށް ވެސް ވެވަޑައިގެން ވަރަކީ މުޅިން އަލަށް އިންތިހާބެއްގައި ވާދަކުރަން ނުކުތް ޒުވާނަކާ މައްޗަށް ގޮޅީ މެދު ދާއިރާގައި ވާދަ ކުރައްވައިގެން ސަތޭކަ ފަންސާހެއްހާ ވޯޓުން ކުރި ހޯއްދެވޭ ވަރުވުމެވެ. 

މަޖިލިސްގެ 65 ފަސްގޮނޑި އެމްޑީޕީއަށް 2019 ލިބުނު ނަމަވެސް ގަބޫލު ކުރަން ޖެހޭ އެހެން ހަގީގަތެއް ވެސް އެބައޮތެވެ. 2019 ގައި އޮތް މަޖިލިސް އިންތިހާބުގައި މުޅި ރާއްޖޭން އެމްޑީޕީއަށް ލިބުނު މިންވަރަކީ އެމްޑީޕީގެ މަގުބޫލުކަން މުޅި ރާއްޖޭގައި އޭރު އޮތް މިންވަރު ވަޒަން ކޮށްލުމެކެވެ. ފ. އަތޮޅު ނިލަންދޫ ދައިރާ ނޫން އަނެއް 84 ދާއިރާއަށް ކެންޑިޑޭޓުން ނެރެ އެމްޑީފީން ވާދަކޮށްގެން ( ބަލިވި ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ލިބުނު ވޯޓާ ވެސް އެކު) އެމްޑީޕީ ހުރިހާ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ލިބުނީ އެ އިންތިހާބުގައި ވޯޓުލީ މީހުންގެ %36 އެވެ. އަނެއް %74 ޕަސެންޓް ވޯޓުދިނީ އެމްޑީޕީއާއި ދެކޮޅަށެވެ. އެހެން ކަމުން އެމްޑީޕީގެ މަގުބޫލުކަން އޮންނަނީ އާބާދީގެ ސަޅީހަކަށް ޕަސެންޓްގައިކަން ކިތަންމެހާ ވެސް ރަނގަޅަށް ސާފުވެއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި 33 އިންސައްތަ ލިބޭ މީހަކަށް ރައީސްކަން ލިބޭ ގޮތަށް ގާނޫނު އަސާސީއަށް ބަދަލު ގެންނަވަން ދާދި ފަހުން ރައީސް ނަޝީދު އުޅުއްވީ އެހަގީގަތް އެ މަނިކުފާނަށް ގަބޫލުފުޅު ކުރެއް ވޭތީއެވެ. 50 އިންސައްތައަށް ވުރެ ގިނަ ވޯޓު ލިބިގެން ރައީސްކަން ލިބޭ ގޮތަށް ގާނޫނު އަސާސީގައި އޮންނަ އެ މިންވަރަކީ އިތުރު ބައެއްގެ ތާއީދާ ނުލާ ރިޔާސީ އިންތީހާބު އެއްވެސް ޕާޓީއަކުން އެކަންޏަށް ކާމިޔާބު ކުރެވެން އަދިވެސް ނެތް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރަން މަޖުބޫރު ސަބަބެކެވެ.

ހަގީގަތް އެހެން އޮތުމާއެކު އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށް އެހެން މީހުނާއެކުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވޭނެ އެހެން މީހުން ވެސް އިތުބާރުކުރާ އެހެން މީހުނަށް ކުޑައިމީސް ނުކުރާ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް އެމްޑީޕީން ދޭންޖެހެއެވެ. އެ މީހަކީ ރައީސް ސޯލިހު ނޫން ދެވަނަ މީހެއް ނޫނެވެ. މި ވަގުތު ރައީސް ނަޝީދަކީ އެމްޑީޕީއަށް ޗޮއިސްއެއް ނޫނެވެ. 

ބޮޑެތި ކަންތައްތަކަށް އިންވެސްޓު ކުރުމަކީ އެސްޓީއޯގެ އަމާޒެވެ. އެސްޓީއޯގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ހުސެއިން އަމްރު އެންމެ އިސްކަން ދެއްވަނީ އާއްމުން ނުކުރާ ވިޔަފާރި އެސްޓީއޯއިން ކުރުމަށެވެ. އެގޮތުން މުހިން އެ ޒާތުގެ ވެރިޔަފާރިތައް ހޯދާ ތައާރަފްކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް ބައިނަލްއަގުވާމީ ފެންވަރުގައި ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް އެސްޓީއޯއިން ވަނީ ފަށާފައެވެ.

އެމެރިކާގެ ލަސް ވެގަސްގައި އޮންނަ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ޓެކް ފެއަރގައި ސްޓޭޓް ޓްރޭޑިންގ އޮގަނައިޒޭޝަން ބައިވެރިވީ އެ މަގުސަދުގައެވެ.  ރާއްޖެއަށް ތައާރަފް ކުރެވިދާނެ ވިޔަފާރީގެ އައު ޓެކްނޮލޮޖީތަކުގެ މައުލޫމާތު ހޯދާ ކޮންސިއުމާ އިލެކްޓްރޯނިކްސް ޝޯއިން އެސްޓީއޯ ވަނީ ހޯދާފައެވެ. އެމެރިކާގެ ލަސް ވެގަސްގައި ބާއްވާ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ޓެކް ފެއަރ ކަމުގައިވާ ކޮންސިއުމާ އިލެކްޓްރޯނިކްސް ޝޯގައި މި އަހަރުު އެސްޓީއޯއާއި އެކު  173 ގައުމަކުން 3200 ކުންފުނިން ބައިވެރިވިއެވެ.

ޓެކްނޮލޮޖީއަށް އިންވެސްޓްކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް މި ވަގުތު އެސްޓީއޯއިން ވަނީ އަމާޒު ހިފާފައެވެ. ސިއްހީ ހިދުމަތުގައި ބޭނުންކުރާ ތަކެތި ފޯރުވާދިނުމަށް ބޭނުން ކުރެވިދާނެ އަލާތާއި ނުކުޅެދުންތެރިންނަށް ހާއްސަވެފައިވާ އީޖާދީ އާލާތްތަކާއި ތިމާވެށީގެ ރޮނގުން ރާއްޖެއަށް ބޭނުންތެރި އައު ޓެކްނޮލޮޖީގެ މައުލޫމާތު ތެކް ފެއަރއިން އެސްޓީއޯ ދެނެގަތެވެ.

އިމާރާތްކުރުމުގެ ސިނާއަތުގައި ބާއްވާ އެންމެ ބޮޑު އެއް ފެއަރ ކަމަށްވާ "ބިގް 5" ގައިވެސް ދާދިފަހުން އެސްޓީއޯ ވަނީ ބައިވެރިވެފައެވެ. އެގްޒިބިޓަރެއްގެ ގޮތުގައި " ބިގް5" ގައި އެސްޓީއޯ ބައިވެރިވުމުގެ މަގްސަދަކީ ކޮންސްޓްރަކްޝަންސްގެ ވިޔަފާރި ބައިނަލްއަގްވާމީ ބާޒާރަށް ފުޅާ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ފަހިކުރުމެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި ރައީސް ނަޝީދު ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނިކުންނަވައިފި ނަމަ ފަސޭހަކަމާއެކު ބަލިކޮށް ލެވޭނެ ކަން އެ މިީހުނަށް ކަށަވަރުވެއެވެ. އެހެން ކަމުން ހެދުނު އެއްޗެއް ހަދައިގެން އެމްޑީޕީގެ ޕްރައިމަރީ ނަޝީދަށް ކާމިޔާބުކޮށް ދެވެން އޮތް ގޮތަކަށް ކާމިޔާބު ކޮށްދޭން ޕީޕީއެމް ލީޑަރޝިޕް މަސައްކަތް އެބަކުރެއެވެ. ކުރާނެވެސް މެއެވެ.

އާނއެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދަކީ އެމްޑީޕީގެ ވަރަށް ގިނަ މެންބަރުންގެ ލޯބި އޮތް ބޭފުޅެކެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު މުޅި އެމްޑީޕީ އެއްކޮށް ރައީސް ނަޝީދަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވޯޓު ދިނަސް ނަޝީދަށް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވޭ ވަރަކަށް ވޯޓެއް ލިބި ވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ. މަރަށް ފުރާނައަށް ވެސް ރާއްޖޭގެ ވޯޓުލާ އާބާދީގެ ސާޅީހަކަށް ޕަސެންޓަށް ވުރެ ބޮޑު އެއްޗެއް އެމްޑީޕީއަކަށް ނުހޯދެއެވެ. އެހެން ޕާޓީތައް އުޅެނީ އެ އަށްވުރެ ދަށުގައެއެވެ. %50 އަށް ވުރެ އިތުރަށް ވޯޓު ހޯދަން އެމްޑީޕީން ވެސް އެހެން ބައެއްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދަން ޖެހެއެވެ. 2008 ގައި އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަމަށް އާދެވުނީ ވަތަން އެދޭ އިއްތިހާދުންނެވެ. 2018 ގައި %68 އިންސައްތަ ލިބިގެން ވެރިކަމަށް އާދެވުނީ ވެސް ބޮޑު ކޯލިޝަނަކުންނެވެ.

2013 އަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ އެންމެ ޕޮޕިއުލާ އަހަރެވެ. ނަޝީދުގެ ވެރިކަން 2012 ގައި ވެއްޓުމާ ގުޅިގެން މުޅި އެމްޑީޕީއާއި އެމްޑީޕީއަށް ހެޔޮއެދޭ މިހުންނާއި ހަމްދަރުދީގެ ވޯޓުން ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށް 2013 ވެރިކަން ނުހޯއްދެވުނެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ އަމަލުފުޅުތައް ހުންނަ ގޮތުން ސިޔާސީ ބުރަދަނެއް ހުރި އެއްވެސް ޕާޓީއަކުން ނުވަތަ ޖަމާއަތަކުން ރައީސް ނަޝީދަށް އިތުބާރެއް ނުކުރެއެވެ. ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމުގައި އެހީތެރިކަން ދޭ އެއްވެސް ބަޔަކަށް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމަށް ފަހު ކަމޭ ހިއްތެވުން ނެތުމުގެ ތަޖުރިބާ ހުރިހާ ސިޔާސީވެރިން ވަރަށް ރަނަގަޅަށް ތިބީ ކޮށްގެނެވެ. ގިނަ ސިޔާސީވެރިން ތިބީ އެއްގޮތެއް ނެތަސް ރައީސް ނަޝީދާ ބައިއަތު ހިފާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އަމްދުން ރައިސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރާއި މެދު ރައީސް ނަޝީދުގެ އަމަލުފުޅުތަކާއި ބަސްމަގު ބަހައްޓަވާ ގޮތުން ރައީސް ނަޝީދަށް އިތުބާރު ކުރާނެ އެއްވެސް ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް އަދި ޖަމާއަތެއް ރާއްޖެއަކު ނެތެވެ.

ރައީސް ނަޝީދު އެމްޑީޕީ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކުރައްވައިފި ނަމަ އެމްޑީޕީ އެކަނި ނިކުމެ ގަނަތެޅި ޕާޓީގައި އޮތްވެރިކަން ގެއްލުން ނޫންކަމެއް ނުވާނެއެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ޓިކެޓް ދީގެން އެމްޑީޕީ ވާދަކުރަން ނިކުންނަ ރިޔާސީ އިންތިހާބެއް ކާމިޔާބު ވަންޏާ ވާނީ މުއުޖިޒާތަކުންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ތާއީދުކޮށް ޕްރައިމަރީ ހޯދަދޭން އުޅޭ އުޅުމުން އެމްޑީޕީގައި އޮތް ވެރިކަން ގެއްލުން ނޫން ކަމެއް ނުވާނެއެވެ.

އެންމެ އަޖައިބު ކަމަކީ ރައީސް ސާލިހު ސަރުކާރުގެ އިސް މަގާމުތަކަށް އައްޔަނުކޮށްފައި ތިބި ސިޔާސީ ވެރިންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުންނަށް ކުރެވޭ ނުކުރެވޭ ކަން ނޭގުމެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ އެމްޑީޕީ ސަރުކާރުން އެ މީހުނަށް ލިބިފައިއޮތް މަގާމު ނަގާލަން އަމިއްލައަށް މަސައްކަތް ކުރާކުރުމެވެ. އެމްޑީޕީއަށް އޮތް ވެރިކަން ގެއްލި އެ މިީހުން އެތިބި މަގާމު ގެއްލި އަމިއްލައަށް މަގުމަތިވާން އުޅޭ އުޅުމެވެ. ތިމާމެން ހިމެނޭ ސަރުކާރު ވައްޓާލައިގެން މިހާރު ނުލިބޭ މޮޅެއް ލިބިދާނެކަމަށް ހީކުރެވޭ ހީކުރުމެވެ. ޕާޓީގައި ކިތަންމެ ތާއިދު ބޮޑަސް ރައްޔިތުންގެ ތެރޭން ގިނަ ބަޔަކު ވެރިކަން ދޭން ބޭނުން ނުވާ އަދި އެހެން ސިޔާސީ ވެރިން އެއްގަލަށް ނާރާނެ މީހަކަށް ވެރިކަން ލިބޭނެ ކަމަށް ހިސާބު ޖަހާޖެހުމެވެ. ނަޝީދު ވެރިކަމަށް ގެންނަން ތާއީދުކޮށްގެން ތިމާއަށް ލިބިލިބި އޮތް މޮޅުން އަތް ދޮވެލާ އަނެއްކާ ވެސް މަގުމަތިވާން އުޅޭ އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސީ ވެރިންގެ މޮޔަކަމާއެވެ.

ސަރުކާރުން ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުގައި ހިންގަނީ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއު ނޫން ކަމަށް ރައީސް ނަޝީދު އެބަވިދާޅުވެއެވެ. ނަޝީދު ވިދާޅުވާ ގޮތުން ރާއްޖޭގައި ހިނގާ އެންމެ ބޮޑު މަޝްރޫއަކީ ދުވަސްވީ މީހުނަށް ދެވޭ އިނާޔަތެވެ. ދުވަސްވީ މީހުނަށް ދޭ އިނާޔަތާ ހަމައިން ނަޝީދަށް ތަރައްގީ ނިމެއެވެ. އާސަންދައާއި ހަމައިން ނަޝީދަށް ތަރައްގީ ނިމެއެވެ. އެކަނިވެރި މައިންގެ އިނާޔަތުން ނަޝީދަށް ތަރައްގީ ނިމެއެވެ.

ނަޝީދު ވިދާޅުވާ ގޮތުން ތަރައްގީއަކީ ރައްޔިތުމީހާގެ ޖީބަށް ވަންނަ ފައިސާއެވެ. ރަށްރަށަށް ރައްކާތެރިކަމާ ފަސޭހަ ކަމާއެކު ލަފާ ނުފުރެންޏާ ލޯކަލް ޓޫރިޒަމުން ރައްޔިތުމީހާގެ ޖީބަށް ވަންނާނީ ކޮން ފައިސާއެއް ހެއްޔެވެ. އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ހެޔޮ އަގުގައި އަވަހަށް ދަތުރު ކުރެވެންނެތި ބަލިމީހައަށް އާސަންދައިގެ އުފަލެއް ނޯވެއެވެ. ރަށުގައި އުފައްދާ ތަކެތި ރަށު ތޮށިން ބޭރުކޮށް އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ނަގުލު ކުރެވެނީ ބަނދަރުތައް ހެދިގެން ހުރިހާ ރަށަކަށް އަރާ ފޭބޭނެ ގޮތް ވެގެންނެވެ.

ރައްޔިތު މީހާގެ ޖީބަށް ފައިސާ ވައްދަން ބޭނުންވާނަމަ ރަށްރަށުގެ ކަރަންޓް ވިއުގަ ރަނގަޅުކޮށް އުފެއްދުންތެރި ކަންކަމަށް އެކަށީގެންވާ ހަކަތަ ރައްކާތެރި ކަމާއެކު ލިބިދޭން ޖެހެއެވެ. ރައްޔިތުމީހާ ލޯކަލް ޓޫރިޒަމްގައި ވިއްކަން ކޮޓަރި ހަދައިގެން ހުރުމުން ޖީބަށް ރުފިޔާ ވަދޭ ހެއްޔެވެ. ކޮޓަރީގައި ހުންނަ ފަތުރުވެރިޔާ ނަޖިސް ފެނުން ފެންވަރަން ޖެހި ނުސާފު ފެން ބޯންޖެހި އިރުއިރު ކޮޅުން ކަރަންޓް ކެނޑި އައިވީއެއް ދޭހެން ކަރަންޓް ލިބޭ ތަނަކަށް ވަންނާނީ ކާކުހެއްޔެވެ. ރައީސް ސާލިހު ރަށްރަށުގައި ކުރައްވަމުން އެ ގެންދަވަނީ ރައްޔިތުމީހާގެ ޖީބަށް ހަގީގަތުގައި ފައިސާ ވަންނާނެ ގޮތް ހައްދަވާ ދެއްވުމުގެ މަސައްކަތެވެ. ފުރިހަމަކޮށް ދެއްވަމުން އެދަނީ ލާމެހިފައިވާ ޖަޒީރާ ރާއްޖޭގެ ތަސައްވުރެވެ.      

ރަށްރަށުގައި ލަފާފުރޭނެ ގޮތް ވުމަކީ ނަޝީދުގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި އަގެއް ހުރިކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ރަށްރަށުގައި ނަޖިސް ފެންބޮއެ  ނަޖިސްފެނުން ފެންވެރުމަކީ ނަޝީދަށް ކަންބޮޑުވެ ވަޑައި ގަންނަވާ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ބައުވެ ހަސްނެތި ފެން ތަގައްރުވެ ވައިނުސާފު ކުރާ އިންޖީނުގެތަކުން ރަށްރަށުގައި އުޅޭ މީހުން ސަލާމަތް ކުރުމަކީ ތިމާވެށީގެ ޗެންޕިއަން ނަޝީދަށް ކަމުދާ ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ރަށްތައް ގިރުމުން ސަލާމަތްކޮށްދީ ރަށްރަށް ވެލިން މުއްސަދިކޮށްދޭން ކުރެވޭ މަސައްކަތަކީ ނަޝީދުގެ ކުރިފުޅުމަތީގައި އިސްރާފެވެ.

ހިލޭ ޑިގްރީއަށް އެތައް ހާސް ކުދިން ރާއްޖެއާއި ރާއްޖޭން ބޭރުން ކިޔެވުމަކީ ރައީސް ނަޝީދަށް ގަބޫލު ކުރެއްވޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ސްޓޭޑިއަމްތަކާ ކުޅިވަރު ދަނޑުތަކާ ކޯޓުތައް ރަށްރަށުގައި އަޅާ ރަށްރަށުގައި އުޅޭ ކުދިން ޖިމްތަކަށް ގޮސް ދުޅަހެޔޮ ހަށިހެޔޮ ބަޔަކަށް ވާން ނަޝީދު ބޭނުންފުޅެއް ނުވެއެވެ.

މި ހުރިހާ ކަމަކުން ލާވަށާޖެހޭ ހަގީގަތަކީ ބޭފުޅިޒަމްގެ އަސަރު ފިލާ ނުދާކަމެވެ. ސިންގާ ސަނާޔާ ބީރައްޓެހިންނާ ހަމަ ނޫން ކަމެވެ. އަދިވެސް ރަށްފުށު ގަބުޅި ކަތީބުން ތިބެންޖެހޭނީ ގަނޑުވަރުގެ ތިރިގޮނޑީގައި ކަމެވެ.

ލޯކަލް ކައުންސިލް އިންތިހާބުގައި މަޖިލިސް ލައިވް ކޮށްގެން ތިބެ މި ބައިމީހުން ރެޔާ ދުވާލު ކުރި އެންޓި ކެމްޕޭނުގައި މާލެ ސިޓީ އެމްޑީޕީއަށް ގެއްލުވާލާ އައްޑޫސިޓީ ކައުންސިލް އޮތީ ގަޑު ބަޑު ކޮށްފައެވެ. ދެން މިނުކުތީ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ހަލާކު ކުރާށެވެ. 

އަންނިގެ ބޮލަށް ރޮޒޭނާ، އެއް ކިހިއްޔަށް ތަސްމީނު، އަނެއް އުކުޅަށް ނާޝިޒު،  ދެން  އޮތް ތަނަކަށް ޝާހިދާއި އަލީ އާޒިމް ލައިގެން ގެނެސް  އެމްޑީޕީ ސްޓޭޖަށް އެރުވި ދުވަހު އެވަރުގެ އެމްޑީޕީ ބަޔަކު ނެތެވެ. އަންނިއާއި ފެއަށް ޖެހޭ އިރަށް އެޖެހޭ މީހާ އެއީ އެވެނި މިވެނި މީހާއަށް އެބަ ހަދައެވެ. އަލީ ވަހީދެއް އަލްހާނެއް، ހައަނގަ ޖަމީލެއް ގާސިމެއް މައުމޫނެއް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. އަންނި ބޭނުންވީމާ ޝައިތޯނާ އާ ވެސް ކޯލިޝަން ހަދަންވީ އވެ.  

މިހާރު ނިކަން ދެކިބަލާށެވެ. ޔާމީނުގެ ވަފާތެރި ގާތް މީހުންނާ ނޫސްތަކުން އަންނި ޕްރޮމޯޓް ކުރަނީ އެމްޑީޕީ މީހުން ވެސް ނުކުރާ ވަރަށެވެ. މަޖިލިސް ތެރޭގައި ވެސް ނައިފަރު ސިޔާމާއި ފިނިފެންމާ ސައީދާއި ދަތްދޮޅި އާދަނާއި އަންނި ދައްކަނީ އަމަށަކު ފުއްކުދި ވާހަކަ ތަކެއް ނޫނެވެ. އެ ވާހަކަ ތަކުގެ މެދުތެރޭން ކުއްލި އަަކަށް ފެނުނީ 2 އަކުރު އޮޅިގެން ސުޕްރީމް ކޯޓުން ޔާމީނު ދޫކޮށްލި ތަނެވެ. ޕީޕީއެމް މީހުން އަންނި ދެކެ މިހާރު އެހާ ރުޅިއެއް ނާދެއެވެ. ޔާމީނު ނެތް ތަނުގައި ޕީޕީއެމަށް ލަފާދޭ މުޝީރަކީ މިހާރު އަންނިއަށްވުން ވަރަށް ގާތެވެ. 

އެނގޭ ހެއްޔެވެ. ރެޑްވޭވް ސަލީމާއި ގައްސާނު މައުމޫނާއި ދަތްދޮޅި އާދަނާ އިންތިއާއި ހަސަންކޮމެން އިހަށް ރެއަކު އަންނިއާއެކު އެކުރީކީ އަމަށަކު ސައްލާއެއް ނޫނެވެ. މި ހުރިހާ ކަމެއްގައި އަތްޖަހާ ފޯރިދޭން އަމިއްލަ ސިކުނޑި ގޭގައި ބާއްވައިގެން ނުކުމެ އުޅޭ މީހުން އެބަފެނެއެވެ. 

ހައްދަކީ ވަކި ކޮޅަކަށް ފަހަނަ އަޅާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ތިމާމެން ބަލަން ބޭނުން މަންޒަރަކާ އަހަން ބޭނުން އަޑެއް އެކަނި އަހަންޏާ އެތިބީ ހައްދު ފަހަނަ އެޅި ހަރުކަށި ފިކުރުގައެވެ. 

ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ ސިއްޕެއަށް ގައިމު ނުފޫޒަކާ ނާޖާއިޒު ބާރެއް ހިންގެން އޮންނާނެތާއެވެ. މިނިސްޓަރުންނާއި ނައިބުންނާއި ކުންފުނި ތަކުގެ ޗެއަރމަނުންނާއި އެމްޑީންނާއި އެތައް ސިޔާސީ މަގާމުގައި ތިބި މީހުން ހޭބޯ ނާރާ އަންނި ފަހަތުން ދުވާއިރު އެތަނެއް ނުފެނެއެވެ. އެއަޑެއް ނީވެއެވެ. 

ސިއްޕެއަށް ރައީސް އޮފީހުގެ ވަޒީރުކަން ދޭން ބާރު އެޅީ އަންނިއެވެ. އަންނި ބުނީ ޕެޕަރސްޕްރޭ ޖެހުނު މީހުންނަށް ވަޒީފާ ދޭން ނުޖެހޭ ކަމަށެވެ. ޕާޓީއަށް އިހުލާސްތެރި އެތަކެއް މެންބަރުންނަށް ވަޒީފާ ލިބުނަ ނުދީ އެކަމަށް ހުރަސްއެޅީ ސީދާ އަންނިއެވެ. ރައީސް އޮފިހުގައި ރައީސް އައްޔަނު ކުރައްވާ ސިޔާސީ މީހުން އައްޔަނުކޮށް ވަކި ކުރުމުގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ކުރީ މިދާކަށް ދުވަހާ ޖެހެންދެން ސިއްޕެއެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެންބަރުންނަށް މަގާމުދިނުމުގައި ފަހުބަސް ބުނަމުން އައީ ޕާޓީގެ ރައީސާ ނައިބު ރައީސެވެ. މި ސަރުކާރުގެ ސިޔާސީ މަގާމުތައް އެމްޑީޕީ މީހުނަށް ލިބިފައިހުރީ އަންނި ބޭނުންވި ގޮތަށް އަންނި ބޭނުން ބަޔަކަށެވެ.

މީސްމީހުނަށް ވަޒީފާތައް ދިނުމަށް ހުށަހެޅުމުގައި ވެސް އަންނި ގެންގުޅުނު ސިޔާސަތަކީ ސަރުކާރު ދެކެ މީހުން ރުޅިއެރުވުމެވެ. ރައީސް ސާލިހު އަންނި ކުރެއްވި އިތުބަރާއި އޮތް ގަތްކަމުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނެގުމެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. އެ މަގާމުގައި ސިއްޕެ ހުރެގެން މި 4 އަހަރު ކުރި ކަމަކީ އެމްޑީޕީ މީހުން ރުޅިއެރުވުމެވެ. މިއަދު މިސާފުވަނީ ސިއްޕެ އެ މަގާމަށް ފޮނުވައިގެން އެކަން އެހެން ކުރީ މި ދުވަސް ގެންނަން އަންނި ބުނެގެން ކަމެވެ. 

އެމްޑީޕީ ޑިމޮކްރަސީއާ ދުރަށް ދާ ވާހަކަ ރައީސް ނަޝީދު ދެއްކެވީމާ އަންނަނީ ހަރުހަރުން ނިކުމެގެން ހިންޏެވެ. ކުރިޔާ ހިލާފަށް އެމްޑީޕީގެ ކަންކަން ނިންމަނީ މެޖޯރީޓީއަށެވެ. ވަކި އެކަކު ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ކަންކަން ނިންމަނީ ޕާލަމެންޓްރީ ގްރޫޕްގެ މެޖޯރިޓީއަށެވެ. އިދާރީ ކޮންމެ ކަމެއްގައި އަމަލު ކުރެވެނީ ގައުމީ މަޖިލީހުން ނީންމާ ގޮތެއްގެ މައްޗަށެވެ. އިންތިހާބުތައް ބޭއްވެނީ އަސާސީ ގަވައިދާ އެއްގޮތަށެވެ. ޑިމޮރަސީއަކީ އެނޫން ކޮން އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ހޮއްވަވަން ބޭނުންފުޅުވި ޗެއަރޕާސަން ނުހޮވީ ޑިމޮކްރެޓިކް ހަމައިން އާއްމު މެންބަރުންނެވެ. ޕީޖީގްރޫޕާއި ގައުމީ މަޖިލީހުގައި ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅު ވާހާކަމެއް ބޭނުންފުޅު ގޮތަކަށް ނުނިމެނީ ރައީސް ނަޝީދު މެޖޯރިޓީއާއި ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްޕުޅު ކުރައްވާތީއެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ރައީސް ނަޝީދަށް ކާމިޔާބުވެ ވަޑައިނުގެންފިއްޔާ އުޅުއްވާނެ ހުތުރު ވައްތަރު މިހަރުވެސް ހިތައް ގެނެވެއެވެ. ބަލި ގަބޫލެއް ނުކުރައްވާނެއެވެ. އުފައްދަވާނީ ފިތުނައެވެ.

އެމްޑިޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދުގައި ސިޓިންގ ޕްރެޒިޑެންޓަށް ދެވަނަ ދައުރަކަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ޕްރައިމަރީއަކާ ނުލާ ދެވެން އޮތް އިރުވެސް އެމްޑީޕީ އިސްކުރީ އެންމެ ޑިމޮރެޓިކް ގޮތެވެ. ރައީސް ސާލިހު ވެސް ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަތީ އެގޮތެވެ. މި ހާލަތުގައި ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ރައީސް ނަޝީދު ނަމަ ޕްރައިމަރީއަކަށް ވަޑައިނުގެން އިސްކަން ދެއްވީހީ އަސާސީ ގަވައިދުން ލިބެދޭ ވާދަ ނުކުރެއްވުމުގެ ފުރުސަތަށް ކަމާމެދަކު ޝައްކެއްނެތެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދެއް ކަމަކު ޖެހިވަޑައިގަންނަވާނީ މެޖޯރިޓީއަށް ތަބާވެ ވަޑައިގަންނަވާށެވެ. މެޖޯރިޓީ ރައީސް ނަޝީދަށް ތަބާވަކަށް ނުޖެހެއެވެ. އަމިއްލަފުޅު ޖާހާ ހައިބަތު ރައްޔިތުންގެ ކުރިމަތީ ވައްޓަވާލައްވަނީ އަމިއްލަފުޅަށެވެ. ޕާޓީގެ ރައީސްކަމުގައި ހުންނަވާ ޕާޓީގެ މެޖޯރިޓީ ވިސްނުމަށް ތާއީދު ނުކުރައްވަނީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދެވެ. ޑިމޮކްރަސީއަކީ ރައީސް ނަޝީދެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގެ އުސޫލުތައް މުގުރާލެއްވުމުގައި ޕީޕީއެމާ ބައިއަތު ހިއްޕަވައިގެން އަވަދި ނެތި މިހާރު ވެސް އުޅުއްވަނީ ރައީސް ނަޝީދެވެ.

ރައީސް ނަޝީދު ބަގާވަތުގެ ވާހަކަ ދައްކަވާއިރު އަމިއްލަފުޅު ލީޑަރޝިޕް އޮތް ޕާޓީ އިސްވެ އޮވެ ހިންގާ ސަރުކާރު ވައްޓާލަން ރައީސް ނަޝީދު ނުކުރައްވަނީ ކީއްހެއްޔެވެ. 2018 ގައި އުފެދުނު ސަރުކާރުގައި ވަޒީރުކަން ކުރައްވާ އެމްޑީޕީއަށް ނިސްބަތްވެ ވަޑައި ގަންނަވާ ހުރިހާ ވަޒީރުންނަކީ ރައީސް ނަޝީދު އެންޑޯސް ކުރައްވާފައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންނެވެ. ފައްޔާޒެއް ޝާހިދެއް މާރިއާއެއް އަމީރެއް އަސްލަމެއް އައިޝްތެއް ކިޔާނެ ކަމެއް ނެތެވެ. މިހާރަކު އެއިން އެއްވެސް ބޭފުޅަކީ ރައީސް ނަޝީދަށް ކަމުދާ ބޭފުޅުންނަކަށް ވެވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. ރައީސް ނަޝީދު އިސްވެ ހުންނަވައިގެން އެއިގެން ބައެއް ވަޒީރުން މަގާމުން ދުރު ކުރައްވަން ވެސް ލައްކަ ސަކަރާތް ޖެއްސެވިއެވެ. އެފަދ ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ގޮއްވާލެއްވި އަމިއްލަ އަތްޕުޅަށެވެ.

ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރުންނާއި އެނޫން ވެސް ހުރިހާ ސިޔާސީ ޕޯސްޓަކަށް ބޭފުޅުން އައްޔަނު ކުރެއްވީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދު އެދިވަޑައިގެން ހުށަހަޅުއްވާ ރުހުން ދެއްވި ގޮތަށެވެ. އެ ބޭފުޅުން މަގާމް ތަކަށް އިސްކުރެއްވީ ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތްކޮށް ހެޔޮވެރިކަމެއް ހިންގާށެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވާހާ ގޮތަކަށް ކަންކަން ކުރާކަށް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ސްލޮޓެއްގައި ވަޒީފާ ލިބުމަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ އަޅުންނަށް ވާންޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު އެއިގެތެރެއިން ބައެއް ބޭފުޅުން ބޭނުން ކުރައްވައިގެން ސަރުކާރު ހިންގަން ދަތިކުރައްވާ ސަރުކާރާއި ރައްޔިތުންނާ ޖެއްސުމަށް ކަންކަން ރައީސް ނަޝީދު ލަސްކޮށް ފަސް ކުރުވިއެވެ.

ރައީސް ސާލިހަށް ވާދަވެރި އިދިކޮޅަށް ވުރެ ރައީސް ނަޝީދުގެ ދެކޮޅުވެރި ކަމުން އުދަގޫތައް ކުރިމަތިވެ ވަޑައިގަތެވެ. އެހެނަސް ރައީސް ސާލިހު ކެތްތެރިކަމާއެކު ރައީސް ނަޝީދުގެ ބައިވެރިވެ ވަޑައިގަތުން ހޯއްދެވުމަށް ގިނަގުނަ މަސައްކަތްޕުޅުތައް ކުރެއްވިއެވެ. އިހުތިރާމާއެކު ހައްގު މަގާމް ދެއްވިއެވެ. އިދިކޮޅަށް ޗުއްޕުވެސް ވިދާޅެއް ނުވެއެވެ. އިސްކުރެއްވީ ޑިމޮކްރެޓިކް ތަފާތު ހިޔާލަށް އިހުތިރާން ކުރެއްވުމުގެ ސިފައެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސްގެ މަގާމުން ރައީސް ނަޝީދު ވަކިކުރެއްވެން އޮވެމެ އިސްކުރެއްވީ މަސްލަހަތެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވާއިރަށް ރައީސް ނަޝީދަށް ބޮޑުވަޒީރަށް ވެވަޑައިގަންނަވަން ދައުލަތުގެ ނިޒާމް ބަދަލު ކުރައްވަން ނޫޅުއްވުމުން ނަޝީދުގެ ހިތްޕުޅުގައި އޮތް ހަސަަދައިގެ ހުޅުފަޅައިގެން ދިޔައީއެވެ. ރައީސް ނަޝީދު އެ ވިދާޅުވާ ޑިމޮރަސީއާއި ބީރައްޓެހި ސިފައަކީ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމް ބަދަލު ކުރައްވަން ރައީސް ސާލިހު ނޫޅުއްވުމެވެ. އެމްޑީޕީވެސް ނިޒާމު ބަދަލު ކުރަން ބޭނުން ނުވާކަން އެންމެ ފަހުން އޮތް ކޮންގްރެހުން ސާފުވިއެވެ. ގިނަ މީހުނަށް އެ ގޮތް ނުފެނުމުން ގިނަ މީހުންނަށް ނުފެންނަ ގޮތް އެއީ ޑިމޮކްރަސީ ކަމަށް ވަންޏާ ޑިމޮކްރަސީއަކީ އެންމެ މީހެއްގެ ގޮތެވެ. އެ މީހަކީ ރައީސް ނަޝީދެވެ.

މައްސަލައެއް ކޯޓުގައި ހިނގަމުން ދިޔައިރު ދިފާއީ ވަކީލުން ގޮތުގައި ހަސްމަކު ހަމަޖައްސާފައި ތިބޭ ވަކީލުންގެ ދައުރު ހުކުމްކޮށް ހުލާސާ ބަޔާން ހަވާލުކުރާ ހިސާބުން ނިމޭނެއެވެ. ކޯޓުގައި ނެތް މައްސަލައެއްގެ ދިފާއީ ވަކީލުންނެއް ވެސް ނުތިބޭނެ ނޫން ހެއްޔެވެ. އެހެން ނޫނަސް މައްސަލަ ހިނގަމުން ދިޔައިރު ދީފާއީ ވަކީލުންގެ ގޮތުގައި ތިބި މީހުން އެ މައްސަލައާއި ގުޅުން ހުރިކަމެއްގައި އިތުރަށް ބޭނުން ކުރަން މައްސަލައިގެ ހަސްމު ބޭނުން ވާކަން ނުވަތަ ނުވާކަން ކޯޓަށް އެނގެނީ ކިހިނެއްހެއްޔެވެ. މައްސަލައިގެ ހަސްމު އެ ވަކީލުންނަށް ހުލާސާ ރިޕޯޓު ހިއްސާ ކުރަން ބޭނުން ނުވެވެސް ދާނެއެވެ. އެކަމަށް އަލުން އެދި ހަސްމު ނުބުނަނީސް އިރެއްގައި ދިފައީ ވަކީލަކަށް އުޅުނީތީ އެ މީހަކަށް ހަސްމެއްގެ ޒާތީ ލިޔުމެއް ދޫކޮށްގެން ކޮންމެ ފަދަ ނުބައެއް ވެސް އުފެދި ދާނެއެވެ. ހަސްމު އެކަމަށް ނޭދެނީސް ނިމިފައިއޮތް މައްސަލައެއްގެ ރިޕޯޓް ދޫކޮށްގެން އުފެދިދާނެ މައްސަލައެއްގެ ޒިންމާ ކޯޓުން ނަގާކަށް ނުޖެހެއެވެ.

ރައީސް ޔާމިނެއް ކަމަކު އެކަންވާނީ އެހެނެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް އުފުލުނު މައްސަލަ ނިމުނު ގޮތުގެ ތަފްސީލީ ރިޕޯޓް ރައީސް ޔާމީނު އެކަމަށް އެދިވަޑައިނުގަންނަވަނީސް ކޯޓަކުން ބަޔާނެއް ދުލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ކުރެވިގެންވެސް ނުވާނެއެވެ. ދަރިއަކަށް އަންބަކަށްވެސް އެފަދަ ލިޔުމެއް ކޯޓުން ދޫކުރާނީ އެކަމަށް އެދި އެލިޔުމެއްގެ ހައްގު އޮތްފަރާތުން އެހެން ފަރާތަކަށް އެލިޔުމެއް ދޫކޮށްދޭން އެދިގެންނެވެ.

މީހަކު ނިސްބަތްވާ ރަށަކުން އާއިލައަކުން ޕާޓީއަކުން އެދުނަސް މައްސަލައެއްގެ ތަފްސީލީ ރިޕޯޓެއް ކޯޓަކުން ދުލެއް ނުކުރާނެއެވެ. ދަށު ކޯޓުން ކުރި ހުކުމާ ހިތްޕުޅާ ނުވެގެން އިސްތިއުނާފް ކުރައްވަން ރައީސް ޔާމިނު އައްޔަނު ކުރައްވާނެ ވަކީލުންނަކީ ދަށު ކޯޓުގައި ދިފާއީ ވަކީލުކަން ކުރެއްވި ބޭފުޅުންނަށް ވެސް ނުވެދާނެ ނޫން ހެއްޔެވެ. އެނގޭ ކަމަކީ މައްސަލައެއްގެ ހުކުން އިއްވުމަށް ފަހު އެ މައްސަލައެއްގެ ވަކީލުން ނުތިބޭނެކަމެވެ. މަތިހަށި ނަގާފައި ބަޔަކު ކޯޓަށް ގޮސް ތިމަންނަމެންމީ ދިފާއީ ވަކީލުންނޭ ބުންޏަސް އެކަމެއް ކޯޓަކަށް ނޭގޭނެއެވެ.

ނިމިފައިވާ މައްސަލައެއްގެ ލިޔުމެއް ހޯދަން ބޭނުންވާ މީހާ އެކަން ވަކި މީހަކާ ހަވަލުކުރިކަން އަންގާ އިޖުރާއީ ހަމަތަކުން އެ ކަމަށް އެދިގެން ނޫނީ ޝަރުއީ ލިޔެ ކިޔުމަކީ މީހަކު ބޭނުން ވެގެން ދާއިރަށް ލިބޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. މީހަކު ގޮސް ހަމަ ބުނެލާ އިރަށް ތިމާއާއި ގުޅުމެއް ނެތް މައްސަލަތަކާ ބެހޭ ލިޔުންތައް ލިބެންޏާ އަދުރޭގެ ޓިނު މައްސަލައިގެ ތަފްސީލް ބުނެލާ އިރަށް މިހާރު ވެސް މަށަށް ލިބޭނެތާއެވެ.

2008 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ރައީސް ނަޝީދު ކާމިޔާބު ކުރައްވަފައި ވާތީ 2013 ގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ރައީސް ނަޝީދަށް އެމްޑީޕީން އެރުވީ ޕްރައިމަރީއަކަ ނުލައެވެ. ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްއާއި އެއްގޮތަށެވެ. އެހެނަސް 2013 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ރައީސް ނަޝީދު ވެވަޑައިގަތީ ބައްޔެވެ. އެހެން ދިމާވުމުން ޑިމޮކްރެޓިކް އުސޫލުން ކަން ހިނގާ ނަމަ ރައީސް ނަޝީދު އެ ހިސާބުން އެ ހުންނެވީ އެކްސްޕަޔަރ ވެފައެވެ. އެހެނަސް ނަމަވެސް ރައިސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން އެމްޑީޕީގެ ޑިމޮކްރެޓިކް އުސޫލުތަކާއި ދުނިޔޭގެ ރީތި ހަމަތައް ނަޝީދަށްޓަކައި ފުނޑާލިއެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ކުރިމަތިލުމުގެ ޝަރުތު ހަމަ ނޫނަސް އެހެން މީހަކު ވާދަ ނުކުރާ ފެންނުހިފޭ ޕްރައިމަރީއެއް ބާއްވާ ޕާޓީގެ ރައީސް ނަޝީދަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ހޯއްދެވިއެވެ. 13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް ތަންފީޒު ކޮށްކޮށް އޮއްވައެވެ.

ގާނޫނީ ގޮތުން ވާދަ ކުރެއްވޭން އޮތް މަގު ނަޝީދަށް ބަންދުވެ ރިޔާސީ އިންތިހަބުގެ ކުރީން މިނިވަންވެ ވަޑައި ނުގަންނަވާނެ ކަން ކަށަވަރުވެ އިންތިހާބުގެ ދުވަސް ކުޑަތަން ވުމުން އެމްޑީޕީއަށް މަޖުބޫރުވީ ރިޔާސީ ޓިކެޓް އެހެން ބޭފުޅަކަށް ފޮރޮޅާލާށެވެ. އެއީ ފަހަރެއްގައިވެސް ނަޝީދު ހެޔޮފުޅުކަމުން ކޮށްދެއްވި ކަމެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ގެއްލޭތީ ކުރަން ޖެހުނު ކަމެކެވެ.

އިންޓަނޭޝަނަލް ބެސްޓް ޕްރެކްޓިސްގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގައި ވާދަކުރައްވާ ބަލިވެ ވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅުންނަކީ ދެވަނަ ފަހަރަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް ވާދަކުރައްވާ ބޭފުޅުންނެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ ޑިމޮކްރެޓިކްކަމާއި އިންޓަނެޝަނަލް ބެސްޓް ޕްރެކްޓި ވެސް ޖެހުނީ އޮޅާލާށެވެ.

ވީގޮތެއްވެ 2018 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުކުރެއްވީ އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓްގައި ނިކުންނެވި ރައިސް ސޯލިހެވެ. އެމްޑީޕީގެ އަސާސީ ގަވައިދު ބުނާގޮތުން ސިޓިންގ ޕްރެޒިޑެންޓަށް ދެވަނަ ދައުރުގެ ޓިކެޓް ޕްރައިމަރީއަކާ ނުލާ ދޭން ޖެހެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ރައީސް ސާލިހު ތަބަކުން ޓިކެޓް ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. މިއަދު އެމްޑީޕީގެ ރޫހު ހުރިގޮތަށް ބަލާއިރު ރައީސް ސާލިހު ބޭނުންވެ ވަޑައިގެންނަމަ ޕްރައިމަރީއަކާ ނުލާ އެ މަނިކުފާނަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓް ހޯއްދެވުނީހެވެ. ރައީސް ސާލިހު ހިޔާރު ކުރެއްވީ އެގޮތެއް ނޫނެވެ. އެންމެ ޑިމޮކްރެޓިކް ގޮތުގައި ރަނަގަޅު ވާދައެއް ކުރައްވައިގެން ދެވަނަ ދައުރަށް ޓިކެޓް ހޯއްދެވުމަކީ ރައީސް ސޯލިހަށް ވެސް އެމްޑީޕިއަށް ވެސް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތްކަމަށް އެ މަނިކުފާނު ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވައެވެ. ހެދުނު އެއްޗެއް ހައްދަވައިގެން ޓިކެޓެއް ހޯއްދަވައިގެން އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަން ގެންލޭނެ ގޮތަކަށް މަސައްކަތް ޕުޅު ކުރެއްވުމަކަށް ރައީސް ސާލިހު ބޭނުންފުޅެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހަށް ވެރިކަން ހޯދައިދެއްވީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދެއް ނޫނެވެ. އެންމެ ފަހުވަގުތާ ޖެހެން ދެންވެސް އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓް ހިސޯރު ކުރައްވައިގެން ޖަލުން ފިއްލަވާ އަމިއްލަފުޅަށް އަރުވާ ލެއްވިގެން ހުންނެވީ ވެސް އެހެން މީހަކަށް ފުރުސަތު ލިބުނަ ނުދެއްވާށެވެ. ގިނިކަންޏާ ވާދަކުރައްވައިގެން ބާލިދީއާއި ސިމެންތިގަށާ މެޝިނުން ހޯއްދެވި ރިޔާސީ ޓިކެޓްގައި ބަގުޑިބައްދަވައިގެން އުޅުއްވީ އަމިއްލަފުޅަށް ކުރެއްވެންނެތް ވެރިކަމެއް ޕާޓީ އެހެން މީހަކު ކުރިޔަ ނުދެއްވާށެވެ. ރައީސް ނަޝީދު އުޅުއްވީ އެމްޑީޕީން ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރުނަ ނުދެއްވާށެވެ.

ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަޝްރަހު އޭރު އޮތްގޮތުން އެމްޑީޕީން ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރުމުގެ މުހިންމުކަން ބޮޑުވެ އުކުޅަހު ކޮންގްރެސްގައި ރައީސް ސާލިހަށް ޓިކެޓް ފުރޮޅާލީ ކޮންގްރަސްމަނުން ބޭނުން ވެގެންނެވެ. ފަހަރެއްގައިވެސް ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެގެނެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅު ވިޔަސް ނުވިޔަސް އެމްޑީޕީ 2018ގައި ރައީސް ނަޝީދު ނޫން އެހެން ފަރާތަކަށް ރިޔާސީޓިކެޓް ފުރޮޅާލީހެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ޖަލުން މިންޖުވާން ވެސް އޮތް ހަމައެކަނި ގޮތަކީ އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ ކުރާ ވެރިކަމެއް ރާއްޖޭގައި އޮތުމެވެ. އެކަމަށްޓަކާ ގޮތް ހުސްވެ ވަޑައިގެން ދޫދެއްވަން ރައީސް ނަޝީދަށް މަޖުބޫރުވެ ވަޑައިގަތީއެވެ. އެނޫން ގޮތަކަށް ވެރިކަން ފުރޮޅުނު ނަމަ އަދިވެސް ރައީސް ނަޝީދު އޮންނަވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާނީ ޖަލުގައިކަން ރައީސް ނަޝީދު މިހާރަކު ހަނދުމަފުޅެއް ނެތެވެ.

ރައީސް ސޯލިހަށް ވެރިކަން ލިބިވަޑައިގަތުމުން މިނިވަންވެ ވަޑައިގެން މާލެ ވަޑައިގެން ދިމާ ކުރެއްވީ ރައީސް ސާލިހާއެވެ. އެންމެ ފަހުން އުކުޅަހު ކޮންގްރެސް ވެސް އުކުޅަހު ބަގާވާތުގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރެއްވީއެވެ. އެވަރު ބޭފުޅަކު ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް އެރުވީ އެ މަނިކުފާނޭ ވިދާޅުވީމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ.

އަށާރަ މަސް ދުވަހު ވެރިކަން ކުރަން ދިވެހި ރައްޔިތުން ދުވަހަކުވެސް ވެރިއަކު ހޮވާފައެއް ނުވެއެވެ. 2018 ގައި އިއްތިހާދު ވެގެން ރައީސް ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ރައީސުލްޖުމުހުރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހް ވެރިކަމަށް ގެނައީ 18 މަސް ދުވަހަކަށް ނޫނެވެ. ފަސް އަހަރު ދުވަހަށެވެ. އިއްތިހާދުވި ހުރިހާ ލީޑަރުން 18 މަސް ދުވަހަށް އިއްތިހާދު ވީނަމަ އަށާރަ މަސްވުމުން އެ ވާހަކަ ދެއްކެވީހެވެ. ހޮދު ރައީސް ނަޝީދު ވެސް މީގެ ކުރިއަކުން އެ ވާހަކަ އެހެނެއް ނުދައްކަވައެވެ. ނިޒާމު ބަދަލުކުރާ ވާހަކަ ރައީސް ސާލިހަށް ހުށަހެޅުއްވި އިރުވެސް އަށާރަ މަހެއްގެ ވާހަކައެއް ދައްކަވާފައެއް ނެތެވެ. އެހެން ކަމުން 18 މަސް ދުވަހެއްގެ ވާހަކައަކީ ރައީސް ނަޝީދު އުފައްދަވައިގެން އުޅުއްވާ ހޮޅި ވާހަކައެކެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަކީ އެ ވަގުތަކަށް އެ މަނިކުފާނުގެ ސިޔާސީ ހައިބަތު ފުޅާކުރެއްވުމަށް ހިތުހުރި ވާހަކަފުޅެއް ދައްކަވައިގެން މީހުންގެ ބޯ ދޮއްވަން މަސައްކަތް ކުރައްވާ ބޭފުޅެކެވެ. އެ ފާޑަށް އުޅުއްވުމުގެ ސަބަބުން އިންތިހާ ދަރަޖައަށް އެ މަނިކުފާނުގެ މަގުބޫލުކަން ދަނީ ކުޑަވަމުންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވަނިކޮށް ޕާލަމަންޓްރީ ގްރޫޕްގެ ކޮންޓްޓްރޯލު ގެއްލި ވަޑައިގެންފިއެވެ. ގައުމީ މަޖިލިސް ގެއްލި ވަޑައިގެންފިއެވެ. ތާއީދު ކުރައްވާ ހޮއްވަވަން އުޅުއްވި ޗެއަރޕާސަން ކެންޑިޑޭޓް ވެސް ލަދުވެތި ބައްޔަކުން ވީ ބައްޔެވެ. ކޮންގްރެސްގައި ފާޅުގައި ޕާޓީގެ ރައީސާ ދެކޮޅަށް އަޑުއުފުލި ކުރައްވަން އުޅުނު އެއްކަމެއް ނުވެ ވެވަޑައިގަތީ ބާކީއެވެ.

ނިޒާމީ ވޯޓަކަށް ނުގޮސް ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ނުބޭއްވޭނެ ކަމަށް ގަދަބަސް ވިދާޅުވެ ދެކޮޅު ހެއްދެވިއެވެ. ނިޒާމީ ވޯޓެއްގެ ވާހަކަ ދެކެވޭނެ ގޮތްނުވެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއަށް ނިކުމެ ވަޑައިގެން މަރުފަލި ޖައްސަވަން ފެއްޓެވީއެވެ. ޖަލުގައި ގައިދުކޮށް ނިޒާމުން ފުހެލަން އުޅުނު މީހުން އަމިއްލަޕާޓިގެ މެޖޯރިޓީ ސަރުކާރަށް ވުރެ ރައީސް ނަޝީދަށް ކަމުދެއެވެ.

2008 ގައި ލިބިވަޑައިގެން ވެރިކަން ވެއްޓި މަގުމަތިވެ ވަޑައިގަތުމުން މުޅި ޕާޓީއާއި އެނޫން ވެސް އެތައް ބައެއްގެ ހަމްދަރުދީ ލިބި ވަޑައިގެން ރައީސް ނަޝީދު މަގުބޫލުކަން އެންމެ މަތިވެގެން ދިޔައީ 2013 ގައެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު 2013 ގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ދެވަނަބުރުން ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށް ކުރިއެއް ނުހޯއްދެވުނެވެ. ބޮޑު ބައްޔަކުން ވެވަޑައިގަތީ ބައްޔެވެ. މިހާރު ރައީސް ޔާމީނަށް ޖެހިވަޑައިގެން ހުންނެވި ހާލުކޮޅު 2018 ގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ޖެހިވަޑައިގަތެވެ. ރައީސް ކަމަށް ޝަރުތު ހަމަނުވާ ހާލުކޮޅެއްގައި ހުންނަވަނިކޮށް ހަމައެއް ލަމައެއް ނެތި ޖަޒުބާތުގައި ރިޔާސީ ޓިކެޓް ނަޝީދަށް އެރުވީ ވާދަކުރުމެއް ނެތި ފެންނުހިފޭ ޑަމީ އިންތިހާބަކުންނެވެ. އާހިރުގައި ކުރިމަތި ނުލެއްވި އެކަން ވެސް ދިޔައީ ތޮޅިއަށެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަން ކުރައްވާ އަދި ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީގެ ލީޑަރު ކަމުގައި ހުންނަވާ އަލަށް އުފަންކުރި ކުރިން ނުއުފަންނަ ކުޑަކުޑަ ދާއިރާއަކުން ލޯ ނުދެކޭ އައު ކުޑަކުޑަ ކުއްޖަކާ މަޖިލީހަށް ވާދަ ކުރައްވައިގެން ހޮވިވަޑައިގަތީ ކިރިޔަ ކިރިޔާއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ދެބޯގެރި ދުއްވަވައިގެން މަޖިލީހުގެ ރައީސް ކަމުގެ ގޮނޑިއަށް ސަވާރުވެ ވަޑައިގެންނެވުނަސް ރައީސްކަން ކުރެއްވޭ ވަރުގެ މަގުބޫލު ކަމެއް މިހާރަކު ރައީސް ނަޝިދުގެ ނެތެވެ.

ރައީސް ނަޝީދަށް ވެރިކަން ލިބިވަޑައި ނުގަންނަވަންޏާ އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަން އޮތަ ނުދޭން ކުރައްވާ މަސައްކަތް ރައީސް ނަޝީދު ހުއްޓަވާ ނުލައްވާނަމަ ހުތުރު ނިމުމަކުން އެމްޑީޕީއާއި ރައީސް ނަޝީދު ނިމިދިޔުން ގާތެވެ. އެކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ފުރުސަތެއް ނުދެއްވާނެއެވެ.

މިހާރަކަށް އައިސް މާ ބާރަކަށް ދައްކާ އެއް ވާހަކަ އެކެވެ. ރާއްޖޭގައި ރައީސްކަން ކުރާ މީސްމިހުން ވެރިކަމުން ފޭބުމުން ނުވަތަ ބޭލުމުން ޖަލަށް ދާން ޖެހޭ ސަގާފަތެއް އަށަގަންނަ ވާހަކައެވެ. ރައީސްކަން ކުރިޔަސް އެހެން ކަމެއް ކުރިޔަސް ޖަލަށް ދާން ނުޖެހޭ ގޮތަށް އެކަމެއް ކުރާނަމަ އެކަމަކަށް ފަހު ޖަލަކަށް ދާކަށް ނުޖެހޭނެ ނޫން ހެއްޔެވެ.

ރައީސްކަން ކުރުމަކީ އެ މީހެއްގެ މައްޗަށް ކަމެއް ތުހުމަތު ކުރެވިއްޖެ ނަމަ ތަހުގީގުކޮށް ޝަރީއަތްކޮށް ކުށް ސާބިތުވެއްޖެ ނަމަ އަދަބު ނުދިނުމަށް އޮތް ލައިސަންސެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުރެ ގައުމު ދަވާލާ ތިޖޫރީ ހުރިތާ ވަޅުގަނޑު ވެސް ނުހުންނަވަރު ކޮށްލާފައި ފޭބުމުން ވެސް ރައީސްކަން ކުރީތީ ދެފުށުން ފިރުމަން ވީހެއްޔެވެ. ފުށްޖައްސައި އަތަރުލައި ދުންބުރުވަން ވީހެއްޔެވެ. ދައުލަތުން މުސާރައާއި އިނާޔަތާދީ ބާނދީން ލައިގެން ހަރު މުދަލެއްގެ ގޮތުގައި ބަލަހައްްޓަން ވީހެއްޔެވެ.

ކޮންމެ މީހަކަސް އެ މީހަކު ކުޅަކަމެއްގެ ރަހަ ދެކެން ޖެހޭނެއެވެ. ރައީސްކަން ކޮށްފައި ތިބޭ މީހުން އެ މީހުން ކުރިކަމަކާ ނުކޮށް ދޫކޮށްލި ކަމެއްގެ ސަބަބުން ދައުލަތުން އުފުލަން ޖެހޭ ކޮންމެ ބުރައެއްގެ ޒިންމާ އެ މީހަކު ނަގަން ޖެހޭނެއެވެ. ކުރާނެ ކަމެއްކޮށް ހަދާނެ އެއްޗެއް ހަދާފައި ދައުރު ނިންމާ ހީގަނެގެން ހުންނަ ފާޑުގެ ސަގާފަތެއް ގައުމުގައި އަށަގަތުމަކީ ވެރިކަމަށް އަރާ ކޮންމެ މީހަކު ދައުލަތް އިރާކުދިކޮށް ނޮޅާކާން ދޭ ތަޅުދަނޑިއަކަށް ނުވެ ނުދާނެއެވެ.  

ރާއްޖެ ފަދަ ކުޑަކުޑަ ގައުމެއްގައި ކުރީގެ ރައީސުންނަށް ކުރާ ހޭދަ މިހާރު ވެސް ދައުލަތް ހިންގާ މީހާއަށް ވުރެ ފުކެއް ކުޑައެއް ނޫނެވެ. މިދާވަރުން ކުރީގެ ރައީސްގެ އިނާޔަތް ދީގެން ކިތަކަށް މީހުން ކޮންމެ ޖީލެއްގައި ދައުލަތުން ބަލަހައްޓަން ތިބޭނެ ބާވައެވެ. ރައީސްކަން ކުރާ މީހަކު ރައީސްކަން ކުރަނީ އެމުއްދަތުގައި ދައުލަތުން މުސާރަޔާ އިނާޔަތް ނުލިބިއެއްނޫނެވެ. ކުށްވެރި ނުވެ ރީތި ގޮތުގައި ވެރިކަން ކޮށް ނިންމަލާ މީހަކަށް ޝަރަފާއި ރަމްޒީ އިހުތިރާމް އަދާ ކުރުމަކީ ގޯހެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް ދައުލަތަށް ބަލަދު އެރުމަކީ ބޮޑު ގޯހެކެވެ. އާނއެކެވެ. ކުރީގެ ރައީސުންގެ ދެލިފޭލި އުފުލުމަކީ ބޮޑު މުސީބާތެކެވެ.

ދައުލަތުގެ ރިޒާވް 827 މިލިއަން ޑޮލަރަށް

ސްރީލަންކާއަށް ޖެހުނު ހާލަށް ވުރެ ދެރަ ހާލެއްގައި ރާއްޖެ ޖެހެން އެދިއެދި ތިބި ސިޔާސީ ރަންޑީން ހީކުރި ގޮތެއް ރާއްޖޭގެ މަލިއްޔާއަކަށް ނުވިއެވެ. 2022 ވަނަ އަހަރު ނިމޭއިރު ރާއްޖޭގެ ރިޒާވް ހުސްވެ ކާބޯތަކެތި ގަންނާނެ ފަދަވެސް ނޯންނާނެ ކަމަށް ބުނި މީހުން މިއަދު ދައްކާނީ ކޮން ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. ކޮންމެ މީހަކީ މާ މޮޅު އެކޮނޮމިސްޓަކަށް ވެގެން ނަގޫ ނަގާ ދުވާއިރު ހީވަނީ މިވަރެއް ނެތް ހެންނެވެ.

ދައުލަތުގެ ރިޒާވް ބޮޑުތަނުން ބޮޑުވެ ރޫފަޖެހެމުން އަންނަކަން އެމްއެމްއޭގެ މާލީ ހިސާބުތަކުން އެހެރީ ފެންނާށެވެ. ރާއްޖޭގެ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތް އަންދާޒާ ކުރި ވަރަށް ވުރެ ކުރިއަރައި ބޮޑު ތަނުން ރަނގަޅު ވެއްޖެއެވެ. އިގްތިސާދު ފުޅާވެ ދައުލަތުގެ ރަސްމީ ރިޒާވް އަންނަނީ ހަލުވިކޮށް ރަނގަޅުވެ ކުރިއަރަމުންނެވެ.
2022 ވަނަ އަހަރު ނިމުނުއިރު ދައުލަތުގެ ރަސްމީ ރިޒާވް ވަނީ 827 މިލިއަން އެމެރިކާ ޑޮލަރަށް އަރާފައެވެ. ހަމައެކަނި ހުސްވި ޑިސެމްބަރ މަހު އެކަނިވެސް ރަސްމީ ރިޒަރވްއަށް 223 މިލިއަން ޑޮލަރު އިތުރުވެފައިވެއެވެ.

ދައުލަތުގެ އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި 2022 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެންބަރު މަހު 134 މިލިއަން ޑޮލަރު މީރާއަށް ލިބިފައިވެއެވެ. އެ މިންވަރަކީ ހުސްވި ނޮވެމްބަރ މަހަށްވުރެ 71 މިލިޔަން ޑޮލަރު އިތުރު އަދަދެކެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރަސްމީ ރިޒާވް އެންމެ މަތީގައި ހިފެހެއްޓިފައި ވަނީ ފާއިތުވެ ދިޔަ 4 އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ. މި ގޮތުން 2018 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެންބަރު މަހުން ފެށިގެން 2022 ޑިސެންބަރު މަހުގެ ނިޔަލަށް އެވްރެޖް ގޮތެއްގައި ރަސްމީ ރިޒާވްގައި 817 މިލިއަން ޑޮލަރު ހުއްޓެވެ. މިއީ ކުރީ ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައި އެވްރެޖް ރިޒާވް ހުރި މިންވަރާ އަޅާބަލާއިރު 39 އިންސައްތަ އިތުރުވުމެކެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރިޒާވް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް 1 ބިލިއަން ޑޮލަރަށް އެރީ 2021 ސެޕްޓެންބަރު މަހުއެވެ. މި ސަރުކާރުގައި ރިޒާވް އެންމެ ދަށަށް ދިޔައިރު ވެސް ރިޒާވްގައި 499.63 މިލިއަން ޑޮލަރު ހުއްޓެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި ރިޒާވް 343.5 މިލިއަން ޑޮލަރަށް ވެއްޓިފައި ވެއެވެ.

ދައުލަތުގެ ޔޫޒަބަލް ރިޒާވް (ބޭނުން ކުރެވޭ ރިޒާވް) އެންމެ މައްޗަށް ގޮސްފައި ވަނީ ވެސް މި ސަރުކާރުގެ 4 އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ. 2021 ޑިސެންބަރު މަހު ޔޫޒަބަލް ރިޒާވްގައި ހުރީ 419 މިލިއަން ޑޮލަރެވެ. މި މިންވަރަކީ ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި އެންމެ މައްޗަށް ޔޫޒަބަލް ރިޒާވް ޖެހުނު އިރު ހުރި ވަރާ އަޅާބަލާއިރު %33 (104 މިލިއަން ޑޮލަރު) ގެ އިތުރުވުމެކެވެ.

ރާއްޖޭގެ ޔޫޒަބަލް ރިޒާވް އެންމެ ދަށަށް ވެއްޓިފައި ވަނީ ވެސް ރައީސް ޔާމީނުގެ ދައުރުގައެވެ. މޭ 2017 ގައި ޔޫޒަބަލް ރިޒާވް 52 މިލިއަން ޑޮލަރަށް ވެއްޓިގެން ގޮސްފައިވެއެވެ. އެއް މަސްދުވަހުގެ ތެލާއި ކާޑުގެ ބާވަތްތައް އެތެރެ ކުރަން ބޭނުންވާ ބޭރު ފައިސާގެ އަދަދަށް ވުރެވެސް އެ އަދަދަކީ ކުޑަ މިންވަރެކެވެ.

2023 އަހަރަށް ބަޖެޓް ފާސްކުރަން ހުށަހެޅިއިރު 2022 ވަނަ އަހަރު ނިމޭއިރު ރިޒާވް ހުންނާނެކަމަށް ލަފާކޮށްފައި އޮތީ 638 މިލިއަން ޑޮލަރެވެ. އެހެންނަމަވެސް 2022 ވަން އަހަރު ނިމުނުއިރު ރަސްމީ ރިޒާވް 827 މިލިއަން ޑޮލަރަށް ވަނީ އަރާފައެވެ. 

ރާއްޖޭގެ މަރުކަޒީ ބެންކުން މި ހުރިހާ ހަގީގަތެއް ފެންނަން އޮތްއިރު ޔާމީނާ ނަޝީދާ ސައީދާ ޖަމީލުމެން ރިޒާވޭ ކިޔައިގެން އަނގަ ދިޔާކުރީ ކުޑަވެސް އިހުލާސްތެރި ކަމެއް ނެތި ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތި ކަމުގައު ރައްޔިތުން ބިރުގަންނަވަން ކަން މިހުރީ ސާބިތުވާށެވެ. 

ފަރަންސޭސިވިލާތުގެ ގައުމީ ޓީމަށް 121 މެޗްގައި ކެޕްޓަންކަން ކުރުމުގެ ރެކޯޑާއެކު ފްރާންސްގެ ކެޕްޓަން ހޫގޯ ލޮރިސް ގައުމީ ޓީމަށް ފުޓްބޯޅަ ކުޅުން ހުއްޓާލައިފިއެވެ.  އޭނާ ވަނީ 145 މެޗް ގައުމީ ޓީމަށް ކުޅެދީފައެވެ.

އެކަކު އެންމެ ގިނަ މެޗް ފްރާންސްގެ ގައުމީޓީމަށް ކުޅުމުގެ ރެކޯޑް ގާއިމުކޮށްފައި ވަނީވެސް ހޫގޯ ލޮރިސްއެވެ. 2018 ވަނަ އަހަރު ވާރލްޑް ކަޕްގެ ތަށި ދެވަނަ ފަހަރަށް ފަރަންސޭސީން އުފުލާލީވެސް ލޮރިސްގެ ކެޕްޓަންކަމުގައެވެ.

ލޮރިސް ގައުމީ ޓީމަށް ކުޅުން ހުއްޓާލީ އޭނާއަށް ކޮންދެވޭނެ ހުރިހާ ކަމެއް ގައުމީ ޓީމަށް ކޮށްދެވިފާ ވާކަމަށް ގަބޫލް ކުރެވުމުންނެވެ. ވާރލްޑް ކަޕްގެ ފައިނަލްގައި އާޖެންޓީނާ އަތުން ފަރަންސޭސީން ބަލިވި މި ވަގުތަކީ އޭނާގެ ބައިނަލްއަގުވާމީ ކެރިއަރ ނިމުމަކަށް ގެންނަން ޖެހޭ ވަގުތުކަމަށް އޭނާ ގަބޫލުކުރެއެވެ.

ޔޫރޯއަށް ޓީމް ތައްޔާރުވާން ފެށުމުގެ ކުރިން އެކަން ކުރުމުން ކޯޗަށް ވެސް ޓީމް އެކުލަވާލުމުގައި ފަސޭހަ ވެގެންދާނެކަމަށް ލޮރިސް ދެކެއެވެ. ގިނަ ވަގުތު އާއިލާއަށް ދޭން ބޭނުންވާ ލޮރިސް ބުނާ ގޮތުގައި އޭސީ މިލާންގެ މައިކް މައިގްނާންއަކީ އޭނާ ނެތްތަން ފުރޭ ފެންވަރުގެ މޮޅު ކުޅުން ތެރިއެކެވެ.

ޝަރުއީ ކޯޓަކުން އިއްވާ ހުކުމަކީ އޭގެ ހަލާލު ހަރާން ކަނޑައަޅަން ބަޔަކަށް ޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ދަށު ކޯޓުން އިއްވާ ހުކުމަކާއި މެދު ހިތްހަމަ ނުޖެހޭ ހަސްމުން ދާން އޮތް ތަނަކީ ހައިކޯޓެވެ. ހައިކޯޓުގެ ހުކުމާއި ނުރުހޭނަމަ ދާން ޖެހެނީ ސްޕްރީމް ކޯޓަށެވެ. މަގުމައްޗަކަށް ނޫނެވެ. ކިތަންމެ ގިނަ ބަޔަކު ތާއީދު ކުރިޔަސް ވަގަކު ވާނީ ވަގަށެވެ. ކުށް ސާބިތުކޮށް ނިޔާ ކަނޑައަޅަނީ މެޖޯރިޓީގެ ތާއީދު އޮތްގޮތް ބަލައިގެނެއް ނޫނެވެ.

ރިޝްވަތާއި މަނީ ލޯންޑްރިންގެ ކުށް ސާބިތުވެ ޖަލަށްލުމަށް ހުކުން ކުރީއްސުރެ ޔާމީނަށް ކުރި ހުކުމް ހަރާންވެގެން ބަޔަކު މީހުން ގައިވީދާތީ އެބަފެނެއެވެ. އިހުތިޖާޖު ކުރުމުގެ ހައްގާއި އެއްވެއުޅުމުގެ ހައްގު ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށްގެން މުޖުތަމައުގެ ހަމަޖެހުން ނަގާލަން އެވެރިން އެ އުޅޭ އުޅުން ސާފުވަމުން އެހުރެ އަންނަނީއެވެ.

ޖަލު ފަޅާލައިގެން ޔާމީނު ޖަލުން ނެރެން ބަޔަކު ކަމަރު އެބަ ބަނދެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުން މީހުން ގެނެސްގެން މި މަހުގެ 19 އަދި 20 ވަނަ ދުވަހު އާޓިފިޝަލް ބީޗުގައި ހުރިހާ ސަފުތައް ރުކުރުވާލުން  އޮންނާނެ ކަމަށް ޕީއެންސީގެ ނައިބު ރައީސް ބުނި ބުނުމަކީ ސަމާސާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ނިޔަތާއި މަގުސަދު ސާފުކޮށް ބުނަމުން ސަފުތައް ރުކުރުވާލާ ވާހަކަ ދެއްކީމާ ވާން މި އުޅެނީ ކީއްކަން ވަރަށް ސާފެވެ.

ކޮންފަރެންސެއްގެ ނަމުގައި އާޓިފިޝަލް ބީޗަށް ދެދުވަސް ވަން ދެން މީހުން އެއްކޮށްގެން އެ މީހުންގެ ލޭ ކައްކުވާ ޖަލު ފަޅާލަން ތައްޔާރުވާ ކަމަށް ބަޔަކު ގަބޫލު ނުކޮށްފާނެއެވެ. ޕީޕީއެމާއި ޕީއެންސީން ޝަރީއަތުން ކުރާ ހުކުމާއި ދެކޮޅަށް ކޯޓުތަކުގެ ހުރުމަތް ކަނޑައިފިއެވެ. އަދުލު އިންސާފު ގާއިމު ކުރުމުގެ ބާރުކަނޑުވާލަން މަސައްކަތް އެބަކުރެއެވެ. ކޯޓުތަކާއި ފަނޑިޔާރުންނަށް ބިރު އެބަ ދައްކައެވެ. ގާނޫނު އަސާސީ މަނާކުރާ ބޮޑެތި ޖަރީމާތަކެއް މީހުން އެއްކޮށްގެން އެބަ ހިންގައެވެ.

އަޑު ގަދަމިހާ ރުއް ގިނަ ވާނީ ޖަންގަލީގެ އުސޫލުގައެވެ. ތިމާމެން ގަބޫލުކުރާހާ ގޮތަކީ އިންސާފު ކަމަށް ދެކި ގާނޫނު އަސާސީއާއި ހިލާފަށް ހަޅުތާލު ކުރުމާއި އެއްވުމާއި އަޑު އުފުލުމަކީ ހައްގެއް ނޫނެވެ. އެއްވެ ހަޅުތާލުކޮށް އަޑު އުފުލޭނީ ހުއްދަ ކަންކަމުގައެވެ. ޝަރުއީ ހުކުމް ހަރާންކޮށް ޖަލުފަޅާލަން އުޅުމަކީ އަސާސީ ހައްގެއް ނޫނެވެ.

އެންދެރި ވިންގްގައި ނަގާ ކިޔަނީ އިލްޔާސް އިބްރާހީމާއި އައްބާސްއެވެ. ކާމިނީ ވިންގްގައި ނަގާ ކިޔަނީ އަބްދުﷲ ހަމީދާއި ޔާމީނެވެ. އެކަކަށް ބާރުތައް އޮންނަ އިރު އަނެކަކު ހުންނަނީ އަރިމަތީގައި ހަވާސާ ކުރެވިފައެވެ. ސިޔާސީ ކޯޅުމާ އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކު ބަދުނާމުކޮށް ތުހުމަތުތައް އަޅުވާ ވަރަކޮށާލައެވެ. ނަތީޖާ ނެރުމާ ތަފާތު ދެއްކުމުގައި ކާމިނީއަށް ވުރެ ކުރީގައި އޮންނަނީ އެންދެރިއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އިލްޔާސް އިބުރާހީމަކީ ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި މައުމޫނަށް ވުރެ ވެސް މަގުބޫލު މީހަކަށްވެފައި ވަނީ މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ.

އިލްޔާސް އިބްރާހީމްގެ މަގުބޫލުކަން ބޮޑުވެ މަލޭގެ ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ ދެ ގޮނޑިއަކީ އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައިގަންނަވާ ބަޔަކަށް ނޫނީ ނުލިބޭ އެއްޗެއް ގޮތުގައި އެތައް ޒަމާނެއް ވަންދެން އޮތެވެ. ކާމިނީ ވިންގަށް އެ ކަމަކީ ހަޖަމް ކުރެވޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކާމިނީ ވިންގްގައި މާލޭ މީހުން ބަލައިގަންނަ މަގުބޫލު އެއްވެސް ޝަހުސިއްޔަތެއް ނެތެވެ. އެހެން ކަމުން މަޖިލީހުގެ ގޮނޑިއަށް އިލްޔާސް އިބްރާހީމާ ވާދަކޮށްލަން ކާމިނީ ވިންގްގެ މަދަދާ އެކު ނެރެލެވޭ ވަރުގެ މާލޭ މީހަކު ހޯދުމަށް އަތްފުނާ އެޅިއެވެ. އެފަދަ މީހަކު ހޯދުމުގައި މައުމޫނަށް ވަފާތެރި ބޮޑު އާއިލާ އަކަށް ނިސްބަތްވާ ޒުވާނަކަށްވުން މުހިންމު ކަމަށް ކަހީނުންގެ މަޝްވަރާ ލިބުނެވެ.

މުޅި މަލޭގައި އަތްފުނާ އަޅައިގެން ކާމިނީ ވިންގަށް ރަނގަޅު ޒުވާނަކު ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. މާލޭގައި ނަގާކިޔާ ބައިބޯ މުއްސަދި އައިލާއަކަށް ނިސްބަތްވާ ޒުވާނެކެވެ. މާލޭގެ އެންމެ ސަޕޯޓަރުން ގިނަ، ކާމިޔާބު ކްލަބް އަކަށް ނިސްބަތްވާ ގެއެއްގެ ދަރިއެކެވެ. އިނގިރޭސި ވިލާތުން ކިޔަވައިގެން ހުރި ޖެހެލުން ކުޑަ ޒުވާނެކެވެ. މައުމޫނު އަރިހުގައި ކޮންމެ ހަފްތާއަކު އާރަށަށް ވަޑައިގެން ކްރިކެޓް ކުޅުއްވާ މުއްސަދި ބޭފުޅެއްގެ ދަރިކަލެކެވެ. އިލްޔާސާ ވާދަކޮށްލަން ކާމިނީ ވިންގަށް އެއަށް ވުރެ ވަކީން ރަނަގަޅު ޗޮއިސްއެއް ނުފެނުނެވެ.

ކާމިނީ ވިންގްގެ ޗޮއިސްއަކަށްވީ ކެރަފާ އާއިލާއާއި މަދަރުސާ ދޮށުގެއަށް ނިސްބަތްވެ ތާގީދޮށުގެއާއި އެނޫންވެސް އެތައް ބޮޑެތި އާއިލާތަކާއި އާއިލީގޮތުން ގުޅި ސިއްކަ ޖެހިފައިވާ ޒުވާނެކެވެ. އޭރަށް ކަމުދާ ވަރުގެ ބޭރު ތައުލީމެއް ލިބިފައި ހުރި ހުރުމާއި ބޮޑު ކްލަބަކަށް ނިސްބަތް ވުމަކީވެސް ޗޮއިސް ކަމުދިޔަ އެއް ސަބަބެވެ. އަނެއްކާ މައުމޫނު އަރިހުގައި އެންމެ މަގުބޫލު އެއް ފަހުލަވާނުގެ ދަރިއަކަށް ވުމުން ޗޮއިސް ޗޮއިސަކަށް ލާފުރާ ފުރިހަމަ ވިއެވެ.

އިލްޔާސް އިބްރާހީމާ ދެކޮޅަށް ކާމީނީ ވިންގުން ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ މާލޭ ގޮނޑިއަށް ނެރެން ނިންމި ޒުވާނަކީ ގ. ކެނެރީގޭ މުހައްމަދު ނަޝީދު (އަންނި) އެވެ. އެހެން ކަމުން އެ ދުވަސްވަރު ކެނެރީއާއި ކާމިނީ އާއިލީ ގޮތުން ގުޅުވާލަން ނަޝީދުއާއި އަބްދުﷲ ހަމީދުގެ ދަރިކަނބަލަކާ އަންނިއާ ލޯބީގެ ގޮތުން ގުޅުވާ ލެވުނު ކަމަށް ތުންތުން މަތީން ކިޔާ އުޅުނެވެ.  

އިލްޔާސް އިބްރާހީމްގެ އޮފު ކަނޑުވާލުމަށް ސަރުކާރު ތެރެއިން މައުލޫމާތު ފޯރުވާދީ "ސަންގު" ނެރުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއްގައި ފައިސާއާއި އެހެނިހެން ކަންކަން ހަމަޖައްސާދިނީ ކާމިނީ ވިންގުންނެވެ. އަބްދުﷲ ހަމީދާއި އަބްދުﷲ ޔާމީނެވެ. ޒާހިރު ހުސައިންނާއި އަހުމަދު އަބްދުﷲ ފަދަ އެ ވިންގްގެ އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރި އަތްތައް އަންނިއާއި އެކު އޭރު އޮތެވެ. އެ ގޭސް ގަނޑުގައި އިލްޔާސްއާއި މާކުން ސަޓޯއާއި އެ ނޫން އެތައް ބައެއް އަނދާ ހުލިވެގެން ދަވަރު ވިއެވެ. ޒަމާން ދުއްވާލާ ހިންދަމާ ނުލެވޭވަރުކޮށް ބޮޑެތި ވަގުންގެ ގޮތުގައި އެތައް އާއިލާއެއް އިނދަޖައްސާލާ ހިންދަމާނުލެވޭ ވަރަށް ގުރުބާންކޮށްލިއެވެ. އެ ހަގީގަތް އޮތީ އެހެނެވެ.

ޑިމޮކްރަސީގެ ޗެމްޕިއަން ހެދިގެން އަތްގުޅި ނުވާވަރުގެ ކަރާ ފެޅިޔަސް ކާކަކީ ކާކުކަން ދަންނަ މީހުން ވަރަށް ގިނައެވެ. ގަބޫލު ކުރިޔަސް ނުކުރިޔަސް އަންނިއަކީ އިލްޔާސް އިބުރާހީމްގެ ވަރަކޮށާލަން ކާމިނީ ވިންގުން ތޫނުކުރި ކުރަފަތެެވެ.

މިފްކޯއާއި އެފްއެސްއެމްއާއި ގުޅިގެން މި ގެނެވުނު ހެޔޮ ބަދަލަކީ މަސްވެރިންނަށް މަންފާ ކުރަނިވި އިންގިލާބީ ބަދަލެކެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ ކިރުވާ މަހަށް މަސްވެރިންނަށް ފައިސާ ލިބެނީ ތެޔޮ ބިލަށް ކެނޑުމަށް ފަހު ބަކީ އޮންނަ އެއްޗެކެވެ. ތެލަށް ކެނޑުމަށް ފަހު ހުސްއަތާ ދާން ޖެހޭ ފަހަރު ވެސް މަސްވެރިންނަށް އައެވެ.

މިފްކޯއާއި އެފްއެސްއެމްއާއި ދެމެދު ވެވުނު އެއްބަސް ވުމެއްގެ ދަށުން ކްރެޑިޓް ސްކީމެއްގެ ތެރެއިން މަސްވެރިންނަށް އެފްއެސްއެމުން ސަބްސިޑަރީ އަގަކަށް ތެޔޮ ފޯރުކޮށްދެމުން ދާނެއެވެ. މަސްވެރިންނަށް ސަބްސިޑަރީ ރޭޓެއްގައި ކްރެޑިޓަށް ތެޔޮ ފޯރުކޮށް ދިނުމަށް "ފަހި ހަކަތަ" ނަމުގައި ހާއްސަ ޕްރޮގްރާމެއް އެފްއެސްއެމުން ވަނީ ތައާރަފް ކޮށްފައެވެ.

"ފަހި ހަކަތަ" ޕްރޮގްރާމްގައި ބައިވެރިވެ ރަޖިސްޓްރީވާ ކޮންމެ މަސްވެރި އުނޅަދަކަށް ވެސް ސަބްސިޑަރީ ރޭޓެއްގައި އެފްއެސްއެމުން ތެޔޮ ފޯރު ކޮށްދޭނެއެވެ. "ފަހި ހަކަތަ" ކްރެޑިޓް ފެސިލިޓީ ބިނާވެގެން ދާނީ އެފްއެސްއެމް، މިފްކޯ އަދި އޮޑި ވެރިއާ އާއި ދެމެދު ހެދޭ ޓްރައި ޕާޓީ އެގްރީމަންޓެއްގެ މައްޗަށެވެ.

ފިއުލް އޮޕަރޭޝަންތައް ފުރިހަމައަށް އެފްއެސްއެމްއާއި ހަވާލުވެ ހިނގައި ގަތުމުން މަސްވެރިން ފިއުލް ބިލް ދެއްކުމަށް ހަމަޖެހިފައި ވާނީ ސީދާ އެފްއެސްއެމްއަށެވެ. މަސްވެރިން ބާނާ މަސްގަތުމާއި މަސްވެރިންނަށް ބޭނުންވާ ތެޔޮ ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ އޮޕަރޭޝަނަށް މިގެނެވޭ އިސްލާހީ ބަދަލާ ގުޅިގެން މަސްވެރިންނަށް އެ ފަރާތްތަކުން ބާނާ މާހުގެ ޖުމްލަ ފައިސާ ތެލަށް ނުކަނޑާ ލިބިގެންދާނެއެވެ.

އެސްޓީއޯގެ ހިދުމަތްތައް ޒަމާނީ ފެންވަރުގައި ލުއިފަސޭހަ ކަމާއެކު ދިނުމަށް މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ހުސައިން އަމްރު ގެ ދުރު ވިސްނުންފުޅުގެ ދަށުން ސިސްޓަރ ކުންފުނިތަކުގެ ދައުރު ފުޅާކޮށް ހިންގުން ހަރުދަނާކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަ ގޮތްގޮތަށް އިންތިޒާމު ވަމުން ދާދިޔުމަކީ ބޮޑު ކާމިޔާބެކެވެ. 

ޔާމީނަށް  އޮތީ  ކޮންމެ  ފަދަ  ކަމެއް  ކޮށްގެން  ވެސް  ޖަލުން  ނުކުތުމެވެ.  ނަޝީދު  ފަހަތަށް  ޕީޕީއެމް  އެރުވުމަކީ  ފަސޭހަ  ކަމެއް  ނޫނެވެ.  ނަމަވެސް  ގާސިމަކީ  2013  ގައި  ޕީޕީއެމަށް  ވެރިކަން  ލިބުނު  ސަބަބެވެ.

ނަޝީދުގެ  އޮތީ  އެންމެ  ބޭނުމެއް  ކަމަށް  ފެނެއެވެ.  އެއީ  ކޮންމެ  މީހަކާ  ބައިވެރި  ވެގެން  ވެސް  އިބޫ  ބަލި  ކުރުމެވެ.  އެކަމަކު  ނަޝީދަށް  ތާއީދު  ކުރާ  އެމްޑީޕީ  މީހުން  ޕީޕީއެމް  ކެންޑިޑޭޓެއްގެ  ފަހަތަށް  އެރުން  ހިތަކަށް  ފަސޭހައެއް  ނުވާނެ  އެވެ. 

މިގޮތުން  ބަލާއިރު  ޕީޕީއެމް  މީހުންނާ  ނަޝީދަށް  ތާއީދު  ކުރާ  މީހުން  އެކެއްގެ  ފަހަތުގައި  ތިބެލަން  އެންމެ  އެކަށޭނަ  ފޮމިއުލާ  އަކަށް  ހުރީ  ގާސިމެވެ.

ވެރިކަން  ލިބުނީމާ  ޔާމީނަށް  އިތުރު  ހުކުމެއް  ޖަހަން  ވިޔަސް  އަދި  ނަޝީދާ  އަޅާ  ނުލާ  ނަޝީދާ  ޔާމީނު  ކުރިން  ގާސިމަށް  ހެދިގޮތް  ހަދާލަން  ލިބޭނެ  އެންމެ  ރަނގަޅު  ދަނޑިވަޅަކީ  މިއީއެވެ. 

މިއީ  ރައީސުލް  ޖުމްހޫރިއްޔާ  ކަމުގެ  މަގާމު  ހޯދުމަށް  ގާސިމަށް  ގުރުސް  ފެންމަތިވާ  އަހަރު  ކަމަށް  ވަނީ  ތޯއްޗެކެވެ.

މުޅި  ހަޔާތުގެ  އުންމީދު  ފުރިހަމަ  ކޮށް  ،  ސިޔާސީ  ކަންކަމުން  ލިބުނު  ހުރިހާ  ހިތި  އެންމެނަށް  ފިލުވާލާ  ،  ރައީސުލް  ޖުމްހޫރިއްޔާގެ  ޖުމްހޫރީ  ޕާޓީ  އެކަންޏަށް  ހަދާލަން  ލިބޭ  އަހަރަކީ  2023  އެވެ.

އާނއެކެވެ. ވެރިކަން ހޯދާ މީހަކު ވެރިކަން ހޯދަނީ އެއިރަކު ގައުމުގައި އޮތް އަރަންޏަކާއި ދަރަންޏަކަށް ޒިންމާ ވެގެންނެވެ. ދަރަނި އަދާ ކުރާނެ ގޮތާއި އާމްދަނީ ހޯދާނެ ގޮތްތައް އެކަށައަޅައިގެންނެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން ދައުލަތުގެ އެތައް މިލްކިއްޔާތެއް ސަރުކާރުގެ ކޮންޓްރޯލު ނުއޮންނަހެން ބޭރަށް ލީޒް ކުރެއްވިއެވެ. ކަސްޓަމް ޑިއުޓީ ނަގަމުން ރައްޔިތުންގެ އަތުން ޓެކްސް ނަގަންގަވަން ފެއްޓެވިއެވެ. އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް އާމްދަނީ ހޯދޭނެ ކުރު މަގެއް އޭރަކު ރައީސް ނަޝީދަކަށް ވެސް ނުދެއްކެވުނެވެ. ބަޖެޓް ޑެފެސިޓް ނުވާނެ ގޮތެއް ނުހެއްދެވުނުތާ އާމްދަނީއާއި ހަރަދު އެއް މިންވަރަކަށް ނުގެންނެވުނެވެ. ކަންމަތީ ފިހާރައިގެ ދަރަނި ކަނޑުވައެއް ނުލެއްވުނެވެ. އަތްފޯރާ ފަށަށް މުދަލުގެ އަގު ތިރިއެއް ނުކުރެއްވުނެވެ. އިންފްލޭޝަން މަތިވުން ނުހުއްޓުވުނެވެ. އާމްދަނީ ހޯދޭނެ ވަސީލަތްތައް ގާއިމެއް ނުކުރެއްވުނެވެ.

މައުމޫނު ވެރިކަމުގައި ނަގާފައިވަ ދަރަނި އަދާކުރަން ނަޝީދު ވެރިކަމުގައި ލޯނު ނުނަގާ ފަރަކު ނުޖެއްސުނެވެ. ނަޝީދު ވެރިކަމުގެ ދަރަނިތައް އަދާ ކުރަން ޔާމިނުގެ ވެރިކަމުގައި ލޯނު ނަގަން ޖެހުނެވެ. އެހެން އެކަން އޮތް އިރު، ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި ނަގާފައިވާ ދަރަނި ދެއްކުމަށްޓަކައި މި ސަރުކާރުން ދަރަނީގެ މައްޗަށް ދަރަނި ނަގާ ވާހަކަ ރައީސް ނަޝީދު ދެއްކެވުމަކީ ތަފާލެއްގައި ދަނޑިން ތެޅުން ކަހަލަ ކަމެކެވެ.

ހަމަތެދެކެވެ. ދިރުމެއް ނެތް ފިކުރެއް ދިރުވާކަށް އެމްޑީޕީ މިއަދަކު ނޫޅެއެވެ. ހިނގާ އުމްރާނީ މަސައްކަތް ތަކަކީ ތަރައްގީ ނޫންކަމަށް ދައްކާ ފިކުރަކީ ފިކުރެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުން ބޭނުން ވަނީ ތަރައްގީއަށްޓަކާ މީހުން އުޅޭ ކޮންމެ ރަށަކީ އުމްރާނީ އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ލިބޭ ތަނަކަށް ވުމެވެ. ނަޖިސްފެނުން ފެންވަރައިގެން ކިސަޑުފެން ބޮއެގެން ލަފާނުފުރޭ ބަޔަކަށް އަންނާނެ ތަރައްގީއަކީ ވައި އަނގަ ތަރައްގީއެވެ. ރައްޔިތު މީހާ ރަށުގައު ހުރެ ޖީބަށް ފައިސާ ވަންނާނެ ގޮތަކީ ކޮންމެ ރަށަކީ މަސައްކަތުގެ ވެއްޓެއް އޮތްތަނަކަށް ނެދުމެވެ.

ލިބޭ އާމްދަނީ ކުރެވޭނީ ފަސޭހަކަމާއި އަވަސް ކަމާއެކު ރަށްރަށަށް ދަތުރު ފަތުރު ކުރެވި އަރާފައިބަން ފަސޭހަ ވެގެންނެވެ. ކަރަންޓާ ފެނާ ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތް ފެންވަރު ކުރި ގޮތެއްގައި ދެވިގެންނެވެ. އިގުތިސާދީ އިންޖީނު ހިނގައި ގަންނާނީ ހުރިހާ ހުރިހާ ފިސްޓަނެއް އެކު އެކުގައި ރަގަޅަށް ހިނގައިގެނެވެ. ރައީސް ސާލިހު އެކުރައްވަނީ އެ މަސައްކަތްޕުޅެވެ. ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި ވޯޓު ހޯދަން ތަޅާ ވައިއަނގައިން ރައްޔިތުމިހާގެ ޖީބު ފުރޭނެ ނަމަ އެކަން ދިވެހިންނަށް ވާނެތާ ކޮން ދުވަހެއް ހެއްޔެވެ.

ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހު ކަންކަމުގައި ރިއެކްޓް ނުކުރައްވާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ރައީސް ނަޝީދު ސަރުކާރަށް ފާޑުވިދާޅުވަމުން ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް ވާދަ ކުރައްވާ ކުރެއްވުމަށް ރައްދު ދެއްވާ ނ. ވެލިދޫގައި ބޭއްވި "އިބޫ 2023" ޖަލްސާގައި ހިސާން ވިދާޅުވީ ގައުމެއްގެ ވެރިއަކު ކުއްލި ކުއްލިއަށް ރިއެކްޓް ކުރުމަކީ މާގަދަ ކަމެއް ނޫން ކަމަށެވެ. މާ އަވަހަށް އަދި މާ ބޮޑަށް ރިއެކްޓް ކުރުމުން ނިކުންނަ ނަތީޖާ އެހާ "ސަޅި" ނޫން ކަމަށް ހިސާން ވިދާޅުވިއެވެ.

ހަމަ ތެދެކެވެ. ހިސާން ވިދާޅުވާހެން ބައެއް ފަހަރު މާ ބޮޑަށް ރިއެކްޓް ކުރުމުން ރިޔާސީ ދައުރެއްގައި ތިން ނައިބު ރައީސުން އައްޔަން ކުރަންޖެހޭ ހާލަތު ވެސް އާދެއެވެ. އަނެއްބައި ފަހަރު މާ ގަދައަށް ރިއެކްޓް ކުރެއްވީމަ ވެރިކަން އެބަ ވެއްޓިގެންދެއެވެ. ކުއްލި ނުރައްކާގެ ހާލަތު އިއުލާން ނުކޮށް ވެރިކަން ނުހިފެހެއްޓޭ ހާލަތަށް ދެއެވެ. ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފުރާޅުން ޓިނު ނަގައި ފަނޑިޔާރުން ދަމާ ކޫއްތާ ނެރެން ޖެހެއެވެ. 

އާދޭހެވެ. ކުއްލި ކުއްލިއަށް ކުރާ ރިއެކްޝަން ތަކުގެ ނަތީޖާ އަކީ ރައްޔިތުން މަގުމަތިވުމެވެ. ރައްޔިތުންނަށް ޖެހެނީ މަގުމަތީގައި ގަނަތެޅޭށެވެ. 7 ފެބްރުއަރީ 2012 ގެ ފަހުން ފާއިތުވި ހަތް އަހަރު ހިސާންގެ ދުވަސް ފެށެނީ ހައްޔަރީންގެ ލިސްޓުން ކަމަށް ގާނޫނީ ވަކީލު ހިސާން ހުސައިން ވިދާޅުވެއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ފާއިތުވި ހަތަރު އަހަރު ދުވަހު ހިތް ފަސޭހަކަން ހޯދާދީފައިވާ ކަން ހިސާން ކަށަވަރުކޮށް ދެއްވިއެވެ. 

"އިބޫ 2023" ވެލިދޫ ޖަލްސާގައި އުސްތާޒާ ހިސާނު ވިދާޅުވީ އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރުން އަލުން އަނބުރާ މަގުމައްޗަށް ދާން ބޭނުންނުވާ ކަމަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރުން އެތައް ގުރުބާނީއެއް މަގުމަތީގައި ވެއްޖެ ކަމަށެވެ. މިއަދަކީ ހަމަޖެހިގެން ހިންދަމާލައިގެން ދިރިއުޅެވެން އޮތް ދުވަސް ކަމަށެވެ. ގައުމު ހަލަބޮލިކޮށް އަލުން އަނބުރާ ސިޔާސީ ހަލަބޮލި ކަމެއްގެ ތެރެއަށް ވަންނަން އެމްޑީޕީ ބޭނުންނުވާ ކަމަށެވެ.

އެއްބުރުން ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރެވޭނީ ތަފާތު ފިކުރުތަކުގެ މީހުންނާއިއެކު ސަރުކާރެއް އުފެއްދުމުގެ ވިސްނުން ހުރި މީހަކަށެވެ. އެ ވިސްނުން ހުރި އެ ފަދަ ތާއީދެއް އޮތް މީހަކީ ރައީސް ސާލިހެވެ.

ރައީސް ވިދާޅުވާ ގޮތުން އެކަން ކުރެވެން އޮތީ ތަފާތު ފިކުރުތައް އެއްކޮށް އުފެއްދޭ ސަރުކާރެއް އުފެއްދުމުގެ ވިސްނުމެއް ހުރި މީހަކަށެވެ. އެފަދަ ތާއީދެއް އޮތް އެމްޑީޕީ މީހަކީ ރައީސް ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވާ ގޮތުގައި އެ މަނިކުފާނެވެ.  " އެކަން ކުރެވޭނެ މީހަކަށް މި ޕާޓީގައި ހުރީ އަޅުގަނޑު.” ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ރައީސް ގެންދަވަނީ އެކަން މިހާތަނަށްވެސް ސާބިތު ކޮށްދެއްވަމުންނެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ރައްޔިތުން އެކަން ގަބޫލު ކުރެއެވެ. ގިނަ ބަޔަކާއިއެކު ނުކުމެ ވަޑައިގެން ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރައްވާނެ ކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވިއެވެ. ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކުރައްވާ ނިންމެވުމަށް ފަހު ރއީސް ސާލިހު އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރައްވާނެ މަސައްކަތަކީ ކޯލިޝަނެއް އެކުލަވާ ލެއްވުމެވެ.

މާލެއަތޮޅާއި އަރިއަތޮޅާއި ފެލިދެއަތޮޅުގެ ކަރަންޓާއި ފެނާއި ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ސްޓެލްކޯއިން ހަވާލު ވީއްސުރެ އެ އަތޮޅު ތަކުގެ އަސާސީ ހިދުމަތް ތަކަށް އިންގިލާބީ ހެޔޮ ބަދަލު ތަކެއް ދަނީ ގެންނަމުންނެވެ.

ޒަމާނީ ގިނަ ފަސޭހަ ތަކާއެކު ގުޅީގެ އޮޑި ދޯނި ފަހަރަށް ފެން ލިބޭނެ އިންތިޒާމް ސްޓެލްކޯއިން މިހާރު އެ ވަނީ ހަމަޖައްސާފައެވެ. މި ހިނގާ ޖެނުއަރީ ފަހެއްވީ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ސްޓެލްކޯއިން އެ ހިދުމަތް ވަނީ އިފްތިތާހު ކޮށްފައެވެ.

ހިދުމަތް ހޯދުމަށް އެ ހިދުމަތަށް ހާއްސަ ހޮޓްލައިނަށް ގުޅާ އޯޑަރު ދިނުމުން ޕޭމަންޓްގެ ލިންކް ފޯނަށް ލިބި ފަސޭހައިން ހިދުމަތަށް ފައިސާ ދެއްކުމުގެ އިންތިޒާމް ކުރެވިފައިވެއެވެ.

ގުޅީގައި އޮޑި ދޯނިފަހަރަށް ފެންފޯރުކޮށް ދިނުމުގެ ހިދުމަތް އިފްތިތާހު ކުރުމައި ގުޅިގެން  ގުޅީގައި ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައިވާ ކޮންމެ ދޯންޏަކަށް އެއް ޓަނުގެ ފެން ހިލޭ ދިނުމަށް ސްޓެލްކޯއިން ވަނީ ނިންމާފައެވެ.

އޮޑި ދޯނިފަހަރަށް ސްޓެލްކޯއިން ފެން ވިއްކަމުން ގެންދާނީ 3 ބޭންޑަކަށް ބަހާލައިގެންނެވެ.

ބޭންޑްއަށް އަގުނަގާނެ ރޭޓް:

* ބޭންޑް A10.00ރ(ދިހަރުފިޔާ)

* ބޭންޑް B12.50ރ(ބާރަރުފިޔާ ފަންސާސްލާރި)

* ބޭންޑްC 13.50ރ(ތޭރަރުފިޔާ ފަންސާސްލާރި)

ގުޅީން ފެނުގެ ހިދުމަތުގެ ހޮޓްލައިން: 7281221

ގުޅީގައި ފެނުގެ ހިދުމަތް ސްޓެލްކޯއިން ފެށިއިރު, އޮޑި ދޯނިފަހަރަށް ފެން ވިއްކުމުގެ ހިދުމަތް އދ. މަހިބަދޫ އާއި ކ. ގާފަރުގައި ވެސް މިހާރު ދަނީ ދެމުންނެވެ. ކުންފުނިން ފެނުގެ ހިދުމަތްދޭ އެހެން ރަށްތަކުގައިވެސް މި ހިދުމަތް ފެށުމަށް ވާންޖެހޭ ތައްޔާރީތައް ސްޓެލްކޯއިން ދަނީ ވަމުންނެވެ. 

އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތަކީ ހިންގާފާ އޮތް ބޮޑު ހިޔާނާތެއް ކަމަށް އެއްބަސް ނުވާ މީހަކު ނެތެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތް ހިނގާފައިވަނީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައެވެ. ބޮޑު ހިޔަނާތުގައި އެންމެ އިސްކޮށް އުޅުއްވި ކަމަށް ގިނަބަޔަކު އިއްތިފާގުވާ އެއް ބޭފުޅަކީ ރައީސް ޔާމީނުގެ ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރ އަދި ފަހުން ރައީސް ޔާމީނުގެ ނައިބު ރައީސް ކަންކުރެއްވި އަހުމަދު އަދީބެވެ. ދެން ހުންނެވީ އެމްއެމްޕީއަރުސީގެ އިސްވެރިޔާކަމަށް ރައީސް ޔާމީނު އައްޔަނު ކުރައްވާފައި ހުންނެވި ޒިޔަތެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުންގެ ނަޒަރުގައި އެ ބޮޑު ހިޔާނާތާ ރައީސް ޔާމީނާ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ނެތެވެ. އެމީހުން ދެކޭ ގޮތުގައި އެކަން ކުރީ އަދީބާއި ޒިޔަތެވެ. އަނެއް ކޮޅުން އޭރުގެ އިދިކޮޅު ޕާޓީގެ މަޖިލިސް މެންބަރުން އެ ހިޔާނަތުގެ ފައިސާ ރިޝްވަތުގެ ގޮތުގައި ނެގިކަމަށް ރައީސް ޔާމީނުގެ އައުވާނުން ގަބޫލުކުރެއެވެ.

މަޖިލިސް މެންބަރުންނަށް ރިޝްވަތުދިނީ ޔާމީނުގެ ނައިބު ރައީސަކަމަށް އުމުރު ހަމަނުވާ އަދީބު ގެންނަން ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ކުރުމަށެވެ. ސްޕްރީމް ކޯޓުގައި ހަތް ފަނޑިޔާރުންގެ ތެރޭގައި ތިއްބެވި ބޯހަރު ދެ ފަނޑިޔާރުން ކޯޓުން ނެރުމަށް ބެންޗް ހަތަކުން ފަހަކަށް ތިރިކޮށްލުމަށެވެ. ބޭރުމީހުނަށް ބިންގަނެވޭ ގޮތަށް ގާނޫނަށް ބަދަލު ގެނައުމަށެވެ. މިހާ ބޮޑެތި ކަންތައްތައް ހިނގާ ނިމިދާއިރު ރައީސް ޔާމީނަށް ދޮންކަޅުވެސް އެނގި ވަޑައި ގަންނަވާނެ ކަމަކަށް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުން ނުދެކެއެވެ. މަޖިލީހުން ފާސްކުރާ ގާނޫނުތައް ތަންފީޒުކުރުމުގެ ބާރު އޮތީކީ ވެސް ރައީސް ޔާމީނު ނޫން ދެވަނަ މީހެއްގެ އަތަކު ނޫނެވެ. އެކަމަކު ވެސް ރައީސް ޔާމީނަށް އެއިން އެއްވެސް ކަމެއް އެނގިވަޑައި ގަންނަވާނެ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ.

އަބަދުވެސް އެ ފައިސާ މި ފައިސާއޭ ވިދާޅުވާ ރައީސް ޔާމިނުގެ އަމިއްލަފުޅު ފައިސައާއި ކެންޕެއިން ފައިސާއާއި އެމްއެމްޕީއާރުސީ ފައިސާ ހުންނަނީ އެއްގުޅިއަށް އަޅާ ބަދެވި އަދީބު އަތްޕުޅުގައެވެ. އެންމެ ބޮޑު އިއްތިފާގަކީ ރައީސް ޔާމީނަށް ތުހުމަތު ކުރެވި ތަހުގީގުކޮށް ޝަރީއަތް ކުރެވޭ ކޮންމެ ރަށެއްގެ ޑީލުގެ ތެރޭގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ އަމިއްލަފުޅު އެކައުންޓަށް އެއްމިލިޔަން ޑޮލަރ ވަދެގެން ގޮސްފައި ހުރިކަމެވެ. ވޮޑަމުއްލާއާއި އާރަށާއި ފުށްގިރި ޑީލާއެކު އެރަށްރަށް ލީޒްކުރި ފަރާތްތަކުން ރަށުގެ އަގުދާއެކު ކޮންމެ ވެސް ސިފައެއްގައި ރައީސް ޔާމީނުގެ އަމިއްލަފުޅު އެކައުންޓަށް އެއްމިލިޔަން ޑޮލަރު ޖަމާކުރެވިފައި އޮންނަ އޮތުމަކީ އަޖައިބެއް ފަދަ އިއްތިފާގެކެވެ.

މާތްކަލާކޯއެވެ. ބޮޑު ވަގަކު މިނިވަން ކުރަން ފޫގަޅައިގެން ނިކުމެ ތިބެ ތިޔަ ދެވެނީ ވައްކަމަށް ހިތްވަރެވެ. ތިޔަ ފުރައްސާރަކުރެވެނީ އިސްލާމު ދީނުގެ ހުކުމަކަށެވެ. ހަރާމީ ހުކުމެއް ނޫނެވެ. ހަރާމީ ރިޝްވަތެވެ.

ސިޔާސީ ޕާޓީގެ ގާނޫނީ ދަފުތަރު ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ އިލެކްޝަނަށް ލިބިފައި އޮތީ އެ ކޮމިޝަނުން އަމިއްލަޔަށް ހޯދައިގަނެގެނެއް ނޫނެވެ. ގާނޫނުން އެކަން އެކޮމިޝަނާ މަތިކޮށްފައި އޮތީމައެވެ. ގާނޫނުން މަތިވެފައި އޮންނަ ޒިންމާ އެއް އަދާކުރުމާ މުއައްސަސާގެ ހަގު ދޮށިކަމާ އޮންނަންވީ ގުޅުމަކީ ކޮބައި ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ވުރެ އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަން ހަގު ވުމަކީ އެމްޑީޕީގެ މައްޗަށް އިލެކްޝަންސް ކޮމިޝަނުގެ ގާނޫނީ އިހުތިސާސް ނުހިގާން އޮތް ސަބަބެއް ނޫނެވެ.

ދޮށިވެގެން އިހުތިސާސް ނުހިގަންޏާ ރައީސް ކަމުގައި ރައީސް ނަޝީދު ހުންނަވާ އިރެއްގައި ނަޝީދަށް ވުރެ ދޮށީ ރައްޔިތުންގެ މައްޗަށް ނަޝީދުގެ ރައީސް ކަމުގެ އިހުތިސާސެއް ނުއޮންނާނެތާއެވެ. ކަމަކައިގެން ދަހިވެތިވެ ވަޑައިގަތަސް ފުކެއް ބޮޑުވަރެވެ. ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން ހަމަތަކާއި އުސޫލުތަކާއި ގާނޫނުތައް ވެސް ހުންނަން ޖެހެނީ އެ ހިނދަކަށް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވެ ވަޑައި ގަންނަވާ ގޮތަށެވެ. ޕާޓީގެ މެންބަރުންގެ ދަފުތަރަކީ ވެސް އެއިރަކު ނަޝީދު ބޭނުންފުޅު ގޮތަކަށް އޮންނަން ޖެހޭ އެއްޗެކެވެ.

މީގެ ހަތަރު އަހަރު ކުރިން އޮތް އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގެ ހަނދުމަފުޅު އައުކޮށް ލައްވާށެވެ. 13 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމަކާ ގުޅިގެން ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރެއްވުމުގެ ގާނޫނީ މަގު އޭރު އޮތީ ރައީސް ނަޝީދަށް ބަންދު ވެފައެވެ. އެހެނަސް މައުމޫނު ބޭއްވެވި ރިޔާސީ އިންތިހާބުތައް ފާޑަށް ރައީސް ނަޝީދު ގިނިކަންޏާ ވާދަކުރެއްވި ފެންނަ ނުފެންނަ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއެއް 30 މެއި 2018 ގައި ބޭއްވުނެވެ. މެންބަރުން ޖަޒްބާތުގައި ޖައްސައިގެން އެކަން އެ ދުވަހު ކުރެއްވީ " ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ޝަރުތު ހަމަނުވާ ބޭފުޅަކަށް ފުރުސަތުދޭ ޕްރައިމަރީއެއް" ބޭއްވުން ކޯޓު އަމުރަކުން މަނާ ކޮށްފައި ވަނިކޮށެވެ. ވީގޮތެއްވެ އެކަން ނިމިގެން ދިޔައީ ރައީސް ނަޝީދު ބޭނުންފުޅުވި ގޮތަށް ނުވެ ގާނޫނީ ހަމަ އެޅިގެން އެމްޑީޕީއަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި އެހެން ބޭފުޅަކު ނެރެގެން ވާދަ ކުރުމަށް ފުރުސަތު ލިބިގެންނެވެ. މި އުޅެނީ އެވާހަކަ ދައްކާކަށް ނޫނެވެ.

ދައްކަން މި އުޅެނީ ރައީސް ނަޝީދު ގިނިކަންޏާ ވާދަކުރެއްވި 2018 ގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓު ސައްހަވީ އެއްގޮތެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެސްއެމްއެސް މެދުވެރިކޮށް ވެސް އެ ދުވަހު ވޯޓް ލެވުނެވެ. ވޯޓްލާ އެސްއެމްއެސް ފޮނުވުމަށް ކަނޑައެޅިފައި އޮތް ނަންބަރަށް ކޮންމެ ޕާޓީއެއްގެ މެމްބަރަކަށް ވެސް އެސްއެމްއެސް ކުރުމަކަށް ހުރަހެއް ނެތެވެ. ވޯޓުދިން ކަމުގެ އެސްއެމްއެސް ފޮނުވާ އިރަށް ވޯޓު ބަލައިގަތްކަމުގެ މެސެޖެއް އެސްއެމްއެސް ކުރި ފަރާތަށް ލިބުނެވެ. ކޮންމެ މީހަކަށް ވެސް ވަކި މިންވަރެއް ނެތި ބޭނުން ވަރަކަށް ވޯޓު ލެވުނެވެ. އެއްވެސް ޕާޓީއަކަށް ނިސްބަތް ނުވާ މެމްބަރުންނަށް ވެސް ބޭނުން ވަރަކަށް އެ ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓު ދިނުމުގެ ފުރުސަތު އޮތީ ހުޅުވިފައެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ވޯޓު ދިނުމުން " 1 ވޯޓު ލިބިއްޖެ، ޝުކުރިއްޔާ ޖަޒީރާ ރައީސް މުޙައްމަދު ނަޝީދު" މިހެން ލިޔެފައި އޮންނަ މެސެޖެއް ވޯޓުދިން ކޮންމެ މީހަކަށް ލިބުނެވެ. އެއީ ދުނިޔޭގެ އެއްވެސް އިންތިހާބެއްގައި އެހާތަނަށް އަމަލުކުރި އުސޫލެއް ނޫނަސް ރައީސް ނަޝީދާ ޖެހުމުން ބަދަލު ވެގެން ދިޔައީ އުސޫލެވެ. ޑިމޮކްރަސީގެ ވާހަކަ ކިތަންމެ ބާރަށް ދެއްކެވިޔަސް ހަގީގަތުގައި މައުމޫނިޒަމް އެންމެ ބޮޑީ ނަޝީދުގެއެވެ.

ރައްޔިތުން އެއަޑު އަހާ އެމްޑީޕީއަށް 2018ގައި ރައީސްކަން ދިނެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާކަން ކުރައްވަނީ ރައީސް ނަޝީދު ނޫނެއް ކަމަކު ހަމަ އެމްޑީޕީންނެވެ. އެމްޑީޕީގެ ފުރިހަމަ އެއްބާރުލުމާއި ރައްޔިތުންގެ %68 މީހުންގެ ވޯޓުން ރާއްޖޭގެ ރައީސަކަށް އެ ހުންނެވީ އެމްޑީޕީގެ އިސްލީޑަރެވެ. އެމްޑީޕީން ރައީސްކަން ކުރާތީ މަޖިލީހުގެ 65 ގޮނޑި ވެސް ރައްޔިތުން އޮތީ އެމްޑީޕީއަށް ދީފައެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލް ތަކާއި އަތޮޅު ކައުންސިލްތަކާއި ރަށު ކައުންސިލް ތަކުގެ ބޮޑު މެޖޯރިޓީ ރައްޔިތުން ދިނީ އެމްޑީޕީއަށެވެ. އެކަން ކުރީ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނެވީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދު ނޫންކަން ރަނގަޅަށް އެނގިތިބެއެވެ.

ހަމަ ތެދެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވިހެން މަޖިލީހުގެ އެމްޑީޕީ މެޖޯރިޓީ އޮތީ ސަރުކާރާއެކު ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތް ކުރަން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ފަހަތްޕުޅުގައެވެ. ކައުންސިލަރުންގެ މެޖޯރިޓީ ވެސް އޮތީ ސިޓީތަކާއި އަތޮޅުތަކާއި ރަށްރަށުގެ ތަރައްގީއަށްޓަކާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ފަހަތްޕުޅުގައި ބަދަހިކޮށެވެ. އޭގެ ނަތީޖާ ވެސް އެހަމެ ފޮންޏެވެ. ރަށްރަށު މީހުން ހުވަފެނުން ވެސް ނުދެކޭހާ ބާރަށް ފަތުއަޑު ކިޔާފައި ތަރައްގީގެ ކަންކަން އެބަ ހިނގައެވެ. ކަމެއް ނުވިއްޔާ ނުވެ އޮންނަނީ އިދިކީލި ވެގެން ކަންކަން ކުރިޔަ ނުދޭން އުޅޭ މެންބަރުންނާއި ކައުންސިލަރުންނާ ހެދިއެވެ. އެއް ގޮތަކުން ނުވިއްޔާ އަނެއް ގޮތަކުން ކަމެއް ކުރިޔަ ނުދޭން ކުރާ ކަންކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

ވަޒީރުންނާއި ރައީސަށް އެއްބާރުލުން ދީގެން ކަންކަން ނުވާނެ ކަމަށް ރައީސް ނަޝީދު މިހާރު ވާހަކަ ފުޅު ދެއްކެވީމާ ދައްކަވާ ވާހަކަފުޅު ތަކުގެ އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތްވަރު ހާމަ ވަމުން އިތުބާރު ކެނޑެމުން ދިޔުން ނޫން ކަމެއް ނުވެއެވެ. އެމްޑިޕީއަށް ރައްޔިތުން އިތުބާރު ކުރަނީ ވަކި މީހެއް ވެގެންނޫނެވެ. އެކަން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެމްޑީޕީ މެންބަރު އެ ދަނީ ސާބިތުކޮށް ދެމުންނެވެ.

ރައްޔިތުން މަޖިލީހުގެ ޕީޖީ ގްރޫޕްގެ ސްޕަރ މެޖޯރިޓީއާއި ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ސްޕަރ މެޖޯރިޓީއާއި ކޮންގްރަސްގެ ސްޕަރ މެޖޯރިޓީއާއި އެމްޑީޕީގެ ސެކެޓްރިއޭޓް ރައީސް ސާލިހުގެ ފަހަތްޕުޅުގައި ރުކުރުވާ ލެވިފައި އޮތީ އެމްޑީޕީގެ ކުރިމަގު އޮތީ ރައީސް ސާލިހުއާއި އެކުގައިކަން ގަބޫލު ކުރާތީއެވެ. މަރުވެފައިވާ ފިކުރެއްގައި ދިރުމެއް ނުއޮންނާނެކަން އެންމެން ދަނެއެވެ.

2013 ގެ އިންތިހާބަކީ ކައްޓަށް މަހަށް އެމްޑީޕީ ނުކުމެ ޑރ. ވަހީދާ ދެކޮޅަށް ކެމްޕޭނު ޖެއްސި އަހަރެވެ. އޭގެ ފަހުން 10 އަހަރުވީއެވެ. ރައީސް ވަހީދުގެ ހުރިހާ ހައިސިއްޔަތަކަށް ބަލާއިރު 7 ފެބްރުވަރީ ތެތަށް ކަނޑާފައި ވެސް ރައީސް ޔާމީނު ނެތް ތަނަކަށް ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްގެ ތިލަފަތުގައި މިހާރު އެންމެ ބޮޑު ބުރަދަނެއް ހުރި ބޭފުޅަކަށް އިދިކޮޅުން ކިރާލެވޭނީ ރައީސް ވަހީދެވެ. 

އެހެން ނޫނަސް 7 ފެބްރުވަރީ އަކީ ޕީޕީއެމް މީހުންނަށް އޭގައި އެއްވެސް ނުބައެއް ނެތް ފަހުރުވެރި ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އެމީހުން ދެކޭ ދުވަހެެކެވެ. ފެބްރުވަރީ 7 ގެ ސަބަބުން ޕީޕީއެމްގެ ތެރޭން ޑރ. ވަހީދަށް ގެއްލޭނެ އެންމެ ވޯޓެއްވެސް ނެތެވެ. 

ފެބްރުވަރީ 7 އާއި އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ފަހުން ރައީސް ނަޝީދުވަނީ ހުރިހާ ކަމަކަށް ހިތްހެޔޮ ކުރައްވާ އެބޭފުޅުން ގެނެސް ކޯލިޝަން ހަދާ ކަރާ  ކަރު ޖައްސާފައެވެ.

ރާއްޖޭގެ ވޯޓް އޮތީ މައިގަނޑު ދެބަޔަކަށެވެ. އެއީ ޕީޕީއެމް އާއި އެމްޑީޕީއެވެ. މިއިން ކޮންމެ ފަޅިޔަކުން ވެސް ފަހު ނަތީޖާގައި މެދު ރޮނގު ހުރަސް ކުރަނީ ބާކީ ތިބި  ސިޔާސީ ބަހާތަށް އެއްތަން ކޮށްގެންނެވެ. ރަައީސް ޔާމީނާ އެެއްބަސް ނުވެވުނަސް ޖުމްހޫރީ ގާސިމާއި، އަދާލަތު އިމްރާނާއި އެމް.އެން.ޕީ ނާޒިމަކީ ރައީސް ވަހީދާ އެކު ބައި ދައުރުގައި ވެރިކަން ކުރި ގާތް މީހުންނެވެ. ސިޔާސީ ސައްލާ ކޮށް، ވަހީދާ ގުޅި ލާމެހުން ދަތި ނޫން މޮޅު ފޮމިއުލާއެކެވެ. 

ވީގޮތަކުން ރައީސް އިބޫ ބަލިކުރަން ބޭނުންވާ ދެފަޅިއެއް އެބަ ފެނެއެވެ. އެއް ބަޔަކީ ޝައްކެއް ނެތި ޕީޕއެމްއެވެ. އަނެއް ބަޔަކީ ރައީސް ނަޝީދާ އެމަނިކުފާނަށް ތާއީދު ކުރާ އެމްޑީޕީ މީހުންނެވެ. 7 ފެބްރުވަރީގެ ހިތިކަމުގެ ސަބަބުން ރައީސް އިބޫ ބަލި ކުރުމަށްޓަކާ ވެސް ޑރ. ވަހީދާ އެއްބައިވެ ބައިއަތު ހިފުމަކީ ރައީސް ނަޝީދަށް ވެގެން ކުރައްވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ސަބަބަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ދުވަސް ނުފުރާ ބައިގެން ދިޔަ އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކީ ރައީސް ވަހީދެވެ.

ދެން ހުރީ ރައީސް އިބޫއެވެ. ރައީސް ނަޝީދާ ދިވެހި ވެރިކަމާ ދެމެދަށް ހުރަސް އެޅި ވަފާތެރި ކެހިވެރިންގެ ގޮތުގައި އެ މަނިކުފާނު ދެެކެވަޑައިގަންނަވާނެ ދެބޭފުޅުންނަކީ ރައީސް ވަހީދާ ރައީސް އިބޫއެވެ. އެހެން ކަމުން ވަހީދަށް ބައިއަތު ނުހިފާ އިބޫ ބަލި ކުރުމަށްޓަކާ ރައީސް  ޔާމީނާ ގުޅެން ވެސް ތައްޔާރު ކަމުގެ އިޝާރާތް ރައީސް ނަޝީދު ވަނީ ކުރިން ވެސް ދެއްވާފައެވެ. 

ތަގްދީރު ނިޔާ ކުރި ގޮތުން މިއަދަކު ރައީސް ޔާމީނެއް ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް މިހާރު ޖެހިވަޑައިގެންފައި އެވަނީ އެ މަނިކުފާނަށް ބައިއަތު ހިފަން ފަސޭހަ ޑރ. ވަހީދު ނޫން އެހެން ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓެއް ޕީޕީއެމްގެ ތެރެއިން ހޯދުމެވެ.

ތުންތުން މަތިން ވައި އަޑުން ރަށުތެރޭގަައި އަޑެއް އެބަ ކިޔައެވެ. އެއީ ޕީޕީއެމްގައި ހުންނެވި ރައީސް ނަޝީދުގެ ޗޮއިސްއަކީ ގައްސާން މައުމޫން ކަމުގެ އަޑުތަކެވެ.

ނަޝީދުގެ އުންމީދަކީ ޕީޕީއެމްގެ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ގައްސާން ހައްދަވައިގެން ރައީސް މައުމޫނާއި އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސްގެ ތާއީދާ އެކު ޕީޕީއެމްގެ ވެރިކަމެއް އުފައްދައިގެން ރައީސް އިބޫ ބަލިކޮށް ބީރައްޓެއްސަކަށް ވާތީ މާލޭން ވެސް ފައްސާ ނަގާލުން ކަމުގައި ވެދާނެއެވެ. ކުދި އާބާދީ އޮންނަ ރަށްތަކުގައި ބޮޑެތި މަޝްރޫޢުތައް ހިންގަވާތީ މިކެމްޕޭނުގައި ވެސް ނަޝީދު އެބަ ކުސަ ދަމައެވެ. 

ނަޝީދު ހިސާބު ޖައްސަވާ ގޮތުން އޮނަރަބްލް ގާސިމް އިބްރާހީމަކީ އަދިވެސް އެންދެރިމާގެއިން ބޭނުން ނުވާ ގޮތަކަށް ނުހުންނެވޭނެ ބޭފުޅެކެވެ. ނަޝީދުގެ މިހިސާބު ދިމާ ވެއްޖެ ނަމަ ނަޝީދަށާއި އެމްޑީޕީއަށް މޮޅެއް ނުވިޔަސް އޯކޭއެވެ. އިބޫ ބަލި ކުރެއްވުމަކީ ނަޝީދުގެ ސިޔާސީ ހަޔާތުގައި މިހާރު ކުރައްވާ އެންމެ ބުރަ މަސައްކަތެވެ. 

ތުހުމަތާއި އިލްޒާމާއި ފާޑުކިޔައިގެން ބަލިވާނެ ނަމަ ރައީސް އިބޫ ބަލިވިތާ މިހާރު ކިތަންމެ ދުވަހެއް ވެއްޖަައީހެވެ. އެކަމަކު ރައީސް އިބޫ އަކީ އެއް އިރެއްގައި ވެސް ރަށުތެރޭގަައި އަތް އުކާ ގެރި ޒުވާބު ކުރާ ، އެމީހާ އެއްނޫނެވެ.

ދައުލަތް ހިންގުމަށް ސިޔާސީ މަގާމް ތަކަށް މީހުން އައްޔަނު ކުރުމާ ވަކި ކުރުމުގެ ބާރު ރައީސަށް ގާނޫނު އަސާސީ ލިބިދީފައި އޮވެއެވެ. އެހެނެކޭ ކިޔާ ރައީސް ސާލިހުގެ ވާދަވެރިއަކަށް ތާއީދުކޮށްގެން އެކަކުވެސް މަގާމުން ވަކި ކުރައްވާފައެއް އަދި ނެތެވެ. ދެލޯ ރަނގަޅަށް ފުހެލައިގެން ހަމަލޮލުން ރަނގަޅަށް ބަލައިލަ ބަލާށެވެ.

ރައީސް ނަޝީދުވިދާޅު ވިޔަސް އެއްޔަކީ ހަގީގަތެއް ނޫނެވެ. އެކަން ރައީސް ނަޝީދަށް ވެސް ރަނގަޅަށް އެނގި ވަޑައި ގަންނަވާނެއެވެ. މީހަކު މަގާމަކުން ވަކި ކުރައްވާނެ ނަމަ ރައީސް އޮފީހުގެ މިނިސްޓަރ މުހައްމަދު ޝިފާޒް އެ އުޅުއްވާ ގޮތުން އެ މަނިކުފާނު އެ މަގާމުން ވަކި ކުރައްވާނެތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. ދެ އަނގަ ޖަމީލުމެން ވެސް ލޮލަށް ފުސް ބުރާފައި ތިބީމާ ވާނުވާ ނޭނގި އެހެން ކިޔާ ކޯތަޅުވަނީތާއެވެ.

ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ހެއްދެވުނު އެއްޗެއް ހައްދަވައިގެން ރިޔާސީ ޓިކެޓް ހޯއްދަވާކަށް ރައީސް ސާލިހު ނޫޅުއްވައެވެ. ބާރެއް އޮތަތީ ބާރުގެ ބޭނުން ކުރައްވައިގެން ޕްރައިމަރީ ޓިކެޓް ހޯއްދެވުމަކަށް ރައީސް ސާލިހު ނޫޅުއްވައެވެ. ކޮންމެ މީހަކަށްމެ އެ މީހަކު އެދޭ މީހަކަށް މިނިވަން ކަމައެކު ވޯޓު ދީ ބަސް ބުނުމުގެ ހައްގު ހޯއްދަވާ ދެއްވުމަށް ވުރެން ރައީސް އެދި ވަޑައި ގަންނަވާ ކަމެއް ނެތެވެ.

ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއަކީ ޓިކެޓްލިބި ވަޑައި ގަންނަވާ ބޭފުޅަކަށް ޓިކެޓް ލިބި ވަޑައި ގަތުމުން އެންމެން އެކުގާ އެކަތިގަނޑަކަށްވެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ޕާޓީއަށް ކަމިޔާބު ކުރުމަށް މަސައްކަތް ނުކުރެވޭ ވަރު ބޮޑުހުޅަކަށް ވާކަށް ރައީސް ސާލިހު ބޭނުން ފުޅެއް ނުވެއެވެ. މެންބަރަކު ތާއީދު ކުރާ ގޮތަކަށް ބައްލަވައިގެން މެންބަރުންނަށް ވަޒީފާގެ ބިރު ދެއްކެވުމަކީ ރައީސް ސާލިހު ކުރައްވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. ކޮންމެ މީހެއްގެވެސް އަމިއްލަ އިހުތިޔާރުގައި އެމީހަކު ތާއީދު ކުރާނެ މީހަކަށް ތާއީދުކޮށް ވޯޓު ދިނުމަކީ ކޮންމެ މީހަކަށް އޮތް އަމިއްލަ ހައްގެއްކަން ރައީސަށް އޮޅިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ސިޔާސީ މަގާމު ތަކަށް އައްޔަނު ކުރައްވަފައި ތިއްބެވި ސިޔާސީ އެތައް ވެރިންނެއް އެ މަނިކުފާނާ ޒާތީ ގޮތުން ދިމާ ކުރައްވާ ފާޅުގައި ދެކޮޅަށް ކެންޕޭން ކުރައްވަމުން އެތިބަ ގެންދަވަނީއެވެ. އެ ބޭފުޅުން ކުރެން "ތަށަށް ކިޔަނީ މަރިޔަނބުތޯ" ވެސް ރައީސް އައްސަވާ ނުލައްވައެވެ. ވަގުތުން ވަގުތައް ކަނޑާލާފައި ފޮނުއްވާލެއްވެން ތިބި ސިޔާސީ އެތައް ބަޔަކު ސިޔާސީ ގޮތުން ރައީސްއަށް ގޯނާ ކުރާއިރު މަގާމުން ވަކި ނުކޮށް ބޭތިއްބުމުގެ ކެތްތެރިކަމާއި ހިތްވަރު ރައީސް ސާލިހުގެ ކިބައިގައި އެބަހުއްޓެވެ. އެވަރުގެ ކެތްތެރި ބޭފުޅަކު ކުންފުނި ތަކުގައި އުޅޭ އާދައިގެ މުއައްޒަފުންނަށް ވަޒީފާގެ ބިރު ނުދައްކަވާނެކަން އެންމެ ތުއްތު ކުއްޖާއަށް ވެސް ގަބުލު ކުރެވޭނެއެވެ.

މާލެ ސިޓީކައުންސިލްގެ މޭޔަރު ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒުގެ ސިޔާސީ ހަރާކަތް ހިންގުމަށް މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުގެ މުއައްޒަފުން ނުހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރަން ފަށައިފިއެވެ. ޕީޕީއެމުން ރާވައިގެން މާލޭގައި ހިންގާ ހަރާން އެއްވުން ތަކުގެ ތެރެއިން ރޭ އެއްވި އެއްވުމުގައި ގާނޫނާއި ހިލާފުވެ ފުލުހުންނަށް ނުކިޔަމަންތެރިވި ބަޔަކު ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެންދިޔައެވެ. ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެންދިޔަ މީހުންގެ ތެރޭގައި މާލެސިޓީ ކައުންސިލްގެ މޭޔަރ ޑރ. މުއިއްޒު ހިމެނެއެވެ.

މުއިއްޒު ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެންދިއުމުން މާލެސިޓީ ކައުންސިލްގެ މުއައްޒަފުން ތަކެއް ރަސްމީ މަސައްކަތުގެ ވަގުތުގައި ކައުންސިލްގެ މަސައްކަތު ޔުނީފޯމުގައި ތިބެ މާލޭގައި ހުންނަ ޕޮލިސް ކަސްޓަޑީ (އަތޮޅުވެހި) ކައިރިއަށް އެއްކޮށް މުޒާހަރާ ކުރުވާ މުއިއްޒު ދޫކޮށްލުމަށް ގޮއްވައިފިއެވެ.

މުއިއްޒު ދޫކޮށްލަން ގޮވާ ކުރި ހަރާން މުޒާހަރާގައި ގިނައިން ބައިވެރިވެފައި ވަނީ މާލޭގެ އާއްމު ސަރަހައްދު ތަކުން ކުނި ނެގުމަށް ވެމްކޯއާއި ވެފައިވާ އެއްބަސްވުން އައުނުކޮށް އެ ސަރަހައްދުތަކުން ކުނި ނެގުމުގެ ނަމުގައި އަލަށް ސިޓީކައުންސިލުން މުއިއްޒު ވަޒީފާ ދީގެންގެން ގުޅޭ މުއައްޒިފުން ކަމަށް އިތުބާރު ހުރި މަސްދަރު ތަކުން މައުލޫމާތު ދެއެވެ.

ރޭ ފުލުހުންގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް މުއިއްޒު ދިޔައީ ދުރާލާ ރޭވިގެން ކަމަށާއި ޔާމީނު ދޫކޮށްލުމުގެ ނަމުގައި ހިންގާ އެއްވުން ތަކަކީ ވެސް ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް ފައިނަގައިގެން މުއިއްޒާއި ގައްސާނު އިސްވެ ހިންގާ ހަރަކާތެއް ކަމަށްވެއެވެ.

މާލޭ އިޖުތިމާއީ ސަރަހައްދުން ކުނި ނެގުމުގެ މަސައްކަތުގައި ތިބި މުއައްޒަފުންގެ ރަސްމީ މަސައްކަތް ހުއްޓުވާ ކުނި ނުނެގިޔަސް އަތޮޅު ވެހި ދޮށަށް ގޮސް މުއިއްޒު ދޫކޮށްލަން ގޮވާ ރަސްމީ މަސައްކަތުގެ ޔުނީފޯމުގައި ހަޅުތާލު ކުރަން ނިކުތުމަށް ސިޓީ ކައުންސިލުން މުއައްޒަފުންނަށް އަންގާ އަތޮޅުވެހި ދޮށަށް ފޮނުވީ ކަމަށް އެ ކަމުގައި ބައިވެރިވި ބައެއް މުއައްޒަފުން ހީރަސް ނިއުސްއަށް މައުލޫމާތު ދީފައިވެއެވެ.

މީހުންގެ ތެރެއަށް ނިކުމެ ޑރ. ޖަމީލު ވާހަކަ ދައްކަން ލަދު ނުގަންނަ ކަމެވެ. ލަދު ހަޔާތް ނުގަންނާތީ އަނގައެއް އޮތީތީ ތަޅުވަމުން މި ކަލޭގެ މި ދުވަނީ ކޮން އެއްޗެއް ބޮއެގެން ބާއެވެ. ދީނާއި ޝަރީއަތާއި ގާނޫނު ކިޔަވައިގެން ހުރި މީހަކު ތައައްސުބާއި ޒާތީ ހަސަދައިން ފޯވެގެން ހުރެ އުފަން ދަރިންނަށް މި ދައްކަނީ ކޮންނަމޫނައެއް ހެއްޔެވެ.

ބުރާންތި ވިޔަސް ތިޔައީ ބޮޑުވަރެވެ. އިދިކޮޅު އިއްތިހާދުގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަކަށް ޔާމީނު ހެދީ މިއަދު ތިޔަަ ވާހަކަ ތިޔަ މޭރުމުން ދައްކަން ކަން އޮޅިގެން އުޅެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ. ރިޝްވަތާއި މަނީލޯންޑަރ ކުރުމުގެ ތުހުމަތުތަކެއް ކުރެވި ތަހުގީގުތަކާއި ޝަރީއަތް ތައް ހިނގަ ހިނގާ އޮއްވާ ރެއެއްގެ އިރުއޮއްސިފާ އަލިވިލުނު އިރު ކުއްލިއަކަށް އިދިކޮޅު ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ޔާމީނު ހެދީ މިއަދު ތިޔަ ހޭރުން ހޭރެން ވެގެންނެވެ.

ހޭދެބައި ވެގެން ނޫޅޭށެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ މަގާމުގައި ހުރެ ޔާމީނު އެމްއެމްޕީއާރުސީ ދަވާލި ވާހަކަ އެންމެ ބާރަށް ދެއްކީ ޖަމީލެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތް އާއްމުންނާ ހަމަޔަށް ތިލަކުރި ގާސިމް އަބްދުލްކަރީމް އޭނާ ހުރި މަގާމުން ވަކިކޮށް ޖަލަށްލާ އޭނާގެ ޒިންދަގީ ދުއްވާލި ވާހަކަ އެންމެ ބާރަށް ދެއްކީ ޖަމީލެވެ. އޭރު ޖަމީލު ބުނި ބޮޑުވަގުގެ މައްޗަށް ޝަރީއަތް ހިންގާ ދިފާއު ނުވެވިގެންނާއި ދޮގު ހެކި އުފައްދައިގެން ވެސް ދިފާއުކޮށް ނުދެވި ކުށް ސާބިތުވެ ޖަލަށް ލީމާ ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ކުރީ ސިޔާސީ ދައުވާ އަކަށް ޖަމީލަށް ވެއްޖެއެވެ. ކުރި ހުކުމް ހަރާން ވެއްޖެއެވެ.

ޖަމީލު ބުނާ ގޮތުން ރިޔާސީ ޓިކެޓެއް އޮވެއްޖެއްޔާ ކިތަންމެ ބޮޑު ވަގަކަށް ވެސް ޝަރީއަތްކޮށް އަދަބު ދީގެން ނުވާނެއެވެ. ކޮންމެ ރިޔާސީ އިންތިހާބަކާ ދިމާކޮށް ބޮޑެތިހާ ވަގުންނާއި ގާތިލުންނާއި ބިލާދަރު ހުރިހާ މުޖުރިމުން ރިޔާސީ ރޭހުގައި ވާދަ ކުރަން ނިންމުމުން ފަނޑިޔާރުންގެ މުގުރުބިނދި ކިލައެއް މިލައެއް ނެތް މައުސޫމު ތުއްތު ކުއްޖެއްހާ މުޖުރިމުން ތޯހިރު ވާނެއެވެ. އެ މީހުންގެ މައްޗަށް ތުހުމަތެއް ތަހުގީގެއް ޝަރީއަތެއް ހިނގައިގެން ނުވާނެއެވެ. ރިޔާސީ ޓިކެޓެއްގައި ހުރި މީހަކަށް އަދަބެއް ލިބޭފަދަ ހުކުމެއް ކޮށްފިނަމަ އެވާނީ ހަރާން ހުކުމަކަށެވެ. ކިތަންމެ ބޮޑު މުޖުރިމަކަށް ވިޔަސް ވެހެވެ.

ހަމަ ތެދެކެވެ. ދޮގު ހެދުމާ ދޮގުވާހަކަ ފެތުރުމުގައި ޖަމީލު ހުރީ އަބޫލަހަބުގެ އަނބި އުއްމު ޖަމީލަށް ވުރެ މާކުރީގައެވެ. ޝަރީއަތެއްކޮށް ސާބިތު ނުކުރިޔަސް ޖަމީލަކީ މި އުޑުދަށުގައި ހުރި އެންމެ ބޮޑު ދޮގުވެރިޔާކަން ޝައްކެއް ނެތް މިންވަރަށް ސާބިތެވެ. ކޯޓުން ކުރާ ހުކުމްތައް ކަމުނުގޮސްގެން ކޯޓުގެ ހުރުމަތްކަނޑާ ކޯޓުތަކުގެ އިތުބާރު ގެއްލުވާލަން މަސައްކަތް ކުރާ ޖަމީލުމެން ކަހަލަ ފާސިގުންނަށް ވަކާލާތުކުރަން ފުރުސަތު ކޯޓުތަކުން ދޭތީ ހައިރާން ވެއެވެ. ވަކާލާތުކޮށްގެން ހަރާން ލާރިކާން ޖަމީލުމެނަށް ޖާގަ ދީގެން ތިބޭ ހާ ދުވަހަކު ރާއްޖޭގެ ކޯޓުތަކަށް ހުރުމަތެއް ލިބުނަކަ ނުދޭނެއެވެ.

އަދުރޭ މިކުރާ 2 ކަންތަކުން ވެސް ޕީޕީއެމަށް އޮތީ ގެއްލުމެވެ. މި ވަގުތު ވާން ނެތް ކަމެއްގެ އަވާގައި މެންބަރުން ވަޖިދު ކުރުވައިގެން މަގުމަތީގައި ގޭނި ވަރަކަށް، ގޭނި ހުސްވާނީއެވެ. ވަރުބަލިވެ މާޔޫސްވެ ފޫހިވާނީއެވެ.

ޕާޓީ މެމްބަރުން ކިތަންމެ ހިތް ނޭދުނަސް ރައީސް ޔާން ވެއްޓިފައި އެ ވަނީ ފަސޭހަ ރަހުމަތަކުން އަރައި ނުގަނެވޭނެ ވަރުގެ ފުން ވަޅު ގަނޑަކަށެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ފުއްގިިރި ކިޔާ ހައިމާކަކުން އަނެއްކާ އެވަޅުގަނޑު ކޮންނަން ފަށައިފިއެވެ. ވިއްޔާ އެ ވަޅުގަނޑު ދެން ވެސް ވާނީ ފުނެވެ. ގައިމު ވެސް ތިލައެއް ނުވާނެއެވެ. އަޑިން ބޮޑުވެ އޮއެ ކަނދެއްހެން މައްޗަށް އެރުން ނޫން ގޮތެއް އެ ފަކީރަކަށް ނެތެވެ.

ޕީޕީއެމް ކުދިން ހިތުގައި އެއްޗެއް ނުލައި ރައީސް ޔާމީންގެ ޝަރީޢަތުގެ ތެރޭން އެ މަނިކުފާނަށް ޖަމީލު ދޭނެ ކެހި ކަމަށް ލަފާކޮށް އޭރު މިނޫހުން ލިޔެފަ ހުރި ލިއުންތައް އަކުރުން އަކުރަށް ނިކަން ކިޔާލަ ބަލާށެވެ.

ދެން ވެސް ރައީސް ޔާމީނަށް ހެވެއް އެދެންޏާ ރައީސް ޔާމީނުގެ ވައްކަމާއި ކޮރަޕްޝަނާއި މަނީލޯންޑަރިން އާއި ގުޅޭ މައްސަލަ ތަކުގެ ވަކީލުންގެ ބެންޗާ ވީހާ ފެއަށް ޖަމީލު ޖައްސަން ޖެހެއެވެ. 

ބުނީމާ ގަބޫލު ކުރާށެވެ. އިންސާނުންނާ ގާތް ކުރަން ހެޔޮ ނުވާ ރާއްޖޭގައި ތިބީ ހަމައެކަނި 2 މީހުން ކަމަށް ވަންޏާ އެއީ ޖަމީލާއި މަލީހާ ދެބޭންނެވެ. ލަދެއް ނުގަންނާނެއެވެ. އެކިއިރު ކިޔާނީ އެކި އެއްޗެވެ. ދެންމެ ދެއްކި ވާހަަކަ އޭގެ ދިމާ އިދިކޮޅަށް އަނެއް ސިކުންތުގައި ދައްކާ އިރު މޫނަށް ރުލެއް ވެސް ނާރުވާނެއެވެ. ކުރިމަތީގައި ނިކަން ހެވިފައެވެ. ހަމަ ފުރަގަސް ދިނީ ކަށި ހަފާ ކާނެއެވެ. މުނާފިގު ވުމަކީ އެލަރޖިކްވުން ކަހަލަ ކަމެއް ނަމަ އަބަދު ތިބޭނީ ގައި ހިރުވާށެވެ.

ޕީޕީއެމަށް ވެސް ރަަައީސް ޔާމީނަށް ވެސް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ އަދުރޭއަށް ހެއްލިގެން ފެން ނެތްތާ ބަކަ ތަޅަން ނުތިބެ އަވަހަށް ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓެއް ނެރުމެވެ.

ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގެ މަގާމުގަައި ހުންނަވައިގެން ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވިހާ ގޮތަކަށް މީގެ ކުރިން ވެސް ކަން ކުރެއްވި އިހުލާސްތެރި އަކީ ޑޮކްޓަރ ވަހީދެވެ. މުއިއްޒުގެ ވެރިކަމެއްގައި އޭނާއަށް ވެގެން ކުރިއްޔާ ކުރާނެ ކަމަކީ އަވަސްވީ ގޮތަކުން ނޭކުރެންދޫ ޖަލު ނިންމާ ހދ އަތޮޅާ ހަމައަށް ރައީސް އޮފީހާ ދުރަށް ރައީސް ޔާމީނު ޖެއްސުމެވެ. ސަބަބަކީ ރައީސް ޔާމީނަށް މިނިވަންކަން ލިބޭ ވަރަކަށް ރައީސް މުއިއްޒުގެ ބާރުތައް ކުޑަވެ ފާޓު ހަނިވާނެ ކަމުގެ ބިރު މުއިއްޒަށް އޮންނާނެއެވެ.

ވަކި މުއިއްޒެއް ނޫނެވެ. ޑރ. ވަހީދު ނޫނީ ޕީޕީއެމުން އެއިތުބާރު ކުރަން ހެޔޮވާ ވަރުގެ އެކަކު ވެސް ނުފެނެއެވެ. ރައީސް ގައްސާންގެ ވެރިކަމުގައި ވާނީ އެހެން ގޮތެކެވެ. އޭރުން ރައީސް މައުމޫންގެ ލޮސްޓް ޕެރެޑައިޒް އަނބުރާ ލިބުނީއެވެ. ޕީޕީއެމްގެ އެންމެ އަލިގަދަ ތަރީގެ އެވޯޑާ އެގޮނޑި ރައީސް މައުމޫނު ނެންގެވުމުން ދެން އެވީ ރައީސް ޔާމީނަށް އެންމެ ދެރަގޮތެވެ.

ކާނަލް ނާޒިމާއި ސަންސިޔާމާއި ގާސިމަށް ވެސް ޑރ. ވަހީދާ ހަތަރު ކަޅި ހަމަކޮށް ހީސަމާސާކޮށް އެކުގައި ދުފާ ދުންބޮއެ ހަދަން ފަސޭހަ ވާނެއެވެ. އެ ބޭބޭފުޅުން އެއްގަލަށް ނާރާނެ ތިއްބެވީ 2 ބޭފުޅެކެވެ. އެއީ ރައީސް ޔާމީނާ ރައީސް ނަޝީދެވެ. 

ރައީސް ވަހީދު ނޫން ބޭފުޅަކަށް ޕީޕީއެމްގެ ޓިކެޓް ލިބިއްޖެ ނަމަ ފަހަތަށް އަރާ ލީޑަރުން ނެތި އިންތިހާބު ގެއްލޭނެއެވެ. ހަމަ އެގޮތަށް ރަައީސް ނަޝީދަށް އެމްޑީޕީ ޓިކެޓް ލިބުނަސް ފަހަތަށް އަރާނެ އެހެން ލީޑަރަކު ނުވެ 2023 ގައި އެމްޑީޕީ އޮޔާ ދާނެއެވެ.

މިލަގާ އެމްޑީޕީއަށް ދިނުމަށްޓަކާ ރަައީސް ނަޝީދަށް އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓް ހޯދައިދިނުމަށް ޕީޕީއެމްގެ ހާޑްކޯ ބައެއް މީހުން އެއުޅޭ އުޅުމަކީ ޕީޕީއެމުން ކުރާ  މޮޅު  ކަމެކެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ޓީމާ އެކު ކްލަބް ހަައުސް ފޯރަމް ތަކުގައާއި ކެމްޕޭން އެއްވުންތައް ޕްރޮމޯޓް ކުރުމުގައި ވެސް ޕީޕީއެމްގެ މިދެންނެވި މީހުން އަވަދި ނެތި އެބަ އުޅެއެވެ.

ތެދުތެދަށް ބުނާ ނަމަ ގިނަ ބަޔަކާ ގުޅިގެން 2023 ކާމިޔާބު ކުރުމުގެ ފުރްޞަތު ބޮޑު ދެބޭފުޅުން އެބަ ފެނެއެވެ. އެއީ އެމްޑީޕީ ނަމަ ރައީސް ސާލިހެވެ. ޕީޕީއެމް ނަމަ ރައީސް ވަހީދެވެ.

ސުވާލަކީ ޕީޕީއެމް މަގުމަތިކޮށްގެން ކެންޑިޑޭޓެއް ދެއްކިޔަ ނުދީ ހިފަހައްޓަން އަދުރޭ މިހާ ގަދަފައި ވިއްދާފަައި މިހުރީ ކާކުގެ އެޖެންޓެއްގެ ގޮތުގައި ހެއްޔެވެ؟ ގާސިމް އިބްރާހިމް ހެއްޔެވެ؟ ނޫނީ އަދުރޭ އަކީ ރައީސް ސާލިހުގެ އެޖެންޓަކީ ހެއްޔެވެ.

އެމްޑީޕީ އަކީ އެންމެ ތާއީދު ބޮޑު އަދި އެންމެ މެމްބަރުން ވެސް ގިނަ ޕާޓީއަށް ވީހިނދު ދޮންނަ މެޝިނާއި ސިމެންތި ގަށާ މެޝިނަށް ވޯޓު އަލައިގެން ވެސް މެމްބަރުންގެ ބޮޑު އަގުލަބިއްޔަތަކުން އެ ޕާޓީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓު އޮތީ ދީފައެވެ. އޭރު އެ މަނިކުފާނު ގެންދެވީ ޖަލު ހުކުމެއް ބޮލުއަޅައިގެން އެހުކުން ތަންފީޒު ކުރައްވަމުންނެވެ. ވެރިކަމަށް ކުރިމަތި ނުލެއްވޭނެ ކަން ޔަގީން ވާއިރު ވެސް ބޭރު ގައުމުތަކުގެ އެހީތެރިކަން ވެސް ލިބޭތޯ ބައްލަވައިގެން ހަމަ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމުގެ މަސައްކަތް ކުރެއްވީ މައިބަދައަށް ފަރުވާ ކުރެއްވުމުގެ ނަމުގައި ބޭރުގައި ފިއްލަވާ ހުންވައި ގެންނެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ގިނަ މެމްބަރުން ތަކެއް އަވަށްޓެރި ސްރީލަންކާއަށް ގެންދަވައި އެ މަނިކުފާނު ހިތްޕުޅުން ރަސްމީ ގައުމީ މަޖިލީހުގެ ޖަލްސާއެއް ކަމަށް ދަށްކަވައިގެން ބޭއްވި ބައްދަލުވުމުގައި ހުށައެޅުއްވީ ރައީސް ނަޝީދަށް ކުރިމަތި ނުލެއްވޭ ނަމަ އެމްޑީޕީއިން 2018 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ބޮއިކަޓް ކުރުމަށެވެ. ނަމަވެސް ހިޔާލު ތަފާތުވެ ބައެއް މެމްބަރުން އެކަމާ އިދިކޮޅުވެ އާންމު މެމްބަރުންގެ ހައްގުގައި ތެދުވުމުން ގޮތް ހުސްވެ އެންމެ ފަހުން ޖެހިވަޑައިގަތީ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ދޫކޮށް ލައްވާށެވެ. ގައުމު އޮތް ހާލަތާއި ވެރިކަމުގެ އަނިޔާވެރިކަމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތި ކޮށްފާނެ ނުރައްކާ ތަކަށް ފަސްޖެހި ވަޑައިނުގެން އުކުޅަހު ކޮންގްރެސްގެ ނިންމުމާ އެއްގޮތަށް ރިޔާސީ ޓިކެޓްގައި ހިއްޕެވީ އެއިރުގެ މަޖިލިސް މެމްބަރ ހިންނަވަރު ނޫރާނީގޭ އިބުރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހުއެވެ.

ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ޔާމީނު އެކަން ގަބޫލުކުރެއްވީ މަކަރުވެރި ރޭވުން ތަކެއްގެ ތެރެއިންނެވެ. ރާއްޖެ ތެރެއަށް ނިސްބަތްވާ އާދައިގެ އާއިލާޔަކުން ނުކުންނަ މީހަކަށް ރައްޔިތުން ވެރިކަން ނުދޭނެ ކަމުގައި ޔާމީނަށް ދެމުންދިޔަ ލަފާގެ މަތިންނެވެ. އެ ކާޑު ވިއްކައިގެން ގިނަ އަދަދެއްގެ ވޯޓު ޔާމީނު ހޯއްދެވި ނަމަވެސް ކޯލިޝަންއާއި އެކުގައި ނުކުމެ ވަޑައިގެން ރައީސް އިބޫ ވަނީ ބޮޑު އަގުލަބިއްޔަތަކުން ވެރިކަން ކަށަވަރު ކުރަށްވާފައެވެ. އެއްބުރުންނެވެ. 

އެހިނދުން އެހިނދަށް ބާތިލް ހުކުމް ތަކުގައި ތިއްބެވި ސިޔާސީ އެންމެހައި ލީޑަރުން މިނިވަންވެގެން ދިޔައެވެ.  ނަމަވެސް އެ ދުވަހުން ފެށިގެން ވެސް ރައީސް ނަޝީދު ގެންދެވީ އެކި ގޮތްގޮތުން ވެރިކަމަށް ފައިނަންގަވަމުންނެވެ. އުކުޅަހުގައި ބޭއްވި އެމްޑީޕީގެ ކޮންގްރެސް އަކީ ބަގާވާތެއް ކަމުގައި ސިފަ ކުރައްވައި ޕާޓީއަށް ގޮންޖެހުންތައް ކުރިމަތި ކުރައްވަމުން ގެންދެވީ ގާނޫނު އަސާސީ އަކަށް ބެލެވުމެއް ނެތިއެވެ.

ތަބަކަކަށް ލާފައި ބޮޑުވަޒީރުކަން ހަވާލު ކުރުމަށް ގޮވާލެއްވިއިރު މުޅި ދުނިޔެއާއި އެކު ދިވެހީން ވެސް ތިބީ އަނގަޔާ އަތާ ދިމާނުވާ ހާލުގައި ފުރަބަންދުގައެވެ. ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލުކޮށްގެން މެނުވީ އެކަން ކުރެވެން ނެތްކަން އެނގިވަޑައި ގަތީ އަދި ފަހުންނެވެ. އެހާވެސް އެ މަނިކުފާނުންގެ ދަހިވެތިކަން ވެރިކަމަށް ހަމަ ބޮޑީއެވެ. ވެރިކަން ކުރަމުން ދަނީ އެމްޑީޕީ އިސްކޮށް އޮވެގެން ކޯލިޝަނަކުންކަން އެގިހުރެ އެ މީހުންގެ ރައުޔާ ވެސްހިލާފަށް އަވަސް އަރުއްވާލައްވައި އެކަމަށް ގޮވާލައްވަމުން ގެންދެވީ ހަމައެކަނި އަމިއްލަ އެދުންފުޅުގައިކަން މިއަދު މި ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ.

ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލުކޮށް ބޮޑުވަޒީރުކަން ނުދޭނަމަ " އާނ ދޮގޭ ! ވެރިކަންވަށްޓާލާނަމޭ " ވިދާޅުވެ ނުކުންނަވާ އެ އުޅުއްވާ ގޮތަކުން މިއަދު ކުރީން އެމަނިކުފާނަށް ލިބުނު ތާއީދު ގެ އިރުއޮސް ފުހިއްޖެއެވެ. "ރާއްޖޭގެ އައީސްކަން ބޭނުމެއް ނޫނޭ. ބޭނުމީ ބޮޑުވަޒީރުކަމޭ" ގޮވާނެންގެވުމަށް ފަހު މިއަދު ރިއާސީ ޕްރައިމަރީއަށް އެމްޑީޕީން ގޮވާލުމުން ކުރީން ހަތުރެއް ކަމުގައި ތިބިި އަޒާނައި ޔާމީނުގެ ކުދިންކޮޅު އެއްކޮށްގެން ތަންތާ ބޮޑެތި ޑުރާމާތައް ކުޅުއްވަމުންމުން އެ ގެންދަވަނީ " ތިމަންނާޔަށް ވެރިކަން ނުލިބޭނަމަ ޕާޓީ ފުނޑާލާނެކަމުގެ " އިންޒާރު ދެއްވަމުންނެވެ.

ފަހަކަށް އައިސް ގައުމެއްގެ ވެރިކަން ހޯދަން މީހަކު ނުކުރާހާ ހަޔާތް ކުޑަކޮށް ރައީސް ނަޝީދު އެގެންދަވަނީ މަސައްކަތް ކުރައްވަމުންނެވެ.  ރަތް މަހަށް ނުގޮވާހާ އެއްޗެތި ކުރީގެ އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާ ކަމުގައި އެ ދުލުން ވިދާޅުވި ރައީސް އިބޫއަށް ޕްރެޝަރކޮށް ބްލެކްމެއިލް ކުރާން އުޅޭހެން ވެސް ހީވެއެވެ. ދޭތެރެޔަކުން ޒިނޭގެ ތުހުމަތު އަޅުވަފާނެއެވެ. އިރުކޮޅަކުން އެކަމާ އިންކާރު ކޮށްފާނެއެވެ. ބަޔަކު ރައީސް ނަޝީދަށް ދިން މަރުގެ ހަމަލާއަކީ ވެސް މިހާރު ރައީސް ނަޝީދު އާއި އޭނާގެ ބައިވެރިން ދެކޭ ގޮތުގައި މި ސަރުކާރުން ކުރުވި ކަމެކެވެ. މިހާލަތަށް މީހާވެއްޓި މިއަދު ރައީސް ނަޝީދުގެ ސަބަބުން މިގައުމު އަނެއްކާ ވެސް ހަލާކުގެ މަގަށް އެނބުރިދާ މިންވަރަށް އެގެންދަވަނީ އެނގިވަޑައިގެން ހުންނަވާ މަސައްކަތް ކުރައްވަމުންނެވެ.

ރާއްޖޭގައި އަދިވެސް އެކުލަވާލެވޭނީ އެއްބައިވަންތް ތަފާތު ފިކުރުތައް ހިމެނޭ ކޯލިޝަން ވެރިކަމެއްކަން ޔަގީންވާ ހިނދު ހަމަ އެހެންމެ ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގައި ކޯލިޝަންއަށް ޖެއްސިހާލު އެނގިހުރެ އެއްވެސް އެހެން ބަޔަކު އެ މަނިކުފާނަށް އިތުބާރު ނުކުރާނެކަން ހޮދު އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނީ ވެސް ރައީސް ނަޝީދަށެވެ.  ނަމަވެސް ގޮތް ދޫނުކުރައްވާ މި ގައުމު ހަލާކުގެ ހަރާން މަގަށް ވަށްޓާލުމަށް އެކުރައްވާ ، މަސްކަތް އެދަނީ ހަމަ ކުރައްވަމުންނެވެ  ޔަގީނުން ވެސް ވެރިކަން ދެން ލިބިވަޑައިނުގަންނަވާނެކަން ކަށަވަރުވެ ޔަގީންވެ ވަދައިގަތުމުން ބުއްދިފިލައި މިއަދު ހަމަ އެކުރައްވާ ކަމަކީ ތިމާޔަށް ވެރިކަން ލިބިވަޑައި ނުގަންނަވާ ނަމަ ޕާޓީއާއި ގައުމު ފުނޑާލުމުގެ މަސައްކަތެވެ.

އެސްޓީއޯ ޓްރޭނިންގ އިންސްޓިއުޝަނުން މީހުން ބިނާ ކުރުމުގައި އެ ދައިރާއެއްގެ މައުލޫމަތާ އަމަލީ ތަޖުރިބާ ބައިވެރިންނަށް ވީހާވެސް ފުޅާކޮށް ފޯރުކޮށް ދިނުމަކީ އެހާމެ އިސްކަންދޭ ކަމެކެވެ. އެގޮތުން އެސްޓީއޯ ޓްރޭނިންގ އިންސްޓިއުޝަނުގައި މިހާރު ހިންގަމުންދާ ރޭޑިއޯގްރަފީ ޑިޕްލޮމާ ކޯހުގެ ބައިވެރިންނަށް ވެސް އެފުރުސަތު ގެންދަނީ ހޯދާ ދެމުންނެވެ. ވީހާވެސް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައެވެ. އެއްތަނަށް ވުރެ ގިނަ ތަންތަނުންނެވެ.

އެސްޓީއޯ ޓްރޭނިންގ އިންސްޓިއުޝަނުގައި ހިންގަމުންދާ ރޭޑިއޮގްރަފީ ޑިޕްލޮމާ ކޯހުގެ ބައިވެރިންނަށް މައުލޫމާތާއި ތަޖުރިބާ ހޯދާ ދިނުމުގެ ސިލްސިލާއެއް ފަށައިގެން ކުރިއަށް މިހާރު އެބަގެން ދެއެވެ. މާލޭގެ ބައެއް ބޮޑެތި ހޮސްޕިޓަލް ތަކަށް ބައިވެރިން ޒިޔާރަތް ކުރުވައިގެންނެވެ.

ރޭޑިއޮގްރަޕީ ޑިޕްލޮމާ ކޯހުގެ ދަރިވަރުން ހުޅުމާލެ ހޮސްޕީޓަލަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ރޭޑިއޮގްރަޕީގެ އާލާތްތަކާއި ރައްކާތެރިކަމުގެ މިންގަނޑުތައް ދެނެގަތެވެ.

ޓްރީޓޮޕް ހޮސްޕިޓަލްގެ ރޭޑިއޯގްރަފީ ޑިޕަރޓްމަންޓަށް އެ ދަރިވަރުން ކުރި ޒިޔަރަތުގައި އެ ހޮސްޕިޓަލްގެ ރޭޑިއޮގްރަފީގެ ކަންކަމާއި ސަލާމަތީ މިންގަދުތައް ދަލާ ދަސްކުރިއެވެ.

ބައިވެރިން އައިޖީއެމްއެޗަށް ކުރި ޒިޔާރަތުން ވެސް ދެނެގަނެ ދަސްކުރީ ރޭޑިއޮލޮޖީ އާލަތްތަކާއި އެ ތަކެތި ބޭނުންކުރުގައި ރައްކާތެރިވަންޖެހޭ

ކަންކަމާއި ސަލާމަތީ މިންގަނޑުތަކެވެ.

އެސްޓީއޯ ޓްރޭނިންގ އިންސްޓިއުޝަނުގެ ރޭޑިއޮގްރަފީ ޑިޕްލޮމާ ކޯހުގެ ބައިވެރިންނަށް އެކުދިން ޒިޔާރަތްކުރި ހޮސްޕިޓަލްތަކުން ދިން އެއްބާރުލުމާއި އެހީތެރިކަމާއި މެހެމާންދާރީ އަށް އެސްޓީއޯއިން ހިފެހެއްޓުމެއްނެތި ޝުކުރު އަދާކުރެއެވެ.

2023 ވަނަ އަހަރަކީ ބާއްޖަވެރި އަހަރެއްކަމުގައި ލެއްވުމަކީ ފެނަކައިގެ ދުއާއެވެ. 

ފެނަކަ ކޯޕަރޭޝަނަކީ ކަރަންޓާ ފެނާ ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތް ދިނުމަށް ސަރުކާރުން އުފައްދާ ހިންނަމުން އަންނަ ކުންފުންޏެކެވެ. ސްޓެލްކޯގެ އިހުތިސާސްގައި ހިމެނޭ ވ، އއ، އދ، ކ އަދި މަލެ ސިޓީ ފިޔަވާ އެހެން ހުރިހާ ސިޓީއަކާއި އަތޮޅު ތަކަށް ކަރަންޓާއި ފެނާއި ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތް ދެނީ ފެނަކައިންނެވެ. 

ސްޓެލްކޯގެ ދުއާ އަކީ މި ފެށޭ އައު އަހަރަކީ ހުރިހާ ގޮތަކުން ވެސް ބާއްޖަވެރި އަދި އުފާފާގަތި އަހަރަކަށް ވެގެންދިއުމެވެ. 

ސްޓެލްކޯއަކީ ގްރޭޓް މަލޭ އޭރިއާއަށް ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް ފޯރު ކޮށް ދިނުމާއި މާލެއަތޮޅާއި އަރިއަތޮޅާއި ފެލިދެއަތޮޅުގެ ހުރިހާ ރަށަކަށް ފެނާ ނަރުދަމާއާއި ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ ސަރުކާރުގެ ކުންފުންޏެވެ. އިޖުތިމާއީ ޒިންމާގެ ދަށުން އިހުތިސާސްގައިވާ ރަށްރަށުގެ އެހެނިހެން ހިދުމަތްތައް ދިނުމުގައި ސްޓެލްކޯގެ ބައިވެރިވުން ވަރަށް ބޮޑެވެ. 

މުޅި ރާއްޖެ އާރުޓީއެލް ފެރީ ނިޒާމުން ގުޅި ދަތުރު ފަތުރު ކުރުމަށް ރައްޔިތު މީހާގެ ޖީބުން ކުރަމުން އައި ބޮޑު ހޭދަ ނުކޮށް އާމްދަނީގެ ބޮޑު ބައެއް ރައްކާ ކުރެވޭނެއެވެ. އެއް ރަށުގައި އުފައްދާ ތަކެތި މުޅި ރާއްޖޭގެ އެތަން މި ތަނަށް ފޯރުކޮށް ދެވި އާމްދަނީ ހޯދުމުގެ މާކެޓް ފުޅާވެ ޖީބުތައް ތިޔާގި ވާނެއެވެ. ގޭގައި ހުންނަ ކޮޓަރި ކުއްޔަށް ދީގެން ކުޑަ ރަށުގެ ހުންނަ މިހާއަށް ވެސް އާމްދަނީ ހޯދަން މަގު ފަހިވާނެއެވެ.

ސާފު ބޯފެނާއި ނަރުދަމާގެ ހިދުމަތް ނުލިބޭ އެންމެ ރަށެއް ވެސް ނުއޮންނާނެއެވެ. ހުރިހާ ރަށެއްގެ ބަނދަރު ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ހެދި ގިނަ ރަށް ރަށުގައި މަގުތައް ހެދި ޖަޒީރާ ވަންތަ ފާގަތި ދިރިއުޅުމެއް ދިވެހިންނަށް ފަހިވެގެން ދާނެއެވެ.

ރަށުގައި ތިބެ އަދާކުރާނެ ވަޒީފާތައް ކޮންމެ ރަށެއްގައި އުފެދި ކޮންމެ ގޭބިސީއެއްގައި މަހު މުސާރަ ލިބޭ މީހަކު ހުރިކަން ކަށަވަރު ވާނެއެވެ. އާމްދަނި ހޯދާނެ މަސައްކަތްތަކާއި ގޮތައް ކޮންމެ ރަށެއްގައި ހުޅުވިގެން ދާނެއެވެ. ސިއްހީ ދާއިރާގެ ހުރިހާ މުއައްޒަފުންގެ މުސާރަތައް ބޮޑުވެ މުސާރައިގެ ތަފާތުތައް ކުޑަ ކުރެވި ރަށްރަށުގައި ދައުރުވާ ފައިސާގެ ނިސްބަތް ގުނަގުނަވެގެން ދާނެއެވެ.

ގްރޭޓް މާލޭ އޭރިޔާ ބުރިޖުން ގުޅި މާލޭގެ ރައްޔިތުންގެ އެތައް ބަޔަކު ބިން ވެރިވެ ތޮއްޖެހިގެން އުޅޭ ގޭބިސީ ތަކަށް ހިޔާވަހިކަން ލިބި ހިތްތައް އުފަލުން ފޮޅޭނެއެވެ. މާލޭގެ އިތުރަށް އައްޑުއާއި ބޮޑުތިލަދުންމައްޗާއި ހައްދުންމަތި އިގްތިސާދީ މައި ހަބު ތަކަކަށްވެ ފަތުރުވެރި ކަމުގެ ނަފާ މުޅިރާއްޖެއަށް ފެތުރިގެން ދާނެއެވެ.

ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތް ހަމަހަމަ ވެރިކަމެއްގެ ފޮނިމީރުކަން ރައްޔިތުންނަށް ލިބި ރައީސް ސާލިހު ދެވަނަ ދައުރަކަށް ރައީސްސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމަށް ހޮވުމުގެ ހިތް ހަމަ ޖެހުމާއި އުފާވެރިކަން ރައްޔިތުން ހޯދާ އަހަރަކަށް 2023 އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ ވާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ސަރުކާރުން ރަށްރަށުގެ ބަނދަރު ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ހަދާ ރައްޔިތުންނަށް ލަފާފުރުމުގެ ފަސޭހަ ހޯދާދޭ ދިނުމުގެ ކްރެޑިޓް ޔާމީނަށް ހޯދާދޭން މުއިއްޒު ޓްވީޓު ކުރިޔަސް ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް އޮޅުވައެއް ނުލެވޭނެއެވެ. ޔާމީނުވެރި ކަމުގައި ކުރީ ކީއްކަން އެންމެނަށް ވެސް އެބަ އެނގެއެވެ.

އައިޖީއެމްއެޗް ކައިރީގައި ދަގަނޑުތޭރި ޖަހައިގެން ޖަލެއްހެން ބަންދު ކޮށްގެން ދުވަހު ކުއްޔަށް ދޭ ޒިނޭހާނާއެއް ހިންގައިގެން ހަރާން ފައިސާ ހޯދި މ. ދިމްޔާތު ރާއްޖޭގައި ހުރި އެންމެ އުސް ޒިނޭހާނާއަށް ބަދަލުކޮށްލީ ޔާމީނު ވެރިކަމުގައެވެ. މުއިއްޒު ދައުލަތުން ހަރާން ފައިސާ ކަޅާކޮށް ގެންނެވެ.

ޔާމީނު ޖަލަށް ފޮނުވަލައިގެން ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓަށް ފައިނަގައިގެން ހުރެ ޕީޕިއެމް މެންބަރުންގެ ތާއީދު ހޯދަން ޔާމީނަށް ކްރެޑިޓް ދޭން އުޅޭކަން ނޭނގޭ ޕީޕީއެމް މީހަކު ވެސް ނޫޅެއެވެ. ސަލަފީން ފަހަތަށް ލައިގެން ދީން ވިއްކައިގެން ވެރިކަމަށް އަންނަން ތިޔަ އުޅެނީ ކިތަކަށް ޒިނޭހާނާ ހަދަން ޕްލޭން ކޮށްފައި އޮވެގެން ހެއްޔެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. ޔާމީނު ސަރުކާރުން 108 ބަނދަރު ހަދާ 26 ބަނދަރުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައި އޮތްނަމަ މި ސަރުކާރުން ނިންމާލަން ޖެހޭނީ ހަމައެކަނި އުއިއްޒު އެބުނާ 26 ބަދަރު އެކަންޏެވެ. ރައީސް މައުމޫނާއި ރައީސް ނަޝީދު ވެރިކަމުގައި ހެއްދެވި ބަނދަރުތަކާ އެކު މި ރާއްޖޭގައި ރައީސް ސޯލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ބަދަރު ހަދަން ޖެހޭ ރަށެއް ނުއޮތީހެވެ. ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ 190 ވަރަކަށް ރަށް އޮތް އިރު ބަނދަރު ހަދާފައި ނެތް އެންމެ ރަށެއް ވެސް ޔާމީނު ވެރިކަން ނިމުނު އިރު ރާއްޖޭގައި ނުއޮންނާނެ ތާއެވެ. އެކަމަކު ހަގީގަތަކީ އެއީއެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަން ފެށުނުއިރު އެއްވެސް ފެންވަރެއްގައި އެއްވެސް ޒަމާނެއްގައި ބަނދަރެއް ހަދާފައި ނެތް ފަންސާހަކަށް ރަށް ރާއްޖޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އޮތެވެ. ބައެއް ވިޔަފާރިވެރިންގެ އެހީތެރިކަމާއެކު ކޮންމެ ވެސް ފެންވަރެއްގައި ރައްޔިތުން ފަޅު ކޮނުވާ، ވީރާނާވެފައި އޮތް ތިރީހަކަށް ބަނދަރު ރާއްޖޭގައި އޮތެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރު ތަކުން ހަދާދީފައިވާ އެތައް ބަނދަރެއް ބޭނުން ނުކުރެވޭ ވަރަށް ވީރާނާވެ އާބާތުރަ ނުފިލުވާ އޮތެވެ. މި ސަރުކާރުން ކުރަނީ އެ މަސައްކަތެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އެކަމެއް ނޯޅެއެވެ.

ހައްގު ނޫން ކްރެޑިޓް ޔާމީނަށް ދީގެން ޕީޕީއެމްގެ ތާއީދުގައި ވެރިކަމަށް އައުމުގެ ހުވަފެން މުއިއްޒު ތިޔަ ދެކެނީ ޔާމީނަށް ދެވުނު ކެހި ކުޑަކަމުން ހެއްޔެވެ. ޒިނޭއަށް މަގު ފަހިކޮށްގެންނާއި ޒިނޭހާނާ ހިންގައިގެންނާއި ދައުލަތުން ހަރާން ލާރި ކައިގެން ހުރެ ޔާމީނަށް ކުރި ހުކުން ހަރާން ކުރަމުން މޭޔަރުކަމުގައި ރައްޔިތަކަށް ކޮށްދޭ ކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ.

ޑީއާރުޕީގެ އެންމެ ސަމަންތަރު ހެޔޮ ދުވަސްވަރެވެ. ޑީއާރުޕީގެ ނައިބު ލީޑަރ އަލީ ވަހީދަށް މާލެއިން ގޯތި ގަނެދީ މިލިޔަނުން ފައިސާ ދީ އާޓިފިޝަލް ބީޗްގައި ބޮޑު ޖަލްސާ ބާއްވާ އުރަލައިގެން ގެނެސް މާފަތި ކަރުގައި އަޅުވާ ބޮޑު ގޮނޑީގައި އަލީ ވަހީދު ވެޑުވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. އެމްޑީޕީގެ ދޮރުގައި ތަޅުދަނޑި ޖަހާ ޑީއާރުޕީއަށް އެމްޑީޕީ ހުޅުވާލަ ދެއްވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ.

ޑރ. ޝަހީދާއި އަލްހާނު ފަހުމީއާއި އެނޫންވެސް އެތައްބަޔަކު އެމްޑީޕީއަށް އިއްޒަތުގައި ގެނެސް އާރާ ބާރު ހޯދަ ދިނީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. އޭރު އެންމެން ތިބީ އަތްޖަހާށެވެ. 

ރާއްޖޭގެ އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު ސިޔާސީ ޑިޕްލޮމޭޓް އަބްދުﷲ ޝާހިދާއި އަހުމަދު މަހުލޫފާއި އަހުމަދު ތަސްމީނު އަލީއާއި އެމަނިކުފާނާއެކު ގެންނެވި ބޮޑު ޕެކޭޖަށް އެ ދުވަހު ވެސް މަރުހަބާ ވިދާޅުވެ އިސްސަފުން ޖާގަ ފަހިކޮށް ދެއްވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. އަލީ އާޒިމާއި ރޮޒޭނާ އާދަމާއި މުޙައްމަދު ނާޝިޒް ފަދަ އެތައް ބޭފުޅުންނެވެ. އޭރު ދާއިރާތަކަށް އެތައް މަސައްކަތެއް ކޮށްދީ ދާއިރާތަކުގައި އެމްޑީޕީ ރޫހު އުފައްދާ ރުކުރުވާލި އެތައް އިސް އެކްޓިވިސްޓުން ފަހަތައް ޖައްސުވާ ބާކީކޮށް މަޖިލިސް މެންބަރު ކަމުގެ ޓިކެޓަށް ދާންދެން ހޯދާދެއްވަން އިސްވެ ހުންނެވީ ރައީސް ނަޝީދެވެ. އެ ދުވަހު އިސްކަން ދެއްވީ މުހާޖިރުންނަށެވެ.

އިސްވެ ދެންނެވި ބޭބޭފުޅުން އެމްޑީޕީއާއި ގުޅި ވަޑައިގަތީ ނަމަކަށް ނޫނެވެ. އެ ބޭބޭފުޅުން ޑީއާރުޕީގައި ނުކުރައްވާ މަސައްކަތް އެމްޑީޕީއަށްޓަކާ ކޮށްދެއްވިއެވެ. ދަނީ ކޮށްދެއްވަމުންނެވެ. ކުރިއްސުރެ އެމްޑީޕީގައި ތިބި ގިނަ މެންބަރުންނަށް ވުރެ ބުރަ ގިނަ މަސައްކަތް އެމްޑީޕީއަށް ވަނީ ކޮށްދެއްވާފައެވެ. ސިޔާސީ ބަހުސްތަކާއި ސިޔާސީ އެއްވުންތަކުގައި އެ ބޭފުޅުން ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅު ރައީސް ނަޝީދަށް ވެސް ކުރެއްވި ފައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ.

މުޒާހަރާއެއްގައި ނަމަ ތިއްބަވަނީ އެންމެ ކުރީގައެވެ. ސިޔާސީ އެއްވުމެއްގައި ޝާހިދާ ރޮޒޭނާގެ އަޑާ ނުލާ އެ އެއްވުމެއް ފުރިހަމައެއް ނުވެއެވެ. އެ ބޭފުޅުން ގުޅިވަޑައިގެން ފަހުން ރައީސް ނަޝީދު ހައްޔަރު ކުރެވޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެންމެ ބާރަށް އަޑުއުފުއްލަވާ ހެއްދެވީ ރޮޒޭނާ އާއި މަހުލޫފާއި އަލީ އާޒިމް ފަދަ ބޭބޭފުޅުންނެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ރައީސް ގެ ފަހަތްޕުޅުގައި އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ ހިންގާ ސަރުކާރު ނަގަހައްޓަން ޝާހިދާއި މަހުލޫފާއި ރޮޒޭނާމެން ތިއްބެވުން އެމްޑީޕީގެ ރައީސަށް ހަޖަމް ނުކުރެއްވެއެވެ. އެ ބޭފުޅުނަށް ބަދު ބަސް ރައްދު ކުރައްވާ ހުތުރު ނަންނަމުން މުހާތަބު ކުރެއްވުމުން ވެއްޓެނީ ރައީސް ނަޝީދުގެ އަގެވެ. އާންމު މެންބަރުންގެ ހިތުގައި ނަފްރަތު އުފެއްދެވުމަށް ރައީސް ނަޝީދު ޑީއާރުޕީގެ ވާހަކަ ރޮޒޭނާ މެނަށް ނިސްބަތްކޮށް ދައްކަވާއިރު ރައީސް ނަޝީދުގެ ފަހަތްޕުޅުގައި ހުންނެވި އަލީ އާޒިމް ޑީއާރުޕީއަށް ނިސްބަތްވެ ވަޑައިނުގަންނަވަންޏާ އެހެން ބަޔަކަށް ޑީއާރުޕީއޭ ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވާނީ ފިތުނަ ފަސާދަ އުފެއްދެވުމަށެވެ.

އެކަމަކު ބުނަން ހެއްޔެވެ. ފެށުނީއްސުރެ އިއްޔެއާ ޖެހެންދެން އެމްޑީޕީގެ އެންމެހައި މެމްބަރުން އެހީ ތިބާގެ އަޑެވެ. ކޮންމެ ކަމެއްގައި ތިބާގެ ބަހަކީ އެންމެ ފަހުބަސް ކަމުގައި އެއުރެން ނިންމީ ފަހުން ލިބިދާނެ ގެއްލުމަކާ ދެރަޔަކާ މެދުވެސް ވިސްނާލުމެއް ނެތިއެވެ. މަގުމައްޗަށް ނުކުންނަން ހަމަ ގޮވާލާއިރަށް ލިޔާން އިން ގަލަމުގެ ދޯރިވެސް ނުޖަހައި، ފިޔާ ކޮށާން ގެންގުޅުނު ވަޅި ވެސް ދޮވެނުލައި އެއުރެން ނުކުމެ ފުލުހުން ނުލާހިކު " ލޯބިން " އެޖެހިހައި މިރުސް ދުން ތަކުން މީހާ ޖަހަރާވެ ގޮހޮރުގެ ފިތާއެކު ހޮޑަށް ލެވޭއިރު ވެސް ތިބާގެ ބަހަކާއި ނުލައި ގެދޮރަށް ނުވަދެ އަނބި ދަރީންނާއި ފިރީން ނުދެކި ގަނަތެޅުނު މީހުންގެ އަދަދު ހޮދު ތިބާޔަށް ވެސް ނޭގޭނެއެވެ.

ތެދެކެވެ. ސަމާލުކަން ހޯދަން ތިބާ ކުޅުނުހާ ޗަރުކޭސް ބަލާ އަތްޖެހީމުއެވެ. އެހެން ސިޔާސީ ބޮހުން ހަދާހެން ނުހަދާ ވާހާލެއްގައި ވީކަމަށް ދެއްކީމުއެވެ. ފައިވާން އަތަށް ނަގައިގެން މަޖީދީ މަގުގައި އެކަނި ދުވިއެވެ. ފުލުހުންގެ އުރުގައި ކޯޓަށް ދިޔައެވެ. ފަރެސް މާތޮޑާގައި ފިލާ ބޮނދާ އޮތެވެ. ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި ބިމުގައި ފުލުންލައްވާ ދެންމުވީމުއެވެ. ކޮޓު ދޮރުމައްޗައް ވެއްޓި ބަކަތެޅިއެވެ. އިންޑިއާ އެންބަސީއަށް ވަދެ ފިލީމުއެވެ. މިފަދަ ކޮންމެ ސްޓަންޓަކުން ފަލަސުރުހީ ހަދައިގެން މަސްހޫރުވީ އަމިއްލަ އާރާ ބާރު ހޯދަންކަން މިއެނގެނީ އަދި ކިރިޔަތާއެވެ.

ކޮންމެ ފަހަރަކު ހިފާ ހައްޔަރު ކުރީމައި ދެން ތެޅޭހައި ތެޅުމެއް ތެޅުނީ އެއުރެންނެވެ. އާންއެކެވެ. ތިބާޔަށް ދުނިޔޭގެ ތާއީދު ލިބުނީ ތިބާގެ މޮޅުކަމަކުންނެއް ނޫނެވެ. އެކަން އެހެންވީ ތިބާގެ ހައްގުގައި އެންމެން ނުކުމެ ކުރި މަސައްކަތުންނެވެ. އެތައް ހާސް ބައެއްގެ މަންޒަރުތައް ލައިވްކޮށް ދަށްކައިގެންނެވެ. އެކަމަކު މިއަދު ތިބާ އެކަމެއް ވެސް ހަނދާނެއް ނެތެވެ. ކަލަގޮވައި ތިބާގެ ފޮޓޯގަނޑަކުން ނޫނީ އެއުރެންނަށް ފަސޭހައިން ބޮޑުކަމު ވެސް ނުދެވޭނެ ކަމުގައި ތިޔަހަރަ ގޮވާ ނަގަނީއެވެ.

ކޮއެފުޅާއެވެ. ނިކަން ވިސްނާލަ ބަލާށެވެ. ތިބާޔަށް ހޯދައިދިން ތާއީދުގެ ބޭނުންކޮށް ކަރަކަރައިގައި އިއްޒަތުގައި ތިބާ އުޅުނެއް ކަމަކު އެހެން އެކަންކޮށްދިން އެންމެން ތެޅުނީ ހާދަހާވާ ގަނައެކެވެ. ލިބުނީ ހާދަހާ އަނިޔާއެކެވެ. އެކަން ވެސް ކުޑަމިނުން މިއަދު ތިބާގެ ހަނދާނުގައި ނެތީތާއެވެ. މިއަދު ތިބާ ބުނިހައި ގޮތެއް ނުހަދާތީވެ ދިމާލަށް ތިޔަ ގޮވާ ފަތިވަރު ނިކަން ދެކިބަލާށެވެ. ފާޑުފާޑުގެ ނަންނަމުގައި ސޯސަލްމީޑިއާގައި އެކައުންޓު ހަދައިގެން ނުގޮވާކަށް އެއްޗެއް ނެތެވެ. މިއަދު ޕާޓީގެ އާއްމު މެންބަރުންނަށް ވުރެ ގޯތި މަންޖެއާއި ފައިނު ވައްޑޭ ތިބާއަށް ހަމަމާކަމު ހިނގައްޖެއެވެ. އެ މީހުންގެ ސަބަބުން ތިބާގެ މުޅިއަބުރު ކަތިލެވި މީގޮނަކުން ވެއްޓުނު ކެހެރިޔަކަށް ކުރާ ގަދަރު ވެސް މިހާރަކު ތިބާޔަކަށް އެއުރެން ނުކުރެއެވެ.

ކީއްވެކަން އަމިއްލަޔަށް ބުނަން ނޭގެންޏާ ބުނެދެމެވެ. ތިބާޔަށް ލިބިފައިއޮތީ މާކަނުލަފާ ދުލެކެވެ. ދެއްކޭ ނުދެއްކޭ ވާހަކައެއް ނޭނގެއެވެ. ގޮވޭ ނުގޮވޭ އެއްޗެއް އަމުދުން ނޭނގެއެވެ. އަމިއްލަޔަށް ތިމަންނަޔަކީ ރާބޯމީހެކޭ ވެސް ބުނީ އެހައްދުވަހު ނޫންހެއްޔެވެ؟ ވެރިކަމުގައި ހުރިއިރު ވެސް ގޮވީކޮހެވެ. އެންމެ ފަހުން ކޮސް ގޮވަމުން ގޮވަމުން ގޮސް ބަޔަކު ނުކުމެ ކަންފަތުގައި ހިފާ ހޫރުވާލީއެވެ. އެ ދުވަހުން ފެށިގެންވެސް އެއުރެން ހަމަ ތިބާޔަށް ޓަކައި ގުރުބާން ވުމުގައި ދެމިތިބީއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު ތިބާގެ ވާންޗޯކަން އެންމެނަށް އެގިއްޖެއެވެ. އަމިއްލ އެދުމާހުރެ ތިޔަހެރީ ކަރުތާފެނަށް އެރިއެވެ. މިއަދު ތިބާޔަށް އެންމެ ހޭހަންކުޅަ މީހުންނާ ދިމާލަށް ތިޔަ ގޮވަނީ ވަގަށެވެ. ލަދުހަޔާތް ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟

މި ހުރިހާ ދުވަހު ކިޔަމުން އައީ ޔާމީނު ކޭ ވާހަކަ ދައްކަނީ ކަމަށެވެ. ސާބިތު ނުވާތީ ކޭ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ސާބިތުވެފައި ނެތުމަކީ ނުކުރުން ތާއެވެ. އެހެން އުޅެނިކޮށް ވޮޑުމުލާ މައްސަލަ ސާބިތުވެ ހުކުންކޮށް ޖަލަށް ލާފައި ހުއްޓާ ދެ އަކުރުގެ އޮޅުވާލުމަކުން ހުރިހާ ހެކި ނަފީވެ މިނިވަން ކުރީ އެ މައްސަލަ އަލުން ބެލެން އޮތް ކަމަށް ކަނޑައަޅާފައެވެ. ވޮޑުމުލާ މައްސަލަ ނިމުނު ގޮތަކަށް ނިމުނު އިރު އިތުރު އެހެން މައްސަލަތައް ޔާމީނާ ދެކޮޅަށް ދައުވާކޮށް ކުރިއަށް ގޮސްގޮސް އޮތެވެ.

މިއޮތް ސަރުކާރު ފޭލިކޮށް ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ނުތަނަވަސް ކަން އުފެއްދުމުގެ ބޭނުމުގައި ޕީޕީއެމުން ވެސް އަޑު ހަރުކޮށް ގޮވަމުން އައީ އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތް ނުބެލޭ ވާހަކައެވެ. ގެއްލުނު ފައިސާ ދައުލަތަށް ނުހޯދޭ ވާހަކައެވެ. ޔާމީނުވެސް އަނގަފުރާ އެތައް ފަހަރަކު އެ ވާހަކަ ދެއްކިއެވެ. ކައި ފުރާލައިގެން ހުރެއެވެ. ކޯޓުގައި މައްސަލަތައް އޮވެމެ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ފެލައިލައިގެން ޔާމީނު ހުރީ މިދުވަސް ގެންނަން ވެގެނެވެ.

ކޯޓުގައި ހިނގަމުން ދިޔަ މައްސަލަ ތަކުން ޔޫސުފް ނައީމަށް ވ. އާރަށް ދިން މައްސަލާގައި އަނެއްކާ ވެސް ޔާމީނު ރިޝްވަތު ނަގިކަމާއި މަނީލޯންޑް ކުރިކަން ކޯޓަށް ސާބިތުވެ 17 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމަކާއެކު 5 މިލިޔަން ޑޮލަރުން ޖުރުމަނާ ކޮށްފިއެވެ. 

ދެނަކާ ދެނެއްނެތެވެ. ކޯޓު ހުކުމް ހަރާން ވެއްޖެއެވެ. ވައްކަން ހަލާލު ވެއްޖެއެވެ. މުލުވަގު ދޫކޮށްލަން ވެއްޖެއެވެ. މުލުވަގު ޖަލުން ނެރެން ވަގުން ނިކުމެއްޖެއެވެ. ވައްކަންކޮށް ދައުލަތް ދަވާލުން ޔާމީނު ކުރުމުން ޕީޕީއެމަށް ހަލާލު ވެއްޖެއެވެ. ދައުލަތް ދަވާލުމަކީ ރިޝްވަތު ނެގުމަކީ ފައިސާ ދޮވުމަކީ ޕީޕީއެމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ހަލާލު ކަމެއްކަން އެނގިގެން ހިގައްޖެއެވެ. 

ޕީޕީއެމަށް ހުކުން ހަރާމަސް ދިވެހި ގިނަ ރައްޔިތުންނަށް ހުކުން ހަލާލެވެ. ޔާމީނު ދޫކޮށްލަން ބޭނުންވާ މީހުނަށް ވުރެ ގިނައީ ޔާމީނު ބަންދު ކުރަން ބޭނުން ވާ މީހުނެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. މުލުވަގު ދޫކުރުވަން ވަގުން ނިކުތުމަކީ ސިހެގެން ވެއްޓޭ ވަރުކަމެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ދިވެހި ސަރުކާރު ހިންގަވަން ފެށީއްސުރެ މިވީ ހަތަރު އަހަރު ތެރޭގައި ހިޔާވަހި ކަމުގެ އެއްވެސް މަޝްރޫއެއް ނުހިންގަވާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ސަލްޓަންޕާކުގައި ރައީސް ނަޝީދު އިތުރުފުޅު ހެއްދެވީ ކޮން ބަޔަކަށް އޮޅުވާލައްވަން ހެއްޔެވެ. ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްގެ ރައީސްކަން ފަދަ ޒިންމާދާރު މަގާމެއްގައި ހުންނަވައިގެން އެހާ ވަރަށް އިތުރުފުޅު ހައްދަވާކަށް ނުވާނެއެވެ. އަމްދުން އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވައިގެން އެމްޑީޕީ މެޖޯރިޓީ ސަރުކާރަކަށް ބޮޑެތި ދޮގު އިލްޒާމުތައް އަޅުއްވާއިރު ވާދަ ކުރައްވަނީ އެމްޑީޕިގެ ޓިކެޓް ހޯއްދަވަންކަން ހަނދުމަފުޅު ނެތިގެން ނުވާނެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ބޯހިޔާވަހި ކަމުގެ ސިޔާސަތުގެ ދަށުން މާލެ ސަރަހައްދުގައި 54 ޓަވަރެއްގެ މަސައްކަތް ސަރުކާރުން ކުރުވަމުން އެބަ ގެންދެއެވެ. އެ ޓަވަރުތަކުގެ މަސައްކަތް 2024 ވަނަ އަހަރަށް މުޅިން ނިންމާލެވޭނެއެވެ. މި ޓަވަރު ތަކުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދަނީ ހައުސިން މިނިސްޓްރީއާއި ފަހި ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އެފްޑީސީ) އާއި އެޗްޑީސީ ގުޅިގެންނެވެ.

ވަޑައިގެން ބައްލަވާށެވެ. 54 ޓަވަރުގައި ޖުމްލަ 6175 ފްލެޓް ހިމެނެއެވެ. މީގެ ތެރެއިން 4000 ފްލެޓް ހާއްސަކޮށްފައި ވަނީ ސަރުކާރުގެ "ގެދޮރުވެރިޔާ" ސްކީމަށެވެ.

2020 އިން ފެށިގެން މާލެ އާއި އަތޮޅު ތެރޭގައި ސަރުކާރުން ހައުސިން މަޝްރޫއުތައް ވަނީ ހިންގަން ފަށާފައެވެ. މި ސްކީމުގެ މަޝްރޫއުތައް ކުރިއަށް ގެންދަން ފަހި ދިރިއުޅުން ކޯޕަރޭޝަން (އެފްޑީސީ) އިން ހަވާލުކޮށްފައި ވަނީ އިންޑިއާގެ ދެ ކުންފުންޏަކާއެވެ. އެ ދެ ކުންފުންޏަކީ ޖޭއެމްސީ އާއި އެންބީސީސީ އެވެ. އެ ދެ ކުންފުނިން އަޅާދޭނީ 4000 ފްލެޓެވެ. ދެ ކުންފުނިން ކުރެ ކޮންމެ ކުންފުންޏަކުން 2000 ފްލެޓެވެ.

ޖޭއެމްސީ އިން އިމާރާތް ކުރަމުންދާ ފްލެޓްތަކުގެ 16 ޕަސެންޓް މަސައްކަތް ހުސްވި ނޮވެމްބަރ މަސް ފެށުނުއިރު ހުރީ ނިމިފައެވެ. އެންބީސީސީން ހަދަމުންދާ ފްލެޓްތަކުގެ 13.5 ޕަސެންޓް އެ ކުންފުނިން ވެސް ނޮވެމްބަރ 2022 ފެށުނު އިރު ވަނީ ނިންމާފައެވެ.

18 ފަންގިފިލާގެ 32 ޓަވަރުގައި 650 އަކަފޫޓުގެ ދެ ކޮޓަރީގެ 1200 ފްލެޓް އާއި 900 އަކަފޫޓުގެ ތިން ކޮޓަރީގެ 2800 ފްލެޓް ހުންނާނެއެވެ.

267 މިލިއަން އެމެރިކާ ޑޮލަރުގެ މި މަޝްރޫއަކީ އިންޑިއާގެ އެގްޒިމް ބޭންކުގެ އެހީގައި ހިންގާ މަޝަރޫއެކެވެ. 08 މާރޗް 2021 ގައި އެއްބަސްވުމުގައި ސޮއި ކޮށްގެން ފަށައިގެންފައިވާ މި މަޝްރޫއުގައި ބިނާ ކުރާ ފްލެޓް ތަކުން ބައެއް ފްލެޓުގައި މީހުން ދިރި އުޅެވޭވަރު މި ދައުރު ނިމޭއިރު ވާނެއެވެ.

ގެދޮރުވެރިޔާ ސްކީމް ހިނގަމުން ދާއިރު ބައެއް އަމިއްލަ ކުންފުނިތަކާއި ހަވާލުކޮށްގެން ހުޅުމާލޭގެ ދެ ފިޔަވަހީގައި ސޯޝަލް އަދި މިކްސްޑް ހައުސިން ޔުނިޓްތަކެއް ވެސް އިމާރާތް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އެބަދެއެވެ. އެޕޯލޯ ހޯލްޑިންގްސް، އެސްޖޭ ކޮންސްޓްރަކްޝަން، ރަޝީދު ކާޕެންޓްރީ ކޮންސްޓްރަކްޝަން (އާރްސީސީ)، އެސްޖޭ ކޮންސްޓްރަކްޝަންސް، ސެލިޓެއާ، ފެޑޯ ޕްރައިވެޓް ލިމިޑެޓް، ރެއިންބޯ މެގަ އަދި ނިއުމާކް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާއި ހަވާލު ކޮށްގެންނެވެ. އަނެއް ކޮޅުން މާލޭ އޯޑިއޯން ސިނަމާ އާއި ދިވެހި ނާދީ ހުރި ބިމުގައި އިންޑިއާގެ ޓާޓާ ކުންފުންޏާއި ހަވާލުކޮށްގެން ލަގްޒަރީ ފްލެޓް ތަކެއް އެޅުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް ސަރުކާރުން ދަނީ ކުރަމުންނެވެ.

އެ ތަންތަން ދިވެހި ނޫސްވެރިން ވެސް ވަނީ ލޮލުންދެކި އަތުން ހިފާފައެވެ. ފެންނަން ހުންނަ ކަންކަމަށް ވެސް ރައީސް ނަޝީދު ހައްދަވަނީ އިތުރުފުޅެވެ. 

މިހާރު ވެސް ޕެޕްސީކޯ އިންޑިއާ އާއި އެކު މަސައްކަތުގެ ގަދަފަދަ ވަރުގަދަ ގުޅުމެއް ހިއްސާކުރާ ކައިފް ވަނީ އެ މީހުންގެ 'ޕެކޭޖްޑް ޑްރިންކިން ވޯޓާ' (ބަންދުކުރެވިފައިވާ ބޯފެނުގެ) ބްރޭންޑް އަކުއާފިނާގެ ބްރޭންޑް އެމްބެސެޑަރަކަށްވެ، ބެވަރޭޖް ބްރޭންޑާ ގުޅުން ފުޅާކުރަން ނިންމާފައެވެ.

ހަނދާން ހުންނާނެ ގޮތުގައި ކެޓްރީނާ ކައިފް ވަނީ މީގެ ކުރިން 'ސްލައިސް' ފަދަ އުފެއްދުންތައް އެންޑޯސްކޮށްފައެވެ. ބަތަލާއާއި ގާތް، އިތުބާރު ކުރެވޭ ފަރާތަކުން ހާމަކުރި ގޮތުގައި 16 އަހަރު ވަންދެން ސޮފްޓް ބެވަރޭޖް ބްރޭންޑް 'ސްލައިސް' ގެ ގިނަ އައިކޮނިކް ކެމްޕޭންތަކެއްގެ މޫނަކަށް ވުމަށް ފަހު ބަތަލާ ނިންމީ އަކުއާފިނާއާ އެކު ބްރޭންޑް ޕެޕްސީކޯ އިންޑިއާ އާއި މިހާރު އޮތް ގުޅުން ބަދަހި ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށެވެ.

ޕެކޭޖްކޮށްފައިވާ ބޯފެނުގެ ބްރޭންޑާ ގުޅޭ ގޮތުން ވާހަކަ ދައްކަމުން ކެޓްރީނާ ކައިފް ބުނީ "ހައިޑްރޭޝަން އަކީ އަބަދުވެސް އަހަރެންނަށް ފޯކަސް ކުރާ މުހިންމު ދާއިރާއެއް. ހައިޑްރޭޝަން ސްޕޭސްގައި ކަމެއް ކުރަން ބޭނުން ވާތާ ދުވަސްކޮޅެއް ވެއްޖެ. ޕެޕްސީކޯ އިންޑިއާ އާއި އެކު އަކުއާފިނާގެ މޫނަކަށް ވުމުގެ ފުރުސަތު ލިބުމުން ވަރަށް އުފާވޭ" ކެޓްރީނާ ބުންޏެވެ.

ފިލްމީ ދާއިރާއިން ކެޓްރީނާ ކައިފް އެންމެ ފަހުން ފެނިފައި ވަނީ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ޖިންނިއެއްގެ ރޯލު ކުޅުނު ބިރުވެރި ކޮމެޑީ ފިލްމު "ފޯން ބޫތު" އިންނެވެ. މިހާރު ބަތަލާއަށް ވިޖޭ ސެތޫޕަތީ އާއި ސަލްމާން ހާން، އިމްރާން ހާޝްމީ ލީޑް ރޯލުން ފެނިގެންދާ ފިލްމު ޓައިގާ 3 ފަދަ ފިލްމުތަކާ އެކު ސްރީރާމް ރާގަވާންގެ 'މެރީ ކްރިސްމަސް' ވެސް ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ.

އިންސްޓަގްރާމްގައި އެނބުރެމުން އަންނަ މި ވީޑިއޯގައި ތޫނީޝާ ޝަރްމާގެ މަންމަ ވަނީތާ ޝަރްމާ ބުނީ، "އަހަރެން މީޑިޔާގެ ހުރިހާ އެންމެނަށް ބުނެދޭން ބޭނުންވަނީ ޝީޒަން ހާން އަހަރެންގެ ދަރިފުޅަށް ކެހި ދިނީއޭ. އަހަރެންގެ ދަރިފުޅާއެކު ގުޅުމެއް ބާއްވާ، ކައިވެނި ކުރާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ދީގެން، އެހެން އަންހެނަކާއެކު 'ގުޅުމެއް' ބާއްވަމުން ހަތަރު ފަސް މަހު ތޫނިޝާ ހައްލާލައިގެން ގެންގުޅެފައި ހިޔާނާތްތެރިވެ ދޫކޮށްލީ. ކައިވެނީގެ ވައުދާ އަހުދުވެފައި ތޫނިޝާ ދޫކޮށްލީ. އަހަރެން ހަމައެކަނި ބޭނުން ވަނީ އޭނާ އިންސާފުގެ ކުރިމައްޗަށް ގެނެސް އަދަބު ދޭން، އަދަބު ހައްގު އޭނައަށް، އޭނަ ދޫކޮށްލައިގެން ނުވާނެ. އަހަރެންގެ ދަރިފުޅު ހިނގައްޖެ. މީޑިޔާ އަދިވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް އަހަރެމެންނަށް އެއްބާރުލުން ދޭތީވެ ހިތުގެ އެންމެ ފުނުން ޝުކުރު އަދާ ކުރަން. "

ތޫނިޝާގެ މަންމަގެ މި ވީޑިއޯ އަޕްލޯޑްވެފައި ވަނީ، ޝީޒާންހާން ފުލުހުންނަށް އެއްބާރުލުން ދިނުމާ ބެހޭ ގޮތުން ހާން އާއިލާއިން ނެރުނު ބަޔާނަށް ފަހުގައެވެ. ބަޔާނުގައި ވާ ގޮތުގައި ޝީޒަންހާން ބަރާބަރަށް މުމްބާއީގެ ފުލުހުންނަށް އެއްބާރުލުން ދެމުން އަންނަ ވާހަކައަށް ފަހު "އަޅުގަނޑުމެން މި ވާހަކަ ދައްކާނީ ވަގުތު ޖެހުމުން. އެ ކަމަކު މި ވަގުތު އަޅުގަނޑުމެންގެ އާއިލާއަށް ހައްގުވާ ޕްރައިވަސީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދެއްވާ"ށޭ ވަނީ ބުނެފައެވެ.

ޔާމީނު ރައީސް ކަމުގައި ހިނގާފައިވާ އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތަކީ ހިގާފައި އޮތްކަމެކެވެ. އެކަމާ ގުޅިގެން ރައީސް ޔާމީނުގެ ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރކަން ކުރެއްވި އަހުމަދު އަދީބާއި އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ކުރީގެ އެމްޑީ ޒިޔަތުގެ މައްޗަށް ޝަރީއަތުން ކުށް ސާބިތުވެ އެ ބޭފުޅުން ތިއްބެވީ ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރުމުގައެވެ. އެދެބޭފުޅުން ނޫނަސް އެތައް ބައެއްގެ މައްޗަށް ހިޔާނާތުގެ ތުހުމަތު ކުރެވި ތަހުގީގުތައް ހިންގަމުން ދިޔައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ ބޮޑަށް ހިޔާނާތަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ އެއްބޭފުޅަކީ ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ތުހުމަތުތައް ކުރެވި ތަހުގީގުކޮށް ޝަރީއަތްތައް ހިނގާތާ ދެ ތިން އަހަރު ވެއްޖެއެވެ. ބޮޑު ހުކުމެއް އިއްވާ ޖަލަށްލެވި އެ ހުކުމުން ސްޕްރީމް ކޯޓުން ބާތިލު ކުރެވި އެތައް ކަމެއް ހިނގައިފިއެވެ. އިތުރު ތަހުގީތަކާ ޝަރީއަތްތައް އޮތީ ހިނގަ ހިނގައެވެ.

ބޮޑެތި ތުހުމަތުތައް ކުރެވި ތަހުގީގުތައް ހިނގާ ޝަރީއަތްތަށް ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ހިނގަ ހިނގާ އޮއްވާ ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓަށް ވެރިވެ ވަޑައިގެން މުޅި މައްސަލަ ސިޔާސީ ކުރެއްވިއެވެ. ތުހުމަތު ތަކާއި ގުޅިގެން ތަހުގީގު ތަކަށް ހާޒިރުކޮށް ޝަރީއަތް ކުރެވޭނެކަން އެނގި ވަޑައިގެން ހުންނަވާ ޕްރައިމަރީއަކާއި ނުލާ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ހޯއްދެވީ ދެވަނަ ބޭނުންފުޅަކު ނޫނެވެ. އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ލީޑަރަށް ސަރުކާރުން ސިޔާސީ ގޮތުން ގޯނާ ކުރާ ކަމުގެ ބަދުނާމް ސަރުކާރަށް ރައްދުކުރެއްވުމުގެ ބޭނުންފުޅުގައެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ކުރެވޭ ތަހުގީގުތަކާއި ހިންގޭ ޝަރީއަތްތައް ސިޔާސީ ކުރެއްވީ ހޮދު ރައީސް ޔާމީނެވެ. ސަރުކާރަކުން ނޫނެވެ. 

ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ޝަރީއަތް ހިންގަނީ ރައީސް ސާލިހު ބިރުފުޅުން ކަމަށް ބަޔަކު ދެކޭތީ އަންނަނީ ހިންޏެވެ. ރައީސް ސާލިހު ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރެއްވުމަށް ނިކުންނަވާނީ ރައީސް ޔާމީނު ހެއްދެވިހެން ވާދަވެރިންނަށް ވާދަނުކުރެއްވޭނެ ގޮތް ހައްދަވާފައެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ސާލިހު ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ނިކުންނަވާނީ ވާދަ ވެރިންނާ ރަނގަޅަށް ވާދަކުރައްވައިގެން އެބޭފުޅުން ބަލިކުރައްވާ ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމަށެވެ. 

ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަކީ ރައީސް ސާލިހު ބިރުފުޅުގެންވަޑައި ގަންނަން ޖެހި ވަޑައި ގަންނަވާ ވަރުގެ ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ސާލިހަކީ ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނު އާރާބާރުގައި ހުންނަވަނިކޮށް ރައީސް ޔާމީނާ ވާދަ ކުރައްވައިގެން އެއްބުރުން 68 އިންސަތަ ހޯއްދަވައިގެން ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ކުރި ހޯއްދެވި ލީޑަރެވެ.    

އަދިތިޔާ ޗޯޕްރާ "ދިލްވާލޭ ދުލްހަނިޔާ ލޭ ޖާއޭނގޭ" ފިލްމު ޝާހުއަށް ހުށަހެޅި އިރު، އޭނާގެ ހިތުގައި، އަދިތިޔާއާއި އެކު އެކްޝަން ފިލްމެއް ހެދުމުގެ އުންމީދު އޮތްވަރު ހާމަ ކުރަމުން ޝާހު ބުނީ އެއީ ފިލްުމު ކުޅެން ފެށީއްސުރެ އޭނާގެ އެންމެ ބޮޑު އުންމީދު ކަމުގައެވެ.

ޝާހްރުކް ހާން އާއި ޔާޝް ރާޖް ފިލްމްސް އާއި ދެމެދު ދިގު މުއްދަތަކަށް ގުޅުން އުފެދިފައިވާ މައިގަނޑު އެއް ސަބަބަކީ "ދިލްވާލޭ ދުލްހާނިއާ ލޭ ޖާޔެންގޭ" ކަން އެއީ އެންމެނަށްވެސް އެނގޭ ބޮޑު ހަގީގަތެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް ބޮލީވުޑްފެ ސުޕަސްޓާ ދާދި ފަހުން ހާމަކުރި ގޮތުގައި އެވަރގްރީން ރޮމޭންސް ލެޖެންޑެއްގެ ގޮތުގައި އޭނާ މަޝްހޫރުވުން، އޭނާގެ ހުރިހާ ކާމިޔާބެއްގެ އަސްލު ފެށުން، އޭނާގެ ރެކޯޑް މުގުރާލި ފިލްމު "ދިލްވާލޭ ދުލްހަނިޔާ ލޭނޖާއޭނގޭ" އަކީ އެކަމެއް ކުރުމަށް އޭނާ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ކުރަން ޝައުގުވެރިވި ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭނާގެ އަބަދުގެ ވެސް އެދުމަކަށް ވެފައި އޮތީ ފިލްމީ ކެރިއަރު ފެށުނީއްސުރެ ވެސް އެކްޝަން ފިލްމެއް ހެދުމެވެ. ފިލްމު އުފެއްދި އަދިތިޔާ ޗޯޕްރާ، ޝާހުރުކް ހާން އަށް ސްކްރިޕްޓެއްގެ މަސައްކަތް ވެސް ފެށި ނަމަވެސް ކުއްލި އަކަށް ހާލަތު ބަދަލުވެ، "ދިލްވާލޭ ދުލްހަނިޔާ ލޭޖާއޭނގޭ" ޝާހުއަށް ލިބުނެވެ. ކޮންމެ އަކަސް ފިލްމު "ޕަތާން"އާއި އެކު ޝާހުގެ މިއުންމީދު ހަގީގަތަކަށް ވެއްޖެ ކަހަލައެވެ.

90ގެ އަހަރުތަކުގެ ކުރީކޮޅު ވައިއާރުއެފްގެ ބެނާގެ ދަށުން އެކްޝަން ފިލްމަކަށް ޝާހްރުކް ހާން އާ ގުޅުނު ދުވަސްވަރު ހަނދާން ކޮށްދެމުން ސުޕަރސްޓާރ ދިން އިންޓަވިއުއެއްގައި ބުނީ، " އެކްޝަން ފިލްމެއް ހެދުމަކީ ފިލްމީ ދާއިރާއަށް ވަން ދުވަހުން ފެށިގެންވެސް އަހަރެންގެ އެންމެ ބޮޑު އުންމީދު. އަހަންނާއި އަދިތިޔާ މަސައްކަތަށް ފަށައިގަތް އިރު އަދިތިޔާ އަހަންނަށް އެކްޝަން ފިލްމެއް ލިޔުނުވެސްމެ. އަހަރެން ދުވަހަކުވެސް ހިއެއް ނުކުރަން ރޮމޭންސް ނުވަތަ ސޯޝަލް ޑްރާމާއެއް ހެދިދާނެ ކަމަކަށް. އެކަމަކު އެއް ދުވަހަކު އަހަރެންގެ ގާތަށް އައިސް ބުނީ 'ޝާހްރުކް އަހަރެމެންނަށް މި ހިޔާލު ދޫކޮށްލެވޭނެތަ؟ އައިވް ގޮޓް އަ ލަވް ސްޓޯރީ ޓު ޑޫ.' އަދި ބާކީ ކަންތައް ވެގެން ދިޔަގޮތް އެނގޭނެ."

ލީޑިން ލޭޑީގެ ރޯލުން ކާޖޮލް ފެނިގެންދިޔަ ދިލްވާލޭ ދުލްހަނިޔާ ލޭ ޖާއޭންގޭ ވިހި އަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަހު ސިނަމާ ތަކުގައި އަޅުވަމުން އައީ ފިލްމީ ތާރީހުގައި ވެސް އެންމެ ގިނަ ދުވަހު ދެއްކި ފިލްމުގެ ގޮތުގައެވެ. 

އަނެއްކޮޅުން ޝާހްރުކް ހާން ވަރަށް އަވަހަށް އެނބުރި އަންނާނީ ވައިއާރުއެފްގެ އިތުރު ވެންޗާއެއް ކަމަށްވާ ޕަތާންގެ ލީޑިން މޭންގެ ރޯލުންނެވެ. މި ފިލްމުގައި އޭނާ ފެނިގެންދާނީ ޖާސޫސެއްގެ ރޯލުންނެވެ. އެކްޝަން އެންޓަޓެއިންމަންޓެއް ހަދަން ލިބުނު ފުރުސަތުގައި ފުންމާލި ގޮތާ ބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަ ދައްކަމުން ޝާހު އިތުރަށް ބުނީ، "މިފަހަރު ޕަތާން އޭ ބުނިއިރު އޮތީ ކޮވިޑުގެ ހާލަތުގައި ހަމައެކަނި ކުޑަކޮށް ޝޫޓު ކޮށްލުމުގެ ހުއްދަ ލިބިފައި އޮތީ. ޕަތާން ގެ ހަބަރު ލިބުމާއެކު އަހަރެން އަވަސް އަވަހަށް އަހަރެންގެ ޓީމަށް އެންގިން 'މިފަހަރު ކެންސަލް ކޮށްުލުމުގެ ކުރިން އަވަހަށް މިކަން ކޮށްލަމާ ހިނގާށެވެ.' އެހެންކަމުން، އަހަރެން ވޯކްއައުޓްކޮށް ހަށިގަނޑު ބިނާކުރިން. އެކަމަކު އެއިން އެއްވެސް ކަމެއް ބޭނުމެއް ނުވި. އެ މީހުން ބުނީ 'ޔޫ ޖަސްޓް ޑޫ ކޫލް އެކްޝަން. ޔޫ އާ އީޒީ" އެވެ.

ޕަތާންގައި ޝާހުރުކް ހާންގެ ލީޑިން ލޭޑީގެ ރޯލުން ދީޕިކާ ޕަދުކޯން ފެންނައިރު ފިލްމުގައި ޖޯން އަބްރަހަމް ވެސް ފެނިގެންދެ އެވެ. މި ފިލްމު، ހިންދީ، ތަމަޅަ، އަދި ޓެލަގޫ ބަހުން، ރިލީޒް ކުރާނީ އަންނަ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 25 ވަނަ ދުވަހު އެވެ.

ތިން ބާރު ވަކިވެފައިވާ ނިޒާމެއްގައި ޝަރީއަތުން ނިންމާ ކަމެއް ރައީސްއާ ހަމައަށް އަންނަން ނުޖެހޭ ކަމަށާއި ކުށުން ބަރީއަވާން ތިން މަރުހަލާ އޮންނައިރު، އެކަން ނުވުމަކީ ރައީސާ ހަމައަށް އަންނަން ޖެހޭ ކަމެއް ނޫން ކަމަށް ވެސް ރައީސް ޔާމީން ވަނީ ވިދާޅުވެފައެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވި ވިދާޅުވުމާ ދެކޮޅަށް ޕީޕީއެމް-ޕީއެންސީން މިހާރަކު މި އުޅެނީ ކޮން ފާޑަކަށް ހެއްޔެވެ. ރައީސް ޔާމީނެއް ކަމަކު ހުންނަވާނީ ގާނޫނުގެ މަތީގައި ނޫންކަން ރައީސް ޔާމީނު ވަނީ ވަރަށް ރަނގަޅަށް ވިދާޅުވެ ދެއްވާފައެވެ. " ސަރުކާރުން ކޮންމެ ކަމެއް ކުރާނީ ވެސް، ގާނޫނީ ހުކޫމަތުގެ ތެރެއިން" ކަމަށް ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވެފައި ވަނީ ސަމާސާ އަކަށް ނޫނެވެ. އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުގައި " ސަރުކާރުން މީހުން ހިފާ ހައްޔަރެއް ނުކުރާނެ. ސަރުކާރުން ކުރާ ކަމެއް ކުރަނީ ބައަކު، ބައެއްގެ ހައްގުތަކަށް އަރައިގަތީމާ އެކަމާ ގުޅިގެން، މުޅި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތަށް" ޓަކައެވެ.

ތެދު ފުޅެކެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ޖަލު ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހުނީ ރައީސް ޔާމީނު ރައްޔިތުންގެ ހައްގަށް އަރައިގަނެ ރިޝްވަތުނަގާ މަނީލޯންޑަރ ކުރިކަން ޝަރީއަތަށް ސާބިތުވީމައެވެ. ޔާމީނު ވިދާޅުވިހެން ސަރުކާރުން ކުރި ކަމެއް ކުރީ ރައީސް ޔާމީނު، ބައެއްގެ ހައްގު ތަކަށް އަރައިގަތީމާ އެކަމާ ގުޅިގެން، މުޅި ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތަށް ޓަކައެވެ. ދެން އޮންނާނީ ހުރިހާ މަރުހަލައިގެ ކޯޓުތަކުން ނިމެންދެން ކެއްތެރިވެގެން ތިބުމެވެ.

ރައީސް ޔާމީނު ވިދާޅުވިހެން ރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރުގެއަށް ފާޑު ކިއުމުގެ ހައްގެއް މުޖުތަމައަކަށް ލިބިގެން ނުވެއެވެ. އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވީ ގާނޫނު އަސާސީ ލާޒިމް ކުރަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތިން މަރުހަލާގެ ކޯޓުން ނިންމާ ކަމެއް ނިންމީމާ، އެއީ ދިވެހި ހުރިހާ ރައްޔިތުން ކިޔަމަންތެރިވެ، އެއަށް ބޯލެނބުމަށެވެ. މުޒާހަރާކޮށް ސުލްހަ މަސްލަހަތު ނަގާލާކަށް ނޫނެވެ. ޖަމާއަތުގެ މަސްލަހަތު ނަގާލުމުން އެކަން ކުރާ ބަޔަކު ހައްޔަރު ކުރާނެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނު ވެސް ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުގައި މުޒާހަރާއެއް ކޮށްގެން މީހަކު ހައްޔަރު ކުރިއަސް އެކަން ކުރަނީ ރައީސް އޮފީހުން އަންގައިގެނެއް ނޫނެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހު ކުރި ކުރުމުގައި ނިޒާމީ ވޯޓަކަށް ދާން ޖެހުނީ އެހެން ވެގެނެވެ. ނިޒާމީ ވޯޓް ނިމިގެން ދިޔައީ ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ރައީސް މައުމޫނު ބޭނުންފުޅުވި ގޮތަށް ރިޔާސީ ނިޒާމް ދަމަހައްޓާށެވެ. 30 އަހަރުވީ މައުމޫނިޒަމް ބަދަލު ކުރުމުގެ ރޫހު އުފެދިފައި އޮތް ވަރުން 2008 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި މައުމޫނު ބަލިވެ ވަޑައިގަތެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ރައީސްކަން ކާމިޔާބު ކުރެއްވީ ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް އެންމެ ބޮޑަށް ވަކަލާތު ކުރެއްވި ރައީސް ނަޝީދެވެ. ރައީސްކަން ލިބި ވަޑައިގަތުމާ އެކު ބަރުލަމާނީ ވާހަކަ ހުއްޓިއްޖެއެވެ. ދައުރެއްގެ މެދުތެރެއިން ވޯޓަކަށް ދާވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ހަމަ ޖެހޭ ކަމެއް ނޫން ކަމަށް ރައީސް ނަޝީދު އޭރު ވިދާޅުވިއެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ފެބްރުއަރީ 7 ގައި ވެއްޓި މަގުމަތި ވުމުން އަނެއްކާ ވެސް ބަރުލަމާނީވައިގަ ހިފަން ފެށިއެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ ގޮށްމުށުގެ ވެރިކަން ނިމެމުން އައިއރު އެމްޑީޕީގައި ބަރުލާމާނީ އޮތީ ވަރަށް ބޮޑަށް ވައިގަ ހިފާފައެވެ. ސިޔާސީ ވާދަވެރިން ޖަލަށްލާ ގަދަ ހިފުމަކަށް ދިޔުމަށް ރައީސް ޔާމީނު ތައްޔާރުވެ ވަޑައިގަންނަވަމުން ދިޔައިރު އެމްޑީޕީގެ މެނިފެސްޓޯގައި ނިޒާމް ބަދަލު ކުރުމުގެ ވާހަކަ ލިޔުނެވެ. އެހެނަސް ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކުޑަތަން ވީއިރު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި ރައީސް ޔާމީނާ ވާދަވެރި ޕާޓީތައް ގުޅިގެން 2018 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމަށް އެއް ކެންޑިޑޭޓަކު ނެރެން މަޖުބޫރު ވިއެވެ. ހުރިހާ ސިޔާސީ ވާދަވެރި ލީޑަރުން ޖަލުގައި ތިބީމައެވެ.

އެންމެން ގުޅިގެން ފަސޭހަ ކަމާއެކު އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ ވެރިކަން ކުރާނެ ކޯލިޝަން ސަރުކާރެއް ރައްޔިތުން ހޮވާދީނީ އެއްބުރުން ތަނަވަސް އަގުލަބިއްޔަތުންނެވެ. ރައީސަކީ އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހެވެ. މެނިފެސްޓޯއަކީ ގުޅިފައިވާ ޕާޓީތަކުގެ މެނިފެސްޓޯއެވެ. ގުޅިފައިވާ ޕާޓީތަކުގެ މެނިފެސްޓޯގައި ނިޒާމް ބަދަލު ކުރުމުގެ ވާހަކައެއް ނެތެވެ.

ކުރީގެ ރައީސްް އަދި އެމްޑީޕީގެ ރައީސް ނަޝީދު ވެސް އުފެދުނު ކޯލިޝަން ސަރުކާރު ދަމަހައްޓަވަން މަސައްކަތް ކުރައްވާނެ ކަމަށް ތަކުރާރުކޮށް އެތައް ފަހަރަކު ވިދާޅުވިއެވެ. 2019 ގައި އޮތް މަޖިލިސް އިންތިހާބުގައި ކޯލިޝަންގެ ރޫހާ ހިލާފަށް ރައީސް ނަޝީދު އިސްވެހުންނަވާ އެމްޑީޕީއަށް މަޖިލިސްގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ ލިބުމުން ނިޒާމު ބަދަލު ކުރުމުގެ ވާހަކަ އަނެއްކާ ވައިގައި ހިފިއެވެ.

މަޖިލިސްގެ ރައީސް ކަމުގައި ހުންނެވި ކުރީގެ ރައީސް ނަޝީދަށް ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ ބާރު ފުރޮޅާ ލެއްވުމުގެ ހުވަފެންފުޅު ނަޝީދު ކުރިއަށް ނެރުއްވިއެވެ. ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ވެރިކަން ހިންގުން ބަދަލުކޮށް ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާ ރަމްޒީ ބޭފުޅަކަށް ހައްދަވާ ބޮޑު ވަޒީރަކަށް ވެވަޑައިގަތުމުގެ މަސްތުގައި ނަޝީދު ޖެހި ވަޑައިގަތެވެ. ނިޒާމީ ވޯޓަކަށް ދިޔުމަށް ކެތް ނުކުރެއްވިގެން ރައީސް ސާލިހަށް ވެސް ދެންނެވީއެވެ. އެކަމާ ރައީސް އެއްބަސްވެ ވަޑައި ނުގަތުންވީ އެމްޑީޕީގެ ތެރޭގައި ދެ ފެކްޝަން އުފެދި އެއް ފެކްޝަނުން ސަރުކާރު ހިންގަން ދަތިކުރަން ފެށި ފެށުމަށެވެ.

ނިޒާމީ ވޯޓު ނުނަގާ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ދިޔުމަކީ ކުރަން ނުވާވަރުގެ ބޮޑުފާފައެއް ކަމަށް ނަޝީދު ދެކި ވަޑައިގެން ނިޒާމީ ކެންޕެއިންތައް ފައްޓުވާ މެންބަރުންގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރަށް ނަފްރަތު އުފައްދަން ފެއްޓެވީއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ޕާޓީގެ ރައީސް ކަމުގައި ނަޝީދު ހުންނަވަނިކޮށް  އެމްޑީޕީ ޕީޖީގްރޫޕާއި ގައުމީ މަޖިލީހާއި ސެކެރެޓްރިއޭޓާއި ކޮންގްރަސްގެ ކޮންޓްރޯލް ރައީސް ނަޝީދަށް ގެއްލި ވަޑައިގަތީއެވެ. އެންމެ ފަހުން ނިޒާމީ ވޯޓަށް ނުގޮސް ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގެ ވާހަކަ ވެސް ދައްކަން ނުވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވި ރައީސް ނަޝީދު އުނބަށް ޖައްސަވާ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއަށް ވެސް ނިކުމެ ވަޑައިގަތީއެވެ.

ހުކުމާ މެދު ހިތް ހަމަ ނުޖެހެންޏާ އިސްތުއުނާފް ކުރަން ހައިކޯޓަށް ދާށެވެ. ހައިކޯޓުގައި ހުއްޖަތް ގާއިމުކޮށްގެން ހުކުމް ބަދަލު ކޮށްލާށެވެ. ނޫނީ ބާތިލު ކޮށްލާށެވެ. ހައިކޯޓުން ހުކުމް ދަމަހައްޓައިފި ނަމަ ސްޕްރީމް ކޯޓަށް ވެސް ދާށެވެ. ޔާމީނަށް ހެޔޮ އެދެންޏާ މިއަދު ކޮށްދޭންވީ އެކަމެވެ.

ޔާމީނު ނޫނަސް ކިތަންމެ ބަޔަކު ޖަލު ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރަމުން އެބަދެއެވެ. އެ މީހުނަށް ވެސް ހުކުމް ކުރީ ރާއްޖޭގެ ކޯޓު ތަކުންނެވެ. ޖަލުގައި ތިބިހާ ބަޔަކު އެތިބިއްޔަކީ އެ މީހުންގެ މައްޗަށް އިއްވާފައިވާ ހުކުމާ މެދު ހިތް ހަމަ ޖެހިގެނެއް ނޫނެވެ. ނިޔާއަށް ތަބާ ވެގެންނެވެ. ހައްޔަރުގައި ތިބި އެހެން މީހުނަށް ނުގެއްލުނު ހައްގެއް ޔާމީނަށް ގެއްލިގެން ފަސާދަ އުފައްދަން މަގުތަކަށް ނިކުމެ ތެޅި ބޭލީމާ ފައިބާނީ އެ ބައެއްގެ ހުޅުނބެވެ. މާސް މީޑިއާ ހެޑްލައިން ހަދަން މީސް މީޑިއާ އާއި ނޫސް ކޮންފަރެންސް ތަކުގައި ބޮޑެތި ވާހަކަ ދައްކަނީ އަމިއްލަ މީހާ މަޝްހޫރުވާށެވެ. ޔާމީނަށް ހެވެއް އެދިގެނެއް ނޫނެވެ.

އާނއެކެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތަކީ ރާއްޖޭގައި " ސްޓޭޓް ސްޕޮންސަރޑް" އެންމެ ބޮޑު ހިޔާނާތެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހައްގު ތަކަށް ރައްކާތެރި ވުމަށް މާތް ﷲ ގަންދީ ހުވާކޮށްގެން ދައުލަތުގެ އެންމެ އިސްވެރިއަކަށް ހުރި މީހާގެ އަމިއްލަ އެކައުންޓްތައް ގޮތް ނޭނގޭ ފައިސާ ތަކުން ފުރި ބަންޑުންވިމާ "ހޮޅުއަށީގައި އިންނަ އާދަންބެ" ވެސް އެއީ ވަގެކޭ ބުނާނެއެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުރެ އާއްމު އެއްވުމެއްގައި އަމިއްލަ ގެއަށް ވަން ފައިސާ ހަރާން ކަމާމެދު ޝައްކެއް ނެތްކަމަށް އަމިއްލަ ދުލުން ބުނީމާ އެއީ ދެއްކި ސިޔާސީ ވާހަކައަކަށް ނުވެއެވެ. މުސާރައާއި އިނާޔަތުގެ ގޮތުގައި ދައުލަތުން ރައީސަށް ލިބެނީ ދެ ލައްކައަށް ވުރެ ކުޑަ މިންވަރެކެވެ. މަގާމުގައި ހުރެ ވިޔާފާރި ކުރުން މަނާ ރައީސް ހިޔާނާތެއް ނުވެ ރިޝްވަތެއް ނުހިފާ އެކައުންޓުތައް މިލިޔަން މިލިޔަން ޑޮލަރުން ފުރިބާރު ބާރުވަނީ ދަރިމައިވާ މުސާރައެއް ލިބޭތީތާއެވެ.

އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތާއި ގުޅިގެން ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ މައްސަލަތައް ބަލާ އަވަހަށް އިންސާފު ނުހޯދާ އެކަމާ ގުޅުން ހުރި އެހެން އެއްވެސް މީހެއްގެ މައްޗަށް ޝަރީއަތް ހިންގީމާ ވާގޮތް އެބަފެނޭ ނޫންހެއްޔެވެ. އަރާއި ބާރުގައި ހުރެ ކަމުން ރެކެން އަދީބާއި ޒިޔަތުގެ މައްޗަށް ޝަރީއަތް ހިންގާ ކުށް ސާބިތު ކޮށްފައި ތިބުމުން އެ ދެ މީހުންގެ ބަހަކީ ފާސިގު ހެކިބަހަށްވެ އެހެން މީހުން ކުށުން ބަރީއަވެގަތުމަށް އޮތް ހުއްޖަތަކަށް އެކަން އެބަ ހަދައެވެ. އެއްވެސް ކަމެއް ހިނގި ގޮތް އެ ކަމެއް ކުރުމުގައި އުޅުނު ބަޔަކަށް ވުރެ ރަނގަޅަކަށް އެހެން ބަޔަކަށް ނޭނގޭނެއެވެ. އެހެން ކަމަށް ވާނަމަ އެ ކަމެއްގައި އެންމެ އިސްކޮށް ހުރި މީހާކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހާގެ މައްސަލަ އިހަށް ނުބަލާ އެހެން މީހެއްގެ މައްސަލައެއް އިސް ކުރެވިގެން ނުވާނެއެވެ.

އަމްދުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމުގައި ހުރި މީހެއްގެ މައްޗަށް ކުށެއްގެ ތުހުމަތު ކުރެވުމުން އެންމެ ފުރަތަމަ ބަލަން ޖެހެނީ އެކަމެކެވެ. މަގާމުގައި ހުންނަ ރައީސްގެ މައްޗަށް ކުރެވޭ ތުހުމަތު ތަކަށް އޭނާ މަގާމުން ވަކި ވަންދެން ދައުވާ ނުކުރެވޭ ގޮތަށް ގާނޫނު އަސާސީގައި އޮތުމުން އެ މީހަކު މަގާމުން ވަކިވުމުން އެ ކަންކަން ބަލާ ތަހުގީގު ކުރަން ލާޒިމެވެ. ރައިސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ މައްސަލަތައް ބަލާ ތަހުގީގުކޮށް ޝަރީއަތް ކުރުން އިސްވަނީ އެހެން ވެގެނެވެ.  

ރައީސް ޔާމީނު އައްޔަނުކޮށްފައި ހުރި ވަޒީރަކާއި އެމްޑީއަކު ބައިވެރި ވެގެން ދެ ތިން ހަތަރު އަހަރު ވަންދެން ދައުލަތް ދަވާލިއިރު ރައީސް ޔާމީނަށް ނޭނގުނީ ޔާމީނު ކޯމާއެއްގައި އޮތީމައެވެ. ބޮޑު ހިޔާނާތުގައި ރައީސް ޔާމިނުގެ ބައިވެރި ވުމެއް ނެތްނަމަ ރޭވިގެން ސަޅިކޮށް އެވަރުގެ ބޮޑު ހިޔާނާތެއް އަދީބަކަށް ޒިޔަތަކަށް ނުހިންގޭނެކަން ޔަގީނެވެ. އަމްދުން އެ ހިޔާނާތުގައި ސަތޭކައެއްހާ ފަޅުރަށާއި ފަޅުފަޅާއި ވިއްކާ ފައިސާތައް ހަަޖަމުކޮށް ނިންމިއިރު ޔާމީނަށް ދޮންކަޅު ނޭނގުމަކީ އަރަތެކެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގައި ރައީސް ޔާމީނަކީ ހިޔާނާތްތެރި އަކަށް ނުވަންޏާ ހިޔާނާތްތެރިއަކު ނޫޅޭނެއެވެ.

ދުނިޔެއަށް ދިމާވި ކޮވިޑް19 ގެ ބަލިމަޑުކަމުން އަރައިގަތުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން އައި އިރު ދުނިޔެއާއި ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދަށް އައި ހީނަރުކަމާއި، ދިމާވި އެކި ގޮންޖެހުންތަކާއި އެކުވެސް ސްޓެލްކޯގެ މާލީ ހާލަތު އިނދަ ޖެހުނަ ނުދީ ދެމެހެއްޓިފައިކަން ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ކޮވިޑްގެ ދަތި ހާލަތުގައި އެކި ވަރުގެ އެހީތެރިކަން ސްތެލްކޯގެ ފަރާތުން ސަރުކާރަށާއި، ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުވައިދެވިފައި ވަނީ ފަހުރުވެރިވާ ފަދަ މިންވަރެއްގައިކަން ޖަލްސާގައި ފާހަގަ ކުރެވިގެން ދިޔައެވެ.

ސްޓެލްކޯގެ އަހަރީ އާއްމު ޖަލްސާއަށް  ހުށަހެޅި 2023 ވަނަ އަހަރަށް ލަފާ ކުރާ ބަޖެޓްއަކީ ސާރޕްލަސް ބަޖެޓެއްކަމުން ސްޓެލްކޯގެ އަމާޒަށް ވާސިލުވުމުގައި ދަރަނި ވެރިކަމެއް ނެތެވެ.

ކުންފުނީގެ  މިހާރުގެ އަމާޒަކީ ސަރުކާރުގެ ނެޓްޒީރޯ އަމާޒަށް ވާސިލްވުމެވެ. ތެލަށް ބަރޯސާވާ މިންވަރު ވީހާވެސް ކުޑަކުރުމެވެ. ހިންގުމުގެ ހަރަދު ކުޑަކޮށް ކުންފުނީގެ ގްރިޑްގައި ބޭނުންކުރާ 35 އިންސައްތަ ހަކަތަ އަކީ، އިޔާދަކުރަނިވި ހަކަތައަށް ހެދުމެވެ.

އެނާރޖީ މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމްއެއްގެ މަސައްކަތް ފިންލޭންޑްގެ ވާރޓްސިލާ ކުންފުންޏާއި ގުޅިގެން ކުރަމުންދާ ކަމުގެ މައުލޫމާތު އަހަރީ އާއްމު ޖަލްސާގައި ދިނެވެ.  އެނާރޖީ މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމް ގާއިމް ކުރެވުމުން ޓެކްނިކަލް މައްސަލަތައް ދިމާވެ، ކަރަންޓު ކެނޑުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ބޮޑުތަނުން ކުޑަ ކުރެވިގެންދާނެއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ކުންފުނީގެ އެކްސްޓާރނަލް އޮޑިޓަރުގެ ގޮތުގައި، ކްރޯ މޯލްޑިވްސް ހަމަޖެއްސުމަށް އަހަރީ ޢާމު ޖަލްސާއިން ނިންމިއެވެ.

2020 ވަނަ އަހަރާއި އަޅާބަލާއިރު ސިސްޓަމް އެވްރެޖް އިންޓަރަޕްޝަން ޑިއުރޭޝަން (SAIDI) 30 އިންސައްތަ ވަނީ އިމްޕްރޫވް ވެފައެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ސިސްޓަމް އެވްރެޖް އިންޓަރަޕްޝަން ފްރިކުއެންސީ އިންޑެކްސް (SAIFI) 26 އިންސައްތަ އިމްޕްރޫވްވެފައި ވާކަން އަހަރީ އާއްމު ޖަލްސާގައި ފާހަގަ ވެގެން ދިޔައެވެ.

ސްޓެލްކޯގެ މަސައްކަތްތަކުގައި ސަރުކާރުން އަދި ހާއްސަކޮށް ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހު ދެއްވާ އެއްބާރުލުން މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަ ކުރައްވާ ރައީސަށް ހިފެހެއްޓުމެއް ނެތް ޝުކުރާ ތައުރީފް އަދާ ކުރެއްވިއެވެ.

ސްޓެލްކޯގެ މިހާރުގެ އަމާޒު

ތެލަށް ކުރާ ހޭދަ ކުޑަކޮށް އިޔާދަކުރަނިވި ހަކަތަ ބޭނުންކުރާ މިންވަރު އިތުރުކޮށް އިޔާދަ ކުރަނިވި ހަކަތައިގެ އެހެނިހެން ވަސީލަތްތައް ތަޖުރިބާ ކުރުމަށް ސްޓެލްކޯވަނި އަމާޒު ހިފާފައެވެ.

ވިޔަފާރި ޑައިވަރސިފައިކޮށް، ސޭލްސް ސެންޓަރާއި ސާވިސް ސެންޓަރުގެ ވިޔަފާރި އިތުރަށް ފުޅާ ކުރުމާއެކު އިތުރު ވިޔަފާރިތައް ހޯދާ އައު ވިޔާފާރި ތަކަށް ވަދެ އޭގެން ލިބޭ ނަފާއިން ކަރަންޓުގެ ޓެރިފްތައް ކުޑަކުރުމަކީ ސްޓެލްކޯގެ މިސްރާބެވެ.

70 މެގަވޮޓްގެ ޕަވަރޕްލާންޓެއް ގާއިމް ކޮށް ކަރަންޓުގެ ކެޕޭސިޓީ އިތުރު ކުރުމަށްޓަކައި ސިކްސްތް ޕަވަރ ޑިވޮލޮޕްމަންޓް ޕްރޮޖެކްޓް ފެށުމަށް ނިންމި ނިންމުމަކީ ކުރިމަގަށް ކޮށެވޭ އެންމެ އަލި މަގެވެ.

ގްރޭޓާ މާލޭ އިންޓަރކަނެކްޝަން ގްރިޑްގެ ފޭސް 2 ގެ މަސައްކަތް ފަށާ އެއް ވިއުގައަކުން މާލެއާއި، ވިލިމާލެއާއި، ތިލަފުއްޓާއި، ގުޅީފަޅު ގުޅުވާލުން ވެގެން ދާނީ ބޮޑު ކާމިޔާބަކަށެވެ.

ރާއްޖޭގެ ޖަލު ތަކުގައި ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރާ އެތައް ބަޔަކު އެ ތަންތާ އެތިބީ ހިތުން ރުހުމުން ގޮހެއް ނޫނެވެ. އެ އެންމެން ވެސް ހުކުމަށް ތަބާވެ އެތިބެނީ ދިފާއުނުވެވި ހުކުމެއް ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހުނީތީއެވެ. ހުކުމާ މެދު ނުރުހޭ މީހުންނަށް ނިހާއީ ހުކުމަށް ވާސިލު ވުމަށް އެކި މަރުހަލާގެ ކޯޓުތައް އެބަހުއްޓެވެ. 

ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރެވޭ ކޮންމެ މީހެއްގެ ވެސް އާއިލައަކާއި ލޯބިވާ ބަޔަކު ތިބޭނެއެވެ. އެކި މީހުންގެ ތިބެނީ އެކިވަރަށެވެ. ގިނަ ބަޔަކު މީހަކު ދެކެ ލޯބިވުމަކީ އެމީހެއްގެ މައްޗަށް ޝަރީއަތް ހިންގަން ޖެހޭ ކަމެއްގައި ޝަރީއަތް ނުހިންގާ ތަންފީޒު ކުރަން ޖެހޭ ހުކުމެއް ތަންފީޒު ނުކުރަން އޮތް ހުއްޖަތެއް ނޫނެވެ. އެކަމުގައި މަސްވެރިއެއް ކަނބުރެއް މުދިމެއް ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓެއް ތަފާތެއް ނުވާނެއެވެ. 

ކުރީގެ ރައިސުންނާ ފަނޑިޔާރުންނާއި ވަޒީރުންނާ ވެސް ޖަލުގެ ގޮޅިތަކުގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތައް ދާން ޖެހުނީމާ ހުރީ ގޮއްސައެވެ. ނިހާއީ ހުކުމް ތަކުން ކިތަންމެ ބަޔަކު ކުށުން ބަރީއަ ވެފައިވެސް އެބަތިއްބެވެ. އެކަމުގައި ރައީސް މައުމޫނެއް ނަޝީދެއް ޔާމީނެއްގެ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ތަފާތު ވަނީ އެމީހުނަށް ޖަލުގައި ދެވޭ އިމްތިޔާޒު ތަކެވެ. ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބައެއްގެ ލޯބި ލިބިތިބި ބަޔަކަށް ވާތީއެވެ. 

ގައުމީ އެއްބައިވަންތަ ކަމުގެ ދުވަހާ ދިމާކޮށް ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީނު އަބްދުލްގައްޔޫމަށް ޖަލު ހުކުމެއް ތަންފީޒު ކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަތީ ތީ ހިތާމަކޮށް ހަމްދަރުދީ ފާޅުކުރަމެވެ. ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަޕޯޓަރުންނަށް ކެތްތެރިކަން ދެއްވާށިއެވެ. ކޮންމެ މީހަކަސް ވެސް އެމީހަކު ކުޅަކަމެއްގެ ނަތީޖާއާއި ފަހުން ނަމަވެސް އެމީހަކު ބައްދަލު ކުރަން ޖެހޭނެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ސުންނަތަކީ އެއީއެވެ. މިއީ ދުނިޔެއެވެ. މަހުޝަރު ބިމެއް ނޫނެވެ. ދުވަހުގެ ހެޔޮ އެދުންތައް ފޮނުވަމުން އެއްބައިވަންތަ ކަމާއެކު ގައުމުގެ ސުލްހަ މަސަލަސްކަން ދެމެހެއްޓުމުގައި މުޅިގައުމު އެކަތިގަނޑަކަށްވެ ގާނޫނީ ސަރުކާރާ އަތުގުޅާލުން ފިތުނަ ފަސާދައަށްވުރެ ހެޔޮކަން ބޮޑެވެ.

2004 ގެ ސްނާމީގެ އަމިއްލަފުޅު ތަޖުރިބާ ރައީސް ސާލިހު އާއްމު ތަނެއްގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ހިއްސާ ކުރެއްވީ މ. ކޮޅުފުށީގައި މިއަދު ކީރިތި ކުރައްވަމުންނެވެ.

ސްނާމީ ކާރިސާގައި އެންމެ ބޮޑަށް ގެއްލުންވި އެއްރަށް ކަމުގައިވާ މ. ކޮޅުފުށީގައި ފާހަގަ ކުރަމުންދާ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަ ކަމުގެ ދުވަހުގެ ރަސްމީ ޖަލްސާގައި ރައީސް އެ ދުވަހު ކުރެއްވި ތަޖުރިބާ ހިއްސާކުރެއްވީ ވަރަށް ކުރުކޮށް އެހެނަސް އަސަރާއެކުގައެވެ.

”އަޅުގަނޑުގެ އަންހެނުންނާއި ދެ ކުދިންނާއި، މުޅި އާއިލާ އެކީ ތިބީ ރަށުގައި (ހިންނަވަރުގައި). އަޅުގަނޑުގެ ދޮށީ ދަރިފުޅު 9 އަހަރުގެ ޒާރާ... އިނީ ގޭކުރިމަތީގައި އިން ގަހެއްގައި. 7 އަހަރުގެ ފިރިހެން ދަރިފުޅު އިނީ ފާރެއް މަތީގައި. މުޅި އާއިލާ ރަށުގައި. އަޅުގަނޑު ހިތުން އެ ދުވަހު ކޮޅުފުއްޓަށް ވީގޮތަކީ އަޅުގަނޑު ދުށް މަންޒަރަށްވުރެ މާ ހިތާމަވެރި ދުވަހެއް. މާ ބިރުވެރި ދުވަހެއް." ކީރިތި ކުރައްވަމުން ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

އެވަގުތު ރައީސްގެއާއިލާ ހިންނަވަރުގައި:ދަރިކަނބަލުން (ފާރުބުރިމަތީގައ)، އަނބިކަނބަލުން (ގޯތިތެރޭ ލޮނުގަނޑުތެރޭގައި)

ލޮނުގަނޑު ރަށު ތެރެއަށް އަރައިގެން އައިސް، ގޭތެރެއަށް ވަދެ، އެ ރާޅު ފާބައިގެން ދިޔައިރުގައި މުޅި ރަށް ދޮވެލައިގެން އެ ދިޔަ ގޮތް އެއީ އެ ދުވަހު އެ ތަނުގައި ހުރި މީހަކަށް ނޫނިއްޔާ އިހުސާސް ކުރެވޭނެ ކަމެެއް ނޫނެވެ.

ރައީސް ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވާ ގޮތުގައި އާންމުންގެ މެދުގައި ސުލްހަވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަކަން ގާއިމު ކުރެވޭނީ ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތްތައް ދިނުމުގައި ތަފާތު ކުރުން ނައްތާލައިގެންނެވެ. ހަމަހަމަކަމާއި އެކު ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށް ދީގެންނެވެ. އެހެން ނޫނީ ސުލްހަ މަސަލަސްކަން ގާއިމު ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ރައީސް ވެރިކަމާ ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތުމަށް ފަހު އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް މަސައްކަތް ކުރެއްވީ މުޖްތަމައުގައި ސުލްހަވެރިކަން ގާއިމުކުރެއްވުމަށާއި ދިވެހިން އެއްބައިވަންތަ ކުރެއްވުމަށެވެ. އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ވެރިކަމުގައި ހޭދަކުރެއްވި ކޮންމެ ދުވަހަކީ ވެސް އެއްބައިވަންތަކަން ގާއިމު ކުރެއްވުމަށް މަސައްކަތްޕުޅު ކުރެއްވި ދުވަހެކެވެ. އަސާސީ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ފެއްޓެވި ކޮންމެ މަޝްރޫއެއްގެ އަމާޒަކީ، ވަކި ރަށެއް ތަފާތު ނުކޮށް ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް އެ ހިދުމަތެއް ފޯރުކޮށްދެއްވުން ކަމުގައި ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުން އަސާސީ ހިދުމަތް ތަކުން މަހުރޫމްވެފައި ތިބޭތާ އެތައް އަހަރެއް ވެފައިވާތީ މި ސަރުކާރުން މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަނީ އެ ހިދުމަތްތައް އެންމެ ފުރިހަމައަށް ގާއިމުކޮށް ދިނުމަށް ކަމަށް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމާއި ހަމައަށް އައިރުވެސް ވެރިރަށް މާލެފިޔަވާ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު އާބާދީ އައްޑޫ ސިޓީގައި އެންމެ އަސާސީ ކަންކަން ވެސް ފުރިހަމަ ކޮށްދެވިފައެއް ނެތެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ވެސް ޖެހިވަޑައިގަތީ އައްޑޫ ސިޓީގައި އެންމެ ފުރަތަމަ އަސާސީ ކަންކަން ފުރިހަމަ ކޮށްދެއްވަން އުޅުއްވާށެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރުން އައްޑޫގެ ކުރިއެރުމަށް ހިފާފައިވާ އަމާޒު ޔާމީނު ސަރުކާރުން އަގަޑަ ބަގަޑަކޮށް އޮޅުން ބޮޅުން ކޮށްލީ އައްޑޫ ސިޓީގެ ރައްޔިތުންގެ ތަސައްވުރަށް ބެލުމެއް ނެތިއެވެ. ކުރިކަމެއް ކުރީ މުޅި ސިޓީގެ ރައްޔިތުންގެ ފަސޭހައާއި ލާބައަށް ވުރެ ބޮޑަށް ވަކިވަކި ނުފޫޒު ގަދަ މީހުންގެ ބޭނުމާ އެއްގޮތަށެވެ. ތަސައްވަރެއް ޕްލޭނެއް ނެތިއެވެ. އަމާކީތީ ފަރަށް ދާގޮތަށެވެ.

ހަލާކޮށްލާފައިވާ މަރަދޫ ބޮޑުމަގު

ރަނގަޅު ފެންވަރެއްގައި އަލަށް މަގެއް ހެދުމުގެ ބަދަލުގައި އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރުން ހެދި ބޮޑު މަގުވެސް ޔާމީނު ކޮށްލީ ހަލާކެވެ. ނަރުދަމައާއި ފެން އެޅުމަށް ހޮޅިވަޅުލުމުގެ ނަމުގައެވެ. ބޮޑު މަގު ހަލާކޮށްނުލާ ހޮޅިވަޅުލާނެ ގޮތެއް ޔާމީނު ސަރުކާރަކަށް ނުފެނުނެވެ. ވަނީ އެހެންތާއެވެ. މަގު ހެދި އިރު ނަރުދަމައާއި ފެން އެޅުމަށް މަގުހެދި ސަރުކާރުން ކޮށްފައި އޮތް ޕްލޭނަކަށް ބެލުމެއްނެތި އެކަން ކުރުމުން ޔާމީނުގެ ވެރިކަން ނިމުނު އިރުވެސް ބޮޑުމަގު އޮތީ ހަލާކުކޮށްލި ގޮތަށް ނުހެދިއެވެ.

ރައީސް ސާލިހަށް ޖެހިވަޑައިގަތީ ބޮޑުމަގު ވެސް އަލުން ހަދާށެވެ. ބަނދަރުތައް ވެސް އަލުން ހަދާށެވެ. ކުރިން ނުހަދާ އޮތް އެތައް މަގެއް އަލަށް ހަދާށެވެ. 

މަރަދޫ ބޮޑުމަގު އަލުން ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން

އައްޑޫގެ މުޅި މަންޒަރު ބަދަލުކޮށްލާ ތަރައްގީގެ ނާރެހަކަށް ބިނާކުރި ކޮންވެންސަން ސެންޓަރ އެތަނާ ގުޅިފައި އޮތް އައްޑޫގެ ޓޫރިޒަމް ޕްލޭން ޔާމީނު އެފުށް މިފުށަށް ޖަހާލިއެވެ. ކޮންވެންޝަން ސެންޓަރ އުވާލާ އެތަނަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތައް ގެނެސް ޓާޝަރީ ހޮސްޕިޓަލަކަށް ބަދަލުކުރަން ޔާމީނު ފެށިއެވެ. ވެރިކަން ނިމުނުއިރު ހިދުމަތް ދެވޭ ފެންވަރަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުނިމި އޮތުމުން މި ސަރުކާރަށް ޖެހުނީ އެކަން ވެސް ކުރާށެވެ. މިހެން ގޮސް ހަމައެއް ލަމައެއް ޕްލޭނެއް އަމާޒެއްނެތި ހާވާފައި ހުރިހާ ހަޑި ސާފު ކުރަމުން އައްޑޫ ސިޓީއަކީ ރަށްވެހި ތަރައްގީގެ ނަމުނާ ސިޓީއަށް ހެދުމަށް މި ސަރުކާރުން ވަނީ އަމާޒު ހިފާފައިގެން ގިނަކަންތައް ތަކެއް ކޮށްފައެވެ. ބަޔަކަށް ނޭނގުނަސް އައްޑޫ ސިޓީގައި ދިރިއުޅޭ މީހުނަށް ކޮން އިރަކު ކުރީ ކީއްކަން ސާފުވާނެއެވެ.

ގުޅިފައިވާ ރަށްތަކާއި ހުޅުމީދޫ ގުޅާލުމުގެ ވަރުގަދަ ޕްލޭނެއް ރައީސް ސާލިހުގެ އެބައޮތެވެ. ބޭރު ދުނިޔެއާއި ވައިގެ މަގުން އައްޑޫ ގުޅުވާ ލެވޭނީ ހަމައެކަނި ލަންކާ އިންޑިއާ އަކާ ނޫނެވެ. ޔޫރަޕާއި ދުރު އިރުމައްޗާ އައްޑޫ ގުޅިގެން ދާކަށް މަގިނަ ދުވަހެއް ނެތެވެ. އެންމެ މިޒަމަނުގެ ވައިގެ ބަނދަރަކަށް ގަން އެއަރޕޯޓް ހަދާ އައްޑުއަށް 8000 ޓޫރިސްޓް ބެޑް އިތުރު ވެގެން ދާތަން ލަހެއް ނުވެ ފެންނާނެއެވެ. މުޅި ދެކުނު ސަރަހައްދުގެ މައި ޕޯޓަކަށް ހިތަދޫ ޕޯޓު ތަރައްގީ ކުރެވިގެންދާތަން ދާދި އަވަހަށް އައްޑޫ ރައްޔިތުންނަށް ފެންނާނެއެވެ. އެކަންކަން އެހެރަ ދަނީ ބާރަށް ކުރިއަށެވެ. 

ބޯހިޔާވަހިކަމުގައި ދެވަނައެއް ނެތް، ދަތުރުފަތުރުން ގުޅި ލާމެހެފައިވާ، ފުރުސަތުތައް ފަހި ކާރޫބާރޫ ބޮޑު އިގްތިސާދީ ހަބަކަށް އައްޑޫ ސިޓީ ހައްދަވާ ދެއްވަނީ ރައީސް ސާލިހެވެ. އައްޑޫ ސިޓީގެ ރައްޔިތުންގެ ތަސައްވަރު ހަގީގަތަކަށް ހެދުމަށް އައްޑޫ ރައްޔިތުން ރައީސް ސާލިހާއެކު ތިބުން ލާޒިމްކަމަށް ފޭދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު މުހައްމަދު ނިހާދު ވިދާޅުވަނީ އެހެން ވެގެނެވެ. އައްޑޫ ސިޓީ ބާކީކޮށްފައި އޮތް އޮތުން ނިމުމަކަށް ގެނެސް މުޅި އައްޑޫ ބަދަލުކޮށްލުމަށް އެތައް ބިލިއަން ރުފިޔާއެއް ހަރަދު ކުރަމުން ދާކަން ނިހާދު ފާހަގަ ކުރައްވަނީ ހަގީގަތަށް ބުރަވެ ހުންނަވައެވެ. ނިހާދު ވިދާޅުވާހެން އައްޑޫ ދެކެ ލޯބިވާ ހެޔޮ ރައީސެއް ލިބުމަކީ އައްޑުއަށް ލިބުނު ނިއުމަތެކެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. އައްޑޫއަށްޓަކައި ރައީސް ސާލިހާ އެކު މުޅި އައްޑޫ ތިބުމަށް ވުރެ ވަކީން މޮޅު ގޮތެއް މިހާރަކު ނެތެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީގެ 109 ވަނަ މާއްދާގެ ޅ. ބުނާ ގޮތުން ޖިނާއީ ކުށެއް ކުރިކަން ސާބިތު ވެގެން 12 މަސް ދުވަހަށް ވުރެން ދިގު މުއްދަތެއްގެ ހުކުމެއް ކޮށްފައިވާ މީހަކު ނަމަ، އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުނުތާ ނުވަތަ އެ ހުކުމުން ކަނޑަ އެޅުނު އަދަބު މާފު ކުރެވުނުތާ ތިން އަހަރު ވާން ޖެހޭނެ އެވެ.

ގާނޫނު އަސާސީގެ 109 މާއްދައިގެ ޅ. އިން އަރައި ގަތުމަށް ޔާމީނަށް އޮތް ގޮތްގޮތާ މެދު ބަލާލުމުން ފެންނަ ދެތިން ކަމެއް ފާހަގަ ކޮށްލާނަމެވެ. 109 ވަނަ މާއްދާގެ ޅ. އެ ބުނާ ކަންކަން ފުރިހަމަ ވެގެން ޔާމީނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދައެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ޖިނާއީ ދެކުށް ސާބިތުވެގެން މިއަދު އަދަބު ކަނޑައަޅައިފިއެވެ. ދެކުށުގެ ތެރެއިން އެންމެ ކުޑަ އަދަބެއް ކަނޑައެޅުނީ ރިޝްވަތު ހިފުމުގެ ކުށަށެވެ. ރިޝްވަތު ހިފުމުގެ ކުށަށް ކަނޑައެޅިފައި އޮތީ 4 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެކެވެ. ސާބިތުވި މަނީލޯންޑަރ ކުރުމުގެ ކުށަށް 7 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް ކަނޑަ އެޅުނެވެ. ކޮންމެ ހުކުމަކީވެސް 12 މަސް ދުވަހަށް ވުރެ ދިގު ހުކުމެކެވެ.

12 މަސް ދުވަހަށް ވުރެ ދިގު ހުކުމެއް ކުރެވިފައިވާ މީހަކު ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމޭތާ ތިން އަހަރު ވުމުން ނޫނީ ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގައި ވާދައެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. މިއަދު އަދަބު ކަނޑަ އެޅުނު އެންމެ ކުޑަ އަދަބު ހަތަރު އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމަށް ބެލިޔަސް އެ ހުކުން ތަންފީޒު ކޮށް ނިމެނީ 4 އަހަރު ފަހުން 2026 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ 25 ގައެވެ. އެ ހަތަރު އަހަރުން ހުކުން ތަންފީޒުވެ ނިމުނަސް އިތުރު ތިން އަހަރު ފަހުން 2029 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ 25 ގެ ފަހުން ނޫނީ ޔާމީނަކަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގައި ވާދައެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

ސާބިތުވި މަނީ ލޯންޑަރިންގެ ކުށަށް ކަނޑައެޅި 7 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުން އަދި އޮތީއެވެ. މިއަދު ކަނޑަ އެޅުނު ޖިނާއީ ދެކުށުގެ ޖުމްލަ އަދަބު ތަންފީޒުކޮށް ނިމޭނީ މީގެ އެގާރަ އަހަރު ފަހުން 2033 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ 25 ގައެވެ. އެ ވަރުން ވެސް ހުކުން ތަންފީޒުކޮށް ނިމޭތާ އެއް އަހަރުވެ 2036 ޑިސެމްބަރު 25 ގެ ފަހުންނޫނީ ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގައި ޔާމީނަކަށް ވާދައެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ 109 މާއްދައިގެ ޅ. ބުނަނީ އެހެނެވެ.

ދެން އޮތްގޮތަކީ މާފު ދިނުމެވެ. މިއަދުން މިއަދަށް ދެކުށުގެ އަދަބު މާފު ކުރިޔަސް 2025 ގެ ޑިސެމްބަރ 25 ގެ ފަހުން ނޫނީ ޔާމީނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބެއްގައި ވާދަ ކުރެވޭކަށް ނެތެވެ.

ޔާމީނަށް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރެވޭނެކަން އެންމެ އަވަހަށް ވެސް ކަށަވަރު ވާނީ ހައިކޯޓުން ދެ ހުކުން ވެސް ބާތިލު ކޮށްލުމުން ދައުލަތުން ސްޕްރީމް ކޯޓަށް ނުދާން ނިންމައިފި ނަމައެވެ. އެހެން ނޫނީ ކުރިއަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޔާމީނަށް ވާދަ ކުރެވެންޏާ ކުރެވެން އޮތްހާ ވެސް ގޮތަކީ ސްޕްރީމް ކޯޓުން ދެ މައްސަލައިގެ ހުކުމް ބާތިލު ކުރުމެވެ. ހައިކޯޓްގައި މައްސަލަ އިސްތިއުނާފް ކުރުމުން ހައިކޯޓުން ދަށުކޯޓުގެ ހުކުމް ދަމަހައްޓައިފި ނަމަ ޔާމީނަށް ޖެހޭނީ ސްޕްރީމް ކޯޓަށް ދާށެވެ. ހައިކޯޓުން ދަށު ކޯޓުގެ ހުކުމް ބާތިލުކޮށްފި ނަމަ ދައުލަތުން ސްޕްރީމް ކޯޓަށް ނުދިއުމަށް ވުރެ ދިޔުން ކައިރިއެވެ. 

2023 ގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ދެވަނަ ބުރަކަށް ދިއުމުގެ ފުރުސަތު އޮވެދާނެ ކަމަށް ބަލާ ލަސްވެގެން ޖޫން ޖުލައިގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ކުރިމަތި ލުމަށް އިއުލާނު ކުރާނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އެހާތަނަށް ކޯޓު މަރުހަލާތައް ނިންމާ ހުކުމްތައް ބާތިލުކޮށް ޔާމީނަށް ތާހިރު ވުމަށް އޮތް ހަމަ އެކަނި ފުރުސަތުގެ ބޭނުން ހިފެނީ ކިހާވަރަކަށްތޯ ބަލަން ތިބެމާ ހެއްޔެވެ.

އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ މުލުވަގު މުޖުރިމު ޔާމީނު ރަނގަޅަށް ބޭނިއްޖެއެވެ. ހުކުމް ފެލައިލަން އެގޮތް މި ގޮތަށް ތެޅި ބާލައިގެން ވީކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. ނަރީޝް ގަނޑަކުން ގަނޑަކުން ގުނި ޑޮލަރުފުނި ފުންޏަކަށް ނުވެ ހެދި ހެކި ހެއްކަށް ނުވެ މުޖރިމު ޔާމީނަށް އުގޫބަތް ހައްގު ވެއްޖެއެވެ. ޔޫސުފް ނައީމް ޖެހިމަޅީގައި ރީއްޗަށް ބެދި ހަފުސް ވެއްޖެއެވެ.

ދެ އަނގަ ޖަމީލު ރީތި ބަދަލަކުން މުޖުރިމު ޔާމީނަށް ބަދަލު ހިފައިފިއެވެ. ލަވާ ކާން ދީގެން ގެންގޮސް ވަގުބުޅާ ދަންތުރައަށް ރީއްޗަށް މަހާލައިފިއެވެ. މަގުމަތީ ކޯޓު ތަކުގައި ހުކުން ކުރަމުން ކުރަމުން އައިސް ގެއްލުވާލި ނައިބު ރައީސް ކަމުގެ ބަދަލު ވަރަށް ސަޅިކޮށް ޖަމީލު ހިފައިފިއެވެ.

އަދުރޭގެ ހިސާބު ބޮޑު ތަނުން ގޯސްވެ ރަމަލުން ކަހާލުމުން ހުކުން ހަރާން ވެއްޖެއެވެ. އަދުރޭ ބޭނުންހާ ގޮތަކަށް ނުކުރާ ހުކުމެއް އަދުރޭ އަކަށް ހަލާލެއް ނުވާނެއެވެ. ހޭބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރެ ވަގުން ވައްކަން ކޮށްފައި ވައްކަން ކުރީ މަށޭ ބުނީ ކޮން ވަގެއް ހެއްޔެވެ. މިސްކިތު ހުޅު ޖެހިގެން ހުކުން ލީކު ވެގެން ތެޅި ބޭލީވެސް މުލުވަގު ޔާމީނުގެ އައުވާނުންނެވެ.

މުލުވަގު ޔާމީނަށް އުދަގޫ ގޮތަކަށް ބަޑުހަރުކޮށް ގަލޯހާޖާ ކުރެވުނަސް އެއީ އިންޑިއާ އިން އަންގައިގެން ވީކަމެކެވެ. ކުރި ވައްކަމުން ނުނެއްޓެވި އަންނާނެ ހުކުން އަމިއްލައަށް ވެސް ގަބޫލުކޮށްގެން އިންޑިއާއޭ ސަރުކާރޭ ކިޔައިގެން އަނގަ ދިޔާ ކުރިއަސް ޔާމީނަކީ ވަގެއް ނޫން ކަމަކަށް ގިނަ ދިވެހިން ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. އެންމެ ރުހޭ މީހާވެސް ބުނެ އުޅެނީ " ކެޔަސް ހެޔޮތާއޭ ކަންތައް ތަކެއް ކޮށްފިޔޭ" މިހެން ނޫން ހެއްޔެވެ. އެކަމަކު ކެޔަސް ގިނަ މީހުނަށް ހެވެއް ނޫނެވެ.

މުލުވަގު ޔާމީނަށް ދިގު މުއްދަތަށް ބަންދު ކުރުވާނެ ކަމަށް ދެ އަނގަ ޖަމީލު ވީވައުދު ފުއްދައިފިއެވެ. ރިޝްވަތު ހިފުމާ މަނީ ލޯންޑަރިންގެ ކުށުން މުޖުރިމު ޔާމީނު ކުށްވެރިކޮށްފިއެވެ.

ދެރަށުގައި ވަކިން އޮތް ރަސްމިއްޔާތު ތަކެއްގައި މި ދެ އިންޖީނުގެ ހުޅުއްވާދެއްވީ 24 ޑިސެމްބަރ 2020 ގައެވެ. ރާއްޖޭގެ ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހު ހުޅުއްވާ ދެއްވި މި ދެ އިންޖީނުގޭގައި ވެސް  އަލަށް އިމާރާތް ކުރެވުނު ޒަމާނީ އޮފީސްތަކާއި އިންޖީނުގެއަށް ބޭނުންވާ ހިދުމަތްދޭނެ އެހެނިހެން ވަސީލަތްތަކާ ތަންތަން ހިމެނެއެވެ.

ގއ. ނިލަންދޫ އާއި ގއ. މާމެންދޫގައި ކުރިން ހުރި ދެ އިންޖީނުގެއަކީވެސް 22 އަހަރުވެފައިވާ ހަސްނެތް ތަންތަނެވެ. އެ ދެ އިންޖީނުގެ ބަންދުކޮށް އެންމެ މިޒަމާނުގެ އިންޖީނުގެއަކުން ކަރަންތް ދޭންފެށުމަކީ އެ ދެރަށުގެ ތަރައްގީގައި ކުރިއަށް އެޅުނު ވަރަށް މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ.

ގއ. މާމެންދޫ އައު އިންޖީނުގޭގައި 1400 ކިލޯ ވޮޓުގެ ކެޕޭސިޓީގެ އިންޖީނު މިވަގުތު އެބަ ހުއްޓެވެ. އިންޖީނުގެ ޑިޒައިން ކޮށްފައިވަނީ 600 ކިލޯ ވޮޓުގެ 03 ޖަނަރޭޓަރ ސެޓް އަދި 800 ކިލޯ ވޮޓުގެ 01 ޖެންސެޓް ބެހެއްޓޭގޮތަށެވެ.

ގއ. ނިލަންދޫގެ އައު އިންޖީނުގޭން 1050 ކިލޯ ވޮޓުގެ ކެޕޭސިޓީގެ މި ވަގުތު ލިބެން ހުރިއިރު، މި އިންޖީނުގެ ޑިޒައިން ކޮށްފައިވަނީ 400 ކިލޯ ވޮޓް ގެ 3 ޖަނަރޭޓަރ ސެޓް ބެހެއްޓޭގޮތަށެވެ.

ދެ ރަށުގައިވެސް ކުރީން އިންޖީނުގެ ހުރީ މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދުގައި ކަމަށް ވިޔަސް އައު އިންޖީނުގެ ބިނާކޮށްފައި ވަނީ މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދާއި ދުރުގައެވެ.

ޝަހީމް ބުނެބަލާށެވެ. ނުކުންނަންވީ ޒުވާނުންނޭ ތިޔަ ބުނަނީ އެއީ އެހެން ބަޔަކަށް ކޯޑެއް އަޅަނީ ހެއްޔެވެ! ތިޔަ ގޮތަށް ރުޅިވެރި ކަމާއި ނަފްރަތުން މުޖުތަމައު ހަލާކު ކުރަން ނުކުމެ ތިޔަ ހުރީ ގޮތްނޭގޭ އެތައް މިލިއަން ރުފިޔާއެއް އެކައުންޓަށް އަޅައިގެން އެކަމުގައި އަދު ނޫން މާދަން ވެފައިހުރި މީހެއްގެ ފަހަތުގައެވެ. ތިޔައީ އިސްލާމް ދީން ކަމަށް ވަންޏާ އައޫޒު ކިޔާ ފުމެލުމަށް ފަހު ޝަހީމާ  ދުރަށް ދުވާ މުސްލިމުން ފިސާރި ގިނަވާނެއެވެ.

ގަސްކަނޑަން އެންމެ ފަސޭހަ ވާނީ ގަސްވެރިޔާ ލައްވައެވެ. އެގޮތަށް އިސްލާމް ދީނާ މެދު ޒުވާނުން ފޫހިކޮށް ދުރުކުރުވާނެ ފަސޭހަ މޮޅު އުކުޅުތައް ހުންނާނެއވެ.

ހިތުހުރި މީހަކު ޖަލަށްލާ އަނިޔާވެރިވެ މުޅި ގައުމުގައި ބިރުވެރިކަން ފެތުރި، މީހުން ގެއްލި، ބޯބުރިކޮށް، ކަނޑު ފައްތާ، މަޖިލިސް ތަޅުމަށް ސިފައިން ވައްދާ، ފަނޑިޔާރުން ބަނޑު ބިންމަތީ ޖެއްސި މީހަކު ޝަހީމް ދަންނަން ހެއްޔެވެ. ނުވިތާކަށް ތިޖޫރީ ކަހާލާ، އެކައުންޓް ފުރާލާ އެއިން ސަލާމަތް ނުވެގެން އުޅޭ މީހަކާ ބޮޑު ވައްކަމެއްގެ ވާހަަކަ އަޑު އެހިން ހެއްޔެވެ؟

އިސްލާމް ދީނާ އެ ދީނުގެ މާތްކަމާ މަތިވެރިކަމާ އިލްމުވެރިކަން އޮތީ އެފަދަ ބޮޑެތި ވައްކަމާ ހިޔާނާތުގެ ފަހަތުގައި ކަން ތިޔަހާ ފާޅުކަން ބޮޑުކޮށް ތިޔަ ދައްކަނީ ދީނީ  އިލްމުވެރިއެއް ވީމާ ހެއްޔެވެ. އެހެން ވިއްޔާ ތިޔައީ ގަސްވެރިޔާއެވެ. ގަސްވެރިޔާ ލައްވާ ގަސްކަނޑަން ފަސޭހަ ވާނެއެވެ. ޝަހީމްމެންގެ ދީންވެރިކަން ތިޔަ އޮންނަނީ އަނބުރާ ހޭރިޔާކޮށްފައި ސުވަރުގެ ދާން ޝޭހު އާދަން ސައީދުގެ ގިފިލި ބެލުމާ އެއްގޮތަށެވެ.

އެއްކޮޅުން މީހަކު އެހުރެގެން ގޮވާ ނަގަނީ އެމްބަސީއެއްގައި ހުޅުޖަހާށެވެ. ޝަހީމް ޒުވާނުނަށް ތިޔަ ގޮވާލަނީ ނަފުރަތާ ދެކޮޅުވެރިކަމުގައި ނިކުމެ ހުޅުޖަހާ ބޮންގޮއްވާ ޓެރެރިޒަމްގެ ހާއްޔަކަށް މިތަން ހަދަންހެއްޔެވެ.

ޔާމީނު ޖަލަށްލާން ޖެހޭ ކަމަށް އެންމެ ބޮޑަށް ގަބޫލު ކުރާ އެކަކީ މަހިބަދޫ ދައިރާގެ މެންބަރު އަހުމަދު ތާރިގު (ޓޮމް) އެވެ. ތާރިގު ދެކޭ ގޮތުގައި ޔާމީން މައްޗަށް ޖަލު ހުކުމެއް އަޔަސް 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޔާމީނު ވާދަ ކުރާނެއެވެ. ކިތަންމެ މުއްދަތު ދިގު ޖަލު ހުކުމެއް ޔާމީނަށް އަޔަސް ޕީޕީއެމްގެ ރިޔާސީ ޓިކެޓުގައި އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރުމަށް އެއްވެސް ހުރަހެއް ޔާމީނަށް އޮތް ކަމަކަށް ޓޮމް ނުދެކެއެވެ. ސުޕްރީމް ކޯޓުގައި ހުކުމަށް ނިހާއީ ސިފަ ނުލިބޭ ހިނދެއްގައި ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ޔާމީނަށް ވާދަ ކުރެވޭނެ ކަމަށް ބުނެ ބަޔާން ނެރެނީ ކާކަށް ކޮން އެއްޗެއް އޮޅުވާލަން ހެއްޔެވެ. 

ރަންކޮޅާ ޓޮމާއެވެ. އިހުލާސްތެރި ކަމެއް ހުރެގެން ތިޔަ ދައްކާ ވާހަކައެއް ދައްކާ ނަމަ އަދި ތިޔަ އުޅެވެނީ ހުވަފެނެއްގައެވެ. މެރެޑޯނާ އަތުން ޖެހި ގޯލަކުން ވޯލްޑްކަޕް ހޯދިހެން ސްޕްރީމް ކޯޓުން ދެ އަކުރުގެ އަރާރުމަކުން ޔާމީނަށް މައްސަލަ އަކުން ބޯ ދަމައިގަނެވުނަސް ހުރިހާ މައްސަލައެއްގައި އެހެން ވާނެ ކަމަށް ހީވަނީ ހެއްޔެވެ. ތިޔައީވެސް ގޮތެކެވެ. ވ. އާރަށު މައްސަލާގައި ޔާމީނަށް ސަލާމަތް ނުވެވޭނެކަން ތިޔަ ގަބޫލު ކުރަނީ މާއަވަހަށެވެ. އަދި ހުކުމް ކުރީއެއްވެސް ނޫނެވެ.

ޕީޕީއެމް ރިޔާސީ ޓިކެޓަކީ ޔާމީނު ވައްކަން ނުކުރާ ކަމަށް އޮތް ހުއްޖަތެއް ނޫނެވެ. ރިޝްވަތާއި މަނީލޯންޑަރިންގ ގެ ކުށް ޔާމީނަށް ސާބިތު ވެއްޖެނަމަ ރިޔާސީ ޓިކެޓް ޖެހޭނީ އޮޅާލާށެވެ. ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީގައި ވަގުންނަށް ރައީސްކަމަށް ވާދަ ކުރާކަށް ޖާގައެއް ނޯވެއެވެ.

ޔާމީނަށް ޖަލު ހުކުމް ނައިސްގެން ޓޮމްމެން ތިޔަ އުޅެނީ ހާދަ ވަރަކަށެވެ. ޔާމީނު ސަލާމަތުން ހުރުމުން ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައި ވާދަ ކުރަން ފުރުސަތު ނުލިބިގެން ތިޔަ އުޅެނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ. މުއިއްޒާއި ޝަހީމާއި ވަހީދާއި ޖަމީލުވެސް އެތިބެނީ ދަނޑިވަޅު ބަލަބަލާ ވިއްޔާއެވެ. ޔާމީނު ޖަލަށް ލިޔަސް ޓިކެޓާ ނުހިފަން ވަސިއްޔަތް ކުރި އަޑު އަހައިގެން ނިހާއީ ހުކުމޭ ސްޕްރީމް ކޯޓޭ ނުކިޔާ ޔާމީނަށް ވާގޮތެއް ބަލަން ތިބެބަލާށެވެ.

ޔާމީނަށް ޖަލު ހުކުމެއް އަތުވެއްޖެ ނަމަ ތިޔައިން އެކަކުވެސް ޔާމީނު ސަލާމަތް ކުރަން އެއްކަމެއް ކުރާނީއެއް ނޫނެވެ. ނޫސްބަޔާން ނެރެ ފޮނު އަރުވަނީ ޔާމީނު ހައްޔަރު ކުރަން ބޭނުން ވާލެއް ބޮޑުކަމުންނެވެ.

ވެރިކަމުގައި އޭރު އޮތީ ޕީޕީއެމެވެ. ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަކީ ޔާމީނެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔާނާތް ހިނގާފައި އޮތީ ޔާމީނުގެ އާރާބާރުގައި ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައެވެ. އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީގެ ޕީޖީ ލީޑަރަށް އެ ހިޔާނާތުން ބައެއް ލިބުނު ކަމަށް ގަބޫލު ކުރަންޏާ  އެ ބޮޑު ހިޔާނާތުން ރައީސް ޔާމީނަށް ބައިނާޅާނެ ކަމަށް ސަލާމަތް ބުއްދި ހުރި މީހަކަށް ގަބޫލު ނުކުރެވެންވީ ގޮތެއް ކިޔާދީ ބަލާށެވެ.

ޔަގީނުން ވެސް އެނގޭ ކަމަކީ އޭރު ވެރިކަމުގައި އޮތީ އެމްޑީޕީ ނޫން ކަމެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. އެހެން ތަނެއްގެ ވެސް އެއްވެސް ބާރުވެރިކަމެއް އޭރަކު އެމްޑީޕީއަކަށް ނެތެވެ. ހޮދު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ވެސް އޮތީ ޔާމީނުގެ މުށު ތެރޭގައެވެ. މުޅި މަޖިލީހުގެ ބޮޑު މެޖޯރިޓީއެއް ލިބެން ޖެހޭ ކަމެއްގައި ނޫނީ ޔާމީނަށް މަޖިލިސް ތެރެއިން މަސީހު ލައްވާ ނުކުރުވޭ ކަމެއް ނޯވެއެވެ. އެހެން ކަމުން އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ލީޑަރ އޭރު ޔާމީނުމެނަށް މުހިންމެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުން އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ލީޑަރަށް ބައި އަޅަން ޖެހޭ ސަބަބެއް އޮންނަން ޖެހޭ ކަމަކަށް ސަލާމަތް ބުއްދި ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ.

އެހެން ނޫނަސް ޔާމީނު ބުނާ ގޮތުން އޭނާގެ ވެރިކަމުގައި އެއްވެސް ހިޔާނާތެއް ވެފައި އޮތީ އެއްނޫނެވެ. ރަށްރަށާއި ފަޅުތަކާއި ފަރުތަކާއި ގިރިތައް ޓޫރިޒަމްގެ ބޭނުމަށް ދޫކުރީ ކޮރަޕްޝަނެއް ފަސާދައެއް ނެތި ނުލާހިކު އިންސާފުންނެވެ. ޔާމީނުގެ ނައިބަކަށް ހުރި ޖަމީލު ވަކިކޮށް އެ މަގާމަށް އަދީބު ގެނައުމުގައި ޔާމީނުގެ އެއްވެސް ދައުރެއް ނެތެވެ. އަމްދުން ހިޔާނަތެއްގެ ޒައްރެއް ވެސް އެކަމުގައި އޮތީއެއް ނޫނެވެ. ވެރިކަމުގެ އާރަބަރުގައި ހުއްޓާ ދައުލަތުން ބަޔަކު ބިލިޔަން ބިލިޔަނުން ހިޔާނާތްތެރި ވީކަން ޔާމީނަށް ނޭގެއެވެ. ހިޔާނަތުގެ ސެންޓެއްގެ މިންވަރު ވެސް ޔާމީނަށް ނުލިބެއެވެ. އެކަމަކު އިދިކޮޅު ޕީޖީ ލީޑަރަށް އެ ހިޔާނާތުގެ ފައިސާ ލިބުނު މީހުން އެގޭނެކަން ރައީސް ޔާމީނަށް އެނގެއެވެ. އެހެންކަމުން މުޅި ހިޔާނާތަކީ އަލިފުން ޔާއަށް ޔާމީނު ހިންގިކަމެއް ކަމާމެދު ޝައްކު ކުރާނެ ޖާގައެއް ނެތެވެ.

މަހަކު ދެ ލައްކައެއްހާ ރުފިޔާ މުސާރަޔާއި އިނާޔަތަށް ނުލިބޭ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ކަމެއްގައި ހުރި ޔާމީނުގެ އަމިއްލަ އެކައުންޓަށް މިލިއަނުން ޑޮލަރު ވަދެ ނިކުތުމަކީ މާބޮޑު ކަމަކަށް ހަދައިގެން އުޅޭ ވަރު ކަމެއް ހެއްޔެވެ. ހަމަގައިމު ވެސް އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީ ޕީޖީ ލީޑަރަށް އެމްއެމްޕީއާރުސީ ހިޔާނާތުން ބައި އެޅުނު ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް އޭރުގެ ރައީސް ޔާމީނަށް ބޮޑު ހިޔާނާތުން ޒައްރެއް ވެސް ނުލިބޭނެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރާނީ ވާތު ސިކުނޑިއަކުން އެކަންޏެވެ.

ޝަރީއަތައް ނުފޫޒު ފޯރުވުމާއި ބިރު ދެއްކުމުގައި ޔާމީނު ވަނީ ހަޔާތް ކެޑިފައެވެ. ނޫސްވެރިކަމުގެ މިނިވަން ކަމުގެ ނާޖާއިޒު ފައިދާ ނަގައިގެން ފަނޑިޔާރުންނަށް ނުފޫޒު ފޯރުވާ ކޯޓު ތަކުގެ ހުރުމަތް ކަނޑާލުމަށް ޔާމީނު ނުކުރުވާ ކަމެއްނެތެވެ. މަސްދަރު ހާމަ ނުކުރުމުގެ ހައްގުގެ ބޭނުން ނާޖާއިޒު ގޮތުގައި ހިފައިގެން ކޯޓު ތަކުގެ މުއައްޒަފުންނާއި ފަނޑިޔާރުންގެ މެދުގައި އިތުބާރު ކަނޑުވާލަން މަސައްކަތް ކުރާ ކުރުން އިންތިހާއަށް ބޮޑު ވެއްޖެއެވެ.

އަންނަ އާދީއްތަ ދުވަހު އޮންނަ ޔާމީނުގެ ޝަރީއަތުގެ ހުކުމް ރައީސް އޮފީހުން ގާޒީއަށް ފޮނުވި ކަމަށް ބުނެ ހަގީގަތެއް ނެތް ދޮގު ވާހަކައެއް ފެތުރުމުގެ ބޭނުން އޮޅިފައެއް ނެތެވެ. އެހެން އެ ވާހަކަ ފެތުރުމުން ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ކުށެއް ޝަރީއަތަށް ސާބިތުވެ އުގޫބާތެއް ލިބޭ ގޮތަށް އޮތް ނަމަ ގާޒީ ގަންނާ ކުރައްވާ ބިރުން ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތު ނުވާ ކަމަށް ކަނޑައަޅާނެ ކަމަށް ހީކުރެވެނީ ތާއެވެ.

ކުރިޔާލާ ދޮގު ވާހަކައެއް ފަތުރާލައިގެން ޝަރީއަތުން ކުރާ ހުކުމާ މެދު ރައްޔިތުންގެ ހިތުގައި ޝައްކު އުފައްދާ ކޯޓުތަކުގެ އިތުބަރާއި ހުރުމަތް ކަނޑާލުމަކީ އެފާޑުގެ ވާހަކަ މާސްމީޑިއަ މެދުވެރިކޮށް ފަތުރާ ސަބަބެވެ.

ފަނޑިޔާރަކު ބައްލަވަމުން ގެންދަވާ މައްސަލައެއް ދިރާސާ ކުރުމުގައި އެ ކޯޓުގެ އެހެން ފަޑިޔާރަކު ލައްވާ މައްސަލަ ދިރާސާކޮށް ހުކުމް ލިއުއްވި ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރެވޭ ގޮތަށް ކޯޓުގެ އޮފިޝަލަކާ ހަވާލާދީ ފިތުނަވެރި ވާހަކަ ތަކެއް ފަތުރައިގެން ކުށުން ބަރީއަ ވުމަށް ކޯޓްތަކާއި ފަނޑިޔާރުންގެ ކަރާމާތް ގެއްލުވާލުމަކީ އަޅާ ނުލާ ތިބޭވަރުގެ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ޒިންމާދާރު ނޫސްވެރިކަމުގައި އިންވެސްޓިގޭޓެޑް ޖާނަލިޒަމަކީ ބުންޏޯ ބުންޏޯ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ސާބިތު ހިފޭ ވަރުގެ ހެއްކާ ގަރީނާ ނެތި ފަނޑިޔާރުންނާ ފަނޑިޔާރު ގޭގެ ހުރުމަތް ކަޑާލުމަކީ ގާނޫނު އަސާސީ ކަނޑައެޅިގެން މަނާކުރާ ކަމެކެވެ. ލިބިދޭ ކޮންމެ ހައްގަކީ ޒިންމާ ތަކަކާ އެކު ލިބޭ އެއްޗެކެވެ. ފަނޑިޔާރަކު ބޭއިންސާފުން ހުކުމެއް ނުކުރަނީސް ކޮށްފާނެ ކަމަށް ދައްކަން ފިތުނަ ވެރި ވާހަކަ ލިޔެ މުޖުތަމައުގައި ބިރުވެރިކަން އުފެއްދުމަކީ ޓެރެރިޒަމަށް ކޮށާ މަގެކެވެ. ފަނޑިޔާރުގެއިން ކުރާ ހުކުމަކާ މެދު ނުތަނަވަސް ކަމެއް އޮތް ނަމަ އެ ކަމެއް ބެލުމަށް މަތީ މަރުހަލާގެ ކޯޓުތައް ހުންނާނެއެވެ.

ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި ކޯޓުތަކުގެ ހުރުމަތް ކަނޑަނީ ކޮންމެ ބަޔަކު ކަމުގައި ވިޔަސް އެ ބަޔެއްގެ މައްޗަށް ގާނޫނީ ބާރު ނުހިންގާ ދޫކޮށްލުމުން ބޮއްސުންލަނީ ގައުމުގެ އަމާން ކަމެވެ. ކުށުން ބަރީއަ ވުމަށް ޔާމީނު ކަހަލަ "ޖީވަން" ހެދިގެން އުޅޭ ސިޔާސީ މީހުންގެ މައްޗަށް އަދުލު އިންސާފުގެ މުގުރުގެ ބާރު ވެރިކަން ނުހިންގާ ކޮންމެ ކަމެއް ސިޔާސީ ކަމަކަށް ހަދާ އަޅާނުލުމުގެ ނަތީޖާއަކީ މުޅި ޝަރުއީ ނިޒާމް ގަޑުބަޑުވެ އިތުބާރު ގެއްލުމެވެ. ސިޔާސީ ޖާސޫސުންގެ އައްޑާ އަކަށް ކޯޓުތައް ބަދަލުވުމެވެ.

ފެލައިލަންގެ ވެރިކަމުން ފައްސާ ނަގާލި ބައިގަނޑު ފެލައިލާ ވާހަކަ ދައްކާނީ ގޮތެއް ފޮތެއް ނެތިގެންނެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ބޮޑު ހިޔަނާތް ހިންގި ހިޔާނާތްތެރިން އަނގަ ދިޔާ ކޮށްފައި އެމްއެމްޕީއާރު ސީގެ ހިޔާނާތޭ ކިޔަން ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ. އޮތީއްޔާ އޮތް ފަޅުރަށަކާ ފަޅަކާ ގިރިއަކަށް ދަންދެން ފެލާލީ ކޮންބައެއްކަން ރައްޔިތުންނަށް އެނގެއެވެ.

ދޮންކެޔޮ ދަޅިއަކުން ދިޔަ ފެލައިލާހެން ގައުމު ފެލައިލީ 2013 އިން 2018 އަށް ވެރިކަމުގައި ހުރި ޔާމީނު ނޫން ދެވަނަ މީހެއް ނޫނެވެ. ގައުމު ފެލައިލައިގެން މީހަކަށް އުގޫބާތް ދެންޏާ ފުރަތަމަ ދޭންޖެހޭ މީހަކީ ޔާމީނެވެ. ޔާމީނު ފެލައިލި ފެލައިލުން އަދީބާއި ޒިޔަތުގެ ބޮލަށް ކަނޑާލައިގެން ޔާމީނަކަށް ބޯދަމައެއް ނުގަނެވޭނެއެވެ. ދޫމަޅި ގާނޫނުލް އުގޫބާތެއްގެ ތެރެއިން ދެ އަކުރުގެ އޮޅުމަކުން ކޮންމެ ފަހަރަކު ޔާމީނަށް މިންޖެއް ނުވެވޭނެއެވެ. ބުރިޖާއި ދަރުމަވަންތަ ހިސްޕިޓަލާއި ހިޔާފުލެޓު ދައްކައިގެން ދައުލަތް ފެލާ ނުލާ ކަމަކަށް ޔާމީނަކަށް ނުވެވޭނެއެވެ.

ޔާމީނުގެ އައުވާނުން ނެގިނެގިފައި ޖެހުނަސް ޔާމީނަކީ ވަގެއް ކަމަށް މީހުން ގަބޫލު ކުރާ ކުރުމަކަށް ބަދަލެއް ނުގެނެވޭނެއެވެ. އެމްއެމް ޕީއަރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ މުލުވަގަކީ ޔާމީނު ކަމަށް ދެކޭ ދުށުން ބަދަލު ކުރަން ކިތަންމެ ބާރަށް ފެލައިލައިފިއޭ ގޮވިޔަސް ފެލައިލީ ޔާމީނު ނޫން ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ.

އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުން މަޖިލިސް މެންބަރުން ތަކަކަށް ރިޝްވަތު ދިން ވާހަކަ އަޑު ގަދަކޮށް ދައްކާ އެމްޑީޕީއަށް އެ ހިޔާނާތް ފޫޅު ކަނޑާލަން ލައްކަ ފޯރި އެބަހުއްޓެވެ. މަޖިލިސް މެންބަރުން ތަކަކަށް ރިޝްވަތު ހިފޭނީ ރިޝްވަތު ދިން ބަޔަކު ތިބެގެންނެވެ. އެ ރިޝްވަތެއް ދިނިއްޔާ ދިނީ ޔާމީނުގެ ވެރިކަމުގައި ޔާމީނުގެ ބޭނުމަށެވެ. ޔާމީނެވެ. 

ސްޕްރީމްކޯޓުގެ ބެންޗް ކުޑަ ކުރުން ކަމަށް ވިޔަސް، އަދީބު ނައިބު ރައީސް ކަމަށް ގެންނަން ކަމަށް ވިޔަސް، ފ. އަތޮޅު ވިއްކާލަން ކަމަށް ވިޔަސް ރިޝްވަތު ދިނީ ޔާމީނުގެ ބޭނުމަށް ޔާމީނެވެ. ރިޝްވަތުގެ ފައިސާ ރައްދުކޮށް ދިން މީހަކީ އަދީބަށް ނޫނީ އެހެން މީހަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ރިޝްވަތެއް ދިނިއްޔާ ދިން އަސްލު މީހަކީ ޔާމީނެވެ. ރިޝްވަތު ދީގެން ލިބުނު މޮޅެއް ލިބުނީ ޔާމީނަށެވެ.

އެފައިސާ މިފައިސާ އެތާހުރި މަގޭ ފައިސާއޭ ނޫނީ ޔާމީނަށް ނުކިޔެނީ އެހެން ވެގެނެވެ. އަދީބު ގެންގޮސްދޭ ފައިސާ މަދުވެ ބޮޑާ ހަދާ ފުއްވީ ވެސް ޔާމީނެވެ. ވޮޑަމުލާއިން އާރަށުން ފުށްގިރީ ޔާމީނެވެ. އަދިވެސް ހައްސަ ވައްކަމެވެ. އެސްއޯއެފޭ އެސްކްރޯއެކައުންޓޭ ފާސިގު ހެކިބަހޭ ޑޮލަރު ގަތުމޭ ކިޔައިގެން އުޅުނަސް ފެލައިލިކަން ނޭނގޭ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. އަދީބު ލައްވާ ކުރުވިޔަސް ޒިޔަތު ލައްވާ ކުރުވިޔަސް އެއިން ކޮންމެ ކަމެއްގެ އާހިރު މަންފާ ލިބުނީ ޔާމީނަށް ކަމާއި މެދަކު ޝައްކެއް ނެތެވެ. ހަމަ ތެދެކެވެ. ޔާމީނެއް ކަމަކު ފެލާލައިގެން ހުރެ ފެލާހިތުން ނުނިދިގެން ފެލުމަކީ ބައްޔެކެވެ.

ކިރިޔާވެސް ކަމެއް ލިބުމުން މީސް މީހުނަށް މިތިބަ ވާގޮތެކެވެ. މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުގެ މޭޔަރ މުއިއްޒަށް ހީވެގެން މި އުޅެނީ ގާނޫނަކާ ނުލާ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ލިބިގެން އުޅޭހެނެވެ. އާއްމު އަސާސީ ހައްގަށް ހުރަސް އަޅަން މާލޭސިޓީ ކައުންސިލަކީ ކޮންތަނެއް ހެއްޔެވެ. ގާނޫނަކުން މަނާ ނުކުރާ ކަމެއް ސިޓީކައުންސިލްގެ އިއުލާނަކުން މަނައެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

މާލޭގައި އިސްތިހާރު ކުރުމާއި ކެމްޕޭން ކުރުމަށް މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލުން ހުއްދަ ނަގަން ލާޒިމުކޮށް އިއުލާނެއް ކުރުމަކީ މުއިއްޒު ކުރި ގައިރު ގާނޫނީ ކަމެކެވެ. ހުއްދަ ނަގަން ޖެހޭ ކަންކަން ގެޒެޓް ކުރެވިފައިވާ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދު ތަކުގައި ހުންނާނެއެވެ. އެނޫން ގޮތަކަށް ކަންކަން ފިއްތާ އޮބި އަޅައިގެން ހައްގުތައް ނަގާލަން ނުހަދާށެވެ.

ކެންޕޭނު ކުރުމުގެ ހައްގަކީ ގާނޫނު އަސާސީން ލިބިދީފައި އޮތް ހައްގެކެވެ. އާއްމު ތަންތާ ޕޯސްޓަރު ބެހެއްޓުމާއި މަގުފާރުގައި އިސްތިހާރު ހަރު ކުރުމަކާ މާލޭ ސިޓީއަކާ ކޮން ވާކަމެއް ހެއްޔެވެ. ކޮންމެ ބަޔަކުވެސް ބިލްބޯޑު ތަކާއި ޕޯސްޓަރތައް ބަހައްޓާ ހަރުކޮށް ހަދަނީ އެ އެއްޗެއް ބަހައްޓާ ނުވަތަ ހަރުކުރާ ތަނެއްގެ ވެރި ފަރާތުގެ ހުއްދަ ލިބިގެންނެވެ. މާލޭގެ މަގުމަތީ ފަރުތަކާއި އިމާރާތް ތަކުގައި ޕޯސްޓަރާއި އިސްތިހާރާއި އެ ނޫން ވެސް މެސެޖުތައް ބެހެއްޓުމަށް ހުއްދަ ހޯދަން ޖެހޭނީ އެ ބަހައްޓާ ތަނެއްގެ ވެރި ފަރާތުންނެވެ. ނޫންނަމަ އެ ތަނެއްގެ ޒިންމާ އޮތް ފަރާތަކުންނެވެ. މާލެ ސިޓީ ކައުންސިލުން ހުއްދަ ނަގަން ޖެހޭނީ މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ އިމާރަތްތަކާއި ބިންތަކުގައި ޕޯސްޓަރެއް ނުވަތަ ބިލްބޯޑެއް ފަދަ އެއްޗެއް ބަހައްޓަން ޖެހޭނަމައެވެ. މާލެއަށް ނަން ކިއްޔާ ކިޔާހާ ތަނެއްގައި ކުރާހާ ކަމަކާ މުއިއްޒަކާ ބެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. މާލެއަކީ މުއިއްޒުގެ މިލްކެއް ނޫނެވެ.

މިހާވަރުން ދަންޏާ މާލޭގެ މަގުމަތީގައި ވަކި އަދަދަކަށް ވުރެ އިތުރަށް ފިޔަވަޅު އަޅައިފިއްޔާ ޖުރުމަނާކޮށް ސިޓީ ކައުންސިލަށް ފައިސާ ނަގަން ފަށާފާނެއެވެ. މުއިއްޒު އަތުން ހުއްދަ ނުނަގާ ހަރުކޮށްފައި ހުންނަ ޕޯސްޓަރަކަށް ބަލައިލިޔަސް ޖުރުމަނާ ކުރާނެއެވެ. މިވަރު މަވެތި ބަޔަކަށް ހެޔޮވަރު ވަރަކަށް ބާރުތައް ނުދީ އޮންނަކަން ނަސީބެވެ.

މަގުމަގާއި އިޖުތިމާއީ ސަރަހައްދުތަކާ ގުޅޭ ކަންކަމުގައި މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ އަމިއްލަ އުސޫލެއް މާލެއަކަށް ނުހިންގޭނެއެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ފެޑަރަލް ސަރުކާރެއް ނޫނެވެ. ހާއްސަ ހާލަތްތަކުގައި ނޫނީ މުޅިރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ތާކަށް ހިނގާނީ އެއް އުސޫލެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީއާ ދިމާކޮށް މުއިއްޒު ތިޔަ ހަދަން އުޅޭ އެއްޗެއް ނުހެދޭނެއެވެ. މުއިއްޒަށް ޖެހޭނީ އުނބަށް ޖަހާށެވެ.

ޒުވާން އުމުރުގައި ރާއްޖޭގެ ކުޅުންތެރިންނަށް ގައުމުން ބޭރުގައި ތަޖުރިބާތަކެއް ކުރެވިގެން ނޫނީ ރާއްޖޭގެ ފުޅުބޯޅަ ކުރިއަރާނެ ކަމަކަށް މަރުޒޫގް ދެކިވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. މޯލްޑިވްސް އޮލިމްޕިކް ކޮމިޓީ (އެމްއޯސީ) ގެ ކުރީގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް އަހުމަދު މަރުޒޫގް (މަރޭ) ގަބޫލުކުރައްވާ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގައި ތިބި ފުޓްބޯޅަ ކުޅުންތެރިންނަށް އެންމެ އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ތަމްރީން ލިބިފައެއްް ނުވެއެވެ.

އުމުރުން 16 އަހަރާއި 20 އަހަރަ ދެމެދުގެ ކުޅުންތެރިންނަށް ރާއްޖޭ ބޭރުން ކުޅުމުގެ ފުރުސަތު ހޯދާ ދެވިއްޖެ ނަމަ އެކަމުގެ ރަނގަޅު އަސަރު ދިވެހި ފުޓްބޯޅައަށް ކުރާނެ ކަމަށް ވެއެވެ. ކުރި އަރަމުން ދާ ގައުމު ތަކުން ވެސް ބޭރު ގައުމު ތަކަށް ކުޅުންތެރިން ފޮނުވައިގެން އޭގެ ފައިދާ ކުރާ މަންޒަރު ފެންނަމުންދާ ކަމަށް ވިދާޅުވަމުން މަރޭ ވިދާޅުވީ އެކަން ފާހަގަ ކުރަނީ ރާއްޖޭގައި ތިބި ކޯޗުންގެ ފެންވަރު ދައްވެގެން ނޫން ކަމަށެވެ.

ކުޅުންތެރިންނަށް އެކަށީގެންވާ މާހައުލެއް ރާއްޖޭގައި ނެތް ކަމަށް މަރޭ ވިދާޅުވެއެވެ. ރާއްޖޭގައި އާމުކޮށް ކުޅުންތެރިން ކޯޗުންނާއި އެކު ހޭދަ ކުރަނީ ދެ ގަޑިއެއްހާ އިރު ކަމަށާއި ރާއްޖޭގެ ކުޅުންތެރިންނަށް އުމުރާ ބަލާއިރު އެކަށީގެންވާ ވަސީލަތާއި މާހައުލެއް ނެތް ކަމަށް މަރޭ ފާހަގަ ކުރައްވައެވެ.

ރާއްޖޭން ބޭރުން ކުޅުންތެރިންނަށް ފުރުސަތު ހޯދާ ދިނުމަކީ ހަރަދާ ފައިސާގެ ގޮތުން ބަލާއިރު މާ އަގުބޮޑު ކަމެއް ކަމަކަށް މަރޭ ދެކެވަޑައެއް ނުގަންނަވައެވެ. ދުނިޔޭގައި މޮޅެތި ކުޅުންތެރިން އުފައްދާ މައްޝޫރު އެކަޑަމީތައް އޮތީ ކުޅުންތެރިންނަށް ފުރުސަތު ދޭން ތައްޔާރަށް ކަމަށް މަރޭ ވިދާޅުވެއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ގައުމީ ޓީމަށް ފަހަކަށް އައިސް ރަނގަޅު ނަތީޖާ ތަކެއް ނުހޯދި ދިއުމަކީ މަރޭ އެ ވިދާޅުވާ އެއްޗެއްގެ ތެދުކަން ސާބިތުވާ ކަމެކެވެ. ކުލަބް ލެވަލް ސަރަހައްދީ މުބާރާތް ތަކުން ވެސް ރާއްޖެއަށް ރަނގަޅު ނަތީޖާ އެއް ނުހޯދޭތާ ކިތަންމެ ދުވަހެކެވެ. 

ހަނދުމަ ފުޅު އައުކޮށް ލައްވާށެވެ. 2008 ގެ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގެ ކުރިން އެމްޑީޕީގެ ރައީސަކަށް ހޮވި ވަޑައިގަތީ ޑރ. މުނައްވަރެވެ. އޭރު މެންބަރުންގެ ގޮތުގައި ތިބި ތޭރަ ހާހެއްހާ މީހުންގެ ތެރެއިން މުނައްވަރު ހޮވިވަޑައިގަތީ ބޮޑު އަގުލަބިއްޔަތަކުންނެވެ. 2008 ގެ ޕްރައިމަރީގެ ކުރިން ޕާޓީގެ ޗެއަޕަރސަނަކަށް ހުންނަވާ ފްރައިމަރީއާއި ޖެހުމުން އިސްތުފާ ދެއްވިއިރު ޕާޓީގެ ދަފުތަރު އޮތީ ފިސާރި ގައިކޮޅަށް ހެޔޮވަރަށް ފަހާލާފައެވެ. ޕާޓީގެ ރައީސް ހޮވަން ބޭއްވި އިންތިހާބުގައި ވޯޓުލީ އެތައް ބަޔަކަށް އޭގެ ހަމަސް ފަހުން ބޭއްވި ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓެއް ނުލެވުނެވެ.

2008 ގެ އެމްޑީޕީ ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވާދަ ކުރެއްވީ ހަތަރު ބޭފުޅުންނެވެ. ޕާޓީގެ އޭރުގެ ރައީސް ޑރ. މުނައްވަރާއި އިސްތިއުފާދެއްވި ޗެއަރޕާސަން މުހައްމަދު ނަޝީދާއި ޕާލަމަންޓްރީ ގްރޫޕް މެންބަރ ރީކޯ މޫސާ މަނިކާއި ގައުމީ މަޖިލީހުގެ މެންބަރ ޑރ. ހުސައިން ރަޝީދު ހަސަނެވެ.

އިސްތިއުފާ ދެއްވި ޗެއަރޕަރސަންގެ ގައިކޮޅަށް ހެޔޮ ވަރަށް ޕާޓީގެ ދަފްތަރު ބައްޓަންކޮށް ނިމިފައި އޮތް އިރު ކަމަކު ދާކަށް ނެތެވެ. ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީ ކެންޑިޑޭޓް އަދި ގައުމީ މަޖިލިސްގެ މެންބަރު ޑރ. ހުސައިން ރަޝީދު ހަސަންގެ ނަންފުޅު އެމްޑީޕީ މެންބަރުންގެ ދަފުތަރަކު ނެތެވެ.

އަޑުގެ ކޮޅަށް އެ ވާހަކަ ދެއްކީ ކެންޑިޑޭޓުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އެމްޑީޕީ ރައީސް ހޮވަން ވޯޓުލެވުނު އެކަމަކު ރިޔާސީ ޕްރައިމަރީގައި ވޯޓު ނުލެވުނު އެ ތައްސަތޭކަ މެންބަރުންނެވެ. އޭރުގެ ރައީސް ޑރ. މުނައްވަރު ފެއިލްކޮށްލައްވާ ރިޔާސީ ފްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކުރެއްވީ އިސްތިއުފާ ދެއްވި ޗެއަރޕާސަން މުހައްމަދު ނަޝީދެވެ. އެއީ އެދުވަހެވެ.

އޭގެ އެގާރަ އަހަރު ފަހުން 2019 ގައި އެމްޑީޕީގެ ނައިބު ރައީސް ހޮވުމަށް ބޭއްވި އިންތިހާބުގައި ވާދަކުރެއްވީ މަގާމުގައި ހުންނެވި އެމްޑީޕީގެ ނައިބު ރައީސް މުހައްމަދު ޝިފާޒާއި ޕާލަމެންޓް މެންބަރ މުހައްމަދު އަސްލަމެވެ. އޭރު ޕާޓީގެ ރައީސް ނަޝީދާއި ޗެއަރޕާސަން ހަސަން ލަތީފާއި އިންތިހާބީ ވެރިޔާ "ސާބެ" އަކީ  އެއްގަލުން ފެހިކާ ލަނޑާ ތަކެއް ފަދައެވެ. ވޯޓުލަމުން ދިޔައިރު ވެސް އޭގެ ފަހުން ވެސް މެންބަރު އަސްލަމް ޕާޓީ އޮފީހަށް އެތައް ސަތޭކަ ޝަކުވާ ހުށަހެޅުއްވިއެވެ. އެ ދުވަހު ވެސް ދަފްތަރުގެ ވާހަކައާއި ވޯޓު އޮޅުވުމުގެ ވާހަކަ ތަކުރާރުކޮށް އެތައް ހާސް މެންބަރުން ދެއްކިއެވެ. އެކަމަކު ވީގޮތެއްވެ ނަތީޖާ ނިމިގެން އައީ ޝިފާޒް ކާމިޔާބު ކޮށްގެންނެވެ.

އެންމެ ފަހުން ބޭއްވި ޗެއަރޕާސަން ހޮވުމުގެ އިންތިހާބުގެ ދުވަސްވަރު ދަފްތަރުގެ ވާހަކަ އަނެއްކާ ވެސް ކެކިގަތެވެ. ޕާޓީގެ ރައީސާއި ނައިބު ރައީސާ އެންމެ ފަހުން ހުންނެވި ޗެއަރޕާސަންއާއި އިންތިހާބީ ކަންކަން ޒަމާނުއްސުރެ ބެލެހެއްޓެވި ސާބެ ތިއްބެވީ އިމްތިޔާޒް ފަހުމީއަށް ނިކަން ރަގަޅަށް ބައިއަތު ހިއްޕަވައިގެންނެވެ.

އިމްތިޔާޒް ފަހުމީގެ އެންމެ އިސް ވައުދަކީ ދަފްތަރު އިސްލާހު ކުރެއްވުމެވެ. ޗެއަރޕާސަންގެ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރެއްވި ފައްޔާޒު އިސްމާއީލް އެންމެ އިސްކޮށް ކުރެއްވިކަމަކީ އިމްތިޔާޒުގެ ފުރަތަމަ ވައުދު ހަގީގަތަކަށް ހައްދަވާ ދެއްވުމެވެ. ގައުމީ މަޖިލިސްގެ ނިންމުމާއެއް ގޮތަށް ޕާޓީގެ ދަފްތަރު އިސްލާހު ކުރެއްވުމެވެ.

17 އަހަރު ވަންދެން އާރާ ބާރު ގައި ހުންނަވައިގެން ދަފްތަރު އިސްލާހު ނުކުރައްވާ ހުންނަވާ ދެއްކެވީ އެހެން ޕާޓީތަކުގެ މީހުން އެތެރޭގެ އިންތިހާބުތައް ހަރާބު ކުރާ ވާހަކަ އެވެ. އެ މަނިކުފާނު ނުކުރެއްވި ކަމެއް އުސޫލާއި ހަމައިގެ ތެރެއިން އެހެން ބަޔަކު ކުރީމާ ރައީސް ސާލިހަށް ވޯޓު ނުލާނެ "އަސްލު އެމްޑީޕީ މެންބަރުން" ގެ 39000 މީހުން އުނިކުރި ކަމަށް ވެއްޖެއެވެ. 

ރައީސް ނަޝީދު އެ ވިދާޅުވާ އަސްލު އެމްޑީޕީ މީހާ ދެނެގަންނަ މީޓަރ އޮތް ތަނެއް ނޭގުނަސް ރާއްޖޭގައި ރަޖިސްޓްރީ ވެފައިވާ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ލީޑަރަކު އެމްޑީޕީގެ ދަފްތަރުގައި އޮތުމުން އެންމެ ފަހުން އޮތް އެމްޑީޕީ އެތެރޭގެ އިންތިހާބުގައި ވޯޓް ދިންކަން ޔަގީނެވެ.

ނޭގެނީ އޭނާ ވޯޓުދެއްވީ ކޮން ކެންޑިޑޭޓަކަށް ކަމެވެ. އުސޫލާ ހަމައިގެ ތެރެއިން މިފަހަރު ވަކިކުރެވުނު ބަޔަކު ވަކިކުރީ މެމްބަރުޝިޕް ސައްހަކުރަން އެކަށީގެންވާ ވަގުތު ދީގެންވެސް ސައްހަ ނުކުރި މީހުންނެވެ. އޭގެތެރޭގައި ގިނައީ އެހެން ޕާޓީތަކުގެ ދަފްތަރުގައި އޮތް މީހުނެވެ. އެ މީހުން ވަކި ކުރުމަކީ ގޯހެއް ކަމަށް ވާނަމަ ރައީސް ނަޝީދު އެ ވިދާޅުވާ އަސްލު އެމްޑީޕީ މީހާއަކީ ލޭބަރ ޕާޓީގެ ލީޑަރ ފަދަ ބޭޅުންތާއެވެ.

އާނއެކެވެ. ޖަމީލަކަށް ރައީސް މައުމޫނު ކަމަކު ނުދިޔައެވެ. ރައީސް މައުމޫނުގެ ކެބިނެޓްގައި ހުރެ އެ މަނިކުފާނަށް ހަރާން ކޯރުވިއެވެ. އެންމެ ބޭނުންވީ ވަގުތު ނިޒާމީ ބަހުސް ތެރެއިން ސްޓޭޖުން ފުންމާލާ ރައީސް މައުމޫނު ވުޖޫދުން ފުހެލުމަށް ނުކުރާ ކަމެއް ނެތެވެ. އޭރު ގިނަ މީހުން ހީކުރީ ޖަމީލު އިސްލާހީ މަސައްކަތުގައި އިހުލާސްތެރި މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރާކަމަށެވެ. ވަތަން އެދޭ އިއްތިހާދުގެ ތެރެއިން ޑރ. ހަސަން ސައީދުގެ ބަނޑުވާ ހެދިގެން އުޅުނީ މަ ބޮޑޭ ވާންކަން އެނގެނީ އެއްވެސް ސާބިތުކަމެއް ނެތި ލާހޫރޭތީއެވެ.

ޖަމީލުގެ ނުބައި ނުލަފާ ކަމުން އެންމެ ބޮޑު ކެއްސެއް ދިނީ އަބްދުﷲ ގާޒީއަށެވެ. ޖަސްޓިސް މިނިސްޓަރ ކަމުގައި ހުރިއިރު އަބްދުﷲ ގާޒީއާއި އުފައްދާފައިވާ އަޑިނޭނގޭ ގުޅުމެއްގެ ތެރެއިން ތަހުގީގަށް ޖަމީލު ހައްޔަރު ކުރުމަކީ ރައީސް ނަޝީދުގެ ސަރުކާރަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމެވެ. ފުލުހުން ކުރަމުން އައި ތަހުގީގެއްގެ ބޭނުމަށް ޖަމީލު ހައްޔަރުކޮށް މުއްދަތު މަޖިލީހަށް ގެންދާއިރަށް އަބްދުﷲ ގާޒީ ޖަމީލު ދޫކޮށްލައެވެ. ފުލުފުލުން ތިން ހަތަރު ފަހަރު ޖަމީލު ހައްޔަރު ކުރެވުނަސް ދޫކޮށްލަން ވަނީ މުއްދަތު ޖަހަން ގެންދާ ލަހެކެވެ. މުއްދަތު މަޖިލީހަށް ޖަމީލު ވެއްދުމާ ދޫކޮށްލުން ހިނގަނީ އެކު އެކީގައެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވީ އަބްދުﷲ ގާޒީ އެކަހެރި ކުރުމެވެ.

އަބްދުﷲ ގާޒީ އެކަހެރި ކުރުން ވީ ވެރިކަމަށް ފެން ބޮވައިގެންފައި ތިބި މީހުނަށް މަރެއް ކަހަލަ ކަމަކަށެވެ. އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރު ބަގާވަތަކުން ވައްޓާލުމުގެ ސަބަބު އުފެއްދީ ޖަމީލު ނޫން ދެވަނަ މީހެއް ނޫނެވެ. ޖަމީލުގެ ހަމައިގައި ރައީސް ނަޝީދަށް ވެސް ވެރިކަމުގައި ކުރެއްވުނު ރަނގަޅު އެއްކަމެއް ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ އިސްތަށިފުޅުގައި ޖަމީލު ނާޅުވާ ވަގު ތުހުމަތެއް ނެތެވެ. ރައީސް ނަޝީދު ދިގު މުއްދަތަށް ޖަލަށްލުމަށް އާއްމު އެއްވުން ތަކުގައި ހުކުން ކުރަމުން ދުވީ ޖަމީލެވެ. ރައީސް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ވެއްޓި މިހާ ދުވަސް ވީއިރު ވެސް ޖަމީލު ކުރި އެއްވެސް ތުހުމަތެއް ރައީސް ނަޝީދު މައްޗަށް ޖަމީލަށް ސާބިތުކޮށެއް ނުދެވެއެވެ.

ޑރ. ވަހީދުގެ ބާގީ ސަރުކާރުގެ ހޯމް މިނިސްޓަރަކަށް ހުރެ ފުލުހުން މެދުވެރިކޮށް ސިޔާސީ ހަސަދަވެރިންގެ ކިބައިން ބަދަލު ހިފަން ކުރިހާ ކަންކަމުން ހޯރަ އިއްބެ ފްރޭމް ކުރުން ނޫން ކަމެއް ޖަމީލަކަށް ކަމިޔާބެއް ނުކުރެވުނެވެ. ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ ގަތުލުގެ ހަގީގަތް ފޮރުވުމަށް ފުލުހުން ލައްވާ ކުށުގެވެށި ކޮލޮރިންއާއި ޑިޓޯލުން ދޮވެ ސާފުކޮށް ޕޯސްޓު މޯޓަމް ނުހަދާ ވަޅުލާ ހެކި ނައްތާލުމަކީ ޖަމީލު ކުރުވި އެންމެ ޖައްބާރު އެއް ކަންތަކެވެ.

ރައީސް ޔާމީނުގެ އުނގަށް ވެއްޓިގަނެގެން ނައިބު ރައީސްކަން ހޯދާ ބަގާވާތަކުން ވެރިކަން ފެލައިލަން އުޅުނު އުޅުން ނާކާމިޔާބުކޮށް ބޭރުކޮށްލުމުން ރައީސް ޔާމީނަށްވުރެ ނުބައި ނުލަފާ އަނިޔާވެރި އަކު ޖަމީލަކަށް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީނަކީ މާ ސިންގާ ބޮޑު ވަގަކަށްވެ ޖަލު ނޫން ތަނެއް ހައްގު ނޫން ކަމަށް އެންމެ ގިނައިން ގޮވި ދިވެއްސަކީ ޖަމީލެވެ. ކައިރި މާޒީގެ ނޫސްތަކާއި ޓްވިޓަރއާއި ސޯޝަލް މީޑިއާއިން ހެކި އެ ހުރީ ފެންނާށެވެ. އޭރު ޖަމީލަށް ރައީސް ޔާމީނަކީ ވަގުބުޅަލެކެވެ. ވެރިކަމަށް ކުފޫ ހަމަނުވާ ޝަރުތު ގެއްލިފައިވާ ބޮޑު ވަގެކެވެ. ޑިކްޓޭޓަރެކެވެ. ހާއިނެކެވެ.

ޖަމީލު ކީހާޅެން ފަރިއްސަށްވެ ކުރިން ބުނިއެތި ކެންސަލްކޮށް ޔާމީނުގެ ދިފާއުގައި އެހުރީ ބުޑު ފެންނަ ވަރަށް އެއް ރޮއްޖަށް ފޫގަޅައިގެނެވެ. މިހާރު ޖަމީލަށް ވަގު ބަދަލު ވެއްޖެއެވެ. މިއަދު ވިއްދާލާފައި އެހުރީ ރައީސް ސާލިހާއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ އިސްތަށިފުޅުގައި ނަޅުވާ ތުހުމަތެއް ޖަމީލުގެ ނެތެވެ. ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާކަން ކުރައްވާހާ ބޭފުޅުން މަގާމުގެ ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ހުރަސް އެޅުމުގެ ރެކޯޑެއް ވަކި އެކަކަށް އޮތްނަމަ އެ މީހަކީ ޖަމީލެވެ. ފިތުނަ ފަސާދަ އުފެއްދުމުގައި ޖަމީލު އެހުރީ ކުންނުގައެވެ. ދައުލަތާ އިދިކޮޅު ހަރަކާތް ހިންގުމާ ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގައި އޮތްނަމަ އޮތް ފިތުނަ ފަސާދައާއި އަބުރު ނަގާލުމުގެ ކުށެއް ޖަމީލުގެ މައްޗަށް ސާބިތު ވާނެއެވެ.

އެކަށީގެންވާ ރަނގަޅު ހިދުމަތެއް ދިނުމަށް ބޭނުންވާ މިންވަރަށް ޓީމް އެކުލަވާލެވި ހުރިހާ ދާއިރާއެއްގައި ގާބިލު މުއައްޒަފުން ތިބުމަކީ ސްޓެލްކޯގެ ކާމިޔާބީގެ އަސްލެވެ. މުއައްޒަފުންނަށް މަސައްކަތުގެ ފަހި މާހައުލެއް ހޯދާދީ ހިތްހަމަ ޖައްސައިދީގެން ނޫނީ ރައްޔިތުންނަށް ހިތްހަމަ ޖެހޭ ހިދުމަތެއް ފޯރުކޮށް ނުދެވޭނެކަން ސްޓެލްކޯ އަބަދުވެސް ދަނެއެވެ. ރަނގަޅު މުސާރައިގެ އިތުރަށް އިނަޔަތްތަކާ ފަހި ފުރުސަތުތައް ކެނޑިނޭޅި މުއައްޒަފުންނަށް ހޯދާދީ މުއައްޒަފުން އުފަލުގައި ބޭތިއްބުމަކީ ސްޓެލްކޯ ވަރަށް ބޮޑު އިސްކަމެއް ދޭކަމެކެވެ.

ވޭތުވެ ދިޔަ ހަތަރު އަހަރަކީ ސްޓެލްކޯގެ ތާރީހުގައި އެގޮތުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭނެ އެންމެ ކާމިޔާބު ހަތަރު އަހަރެވެ. ގިނަ އާއިލާތަކަކަށް ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ސްޓެލްކޯއިން ވަނީ ހޯދާދީފައެވެ. 1300 އަށް ވުރެ ގިނަ އާއިލާއަށް ވަޒީފާ ސްޓެލްކޯއިން ލިބި ދިނުމަކީ އެކަމުގެ ސަބަބުން އެތައް ރައްޔިތަކަށް އެކަމުގެ ހެޔޮ ނަފާ ލިބިގެން ދިޔަ ކަމެކެވެ.

ސްޓެލްކޯގެ މުވައްޒަފުންގެ ހިތްހަމަޖެހުމަށް ވަޒީފާގެ މާހައުލުގައި ކުދިން ބެލޭނެ އިންތިޒާމު ސްޓެލްކޯގައި ޗައިލްޑް ކެއަރ ސެންޓަރެއް ގާއިމުކޮށްގެން ވަނީ ހަމަޖައްސާފައެވެ. މުވައްޒަފުންނަށް ސްޓެލްކޯއިން ހިންގާފައިވާ އެންމެ ކާމިޔާބު ޕްރޮގްރާމަކީ ހައުސިން ސްކީމެވެ. 360 އާއިލާއަށް ވަނީ ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަކީ ކުޑަކަމެއް ނޫނެވެ.

25 އަރުން މިލްކުވާ ގޮތަށް ދޫކޮށްފައިވާ ފްލެޓްތަކަށް މަހަކު ދައްކަންޖެހޭ މިންވަރަކީ ވެސް ފްލެޓް ލިބުނު މުއައްޒަފުންނަށް ބުރައަކަށް ނުވާގޮތަށް ވަނީ ކުޑަ ކޮށްދެވިފައެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ދުރު ވިސްނުންފުޅާ ހަމަހަމަ ސިޔާސަތާއި އެއްގޮތަށް ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތި ސްޓެލްކޯއިން ރައްޔިތުންނަށްދޭ ހިދުމަތް ރަގަޅު ފެންވަރުގައި ދިނުމުގައި މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ޝަރީފް ހުންނެވީ މުއައްޒަފުންގެ ލާބައަށް ކުރެއްވެން އޮތް ކޮންމެ ކަމެއް ކޮށްދެއްވުމުގައި މުއައްޒަފުންނާ އަތުގުޅުއްވައިގެނެވެ. މުއައްޒަފުންގެ ފަރާތުން އެމްޑީ އެދިވަޑައިގަންނަވަނީ ފަސްކޮށް ލަސްކުރުމެއް ނެތި ރައްޔިތުން ބަލައިގަނެ އުފާވާ ފެންވަރު ހުރި ހިދުމަތެއް ދިނުމުގައި ދެމިތިބުމަށެވެ.

ތަފާތު ނަންނަމުގައި ދިރެމުން ފުޅާވަމުން އައި ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތުގައި ސްޓެލްކޯއަކީ ކަރަންޓެވެ. ކަރަންޓަކީ ސްޓެލްކޯއެވެ. ސަބަބުތައް ބައިވަރެވެ. 1949 ވަނަ އަހަރު އަލްއަމީރު މުހައްމަދު އަމީނު ދީދީގެ އިސްނެންގެވުމަކުން މަލޭގައި  އާދައިގެ ގޮތަކަށް ދޭން ފެށުނު ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އައީ ތަރައްގީ ވަމުންނެވެ.

އޭރުއްސުރެ މިހާ ތަނަށް ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް ދެމިއޮތީ އެހިދުމަތަކީ އިހުމާލު ކޮށްލެވެން ނެތް އަސާސީ ހިދުމަތަކަށް ވަތީއެވެ.

ރާއްޖޭގައި އޮތް ކޮންމެ ސަރުކާރަކުން ވެސް ހިދުމަތް އައީ ރަނގަޅުކޮށް ފެންވަރު މަތި ކުރުމަށް ކުރެވެން ހުރި ކަންކަން ކުރަމުންނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މީގެ ކުރީގެ ސަރުކާރު ތަކުން ނުކުރާހާ މަސައްކަތް ވޭތުވެ ދިޔަ ހަތަރު އަހަރު ތެރޭގައި މިސަރުކާރުން ވަނީ ކޮށްފައެވެ. އެކަން ސްޓެލްކޯގެ އެމްޑީ ހިތްޕުޅުގެ އަޑިން ފާހަގަ ކުރައްވާ ރައީސް ސާލިހަށް ފަށްފަށުން ޝުކުރުވެރިވެ ވަޑައި ގަންނަވައެވެ.

ސްޓެލްކޯ އެމްޑީ ޝަރީފު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުނަށް 24 ގަޑިއިރު ކަރަންޓު ދެވެނީ ސަރުކާރުގެ ހެޔޮފުޅުކަމުންނެވެ. ތެލުގެ އަގު ބޮޑުވެގެން ގޮސް އަތް ނުފޯރާފަަށަށް ތެލުގެ އަގު ގޮސްފައި ވީނަމަވެސް ކަރަންޓުގެ ސިނާއަތަށް އެއްވެސް ކަހަލަ ބުރޫ އެރުމެއް ނެތި ހިދުމަތް ދެމުން ގެންދެވެނީ ސަރުކާރުގެ ސަބްސިޓީ ސްޓެލްކޯއަށް ލިބޭތީއެވެ. ހާއްސަ ހެޔޮ ރޭޓެއްގައި ތެޔޮ ފޯރުކޮށްދެތީއެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ތެޔޮ ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތަށް ސަރުކާރުން ހަމައަގު ދައްކަމުން ދާތީ ތެޔޮލިބުމަކަށް އެއްވެސް ދައްޗެއް ކުރިމައްޗެއް ނުވެއެވެ. ތެޔޮ ލިބުމުގައި ދަތި ކަމެއް ނެތުމުން ކަރަންޓް ފޯރުކޮށް ދިނުމުގައި ސްޓެލްކޯއަށް އުދަގުލެއް ނެތެވެ. އެ ކަމަށްޓަކައި ސަރުކާރަށް ސްޓެލްކޯ ޝުކުރުވެރި ވަނީ ނިހާޔަތަށެވެ.   

އެސްޓީއޯ އުފެދުނީއްސުރެ ދިވެހިން ކާޑު ނުލިބިގެން ހައިހޫނުކަން ތަހައްމަލު ކުރާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ތެޔޮ ހުސްވެގެން ދަތުރު ފަތުރު ހުއްޓާލާ ކަނު އަނދިރީގައި ތިބޭކަށް ނުޖެހެވެ. ކާޑާ ތެލުގެ އިތުރަށް ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ޒަރޫރީ ހުރިހާ މުދަލެއް އެސްޓީއޯއިން ޔަގީން ކަމާއެކު ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށް ދޭތާ ބައި ގަރުނަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ވެއްޖެއެވެ.

އިތުބަރާ ޔަގީން ކަމާއެކު ރައްޔިތުންނަށް ހިދުމަތް ކުރުމުގައި 58 އަހަރު އެސްޓީއޯއަށް ވީއެވެ. މި އަދަކީ އެސްޓީއޯއަށް 58 އަހަރު ފުރުނު ދުވަހެވެ. ދުވަހުގެ ހެޔޮ އެދުންތައް އެސްޓީއޯގެ އެހާރާއި މިހާރުގެ ހުރިހާ ހުރިހާ މުއައްޒަފުންނަށް ފޮނުވަމެވެ. ހާއްސަކޮށް އެސްޓީއޯގެ މިހާރުގެ ހީވާގި ހިންގުންތެރި އެމްޑީ ހުސައިން އަމްރު ރަޝާދަށް ސާބަހާ އައްސަރިބަސް ރައްދު ކުރަމެވެ.

އެސްޓީއޯއަކީ ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެންމެ ދުވަސްވީ އެއް ކުންފުންޏެވެ. ޒިންމާދާރު އެސްޓީއޯ ގައުމުގައި އަދާ ކުރަމުންދާ ދައުރަށް މިއަދު މަތިމަތިން ނަމަވެސް ބަލާލުމަކީ ލިބޭ އުފަލެކެވެ. ދައުލަތުގެ ކުންފުންޏެއްގެ އުމުރުން 58 އަހަރު ފުރުމަކީ ކުޑަކަމެއް ނޫން ވީމައެވެ. ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ބޮޑުވަމުން ކުރިއަރަމުން ބަނގުރޫޓްު ނުވެ ދެމި އޮތީމައެވެ. 

ދުނިޔޭގެ ބަޒާރުގައި ތެލުގެ އަގު ބޮޑުވެ ތެޔޮ ލިބުން ދަތިވެގެން ދިޔަ އެއްވެސް ދަނޑިވަޅެއްގައި ރާއްޖެ ތެލަށް ޖެހިގެން ކަނު އަނދިރީގައި ރައްޔިތުން ތިބޭކަށް އެސްޓީއޯ އުފެދުނީއްސުރެ ނުޖެހެއެވެ.

ތެޔޮ ނުލިބިގެން އޮޑި ދޯނި ފަހަރުގެ ދަތުރު ފަތުރު ހުއްޓާލާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ކުރިމަތިވާ ގޮންޖެހުން ތަކާއެކު ވެސް ރައްޔިތުންގެ އަތް ފޯރާފަށުގައި ތެލުގެ އަގު ހިފަހައްޓައިގެން ތެޔޮ ފޯރުކޮށް ދިނުމުގައި އެސްޓީއޯ ފޭލް ވެފައެއް ނެތެވެ.

އެސްޓީއޯގެ ތާރީހުގައި ރާއްޖޭގެ ފުޑް ސެކިއުރިޓީ ކަށަވަރުކޮށް ދިނުމުގައި އެސްޓީއޯއިން ހިނދު ކޮޅަކަށް ވެސް ފަރުވާ ކުޑައެއް ނުކުރެއެވެ. ކާޑުގެ ބާވަތްތައް ފަސޭހަ ކަމާއެކު ހެޔޮ އަގުގައި ރައްޔިތު މީހާ ހުރި ހިސާބަކުން ލިބޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސައި ރައްޔިތުން ބަނޑުހައި ހޫނު ކަމުގައި ތިބެން ނުޖެހޭނެ ކަމުގެ ކަށަވަރުކަން އެސްޓީއޯއިން ރައްޔިތުންނަށް ލިބިދީފައި ވެއެވެ.

ކާޑުގެ ބާވަތްތައް ނޫން ނަމަވެސް އާއްމުކޮށް ކެއުންބުއިމަށް ބޭނުން ކުރާ ފިޔާ، އަލުވި، ބިސް ފަދަ މުހިންމު ބާވަތް ތަކުގެ ބާޒާރު އޮންނަ ގޮތް ދުވަހުން ދުވަހަށް ބަލާ ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަކޮށް ލިބޭނެ ގޮތް އެސްޓީއޯއިން ހަދާދެއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމަށް އަންނަ ހެޔޮ ބަދަލާއި އެއްވަރަށް ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ބާވަތް ތަކަށް ނުޖެހި އެ ތަކެތި ރާއްޖެއިން ލިބެން ހުންނާނެ ފަހި މަގު އެސްޓީއޯއިން އޮތީ ފަހިކޮށްފައެވެ. އިމާރާތް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ދަގަނޑާއި ހިލަޔާއި ހިލަވެއްޔާއި ސިމެންތިއާއި ލަކުޑިއަށް ދާންދެން ލިބޭނެ އިންތިޒާމް އޮތީ ހަމަޖައްސާފައެވެ. ގެވެހި ސާމަނާއި ހާޑްވެއަރއާއި އިލެކްޓްރިކާއި އިލެކްޓްރޯނިކްސް އިން ފެށިގެން އެންމެނަށް އެސްޓީއޯގައި ޗޮއިސް އެބައޮތެވެ.

އެސްޓީއޯއިން ވިޔާފާރި ފުޅާކޮށް ހުރިހާ ބާވަތެއްގެ ވިޔާފާރި ކުރުމަކީ އެއްވެސް ބާވަތެއްގެ އަގު ބާޒާރުގައި އުފުލިގެން ދިޔަ ނުދިނުމަށް ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ބާޒާރުގެ އަގު އަތްފޯރާފަށުގައި ބޭއްވުމަށް އާއްމު މުދާ ވިއްކުމުގެ ބާޒާރުގައި ލީޑް ކުރުމަކީ ބޮޑު ފައިދާ ހޯދުމަށް ވުރެ ބަޒާރުގެ އަގު ރައްޔިތުންގެ އަތްފޯރާ ފަށުގައި ހިފެހެއްޓުމަށް ކޮންމެހެން ލާޒިމުކަމެކެވެ. 

މި ދުނިޔެ       

ގަން އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓް އެންމެ ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ތަރައްގީކޮށް ފަތުރުވެރި ކަމަށް ފަހި ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގެ އެއަރޕޯޓަކަށް ބަދަލު ކުރުމުގެ އަމަލީ މަސައްކަތް މިހާރު ވަނީ ފެށިފައެވެ. އައްޑޫ ސިޓީ ގަން އެއަރޕޯޓަކީ ބޭރު ދުނިޔެއިން ސިދާ ފުލައިޓްތައް އަންނަ ތަނަކަށް ހެދުމަށް ކުރަންޖެހޭ ކަންވެސް އަންނަނީ ކުރަމުންނެވެ. މިހާރު ވެސް ފްލައިދުބާއީ  އައްޑޫއަށް ސިދާ ދަތުރުތައް ފެށުމަށް އޮތީ ހަމަ ޖެހިފައެވެ.

ފްލައިދުބާއީގެ ފްލައިޓްތައް އައްޑުއަށް ސީދާ ދަތުރުތައް ފަށާއިރު އޭގެން އަންނަ ފަތުރުވެރިންނަށް އަހުލުވެރި މާހައުލަކަށް އައްޑޫ ހެދުމަށް މިހާރުން މިހާރަށް ކުރެވެން ހުރި ކަންކަން ކޮށް ނިންމުމަށް އައްޑޫ ސިޓީ ކައުންސިލުންނާއި ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކުން ދަނީ ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަމުންވެ. އެގޮތުން ރެސްޓޯރެންޓްތައް އަޕްގްރޭޑް ކުރުމާއި، ފަތުރުވެރިންނަށް ހާއްސަ ބީޗް ތަކެއް ތަރައްގީ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ޖަމާއަތުގެ ފެންވަރުގައި ކުރެވެމުން އެބަ ދެއެވެ.

އައްޑޫ ސިޓީގައި މިހާރު ހުރީ ޖުމްލަ 1506 ފަތުރުވެތި އެނދެވެ. އޭގެތެރެއިން 1086 އެނދު ހުރީ އެ ސަރަހައްދުގައި އޮތް 3 ރިސޯޓްގައެވެ. ބާކީ ހުރި އަނެއް 420 އެނދު ހިއްސާ ކުރަނީ 156 އެނދުގެ ސިޓީ ހޮޓަލަކުންނާއި 264 އެނދު ހިއްސާކުރާ 18 ގެސްޓްހައުސްއިންނެވެ. އާނއެކެވެ. އެންމެ 1506 އެނދަކީ ނަފާވެރި ފަތުރުވެރި ކަމަކަށް އައްޑޫ ސިޓީއަށް އެކަށީގެންވާ މިންވަރެއް ނޫނެވެ. ހަމަ އެހެންމެ އެނދު މަދުވުމަކީ އައްޑޫ ސިޓީއަށް ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅު ތަކުން ފްލައިޓްތައް އައުމަށް ހުރަސް އެޅޭ އެއް ސަބަބެވެ.

ފަތުރުވެރި ކަމަށް ހާއްސަކޮށްގެން އައްޑޫ ސިޓީއަށް 8000 އެނދު އިތުރު ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރަމެއް ރާވާ ހިންގަން ރައީސް ސާލިހު ނިންމެވީ އެހެން ވެގެންނެވެ. 8000 އެނދުގެ ޕްރޮގްރާމް ކާމިޔާބު ކުރުމަށް ވަށާޖެހޭ ގޮތަށް ކުރަން ހުރި ހުރިހާ ކަމެއް ރޭވުންތެރި ކަމާއެކު ސަރުކާރުން އެބަކުރެއެވެ.

ސަރުކާރުން އައްޑޫ ސިޓީގައި 8000 އިތުރު ކުރަން ހިންގަން ރާވާ ކުރިއަށްދާ އެތައް ޕްރޮޖެކްޓެއް އެބަ އޮތެވެ. ހަންކެޑެ ޕްރޮޖްކްޓްއާއި ޓޫރިޒަމް ޒޯން ޕްރޮޖެކްޓް އެވެ. ކުރޫޒް ޓަރމިނަލް އާއި ސަންސެޓް ބީޗްއެވެ. ދޫގަސް އެއަރޕޯޓް ހޮޓެލްއާއި މާރަނގަ އެއަރޕޯޓް ހޮޓެލްއެވެ. ބިން ހިއްކައިގެން ތަރައްގީކުރާ އިތުރު 5 ރިސޯޓެވެ.

އައްޑޫ ސިޓީއަށް އިތުރު ކުރާ ޓޫރިސްޓް ބެޑުތައް އިތުރު ވެގެން ދާނެ ގޮތް ވެސް އޮތީ ކަނޑައަޅާ ނިމިފައެވެ. ހުވަނެއްގެ ގޮތުގައެއް ނޫނެވެ. އަމާޒަށް ވާސިލުވުމަށް އެކި މަރުހަލާގައި މަސައްކަތްތައް ބާރަށް ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ. އައްޑޫ ސިޓީއަށް 8000 ފަތުރުވެރި ބެޑް އިތުރު ވެގެން ދާނީ އަންނަނިވި ގޮތުގެ މަތިންނެވެ.

• ހަންކެޑެ ޕްރޮޖްކްޓް: 2400 އެނދު
• ޓޫރިޒަމް ޒޯން ޕްރޮޖެކްޓް: 5100 އެނދު
• ކުރޫޒް ޓަރމިނަލް: 300 އެނދު
• ސަންސެޓް ބީޗް: 240 އެނދު
• ދޫގަސް އެއަރޕޯޓް ހޮޓެލް: 260 އެނދު
• މާރަނގަ އެއަރޕޯޓް ހޮޓެލް: 100 އެނދު
• ބިން ހިއްކައިގެން ތަރައްގީކުރާ 5 ރިސޯޓް: 1000 އެނދު 

އައްޑޫ ޓޫރިޒަމް ޒޯނުން ޝައުގުވެރިކަން ހުރި ފަރާތް ތަކަށް ބިން ދޫކޮށް ގެސްޓް ހައުސްއާއި ސިޓީ ހޮޓާތައް ތަރައްގީ ވެގެން ދާނެއެވެ. ރާއްޖޭގެ އުތުރާއި ދެކުނުގައި ގެސްޓް ހައުސްގެ ވިޔަފާރި ފުޅާ ކުރުމަށް 200 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ލޯނު ސްކީމެއް އެސް.އެމް.އީ ބޭންކުން ތައާރަފްކޮށް އައްޑޫ ޓޫރިޒަމް ޒޯނުގައި ގެސްޓްހައުސްއާއި ސިޓީ ހޮޓާ އަޅަން މާލީ އެހީ ފޯރުކޮށްދީ، " އައްޑޫ ސްޓޭޓަސް އެންޑް ސްޓޭކް ހޯލްޑަރ އެންގޭޖްމަންޓް" ގެ ތެރެއިން އިގްތިސާދީ ފަހިކަން އިތުރުވެގެން ދިޔުމަކީ ހުވަފެނެއް ނޫނެވެ.

އައްޑޫ ސިޓީ ނަފާވެރި އުފާވެރި ތަނަކަށް ހެދުމަށް ބޭނުންވަނީ ސަރުކާރަށް އައްޑޫ ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރާއި އެއްބާރުލުމެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ އަމާޒު ހަގީގަތަކަށް ހެދުމަށް އައްޑޫ ރައްޔިތުން ރައީސް ސާލިހާ އަތުގުޅާލުމެވެ. 

ރައްޔިތުންނަށް އަސާސީ ހިދުމަތް ކަށަވަރުކޮށް އަމާން ޖަޒީރާ ދިރިއުޅުމަކަށް ރައީސް ސާލިހު ކުރައްވާ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ކޮންމެ ދުވަހަކު އައު ކާމިޔާބީތަކެއް ހޯއްދާވާ ދެއްވުމުގައި ފެނަކަ ކޯޕަރޭޝަންގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަހުމަދު ސައީދު މުހައްމަދު އިސްވެ ހުންނަވައިގެން ފެނަކައިން ގިނަގުނަ މަސައްކަތް ތަކެއް ކުރެއެވެ. ހަމަހަމަ ކަމާއި އެކު ޒަމާނީ ރައްކާތެރި އަމާން ވެއްޓެއްގެ ތެރޭގައި ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮއް ދިނުމަކީ ފެނަކައިން ވަރަށް ބޮޑަށް އިސްކަންދޭ ކަމެކެވެ.

އިންޖީނުގެ ތަކުން ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް ވަމުން އަންނަ އުދަގޫތައް ފިލުވާލާ ރައްޔިތުން ހިތް ހަމަޖެހޭ ވެއްޓެއް ގާއިމު ކޮއްދީ އެކަށީގެންވާ ޒަމާނީ ހިދުމަތެއްގެ ގޮތުގައި ރަށް ރަށުގެ ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް ހެދުމަށް ކާމިޔާބު މަސައްކަތް ތަކެއް އަނެއްކާ ވެސް ކުރެވިގެން ހިގައްޖެއެވެ. އިތުރު ރަށްތަކެއްގައި މުޅީމް އައު އިންޖީނުގެ ތަކެއް ބިނާކޮށް ހިދުމަތްދޭން ފެނަކައިން ފަށައފިއެވެ.  

މ. ރަތްމަންދޫ އިންޖީނުގެ

ރަތްމަންދޫގައި ބޭނުންކުރަމުން އައި އިންޖީނުގެއަށް ވަނީ 24 އަހަރުވެ ބޭނުންނުކުރެވޭ ވަރަށް ވީރާނާވެ ބައުވެފައެވެ. މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދުގައި ހުރި މި އިންޖީނުގޭގެ ސަބަބުން ފެން ތަގައްޔަރުވުމާއި އަޑުގަދަވުމާއި ޖައްވު ތަގައްޔަރުވުމާއި ގެނދަބުޅީގެ އުދަގޫ އިންޖޫގެއަށައި އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް ބޮޑެވެ. ރަތްމަންދޫ ބައު އިންޖީނުގެ ބަންދުކޮށް އަޢްމު ރައްޔިތުންނަށް އުދަގޫ ނުވާ ހިސާބުގައި ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ބިނާކޮށްފައިވާ އައު އިންޖީނުގެ 18 ޑިސެމްބަރ 2022 ގައި ހުޅުވާ ހިދުމަތް ދޭން ފެށި ފެށުމަކީ ފެނަކައިގެ ކާމިޔާތަކުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ކަމެކެވެ.

ނ. ފޮއްދޫ އިންޖީނުގެ

ފޮއްދޫގައި ބޭނުންކުރަމުން އައި އިންޖީނުގެއަށް ވަނީ 19 އަހަރުވެ ބޭނުން ނުކުރެވޭ ވަރަށް ވީރާނާވެ ބައުވެފައެވެ. މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދުގައި ހުރި މި އިންޖީނުގޭގެ ސަބަބުން ފެން ތަގައްޔަރުވުމާއި އަޑުގަދަވުމާއި ޖައްވު ތަގައްޔަރުވުމާއި ގެނދަބުޅީގެ އުދަގޫ އިންޖޫގެއަށައި އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް ބޮޑެވެ. ފޮއްދޫ ބައު އިންޖީނުގެ ބަންދުކޮށް އަޢްމު ރައްޔިތުންނަށް އުދަގޫ ނުވާ ހިސާބުގައި ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ބިނާކޮށްފައިވާ އައު އިންޖީނުގެ 18 ޑިސެމްބަރ 2022 ގައި ހުޅުވާ ހިދުމަތް ދޭން ފެށި ފެށުމަކީ ފެނަކައިގެ ކާމިޔާތަކުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ކަމެކެވެ.

ގއ. ކޮނޑޭ އިންޖީނުގެ

ކޮނޑޭގައި ބޭނުންކުރަމުން އައި އިންޖީނުގެއަށް ވަނީ 21 އަހަރުވެ ބޭނުންނުކުރެވޭ ވަރަށް ވީރާނާވެ ބައުވެފައެވެ. މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދުގައި ހުރި މި އިންޖީނުގޭގެ ސަބަބުން ފެން ތަގައްޔަރުވުމާއި އަޑުގަދަވުމާއި ޖައްވު ތަގައްޔަރުވުމާއި ގެނދަބުޅީގެ އުދަގޫ އިންޖޫގެއަށައި އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް ބޮޑެވެ. ކޮނޑޭ ބައު އިންޖީނުގެ ބަންދުކޮށް އަޢްމު ރައްޔިތުންނަށް އުދަގޫ ނުވާ ހިސާބުގައި ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ބިނާކޮށްފައިވާ އައު އިންޖީނުގެ 18 ޑިސެމްބަރ 2022 ގައި ހުޅުވާ ހިދުމަތް ދޭން ފެށި ފެށުމަކީ ފެނަކައިގެ ކާމިޔާތަކުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ކަމެކެވެ.

އަންނަން އޮތް ހުކުމަށް ނުފޫޒު ފޯރުވާ ބިރު ދައްކައިގެން ފަނޑިޔާރުގެ ފެލައިލަން ޔާމީނު އުޅޭތީ އެބަ ފެނެއެވެ. ދައުވާ ލިބޭ މައްސަލައެއްގެ ހުކުމަށް ކުޑަތަން ވެފައި އޮއްވާ ފެލައިލުމުގެ ނަމުގައި ޕީޕީއެމުން އެއްވުމެއް ބޭއްވުމުގެ ބޭނުން ވަރަށް ސާފެވެ. ފަނޑިޔާރުން ފެލައިލައިގެން ބޭނުންވާ ހުކުމެއް ނެރުން ނޫން އެހެން ބޭނުމެއް އެ އެއްވުމުގައި ނެތެވެ. ހުކުމް ފެލައިލާ އެއްވުން އަންނަ ހުކުރަށް ތާވަލުކޮށްފައި އޮތީ ކީއްވެކަން ފަނޑިޔާރުގެ އަކަށް ނުއޮޅޭނެއެވެ.

ތިމަންނާއަކީ ދެން އަންނަ އޮތް ރައީސް ކަމާއި ހިތް ނޭދޭ ހުކުމެއް އިއްވައިފި ނަމަ ރައީސް ކަމަށް އައިސް ފަނޑިޔާރުންނަށް ކުޅި ދައްކާލާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ދިނުން ނޫން އެހެން އެއްވެސް މަގުސަދެއް އެ އެއްވުމުގައި ނެތެވެ. ޔާމީނާއި ޔާމީނުގެ އައުވާނުންގެ ބަސްމަގު މިހާތަނަށް ހުރި ގޮތުން އެ ނޫން މަގްސަދެއް ނޯންނާނެ ކަން ކިތައްމެ ރަނގަޅަށް ވެސް އެނގެއެވެ. 

ކާނިވާ ސަރަހައްދަށް ބަޔަކު އެއްކޮށްގެން ފަނޑިޔާރުންގެ މޭ ބޮޑު ކުރެވި ދާނެ ކަމަށް ހީކުރެވެނީ ތޯއްޗެކެވެ. މުޅި ދައުލަތް ފެލައިލައިގެން ނިކުމެ ހުރެ ފައިސާ ބަހައިގެން ގައުމު އޮތް ގޮތްކަން ފަނޑިޔާރުންނަށް ދައްކަން ރުނބާ މުށިން ގައިވީދާނީ އަތުވެދާނެ ޖަލު ހުކުމަކުން ރެކޭށެވެ. ރިޝްވަތު ދީގެން ފަނޑިޔާރުން ހައްލައިލެވޭތޯ ކުރެވޭ މަސައްކަތް ވެސް ހުއްޓާނުލާ ބާރަށް އެބަ ހިނގައެވެ. ދެ އަކުރުގެ އޮޅުމަކުން ކުށްސާބިތު ނުވާ ކަހަލަ ރުގުޔާ ކުޅަ ބަތް ޕާރުސަލްތައް ވެސް އެބަ ހުރެ ކެކެއެވެ.

ގަރަގު ކުރައްވަންދެން ފިރުއައުނު ފަހަތުގައި ވެސް ބަޔަކު ތިއްބެވެ. އެކަމަކު އެއީ މުޅި ގައުމެއް ނޫނެވެ. ސިޔާސީ ޗަރުކޭހެއްގެ ގޮތުގައި ބާއްވާ ފެލައިލާ ޖަލްސާ ފެނިފާ ފަނޑިޔާރުންނަށް ދެކަމު ހާޖަތައް ދެވޭނެއޭ ޔާމީނަށް ހީވާ ކަހަލައެވެ. އިންޑިއާ އައުޓު ކުރުމުގެ އަނދިރި ކެންޕޭން ފާޑަށް ހުކުމް ފެލައިލަން ސީދާ ކޮންނާއި ނުސީދާކޮށް އުންޑަ ކައްކާ ތަވީދު ލިޔެ ނުކުރާ ކަމެއްނެތެވެ.

ރައީސްކަން ކުރީތީ ލައްކަ ލައްކައިން ދައުލަތުން އިނާޔަތް ނަގައިގެން ދައުލަތުގެ ކާރުކޮޅުގައި ވަށައިގެން ހަށިފާރަ ވެރިން ލައިގެން އެ އުޅެނީ ޔާމީނުމެންނެވެ. ވެރިކަމުގެ އަރާމާ އުފާ ޔާމީނުމެނަށް ހޯދައިދޭން ތިން އިރު ހަމަޔަށް ނުކައި ވޭނާ ހޫނުގައި ގަނަ ތެޅެނީ ނިކަމެތި ރައްޔިތު މީހާއެވެ. ވެރިކަމުގެ މަސްތުގައި ގުރުބާން ކުރާ ކަންބަޅި ތަކަށް ފަހުން ވެސް ވާމޮޅެއް ނޯވެއެވެ.  

މި ފަހަރު ވެސް ޔާމީނުގެ ސިހުރުގައި ޖެހިފާ ތިބި މީސްކޮޅު ދޮންކޮށް ލޭ ކައްކުވައިގެން އެ މީހުންގެ އަތުން ފައިން ގޯސް ހައްދަން އެ އުޅެނީ އެހެން ބޭނުމަކު ނޫނެވެ. އަނިޔާ ލިބި ލޮލަށް މިރުސްއެޅި ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތައް ދާނީ ނިކަމެތި ހަސް ނެތް ސަޕޯޓަރެވެ. ވަގު ހިންޏަކަުން ހީގަނެގެން މަޑު ތަންމަތީގައި އަނބިދަރިންނާއެކު އުފާކޮށް ދައުލަތުން އިނާޔަތް ނަގައިގެން ކާލަކާލާ އިންނާނީ ޔާމީނެވެ. ސަޕޯޓަރުން މޮޔަ ހައްދާ ރުޅި ގަދަކޮށް އަތްފައިން ގޯސް ހައްދަން ފަހަރަކު މީހަކު އަރާ ތިޔަ ޝަރީއަތެއްގެ ވާހަކަ ރާގު ރާގަށް އެ ތާނގާ ނުދެއްކިޔާ މަށަކު ލޮނުލައިގެން ބަތެއް ނުކާނަމެވެ. 

މެސީއާއި އެކު ބާސެލޯނާއަށް ކުޅުނު ރޮނާލްޑީނިއޯ ބުނާ ގޮތުން ޕްރޮފެޝަނަލް ކެރިއަރުގައި އުމުރުން 50 އަހަރު ވަންދެން ވެސް ކުޅެވޭ ވަރަށް ހުނަރާއި ބުންވަރާއި ފެންވަރު މެސީ ގައިގައި ހުންނާނެއެވެ.

މެސީ ވޯލްޑް ކަޕްއަށް ކުޅޭ އެންމެ ފަހު މެޗްގައި މެސީގެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ހެދުމަށް މެސީގެ ފެންވަރު ދައްކާލާނެ ކަމަށް ރޮނާލްޑީނިއޯ ދެކެއެވެ.

އުމުރުން 35 އަހަރުގައި ވޯލްޑް ކަޕް ފައިނަލަށް މިރޭ ނިކުންނަ މެސީ އަކީ ކުޅުމަށާއި ފެންވަރަށް ބަދަލެއް އައިސްފައި ނުވާ އެތައް އަހަރުތަކެއްގެ ދުނިޔޭގެ އެންމެ މޮޅު ކުޅުންތެރިޔާއެވެ.

ވޯލްޑް ކަޕްގެ ފައިނަލުގައި އާޖެންޓީނާ އާއި ފްރާންސް މިރޭ ބައްދަލުކުރާ ފައިނަލް މެޗަކީ މެސީ ވޯލްޑްކަޕުގައި ކުޅޭނެ އެންމެ ފަހު މެޗެވެ. ގަތަރުގެ ލުސައިލް ސްޓޭޑިއަމްގައި ރާއްޖޭ ގަޑިން މިރޭ އަށެއް ޖަހާއިރު ފެށޭ ވޯލްޑްކަޕް 2022 ގެ ފައިނަލް މެޗަކީ ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ލިޔަނަލް މެސީއަށް ވަރަށް މުހިންމު މެޗެކެވެ.

17 ނޮވެންބަރ 2013 ގައި އުފެދުނު ރައީސް ޔާމީނުގެ ސަރުކާރަކީ ދީނާ ގައުމަށްޓަކައި އުފެދިގެން އައި ސަރުކާރެއް ކަމުގެ ސިއްކައިން ސިއްކަޖެހިގެން ޕީޕީއެމް އިސްވެ އޮވެ އުފެދުނު ސަރުކާރެކެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ރައީސް މައުމޫނު ނުއަތު ފަލި އެޅުއްވިޔަސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ނައިބަކީ ޑރ. މުހައްމަދު ޖަމީލު އަހުމަދެވެ. ޑިފެންސް މިނިސްޓަރަކީ ކާނަލް ނާޒިމެވެ. އިސްލަމިކް މިނިސްޓަރަކީ ޑރ. ޝަހީމެވެ.

ހޯމް މިނިސްޓަރަކީ އުމަރު ނަސީރެވެ. ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރަކީ ހުސައިން ވަހީދެވެ. އެންމެ އިތުބާރު ކުރެވޭ ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރަކީ ސަންޓްރެވަލް ޝިޔާމެވެ. އަހުމަދު އަދީބު ހުންނެވީ ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓަރ ކަމުގައެވެ. އެންމެން އެންމެނަށް ތިއްބެވީ ނިގޫ ގޮއްޖެހި ބާރުވެ އެކަތި ގަނޑެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އޭރަކު އަދި ސަރުކާރުގެ ބާރުތައް ހައްދެން ނެތް ވަރަށް އަދީބުގެ އަތްޕުޅު މައްޗަށް ރައީސް ޔާމީނު ފުރޮޅައެއް ނުލައްވައެވެ.

އަހުމަދު ރިލުވާނަކީ " މޮޔަމީހާާ " ގެ ނަމުގައި ދީނީ މިނިވަން ކަމަށް މީސް މީޑިއާގައި ވަކާލާތު ކުރާ ޒުވާނެއްކަން ގިނަ ބަޔަކަށް އެނގެއެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށާއި މިނިސްޓރ އުމަރަށާއި ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރ ހުސައިން ވަހީދަށް އެކަން މާ ރަނގަޅަށް ސާފުވެ ވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ކުރިން ބަޔާން ކުރެވުނުހެން ދީނާ ގައުމަށްޓަކާ އުފެދުނު ސަރުކާރުގެ އެންމެ ދުޅަ ހެޔޮ ދުވަސްވަރު ގާނޫނީ އިމުގެތެރެއިން އިސްލާމީ ޝަރީއަތާއެއް ގޮތަށް ރިލްވާނާ މެދު ފިޔަވަޅު ނާޅުއްވާ ދޫކޮށް ލެވިފައި ހުރީ ޗާޓުން ބޭރުން އެކަން ނިންމަންތޯ ސުވާލު އުފެދެއެވެ. އުމަރު ނަސީރަކީ އަތްކެނޑުމާއި މަރުގެ އުގޫބާތް ދެއްވާ ހިތްޕުޅުން އަވަހާރަފުޅު ނުލެއްޕެވޭ ބޭފުޅެއް ވިއްޔާއެވެ. ހުންނެވީ ހޯމް މިނިސްޓަރ ކަމުގައެވެ.

ލާދީނީ ކަމުން ކުރިން އޮތް އެމްޑީޕީ ސަރުކާރު ވައްޓާލީ ދީނުގެ ހައްގުގައި މި ދެންނެވި ބޭބޭފުޅުން އިސްވެ ތިއްބަވައިގެނެވެ. އެ ވަރުގެ ދީނީ ސަރުކާރެއް އޮތްއިރު ރިލުވާނުމެނަށް ގާނޫނީ ފިޔަވަޅު ނާޅާ ދޫވެފައި ތިބީ ކީއްވެހެއްޔެވެ. ތަކުރާރުކޮށް މަރުގެ އިންޒާރުތައް ލިބެމުން ދާކަމަށް ޕޮލިހަށް ރިޕޯޓްކޮށް މައުލޫމާތު ދީފައި އޮތްކަން އެނގިވަޑައިގެން ތިއްބަވާ ހަނު ތިއްބެވީ ކަނޑު މަތީން އިންސާނުންގެ ފުރާނަ އުދުއްސާލުމަށް ހެއްޔެވެ.

ރިލުވާނު ގެއްލުނު ފަހުން ވެސް 4 އަހަރާއި ތިން މަހާ ގާތަށް ރައީސް ޔާމީނު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވި އިރު ރިލްވާނަށް އިންސާފު ހޯއްދަވާ ދެއްވަން އެއްވެސް ކަމެއް ކުރެއްވި ނަމަ މަރު ކޮމިޝަން ހަދައިގެން ބޮޑު ގޮހޮޑާ ވާހަކަ ކިޔާކަށް، ލިޔާކަށް މި ސަރުކާރަކަށް ނުޖެހުނީހެވެ. ރައީސް ޔާމީނަށް ތުހުމަތުތައް ކުރެވި މަރު ކޮމިޝަންގައި ހަނު ހުންނަވާކަށް ޖެހިވަޑައެއް ނުގަތީހެވެ.

ބޮޑު ގޮހޮޑާގެ މިނިކާ ކަމަނާ އެކޭ ކާމިނީ ޔާމީނެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. ގޮތްނޭނގޭ ކޮންމެ މަރަކާއި ގުޅިގެން ކާމިނީ ޔާމީނުގެ ނަން އައުދެއެވެ. ޑރ. އަފްރަޝީމްގެ ގަތުލުގެ ވާހަކަ ގޮތް ގޮތަށް ޔާމީނާ ގުޅުވައެވެ. ގޭންގް މާރާމާރީއެއްގައި ވަޅިޖަހައިގެން ޒުވާނަކު މަރުވީ ޓީޝާޓްގެ އޮޅުމަކުން ކަން ޔާމީނަށް އެނގިވަޑައި ގަތެވެ. ވީނުވީއެއް ނޭގި ގެއްލުނު ރިލްވާނު މަރުވެއްޖެ ކަމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ވިދާޅުވީ ވެސް ޔާމީނެވެ. އަދިވެސް މި ކަހަލަ ކިތަންމެ ވާހަކަ އެކެވެ.

ޑރ. އަފްރާޝީމް ގަތުލު ކުރި މީހަކު ރައީސް ޔާމީނާ ބައްދަލުކުރި ވާހަކަ ދެކެވޭހެން އާރާ ބާރު އޮތްއިރު މުޅި މައްސަލަ ބަލާ ކޮޅެއްގައި ޖައްސުވާފައި އޮތް ނަމަ ރިލުވާނު ކަތިލި މީހަކު ފުރުވާލާ ދެއްވި ވާހަކައެއް އުފަނެއް ނުވީހެވެ. ރައީސް ކަމުގައި ހުންނަވައިގެން ފުލުހުން ބަލާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވި ކަމެއް ބައްލަވާ ނިންމަވާފައި އޮތް ނަމަ މަރު ކަމިޝަން ހަދައިގެން ބައެއްގެ ވަގުތާ ފައިސާ ހޭދަ ކުރާކަށް މި ސަރުކާރަކަށް ނުޖެހުނީހެވެ.

ގައިރު ގާނޫނީ އަމުރު ފުލުހުންނަށް ކުރާ ކަމުގެ ބަހަނާގައި އެމްޑީޕީގެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރު ވައްޓާލަން ފުލުހުން ދޮން ކުރެއްވި ހުސައިން ވަހީދު އިސްވެ ހުންނަވައިގެން ހެކި ނައްތަވާލާފައި އޮތް ކަމެއް ފަހުން ބަލަންޏާ ޖެހޭނީ ބުނި ބުންޏަށް ގޮސްގެން ވެސް ހަގީގަތް ހޯދާންތާއެވެ. ބުނިބުނިން ވެސް ރިލުވާނުގެ އާއިލާއަށް އިންސާފު ލިބިދާނެ ކަމުގެ އުންމީދު އައުވާ ވަރުގެ ބޮޑުގޮހޮޑާ ވާހަކައެއް ލިޔެވުނުކަން ވެސް ރަނގަޅެވެ.

ހައުސިންގ މިނިސްޓްރީގެ ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރ އަކުރަމު ކަމާލުއްދީނާ ވާދަ ކުރެއްވީ، ހެލްތު މިނިސްޓްރީގެ ސްޓޭޓް މިނިސްޓަރ އަހުމަދު އާދިލް އާއި ހެރިޓޭޖު މިނިސްޓްރީގެ ސީނިއާ ޕޮލިސީ ޑިރެކްޓަރު އަހްމަދު ހާޝިމް (ޓިންޓިން)އެވެ.

އަކްރަމަށް ލިބިވަޑައިގަތީ 2988 ވޯޓެވެ. އެއީ ޖުމްލަ ވޯޓުގެ %71 އެވެ. އާދިލު 850 ވޯޓު ހޯއްދަވައިގެން %20 ހޯއްދަވާފައި ވާއިރު ހާޝިމަށް ލިބިވަޑައިގަތީ 291 ވޯޓެވެ. އެއީ ޖުމްލަ ވޯޓުގެ އެންމެ %7 އެވެ.

ލިބިވަޑައިގެން ކާމިޔާބީއާއި އެކު އަކްރަމް ވިދާޅުވީ މުސްތަގުބަލްގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާނީ އެ ޕްރޮވިންސްގެ ރައްޔިތުންނާއި މެމްބަރުންނާއި އެންމެ ގާތުން ކަމަށެވެ. ހަމަ އެ އާއި އެކު އަކްރަމް ވޯޓްދިން ހުރިހާ މެމްބަރުންނަށް ޝުކުރު އަދާކުރެއްވިއެވެ.
އިންތިހާބު އަކްރަމް ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމުން ޕާޓީގެ މަޖިލިސް މެމްބަރުންނާއި އާންމު މެމްބަރުން ގެންދަނީ އަކްރަމަށް ހޫނު މަރުހަބާއެއް ދަންނަވަމުންނެވެ.

"އެސްޓީއޯ ސްޓާފް އެވޯޑް 2022" ހާސިލްކުރި ބައެއް މުއައްޒަފުން ތާރީހަށްޓަކާ މި ފަހަރު ވެސް ފާހަގަ ކޮށްލާނަމެވެ.

 އައުޓު ސްޓޭންޑިންގ އިނޮވޭޓަރ އެވޯޑް 2022

އެންމެ ބޮޑު ތަފާތެއް ދެއްކި އިނޮވޭޓަރަކަށް 2022 ވަނަ އަހަރު ހޮވިފައި ވަނީ ސެކިއުރިޓީ އޮފިސަރ މުއައްމިނު ރަޝީދުއެވެ. މުއައްމިނުގެ އާދަޔާ ހިލާފު ކުޅަދަނަކަމާއި މަސައްކަތުގެ އަގު ވަޒަންކޮށް އެސްޓީއޯއިން މަރުހަބާ ކިޔާ ޝުކުރުވެރި ކަމާއެކު ސާބަސް ރައްދު ކުރެއެވެ. 

އައުޓު ސްޓޭންޑިންގ އިނޮވޭޓަރ އެވޯޑް 2022

އެންމެ ބޮޑު ތަފާތެއް ދެއްކި އިނޮވޭޓަރ 2022 ގެ އެވޯޑް އެސްޓީއޯގެ އައިސީޓީ ޑިވް-ޓީމްއަށް ލިބުނީ ޓީމެއްގެ ގޮތުގައި ދެއްކި ގާބިލުކަމާއި ހުނަރު ވަޒަން ކުރެވިގެންނެވެ. އައިސީޓީ ޑިވް_ޓީމްގެ އާދަޔާ ހިލާފު ކުޅަދާނަކަމާއި މަސައްކަތުގެ އަގު ވަޒަންކޮށް އެސްޓީއޯއިން މަރުހަބާ ކިޔާ ޝުކުރުވެރި ވަނީ ސާބަހާ އައްސަރިބަސް ރައްދު ކުރަމުންނެވެ. 

ގޮޓް ދެޓް އެކްސްޓްރާ މައިލް އެވޯޑް 2022

ގޮޓް ދެޓް އެކްސްޓްރާ މައިލް އެވޯޑް ޕީޕަލްސް ޗޮއިސް އެންޑް ފުޑް ސެކިއުރިޓީގެ ސާވިސް ސަޕޯޓް ޓެކްނީޝަން މުޙައްމަދު ޖަލީލަށް ހައްގެވެ. އޭނާގެ ހިދުމަތަކީ ނިހާއީ ނަމޫނާ ހިދުމަތެކެވެ. މުހައްމަދު ޖަލީލަކީ އުންމީދާއެކު ނަތީޖާ ހާސިލުކުރުމަށް ކެނޑިނޭޅި ދިން އެއްބާރުލުމާއި ބަދަހި ގުޅުން ދެމެހެއްޓުމުގައި ސާބަހާއި ތައުރީފް ހައްގު މުއައްޒަފެކެވެ.

ސޯޝަލް މީޑިއާ ޝައުޓްއައުޓް އެވޯޑް 2022

ސޯޝަލް މީޑިއާގައި އެސްޓީއޯ ޕްރަމޯޓްކޮށް މާކެޓްކޮށް ތަސައްވަރު ކިލަނބު ވިޔަ ނުދީ ހިފެހެއްޓުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގައި އެސްޓީއޯ މާކެޓިންގ ކޮމިއުނިކޭޝަން ޕީއާރ މެނޭޖަރ ފާތިމަތު ފަޒަތު ކުރައްވާފައިވާ އިހުލާސްތެރި ކާމިޔާބު މަސައްކަތުގެ އަގު ވަޒަންކޮށް ސޯޝަލް މީޑިއާ ޝައުޓްއައުޓް އެވޯޑް 2022 ވަނީ ދީފައެވެ. މުޅި އެސްޓީއޯ އެކަމަށްޓަކައި ފަހުރުވެރިވެ ހައްގު ޝުރު އަދާ ކުރެއެވެ.

ރަހުމުގެ ކުލަވެސް ނެތި އެ ޖަރީމާ ހިންގި މީހުންނާ އެއް ތަށިން އެއްބައި ކައި ހީ ސަމާސާކޮށް، ނުވިތާކަށް އެ މީހުން ސީރިއާއަށް ފުރުވާލުމުގެ އަޑީގައި ހުރެގެން ޔާމީން އެޖަވާބު ދިންކަން މި އެނގުނީ ތަހުގީގު ރިޕޯރޓް ނިކުތީމައެވެ. އެ ދުވަހު ފުލުހުންނޭ ބުނިއިރު ފުލުހުންގެ ކަމިޝަރަކަށް ހުރީ ހޭޅި ހުސެން ވަހީދެވެ. އޭނާ  އެ ހުރީ ބޮޑު ގޮހޮޑާ ވާހަކަ ގެނެސްދީ ޔާމީނަށް ޗެނަލް 13 ހިންގައިދޭށެވެ.

މި ދައްކަނީ ދިވެއްސަކު ގުދުކޮށް ބޯބުރިކޮށް ކަނޑު ފެއްތި މީހުންނާ އޭރު ގައުމު ހިންގަން ހުރި މީހާގެ އޮތް ގުޅުމާއި އޭރުގެ ފުލުސް ކޮމިޝަނަރު އިހުމާލުވީ ވާހަކައެވެ.

ޔާމީނު ރައީސް ކަމުގައި ކުރި އިންޑިޔާ ދަތުރަކަށް ފަހު ރާއްޖެ އައިސް އެއަރޕޯޓުގައި ހުރެ ނޫސްވެރިއަކު ކުރި ސުވާލަކަށް ދިން ޖަވާބެއްގައި ރިލްވާނު މަރުވެއްޖެ ކަމަށް ޔާމީނު ބުންޏެވެ. އެ ދުވަހު އެހެން ބުނުމުގެ ކުރިން ރިލްވާނު މަރުވެފައި ވާކަން އެއްވެސް ފަރާތަކުން ކަށަވަރުކޮށް ދީފައެއް ނުވެއެވެ. ރިލްވާނު މަރުވެއްޖެކަން ފުރަތަމަ ކަށަވަރު ކޮންދިން މީހަކީ އޭރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޔާމީނެވެ. ނޫސްވެރިންގެ ކުރިމަތީގައެވެ. ފުލުހުންގެ ތަހުގީގަށް ސާބިތު ނުވާ ކަމެއް އެންމެ ފުރަތަމަ ޔާމީނަށް ކަށަވަރުވީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ. އެއްގޮތަކީ ރިލުވާނުގެ މަރާލުމުގައި ޔާމީނުގެ އަތެއް އޮތުމެވެ. ނޫނީ ވިއްޔާ އެކަން ޔާމީނަށް އެނގޭނީ އެ ކަމުގައި އަމަލީ ގޮތުން އުޅުނު މީހުންނާ ގުޅުން އޮވެގެން އެ މީހުންގެ ފުށުންނެވެ. 

ހައްގޭ އިންސާފޭ ރިލްވާނޭ ކިޔަމުން ކޯލިޝަން ހަދައިގެން ތިބި މީހުން އެތިބަ ގޮތް ދެކޭށެވެ. އެތިބީ މި ކަމުގައި މި ލިބުނު ކުރިއެރުމުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހަށް ހެޔޮބަހެއް ބުނެފިއްޔާ އަންނަ އިންތިހާބުގައި ތިމާމެންގެ ފާޓު ހަނި ވެދާނެތީ އެއްޗެއް ނުބުނެ ތައްބައްދައިގެންނެވެ. އެ މީހުން އެ ގޮތަށް ތިބޭއިރު ރިލްވާން ކަތިލުމާ އެކި ގޮތް ގޮތުން ގުޅިފައި ތިބި އިދިކޮޅު މީހުން ތިބޭނެ ގޮތް ވިސްނާށެވެ.

ހިތާމައާ އަސަރުން ހިތުގައި ހިލަ ބަނދެގެން ވެސް ރިލްވާންގެ އާއިލާ މި ތަހްގީގު ބަލައިގެންފިއެވެ.

އިންސާނުންގެ ކިބައިގާ ފާޑުފާޑުގެ އަހުލާގު ހުރެއެވެ. އެކަމަކު ދިވެހިންގެ ކިބައިން މި ފެންނަނީ އަދި މުޅިން އެހެން ބާވަތެކެވެ. އެންމެ ރަނގަޅު ކަމަށް ދެއްކިގެން އެންމެ ކުރީ ސަފަށް އަރައިގެން އެންމެ އޮމާންކޮށް ވާހަކަ ދައްކަނީ އެންމެ ނުލަފާ މީހުންނެވެ.

ހިތަދޫ ޕޯޓަށް 17 އަހަރު ފުރުން ފަހަގަ ކުރުމަށް ބޭއްވި ހާއްސަ ހަފްލާގައި އެމްޕީއެލްގެ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަބްދުﷲ ޝާހިދު އެކަން ފާހަގަ ކުރައްވާ ފާއިތުވި 17 އަހަރު ދުވަހު މަސައްކަތް ކޮށްދެއްވި ހުރިހާ މުވައްޒަފުންނަށް ވަރަށް ހާއްސަ ޝުކުރެއް އަދާ ކުރެއްވިއެވެ. ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި ޕޯޓުގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދީ، ދެކުނުގެ އިގްތިސާދީ ހަރަކާތް ތަކަށް އިތުރު ކުރިއެރުން ތަކެއް ހޯދެން އޮތީ ހިތަދޫ ޕޯޓު ތަރައްގީ ކޮށްގެންކަން ޝާހިދު ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.

ރައީސް ސޯލިހުގެ އިގްތިސާދީ އެޖެންޑާގައި ސަރުކާރުން ހިތަދޫ ޕޯޓު ތަރައްގީ ކުރުމަށް ނިންމާފައިވާ ޕްލޭނަށް އަލި އަޅުއްވާލެއްވީ އުންމީދުން ފުރިގެންވާ ޔަގީންކަމާ އެކުގައެވެ. ހިތަދޫ ޕޯޓު ތަރައްގީކުރުމުގެ ޕްރޮޖެކްޓް ވަރަށް އަވަހަށް ފެށިގެން ދާނެކަމުގެ އުފާވެރި ހަބަރު އެމްޑީ ޝާހިދުގެ ވާހަކަފުޅުގައި ދެއްވިއެވެ.

ހިތަދޫ ޕޯޓް ތަރައްގީ ކުރުމުގެ ޕްރޮޖެކްޓް ފުރިހަމަ ވުމުން ލިބިގެންދާނެ ފަސޭހަ ތަކުގެ މައްޗަށް ތަފްސީލުކޮށް ޝާހިދު ޖަލްސާގައި ބައްލަވާ ލެއްވިއެވެ.

ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަންނަ ކާގޯ އުޅަނދު ފަހަރަށް 200 މީޓަރުގެ މަގަތު ފާލަމެއް ހާއްސަ ކުރެވިގެން ދާނެ ކަމާއި ޑޮމެސްޓިކް އުޅަނދު ތަކަށް ހާއްސަ 165 މީޓަރުގެ މަގަތު ފާލަމެއް ލިބިގެން ދާނެކަން ކަށަވަރުކޮށް ދެއްވިއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ހިތަދޫ ޕޯޓުގެ އޮޕަރޭޝަނަލް ކެޕޭސިޓިއަށް ބޮޑެތި ކުރިއެރުން ތަކެއް ލިބިގެން ދާނެކަން ޝާހިދު ވަނީ ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.

އެމްޕީއެލްގެ ބޯޑު މެމްބަރުންނާއި އައްޑޫ ސިޓީ ކައުންސިލްގެ މެމްބަރުންގެ އިތުރުން ސަރުކާރުގެ އެކި ވުޒާރާ ތަކުގެ ވެރިން ބައިވެރިވެވަޑައިގެން ރަސްމިއްޔާތު އޮތީ އައްޑޫ ހައި ސްކޫލްގައެވެ.

ހިތަދޫ ޕޯޓަށް ދިގު މުއްދަ ތަކަށް ހިދުމަތް ކޮށްދެއްވުމަށް ފަހު ރިޓަޔަރ ކުރެއްވި 2 މުވައްޒަފަކަށް ހަނދާނީ ފިލާ އެރުވުނު މި ހަފްލާގައި ކުންފުންޏަށް 10 އަހަރު ހިދުމަތް ކޮށްދެއްވާފައިވާ 26 މުވައްޒަފަކަށާއި 15 އަހަރަށް ވުރެން ގިނަ ދުވަހު ހިދުމަތް ކޮށްދެއްވާފައިވާ 13 މުވައްޒަފަކަށް ހަނދާނީ ފިލާ އަރުވާފައި ވެއެވެ.

ސިނަމާލެ ބްރިޖަކީ ޗައިނާއިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެޅުވި ރަން އަނގޮޓި ކަމަށް ވަންޏާ، ތިލަމާލެ ބްރިޖްވާނީ އިންޑިއާއިން އަޅުވާ އަލިމަހުގެ ރަން ހާރަށެވެ. ހިލޭ އެހީއާއި ދަރަންޏާއި، ކުރެހުމުގައި އިނދެ މަންޒަރު ގެއްލޭ ލޭނުތަކާއި ކޮރަޕްޝަނަކީ އެހެން ވާހަކަ އެކެވެ.

ރަން އަނގޮޓިއާއި އަލިމަސް ހާރުގެ ކަންތައް މިހެން ވާން ޗައިނާއާއި އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމުން ބޭނުން ވާނެތޯ އުފެދޭ ސުވާލުގެ ޖަވާބު އުނދަގުލެއް ނޫނެވެ. ބޭނުން ވަނީ މަންޒަރު ހުތުރުކޮށް ބޮއްސުން ލައްވާލާނެ އެފްކޮންސްގެ ދެތިން މީހަކަށް ޔާމީނު ވިދާޅުވާ ފަދަ އެކަށީގެންވާ އަދަދެއް ދީގެން ވޯކް ފޯރސްގައި ކަތުުރުފަނި އެޅުވުމެވެ.

ތިލަމާލެ ބްރިޖަކީ ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސާލިހްގެ ރިޔާސީ ދެ ވަނަ ދައުރު މަލަރު ކުރާ އެންމެ ވަރުގަދަ ޕްރޮޖެކްޓެވެ. މުއްދަތަށް ނިމުން ސަރުކާރަށް މުހިންމެވެ. ދެން އޮތް ސުވާލަކީ ސިޔާސީ ގޮތުން ސަރުކާރު ކޮށިއަރުވާ އަތް އަނބުރައިގެން އިންޑިއާއިން ހާސިލު ކުރަން ބޭނުންވާ މަގްސަދެއް އޮތީތޯ އުފެދޭ ސުވާލެވެ. އެފްކޮންސަށް އެކަން އެނގުމާއި ނޭނގުން މާތްރަސްކަލާނގެއާ ވަކީލެވެ.

އިންޑިއާ އާއި ޕާކިސްތާނަކީ ކަނި ކެނޑިކެނޑި ތިބި ޒަމާންވީ ހަތުރުންނެވެ. ރާއްޖޭގެ ބިމުގައި އިންޑިއާ އާއި ވިއްދަން ޕާކިސްތާނު މީހުން އަންނާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ޕާކިސްތާނުން ކިޔަވައިގެން އައިސް ދީނުގެ ނަމުގައި އިންޑިއާ އާއި ވިއްދާނެ ފަޓާނީ ހަރުވާޅުލީ ދިވެހިން ރާއްޖޭގައި މަދެއް ނޫނެވެ.

ގިނަ އަދަދެއްގެ ބިދޭސީން މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ތަނެއްގައި ރޯވީ ފާއިތުވި ނޮވެމްބަރ 9 މެންދަމުގެ ވަގުތުގަައި އެ މީހުން ނިދަން ތިއްބައެވެ. މާލޭގައި ގަނޑުކޮށް ނިދާ ބިދޭސީން އެންމެ ގިނައިން ނިސްބަތް ވަނީ ބަނގްލަދޭޝް އަށެވެ. ނަމަވެސް  އެރޭ އަލިފާން ރޯވި އެ ތަނުގައި ދިރިއުޅޭ އެެންމެންނަކީ އިންޑިއާ މީހުންނެވެ. މަރުވި 10 މީހުން ކުރެ 8 މީހުންނަކީ ވެސް އިންޑިއާ މީހުންނެވެ. އަނެއް ދެ މީހުންނަކީ އެ ތަނަށް އައިސް ގޮސް އުޅޭ ބަންލާދޭޝް މީހުންނެވެ. ޔާމީން ބޭނުންވާ މިންވަރަށް އިންޑިއާ އައުޓް ނުވިޔަސް އަނދައިގެން އެ އިމާރާތުން އައުޓް ކުރަން ޖެހުނީ މުޅީންހެން އިންޑިއާ މީހުންގެ ހަށިތަކެވެ. ޕާކިސްތާނުން ކިޔެވި ދިވެހިންނާއި  ޕީޕީއެމް އަކީ އިންޑިއާ އައުޓް ތަންޑިޔަލުގެ ދެކޮޅުގައި ކޮނޑު އަޅައިގެން ތިބި އެއް ބައެކެވެ.

ދެންމެ މި ބުނި ނޮވެމްބަރު މަހުގެ އަލިފާނުގެ ހާދިސާއަކީ އެކީ އެއް ފަހަރާ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު އަނދައިގެން ރާއްޖޭގައި މަރުވި އަލިފާނުގެ ހާދިސާއެވެ. މަރުވި މީހުންގެ ރައްޓެހިންނާއި ގާތް މީހުން އަލިފާން ރޯވި އެ ސަރަހައްދާއި، ގަލޮޅު ސަހަރާގައި ހުންނަ ކަށްކޮށާރު ބޭރުގައި މަގުތައް މަތީ ހިތާ ފިތް ފައި ދަށުލައިގެން ހިތާމަކޮށް ރޮއެ ހޭރުނެވެ.

އެ ހާދިސާގައި ދިވެއްސަކަށް ކަމެއް ނުވީތީ ޝުކުރު ހުއްޓެވެ. ހަމަ އެ ގޮތަށް ދިވެއްސަކަށް ކަމެއް ނުވާތީ ކަމެއް ވީހެން ވެސް ދިވެހިންނަށް ހީނުވާ ކަހަލަ ގޮތަކަށް ގޮސް މިހާރު އެ ކަމަކީ ނުވާ ކަމެކޭ ދާދި އެއް ފަދައެވެ. މީހުން ނިދާފައި ތިއްބާ ކުއްލި އަކަށް ހުޅުރޯވެ އިމާރާތް އެކީ އަނދާ ހުލިވި ސަބަބު އަދި މުޅިއަކުން ސާފެކޭ ބުނާ ހިތެއް ނެތެވެ.

ރޭ މެންދަމަކީ 16 ޑިސެމްބަރެވެ. އެނދި އިންޑިއާ 8 މީހުންގެ ހަށިގަނޑު އައުޓް ކުރި ފަހުން އަދި މިވީ އެންމެ ފަސް ހަ ހަފްތާ އެއްހާ ދުވަހެވެ. އަނެއްކާ ވެސް މާ ނުރައްކާތެރި ބޮޑު އަލިފާނުގެ ހާދިސާ އެއް ހިނގައިފިއެވެ. ހަމަ މެންދަމުގެ ދާދި އެއް ވަގުތެއްގައި މީހުން ނިދަން ތިބޭ ގަޑީގައެވެ. ތިލަމާލެ ބްރިޖް އަޅާ އިންޑިއާ ކުންފުނި އެފްކޮންސްގެ މުވައްޒަފުން ނިދަން ތިއްބާ، ގުޅިފަޅުގައި ހުރި ނިދާ ތަނުގައި ކުއްލި އަކަށް ރޯވެއްޖެއެވެ. 500 އާއި ގާތްކުރާ އަދަދަކަށް މީހުން ނިދާފައި ތިއްބާ ފެނުނީ ތަނުގައި ރޯވެފައި ހުއްޓައެވެ.

އަގީދާއާ ގުޅުވާ ކަރުބުރިކޮށް ކަނޑު ފެއްތި މިނިވަން ނޫހުގެ ނޫސްވެރިޔާ އަހްމަދު ރިލްވާން އަބްދުﷲ ގެ މަރުގެ ތަހުގީގު ރިޕޯރޓް ނެރުތާ ގިނަ އިރެއް ނުވެއެވެ. އެއީ އިންޑިއާ އިން އަންގައިގެން ނެރުނު ރިޕޯރޓެއް ކަމަށް އިދިކޮޅުން ބުނި ފަހުން ވީލަހެއްވީ އެ ތަނުގައި ނިދާ ބަޔަކު ރަނގަޅަށް ނިދި ގަދަވާން ވީލަހެކެވެ. 70 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން އެތިބީ ހޮސްޕިޓަލުގައެވެ. ހާލު ބޮޑު ސީރިއަސް މީހުން ތިބީ ކުރީ ހަދީސާގައި މަރުވި މީހުންނާ ގާތްކުރާ އަދަދަކަށެވެ.

ތިމަންމެންގެ ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށް ތިޔަ ގައުމުގައި ހަނގުރާމަ އިއުލާންކޮށް ހަމަލާދީ މީހުން މަރަނީއޭ ބުނެ އިންޑިއާއިން ވަރުގަދަ ފިޔަވަޅެއް އަޅަން ބޭނުން ވަނީ ހޮދު އިންޑިއާ އިންތޯ ނުވަތަ އިންޑިއާ އައުޓް އިދިކޮޅު ހަރަކާތުންތޯ ބުނާނެ ވަކި ހުއްޖަތެއް އަދި ނެތެވެ.

ރާއްޖޭގައި ތިބި އިންޑިއާ މީހުން ޓާގެޓް ކުރަނީ އިންޑިއާގައި އުޅޭ ދިވެހިން ޓާގެޓްކޮށް އެ މީހުންގެ ފުރާނަ ނުރައްކަލަށް ހުށައެޅުމުގެ ބޭނުމުގައިތޯ ވެސް ސާފެއް ނޫނެވެ. ރޭ ހިނގި އަލިފާނުގެ ހާދިސާ ހިނގި ސަބަބު ވެސް އަދި ސާފެއް ނޫނެވެ.

އެހެނަސް ސާފުވާ އެއް ކަމެއް އެބަ އޮތެވެ. ހިނގަމުން މި ދަނީ ނުރައްކާތެރިކަން ލާނިހާޔަތުގައިވާ ކަންކަމެވެ. މި ކަމަށް ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭ މިންވަރު އެތައް  ގުނަ އަކުން ފެންނަނީ ދަށް ކޮންނެވެ.

މެންދަމު ރޯވި އަލިފާންގަނޑު އަނދަމުން ދިޔަ އިރު ނިކުތް ބަޔަކު ނުކުމެ މާލޭގެ ފާރުތަކަށް އިންޑިއާ އައުޓް ސްޕްރޭ ކޮށްފިއެވެ. ވީކަންތަކާ ދިން މެސެޖް ވަރަށް ސާފެވެ.

އެހާވަރަކުން އެކަމެއް ސާފުނުވެގެން އެހާ ހަޅޭކެއްލީ ސަބަބު އެހުރެ ސާފުވަނީއެވެ. ސިޔާސީ ވާހަކައަކަށްވުރެ އެހަޅޭވެގެން ގޮސްފައިވަނީ މިސްކިތު ހުޅުޖެހުމަށެވެ. މަށޭ ކިޔަނީ ކިހާ ވަރަކަށްތޯ ބެލުމަކީ އެލީ ހަޅޭކުގެ އަސްލެވެ. ގޮތްނޭގޭ މަރާއި މީހުން ގެއްލުމާއި ކޮންމެވެސް ހިސާބަކުން ޔާމީނާ ގުޅޭ ގުޅުމަކީ އިއްތިފާގެއް ހެއްޔެވެ.

ޑރ. އަފްރާސީމްގެ ގަތުލު ވެސް ޔާމީނާ ގުޅުން ހުރިކަމަށް ވަރަށް ފާޅުގައި މީހުން ކިޔާ އުޅެއެވެ. ހޮދު ޔާމީނުގެ ހޯމްމިނިސްޓަރުކަން ކުރި އުމަރު ނަސީރު ވެސް އެ މޭރުމުން އެ ވާހަކަ ދައްކާ އެތައް ހުއްޖަތެއް ގާއިމުކުރިއެވެ. މި އުޅެނީ އެ ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނޫނެވެ.

ގެއްލުވާލާފައިވާ ނޫސްވެރިޔާ ރިލްވާނުގެ ކަންކަން ހިގާފައިވާ ގޮތް ބެލި ބެލުމުން ރިޔާސީ ކަމިޝަނަށް ފާހަގަ ކުރެވުނު ކަންކަމުގެ ރިޕޯޓް ރައީސަށް އެރުވުމުން ބަޔަކު މީހުން ގައިން ހީބި ނަގައިގެން ތެޅެފޮޅެން ފެށުމުން ލައްކަ ސަޅި މަންޒަރެއް އެބަ ކުރެހެއެވެ.

ރިޕޯޓަކީ ބުންޏޯ ބުންޏޯ އެއްޗަކަށް ވެއްޖެއެވެ. މަރު ކޮމިޝަންގެ ރިޕޯޓަކީ ސިޔާސީ ޑްރާމާއެއް ކަމަށް ހަދާ ކަމުގެ ސީރިޔަސްކަން ކަނޑުވާލުމަށް ފާޑު ފާޑަށް ވާހަކަ ދައްކަން ފަށައިފިއެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަށް އިނގިލި ދިއްނުކުރެވި އެހެން ކޮންމެވެސް މީހަކަށް އިނގިލި ދިއްކުރެވުނު ނަމަ އެރިޕޯޓަކީ ނިކަން ފުރިހަމަ ރިޕޯޓެއް ކަމަށް އެ މީހުން ބުނާނެތެވެ. ރިލުވާނުގެ މައްސަލާގައި އެހާތަނަށް ހޯދި ހޯދުންތަކުން ޔާމީނުގެ ބައިވެރިވުމެއް އޮތްކަމަށް ފާހަގަ ނުކުރެވޭ ކަމަށް މަރުކޮމިޝަނުގެ ކުރީގެ ރައީސް ހުސްނުއްސުއޫދު ވިދާޅުވެފައި ވާތީ އެއީ ފިސާރި ބޮޑު ވާހަކަ އަކަށް އެބަހަދައެވެ. ކުރިން ކަމެއް ނުފެނުމަކީ ފަހުން އެހެން ހަގީގަތެއް ފާޅު ނުވާން އޮތް ސަބަބެއް ނޫންކަން ގަބޫލު ކުރާކަށް އެ މީހުން ބޭނުމެއް ނުވާނެތާއެވެ.

ކަންކަން ހިނގާ ނިއުޅެމުން ދާގޮތް ބަލަން ތިބި ބަޔަކަށް މަންޒަރު ފެންނަ ގޮތް ތަފާތެވެ. 2013 ގައި ޔާމީނު އަބްދުލްގައްޔޫމު ވެރިކަމަށް އައީ ޕްރޮގްރަސިވް ކޯލިޝަން ކިޔާ ބޮޑުކޯލިޝަނަކުންނެވެ. ވެރިކަމުގެ ކުރީކޮޅު ކޯލިޝަންގެ ގިނަ ބައިވެރިން ފައްސާ ނަގާލި އިރު ކޯލިޝަން ޕާޓްނަރ އެމްޑީއޭ ގަދަކޮށް ކޯލިޝަނުގައި އޮތެވެ. އެމްޑީއޭގެ ލީޑަރ ސަން ޝިޔާމް ހުންނެވީ އެންމެ އަރިހުގައެވެ.

ބާބުލްއަވާލީގައި ޖަނާބުގެ ކްލާސް ތަކުގެ ތެރެއިން ސަލަފީންނާއި ޝިޔާމުގެ ބަދަހި ގުޅުމެއް އޮތުމަކީ މައްސަލައެއް ނޫންތާއެވެ. ސަލަފީ ހަރަކާތް ތަކަށް ފަންޑް ކޮށްދީ ސަން މީޑިއާ ސަލަފީންނަށް ހިތަކަށް ދީފައި އޮތުމަކީ ވެސް މައްސަލައެއް ނޫންތާއެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ކުރިއްސުރެ ސަންޓްރެވަލުން ބައިއަޅާ މީހަކަށް ޔާމީނުވެފައި އޮތުމަކީ އިއްތިފާގެކެވެ.

މޮޔަމީހާ ސޯސަލް މީޑިއާގައި އެޖެހި ސަކަރާތެއް ޖަހައިގެން މަރު ހައްގުވުމާ ނުވުން ކަނޑައަޅާނީ އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގެ ތެރެއިން ނޫންހެއްޔެވެ. ބަޔަކު ހިތައް އަރާއިރަށް ކަރާމާތްތެރި ވެގެންވާ ނަފްސުތައް އުދުއްސާލުމަކީ އެއްވެސް ބަޔަކަށް އިސްލާމް ދީން ހުއްދަކުރާ ކަމެއް ނޫންކަމަށް ދީނުގެ އިލްމުވެރިން ބުނެ އުޅޭތީ އަހަމެވެ. ދީނުގެ ހައްގުގައި ވެސް ނަފްރަތު އުފެއްދުމަކީ ހުއްދަ ކަމެއް ކަމަށް ދަންނަ ބޭކަލަކު ބުނާތީ ވެސް ނާހަމެވެ.

ރިލްވާނު ގެއްލުވާލުމުގެ ބައިވެރިއެއް ކަމަށް ބުނާ މީހަކު ރައީސް ޔާމީނުގެ އެއް ބާރުލުންދީގެން ފުރުވާލިކަމަށް ކޮމިޝަނަށް މައުލޫމާތު ލިބިގެން ތަހުގީގަށް ޔާމީނު ހާޒިރު ކުރުމުން އެކަމާ ދެކޮޅު ހެއްދެވުމެއްނެތި ހުންނެވީ ހަނެވެ. ތުހުމަތުން ބަރީއަވުމަށް ދެކޮޅުހެއްދެވުމެއް ނެތި ހަނު ހުންނެވުމުން ރިލްވާނު ގެއްލުވާލުމުގެ މައްސަލަ ޔާމީނާ ގުޅުމެއް ނެތޭ ބުނަން އޮތީ ކޮންޖާގައެއް ހެއްޔެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން މަރުކޮމިޝަނުން ނެރުނު ރިލްވާނުގެ ރިޕޯޓު ނެރުމާ އެކު އެމްޑީއޭގެ ޑެޕިއުޓީ ލީޑަރ ޑރ. ރަފިއްޔާ ފުންމައި ގަތީމާ މި ވަނީ ކީއްތޯ ބަލާލިއިރު ކަމަކު ދާކަށް ނެތެވެ.

ރިލުވާނު ގެއްލުވާލުމުގައި އަމަލީ ގޮތުން އުޅުނު ކަމަށް ބުނާ ހަ މީހުންގެ ތެރެއިން ދެމީހުން އެމްޑީއޭގެ ދެމެންބަރުން ކަމުގައި ވުމަކީ ކުޑަ އިއްތިފާގެއް ނޫނެވެ.

މިދިޔަ ހަފްތާގެ ބުދަ ދުވަހު ޕެރޫގެ ރައީސް ޕެޑްރޯ ކާސްޓިއްލޯގެ މައްޗައް އިތުބާރުނެތް ކަމުގެ ވޯޓެއް ފާސްކުރިއެވެ. ޕެރޫގެ ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުން ކާސްޓިލްލޯ ވަކިކުރިތާ މާގިނަ އިރެއްނުވެ ޕެރޫގެ ނައިބް ރައީސާ ޑީނާ ބޮލުއާޓޭ ރައީސް ކަމުގެ ހުވާ ކުރައްވާ ވެރިކަމާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ.

ޕެރޫގެ ޕްރޮސިކިއުޓަރ ޖެނެރަލް ވަނީ ހަމަ އެ ދުވަހު ކުރީގެ ރައީސް ޕެޑްރޯ ކާސްޓީއްލޯގެ މައްޗަށް ބަގާވާތް ކުރުމާއި ދައުލަތާ ދެކޮޅު ހަރަކާތް ރާވާކަމުގެ ތުހުމަތުގައި ޖަލަށް ލާފައެވެ.

ކުރިން ސުކޫލް ޓީޗަރުކަމާއި ޔުނިއަން ލީޑަރުކަން ކުރެއްވި ރައީސް ކާސްޓިއްލޯ މަގާމުން ވަކިކޮށް ޖަލަށް ލުމުން ރައްޔިތުން ވަނީ ރުޅިގަދަވެ މުޒާހަރާތައް ކުރުމަށް މަގުމަށްޗައް ނިކުމެފައެވެ. މުޅި ޕެރޫގެ ހުރިހާ ހިސާބު ތަކެއްގައި ވެސް ދަނީ މުޒާހަރާތައް ކުރަމުންނެވެ. ހާއްސަކޮށް ޕެރޫގެ އުތުރުގެ ސިޓީތަކާއި އަންޑިއަން ޓައުންގައި މުޒާހަރާތައް ވަރަށް ވަރުގަދައެވެ.

ޕެރޫގެ ފުލުހުންނާއި އާންމުންގެ ކުރިމަތިލުން ތަކުގައި މިހާތަނަށް 2 މީހަކު މަރުވެ އެތައް ބަޔަކަށްވަނީ އަނިޔާތައް ލިބިފައެވެ. އިއްޔެގެ ވަގުތެއްގައި އަންދަހުޔަލަސް ޓައުނުގެ މުޒާހަރާގައި ފުލުހުން ބަޑި ޖެހުމުގެ ސަބަބުން 2 ޒުވާނަކު މަރުވުމާއި ގުޅިގެން މުޅި ޕެރޫގައި ވަނީ މުޒާހަރާތައް އިތުރަށް ހޫނުވެފައެވެ.

ރައްޔިތުންގެ ޕްރެޝަރުގެ ސަބަބުން ރޭގެ ވަގުތެއްގައި ޕެރޫގެ ރައީސާ ޑީނާ ބޮލުއާޓޭ ގައުމާ މުހާތަބުކޮށް އަވަސް އިންތިހާބެއް ބާއްވާނެކަން ވަނީ އިއުލާނު ކުރައްވާފައެވެ. މިހާރު އޮތް ގޮތުން ނަމަ ޕާލަމެންޓް އިންތިހާބެއް ދެން ބާއްވާނީ އޭޕްރީލް 2024 ގައެވެ. ނަމަވެސް ރޭގައި އިންތިހާބު އަވަސް ކުރުމަށް ކުރެއްވި އިއުލާނާއި ގުޅިގެން މާގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނުވެ އިންތިހާބު ބާއްވާނެ ކަމަށް ހަބަރުތައް ބުނެއެވެ.

ޕެރޫގެ ސިޔާސީ މަސްރަހު ހޫނުވެގެން އުޅޭތާ ދުވަސް ތަކެއް ވެއްޖެއެވެ. ޕެރޫގެ ރައީސް ގެ އިތުބާރު ނެތް ކަމުގެ މައްސަލަ ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހަށް ލުމާއި އެކު ރައީސް ކާސްޓީއްލޯ ވަނީ ގާނޫނު ހަދާ މަޖިލިސް އުވާލުމުގެ ގަރާރެއް ނެރެ މަޖިލިސް އުވާލާފައެވެ. މިކަން ވެގެން ދިޔައީ ޕެރޫގެ ރައީސް ކަމުން ކާސްޓީއްލޯ ބޭލުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔަ ފަރާތްތަކަށް ކާސްޓީއްލޯ ބޭރު ކުރުމަށް އިތުރަށް ފަސޭހަވެގެން ދިޔަ ކަމަކަށެވެ.

ކާސްޓީއްލޯ އަކީ ރައްޔިތުން މަގުބޫލުކަން އޮތް ލީޑަރަކަށް ވާތީ ޕެރޫގެ ކަޖަމާރާ، އެރިކުއިޕާ، ހުވަންކަޔޯ، ސުސްކޯ އަދި ޕޫނޯ ގައި ވަރަށް ގިނަ ރައްޔިތުން ބައިވެރިވި މުޒާހަރާ ތަކެއް ސަންޑޭގައި ވަނީ ބާއްވާފައެވެ. މި މުޒާހަރާ ތަކުގައި ރައްޔިތުން ގޮވަމުން ދިޔައީ ރައީސް މަގާމުން ވަކިކުރީ ބަގާވާތް ކޮއްގެން ކަމަށާއި ރައީސް ކާސްޓީއްލޯގެ ދައުރު ހަމަވާ ހިސާބަށް ( 2026 ހަމައަށް ) އަލަށް ހުވާކުރި ކުރީގެ ނައިބް ރައީސާ ބަލުއާޓޭ ރައީސް ކަމުގައި ނުހުރެވޭނެ ކަމަށާއި ވަގުތުން އިންތިހާބެއް ބޭއްވުމަށެވެ.

މި މުޒާހަރާ ތަކުގެ ބައެއް ބައިވެރިން އެއަރޕޯޓް ހިފާ، ފުލުހުންނަށް ގާއުކާ، ތަން ތަނަށް ގެއްލުން ދެމުން ގެންދާ ކަމަށް ސަރުކާރުގެ އޮފިޝަލުން ދަނީ ވިދާޅުވަމުންނެވެ. މުޒާހަރާތައް މައިތިރި ކުރުމަށް ފުލުހުން ރަބަރު ވަޒަން އަދި އެކަށީގެން ނުވާ ބާރުގެ ބޭނުން ކުރަމުން ދާތީ ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ގައުމު ތަކުން ދަނީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅު ކުރަމުންނެވެ.

ބިޔަހެން ހީވާ ބޮޑެތި މަސްމަހުގެ ބަނޑުދަށަށް ވަދެ ތަތް ކޮށްލައިގެން އައްޓަމަސް އިންނަ ކަމެއް ބޮޑު މަހަކަށް ނޭގޭނެއެވެ. ކިތަންމެ ވަރަކަށް އައްޓަ މަހެއް ފޮނު އެރުވިޔަސް ބޮޑު މަހަށް ކުޑަވެސް އަސަރެއް ނުކުރެއެވެ. މަސް އޮތް ލޮނު ގަނޑުން ބޮތްކެއްހާ ހިސާބު ވެސް ފާޅެއް ނުވެއެވެ. ހަ އަނގަ ޖަމީލެކޭ އައްޓަ މަހެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. އިންސާފުގެ ގޮނޑީގައި އިނދެ މަހުޖަނެއްގެ ތަރިކަ މުދާގަޑުން ހައްގުނޫން ބަޔަކަށް މުދާ ގަނޑެއް ދަމައިގެން ދީގެން އަންހެނަކާ ފޭކް ޕީއެޗްޑީއެއް ހޯދުން ނޫން ކަމެއް ހަޔާތުގައި ކުރެވުނީއެއް ނޫނެވެ.  

އިލްމުގެ އަހުލެއް ކަމަށް ދެއްކެން ނަމުގެ ކުރީގައި ޑރ ޖަހައިގެން އުޅުނެއް ކަމަކު ހަ އަނގަ ޖަމީލު އަރުވާ ފޮނު ބަލާ މީހަކު މިހާރަކު ނޫޅެއެވެ. ފަތަފޮޅި ދަށުލީ ފަތްގަޑަށް ވާވަރުވެސް އެންމެ ފަހަރަކު ވެސް ޖަމީލަކަށް ވަނީއެއް ނޫނެވެ. މައުމޫނު އަރިހުގައި ދަންނަ ފަގުޑި ބޮލު އަޅައިގެން ތެޅިތެޅި ބަލިވީ އިރުވެސް ވީކަމެއް ހަރާމުން ހަރާމެވެ. ހަދައިގެން އުޅުނު ނިއުމޯލްޑިވްސް އޮޅާލާފައި ޖަހަން ޖެހުނީ ޒާތެއްގެ ތަނަކަށެވެ.

ލަހެއް ނުވެ ފެނުނީ ޑރ. ހަސަން ސައީދުގެ ބަނޑު ދަށުންނެވެ. ހެދި ޕާޓީގަނޑު އުވިގޮސް އެކުވެރިކަން ކެނޑި ދިޔައީ ޝަރީއަތުންނެވެ. ގާސިމުގެ ބަނޑުވަލަށް ވެގެން އުޅުނީ ކިތަކަށް ފަހަރު ކަމެއް ހޮދު ތިމާއަށް ނޭގޭނެއެވެ. ޔާމީނުގެ ބައިންގަނޑުގައި އެލިގަނެގެން ކުރިން އުޅުނު އިރު ހިވީ މަވަރެއް ނެތް ހެނެވެ.

ޔާމީނު އެ ފަހަރު ހެދީ ރަނގަޅަށެވެ. ހިސާބަށްވުރެ ފާޓުފުޅާވެ ވައްވައް ޖަހަން ފެށުމުން ރީތި ގޮތަކަށް ދޮޅި އަޅާލީމާ އަންނިގެ އުގަށް ވެއްޓިގަނެގެން ވެސް ފޭބީ ހުޅުބެވެ. އަނެއްކާ ޔާމީނަށް ހެޔޮ އެދި ގަނެގެން ޔާމީނުގެ ތެއްފޭލި އުފުލަން އުޅުނަކަސް ކަހަރު ވަކެކޭ ވެސް އެއްވެސް މީހަކަށް ހިޔެއް ނުވެއެވެ.

މަޝްހޫރުކަން ހޯދަން ދޮގު މައްޗަށް ދޮގު ހަދަމުން ބޮޑެތިހާ ގަސް ގަހަށް އުކާ ގަޅިގަނޑު އައިސް ޖެހެނީ އަމިއްލަ ބޮލުގައިކަން ޖަމީލަކަށް ނޭނގެއެވެ. ތޮށަލި ތަކުރާ ޖެހުނު ވިގަނި ހެދިގެން ކުރާ ޓްވީޓަކުން ކޮށި އަރުވާލެވޭ ވަރަށް ވުރެ އިބޫ މާ ގަދައެވެ. ދޭނެ މީހަކު ނެތަސް އެއް ސަރުކާރަކުން ވެސް ރޮދިކެޑި އަވާރާ ވެގެން ފޮނު އަރުވާ ޖަމީލަށް ދޭނެ މަގާމެއް ދެން ނެތެވެ.

އިސްލާމް ދީނުގެ ކަންފުޅެއްވެސް ހުންނަ މީހަކު ނަމަ ހުކުރަށް ގޮސްއުޅެއެވެ. މިކަލޭގެއަކީ ހައްދަވައިގެން ހުކުރަކަށް އަރާ މީހެއް ނޫނެވެ. އިސްލާމްކަން ބޮޑުކަމުން ހުކުރަކުން މިކަލޭގެ ދެކޭ މީހަކު ނޫޅެއެވެ. ތަންޑިޔާ ލައިގެންވެސް މިކަލޭގެ ހުކުރަށް ގެންދަން ޕީޕީއެމް މެނެފެސްޓޯގައި ލިޔަން ޖެހޭހާ ވެއެވެ. އެވަރު މީހަކު ހުރި ލާދީނީކަން ފޮރުވަން މާ ދީނީ ވެގެން ފޭކްކޮށްޖ ެއްސި މޮރޮކޯ ޖާޒީގެ ސުންޕާކަން ލައިގަތީ މޮރޮކޯއަށެވެ.

މުޅި މެޗްގެ %62 ކުޅެ ލަނޑު ޖަހާން ލިބުނު އެތައް ފުރުސަތެއް މޮރުކޯއަށް ގެއްލުނީ މި ބޮޑު ފޭކް ޕްލާސްޓިކް ހިނިތުން ވުމެއްގައި ހުރެ މޮރޮކޯ ޖާޒީއާއި ހަވާލުވެ ހުރެ ނެގި ފޮޓޯއެއްގެ ފޭކް ކަމުންނޭ ބުނާހާ ވެއެވެ.

ރަނގަޅައް ވިއްޔާ މެޗު ކުޅުނު ގަޑީގައި އިންނާނީ ނަންބަރ ފޯރ ފަޓްލޫނެއްގެ އުދާސް ގަނޑު އަރުވައިގެން އަމިއްލަ ދުފާއެއްޗެހި ހިރުވަން މެޗް ނުބަލާ އަންދޮޅު ގޭ ކުދިން ކޮޅަކާއެކު ފަލަމަސްގަނޑަށް ހުކުން ޖަހަން ދީގެން ތާސް ކުޅޭށެވެ.

ސިވިލް ސަރވިސްގެ މުއައްޒަފުންގެ ގޮތުގައި ތިބި ބަޔަކު ބޭނުން ކޮށްގެން ޔާމީނު ވަރަށް ބޮޑެތި ފިތުނަ ފަސާދަ އުފައްދާ ކަންކަން ލަސްކޮށް ފަސްކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ދުއްޕާ ކުރުވަނީ ހައްދެއް ނެތް މިންވަރަށެވެ. ކުރިއްސުރެ ހަލުވިކަމާއެކު ދެވެމުން ދިޔަ އެތައް ހިދުމަތެއްގެ ބުރަކި ޖައްސާ ދިގު ދެންމުމުގައި މުއައްސަސާތައް އޮތީ ހައްދުން ނައްޓުވާފައެވެ. ދޮންކަޅު އަންގާނުލާ ސަރުކާރު ބަދުނާމު ވާހެން ކޮރަޕްޝަނާއި ފަސާދަ ހިންގުމުގައި ތިބީ އަތް އަނބުރާލާފައެވެ.

ވަގުހަން ލައިގެން ފިލާ ތިބެ ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި ނަފުރަތު އުފެއްދުމަށް ފޫގަޅައިގެން ތިބި އެތައް ޕާމަނަންޓް ސެކެރެޓަރީންނާއި ޑީޖީންނާއި ޑިރެކްޓަރުން ދައުލަތުގެ މުއައްސަސާ ތަކުގައި އެބަތިއްބެވެ. ފަސޭހަ ކަމާއެކު ކޮށްލެވެން ހުންނަ އެތައް ކަމެއްގެ ޕްރޮސީޖަރ ދިގުކޮށް މީހުނަށް އުދަނގޫ ވާހާ ގޮތް ގޮތަށް ބައްޓަން ކޮށްގެން ރައްޔިތުންނަށް ތަކުލީފު ޖެއްސުމަކީ މި ބައި މީހުން ރާވައިގެން ހިންގާ ބޮޑު ޖަރީމާއެކެވެ.

އައިޑީކާޑާއި ޕާސްޕޯޓުން ފެށިގެން ނޫންކަމެއް ނެތެވެ. ކޮންމެ ކަމެއްގައި ބިއުރޯކްރަސީ ބޮޑު ކޮށްލައިގެން މުއައްސަސާ އަކުން ކަމެއް ކުރުމަކީ ވައިނުޖެހޭ ދުވަހެއްގައި ރިޔަލު ދޯންޏެއް ދުއްވަން އުޅުން ކަހަލަ ކަމަކަށް އޮންނަނީ ހަދާފައެވެ. އަޅުވާ ހަމަތަކުގެ ގިނަ ކަމުން ތަންދޮރު ނޭނގެއެވެ.

މިސާލެއްގެ ގޮތުން ކުރެވޭ ކުދުކުދި ބައެއް ކަންކަން ފާހަގަ ކޮށްލާނަމެވެ. އެއްވިއުގަ އަކުން މުއައްސަސާތައް ގުޅާ ލެވިފައި އޮތަސް ކޮންމެ ކަމަކަށް އައިޑީ ކާޑްގެ ފޮޓޯ ކޮޕީއެއް އަދިވެސް ބޭނުން ވެއެވެ. ކަންކަމަށް އެދި ފުރަންޖެހޭ ފޯމް އޮންނަނީ ކަށްވަޅުގައި އޮތް މުނިކާފަގެ ސޮއި ވެސް ލިބިގެން ނޫނީ ފުރިހަމަ ނުވާ ހިސާބުގައެވެ. ކަމެއް ސާފުކޮށްލަން ޖަވާބު ދާރީ ވެވޭވަރުގެ މީހަކާ ފޯނަކުން ގުޅާ ނުލެވެއެވެ. މުއައްސަސާއެއްގައި ފޯނު ނަގާ ލޭންޑް ލައިނެއް ނުހުރެއެވެ. މިހެން ކިޔާފާ ނުކިޔާނެ އެއްކަމެއް ނޯވެއެވެ. ބޮޑު ކަމިޝަނެއް ހަދައިގެން ބަޔަކަށް ބޮޑު މުސާރަދޭ ސިވިލް ސަރިވިސްއެއް އޮތުމުގެ ބޭނުމެއް އެބަ އޮތް ހެއްޔެވެ.

ވީޑިއޯ: ވޮއިސް

ބިއުރޯކްރަސީއަށް ވުރެ ކުޑަނޫން މާ ބޮޑުކަމެއް ވެސް މުއައްސަސާތަކުގެ ތެރޭގައި އެބަ ހިގައެވެ. ބަސް ނޭހުމާ މުޒާހަރާ ކުރުމެވެ. ކަންކަން ބަލާން އޮންނަ އުސުލުތަކާއި ގަވައިދުތައް އެއް ފަރާތްކޮށް ހިތްހަމަ ނުޖެހޭ ކަމެއް ދިމާވުމުން ހަގީގަތާ ހިލާފަށް ހިތުހުރި ގޮތަކަށް ނޫސްތަކަށް މުއައްޒަފުން މައުލޫމަތު ދިނުމަކީ އާއްމު ކަމެކެވެ. ވިސަލްބްލޯ އަކީ އުސޫލާ ހިލާފަތް މައުލޫމާތު ލީކު ކުރުމާއި ދޮގު ވާހަކަ ހީވާހާ ގޮތް ގޮތަށް ފެތުރުމަށް އޮތީ ހަދާފައެވެ.

ކަމުގެ ނުރައްކާތެރިކަން އޮތް ވަރަކީ ދަރިންނަށް ތައުލީމާ ތަރުބިއްޔަތުދޭ މަދަރުސާތަކާއި އިންސްޓިއުޝަން ތަކަށް މި ނުރައްކާތެރި ޖަރާސީމް ވެއްދުމެވެ. މައްސަލަ ބަލަން ވަރުވަރުން މުއައްސަސާތައް ހުންނައިރު އެ ތަންތަނަށް ނުގޮސް އުދާސް ބޭރު ކުރަން މުޒާހަރާ ކުރާ ތަނަކަށް އެންމެ ފަހުން ސްކޫލުތައް ވެސް ހެދީއެވެ. މިހާވަރުން ދަންޏާ ހަތީބާ ދެކޮޅަށް މިސްކިތުގައި ވެސް މުޒާހަރާ ކުރާނެއެވެ.

ސިޔާސީ ބާރު ހޯދަން ބޭނުން ވިޔަސް ޔާމީނެއް ކަމަކު އެ ހައްދަނީ ގޯހެކެވެ. ވެރިކަމުގައި ކޮންމެ ބަޔަކު ތިއްބަސް ކުރަން ނުވާވަރު ކަންކަން ކުރުމުން އިޔާދަ ނުކުރެވޭ ވަރުގެ ދެރަ ކަންކަމުގެ ގެއްލުން ޒަމާން ތަކަކަށް ދެމިގެން ދާކަން ތަޖުރިބާއިން ވެސް އެނގޭނެއެވެ. ޒިންމާދާރު އިދިކޮޅު ހަރަކާތަކީ ހެދުނު އެއްޗެއް ހަދައިގެން ވެރިކަމަށް އަންނަން އުޅުމެއް ނޫނެވެ.

ބައްޕާފުޅާ ބޮޑުބޭބޭ ފުޅުންނަކީ ދައުލަތުގެ ފައިސާއެއް ދުވަހަކު ދެކިވަޑައިގެން ބޭފުޅުންނެއް ނޫނެވެ. އެބޭބޭފުޅުންނަކީ ނުލާހިކު ފައިސާ ހިތި ބޭފުޅުންނެވެ. ޔާމީނެއް އިލްޔާސެއް ހަމީދެއް އައްބާހެއް ކިޔާނެކަމެއް ނެތްތާއެވެ. މިއިން ކޮންމެ ބޭފުޅަކާއެކު ފައިސާ ލަވަ ކިޔާލަ ކިޔާލާ ހުރީ އެބޭފުޅުން ބޭނުންފުޅު ވެވަޑައިގެނެއްނޫނެވެ. އޭޓީއޭ އާއި އެފްޕީއައިޑީއާއި އެމްއީބީއާއި އެއަރމޯލްޑިވްސްއާއި އެމްއެސްއެލްއާއި ބަނގުރޫޓްވީ އެބޭބޭފުޅުން ލާރިއެއް ފަރިއްނުކުޅުވާތީއެވެ.

އެމްއެމްޕީއާރުސީއެއް ކަމަކު ވާނީ އެހެންތާއެވެ. ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ޔާމީނެވެ. ދުންޔާ ހުންނެވީ ހަރިޖިއްޔާ ހިންގަވާށެވެ. އެއިއްޔަކީ އެމްއެމްޕީއާރުސީން ބޭރުފަރާތް ތަކާއެކު ހެދިހާ ވަގުޑީލެއްގެ އެއްވެސް މައުލޫމާތެއް އެނގޭވަރުގެ މަގާމެއް ނޫންތާއެވެ. އެމްއެމްޕީއާރުސީއަކީ އޮންނަތަނެއް ކަމެއްވެސް ދުންޔާ މައުމޫނަކަށް އެނގި ވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ.

ސިޔާސީ މަގާމު ތަކުގައި ތިއްބަވައިގެން މިލިޔަން މިލިޔަނުން ފަރީއްކުޅުއްވައިގެން ތިއްބެވިޔަސް އެއީ އެވަރުކަމެއް ހެއްޔެވެ. އެއިން އެއްވެސް ބޭފުޅަކު ހިންގުމުން ބޭރުގައި ތިއްބަވަނިކޮށް ފަސާދައިގެ ތުހުމަތެއްގެ މައްސަލަ ބެލުން ވާނީ ދެވޭ ސިޔާސީ ހަމަލާއަކަށެވެ. އެ ބެބޭފުޅުންނަކީ ކުށެއް ބުށެއް ހަޔާތުގައި ވެސް ކުރެއްވި ބޭފުޅުންނެއް ނޫން ވިއްޔާއެވެ.

ތުހުމަތު ކުރެވޭ ފަސާދައިގެ މައްސާލައެއްގައި ދުންޔާ މައުމުނާ އޭސީސީއެއް ކަމަކު ސުވާލެއް ވެސް ކޮށްލައިގެން ނުވާނެއެވެ. އެކަނމަނާ މެންނަކީ ތިޔަ ހީކުރާ ކަހަލަ ކޮރަޕްޓު ބޭފުޅުންނެއް ނޫނެވެ. 2013 އިން 2018 އަށް ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ބޮޑު ބޭބޭފުޅު ޔާމީނު ކަމުގައި ވިޔަސް އެ މުއްދަތުގައި އެމްއެމްޕީއާރުސީއަށް އަތް ބާނައިގެން އެތަން ދަވާލީ އެމްޑީޕީ ނޫންހެއްޔެވެ. ޔާމީނާ ދުންޔާމެން އެކަމުގައި ކުރި އެއްވެސް ކަމެއް ނެތެއްނުން ހެއްޔެވެ.

އަޑަށް ބަރުލައްވާފައި ޔާމީނު އެ ދައްކަވަނީ އެ ވާހަކައެވެ. ފަނޑިޔާރުގޭ ބެންޗު ކުޑަކުރާށާއި ފ.އަތޮޅު ވިއްކާލާ ބިލުފާސްކުރާށާއި އަދީބު ނައިބުރައީސް ކަމަށް ގެންނަން ރިޝްވަތު ދިނީވެސް ރިޝްވަތު ހިފީވެސް އެމްޑީޕީން ނޫން ހެއްޔެވެ. ގައުމުގެ މާލިއްޔާގެ ތަޅުދަނޑި އޭރުވެސް އޮތީ އެމްޑީޕީ އަތުގައި ނޫންހެއްޔެވެ. ފަނޑިޔާރުން އުލުބައިންދާ މައުމޫނު ކުޑަގޮޅިއަށްލާ ސްޕްރީމް ކޯޓުން ޓިނު ނެގީ ވެސް އެމްޑީޕީ ތާއެވެ. ޝައިހު އިމްރާނާއި ނަޝީދާ ގާސިމް ހައްޔަރު ކުރީވެސް އެމްޑީޕީއެވެ. ކާނަލް ނާޒިމު ފުރޭމްކޮށް ޖަލަށްލާ ހިބަޅިދޫ ބޭރަށް ބަޑިފެއްތީ ވެސް އެމްޑީޕީއެވެ.

ފެށުނީއްސުރެ ވައްކަމާއި ހިޔާނާތާއި ވެރިކަމުގައި ބަގުޑި ބެއްދުމުގައި ހޭކެނޑިފައި ތިބި ބަޔަކު ކުށެއް ނުކުރާ މައުސޫމު ބަޔަކަށް ހެދެން ބޮޑެތި ކަރާ ނުފަޅާށެވެ. ލައްކަ އޮށް ބުރައެވެ. މީހުން ތެރެއަށް ނިކުމެ އަނގަ ދިޔާކުރާއިރު ދުންޔާމެން ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ. ދުންޔާމެން ދައްކާ އެއްވެސް ވާހަކައެއް މީހުން ގަބޫލު ނުކުރާކަންނޭނގޭ ވަރަށް ބުރާންތި ވީމާ ދެރައެވެ. ބޮލަށް ބޭސް ކުރުން ނޫން އެހެން ކަމެއް ދެން ކުރާކަށް ދުންޔާ މެންނަކަށް ނެތެވެ.

ރައީސްމީހާ ތަނަކަށް ފުރާ އިރަށް ދަތްދޮޅިއަށް މިއޮއްވާ ވަރެކެވެ. ތެޅޭވަރުން ހީވަނީ ދޮޅިވެއްޓި ދާނެހެނެވެ. ކަރުވަނީ އަމަށަކު ހިއެެއް ނޫނެވެ. ހީކަރުވަނީ ދަތްދޮޅި ނުތެޅޭ ވަރަކަށް ނޫނެވެ. މާވަޑި އާދަނުގެ މުޅި މީހާ އައްސިވެ ލޯލިތައް ކޮޅަށް ޖެހިގެން މިފަހަރު ދަތްދޮޅި މިތެޅެނީ ރައީސްމީހާ ބޯޅަ މެޗެއް ބަލައިލަން ގޮސްގެނެވެ.

ފައިނު މާވަޑި އާދަނުމެން ނުލާހިކު ދާހިތުން ތިއްބާ ރައީސްމީހާއެއް ކަމަކު ގޮސްގެން ނުވާނެތާއެވެ. ދިޔައިރު އާދަނު ވެސް ގެންދިޔަ ނަމަ ގައިމު ދަތްދޮޅި ނުތެޅި ހުރީސްތާއެވެ. އެކީގާ ގެންދިޔަ ނަމަ ގައިމު އާދަނަށް ވެސް މެސީ ފެނުނީސް ނޫން ހެއްޔެވެ. އެވަރުގެ ކަމެއް ވެސް ރައީސްމީހާ އާދަނުމެނަށް ކޮށްލާ ދީގެން ނުވެއެވެ. ބޮޑީ ގާޑެއްގެ ގޮތުގައިވެސް އާދަނު ގެންދެވުނީސް ނޫން ހެއްޔެވެ. މާވަޑި އާދަނަކީ ސިފައިންގެ ބޮޑުމީހާ ގޮތުގައި އުޅުނު މީހެއް ވިއްޔާއެވެ. މީހުންގެ ދަތްދޮޅި ދުއްވާލާނެ ގޮތް ނިކަން ރަގަޅަށް ދަންނަ މީހެއް ވިއްޔާއެވެ. ރައީސްމީހާ އެއްކަމަކު އާދަނަށް އެހެން ހަދާކަށް ނުވާނެއެވެ.

ބަޔަކު ހެޔޮ ހިތުން ދިއްކޮށްލާ ދައުވަތު ގަނޑަކަށް ވެސް އާދަނުމެން ބުނާ ގޮތުން ރައީސްމީހާ ގޮސްގެން ނުވާނެތާއެވެ. ރައީސްމީހާ އެ ގޮތަށް ކުރާ ދަތުރަކުން ގައުމަކާ އުފެދޭ އިތުބަރާ ގާތް ކަމަކުން ރާއްޖެއަށް ވާނެ ރަނގަޅެއް އޮންނާނީއެއް ނޫނެވެ. އާދަނުމެންގެ ހަމައިގައި ރައީސްމީހާ ވިއްޔާ ހުންނަން ޖެހޭނީ ދެ ކަމުން ކުރެ ކަމަކު ވެސް ނުގޮހެވެ. ރައްޔިތުންގެ ޓެކްސް ފައިސާއިން ފެންބިލު ދައްކާ ތައްޓަކަށް ހާޖަތަށް ދާން ޖެހޭތީއެވެ. އާދަނުމެންނަށް ރާއީސްމީހާއެކޭ ބިސްމަޅި ދުއްވަން ނަނު ޖަހާފައި އިންނަ ކުކުޅު ގަނޑެކޭ ތަފާތެއް ނުހުރެއެވެ.  

އާދަނުމެން ދާނެ އިރަކުން ގޮސް މަޖިލީހުގައި ވައިގަ ތަޅާފައި އަހަރަކު ތިން ހަތަރު މަހު ޗުއްޓީގައި މުސާރަ ކާލަ ކާލާ ތިއްބަސް އެއިއްޔަކީ ދައުލަތަށް ވާ ގެއްލުމެއް ނޫނެވެ. ބޮޑު ހޯގުޅާ ހެދިގެން ވަށައިގެން ބޮޑީގާޑުން ލައިގެން ބަންޑާރަ ކާރުގައި ކޮޅު ކޮޅަށް ދުއްވާ ބޭލިރައީސް އެ ކުރަނީ އިސްރާފަކަށް އާދަނުމެނަކަށް ނުވެއެވެ.

އިރެއްގައި ރައީސްކަން ކުރިޔަތީ އަތްގުޅި ނުކާވަރު މުސާރައަކާ އިނާޔަތް ނަގަނީ ރައީސްކަން ކުރިއިރު މުސާރައެއް އިނާޔަތެއް ނުދީ ހިލޭ ސާބަހަށް މަސައްކަތް ކޮށް ދިނީމާ ތޯއްޗެކެވެ. ބަޅު ރުއްޕާޓީ ރައީސާ އެ ޕާޓީ މަޖިލިސް މެންބަރުން އަޗާތަޅަން ދައުލަތުގެ ފައިސާ ނިކަން ހަލާލެވެ.

ސަރވިސް އެކްސަލަންސް އެވޯޑް 2022

އެންމެ ފުރިހަމައަށް 2022 ވަނަ އަހަރު ހިދުމަތްކުރި މުއައްޒަފަކަށް ހޮވިގެން އެވޯޑް ހާސިލުކުރީ އެސްޓީއޯ ފާމަސީ ކޯޑިނޭޓަރ ލުބްނާން އިބުރާހީމެވެ. ލުބުނާން ހީވާގި ބުރަ މަސައްކަތް ފާހަގަކޮށް އެސްޓީއޯއިން މަރުހަބާ ކިޔާ ޝުކުރުވެރި ކަމާއެކު ސާބަސް ރައްދުކުރެއެވެ. 

ސޭލްސް ފްރޮންޓްރަނަރ އެވޯޑް 2022

އެސްޓީއޯ އެނަރޖީ އެންޑް ކޮންސްޓްރަކްޝަން ސޮލިއުޝަންސް ގެ ކޯޑިނޭޓަރ އަބްދުﷲ އިހުސާނު ސޭލްސް ފްރޮންޓް ރަނަރ އެވޯޑް 2022 ހާސިލުކުރީ އެހެން މުއައްޒަފުންނަށް މިސާލު ދައްކަމުންނެވެ. އެސްޓީއޯއިން މަރުހަބާ ކިޔާ ޝުކުރުވެރިކަމާއެކު ސާބަސް ރައްދު ކުރަނީ އެހެން ވެގެނެވެ.

ޓީމް ޕްލޭޔަރ އެވޯޑް 2022

ޓީމް ވޯކުގައި ދެވަނައެއް ނެތް މިސާލު ދައްކައިގެން ޓީމް ޕްލޭޔަރ އެވޯޑް 2022 ހާސިލު ކުރީ ސީނިއަރ އައިޓީ ސަޕޯޓް ސްޕެޝަލިސްޓް ހާމިދު ސައީދުއެވެ. އުންމީދާއެކު ނަތީޖާ ހާސިލުކުރުމަށް ކެނޑިނޭޅި ދިން އެއްބާރުލުމާއި ބަދަހި ގުޅުން ދެމެހެއްޓުމުގައި ސާބަހާއި ތައުރީފް ހައްގު މުއައްޒަފެކެވެ.

ގޭދޮށަށް އެއްވެފައިވާ ބައެއްގެ ބޮލަށް ކިއްލާ މަތިން ބެރިއެއް ވައްޓާލަން ކެރުނު ހިސާބުން ގައްސާނަކީ ކާކުކަން ދިވެހިން ދަސްކޮށްފިއެވެ. ކިޔަވަން ލަންޑަނަށް ފޮނުވީމާ ރާބޮއެގެން އިނދެ ކާރަކުން ޖައްްސާ މީހަކު މަރާލި ވާހަކަ އަކީ ވެސް ނިކަން މަސްހޫރު ވާހަކައެވެ. އެ މަރު އޮއްބާލުމަށް ފޮށިފޮށީގައި ޑޮލަރު ދައުލަތުގެ މާލިއްޔާއިން ލަންޑަނަށް ގެންގޮސްގެން އޭރު ދައުލަތް ބަނގުރޫޓްކޮށްލި ކޮށްލުމުން އަދިވެސް އެއުޅެނީ އަރައި ނުގަނެވިގެނެވެ. ގައްސާނަކީ މައުމޫނަށް ޖެހުނު މުސީބާތަކަށްވެ 30 އަހަރުގެ ވެރިކަން ވެއްޓުމުގެ އެއްސަބަބަކަށް ގައްސާނުގެ ޖައްބާރުކަން ވެގެން ދިޔައެވެ.

ޑރ. އަފްރާޝީމްގެ މަރުގެ އަނދިރި ފަރާތުން ގައްސާނުގެ ހިޔަނި ފާޅުވާ ކަމަށް ގިނަ ކުދިން ކުދިން ކިޔައެވެ. ރިސޯޓަކަށް އިންވެސްޓުކުރާ ނަމުގައި މަހުޖަނު ބޮޑުބެ އަތުން ފައިސާގަޑެއް ހޯދައިގެން އިންވެސްޓްކޮށްދިނީ އަޒްލިފް ރައޫފަށް ކަމަށް ރަށުތެރޭގައި ކިޔައެވެ. މިހާރަކު އަފްރާޝީމެއް ނެތެވެ. ވީގޮތެއްވެ އެ އަޒްލިފަކުވެސް ގެއްލިއްޖެއެވެ. ކުދިން ނިންދަވަން އުދޯއްޔަށް އަރާ އިނދެ މާމަ ކިޔާދޭ ބޮޑު ބުޅާ ވާހަކަ ކަހަލަ ވާހަކަ އަކަށް އެވާހަކަވެ ނިމެއްޖެއެވެ.

 ހަނދާން އައުކޮށްލަން ޖެހޭ ކަމަކީ ބައްޕަގެ ފޭވަރިޓަށް ރިޔާސީޓިކެޓް ދީފާނެތީ ޔާމީނާ ގުޅިގެން ކުރަންޖެހުނު ކޮންމެ ކަމެއް ނުކުރާ ކަހަލަ ނޫން ކަމެވެ. އުފަންކޮށް ގެންގުޅެ ބަލާ ބޮޑުކުރި ބަފާމީހާ އަބަހައްދުވީ ދުވަހު ގިއްގަޅުވާލާ ރަހުމުކުޑަ ގޮތަކަށް ކުޑަގޮޅީގައި ބާއްވައިގެން ޔާމީނަށް ބާރުދޭން ހުރިކަން ނޭނގޭ އެކަކު ނެތެވެ. އެހެން އެވީ ފިސާރި ވަރުހުރި މަޅިއެއްގައި ރަނގަޅަށް ބެނދެވި ބްލެކް މޭލުވެފައި ހުރެގެންނެކޭ މަށަކު ނުބުނަމެވެ.

މިވަރުގެ ގައްސާނަކު އެހެން ބަޔަކު ދެކެވާނީ ކޮން ލޯތްބެއް ހެއްޔެވެ. ބަޔަކަށް ކޮށްފައި ނުކުރާނީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ. ދައްކާފައި ނުދައްކަނީ ކޮން ވާހަކައެއް ހެއްޔެވެ. ވައުދޭ އެމްޑީޕީއޭ ރައްޔިތުންނޭ ކިޔައިގެން ފޮކަން ގައްސާނަކީ ކާކުހެއްޔެވެ. މައިން ބަފައިންގެ ލޮލުން އެޅި ކަރުނަ ނުފެނުނު މީހަކަށް ފެންނާނީ ދެން ކޮން އެއްޗެއް ހެއްޔެވެ.

ބުނަން ހެއްޔެވެ. އެމްޑީޕީން ވައުދުވެ ވައުދު ފުއްދަނީ ގައްސާނު ރުއްސާކަށް ނޫނެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުން އެއްބުރުން ރައީސް ސާލިހަށް ވެރިކަން ދިނީ ޔާމީނާއި ގައްސާނުމެން ވެރިކަމާ ކައިރި ނުކޮށް ވެރިކަން ކޮށްދޭށެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ ކަންކަން ސަރުކާރުން ކޮއްދެމުން އެދަނީ އިހަށް ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް އިހަށް ކުރަންޖެހޭ އުސޫލުން ގިނަ ރައްޔިތުން އެދޭ ގޮތަށެވެ. ބަޅުރުއް ޕާޓީއާއި ގައްސާނު ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ކަންތައްކުރާނީ ބަޅުރުއް ޕާޓީ ވެރިކަމެއްގައެވެ.

މަތްކަލާކޯއެވެ. ރައީސް އިބްރާހީމް މުހައްމަދު ސޯލިހް ރަށްރަށް ވަޑައިގެން ކުރައްވަން ޖެހޭ ކަންތަކާ ބައްދަލު ކުރައްވަން ޖެހޭ ބަޔަކާ އެނގެން ވަނީ ވެސް ޔާމީނުގެ އައުވާނުންނަށެވެ. ރައީސް ސާލިހަކީ ބަޅުރުކު ކަޅު ގަންޖިފަރާސް ބުނާގޮތަށް ކަންތައް ކުރައްވަން ދިވެހި ރައްޔިތުން ހޮއްވަވާފައި ހުންނެވި ބޭފުޅެއް ނޫނެވެ.

ސަރުކާރު ހަރަދުގައި ގދ. ފަރެސްމާތޮޑާއަށް ވަޑައިގެން އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސީ ހަރަކާތް ހިންގަވާ ކަމަށް ބުނެ ފަސާދަ އުފައްދަން ބަޅުރުކު މީހުން ގައި ވީދިޔަސް ރައީސް ކުރައްވާނެ ކަމެއް އެނގި ވަޑައިގަންނަވާނީ ރައީސަށެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ 68 ޕަސެންޓު ވޯޓުން ވެރިކަމަށް ރައީސް ސާލިހު ހޮއްވެވީ ދިވެހި ވެރިކަން ބަޅުރުއް ދޮށުން ސަލާމަތް ކުރާށެވެ. ކުޑަ ބޭރު ވެސް އެރިޔަ ނުދޭށެވެ.

ވެރިކަން ހިންގާ ކޯލިޝަނުގެ 40 އިންސައްތައަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. ރައީސަކީ އެމްޑީޕީގެ ޓީިކެޓްގައި ހޮވިވަޑައިގެން ހުންނެވި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. ރައީސް ކުރައްވާ ރަސްމީ ދަތުރުފުޅަކަސް ނުރަސްމީ ދަތުރުފުޅަކަސް އެ މަނިކުފާނަށް އެ މަގާމު މަތިކުރި އެމްޑީޕީގެ ލޮބުވެތި މެންބަރުންނާ ބައްދަލު ނުކުރައްވާ ކުރައްވަންޖެހި ވަޑައިގަންނަވާ ކަމެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. އިދިކޮޅުން ކިތަންމެ ހީކެރުވިޔަސް އެކަން ރައީސް ކުރައްވާނެއެވެ.

އެހެން ނޫނަސް ރައްޔިތުންގެ އިހުސާސް އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައި ގަންނަވާނީ ޔާމީނުގެ ދެފުށް ދެގޮތް ސަޕޯޓަރުންގެ ފަރާތަކުން ނޫނެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށްވީތީ ތަފާތުކުރުމެންނެތި ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށް ދެއްވިޔަސް އިހުލާސްތެރި މަޝްވަރާ ހޯއްދަވަނީ އިހުލާސްތެރި ބައިވެރިންގެ ގާތުންނެވެ.

ގަމާރުކަން ހުރިވަރުން މިއަދަކީ މައުމޫނުގެ ދިމިގްރާތީ ޒަމާން ނޫންކަމެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. ރާއްޖޭގައި މިއޮތީ މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮރެޓިކް ވެރިކަމެއް ކަމެއްކަންވެސް ނޭނގޭހާ ގަމާރެވެ. ދައުލަތުން ހަރަދު ކުރަނީ ރައްޔިތުންގެ ލާބަޔާ މަންފާއަށެވެ. ދައުލަތް ހިންގުމުގައި ވެރިކަން ހިންގާ މައިޕާޓީގެ ކޮންމެ މެންބަރަކީ ވެރިކަން ހިންގުމުގެ ބައިވެރިއެކެވެ. ވަގުތު ލިބި ވަޑައިގަންނަވާ ވަރަކުން ވެރިކަން ހިންގާ ޕާޓީގެ މެންބަރުންނާ ބައްދަލު ކުރެއްވުމަކީ ސަރުކާރު ހިންގުމުގެ އެއްބައެވެ.

ޔާމީނުގެ އައުވާނުން މާ ބޮޑަށް ކޮށި އަރައިގެން ނޫޅެ ހިން ދިރުވާލައިގެން އެހަށް ތިބޭށެވެ. އެ ދުވަހެއް އައިމާ ފުއްޕަން ތިބޭށެވެ. ކަމެއް ކުރަންޏާ މިހާރު ކުރަންވީ ކަމަކީ މުލުވަގު ޖަލަށްލާ އެކަހެރި ކުރެވެން އޮތް ގޮތެއް ހޯދައިގެން އެކަން ކުރުމެވެ. ތިޔަ ފާޑަށް މަތިހަށި ނަގާ އުންޑަ ކެއްކިޔަސް ވެރިކަމާ ހިޔަނިވެސް އެޅެވެން ޔާމީނަށް އޮތީއެއް ނޫނެވެ. އަމްދުން މުއިއްޒާ ޝަހީމަށް ވެގެން ވިއްޔާ ޔާމީނަށް ވެރިކަމުގެ ވަސްވެސް ފެނުނަކަ ނުދޭނެއެވެ. ކަޅު ގަންޖިފަރާހު ބަޅުރުކު މީހުނަށް ގަބޫލު ކުރަން އުދަގުލަސް ހަގީގަތަކީ އެއީއެވެ.

ސަރުކާރުން އެމްޓީސީސީ އާއި ހަވާލުކޮށްގެން ކުރިއަށްގެންދާ ދަރަވަންދޫ ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތްކުރުމުގެ އަމަލީ މަސައްކަތުގެ 77 އިންސިއްތަ މިހާރުވަނީ ނިންމާފައެވެ. މި މަޝްރޫއުގެ ދަށުން ކުރިއަށްގެންދިޔަ ދަރަވަންދޫ ބޭރުތޮށި ލުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރު ނިމިފައިވާއިރު ދެންހުރި މަސައްކަތަށް ބޭނުންވާ ބޮޑުހިލައިގެ ހަތަރު ވަނަ ޝިޕްމަންޓް ވެސް މިހާރު ވަނީ ޕްރޮޖެކްޓް ސައިޓަށް ގެންގޮސްފައެވެ.

ދިވެހި ސަރުކާރާއި މޯލްޑިވްސް ގްރީން ފަންޑުން ހަރަދުކޮށްގެން ކުރިއަށްގެންދާ މި މަޝްރޫއުގެ ދަށުން، 10،800 ކިއުބިކް މީޓަރުގެ ވެލިން ގޮނޑުދޮށަށް މުއްސަދި ކުރާނެއެވެ. 490 މީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއްގައި ބޭރުތޮށި ލުމާއި 96 މީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއްގައި ރިވެޓްމެންޓް ޖެހުމުގެ މަސައްކަތް މި މަޝްރޫއުގެ ދަށުން ކުރާނެއެވެ.

ސްޓެލްކޯގެ މެނޭޖިންގ އަހުމަދު ޝަރީފާއި ޖަޕާނު އެމްބެސެޑަރ މިިޑޯރީގެ މި ބައްދަލު ކުރެއްވުމަކީ ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް ދިނުމާ ގުޅޭގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރެއްވުމަށް ބޭއްވެވި ބައްދަލު ކުރެއް ވުމެކެވެ.  

ކަރަންޓް ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ދިމާވާ ދަތިތަކާއި ގުޅޭގޮތުން ބޭއްވެވި މި ބައްދަލުކުރެއްވުމުގައި ރާއްޖޭގައި ކަރަންޓް ހިދުމަތް އިތުރަށް ހަރުދަނާކޮށް ޖަޕާނާއި ގުޅިގެން ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި އެކަން ކުރުމަށް ކުރެވޭނެ މަސައްކަތްތަކާއި ގުޅޭގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރެއްވިއެވެ. 

ތަފާސް ހިސާބު ދައްކަ ގޮތުން މި އަހަރުގެ އޮގަސްޓް މަހު ވައްކަމުގެ 456 މައްސަލަ ހުށަހެޅިފައިވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ސެޕްޓެމްބަރ މަހު ހުށަހަޅާފައި އޮތީ 324 މައްސަލައެވެ. ސެޕްޓެމްބަރ މަހު ފާހަގަ ކުރެވޭ ވަރުގެ ބޮޑު ތަފާތެއް ފެނެއެވެ. އޮގަސްޓް މަހަށް ވުރެ ހުށަހެޅުނު ވައްކަމުގެ މައްސަލައިގެ އަދަދު 132 ދަށްވެފައި އޮތް އޮތުމެވެ. ރިޕޯޓްކުރި ވައްކަމުގެ އަދަދު ދަށްވެގެން ދިޔަ ދިޔުމަކީ އެކަމާ މެދު ދެވަނަ ވިސްނުމަކަށް ދާންޖެހޭ ވަރުގެ ކަމެކެވެ. އަނެއްކާ އޭގެ ފަހުން އޮކްޓޯބަރ މަހު ހުށަހެޅުނީ ވައްކަމުގެ 306 މައްސަލައެވެ. ނޮވެމްބަރ މަހު ހުށަހެޅުނު ވައްކަމުގެ މައްސަލައިގެ އަދަދަކީ 304 އެވެ. ވޭތުވެ ދިޔަ ތިންމަހު ވައްކަމުގެ މައްސަލަ އެއް މަހުން އަނެއް މަހަށް ދަށްވެފައި ވާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.

ވައްކަމުގެ މައްސަލަ ހުށަހެޅޭ އަދަދު ދަށްވާ ސަބަބުތަކާ މެދު ދެތިން ގޮތަކަށް ވިސްނާ ލެވިދާނެއެވެ. ހުށަހެޅޭ މައްސަލަ މަދުވަނީ ތަންފީޒީ މުއައްސަސާތަކާ މެދު އިތުރުބާރު ގެއްލި މާޔޫސް ވެގެން ހެއްޔެވެ. ގާނޫނީ ދޫމަޅީގެ ތެރެއިން ވަގުކަލޭގެ ސަލާމަތް ވާތީ މުޖުތަމައު މާޔޫސް ވެގެން ވާކަމެއް ނަމަ އެއީ ނުރައްކާތެރި ބިރު ހުރި ކަމެކެވެ.

ހުށަހެޅޭ މައްސަލަ މަދުވަނީ ރަގަޅަށް ބެލެހެއްޓި ފާރަވެރިވުމުގެ އިންތިޒާމުތައް ވަރުގަދަ ވުމުން ވައްކަން ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހަނިވެގެން ކަމަށް ވާނަމަ އެއީ ހެޔޮފާލެކެވެ. ފާރަވެރިވުން އިތުރުކޮށް ގާނޫނީ ހުކޫމަތު ރަނގަޅަށް ތަންފީޒު ވުމަކީ ވައްކަމުގެ އަދަދު ޒީރޯއަށް ގެނެވޭނެ ކަމެކެވެ. ވަގުންގެ މައްޗަށް ހުކުމް ތަންފީޒު ކުރެވި ވަގުން މުޖުތަމައުން އެކަހެރި ކުރެވޭ ވަރަކަށް ވައްކަން ކުރުން ހުއްޓޭނެއެވެ.

އެއް މަހުން އަނެއް މަހަށް ހުށަހެޅޭ ވައްކަމުގެ މައްސަލަތައް މަދުވަނީ މުޖުތަމައު ވައްކަމާ ދުރަށް ގެންދެވެމުން ދާތީ ކަމަށް ވާނަމަ ކިތައްމެހާ ވެސް އުފާވެރިއެވެ. ކަންކަން ތަރުތީބު ވެގެން ކުށުގެ ވެއްޓަށް ފާރަވެރި ވެވޭ ކަމުގެ ހެޔޮ ފާލެކެވެ. ހެޔޮވެރިކަމެއްގެ ހެޔޮކަން މުޖުތަމައުން ފެންނަން ފަށާފައި ވާކަން ރަމްޒުކޮށްދޭ ހެޔޮ ފާލެކެވެ. އެއާއި އެކު ވައްކަން ނައްތާލުމަށްޓަކާ، އަށަގެންފައިވާ މާއްދީ ވިސްނުމުން އެކަހެރިވާން ކޮންމެ މީހަކު ޖެހެއެވެ. 

ވައްކަމުގެ ތެރެއަށް އަލަށް މީހުން ވަނުން ހުއްޓުވުމަށް ބަޑުހައި ހޫނުކަން ނައްތާލުމާއި ފަރުދުންގެ ފޯރުންތެރިކަން އިތުރުކޮށް ދިރިއުޅުމުގެ އަގުތައް ތިރި ކުރެވޭނެ ގޮތަކަށް ކަންކަން ބައްޓަން ކޮށްގެން ވައްކަމުގެ ރޭޓް ދަށް ކުރެވެއެވެ. ހަލާލު މަސައްކަތެއް ކޮށްގެން ބަދަހި މުޖުތަމައެއްގައި އުޅޭ އުފާވެރި ރައްޔިތަކަށް ވުމަށް އަމިއްލަ ޒިންމާއެއް އޮތް މީހަކަށް ކޮންމެ މީހަކު ވާންޖެހެވެ. ހިހޫ ތަނުން ކެއުމާއި އެހެން މީހުންގެ ތުބުން ވެއްޓޭ ބަތް ފުށް ކައިގެން އުޅެން އުޅޭ އުޅުމުގެ ވިސްނުން ދޫކޮށްލަން ޖެހެއެވެ.

ޒަރޫރީ ބޭނުންތައް ނުފުދިގެން ވައްކަމުގެ ތެރެއަށް މީހުން ދިޔުން ހުއްޓުވަން ސަރުކާރާއި މުޖުތަމައު ގުޅިގެން ދިރިއުޅުމުގެ ހާލަތު ރަނގަޅު ކުރުމަށް ކުރެވެން އޮތް ހުރިހާ ކަމެއް އަދި ވެސް އިތުރަށް ކުރަން ޖެހެއެވެ. އިހުތިޔާރުން ބޭރުން ޒަރޫރަތަށްޓަކައި ރައްޔިތު މީހާއަށް ހަރަދު ކުރަން މަޖުބޫރު ކުރުވާ ހުރިހާ ނިޒާމެއް ނައްތާލަން ޖެހެއެވެ. އަނެއް ކޮޅުން ވަގުކަލޭގެ ވައްކަން ކުރަން އެއް ދޮރުން ވަދެ އަނެއް ދޮރުން ނިކުންނަހެން ތަހުގީގާ ޝަރިއަތުން ބަރީއަ ނުވެވޭނެ ގޮތަކަށް އިޖުރާތު ތަކުގެ ދޫމަޅި ބާރު ކުރުމަކީ ވައްކަން ހުއްޓުވުމުގެ ހައްލެވެ.

ދިމާވި ޓެކްނިކަލް މައްސަލައަކާއި ގުޅިގެން މާލެއާއި ހުޅުމާލޭގެ ބައެއް ސަރަހައްދުތަކުން ކަރަންޓުގެ ހިދުމަތް މެދުކެނޑުމުން މައްސަލަ ދެނެގަނެ މައްސަލަ މިހާރު ހައްލު ކޮށްފައިވާ ވާއިރު ކަރަންޓްގެ ހިދުމަތް މެދުކެނޑުމުން ދިމާވާ ދަތިތަކަށް އެކުންފުނިން ވަނީ މާފަށް އެދެއެވެ.

މާލެ އާއި ހުޅުމާލޭގެ ކަރަންޓް މިހާރު އެއް ވިއުގައަކުން ގުޅާލެވިފައި އޮތުމުން ހުޅުމާލެ އިންޖީނުގޭގައި މައްސަލައެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ ހުޅުމާލޭގެ އިތުރުން މާލެ އިން ވެސް ބައެއް ފަހަރު ކަރަންޓް ކެނޑެން ދިމާވެއެވެ. މިހާރު މާލޭ ސަރަހައްދަށް ކަރަންޓް ދިނުމަށް ބޭނުން ކުރާ މައި އިންޖީނުގެއަކީ ހުޅުމާލޭގައި ހުންނަ 50 މެގަވޯޓްގެ އިންޖީނުގެއެވެ.

ބަގާވާތުގައި ޖަރުމަނުގެ ޗާންސެލަރ ވަގުތުން ބަޑިޖަހާ އަވަހާރަކޮށްލުމަށް ރާވާފާ ވާއިރު، ޖަރުމަނުގެ ކެޕިޓަލް ހިފުމަށާއި ހުރިހާ މަޖިލިސް މެންބަރުން ހައްޔަރު ކުރުމަށް ވެސް އީ ރާވާފައެވެ. މި ބަގާވާތް ނާކާމިޔާބު ކޮއްލުމަށްޓަކައި މިދިޔަ ބުދަ ދުވަހު ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި 3 ހާހަށް ވުރެ ގިނަ ސްޕެޝަލް ފޯސަސްގެ ސިފައިން ބައިވެރި ވެފާވެއެވެ.

ޖަރުމަނުގެ 15 ސިޓީއެއްގެ 150 އަށް ވުރެ ގިނަ ގެ ބަލާ ފާސް ކޮއްފައިވެއެވެ. މި އޮޕަރޭޝަންގައި މިހާތަނަށް 25 މީހަކު ވަނީ ހައްޔަރު ކޮއްފައެވެ. އަދި އިތުރު އެތައް ބަޔަކާއި ދަނީ ސުވާލުކޮށް ތަހުގީގު ކުރަމުންނެވެ.

މި ބަގާވާތް ރާވާފައިވާ އެންމެ އިސް ފަރާތަކީ ޖަރުމަނުގެ ކުރީގެ ރަސްކަލުން ހެންއިންރިޗް 9 ގެ ދަރިކަލުން ޕްރިންސް ހެއިންރިޗް 13 އެވެ. ޕްރިންސް ހެއިންރިޗް 13 އަކީ މިހާރު އުމުރުން 71 އަހަރުގެ ބޭފުޅެކެވެ.

ޖަރުމަނުގެ ފްރެންކް ފާރޓް ސިޓީގައި ފިލާ ހުންނަވަނިކޮށް ޕްރިންސް ވަނީ ހައްޔަރު ކޮއްފައެވެ. ހައްޔަރު ކުރި އިތުރު މީހުންގެ ތެރޭގައި ޖަރުމަނުގެ ކުރީގެ ފާ ރައިޓް ޕާލަމެންޓް މެންބަރަކާއި މިހާރު ވެސް ޖަރުމަނުގެ ސިފައިންގެ ތެރޭގައި އުޅޭ  އިސް އޮފިސަރަކާއި ކުރީގެ ޕޮލިސް އޮފިސަރަކާއި ޖަރުމަނުގެ އެލީޓް ސްޕެޝަލް ފޯސަސްގެ މެންބަރުން ހިމެނެއެވެ.

ޖަރުމަނުގެ ބަގާވަތް ރޭވުމުގައި ފައިސާގެ ގޮތުންނާއި ހަތިޔާރުން ރަޝިޔާގެ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށް ދިންކަމުގެ ތުހުމަތުތައް ވަނީ ކޮއްފައެވެ. ޔުކުރޭން ރަޝިޔާ ހަގުރާމައިގާ ޖަރުމަނުގެ ސަރުކާރުން ރަޝިޔާއާއި ދެކޮޅަށް ޔުކުރޭންއަށް އެހީތެރިވެދޭތީ ރަޝިޔާއިން މި ބަގާވާތައް ވާގިވެރި ވެދާނެ ކަމަށް ބައެއް ނޫސްތައް ބުނެވެ. ނަމަވެސް ރަޝިޔާއިން ދަނީ އެ ތުހުމަތުތައް ދޮގުކޮށް އެކަމަކީ ޖަރުމަނުގެ ދާހިލީކަމެއް ކަމަށް ބުނެފައެވެ.

ޖަރުމަނުގެ ވާތުފިޔާގެ ހަރުކަށި ޖަމާއަތައް ނިސްބަތްވާ އެކްޓިވް މީހުންގެ ގޮތުގައި 19 ހާސް މީހުން އުޅޭނެ ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. ޖަރުމަނުގެ ސަރުކާރުން ވަނީ މި ފަރާތްތަކުން އިތުރު ނުރައްކަލެއް ކޮށްފާނެ ކަމަށް ބަލާ ސަލާމަތީ ކަންކަން އިތުރަށް ވަރުގަދަ ކޮއްފައެވެ.

ޔާމީނު ސަރުކާރުން އަޅާފައިވާ ކޯޒްވޭގެ ސަބަބުން ތިމާވެށީގެ ގިނަ މައްސަލަތަކެއް ދެރަށުގެ ރަށްގިރުމާއި ދެ ރަށަށް ރާޅުއެރުމާއި ކޯޒްވޭ މައްޗައް ރާޅު އެރުން ފަދަ ކަންކަން އައީ ކުރިމަތިވަމުންނެވެ. މިމައްސަލަ ބޮޑުވެ ރައްޔިތުން ނުކުމެ 2018 ވަނަ އަހަރު ކޯޒްވޭގެ މެދުން ވެލިގަނޑު ކަނޑާލާ އޮއެދެމޭ ގޮތަށް ހެދިއެވެ. ނަމަވެސް ކޯޒްވޭ ނެތުމުން އެތައް ގޮންޖެހުމެއް ރައްޔިތުންނަށް ކުރިމަތިވަމުން ދިއުމާ ގުޅިންގެ 2019 ވަނަ އަހަރު އެކޯޒްވޭ އަލުން ގުޅާލިއެވެ.

މިކަމަށް ހައްލެއް ހޯދާދިނުމުގެ ގޮތުން މިހާރު އޮތް އެކޯޒްވޭ ނަގާ ގދ. މަޑަވެލި އާއި ހޯޑެއްދޫ ކޯޒްވޭ އަކުން ގުޅާލުމުގެ މަޝްރޫއުގެ މަސައްކަތް މިސަރުކާރުން ކުރަންނިންމާ މިދިޔަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު އެމްޓީސީސީ އާ މަސައްކަތް ހަވާލު ކުރިއެވެ. މިފަހަރު  މަޑަވެއްޔާއި ހޯޑެއްދޫ ގުޅާލަނީ އެ ދެމެދުގައި އޮންނަ ގދ. ހާދު ހުރަސްކޮށް ބުރިޖުން ގުޅާލައިގެނެވެ.

މަޑަވެއްޔާއި ހޯނޑެއްދޫ ގުޅާލުމަށް 223 މީޓަރުގެ ބްރިޖަކުން ގދ. މަޑަވެއްޔާއި ގދ. ހާދޫ ގުޅާލާ ގދ. ހާދޫ ހުރަސްކޮށް 160 މީޓަރުގެ ބްރިޖަކުން ގދ. ހާދޫ އާއި ގދ. ހޯނޑެއްދޫ ގުޅާލުމުގެ މަސައްކަތް އެމްޓީސީސީން ފަށައިފިއެވެ. ކޯޒްވޭ ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގެ ދަށުން މިހާރު ކުރަމުންދަނީ ކޯޒްވޭ އާ ގުޅޭ މަގުތައް ހެދުމުގެ މަސައްކަތާއި ސައިޓް އެޅުމުގެ މަސައްކަތެވެ.

މަޑަވެލި ހޯނޑެއްދޫ ގުޅާލުމުގެ މަޝްރޫއުގައި 260 މީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއްގެ ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތް ކުރުމާއި، ކޯޒްވޭގެ 2544 ކިއުބިކް މީޓަރުގެ ސެގްމެންޓް ކޮންކްރީޓް މަސައްކަތް ކުރުމާއި، 285 ސްޕަން ޕައިލް ހަރުކުރުމާއި، 4596 އަކަ މީޓަރުގެ ސަރަޙައްދެއްގައި ތާރު އެޅުމާއި، 1378 އަކަ މީޓަރުގެ ސަރަޙައްދެއްގައި ޕޭވްމަންޓް ހެދުމާއި، އެޕްރޯޗް ރޯޑުގެ 3144 އަކަ މީޓަރުގެ ސަރަޙައްދެއްގައި ސަބްބޭސް ހެދުމާއި ތާރު އެޅުމާއި، ރެއިލިންގގެ އިތުރަށް މަގުބައްތި ޖެހުމާއި މަގުމަތީގެ ނިޝާންތައް ޖެހުންވެސް ކުރެވޭނެ މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެއެވެ. ދަށުން އޮއި ދެމޭގޮތައް ޒަމާނީ ފެންވަރުގައި ފަރުމާކޮށް ހަދާ މި ކޯޒްވޭގެ މަސައްކަތައް 84.17 މިލިއަން ރުފިޔާ ހަރަދު ވާނެއެވެ.  

ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނުގެ މައްޗަށް ހިންގޭ ސަރީއަތުގައި ޔާމީނަށް ޖަލު ހުކުމެއް ގެނެވޭތޯ ލައްކަ މަސައްކަތް މުއިއްޒު އެބަކުރެއެވެ. ބާބުލްއަވަލީއާއި މެހި ޖެހިފައިވާ ގޮށުގެ ތެރެއިން ސަލަފީން މެދުވެރިކޮށް ޔާމީނު ކުޑަގޮޅިއަށް ފޮނުވުމުގެ ހީލަތްތެރި މަސައްކަތް ސިއްރުން މުއިއްޒު ކުރާކަން ނޭނގޭނީ އެހެން ބަޔަކާ ގުޅިފައި ނެތް ނަމަތާއެވެ. ފަނޑިޔާރުންނަށް ނުފޫޒު ފޯރުވުމަށް ޒަމްޒމް އަޒީބެގެ ދައުރެއް ނެތުމަށް ވުރެ ގާތީ އޮތުމެވެ. ވާގޮތެއް ބަލަން ތިބެމާ ހިނގާށެވެ.

މާލެ ސިޓީ މޭޔަރަކަށް ހޮވުމުން މުއިއްޒުގެ ހިތް އަރާ އޮތީ އާސުމާނުގައެވެ. މާކަންވާ މީހަކަށް ވެގެން ސިނަމާލެ ބުރިޖުގެ ކްރެޑިޓް ޔާމީނަށް ދޭތީ ފިސާރި ތުންފިއްތާކަން ހޮދު ޔާމީނަށް ވެސް އެނގިވަޑައި ގަނެއެވެ. 25 ބުރީގެ ޓަވަރުތަކާއި ސިނަމާލެ ބުރިޖުގެ މިލްކު ވެރިއަކީ މުއިއްޒު ކަމަށް ސަލަފީން ގެ ބަޔަކު ގައިމު ބުނާނީ ކަމެއް ވެގެންތާއެވެ.

މާލެ ސިޓީ މޭޔަރު ކަމުގައި ހުރެގެން މާލެ ސިޓީގެ ކުރިއެރުމަށާއި މާލެ ސިޓީގައި އުޅޭ މީހުންގެ ލުއި ފަސޭހައަށް އަޅާ ތިލަމާލެ ބުރިޖްގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުވަން ވެސް އެހުރީ ހިފާލާފައެވެ. ކުރީގެ ރައީސް ޔާމީނަށް ކެންޕެއިން ކުރާނަމުގައި ކްރެޑިޓް ނެގުން ނޫންކަމެއް މުއިއްޒު ނުކުރެއެވެ.

އަނެއް ކޮޅުން ތިލަމާލެ ބްރިޖުގެ މަސައްކަތަށް ބޭނުންކުރާ ޕްލެޓްފޯމެއް ފަރަށް އަރާ ކެރޭނެއް ވެއްޓި ދެރަކަންކަން ދިމާވުމަުން މާލޭ މޭޔަރ އުޅެގަތް ގޮތުން ޕްލެޓްފޯމް ފަރަށް އެރުމުގައި މޭޔަރ މުއިއްޒުގެ އަތެއް އޮތްކަމަށް ބުނާ މީހުން އެބައުޅެއެވެ. ދެރަކަންކަން ދިމާވުމަކީ މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގާ އާކަމެއް ނޫނެވެ. ބުޅިކެނޑެނީ ކެޔޮޅުންގެ އަތުންނެވެ. ދެރަކަންކަން ދިމާވަނީ ކޮންމެހެން ބައެއްގެ ނާގާބިލު ކަމަކުން ނޫނެވެ. ގަސްތުގައި ހަސަދަވެރި ބައެއްގެ ރޭވުމުން ވަރަށް ބޮޑެތި ދެރަ ލިބިފައި ހުންނަނީ މަދެއްކޮށް ނޫނެވެ. އެކަމަކު އެކަމުން ވެސް މުއިއްޒު އުފައްދަނީ ފިތުނައެވެ.

ޕްލެޓްފޯމް ފަރަށް އެރުމުގައި މުއިއްޒުގެ އަތެއް ނެތްނަމަ ޖަހާ ތަނބެއް ޕްލެޓް ފޯމެއް ހަރުނުލާ އޮޔާދާ ކަމަށް ބުނެ މީހުން އެއްކޮށްގެން ޖަގަހަ ޖަލްސާގައި މަލާމާތެއް ނުކުރީހެވެ. އެކަމުން މުއިއްޒުގެ ނިޔަތް ވަރަށް ސާފެވެ. މާލެ ސިޓީގެ ހެވާ ލާބަޔަށް ކޮންމެ ބަޔަކު ކަމެއް ކުރިޔަސް އެއްބާރުލުންދީ ހަދަން މަތިވެގެން ހުރެ ފުރައްސާރަ  ކުރަން އެންމެ ތާހިރީ މާލޭ މޭޔަރު މުއިއްޒެވެ.

ތަރައްގީ އޮޔާ ހިނގައްޖެއޭ ދެވަނަ ދައުރެއް ރައީސް ސޯލިހަށް ނުދޭނަމޭ ބުނާއިރު ފުރަތަމަ ދައުރެއް ރައީސް ސޯލިހަށް ލިބިވަޑައިގަތީ މުއިއްޒު ހޯދާދިން ވޯޓަކުން ނޫނެވެ. ވެގެން ވިއްޔާ ޔާމީނަށް ވެސް މުއިއްޒުގެ ވޯޓަކީ ހަރާން އެއްޗެކެވެ.  

ތަރައްގީ އޮޔާ ގޮސްގެން އުޅޭކަމަށް ވާހަކަ ދައްކާއިރު މުއިއްޒަށް މާލޭ ސިޓީ ކައުންސިލުން ސްޓާފް ނައިޓް ބާއްވާ ގަހުގެ ވިޔަފާރިކޮށް ޕާކިން ސްލޮޓް ވިއްކެނިކޮށް ހެވެވެ. އޭރުން އެ ހުރީ ތަރައްގީ ކޯދުލާ އަރައަރައެވެ. މުއިއްޒުގެ ތަރައްގީގައި ނުހުންނަނީ މިސްކިތްތަކުގެ ކަރަންޓްބިލާ ފެންބިލް ދައްކާނެ ފައިސާއެވެ. އެކަމަކު ސަލަފް މީހުން ބޮލަށް ޗިޕް ޖަހައިގެން ކުޅެނީ ދީނީ ކާޑެވެ.

ތިންރުއް ޕާކާއި ރަސްފަންނު ފަނާވެ ދާއިރު މަރާމާތަށް ހޭދަކުރާނެ ސިޓީކައުންސިލްގައި ފައިސާ ހުންނަ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އެ ތަންތަން އާބާތުރަ ފިލުވާނެ ފައިސާ ނެތަސް ބޭރު މަގުގައި ބޮޑު އަގުގައި ކަދުރު ރުއް ގަނެގެން ގެނެސް ސަލާމަތް ނުވާހާ ބޮޑު އަގަކަށް އަމިއްލަ ޖީބަށް ބައިއަޅާ ގޮތަށް ރައްޓެހި ބަޔަކަށް ދީގެން ރުއްބުޑު ގައުފޮޅު ރާނަން ހަރަދު ކުރާނެ ފައިސާ ހުރެއެވެ.

ހިތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ހެދިގެން މޭޔަރު މުއިއްޒު ސިޓީ ކައުންސިލުގައި ހިންގާ ފަސާދައިގެ ވާހަކަ މި ފަހަރު އަދި ދައްކާކަށް ނެތީމެވެ. އެ އެޕިސޯޑް އޮތީއެވެ. މުއިއްޒާ ގުޅުވައިގެން ހަރުތާކު ޖެހެންދެން ހުއްޓާނުލާ ދައްކަން އޮތް އެއް ވާހަކައަކީ މާލޭގައި ފާލުން ނައްޓައިގެން އުޅޭ ބިދޭސީންގެ ކަންކަން މުއިއްޒަށް ހައްލު ކުރަން ނޭނގުނު ވާހަކައެވެ. ގަވައިދާ ހިލާފަށް މާލޭގައި ފާލުން ނައްޓައިގެން އުޅޭ ބިދޭސީންގެ މައްސަލަ ހައްލު ކުރުމުގާ ބޮޑު ފޭއްޔަކުން ފޭލިވެ ކަތިވަޅި ޖެހި ހިސާބު ފެންނަ ވަރަށް މުއިއްޒު ބަރަހަނާ ވެފައި ހުރި ވާހަކައެވެ.  

އިހައްދުވަހު މާލޭގައި ހިނގި ހިތާމަވެރި އަލިފާނުގެ ހާދިސާއާއި ގުޅިގެން ސިޓީކައުންސިލް ޒިންމާއިން ރެކެން ދެއްކި ބަހަނާއަކީ ކޮވިޑްތެރޭގައި ކުރީގެ ކައުންސިލުން ހެދި ސާވޭއެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެއީވެސް މުއިއްޒު އައިފަހުން ހެދި ސާވޭއެއް ނޫނެވެ. އެހެން ނޫނަސް ސާވޭއެއް ހަދާ ރެކަމަންޑޭޝަން ތަކެއް ދިނުމުން ސިޓީކައުންސިލްގެ ޒިންމާ އަދާކުރެވުނީ ކަމަށް ވާނެހެއްޔެވެ. ނުވާނެއެވެ. ނޭވަޔަކު ދެކޮޅު އަނގަ ފުރާފައި ސަރުކާރުގެ މުއައްސަސާތައް ފެލިވެފައިވާ ކަމަށް ދޭހަވާ މޭރުމުން މުއިއްޒު ވާހަކަ ދެއްކުމުން މުއިއްޒު ފޭލިނުވެ ހުރިކަމަކަށް ވެސް ނުވާނެއެވެ. އެހެން ބައެއްގެ ބޮލުގައި އިލްޒާމު އަޅުވައިގެން ކަންކަމުން ރެކެން ނުހަދާށެވެ.

ގާނޫނާއި ހިލާފަށް 200 ވިޔާފާރިއެއް މާލޭގައި ބިދޭސީން ކުރާކަމަށް ތަންކޮޅެއް ކުރީން ސިޓީކައުންސިލުން ބުނެފައިވެއެވެ. މިހާރު އެ އަދަދު ހުރީ ކިހާ ވަރަކަށް ކަން ސިޓީކައުންސިލަށް އެނގޭ ހެއްޔެވެ. އެކަން ބަލަން އަނެއްކާ ވެސް ސާވޭ އެއްހަދާފައި ނަތީޖާއާއި ރެކަމަންޑޭޝަން އަވަހަށް ފޮނުވާށެވެ. އޭރުން އެ އޮތީ ޒިންމާ އަދާކުރެވިފައެވެ. އެވަރުގެ ސަވޭއެއް ހަދާލަން ކިއްކުރާ ސިޓީ ކައުންސިލެއް ހެއްޔެވެ. ކުދި ބަޔަކަށް ސައި ދީފައި އެކަން ކުރަން ހަވާލު ކުރިޔަސް ބުނި ގޮތަކަށް ސާވޭކޮށް އެއްދުވަހުން ވެސް އެކަން ކޮށް ނިންމާލާނެއެވެ.

ނެތިގެން އުޅެނީ ސާވޭ ކުރާނެ ސިޓީ ކައުންސިލެއް ނޫނެވެ. ޒިންމާދާރު މަސައްކަތެއް ކުރާނެ ސިޓީ ކައުންސިލެކެވެ. ސިޓީ ކައުންސިލަކީ ފެޑަރަލް ސަރުކާރަކަށް ހެދިގެން މޭޔަރ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ވެގަނެގެން ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތައް އޯވަރޓޭކްކޮށް ފުށުންޖަހާ ސަރުކާރު ހިންގަން ދަތިކުރުމަކީ ލާމަރުކަޒު ވުމެއް ނޫނެވެ.

އޮޅެގެން ނޫޅޭށެވެ. ސަރުކާރަށް އެއްބާރުލުން ދޭންޖެހެނީ ސިޓީ ކައުންސިލުންނެވެ. ރައްޔިތުންގެ ވޯޓަކުން ސިޓީ ކައުންސިލް ހޮވަނީ ދައުލަތުގެ ތެރޭގައި އިދިކޮޅު ސަރުކާރެއް އުފައްދާ ސަރުކާރަށް ދަތިކޮށް ހިންގުން ހުއްޓުވާކަށް ނޫނެވެ. އެއްބާރުލުން ދީގެން ކާމިޔާބު މަސައްކަތް ތަކެއްކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަ ހޯދާށެވެ. އަންނަން އޮންނަ އިންތިހާބެއް އިދިކޮޅަށް ކާމިޔާބުކޮށް ދިނުމަށް ޖާގަ ހަދާކަށް ނޫނެވެ.

މުޅި ދުނިޔޭން  އެންމެ މެހެމާންދާރީ ރަގަޅު ގައުމުތަކުގެ އެންމެ ކުރިއަށް ދިވެހިރާއްޖެ އަރައިފިއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެންމެ މަޝްހޫރު ނިއުސ އެޖެންސީ ސީއެންއެން ގެ ”ދި ވޯލްޑްސް މޯސްޓް ވެލްކަމިންގ ކަންޓްރީސް އޮފް 2022” ގެ އެއްވަނައިގައި https://mbr.mv/Maldives ރާއްޖެ ހިމެނުނީ ގިނަ ކަންތައްތަކަކަށް ބަލައިގެންނެވެ. އެތެރެވުމުގެ ވިސާ ފްރީ ކިތައް ގައުމަކަށްތޯއާއި، އޮންއެރައިވަލް ވިސާއާއި، ދަތުރުކުރާ ފަތުރުވެރިންގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުވާ މިންވަރު ފަދަ މުހިންމު ގިނަ ކަންކަން ރާއްޖެއަށް ލިބުމުގައި ހިމެނިފައި ވެއެވެ. ރާއްޖެ މިވަނީ ދުނިޔޭގައި ދަތުރުކުރުމަށް އެންމެ ފަހި އަދި ރައްކާތެރި މަންޒިލުގެ 1 ވަނައިގައެވެ.

މެލޭޝިއާ ފަދަ ފަދަ ގައުމުތައް ލިސްޓުގެ 4 ވަނައިގައި އޮތް އިރު ބޫޓާން ހިމެނެނީ އެންމެ ކުޑަކޮށް ހުޅުވިފައިވާ ގައުމުތަކުގެ ލިސްޓުގައެވެ. ފަތުރުވެރިންނަށް ދަތުރުކުރަން އެންމެ އުނދަގޫ އުމުތަކުގެ ލިސްޓުގައި ހިމެނެނީ ނޯތު ކޮރެއާ، ތުރުކިމިނިސްތާން އަދި އަފްގާނިސްތާނެވެ. އެހެނަސް ރާއްޖެއަކީ ފަތުރުވެރިންނަށް މަރުހަބާ ކިޔާ މެހެމާންދާރީގައި ނަމޫނާ ގައުމެކެވެ. ދިވެހިންގެ މެހެމާންދާރީ ފެނި ރާއްޖެއަށް އެއް ފަހަރަށްވުރެ ގިނަ ފަހަރު އަންނަ ފަތުރުވެރިންގެ އަދަދު އެހާމެ ގިނައެވެ.

ކޯވިޑް19 އަށްފަހު 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައިމަހު ރާއްޖޭގެ ބޯޑަރު އަލުން ފަތުރުވެރިންނަށް ހުޅުވާލުމާއިއެކު ރާއްޖެއަށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ފަތުރުވެރިން ދަނީ އަންނަމުންނެވެ. މިހާތަނަށް ރާއްޖެއަށް 1.53 މިލިޔަން ފަތުރުވެރިން ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތް ކޮށްފައިވެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގައި ރާއްޖެއިން ޖެހިޖެހިގެން 3 ފަހަރު ވަނީ ފަތުރުވެރިކަމުގެ އެންމެ ޝަރަފްވެރި ”ވޯލްޑްސް ލީޑިންގ ޑެސްޓިނޭޝަން“ އެވޯޑް ހާސިލްކޮށްފައެވެ.

ރާއްޖޭގެ ތާރީހުގައި ފަތުރުވެރިކަމަށް މިވަރު ބޮޑު ޝަރަފެއް މީގެ ކުރިއަކުން ލިބިފައެއް ނުވެއެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ ހެޔޮވެރިކަމުގައި ރާއްޖެއަށް ކުރިއެރުންތައް ލިބެމުން މި ދަނީ އެއް ރޮނގަކުން ދެ ރޮނގަކުން ނޫނެވެ.

ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިންގެ ހިތުގާ ނަފުރަތު އުފައްދަންވެސް އިދޮޅުން ނެގި ނެގިފައި އެބަޖެހެއެވެ. ވެރިކަމުގައި 5 އަހަރު ހޭދަވުމުން ބޭރުކޮށްލި މީހުން މިއަދު ނިކުމެ މަސްވެރިންނޭ ކިޔައިގެން ކޯތަޅުވަން ލަދެއް ހަޔާތެއް ނެތެވެ. މަސްގަންނަ މައި ފެކްޓަރީ އޮތީ މައުމޫނު ވެރިކަމުގައި ކުރިކަމެއް ކުރި ގޮތަށެވެ. އާބަތުރަ ފިލުވުމެއް އައުވަސީލަތް ގާއިމުކޮށް ދިނުމެއް ނެތިއެވެ. ކެޕޭސިޓީ އިތުރު ކުރަން ކުރިކަމެއް ނެތެވެ. މަސްވެރިން ބާނާމަސް ފިނިކުރަން އައިސް ލިބޭނެ އިންތިޒާމެއް ނެތެވެ.

ރަށްރަށުގައި ހުއްޓިފައި ހުރި އައިސް ޕްލާންޓްތައް ހުރީ ވީރާނާވާން ދޫކޮށް ލެވިފައެވެ. ކޫއްޑޫގެ ހާލަތުވެސް އޮތީ ދޮޅިފުރާ ނޭވާލާން ތައްޔާރަށް އޮތް ބަލި މީހެއް ފަދައިންނެވެ. މައުމޫނަށް ފަހު ކުރީ ސަރުކާރުތަކުން ކުރިކަމެއް ކުރަންއުޅުނު ކަމެއް ހަރާމެވެ.

މި ސަރުކާރު ވެރިކަމަށް އައިތަނާ ކޮވިޑްގެ ވަބާގައި ގައުމުތައް ބަންދުވެއްޖެއެވެ. މަހެއް ބާނަން ބަޔަކަށް ފުރަ ނޫޅެވޭ ވަރަށް ބަލި މަޑުކަން ފެތުރި ގައުމު އޮތީ މަރުތަޅު އެޅިފައެވެ. ފުރަބަންދުން ވީއްލިފައި މަދު ރަށެއް އޮތަސް މުޅި ގައުމާ ދުނިޔެ އޮތީ ހުއްޓިފައެވެ. މަހެއް ބެނިޔަސް ބޭރުކުރެވޭނެ އެއްވެސް ގައުމެއް ދުނިޔެއަކު ނެތެވެ. ކޮވިޑާ ހުރެ ގައުމުތައް އޮތީ މަރުތަޅު އަޅުވާފައެވެ. ބޭރުން އެތެރެއެއް ނުވެވެއެވެ. އެތެރޭން ބޭރެއް ނުވެވެއެވެ. އެގޮތުގައި ދެއަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ދުވަސް ހޭދަވެގެން ދިޔަކަން ނޭގޭ މީހަކު ނޫޅޭނެއެވެ.

ގައުމުގައި ކައިބޯ އުޅުނީ މާލިއްޔާގައި ޖަމާގައި ހުރި އެއްޗަކުންނެވެ. ފައިސާ ހޯދޭނެ ގޮތެއް އާއްމު މީހާއިން ފެށިގެން ސަރުކާރަށްވެސް ނެތެވެ. ބަލިމަޑުކަމުން އަރައިގަނެވި ރާއްޖެއާއި އެހެން ބައެއް ގައުމުތައް ހުޅުވި ދަތުރު ފަތުރުކޮށްލެވޭވަރު ވީފަހުން މިއުޅެނީ އަހަރެއްހާ ދުވަސް ނުވެއެވެ. އުދަނގުލާ ދަތީގައި ގައުމު ބަނޑަށް ޖެހުނަނުދީ ހިފަހައްޓާލެވުނީ ކިރިޔަ ކިރިޔާއެވެ. ދުރުވިސްނުމާއި ރޭވުން ތެރި ސިޔާސަތެއްގައި ކަންކަން ހަމަ މަގަށް އެޅުވުނީތީއެވެ. ހެޔޮއެދޭ ގައުމުތަކާ ޖަމާއަތްތަކާއެކު ދެމެހެއްޓީ އިތުބާރާއި ގާތްކަމަކީ ރައްޔިތުންގެ ނަސީބެވެ.

އިގުތިސާދު އަޑިއަޅާފައިވާ ޥާހަކައާއި ރިޒަރވް ދައްވެ ދަރަނީގެ ވާހަކަ ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި ދައްކާ މީހުންގެ ކުޑަވެސް އިހުލާސްތެރިކަމެއް ނެތެވެ. އާލަމީ ވަބާގެ ސަބަބުން ގައުމަށް ދިމާވި ހިތްދަތި ހާލަތާއި ރަނގަޅު ހާލަތުގައި އޮވެ ކުރިއްސުރެ ގައުމު ދަރަނިވެރި ކުރުވާފައި އޮތް މިންވަރަށް ބެލުމެއްނެތި ފިތުނަ އުފެއްދުމުގައި ރޭނިދި ނުނިދާ ބަޔަކު އެބައުޅޭއެވެ. ދަތި އުނދަގޫ ހާލަތުގައިވެސް ރައްޔިތުންގެ އަސާސީ ހައްގުތައް ކަށަވަރުކޮށްދީ ކުރާނެ ކަމެއްނެތިފައި ތިބި އެތައް ބަޔަކަށް ވަޒީފާތައް ހޯދަދީ ރައްޔިތުންގެ އެތައް ބަޔަކަށް ނަފާވެރި ދިރިއުޅުމެއް ލިބެމުން ދާތަން މި ބާގާ މީހުންނަކަށް ނުފެނެއެވެ.

ދުނިޔެ ހުޅުވަމުން ދިޔަދިޔަހެން އަންނަ ފަތުރުވެރިން އިތުރުވެ ލިބޭ އާމްދަނީ ބޮޑުވެ ހަމަ މަގަށް އެޅެމުން މިހުރެ ދަނީ ފަތު އަޑު ކިޔާފައެވެ. ދަރަނި މެނޭޖުކޮށްގެން ހުއްޓުމަކަށް ނުގޮސް ގައުމު ބިނާކޮށް އިގުތިސާދު ފުޅާކޮށް އާމްދަނީ ގުނަވާކަން އިހުސާސް ކޮށްދިނުމަށް ވުރެ އެ ބަގައަށް މުހިންމީ ފިތުނަ އުފެއްދުމެވެ.

ރާއްޖޭގެ ސާދަ ރަށެއްގައި ހުއްޓި ހަސް ނެތިފައިވާ 14 އައިސް ޕްލާންޓް އޮޕަރޭޝަނަށް ގެނެސް މަސްވެރިންނަށް ބޭނުންވާ އައިސް ފަސޭހައިން ލިބޭނެ ގޮތް ހަދާދިންތަނެއް ކަނު މީހުންނަކަށް ނުފެންނާނެއެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރުން މަސްގަނެ މަސްވެރިންނަށް ނުދީ އޮތް އެތަކެއް މިލިޔަން ރުފިޔާދީ ނިންމިކަމެއް ހިއްސުތައް ހަމަނޫން ވީމާ ނޭގެނެއެވެ. ސަރުކާރުން ސްޓޯރޭޖު ބޮޑުކޮށް ގަންނަ މަސް އެތައް ގުނައަކަށް އިތުރުކަމަކަށްވެސް ނުވާނެއެވެ. ނުވެ އޮތް ކަމެއް ހޯދައިގެން ފިތުނަ އުފެއްދުންނޫން ކަމެއް ވެރިކަން ހޯދަން ކުރާކަށް ނޭގޭނެއެވެ.

ސީނުކަރަންކާގެ ނާޒިމަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދާދީގެން އުޝާމަށް ސަރުކާރު ތެރޭގައި ދަނޑިމަތި އަނބުރާލެވޭނެ ކަމުގެ ހުވަފެން ދެކިގެން އުޅޭ އިރު ހީވަނީ މޮޔަގެރިއެއް އުޅޭހެނެވެ. މަވަރެއް ނެތިގެން އުޅޭ އެހެރަ ބޮޑު ގާނޫނީ ވަކީލު މީސްމީހުނަށް ވައްކަމުގެ ތުހުމަތު ކުރާއިރު އަދުލު އިންސާފު އަސާސް ވެސް ނޭނގޭ ކަހަލައެވެ. ކުށެއް ސާބިތު ނުވާހާ ހިނދު ކުށްވެރިއަކަށް ނުވާނެ ކަމުގެ ގާނޫނީ ހަމަ ގަބޫލު ނުކޮށް ސިޔާސީ ބޭނުމުގާ ފަސާދަ އުފައްދާ ލޯޔަރުގެ ޖާހިލުކަމެވެ.

ރައްޔިތުނަށް ބޭނުންވެފައިވާ ގިނަކަންކަން ސަރުކާރުން ކޮށްދޭތަން ދެކޭކަށް އުޝާމުމެނަށް ފަސޭހައެއް ނޫނެވެ. ރަށްރަށުގެ ކަރަންޓާއި ފެނާ ނަރުދަމާގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުމެންނެތި ކުރިއަށް ދާތީ ހަޖަމްކުރަން ދަތިވާނެއެވެ. ބަނދަރުތައް ހަދާ އާރުޓީފެރީ އިން މުޅި ރާއްޖެ ގުޅިގެން ދިޔުމަކީ ވެރިކަން ހޯދުމަށް ބޫތުކައިފައި ތިބި ބަޔަކަށް ބޭނުން ވާނެ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ގާއިމުކޮށްދެވޭ ހިދުމަތްތަކުގެ ސަބަބުން ސަރުކާރާމެދު ރައްޔިތުން ކުރާ އުންމީދު ބޮޑުވެ އިތުބާރު އިތުރު ވީވީހެން ސަރުކާރު ބަދުނާމުކުރަން ޒާތްޒާތުގެ ތުހުމަތު ނުކޮށެއް އުޝާމުމެނަށް ވެރިކަމުގެ ވަސްވެސް ނުފެންނާނެތާއެވެ.

އެމްޓީސީސީގެ ސީއީއޯ އާޒިމް: ސަރުކާރުން ހިންގާ މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމުގާ އަވަދިނެތި 

ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ ބޮޑެތި ގިނަކަންކަން މި ސަރުކާރުން ކުރުވަނީ ސަރުކާރު ކުންފުނިތައް މެދުވެރިކޮށެވެ. ވާދަވެރިން ސަރުކާރުގެ ކުންފުނިތަކަށް ކޮރަޕްޝަނުގެ އިނގިލި ދިއްކުރަނީ ސަރުކާރު ބަލިކަށިކޮށް އިތުބާރު ގެއްލުވާލުމަށެވެ. ސަރުކާރު ކުންފުނިތަކަށް ކޮރަޕްޝަނުގެ ތުހުމަތުކޮށް ވާހަކަ ފެތުރުންނޫން ކަމެއް އުޝާމްމެން ނުކުރެއެވެ. ކޮރަޕްޝަން ސާބިތުވާވަރުގެ ހެއްކާ ގަރީނާ ހުރިނަމަ ގާނޫނީ ގޮތުން ކުރެވެން އޮތްކަމެއް ނުކޮށްތިބެ ބޮޑެތި ލޯޔަރުން މިޖަހަނީ ކޮން ސަކަރާތެއް ހެއްޔެވެ.

ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތަކާއި ކުންފުނިތަކުގެ މާލީ ކަންތައްތައް ގާނޫނީ އިމުގެ ތެރެއިން ހާމަކަން ބޮޑުކޮށް ކުރާތީ، ތުހުމަތުގެ އިނގިލި ދިއްކުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނެއެވެ. ދޮންކަޅު އަންގާނުލާ ސިއްރުން މި ސަރުކާރުން ކަންކަން ކުރާނަމަ ދެއްކޭނެ ވާހަކައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ. ހާމަކަން ބޮޑުކޮށް ކަންކަން މި ސަރުކާރުން ކުރަނީ ކޮރަޕްޝަނަށް ތަރުހީބު ނުދޭތީއެވެ. ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ކޮރަޕްޝަނުގެ މައްސަލަތައް ބެލުމަކަށް މި ސަރުކާރުން ހުރަހެއް ނާޅައެވެ. ނުވެސް އަޅާނެއެވެ.

ބަޔަކު ކުރާހާ ތުހުމަތަކީ ތެދެއް ނޫނެވެ. ތުހުމަތުތަކަށް ގާނޫނީ ހަމަތަކުގެ މަތިން ފިޔަވަޅު އަޅަން ވަރުވަރުން މުއައްސަސާ އެ ހުރީއެވެ. ތުހުމަތުކުރާ ބަޔަކު ތުހުމަތު ކުރާހެން ކުރާ ތުހުމަތުން ބަރީއަވުމަށް ތުހުމަތު ރައްދުވާ ފަރާތަށް ވެސް ފުރުސަތު ދީގެން އިންސާފު ގާއިމުކުރަން މި ސަރުކާރުން ހުރަހެއް ނާޅާނެއެވެ. އެހެނެއް ކަމަކު ސިޔާސީ ގޮތުން ވާދަވެރިން ކުރާހާ ތުހުމަތު ތަކަކީ ހައްގު ތެދު ކަމަކަށް ވެސް ނުވާނެއެވެ.

ކޮރަޕްޝަންގެ ތުހުމަތު ކުރެވޭ މީހުން މި ސަރުކާރުގެ ކެބިނެޓާއި ކުންފުނިތަކުގެ އެންމެ އިސްމަގާމު ތަކުގައި އެހާ ގިނައީ ކީއްވެގެންތޯ އުޝާމް ސުވާލުކުރީމާ އަންނަނީ ހިންޏެވެ.

އުޝާމްމެން ޕާޓީގައި ތިޔަ ތިބީ ސާފު ތާހިރު ހުދު ބޯކިރު ކޮޅެއް ފަދަ މީހުންނެވެ. ކިލައެއް މިލައެއް ނެތެވެ. ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު މާފިޔާ ގޭންގް އާތަރ ބްރަދަރސްއާއި އެކު ހަތިޔާރު ވަގު ވިޔާފާރި ހިންގި އެއް ދިވެއްސަކީ އުޝާމުގެ ސިޔާސީ ލީޑަރ ކަމަށް މީހުން ކިޔާ އުޅެއެވެ. ރާއްޖޭގައި އުފެދިފައި އޮތް ގާނޫނީ ސަރުކަރެއްގެ ރައީސުލްޖުމްހުރިއްޔާއަށް ޝަރުތަކާ ނުލާ އިސްތިއުފާ ދޭން މަޖުބޫރު ކުރިކަމަށް އާއްމު އެއްވުމެއްގައި އިއުތިރާފްވި ބާގީ ނާޒިމަކީ އުޝާމްމެން ޕާޓީގެ ލީޑަރެވެ.

ރާއްޖޭގެ ގާނޫނީ ރައީސަށް މަޖުބޫރު ކުރުވައިގެން އިސްތިއުފާ ސިޓީއެއް ލިޔުއްވާ އެއްވެސް ހައިސިއްޔަތެއް ނެތި އެސިޓީ ހިފައިގެން ގޮސް މަޖިލީހުގެ ރައީސަށް ދިން ބާގީ ރިޔާޒަކީ އުޝާމުގެ އަނެއް ކޮލީގެވެ. ޑރ. އަފްރާޝީމުގެ ގާތުލާ ގުޅިގެން ކްރައިމް ސީން ކްލޮރިނާއި ޑިޓޯލުން ދޮވެ ސާފުކޮށް ޕޯސްޓުމޯޓަމް ނުހަދާ ވަޅުލާ އެ ޖަރީމާގެ ހެކިތައް ނައްތާލި ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރަކީ އުޝާމްމެންގެ ބަގީ ރިޔާޒެވެ.

ގެއްލުނު ވެރިކަމުގެ އަރާމާ މަސްތުގައި ވެރިކަމުގެ ލައްޒަތު ހޯދަން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ދުވާ ދުންޔާ މައުމޫނު ވެސް ތިޔަހުރީ އުޝާމުމެންނާ އެކީގައެވެ. ތިޔަބައިގަޑުގައި އެތިބީ މިކަހަލަ ހައްސައެވެ.

މި ސަރުކާރުގެ ކާމިޔާބީ ތަކަށް ހަސަދަވެރިވާ އުޝާމުމެން ކަހަލަ މީހުން ތިޔަ ކުރަނީ ފަސާދައެވެ. ވެރިކަން ހޯދަން ކުރާނެ އެހެން ކަމެއް އުޝާމުމެންނަކަށް ނުފެނެއެވެ. އެއްވެސް ހައްގަކާ ނުލާ މީހުންގެ ބޮލުގައި ތުހުމަތުތައް އަޅުވާ އަގުވައްޓާލަން މަސައްކަތް ކުރާއިރު ތިމާގެ ވަށައިގެން ތިބީ ކޮން ބައެއްކަން ވެސް ނޭނގޭހާ ގަމާރީތާއެވެ. 

ވިޔަފާރީގައި ދެވަނައެއް ނެތް ކޮލިގޭގެ ޅިޔަން ކަމާއި ކޮލި އަލިމަނިކުގެ ސިޔާސީ ގަދަކަމުން ބާރު ލިބިގެން ހުންނެވި އިލްޔާސް އިބްރާހީމްއަކީ ދުނިޔެ އުމުރަށް ވެރިކަން ކުރާން ނިޔަތް ގަނެގެން ތިބި ކާމިނީ އާއިލާއާ އެންމެ ގާތުގައިވާ އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ގޮންޖެހުމެވެ. 

އެހެނެއް ކަމަކު ރައީސް ނާސިރުގެ ހިތްހަލާލު މައުމޫނަށް ލިބުނު އެއް ސަބަބަކީ ވެސް އިލްޔާސްއެވެ. އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ގެ ފަހަތް އެހާ ގަދަވެފައި އޮތީ ޝައްކެއްވެސް ނެތި ކޮލިގެއިންނެވެ.

އަމުދުން އެހާ ކުރީ ކޮޅު ސީދާ ގޮތުގައި ކޮލިގެއަށް އަމާޒު ކުރާނެ ފަންވަރު މައުމޫނުގެ ސިޔާސީ ކަނޑީގެ މިޔައިގައި ނެތްކަން މައުމޫނަށް ސާފުވާނެއެވެ. ކޮލިގެއަށް ސިޔާސީ ބިރު ދެއްކުމަށްޓަކާ އެންމެ ފުރަތަމަ ކާމިނީގެއިން ނެއްޓިގަންނަން ޖެހެނީ އިލްޔާސް އިބްރާހިމްގެ ބިރުންނެވެ.

ނޮވެމްބަރ 3 ގެ އެތިފަހަރު އިލްޔާސް އިބްރާހީމް އާއި އެހާ ސީދާ ވުމުގައި އެ ނޫން ވަކިއޮތީ، އިތުރު ކޮން ސަބަބެއް ހެއްޔެވެ.  

ހަތިޔާރު އެޅި ތަމަޅައިންނަށް ތީމުގެ ނުފެނި މާދުރުގައި ހުރި ކިނބިގަސްދޮށުގެއަށް ވަދެ ކުޑަނެވި ތުއްތު މަނިކު ޝަހީދު ކޮށްގެން ވެސް އިލްޔާސް އިބްރާހީމް އަތުޖެހުން ތަގްދީރުގައި ނެތީއެވެ.

ކާމިނީގެއިން ދުއް ތާއަބަދުގެ ދިވެހި ވެރިކަމުގެ ހުވަފެނުގެ ހުރަހަކަށް އޭރު ހުރީ އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ކަމަށްވާއިރު، އިލްޔާސް، އިލްޔާހަކަށް ވެފައިވަނީ ކުރީގެ ރައީސް އިބްރާހިމް ނާސިރާއި ކޮލި އަލިމަނިކާއި ކޮލިގޭ އާއިލާއިން ކަން ކާމިނީގޭ އާއިލާއަށް ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގޭނެއެވެ.

ތެދެކެވެ. ރައީސް އިބްރާހިމް ނާސިރުގެ ވެރިކަން ނިމި، އެމަނިކުފާނު ރާއްޖެ އޮތް ކޮޅަށް އިސްތަށިފުޅު ނުލާނެ ވަރުގެ ސަބަބުތައް މައުމޫނު މެދުވެރި ކުރިއެވެ. 

ނާސިރު ނެތަސް ކޮލި އަލިމަނިކާ ކޮލިގެ އާއިލާގެ ތަނަވަސް ކަމާ ނުފޫޒަށް ކުޑަވެސް ބަދަލެއް ނާދެއެވެ. ތިނޯހެއްގެ ފާގަހާ ހިމަ ޖާގަ އަކުން ވިޔަސް ނޮވެމްބަރ 3 އިން އިލްޔާސް އިބްރާހިމްގެ ފުރާނަ ސަލާމަތް ވުމުން ޕްލޭން ބީ އެއް ހޯދުން މުހިންމު ވާނެތާއެވެ.

ކޮލިގެ ބޮޑު އާއިލާއާއި ދައުލަތާއި ނުބައްދަލު އެމީހުންގެ ތަނަވަސް ކަމުގެ ބިރު އޭރުވެސް އޮތީ އޮތް ގޮތަށެވެ. ސީދާ އަތްލާން ދިމާ ކޮށްފި ނަމަ ވާނެ ގޮތް ނޭނގޭތީ ދުރުތަނުން ނަމަވެސް ނޮވެމްބަރ 3 އާ ގުޅުން ހުރިކަމުގެ ބިރު ކޮލިގެއާ ގުޅުވޭނެ ގޮތެއް ކާމިނީގެއަށް މުހިންމު ވާނެއެވެ.

ޒަމާނުއްސުރެ އެމީހުންނާ ގުޅުން އޮތް ، އެކީ އެއްތަށި އެއްބައި ކައި ސިއްރު ބުނެ ވިޔަފާރީގެ ގުޅުން ތަކުން ބަދެވިފައިވާ ދުރުތާ ކޮލިގޭ މީހަކީ ކާކުތޯ ކާމިނީ އާއިލާއިން ހޯދުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. އެ މީހަކީ ކާބަފައި ޒަމާނުއްސުރެ ކޮލިގެއާ ގުޅިފައިވާ ފަރާތަކަށް ވުން ކޮންމެހެން ބޭނުމެވެ.

ރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމްގެ ކުރީ ކޮޅުން ފެށިގެން އެވިޔަފާރީގެ ތެރެއިން އަރަމުން އައި ދުރުތާ ކޮލިގެ މީހާ މައުމޫނަށް ފެނިއްޖެއެވެ. އެއީ ދެވަނަ ދެމީހެއް ނޫނެވެ. ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ނުވަތަ ބޮޑު ސިއްކައެވެ.

މިއަދުގެ ސިޔާސީ ބޭނުމަށްޓަކާ އޭގެ 34 އަހަރު ފަހުން ބޮޑު ސިއްކައަކީ ނޮވެމްބަރ 3 ގެ މޭސްތެރިޔާއޭ، ގައްދާރޭ، ގާތިލޭ ކިޔަސް އެދުވަހު ސިއްކަ އާއި ދެކޮޅަށް ފަރުމާ ކޮށްފައި އޮތީ އެނގިހުރެ ނޭންގި މީހެއްގެ ތުހުމަތެވެ. މި ތުހުމަތުގެ ފަހަތުން ދޭ އިންޒާރަކީ ނުސީދާކޮށް ކޮލިގެއަށް ދިން އިންޒާރެކެވެ.

ކާމިނީގެއިން ކޮލިގެއަށް މިއަންގާ އެންގުމަކީ، ސިއްކައަށް އެނގެންޏާ ނޮވެމްބަރ 3 ގެ މައުލޫމާތު ކޮލި އަހްމަދު އުމަރު މަނިކާއި މުހަންމަދު އުމަރު މަނިކާ އަލީ އުމަރު މަނިކާއި ތިޔަ ގޭ މުހަންމައިދީއަށް ވެސް އެނގޭނެ ކަމަށް ދިން އިންޒާރެވެ.

އެނގިހުރެ ނޭންގުމޭ ކިޔާ މާމޮޅު ކުށެއް ހަދައިގެން ބޭނުންވާ ކޮންމެ މީހަކަށް ބިރު ދައްކާ އަނިޔާ ދިނީ އެ 30 އަހަރު ކާމިނީ އާއިލާގެ ވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށެވެ.

މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ އަދި ސީއީއޯ ހުސައިން އަމްރުއަކީ އެސްޓީއޯގެ މުއައްޒަފުން ލޯތްބާއި އެއްބާރުލުން ހޯއްދަވައިގެން ކުންފުނި އައު އުސްމިނަކަށް ގެންދެވުމަށް ހިތާ ރޫހުން މަސައްކަތްކުރައްވާ ބޭފުޅެކެވެ. ކޮންމެ ކުންފުންޏެއްގައި ވެސް އެ ކުންފުންޏެއްގެ މުއައްޒިފުންނަކީ ކުންފުނި ހިންގާ ހަކަތަކަން އަމްރު ދެނެވަޑައިގަނެއެވެ. މުއައްޒަފުންގެ ގުޅުމާއި ކުންފުންޏަށް އޮންނަ ލޯތްބާއި ވަފާތެރިކަމާއި ހީވާގި މަސައްކަތާ ނުލާ ކުންފުނި ދިރި ނުއޮންނާނެކަން އަމްރު ނިކަން ރަނގަޅަށް ދެނެވަޑައިގަނެއެވެ.

މުއައްޒަފުންނަށް ރަނގަޅު މުސަރައާއި އިނާޔަތްތައް އެކަނި ދިނުމަކުން ނުފުދެއެވެ. ވަޒީފާ އަދާ ކުރާވެއްޓަކީ އުފާވެރި އަމާން ހިތްހަމަޖެހޭ ވެއްޓަކަށް ވުމަކީ ކޮންމެހެން ބޭނުން ކަމެކެވެ. ހުނަރާ ގާބިލުކަން ދައްކާ ދެވޭ ފަދަ ވެއްޓަކަށް ހަދަން ޖެހެއެވެ. އިލްމާ ހުނަރު އިތުރުކޮށް އައު ހިޔާލާ އީޖާދީ ވިސްނުމަށް ފަހި ވެއްޓަކަށް ވެސް ވާން ޖެހެއެވެ. މި ހުރިހާ ކަންކަމާއެކު މަސައްކަތުގެ އަގު ވަޒަންކުރާ ވެއްޓަކަށް ވުމަކީ ކޮންމެހެން މުހިންމުކަމެކެވެ. މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ހުސައިން އަމްރު ލީޑަރެއްގެ ގޮތުން އެސްޓީއޯގައި އެ ހުރިހާ ކަންކަމެއް މުއައްޒަފުންނަށް އެ ގެންދަވަނީ ކަށަވަރު ކޮށްދެއްވަމުންނެވެ.

ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އެސްޓީއޯގައި ސްޓާފް އެވޯޑް ނައިޓެއް ފާހަގަކުރި ކުރުމަކީ އެސްޓީއޯގެ މުއްޒަފުންގެ ހިތްތައް އުފަލުން ފޮޅޭނެކަމެކެވެ. އެސްޓީއޯގެ މުއައްޒަފުންގެ ތެރެއިން އެވޯޑް ހައްގުވާ މުއައްޒަފުން ފާހަގަ ކޮށްދިނީ އެސްޓީއޯގެ މުއައްޒަފުންނެވެ. މެނޭޖުމެންޓަކުން ނޫނެވެ. ފަހަރެއްގައި ވެސް އިސްވެރިން ހުނި ޖަހާލާފައި ވަކި ބަޔަކަށް ދިން އެވޯޑަކަށް ނުވުމަކީ އިތުބާރާ އިންސާފުވެރި ފެށުމަކުން ފެށުނު ކަމުގެ ރަމްޒެކެވެ.

ތަފާތު އެ ތަކެއް ދައިރާއަކަށް ބަލާލެވިގެން 08 ޑިސެމްބަރ 2022 ގައި ދިން އެސްޓީއޯގެ ސްޓާފް އެވޯޑަކީ އައުހިޔާލާއި އީޖާދީ ވިސްނުމާއި ބަދަހި ގުޅުމާއެކު އެސްޓީއޯ އެހެން ހަރުފަތަކަށް ގެންގޮސްދޭނެ ބިންގަލެކެވެ. އެސްޓީއޯގެ ސްޓާފް އެވޯޑަކީ ހެޔޮވެރިކަމެއް ކުރާ ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތް ރައީސް ސާލިހުގެ އިރުޝާދާއި މަޝްވަރާ ހޯއްދަވައިގެން އެސްޓީއޯ ފަހި އެހެން ހަރުފަތަކަށް ގެންދެވުމަށް ކެނޑިނޭޅި މަސައްކަތް ކުރައްވާ މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރ ހުސައިން އަމްރުގެ އަމާޒަށް ވާސިލުވުމަށް ކޮށުނު ކުރު މަގެކެވެ.

އެވޯޑަށް ވާދަ ކޮށްލެވޭ ވަރުގެ 598 މުއައްޒަފުން އެސްޓީއޯގައި ތިބި ތިބުމުން ދައްކާދެނީ އެސްޓީއޯ ޓީމުގެ ގާބިލުކަމެވެ. ހުނަރުވެރިކަމެވެ. އެސްޓީއޯއަކީ އާދައިގެ ކުންފުންޏެއް ނޫންކަމެވެ. ހުނަރުވެރި ފަންނުވެރި މުރާލި ހީވާގި ކަމަށްކަމޭ ހިތާ މުއައްޒަފުން ތިބި ތަނެއް ކަމެވެ. އާނއެކެވެ. ހުސައިން އަމްރުގެ މޭސްތިރިކަމުގައި މުއައްޒަފުންނަށް ހައްގު ޝަރަފުދީ މަސައްކަތުގެ އަގުވަޒަން ކުރަން ފެށި ފެށުމަށް ވުރެ ވަކީން ބޮޑު ކާމިޔާބީއެއް އެސްޓީއޯގެ މުޅި ތާރީހުގައި ދެކިފައެއް ނުއޮންނާނެއެވެ.

ސައުދީ އާއި ޗައިނާގެ ދެމެދު މިހާރު އުފެދެމުން މިދާ އާދަޔާ ހިލާފު ގުޅުމުގެ ސަބަބުން ހުޅަގުގެ ނުތަނަވަސްކަން ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ހާއްސަކޮށް އެމެރިކާގެ އޮފިޝަލުން ކަންބޮޑުވާނެ ކަމަށް މެދުއިރުމަތީ ހާލަތު ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނެއެވެ. ޗައިނާއިން އިސްނަގައިގެން އުފައްދާފައިވާ ސަރަހައްދީ ޖަމުއްޔާ "ބްރިކްސް" ގައި ވެސް ސައުދީން ބައިވެރިވުމަށް ވަނީ އެދިފައެވެ. އަދި އެމެރިކާ ޑޮލަރު ދުނިޔޭ ކަރަންސީ ބާޒާރު ޑޮމިނޭޓް ކޮއްފައިވާތީ ޑޮލަރު ނޫން ކަރަންސީއެއް ހޯދުމަށް އުފެއްދި ބޭންކް އެސްސީއޯ ގައިވެސް ބައިވެރިވުމަށް ވަނީ އެދިފައެވެ.

ޗައިނާއަކީ ދުނިޔޭގެ ބާރަކަށް ވާތީ ޗައިނާގެ ބާރުގައި ސައުދީ ކްރޯން ޕްރިންސް މުހައްމަދު ބިން ސަލްމާން ދުނިޔޭގެ ލީޑަޝިޕް ސްޓޭޖުގެ އެންމެ އުހަށް އެރުމަށް މަސައްކަތް ކުރާކަމަށް ވެސް ދަނީ ބުނަމުންނެވެ. ސަބަބަކީ ޗައިނާގެ 25 ޕަސެންޓް ތެލަކީ ސައުދީން އެތެރެކުރާ ތެލެވެ. އަދި ސައުދީ ވިޝަން 2030 ނިއޯން ސިޓީ ޕްރޮޖެކްޓަށް ވެސް ޗައިނާގެ ޝައުގު ވެރިކަން ވަރަށް ބޮޑެވެ.

ތުރުކީގައި ހުންނަ ސައުދީ އެންބަސީ ތެރޭގައި ނޫސްވެރިޔާ ހަސޯގީ މަރާލި މައްސަލައިގައި އެމެރިކާގެ ސީއައިއޭ އަދި އެފްބީއައި އިން ތަހުގީގުކޮއްފައި ނެރުނު ރިޕޯޓުގައި ސައުދީ ކްރޯން ޕްރިންސް މުހައްމަދު ބިން ސަލްމާނު ކުރުވިކަމެއް ކަމަށް ބަޔާންކޮއްފައި އޮތް އޮތުމުން ސައުދީއާއި އެމެރިކާގެ ގުޅުން ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ގޯސްވެފައެވެ. އަދި މިހާރު ހިގަމުންދާ ރަޝިޔާ ޔޫކްރޭން ހަގުރާމައިގައި ރަޝިޔާއަށް ސައުދީ ތާއީދު ކުރާކަމަށާއި ވޭދުވެ ދިޔަ ނޮވެންބަރުމަހު އެމެރިކާގައި ބޭއްވުނު މެދު ޓާރމް އެލެކްޝަންއާއި ދިމާކޮށް ތެޔޮ އުފެއްދުން މަދުކުރުމުން ދެ ގައުމުގެ ގުޅުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އަސަރު ކޮއްފައެވެ.

ސައުދީ އަރަބިއްޔާ އަކީ އެމެރިކާ ބުނިހާ ގޮތަކަށް ހަދައިގެން މިހާތަނަށް އުޅެމުންދާ ގައުމަކަށް ވާއިރު ޗައިނާއާއި މިވަރުގެ ގުޅުމެއް އުފެއްދުމަކީ ސައުދީ ސަރުކާރުން އަޅާ ނުބައި ފިޔަވަޅެއް ކަމުގައި ގިނަ ބަޔަކު ދެކެއެވެ. އެމެރިކާ ރުޅިއައި ނަމަވެސް ސައުދީ ވަނީ ޗައިނާ އާއި އެކު އިތުރަށް ގުޅުން ބަދަހި ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފަށާފައެވެ. ޗައިނާ ރައީސްގެ މި ދަތުރުފުޅާ އެކު ޓީމް ބައިޑަން (އެމެރިކާގެ ރައީސް ބައިޑަންގެ ޓީމް) ދަނީ މީޑިއާ ތަކުން މި ކަންބޮޑު ކުރާ ކުރުން ކުޑަ ކުރެވޭތޯ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. 

ރޭވުން ހުރި ވަރު ހާމަވާ ކަމަކީ، މާލޭ ފަސްމަތީ ފައިޖެހުނު އިރު ލުތުފީގެ ކޮންޓްރޯލް ގެއްލިއްޖެއެވެ. ލުތުފީ އެ ހުރީ ގަދަވެ ހެޔޮ ހާލުގައެވެ. މިއީ ދޮގެކޭ ބުނި ނަމަ އެއީ ވީގޮތް ކަމަށް ބުނެ ކުރިން އޭނާ ބައެއް މީހުންގާތު ހެދީ ދޮގެވެ.

ފުރަތަމައިނުން ވެސް ކޮމާންޑަރު ވަސަންތީ އަވަސްވެ ގަތީ ގާޒީ ބިލްޑިންގ ކުރިމަތީ ހުރި ފުލުސް އޮފީހާ ޑިފެންސް އިމާރާތުގެ ތެރޭން ލާފައި  އެތެރެވާން ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އެކަމަކު އޭނާއަށް ނޭނގޭ އެހެން ރޭވުމެއް އޭނާގެ ފަހަތުގައި ހުއްޓަތީވެ ސިފައިންގެއަށް ވަނަ ނުދީ ކޮމާންޑަރު ވަސަންތީ އޮތީ މޫނު ވަތަށް ފާރުބުޑަށް މަރާ ވައްޓާލާފައެވެ. 

އެއާ ދާދި ގާތުގައި ރައީސް އޮފީހާ ގާޒީ ބިލްޑިންގ ދެމެދު ގޯޅިއަށް ބަޑިޖަހާ މަރާ ވައްޓާލާފައި އޮތް ތަމަޅަ ހަނގުރާމަ ވެރިޔަކީ ވަސަންތީ މަރާލި މީހާތޯ ސުވާލު އުފެއްދި ދާނެއެވެ.  

ކޮންމެ ގޮތެއް ވިޔަސް 3 ފަށަލައިގެ ބޮޑު ރޭވުމަކުން ހިނގާފައިވާ ކަމަށް ބެލެވޭ 1988 ނޮވެމްބަރ 3 ގެ ގްރައުންޑް ރިއަލިޓީ އިން ފެންނަ ޝައުގުވެރި ކަންކަން ގިނައެވެ.

ފުރަތަމަ ކަމަކަށް ކުރިން ވެސް ބުނި ފަދައިން އެ ބޮޑު އޯކިޑް މަގުގައި ހާމައަށް ހުރި ތީމުގެއާ މާބޮޑު އަޅާލުމެއް ނެތި ހަނގުރާމަވެރިން އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް މިސްރާބު ޖަހާ އެ ދިޔަ ގޮތަށް ގޮސް ވަދެގަތީ މާދުރުގައި ހުރި އިލްޔާސް އިބްރާހިމް ދިރިއުޅުއްވާ މއ. ކިނބިގަސްދޮށުގެއަށެވެ. އެގޭ ތެރޭގައި ކުޑަނެވި ތުއްތު މަނިކު ޝަހީދު ކޮށްލީ އިލްޔާސާ ހަމައަށް ދިއުމަށް ހުރި ހުރަހަކަށް އޭނާ ވީމައެވެ. އެއާ ހިލާފަށް ތީމުގޭގައި އުޅުނު މެހި ކުރަފި ހޯނަށް ވެސް ވީކަމެއް ނެތެވެ. 

ރައީސް އިބްރާހިމް ނާސިރުގެ ވެރިކަމަކީ ރާއްޖެ ދުނިޔެއަށް ހުޅުވުނު މަރުހަލާ އެންމެ ބާރަށް ހިނގި ޒަމާނެވެ. ފަތުރުވެރިކަން ފެށި، އާ ސިނާއަތު  ތަކުން ދުނިޔޭގެ ތެރެއަށް ދިވެހި އިގްތިސާދު އުދުހިގަތް ދުވަސްވަރެވެ. މި މުހިންމު ދަނޑިވަޅުގައި ހާއްސަކޮށް ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދީ ކަންކަން އިންތިޒާމް ކުރުމުގައި ރައީސް ނާސިރުގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަރުގާރަކީ މަރްހޫމް ކޮލި އަލި މަނިކެވެ.

ޔުނިވަރސަލް އެންޓަރޕްރައިޒަސް ނިސްބަތްވާ މަޝްހޫރު ބޮޑު ވިޔަފާރި ނިސްބަތްވަނީ ކޮލިގެއަށެވެ. އެއީ 100 ޕަސެންޓް ވިޔަފާރިއަށް ނިސްބަތްވާ، ސިޔާަސީ ކަންކަމުން ދުރުހެލި ވެގެންތިބޭ އާއިލާ އެކެވެ. ގުޅީ އީސާ ކަލޭފާނަށްވީ ހުރިހާ ގޮތެއް ކޮލިގޭ ކުދިންގެ ބައްޕަ މަރްހޫމް ޢުމަރު މަނިކުގެ ދަރިންނަށް ދެއްވި އެންމެ އަގުހުރި ފިލާވަޅުކަމުގައި ފުދެއެވެ.

ވިޔަފާރިއާ ސިޔާސަތު ކިތަންމެ ދުރު ކުރަން ބެލިޔަސް ކޮލިގެއާ ގުޅޭ އެއް ސަރކިޓް ސިޔާސީ ކަންކަމުގެ ވަތުބަތާނާ މާކުރިންސުރެ ހުރީ ގުޅިފައެވެ. އާދައިގެ ގޮތަކަށް އެސަރކިޓް ބްރޭކްކޮށް ވައްޓާލުމަކީ ފަސޭހަ ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭގެ އެއްނަރު ގުޅިފައި އިނީ ކޮލިގެއަށެވެ. އަނެއްނަރު ގުޅެނީ ކާމިނީގޭ ކުދިންގެ ބޮޑުފަހަރި، މައުމޫނުގެ އަނބިކަނބަލުން މާފަންނު އެންދެރިމާގޭ ނަސްރީނާ އިބްރާހީމަށެވެ.

ސަގަރު ނާސިރު

ބުނެވި ދިޔަ އެންމެން ދެކެ ނުގަންނަ ބިރެއް ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ދެކެ ބަޔަކު މިގަންނަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ. ހަމަތެދެކެވެ. ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ރާއްޖެ ވަޑައިގަތުމުން ޔާމީނުގެ އައުވާނުންނަށް ހަޖަމެއް ނުކުރެވުނެވެ. ރައީސް ސާލިހުގެ އަނބިކަނބަލުންގެ ބައްޕާފުޅަށް ވީތީއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ހަސަދައާއި ފިތުނަވެރިކަން ފެތުރުމަށް ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ އުދުވާނުގެ ވާހަކަ ބަޔަކު ދައްކަނީކަން ގިނަ ދިވެހިންނަކަށް ނުއޮޅެއެވެ.

ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކު ގެ ނަން ގަންނަ ކޮންމެ ތަނެއްގައި ނޮވެންބަރ 3 ގެ މޭސްތިރިޔާ ކަމަށް އިދިކޮޅުން ބުންޏަސް ނޮވެންބަރ ތިނެއްގެ އުދުވާނުގެ މޭސްތިރިންނަކީ ކޮންބައެއްކަން މީހުންނަކަށް ނޯޅެއެވެ. ޔާމީނުގެ އައުވާނުން ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލު މަނިކުގެ ބޮލަށް އެ އުދުވާނު ކަނޑާލަން އުޅުނަސް އެކަމެއް މިހާރަކު ނުވާނެއެވެ. މައުމޫނަކީ މުޅި ޝަރުއީ ނިޒާމްކަމުގައި އޮތް އިރު މައުމޫނަށް ނުވިކަމެއް މިއަދު އަމްދުން ނުވާނެއެވެ. ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ އުދުވާނީ ހަމަލާ ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލު މަނިކު ބޮލަށް ކަނޑާލަން މައުމޫނު ކުރިހާ މަސައްކަތުން އޭރު ނުވިކަމެއް މިހާރަކު ދެނެއް ނުވާނެއެވެ.

އެނގި ހުރެ ނޭންގުމުގެ ކުށަކީ ރާއްޖޭގެ ގާނޫނުލް އުގޫބާތު މިހާރަކު ދަންނަ ކުށެއް ވެސް ނޫނެވެ. އެއްވެސް ވަރަކަށް އެ އުދުވާނުގައި ސިއްކަގެ ބައިވެރިވުމެއް އޮތްކަން ސާބިތެއް ނުކުރެވުނެވެ. މައުމޫނު އުޅެއުޅެ ބައްޔަށް ވީވަރަކީ އެނގި ހުރެ ނޭންގުމުގެ ކުށް ސިއްކަގެ މައްޗަށް ސާބިތު ކުރުމެވެ. ބައިވެރިވިކަން ސާބިތު ކުރެވޭނީ އެއްވެސް ވަރެއްގެ ބައިވެރިވުމެއް އޮތްނަމަތާއެވެ.

ނޮވެންބަރު 3 ގެ އުދުވާނާ ގުޅިގެން ކުށް ސާބިތުކޮށް ހައްޔަރު ކުރި މީހުންގެ ތެރޭން އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ބަންދުގައި ތިން އަހަރުވެސް ނުވަނީސް މައުމޫނު މާފުދީ ދޫކޮށްލީ ވެސް ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލު މަނިކެވެ. ހަގީގަތުގައި ވެސް ސިއްކަ އަހުމަދު އިސްމާއީލް މަނިކުގެ އެއްވެސް ދައުރެއް އެ އުދުވާނުގައި ނެތްކަން އޭރު ވެސް މިހާރު ވެސް މައުމޫނު ގަބޫލު ކުރެއެވެ. ސިޔާސީ ގޮތުން ފްރޭމް ކޮށްގެން މީހުން ހިފާ ހައްޔަރުކޮށް ޖަލަށްލުމަކީ ކާމިނީގޭ ކުދިންގެ ކަށީގައި ހިފާފާ ހުންނަ އާދައެކެވެ.

ރައްޔިތުން ބިރުގަންނަވާ ފަސާދަ އުފައްދަން ޔާމީނުގެ އައުވާނުން ކޮށްފައި ނުކުރާނެކަމެއް ނޯވެއެވެ. ހައްގަކާނުލާ މީހުންގެ އިއްޒަތުންނަފްސް ކަތިލާލުމަކީ ޔާމީނުގެ އަޅުކުދިންނަށް އެއްވެސް ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އެގޮތުން ނޮވެންބަރ 3 ގެ އުދުވާނީ ހަމަލާގައި އިސްކޮށް އުޅުނު އަބްދުﷲ ލުތުފީއާއި ހަވާލާދީ މައުމޫނު އަވަހާރަކޮށްލަން ސިއްކަ އެދުނު ކަމަށް ލުތުފީ ބުނި ކަމަށް ރާއްޖޭގެ އޮންލައިން ނޫހަކުން މިދިޔަ ނޮވެންބަރ 2 ވަނަ ދުވަހު https://dhiyares.com ރިޕޯޓްކޮށްފައި އޮތެވެ. ޖަލުގައި ހައްޔަރުކޮށްފައި ހުރި އަބްދުﷲ ލުތުފީއާއި އެ ނޫހުން ފޯނުންގުޅި ކަމަށް އެ ރިޕޯޓްގައި އޮތެވެ.

އެއްވެސް މީހަކަށް ޖަލު ބަންދުގައި ހުރި މީހަކާ ފޯނުން ވިޔަސް ވާހަކަ ދައްކާ މައުލޫމާތު ހޯދޭނީ ޖަލު ބަލަހައްޓާ މުއައްސަސާއިން ގަވައިދުން ހުއްދަ ލިބިގެންނެވެ. ލުތުފީއާއި ފޯނުން ގުޅައިގެން ވާހަކަ ދައްކާ މައުލޫމާތު ހޯދުމުގެ ހުއްދައެއް އެ ނޫހުން ހޯދާފައެއް ނެތެވެ. އެހެން ކަމަށް ވާނަމަ އެ ނޫހުން މައުލޫމާތު ހޯދާފައި އެވަނީ ގާނޫނާ ހިލާފަށެވެ. ޖަލަށް ފޯނު ވައްދުވައިގެން ލުތުފީއާއި ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ހިންގި ޖަރީމާއެކެވެ. ޑްރަގް ޕާޓޭންނެކޭ ތަފާތެއް ނެތެވެ. އެހެން އެކަން ނުވާނަމަ އެއީ ލުތުފީ ނުދައްކާ ވާހަކައެއް ދޮގު ހަދައިގެން އެ ނޫހުން ފެތުރި ފެތުރުމެކެވެ. ދެ ގޮތުން ކުރެ ކޮންމެ ގޮތަކަށް ވީނަމަވެސް އެއީ ސިޔާސީ ބޭނުމުގައި ހިންގި ބޮޑު ޖަރީމާއެކެވެ. މީހަކު މެރުމުގެ ވާހަކައަކީ ސިޔާސީ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ޓެރެރިޒަމެވެ.  

ސަރުކާރުން ރަށްރަށުގައި ހިންގާ ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތައް ނުހިނގާކަން ދެއްކުމަށް ޔާމީނު ހިންގާ ފިތުނައިގެ މަޝްރޫއުން ހައްތާ ލިބެނީ ކޮޅު ކެއްސެވެ. ޔާމީނު ނޫން އެހެން އެހެންގޮތެއް އޮތްކަމަށް ގަބޫލުނުކުރާ ކައުންސިލަރުން ލައްވާ ކިތަންމެ ފިތުނައެއް އުފައްދަން އުޅުނަސް ހަގީގަތް ބަދަލެއް ނުވާނެއެވެ.

ޔާމީނުގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލު އޮތް ކައުންސިލަރުން އެއްގޮތަކުން ނުވިއްޔާ އަނެއް ގޮތަކުން ވެސް ބޭނުންވަނީ މި ސަރުކާރަށް ކަންކަން ނުކުރެވޭކަން ދެއްކުމެވެ. ސަރުކާރުން ހިންގާން ބޭނުންވާ އެއްވެސް ކަމެއް އެކި ބަހަނާ ދައްކައިގެން ހިންގިޔަ ނުދިނުމެވެ. އެއްބާރުލުން ނުދީ ދަތިކުރުމެވެ. ޔާމީނު އެމީހުން ޕްރޮގްރާމް ކޮށްފައި އޮންނަނީ އެގޮތަށެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އަޅު ކުދިންކޮޅު ލައްވާ ޔާމީނު ހިންގާ ފިތުނައިގެ މަޝްރޫއުތަކުން ކުޑަވެސް އަސަރެއް މި ސަރުކާރަކަށް ނުކުރެއެވެ.